معرفی تابلو برق و ادوات آن

[am in 25,041]

در کلیه تاسیسات الکتریکی برای جلوگیری از صدمه دیدن و معیوب شدن وسایل و نیز برای قطع کردن دستگاه های معیوب از شبکه که بر اثر عئامل مختلف از قبیل نقصان عایق بندی،ضعف استقامت الکتریکی یا مکانیکی و ازدیاد بیش از حد جریان مجاز(اتصال کوتاه)وسایل حفاظتی مختلف به کار می رود.این وسایل باید طوری انتخاب شوند که در اثر اضافه بار یا اتصال کوتاه در کوتاهترین زمان ممکن و قبل از اینکه صدمه ای به سیم ها و شبکه الکتریکی شبکه برسد،مدار قسمت معیوب را قطع کنند.یکی از این وسایل حفاظتی فیوز است فیوزها از نظر زمان قطع بر حسب منحنی ذوب سیم حرارتی داخل انها به دو نوع کند کار و تند کار تقسیم میشوند.

فیوز های تند کار زمان قطع کمتری نسبت به فیوزهای کند کار دارندو به همین دلیل در مصارف روشنایی استفاده می شوند.فیوز های کند کار دارای زمان قطع طولانی تری هستنند و در نتیجه برای راه اندازی موتورهای الکتریکی به کار میروند.تحمل جریان راه اندازی موتور در حدود 3تا 7 برابر جریان نامی است که بر روی کلیه فیوزها جریان نامی انها نوشته شده میشود.این جریان کمتر از جریان ماکزیمیم تحمل فیوز است.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

در انواع فشنگی ،اتوماتیک(آلفا)،مینیاتوری،بکٌس،کاردی (تیغه ای)،شیشه ای یا کارتریج و فیوز های فشار قوی ساخته می شوند.

معمولا فیوزهای که در مدار قدرت به کار میروند،مدار کنتاکتور را در مقابل اتصال کوتاه محافظت میکند؛یعنی در واقع حفاظت سیم های رابط مدار را نیز بر عهده دارد.بنابراین در مدارهایی که مثلا فیوز 25 آمپری به کار می رود،ممکن است در مدار فرمان آنها از سیم یک یا یکو نیم استفاده شود.پس لازم است مدار فرمان با فیوز جداگانه ای حفاظت شود.

فیوزهای اتوماتیک یا آلفا نوعی فیوز خودکار است که عبور جریان بیش از حد مجاز از آن باعث قطع مدار می شود؛اما دوباره می توان شستی آن را به داخل فشار داد تا ارتباط برقرار شود.بعضی از فیوزهای خودکار دو عمل جریان زیاد و بار زیاد در مدار کنترل می کنند؛اما پس از قطع شدن ،باید پس از مدت کمی دباره شستی مربوطه را فشار داد تا مدار وصل شود.

در فیوز های اتوماتیک دو عنصر مغناطیسی و حرارتی وجود دارد که قسمت مغناطیسی آن اتصال کوتاه یا جریان زیاد و قسمت حرارتی آن (بیمتال) بار زیاد (افزایش جریان تدریجی) را قطع می کند.

کلید مینیاتوری نوعی فیوز اوتوماتیک است که از نظر ساختمان داخلی با فیوز آلفا شباهت دارد و از سه قسمت رله مغناطیسی (رله جریان زیاد زمان سریع)،رله حرارتی یا رله بیمتال (رله جریان زیاد تاخیری)و کلید تشکیل شده است.این مجموعه را نیز کلید موتور مینامند.این کلیدها در دو نوع L و G ساخته شده است.نوع Lدر مصارف روشنایی به کار می رود و تند کار است(LIGHT) و نوع G در راه اندازی وسایل موتوری مورد استفاده قرار می گیرد و کند کار است. این کلید ها در انواع تک فاز دو فاز و سه فاز ساخته می شوند.

[am in 25,041]

کلید محدود کننده(limit switch) که گاهی میکرو سویچ نیز نامیده می شوند،کلیدی است که برای قطع و وصل یک حرکت خطی یا دورانی و یا تعویض جهت دوران یک متحرک به کار می رود.

این کلید اهرمی دارد که وقتی دسته متحرک به آن برخورد می کند کنتاکتی را قطع می نماید. کنتاکت مذبور خود عامل فرمانی است برای ماشینی که هدف کنترل آنست.چنانچه از اسم این کلید بر می اید کلید یاد شده برای محدود کردن حرکت متحرک ها به کار می رود.مثلا در یک چرثقیل سقفی که در چند جهت حرکت می کند وقتی متحرک به انتهای هر قسمت از مسیر خود میرسد،یک کلید محدود کننده مدار رفت را از کار انداخته و مدار برگشت را مهیا میسازد.

مطلب مهمی که باید در کاربرد این کلید ها در نظر گرفت وضعیت کنتاکت ها در موقع وارد آمدن نیرو به اهرم آنها است.کارخانه های سازنده این وضعیت را بر حسب تعغیر طولی یا زاویه ای اهرمشخص می نمایند.

[am in 25,041]

1. کلید محدود کننده فشار انتهایی
   
2. کلید محدود کننده ای قرقرهای
   
3. کلی محدود کننده قرقره اییک طرفه از چپ
   
4. کلید محدود کننده قرقرهای یک طرفه از راست
   
5. کلید محدود کننده قرقر ه ای دو طرفه
   
6. کلید محدود کننده آنتنی دو طرفه
   

[am in 25,041]

این کلید ها برای کنترل سطح گاز داخل مخازن و کمپرسورها،تنظیم فشار آب داخل لوله ها و روشن و خاموش کردن اتوماتیک این دستگاه ها مورد استفاده قرار م گیرد.عامل فرمان این کلید ،فشار گاز یا مایع داخل مخزن است.

عامل قطع و وصل این کلید گاز می باشد اصول کار آن بدین صورت است که که فشار گاز موثر بر هر صفحه نیرویی معادل f=p.a ایجاد می نماید(p فشار و a سطح مقطع صفحه است).در رله ها f باعث جابه جایی صفحه می شود.این جابه جایی از طریق یک اهرم منتقل شده و کنتاکتی را قطع و وصل می نماید.نیروی برگردان را فنر زیر صفحه ایجاد می کند.پس با انتخاب فنر های مختلف می توان فشار های کم یا زیاد را بر روی صفحه اثر داده و قطع و وصل کنتاکت را بطور دلخواه تنظیم نمود.

[am in 25,041]

کلید های شناور برای کنترل سطح آب یا مایهات داخل منبع ها،استخر ها و مخازن مورد استفاده قرار می گیرد.ساختمان این کلید از وزنه تعادل ،یک قسمت شناور و یک میکرو سویچ تشکیل شده است.هنگامی که قسمت شناور را تنظیم می کنند با تغیر سطح مایع داخل مخزن شناور تغیر مکان داده به میکرو سویچ داخل کلید فرمان می دهد و باعث قطع و وصل مدار می شود.

[am in 25,041]

این کلید نوعی کلید فرمان دهنده است که بدون برخورد فیزیکی با دست یا هر وسیله دیگری توسط سیستم چشم الکتریکی از فاصله حداقل یک میلی متر و حداکثر8متر واکنش نشان میدهد و فرمان صادر می کند همچنین به وسیله رله ای که در داخل آن به کار رفته ،کنتاکت های را باز می کند یا می بندد و در نتیجه به دستگا ه های مورد نظر فرمان میدهد.از این کلید در دستگاه های صنعتی و خطوط تولید استفاده فراوان می شود.

[am in 25,041]

یکی از وسایل فرمان دهنده مدار های کنترل اتوماتیک ،تایمر ها یا رله های زمانی هستنند که وظیفه کنترل مدار را برای مدت زمان معینی بر عهده دارند.

اصول کار رله ها همانند کنتاکتور ها است با این تفاوت که در رله ها:

1. تمام کنتاکت ها از لحاظ فرم ظاهری شبیه هم هستنند و در مدار های فرمان شرکت می کنند .
   
2. کنتاکت ها بنا به مقتضیات کار ممکن است به طور لحظه ای یا با تاخیر زمانی قطع و وصل شوند . در این صورت نام رله ،رله لحظه ای یا رله با تاخیر زمانی خواهد بود.
   
3. رله ها همچنین ممکن است دارای کنتاکت های لحظه ای یا با تاخیر زمانی باشند.البته منظور از تاخیر زمانی فاصله زمانی است که بین عمل کنتاکت (اعم از باز شدن یا بسته شدن) از لحظه اتصال سیم پیچ رله به ولتاژ به وجود می آید.
   

تا کنون در صنعت برق رله های زیادی ساخته شده اند که مشخصات مختلفی داشته و هر یک برای کار بخصوصی مورد استفاده قرار می گیرند.برای مثال در انتقال انرژی و حفاظت خطوط ،از یک رله خاص استفاده می کنند.یک جور رله دیگر که مشخصات بخصوص دیگری دارد در صنعت نساجی و رله دیگر در جای دیگر....

من چند رله را برای دوستان معرفی می کنم که از مشهورترین و پر کاربد ترین رله ها هستنند البته اگر دوستان می توانند رله های دیگری را معرفی کنند خیلی خوب میشه

رله زمانی موتوری یا الکترو مکانیکی

 

این رله بر اساس ساعتی کار میکند که محرک چرخ دنده های آن موتور آسنکرو سنکرو و بیشتر موتور با قطب چاکدار است می باشد.اصول کار آن به این صورت است که دور موتور توسط یک سیستم چرخ دنده کاهش می یابد بطوری که در نهایت ،آخرین چرخ دنده کنتاکت را خیلی به آرامی با یا بسته می کند. زمان شروع رله از لحظه راه اندازی موتور محسوب می شود.

توسط این رله می توان زمان هایی از حدود ثانیه تا حدود ساعت ،و حتی روز و هفته تنظیم نمود.

محل دیسک در لحظه شروع به کار ،قابل تنظیم است و پس از تنظیم زمان آن (توسط زایده خارجی) و تغذیه تایمر ،موتور با دور ثابت به حرکت در می آید و با گردش موتور ،زمان تایمر شروع می شود. پس از گردش ،به علت برخورد با زایده دیسک ،متوقف می شود و به میکرو سویچ داخلی فرمان می دهد و کنتاکت های تایمر عمل می کنند و به طور اتوماتیک قطع می شوند و موتور یا هر وسیلهء دیگر از کار می افتد.البته رله های جدیدی است که هنگام عمل کنتاکت بازی را بسته و کنتاکت بسته ای را باز می کند و می توان موتوری را خاموش یا روشن کرد یا نیرو را از مو توری به موتور دیگر انتقال داد .

رله زمانی الکترونیکی

 

از تایمر های الکترونیکی برای تنظیم زمان های کمتر از ثانیه تا چندین ثانیه استفاده می شود. در ساختمان این تایمر ها ،از مدار ها و اجزای الکترونیکی استفاده می شود.

در در نوعی از این تایمر ها با شارژ و دشارژ شدن یک خازن بوبین یک رله کوچک تحریک می شود. اصول ساختمان رله الکترونیکی بر مبنای مدار rc (خازن و مقاومت)و بر حسب تاخیر زمانی استوار است .تنظیم این نوع تایمر ها بستگی به مقاومت سر راه خازن دارد.

در ساده ترین نوع تایمر الکترونیکی در تایمر نوع خازنی ،رله هنگامی وصل می شود که خازن شارژ بشود و ولتاژ دوسر آن برابر ولتاژ وصل رله گردد.پس از وصل رله ،با ذخیره شدن در خازن روی مقاومتی که توسط کنتاکت باز رله به دو سر خازن وصل می شود تخلیه می گردد.در این نوع با تعغیر ظرفیت خازن می توان زمان تایمر را تنظیم کرد.

رله زمانی نیو ماتیکی

 

در این رله ا خاصیت ذخیره سازی و فشردگی هوا استفاده می شود .به این ترتیب که رله هنگام رها شدن،خیلی راحت رها می شود.

وقتی که بوبین تحریک قسمت متحرک را جذب می کند ،اهرم،قطعه ای را که به شکل دم آهنگری است فشار خواهد داد .هوای دم از طیق سوپاپ یک طرفه خارج می شود. وقتی که بوبین از تحریک خارج می شود ،فنر دم را منبسط می کند .دم از طریق سوپاپ تنظیم ،از هوا پر می شود.سرعت انبساط دم در رابطه با پیچ تنظیم تفاوت می کند وقتی که دم به حالت عادی برگشت ،کنتاکت ها عمل می کنند.بنابراین به وسیله تنظیم کردن پیچ تنظیم ،عمل کردن کنتاکت ها را می توان تعقیر داد.کار این زمان سنج شبیه تایمر موتوری است ؛با این تفاوت که زمان سنج موتوری پس از تنظیم و وصل بوبین آن به ولتاژ شروع به کار می کند،ولی زمان سنج نیو ماتیکی پس از قطع بوبین آن از ولتاژ شروع به کار می کند.

رله زمانی بی متال یا حرارتی (تایمر حرارتی)

 

این نوع تایمر با استفاده از خاصیت بی متال کار می کند و در انواع رله ذوب شونده ،رله حرارتی بی متال و رله حرارتی منعکس کننده میله ای ساخته می شوند.زمانی که جریان از بی متال عبور می کند گرم میشود و پس از مدتی در اثر تعقیر شکل عمل کرد مدار را قطع یا وصل میکند.دقت این نوع تایمر زیاد نیست و آب و هوای محیط بر روی آن اثر می گذارد به طور کلی می توان رله های زمانی را به دو دسته تقسیم کرد:

الف-رله های تاخیر در وصل(on-delay) :به رله ای گفته می شود که باید به رله انرژی داده شود و سپس رله عمل کرده کنتاکتی را باز یا بسته کند؛مثل رله زمانی موتوری.

ب-رله تاخیر در قطع(off-delay) :به رله ای گفته می شود که بعد از قطع شدن انرژی عمل کرده کنتاکتی را باز یا بسته کند؛مثل رله نیو ماتیکی.

رله زمانی هیدرو لیکی

 

در این رله ها از سیستم هیدرو لیکی جهت تاخیر در مدار استفاده می شود. طرز کار آن طوری است که وقتی جریان برق به رله وصل می شود ،مقداری روغن در داخل آن جابهجا می شود.

برای بازگشت روغن به مکان اولیه زمانی لازم است که این زمان را به عنوان زمان تایمر در نظر میگیرند.این رله ها را در مدارهای مختلف به کار می برند.اگر کسی از دوستان توضیح بیشتری در ارتباط با این رله دارد لطفا ارائه بده تا مطالب کامل تر شود.

[am in 25,041]

ترموستات نوعی رله حرارتی است که در مقابل حرارت محیط حساس بوده و عمل میکند.این وسیله در دستگاه های مختلف صنعتی کاربرد فراوان دارد و وظیفه تعادل حرارتی دستگاه را بر عهده دارد.در صورتی که درجه حرارت از حد تنظیمی فراتر رود ،کلید عمل کرده یک کنتاکت باز را می بندد و یا کنتاکت بسته ای را باز می کند.از ترموستات بیشتر در وسایل حرارتی و برودتی مانند شوفاژ،یخچال،و چیلر استفاده می شود.

[am in 25,041]

کلید های تابع دور در بعضی الکترو موتورهای یک فاز جهت خارج کردن سیم پیچ کمکی از مدار و در موارد دیگر مانند ترمز جریان مخالف به کار می رود.ساختمان آنها از یک محور و دو وزنه تشکیل شده که به وسیله یک طوق و یک فنر حول محور حرکت می کند و با زیاد و کم شدن سرعت موتور یا وسیله چرخنده ،وزنه های دو طرف به محور نزدیک یا دور می شود ؛به این ترتیب طوق روی محور حرکت می کند و باعث قطع و وصل کلید می شود.

[سمندون 19,437]

رشته تابلوسازی رشته ای ترکيبی می باشد و لازم است اينجا عنوان کنم که جزوه يا کتاب مشتملی در مورد تابلوهای برق وجود ندارد البته تعدادی کتاب به زبان انگليسی در اينترنت جهت فروش ديده ام و همانطوری که می دانيم خريد اينترنتی کتب خارجی کمی برای ما ايرانيان مشکل است. اما با توجه به علاقه برخی از دوستانم به اين مبحث ابتدا يک راهنمايی کلی در مورد اين که چگونه می توان با اين مبحث آشنا شد را اينجا عنوان می کنم و در نوشته های بعدی خود نيز در اين زمينه مطالبی خواهم نوشت.

 

تابلوی برق در حقيقت يک محفظه می باشد که تجهيزات الکتريکی را در بر می گيرد و البته تابلو ها می توانند در بر گيرنده تجهيزات پنيوماتيک نيز باشند مانند شير های برقی ، کمپرسور و ….

 

به طور کلی لازم به ذکر است که جهت فراگيری فنون مربوط به تابلوهای برق نياز به فراگيری چندين آيتم اصلی می باشد که در ذيل به اختصار عنوان می کنم

اصول کلی و استانداردهای مربوط به تابلو های برق و محفظه های الکتريکی مانند درجه حفاظتی IP و درجه بندی جداسازی محفظه ها Segregation و مقابله با عوامل جوی و …

اصول تخصصی در مورد تابلو های برق ، مقادير نامی مانند ولتاژ و جريان نامی و ..

آشنايی با تجهيزات الکتريکی و عملکرد آنها و نحوه انتخاب صحيح آنها

آشنايی با تاسيسات الکتريکی وآُشنا با محاسبات مربوطه

آشنايی با دروسی مانند رله و حفاظت سيستم ها – طرح پست الکتريکی و …

آشنايی با طراحی مدارات فرمان و کنترل و لاجيک

جهت فراگيری هر يک از فنون ياد شده لازم است به صورت جداگانه اقدام به فراگيری نمود. البته وقتی تنها در مورد تابلو های برق صحبت به ميان می آيد آيتم های يک و دو فوق الذکر بسيار پررنگ تر می باشند.

 

البته در حرفه تابلو سازی علوم مهم ديگری نيز نقش دارد که از نام بردن کليه آنها صرف نظر می کنم مانند علم ارگونومی و …..

 

به صورت کلی در مورد تابلو های برق اصول کلی و استاندارد و همچنين تعاريف کلی وجود دارد و بسيار حائز اهميت است مثلا نوع تابلو از نظر ساختمان آنها به عنوان مثال تابلوهای ايستاده – ديواری – ميزی – رک و … و هر يک از آنها ساختمان منحصر به فردی دارند و کاربرد آنها نيز متفاوت است.

 

همين جا لازم است به اين نکته اشاره کنم که تشريح کليه مسائل مربوط به تابلو های برق در اين وبلاگ غير عملی است ولی با توجه به تقاضای بسيار دوستانم در پست های بعدی مطالبی را به اختصار بيان خواهم کرد و دوستان علاقه مند با توجه به راهنمايی های من می توانند در اين زمينه تحقيق کنند واطلاعات لازم را بدست آورند و البته می توانند سوالات تخصصی خود را در کامنت ها عنوان کنند و من نيز در صورت امکان راهنمايی خواهم کرد. در اين راستا قصد دارم نرم افزار ها و جزوات و لينک های مربوطه را نيز معرفی نمايم.

تابلوهای برق

انواع تابلوها :تابلوی ايستاده قابل دسترسی از جلو- سلولی-تمام بسته ديواری كه خود اين تابلو ها می توانند اصلی- نيمه اصلی و فرعی باشند.

تابلوی اصلی: در پست برق و بطرف فشار ضعيف ترانس متصل است.

تابلوی نيمه اصلی :اينگونه تابلو ها ی برق بلوك ساختمانی يا قسمت مستقلی از مجموعه را توزيع و ازتابلوی اصلی تغذيه می شود .

تابلوی فرعی: برای توزيع و كنترل سيستم برق خاصی مانند موتور خانه- روشنايی و غيره به كار می رود و از تابلوی اصلی تغذيه می شود.

معمولا تابلو های موتور خانه از نوع ايستاده و بقيه تابلوها از نوع توكار تمام بسته می باشد (در اين ساختمان تماما" به اين شكل می باشد)در اين ساختمان ليستی تهيه شده كه شامل قطعات مكانيكی و الكتريكی داخلی تابلو می باشد. اين ليست شامل ضخامت ورق - فريم تابلو – روبند- نوع رنگ كاری - جانقشه ای- يرق آلات- نوع تابلو(يك درب- دو درب - نرمال - اضطراری) اسم شركت سازنده تابلو - اسم تابلو – چراغ سيگنال (رنگ – تعداد- وات - نوع لامپ - فيوز ) مشخصات فيوزهای داخل تابلو بعلاوه پايه فيوز – كليد مينياتوری (تكفاز - سه فاز- ولتاژ قابل تحمل )رله- كنتاكتور –كليد گردان (با مشخصات كامل ) مشخصات ترمينال - مشخصات شين فاز - نول- مقره های پشت شين - نوع سيم كشی داخلی تابلو- نوع سيم كشی خط به تابلو - طريقه انتقال سيم در تابلو(ترانكينگ-استفاده از كمربند) استفاده از سيم يك تكه در تابلو – شماره گذاری خطوط روی ترمينال –استفاده از كابلشو . تمام اين عناوين با مشخصات كامل می باشد .وجود اين مشخصات باعث عمر بيشتر تابلو- خطر كمتر و تعويض آسانتر می شود.

· وجود سيم ارت در تابلوی برق ضروری و با رنگ سبز می باشد .

· خطوط R -S - T به تر تيب با رنگ زرد- قرمز- آبی - سيم نول با رنگ سياه می باشد

· در بعضی از تابلو ها روی درب تابلو ها يك سری كليد وجود دارد START- STOP

يا يك كليد گر دان كه برای روشن و خاموش كردن روشنايی و يا موتور به كار می رود.

· برای تابلو ها دو نوع نقشه می كشند 1 - رايزر دياگرام كه مكان تابلو در آن قيد شده است .2- نقشه داخل تابلو (كه خطوط - فيوز و كليدها در آن كشيده شده است)

نكات مر بوط به رعايت مسائل ايمنی بر اساس نشريه سازمان برنامه و بودجه و يا 110می باشد.

· شين ها با رنگ نسوز رنگ آميز می شود

· كليد ورودی بايد خودكار باشد. در موارديكه از كليد و فيوز جداگانه استفاده شود كليد بايد قبل از فيوز نصب شود . بطوريكه با خاموش كردن كليد , فيوز نيز قطع شود. كليد اصلی حتی الامكان گردان باشد و از فيوز فشنگی استفاده شود.

· سيم كشی داخلی تابلو با سيم مسی تك لا با عايق حداقل 1000ولت با مقطع مناسب انجام شود.

· ارتفاع با لاترين دسته كليد تابلو175 سانتيمتر بيشتر نباشد و همچنين قسمت ميانی از سطح زمين 160 سانتيمتر باشد.

· استفاده از سيم 5/1 برای روشنايی با كليد مينياتوری10 آمپر و سيم 5/ 2 برای پريزبا كليد مينياتوری 16 آمپر می باشد.

دوستان عزيز:

شما مي توانيد براي انجام تحقيقات گسترده تر به آدرس :http://ocw.mit.edu/OcwWeb/Electrical-Engineering-and-Computer-Science/index.htm#undergrad مراجعه نماييد

[mohsen 88 10,106]

کنتاکتورها کلیدهای الکترو مغناطیسی می باشند که مهمترین جزء مدارهای فرمان الکتریکی را تشکیل میدهد.

موارد استفاده کنتاکتورها امروزه در ماشینهای صنعتی بسیار زیاد بوده و برای راه اندازی و کنترل اکثر ماشینها از کنتاکتور استفاده میشود .

مزایای استفاده کنتاکتورها در ازای کلیدها را میتوان بشرح زیر بیان نمود:

۱.کنترل و فرمان از راه دور توسط کنتاکتور اقتصادی تر وایمنی تر است.

۲.از خطرات ناشی از راه افتادن دوباره ماشینهایی که در اثر قطع ناگهانی برق شبکه از کار افتاده است جلو گیری میکند .

۳.توسط کنتاکتور امکان قطع و وصل مصرف کننده از چندین محل عملی میباشد.

۴.امکان مدار فرمان اتوماتیک مقدور است .

۵.با طراحی مناسب میتوان سرعت قطع ووصل مدار رابالابرد .

۶.حفاظت دستگاه ها مناسب تر و مطمئن تر است .

[mohsen 88 10,106]

ساختمان کنتاکتورها:

کنتاکتور تشکیل شده است از یک مغناطیس الکتریکی که یک قسمت آن متحرک بوده و توسط فنری از قسمت ثابت نگه داشته میشود و یک سری کنتاکت عایق شده را از یکدیگر به آن متصل می باشند و با آن حرکت میکنند.

در قسمت ثابت این مغناطیس الکتریکی فیزیک یک سری کنتاکت دیگر نیز محکم شده است . هنگامی که از سیم پیچ مغناطیسی جریان معینی عبور میکند . کنتاکتهای متحرک توسط نیروی مغناطیسی به کنتاکتهای ثابت فشرده می شوند و در همان حال یک یا چند فنر فشرده شده ویا کشیده می شوند . اما زمانی که ولتاژ قطع شده و یا از حد معینی کمتر شود . نیروی فنرها باعث میشود که این کنتاکتها بطور اتوماتیک از هم جدا شوند.

کنتاکتورهای استاندارد شده دارای سه کنتاکت اصلی برای مدار تغذیه مصرف کننده (اصلی) و چند کنتاکت فرعی برای مدار فرمان است .

در مورد کنتاکتور میتوان گفت که یک کلید مغناطیس است که وقتی ولتاژ مورد نظر به آن اعمال میشود یک سری کنتاکت(یا کلید)باز را بسته و یک سری کنتاکت بسته را باز میکند.که با استفاده از این خاصیت مدارهای مختلفی میتوان مدارهای زیادی رو طراحی کرد.این کلید از دو هسته به شکل E یا U که یکی ثابت و دیگری متحرک است و در میان هسته ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار دارد،تشکیل شده است. وقتی بوبین به برق وصل میشود با استفاده از خاصیت مغناطیسی ،نیروی کششی فنر را خنثی میکند و هسته فوقانی را به هسته تحتانی متصل کرده باعث میشود که تعدادی کنتاکت عایق شده از یکدیگر به ترمینال های ورودی و خروجی کلید متصل میشود و یا باعث باز شدن کنتاکت های بسته کنتاکتور بسته کنتاکتور گردد.در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود ،در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد هسته متحرک دباره به حالت اول باز میگردد.

مزایای استفاده از کنتاکتورکنتاکتورها نسبت به کلیدهای دستی صنعتی مزایایی به شرح زیر دارند:1_مصرف کننده می تواند از راه دور کنترل می شود.2_مصرف کننده میتواند از چند محل کنترل شود.3_امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد.4_سرعت قطع و وصل کلید زیاد و استهلاک آن کم است.5_از نظر حفاظتی مطمئن ترند و حفاظت مطمئن تر و کامل تری دارند.6_عمر موثرشان بیشتر است.7_هنگام قطع برق،مدار مصرف کننده نیز قطع می شود و به استارت مجدد پیدا میکند؛در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلو گیری می کند.

کنتاکتور برای جریان های AC وDC ساخته میشود.تفاوت این دو کنتاکتور در این است که در کنتاکتور های AC از یک حلقه اتصال کوتاه برای جلوگیری از لرزش حاصل از فرکانس برق استفاده می شود. نیروی کششی یک مغناطیس الکتریکی جریان متناوب،متناسب با مجذور جریان عبوری از آن و در نتیجه متناسب با مجذور اندکسیون مغناطیسی است.

 

چون مقدار جریان لحظه ای با توجه به رابطه i=Imax SIN wt تعقیر میکند،نیروی کششی مغناطیسی نیز برابر با F=Fmax sin wt (سینوس توان 2 دارد که نمیشد تایپ کنی) خواهد شد و تعداد دفعاتی که این نیرو ماکزیمم و صفر می شود، به اندازه دو برابر فرکانس شبکه خواهد گردید.در نتیجه ،در لحظاتی که مقدار نیروی کششی بیشتر از نیروی مقاوم فنر های کنتاکتور باشد ،هسته کنتاکتور جذب می شود و در لحظاتی که مقدار نیروی کششی کمتر از مقدار نیروی فنر ها شود،هسته متحرک هسته نیز آزاد شده و به محل اول خود باز می گردد.بدین ترتیب در هسته متحرک لرزش و صدا ایجاد خواهد شد این نوسانات را می توان به وسیله یک حلقه بسته در سطح قطب ها جا سازی شده و حدود نصف تا 3/2 سطح هر قطب را پوشانده است از بین برد و لرزش آن را برطرف کرد. عمل این حلقه آن است که مانند سیم پیچ ثانویه ترانسفورماتوری که در حالت اتصال کوتاه قرار گرفته است،از آن جریان القایی عبور میکند و باعث ایجاد فوران مغناطیسی فرعی در مدار هسته می شود. این فوران فرعی با فوران اطلی اختلاف فاز دارد و در زمانی که نیروی کششی حاطل از فوران اطلی صفر باشد ،نیروی کششی حاصل از فوران اطلی ماکزیمم خواهد بود و در حالتی که نیروی حاصل از فوران ماکزییم باشد ،این نیرو صفر خواهد بود و چون جمع این دو نیرو به هسته متحرک اثر میکند،نیروی کششی در هر لحظه از نیروی مقاومت فنر بیشتر خواهد بود.ولتاژ تغذیه بوبین متفاوت است و از 24 تا 380ولت ساخته می شود. در اکثر کشورهای صنعتی برای حفاظت بیشتر ،تغذیه بوبین کنتاکتور را زیر ولتاژ حفاظت شده (65ولت)انتخاب میکنند. و یا برای تغذیه مدار فرمان ،ترانسفورماتور مجزا کننده به کار می برند.

[mohsen 88 10,106]

شناخت مشخصات کنتاکتورنوع کنتاکتور

با توجه به نوع مصرف کننده و شرایط کار ،کنتاکتورها دارای قدرت و جریان عبوری مشخصی برای ولتاژهای مختلف هستنند. بنابراین باید به جدول و مشخصات کنتاکتور توجه کافی مبذول کرد و انخاب کنتاکتو.را منطبق بر مشخصات مورد نیاز قرار داد.برای اتصال مصرف کننده به شبکه باید از کلید یا کنتاکتوری با مشخصات مناسب استفاده کرد که کنتاکت های آن تحمل جریان راه اندازی و جریان دائمی را داشته باشد و همچنین در صورت اتصال کوتاه،جریان لحظه ای زیادی که از مدار عبور می کند. و یا جرقه ای که هنگام اتصال مدار ایجاد می شود ،صدمه ای به کلید نزند.بدین منظور و برای این که بتوانیم پس از طراحی مدار ،کنتاکتور مناسب را برای اتصال مصرف کننده به شبکه انتخاب کنیم،باید با مقادیر نامی مربوط به کنتاکتور آشنا شویم.برای انتخاب کنتاکتور در قدرت های مختلف می توان از جدول هایی استفاده کرد.

قسمتهای مختلف کنتاکتور عبارتند از:

۱- حامل کنتاکتهای ثابت( باید دارای درجه عایقی مناسبی باشد )

۲- ترمینال

۳- صفحه فلزی انتهایی برای نصب قسمتهای ثابت روی آن

۴- کنتاکتهای ثابت و متحرک ( این کنتاکتها باید در یک خط قرار گرفته و از پوشش اکسید نقره بمنظور بالا بردن ضریب اطمینان در مقابل کار زیاد در روی آنها استفاده شود )

۵- بوبین کنتاکتور (در کنتاکتور این بوبین طوری طراحی شده است که در مقابل عوامل جوی و نیروهای مکانیکی مقاوم باشد )

۶- ترمینالهای ورودی و خروجی

۷- سیستم هسته آهنی ثابت و متحرک

۸- قسمت کنترل جرقه

۹- حامل کنتاکتهای متحرک ( این قسمت باید دارای درجه عایقی مناسبی باشد.)

 

جریانهای نامی:

چون کنتاکتهای متحرک با فشار بر روی کنتاکتهای ثابت اتصال پیدا میکنند و سطح

کنتاکتها نیز کاملا صاف نیست لذا سطح تماس آنها یک نقطه کوچک خواهد بود بنا

ـــ بر این در محل تماس دو کنتاکت مقاومت الکتریکی وجود داشته و عبور جریان

با عث گرم شدن کنتاکتها خواهد شد . هرچه زمان عبور جریان از کنتاکتورها بیشتر

باشد کنتاکتهای آن بیشتر گرم میشود .باتوجه به زمان لازم برای وصل بودن کنتاکتورها جریانهای زیر نعریف میشود :

الف ـــ جریان دائمی ( Ith2 )

جریانی است که میتواند در شرایط کار نرمال و در زمان نامحدود و بدون قطع شدن از کنتاکتهای کنتاکتور عبور کرده و به آن صدمه ای نزند و حرارت ایجاد شده در کنتاکتها از حد مجاز تجاوز ننموده .

ب ـــ جریان هفتگی ( Ith1 )

جریانی است که در شرایط کار نرمال و با هفته ای یک بار اتصال میتوان از کنتاکتهای کنتاکتور عبور کرده و در خصوصیات کار کنتاکتور هیچگونه تغییری پیش نیاورد .

ج ـــ جریان هشت ساعتی ( Ith )

جریانی است که با اتصال یک بار در هر هشت ساعت در شرایط کار نرمال میتواند از کنتاکتهای کنتاکتور عبور کرده و تغییری در خصوصیات کار کنتاکتور ایجاد نکند .

 

جریان کار نامی :

جریان کار نامی یک کنتاکتور جریانی است که شرط استفاده از کنتاکتور را بیان میکند و در رابطه با نوع و مقدار ولتاژ بار میباشد .

جریان اتصال کوتاه ضربه ای:

در مدار فرمان و مدار قدرت کنتاکتور باید از وسایل حفاظتی استفاده نمود تا در صورت اتصال کوتاه بلافاصله مدار قطع شود چون در فاصله زمانی اتصال کوتاه تا قطع مدار توسط وسایل حفاظتی از کنتاکتهای کنتاکتور نیز جریان خیلی زیادی عبور میکند لذا باید کنتاکتها تحمل این جریان را در این زمان کوتاه داشته باشند و به یکدیگر جوش نخورده و یا تغییر فرم ندهند .

مقدار ماکزیمم جریان را در لحظه اتصال کوتاه به Is نشان داده و جریان اتصال کوتاه ضربه ای مینامند .

جریان نامی زمان کم ( جریان ۱ ثانیه )

مقدار موثر جریانی را که کلید برای زمان یک ثانیه در حالت اتصال کوتاه میتواند تحمل کند بدون اینکه صدمه ببیند جریان نامی زمان کم و یا جریان یک ثانیه تامیده میشود

ولتاژ های نامی :

الف ـــ ولتاژ کار نامی ( Ue )

مربوط به اتصال دهنده ( کنتاکتها ) بوده و مقدار ولتاژی است که کنتاکتها میتوانند با جریان کار نامی Ie در این ولتاژ مورد استفاده قرار گیرند .

ب ـــ ولتاژ عایقی نامی ( Ui )

استحکام عایقی بین عضوهای اتصالی را مشخص میکند .

ج ـــ ولتاژ تغذیه نامی ( Uc )

ولتاژی است که باید به بوبین کنتاکتور اتصال یابد و معمولا مقدار آن روی بوبین کنتاکتور نوشته میشود .

انرژی مصرفی کنتاکتورها :

بوبین هر کنتاکتوری را می توان برای کار با ولتاژهای مختلف طراحی نمود از ۱۲ولت جریان مستقیم تا ۱۵ ولت متناوب و ولتاژهای دیگر .

به علت عبور جریان از بوبین کنتاکتور . کنتاکتور به صورت یک مصرف کننده مقداری توان مصرف کرده و گرم میشود . یک کنتاکتور خوب باید دارای مصرف داخلی کم باشد . برای کم کردن مصرف کنتاکتور میتوان از یک مقاومت که بعد از عملکرد کنتاکتور بابوبین سری شود استفاده کرد . به دو سر این مقاومت تیغه ای از خود کنتاکتور وصل میگردد بعد از اینکه جریان وارد سیم پیچ شد تیغه که قبلا بسته بود باز شده و مقاومت سر راه بوبین قرار میگیرد با آن سری می شود .

 

[mohsen 88 10,106]

تفاوت رله با کنتاکتور

 

 

 

۱-رله تکفاز است کنتاکتور ۳ فاز

۲-رله حجم کمتری می گیرد کنتاکتور حجم بیشتر

۳-سر و صدای کنتاکتور بیشتر است رله کمتر

۴-طول عمر رله بیشتر است کنتاکتور کمتر

۵-نویز پذیری رله کمتر است کنتاکتور بیشتر

۶-رله بیشتر در مدارات فرمان استفاده می شود کنتاکتور در مدارات قدرت بخاطر تیغه های الکترو مکانیکی

۷-به کنتاکتور می توان لوازم جانبی وصل کرد (تایمر)

۸-تیغه کنتاکتور قابل ارتقا است

۹-کنتاکتور برای جریان بالا استفاده می شود و رله جریان پایین تری را تحمل می کند

۱۰-انواع رله نسبت به کنتاکتور متنوع تر است

۱۱-هزینه خرید (رله) کمتری نسبت به کنتاکتور دارد

۱۲-رله ها در ابعاد کوچکتری می باشد

۱۳-کنتاکتور فقط قطع و وصل می کند ولی رله کنترل جریان دارد.(رله اضافه بار)

۱۴- امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد.

۱۵-رله ها هم در سیستم هیدرولیک و هم در نیوماتیک استفاده می شود.

۱۶- برای برقرار کردن اتصال کوتاه سریع از رله استفاده می شود.

۱۷- توسط کنتاکتور امکان قطع و وصل مصرف کننده از چندین محل عملی میباشد.

۱۸- از خطرات ناشی از راه افتادن دوباره ماشینهایی که در اثر قطع ناگهانی برق شبکه از کار افتاده است جلو گیری میکند.

۱۹ – کنتاکتور در انواع جریان های نامی استفاده می شود.

۲۰-کنترل و فرمان از راه دور توسط کنتاکتور اقتصادی تر وایمنی تر است

[pesare irani 41,805]

خدا اموات من رو بیامورزه :ws3:

[mohsen 88 10,106]

خدا اموات من رو بیامورزه :ws3:

خب حسن اون تاپیک هم به اینه دیگه.................خوبی سوالای تو هم به اینه که سوالاتت عمومی تره....

اطلاعات من هم درباره کنتاکتور کاملتر شد.

[samyar 3,407]

مقدمه

تقريباً در تمامي كارگاه‌ها و كارخانجات صنعتي، ماشين‌آلاتي وجود دارند كه توسط آنها مي‌توان انرژي الكتريكي را تبديل به انرژي مكانيكي نموده و طي يك‌سري حركات مكانيكي كار خاصي را به انجام رسانيد. مثلاً توسط ماشين‌ تراشكاري ، مي‌توان روي يك قطعه را تراشيده و يا توسط جرثقيل برقي و يا تسمه نقاله، جسمي را از محلي به محل ديگر انتقال داده و يا اينكه و يا اينكه توسط پمپ آب را از محلي به محل ديگر انتقال داد كه قلب دستگاههاي ذكر شده و بسياري از دستگاههاي ديگري كه در صنعت وجود دارند، يك يا چند موتور الكتريكي مي‌باشد كه انرژي الكتريكي را از طريق يك وسيله قطع و وصل با كنترل‌كننده‌ها و محدود كننده‌ها از شبكه گرفته و آن را تبديل به حركت مكانيكي كرده و سپس اين حركت به كمك مكانيزم خاص دستگاه مربوطه كار مورد نظر را به انجام مي‌رساند. براي اينكه اين دستگاهها بنحو مطلوب و مطابق برنامه، كار مورد نظر را انجام دهند. بايد اولاًُ بوسيله‌اي ، انرژي الكتريكي را به آنها وصل نموده، ثانياً اين انرژي بايد در زمان و يا موقعيت مكاني مشخص به دستگاه رسيده و آن را بكار اندازد و همچنين در زمان و مكان مشخص نيز قطع شود، ثالثاً انرژي الكتريكي رسانده شده به دستگاه نبايد از مقدار معيني كه براي كار دستگاه لازم است بيشتر و يا كمتر باشد.

شركت كاله نيز به عنوان يكي از همين كارخانجات صنعتي با بكارگيري از فن روز و دستگاههاي مختلف توانسته محصولات خود را به بازار عرضه دارد شركت كاله در كيلومتر 2 جاده آمل به نور قرار دارد انرژي مورد نياز خود را از طريق پست 633 كيلووات چمستان تغذيه مي‌كند و در صورت لزوم نيز مي‌توان از پست 63 كيلووات آمل نيز استفاده نمود و انرژي را توسط خط 20 كيلوولت انتقال و در داخل شركت نيز توسط پست‌ها به مصرف‌كننده فرستاده مي‌شود در اينجا به معرفي پست‌ها و لوازم اندازه‌گيري و حفاظتي نصب شده در پست‌ها مي‌پردازيم.

 

 

بطوركلي پست‌هاي زميني به انواع زير تقسيم مي‌شوند:

الف-پست پاساژ(اصلي): پستي است كه فقط كليد خانه است و لوازم اندازه‌گيري مشترك ولتاژ اوليه در آن نصب مي‌شود و فاقد ترانس عمومي يا اختصاصي است.

ب-پست پاساژ عمومي: پستي است كه علاوه بر لوازم اندازه‌گيري مشترك ترانسفورماتور عمومي شركت نيز در آن نصب مي‌شود.

ج-پست اختصاصي: پستي است كه در آن ترانسفورماتور اختصاصي و لوازم اندازه‌گيري مشترك نصب مي گردد.

د-پست عمومي اختصاصي: پستي است كه علاوه بر ترانسفورماتور اختصاصي و لوازم اندازه‌گيري مشترك ترانسفورماتور عمومي شركت نيز در آن نصب مي‌شود.

در تمام مواردي كه تأسيسات به مشترك و شركت در يك پست نصب مي‌شود بايستي بين تأسيسات مزبور با فني جداسازي شده و هر قسمت داراي درب مستقل باشد تا دسترسي مشترك به تاسيسات عمومي شركت امكان‌پذير نباشد. در اين موارد ارجح است كه براي نصب تأسيسات نيرورساني مشترك و تأسيسات شركت دو پست مستقل از هم احداث گردد.

 

استفاده از تابلوهاي نوع Z

در پستهاي پاساژ و پستهاي عمومي اختصاصي(پست‌هائكه ترانسفورماتور اختصاصي مشترك و ترانسفورماتور عمومي شركت در يك پست قرار دارد) سعي مي‌شود براي كم‌كردن ابعاد پست لوازم اندازه گيري و ديژنكتور در يك تابلو z گنجانده شود.

شركت كاله نيز داراي پنج پست مي‌باشد كه يك پست به عنوان پست پاساژ و چهار تا ديگر به عنوان پست عمومي مي‌باشد.

 

پست‌هاي عمومي شركت داراي چهار ترانسفورماتور با قدرتهاي 1200KVA ، 1600KVA , 2000KVA و ولتاژ مي باشند ترانسفورماتورها داراي اتصال ستاره مثلث مي‌باشند كاربرد اصلي اين اتصال در پست‌هاي فرعي انتهايي خطوط براي كاهش و توزيع ولتاژ به بار است اين نوع اتصال هم مزيت ستاره و هم مثلث را دارا مي‌باشد و بار نامتعال اثر نامطلوبي بر روي ولتاژ ندارد.

سكسيونر:

الف-سكسيونر قابل قطع زيربار: سكسيونر قابل قطع زير بار برابر ولتاژ بيست كيلو ولت جهت نصب در تابلو با عمل قطع و وصل دستي بطور كامل با مشخصات فني زير طبق استاندارد مي باشد. سكسيونر مناسب براي حداكثر ولتاژ 24 كيلووات و فرنكانس 50HZ مي‌باشد و شدت جريان اسمي كليد 630 آمپر ، ظرفيت تحمل كليد حدود 36 كيلومتر و شدت جريان اتصال كوتاه 14 كيلو آمپر در نه ثانيه باشد.

ب-سكسيونر اتصال زمين: در تابلوي بيست كيلو ولت سكسيونر بيست كيلو واتي اتصال زمين با مشخصات زير مي باشد.

سكسيونر مخصوص اتصال زمين با شدت جريان اسمي 400 آمپر و ولتاژ اسمي 20 كيلو ولت با عمل قطع و وصل دستي و سريع و نيز سكسيونر اتصال زمين با سكسيونر اصلي توسط قفل مكانيكي اينترلاك است.

 

ج-سكسيونر فيوزدار: كليه مشخصات سكسيونر فيوزدار عيناً شبيه سكسيونر قابل قطع زير بار است ولي مجهز به سه عدد فيوز محدود كننده جريان مي‌باشد كه در زير كليد قطع و وصل نصب مي‌شود.

 

ديژنكتور

ديژنكتور بيست كيلوواتي كم روغن مخصوص نصب در داخل تابلو مي‌باشد و ديژنكتور توسط اهرم دستي شارژ و آماده قطع و وصل مي‌شود. ولتاژ اسمي كليد 20 كيلوولت و حداكثر ولتاژ سيستم 24 كيلوولت مي‌باشدو شدت جريان اسمي كليد 630 آمصر و فركانس آن 50 هرتس باشد روغن ديژنكتور بايد مطابق استاندارد باشد و مخزن روغن كليد بايد فشاري برابر 10BAR را به مدت 15 دقيقه تحمل كند.

 

سنسور

المان حس‌كننده يك سيستم مي‌باشد كه كميتهاي فيزيكي مانند فشار، حرارت، رطوبت ، دما و ... را به كميتهاي الكتريكي پيوسته ، غيرپيوسته يا حتي كميت غيرالكتريكي(مانند تغيير مقاومت داخلي سنسور) تبديل مي‌كند. اين سنسورها در انواع دستگاه‌هاي اندازه‌گيري ، سيستمهاي كنترلي آنالوگ و ديجيتال مانند PLC باعث شده است كه سنسور بخشي از اجزاي جدانشدني دستگاه كنترل اتوماتيك باشد سنسورها اطلاعات مختلف از وضعيت اجزاي متحرك سيستم را به واحد كنترل ارسال نموده و باعث تغيير وضعيت عملكرد دستگاهها مي‌شوند.

 

سوئيچهاي بدون تماس:

سوئيچهاي هستند كه با نزديك شدن يك قطعه وجود آن را حس كرده و فعال مي‌شوند اين عمل باعث جذب يك رله، كنتاكتور و يا ارسال سيگنال الكتريكي به طبقه‌ ورودي يك سيستم گردد.

انواع سنسورهاي بدون تماس:

سنسور القايي: حساس در مقابل فلزات

سنسور خازني: حساس در مقابل همه چيز

سنسور نوري: حساس در مقابل همه چيز

سنسور مغناطيسي: حساس در مقابل آهنربا

سنسور كدرنگ: تشخيص نوار رنگي كاغذهاي بسته‌بندي

 

كاربر سنسورها:

شمارش توليد-كنترل سطح مخازن-اندازه‌گيري سرعت-تشخيص پارگي ورق-كنترل تردد

 

شيرهاي برقي:

يكي از ساده‌ترين ابزارها و وسايل كنترل در مدار صنعتي شيرهاي برقي بوبين‌دار هستند. اين نوع شيرها از يك سيم‌پيچ مغناطيسي به اضافه يك ميله متحرك تشكيل شده‌اند. هنگامي كه سيم‌پيچ برقدار مي‌گردد، ميله را به طرف خود مي‌كشد و بدين‌ترتيب مسير شير باز مي‌گردد و راه براي روان شدن و گردش مايع فراهم مي شود زماني كه سيم‌پيچ از تحريك مي‌افتد نيروي كشش فنر ميله را به حالت اوليه خود برمي‌گرداند و راه گردش مايع مسدود مي گردد.

سيم‌پيچ شيرهاي برقي از چند دور سيم كه به دور يك هسته پيچيده شده‌اند تشكيل شده است اين هسته از نوع ميان‌تهي است و درست به اندازه ميله‌اي كه در وسط آن قرار مي‌گيرد ساخته شده است. سيم‌پيچها به منظور حفاظت در برابر گرد و غبار و حرارت در محفظه‌اي از جنس اپكسي قرار داده شده‌اند و دو رشته سيم به منظور برقراري ارتباط با خارج از اين محفظه بيرون آمده است. در هنگام تحريك شدن سيم‌پيچ يك ميدان مغناطيسي قوي در اطراف ان ايجاد مي‌شود كه باعث كشيده شدن ميله تا وسط آن مي‌شود.شيرهاي برقي در انواع مختلف AC , DC قابل تهيه هستند. شيرهاي برقي براي كنترل جريان هوا، آب، گازهاي ساكن، شير، روغن‌هاي سبك و ديگر سيالات ساخته شده‌اند.

 

رله‌ها، كنتاكتورها و راه‌اندازهاي موتور:

محدوده وسيعي از وسائل كنترل‌كننده در سيستمهاي كنترلي عبارتند از: رله‌ها، كنتاكتور و راه‌اندازهاي موتور در يك سيستم كنترلي قسمتهاي مختلفي با هم همكاري مي كند تا كنترل يك سيستم پيچيده امكان‌پذير باشد مانند سوئيچ‌هاي محدود كننده، سوئيچ‌هاي بدون تماس و سوئيچ‌هاي نوري كه تمام انها به وسيله كابل به هم مرتبط شده‌اند و در نهايت پس از انجام عملياتي بر روي علائم فرستاده شده توسط آنها يك عملگر مثل رله‌ يا كنتاكتور يا راه‌انداز موتور را فعال مي‌كنند رله‌ها و كنتاكتورها و راه‌اندازهاي موتور تا حد زيادي به هم شباهت دارند زيرا تمام آنها داراي بوبين محرك هستند كه با تحريك آن يكسري اتصالات به هم مرتبط و يكسري از هم جدا مي‌شوند. راه‌انداز موتور در واقع يك كنتاكتور است كه قسمت محافظ در برابر اضافه بار به ان اضافه شده است. محافظ اضافه بار وظيفه محافظت در برابر جريان اضافي را كه از موتور متصل شده به راه‌انداز كشيده مي‌شود بر عهده دارد و اين قسمت جريان اضافي احتمالي و يا درجه حرارت بالاي حد مجاز را حس كرده و فوراً اتصالات خود را قطع مي كند و موتور را از زير بار خارج مي‌نمايد.

 

شارژ سه‌فازه صنعتي (ليفت‌تراك)

شارژ سه فازه صنعتي براي شارژ ليفت تارك برق متناوب AC يا همان برق شهر را گرفته و پس از عبور از فيوز به يك ترانس با اتصال ستاره مثلث مي‌دهد كه خروجي آن نيز به يك برد الكتريكي داده كه در نهايت خروجي دو سر مثبت و منفي به ما مي‌دهد كه براي شارژ ليفت‌تراك مي‌باشد و خود ليفت‌تراك نيز از 36 باتري 2 ولتي تشكيل شده كه پس از شارژ كامل علامت آن روي نمايشگر روي صفحه شارژ قرار دارد نشان داده مي‌شود و شارژ شدن آن نيز به دو صورت با جريان ثابت و يا معمولي صورت مي‌گيرد.

موتور دو سرعته(دالاندر) با استفاده از دو موتور يكي با سرعت كم و ديگري با سرعت زياد:

در اين نوع موتور (دالاندر) به علت سختي كار سيم پيچي و هزينه آن ما بدين صورت استفاده مي‌كنيم كه از دو موتور سه‌فاز يكي با دور 1500R.P.M و ديگري با دور 3000R.P.M بطوري كه يك محور (شفت) از رتور هر دو موتور عبور كرده و ما نيز اينك دو موتور M2 , M1 داريم و زماني كه احتياج به دور كم داريم موتور M1 را استارت مي‌كنيم و زماني كه با سرعت بيشتر نياز داريم موتور M1 را از مدار خارج كرده و موتور M2 را وارد مدار مي‌سازيم و دستگاه مورد نظر با سرعت بيشتري به گردش درمي‌آيد و اين موتور دو سرعته در سالن پنير گودا بر روي يكي از دستگاهها نصب بوده است.

 

حشره‌كش(صنعتي):

اين دستگاه همانند لامپهاي فلورسنت مي‌باشد با اين تفاوت كه علاوه بر چوك مهتابي استارت و لامپ براي ايجاد روشنايي نيز از يك ترانس فزاينده و رگلولاتور ولتاژ(برد الكتريكي) و تعدادي ميله‌هاي آهني كه به ترتيب يكي در ميان داراي ولتاژ مثبت و منفي مي باشد و ولتاژ بين ميله‌ها نيز حدود 0 تا 1000 ولت مي‌باشد و حشره‌ها و پشه‌ها براي نزديك شدن به روشنايي لامپ فلورسنت كه در دو طرف ميله قرار دارد به اين ميله‌هاي آهني داراي ولتاژ برخورد كرده و كشته مي‌شود اين سيستم حشره كش در سالن‌هاي بزرگ براي از بين بردن حشره ها استفاده مي‌گردد.

فتوسل:

فتوسل وسيله‌اي است كه نسبت به نور حساس بوده و با برخورد شعاعهاي نوري با صفحه آن از خود ولتاژي توليد مي‌كند و از توليد اين ولتاژ مي‌توان رله‌اي را بكار انداخت كه مداري را قطع يا وصل كند.

از فتوسل معمولاً براي خاموش و روشن كردن اتوماتيك لامپهاي معابر استفاده مي‌شود.

طرز كار ان بدين صورت است كه وقتي روز است فتوسل ولتاژي را توليد مي‌كند كه اين ولتاژ توليدي به رله‌اي فرمان مي‌دهد كه مدار روشنايي معابر را قطع كند. با تاريك شدن هوا چون نوري وجود ندارد فتوسل ديگر ولتاژي توليد نمي‌كند و جرياني به رله نمي‌رسد كه دستور قطع لامپهاي معابر را بدهد در نتيجه لامپهاي معابر روشن مي‌شود به همراه فتوسل يك تقويت كننده وجود دارد كه تغييرات جريان در اثر نور را تقويت و رله را بكار مي‌اندازد.

 

ژاك:

ساختمان داخلي ژاك كه از دو قسمت ژاك نر و ماده تشكيل شده است همانند (پريز برق و دوشاخه) ژاك در مدلهاي مختلف چهارشاخه كه از سه فاز MP , R.S.T پنج شاخه و غيره تشكيل شده است طريقه نصب ما ورودي را به ژاك ماده مي‌دهيم و خروجي را نيز مي‌توانيم از ژاك نر بگيريم.

 

 

پرده هوا:

پرده هوا كه در ورودي سالنها نصب مي‌گردد و براي جلوگيري از ورود حشره و غيره به داخل مي‌گردد و بطوري مي‌باشد كه داراي دو موتور سه فاز و گاهي سه موتور كه يك محور از وسط آنها گذشته و پره‌هايي نيز به محور متصل مي‌باشد.

[davidjonz2005 11]

دمت گرم حال دادي اساسي

ميگم اينا رو ميتوني بگي از كجا آوردي منبعت چيه

 

بسیاری از مواردی که مطرح خواهد شد در بین تابلوهای فشار ضعیف و متوسط مشترک می باشند .

چگونگی ساخت و طراحی یک تابلوی برق بر اساس تجهیزات به کار رفته در آن ، نحوه ارتباطات و عملکرد آنها ، نحوه دسترسی ها ، شرایط نصب تجهیزات و دیگر موارد تعیین می شود که به طور خلاصه به شرح زیر می باشد :

ساختمان بیرونی

 

از نظر طرح بیرونی تابلوها را می توان به گروه های مختلفی تقسیم بندی کرد .

تابلوی باز (open type assembly)

 

تابلویی است متشکل از اسکلت نگهدارنده که تجهیزات الکتریکی بر روی آن نصب بوده و قسمتهای برق دار تجهیزات در دسترس می باشند .

تابلوی جلو بسته (dead front assembly)

 

تابلویی است با پوشش جبهه جلویی که از طرف جلو دارای حفاظتی حداقل معادل باشد ، قسمت های برق دار می توانند از طرف های دیگر در دسترس باشند .

تابلوی تمام بسته (enclosed assembly)

 

تابلویی است که در تمام جهات به استثنای سطح نصب آن که ممکن است باز باشد ، کاملا بسته بوده و حداقل درجه حفاظت آن می باشد .

تابلوی سلولی (cubicle type assembly)

 

تابلوی تمام بسته ای است که از نوع ایستاده می باشد و ممکن است از چند قسمت و یا خانه تشکیل شده باشد .

تابلوی چند سلولی (multi cubicle type assembly)

 

ترکیبی از چند سلول که از نظر مکانیکی به هم پیوسته اند .

تابلوی میزی (desk type assembly)

 

تابلوی تمام بسته ای که صفحه کنترل آن افقی یا شیب دار و یا ترکیبی از این دو باشد .

تابلوی جعبه ای (box type assembly)

 

تابلوی تمام بسته ای که برای نصب روی سطوح قائم در نظر گرفته شده است .

تابلوی چند جعبه ای (multi box type assembly)

 

ترکیبی است از چند جعبه که به صورت مکانیکی به هم پیوسته بوده و ممکن است روی قاب نگهدارنده واحد و یا قاب های مجزا نصب شود .

محل نصب

 

تابلوهای برق را می توان از نظر محل نصب به دو گروه کلی تقسیم کرد .

تابلوی داخل ساختمان (assembly for indoor installation)

 

تابلویی که برای استفاده در محل هایی با شرایط عادی کار در داخل ساختمان ها طراحی شده است .

تابلوی هوای آزاد (assembly for outdoor installation)

 

تابلویی که برای استفاده در شرایط عادی کار در هوای آزاد طراحی شده است .

روش نصب

 

قسمت های ثابت - قسمت های کشوئی و جداشدنی

قسمت های ثابت (fixed parts)

 

در مورد قسمت های ثابت ، وصل کردن و یا باز کردن اتصالات مدارهای اصلی باید در مواقعی که تابلو بی برق است عملی شود . به طور کلی برداشتن یا نصب کردن قسمت های ثابت ایجاب می کند که از نوعی ابزار استفاده شود ، در این صورت جدا کردن یکی از قسمت های ثابت ممکن است به بی برق کردن همه تابلو یا قسمتی از آن منجر شود . تابلوهای ثابت یا از انواع تابلوهای این گروه می باشند ، تابلوهای مدولار فیکس نیز نوعی از تابلوهای ثابت می باشد که هر سلول آن دارای شینه کشی عمودی و قابل خانه بندی متغییر (محفظه بندی شده) برای نصب کلیدهای مختلف ، فیوزها و وسایل اندازه گیری برای فرمان موتورها و غیره بوده و مجهز به شینه اصلی افقی برای توسعه به چند سلول نیز می باشد .

قسمت های کشوئی و جداشدنی (withdraw able & removable parts)

 

سلول های دارای قسمت های جدا شدنی و قسمت های کشوئی به نحوی طراحی می شوند که بتوان تجهیزات الکتریکی آنها را با ایمنی کامل از مدار اصلی در حالیکه برق دار است جدا و یا به آن وصل کرد . در این سلول می باید حداقل فواصل هوایی و خزشی در وضعیت های مختلف و همچنین در حال تغییر از وضعی به وضع دیگر ، رعایت شوند . قسمت های جدا شدنی باید دارای حالات وصل و جدا شده باشند ؛ تابلوهایی که دارای تجهیزات کشوئی و یا plug in می باشند ، در این گروه قرار می گیرند . قسمت های کشوئی علاوه بر حالت های فوق باید دارای حالت قطع بوده و ممکن است دارای حالت آزمون یا وضعیت آزمون نیز باشند و استقرار در محل هر یک از حالات می باید به روشنی قابل تشخیص باشد ، این نوع از تابلوها به نام تابلوهای کشوئی شناخته می شوند و دارای حالات ذیل می باشند :

حالت وصل

 

در این حالت مدار قدرت و فرمان وصل بوده و برق دار هستند .

حالت آزمون

 

در این حالت مدار قدرت قطع بوده و مدار فرمان وصل و برق دار می باشد .

حالت قطع

 

در این حالت مدار قدرت و فرمان هر دو قطع می باشند . مکانیزم قطع و وصل مدار قدرت و فرمان بسته به نوع طرح تفاوت دارد ولی اصولا برای مدارقدرت از طریق اتصال چند شاخه که به باسبارهای قائم درگیر می شود و برای مدارهای فرمان از طریق ترمینال های نر و مادگی و یا کانکتور می باشد .

شرایط نصب از نظر قابلیت انتقال

 

تابلوی ثابت

 

تابلویی که برای نصب دائمی طراحی شده است ؛ مثل نصب روی کف یا دیوار

تابلوی قابل انتقال

 

تابلویی است که به سادگی از یک محل مورد استفاده به محل دیگر قابل انتقال بوده و بدین منظور طراحی شده است .

درجه حفاظت

 

درجه حفاظتی را که یک تابلو در برابر تماس با قسمت های برق دار ، ورود اجسام خارجی و مایعات تأمین می کند ، توسط علامت اختصاری مشخص می شود .

ip: Index of protection ip: International protection

اعدادی که در سمت راست علامت اختصاری قرار می گیرند به ترتیب بیانگر :

حفاظت در مقابل اجسام خارجی و تماس

حفاظت در مقابل نفوذ آب و مایعات

حفاظت در مقابل ضربه های مکانیکی

علاوه بر مشخصات فوق درجۀ حفاظتی دیگری نیز برای حفاظت در برابر مواد قابل انفجار تعریف می گردد :

(sch) : حفاظت در برابر هوایی که ممکن است قابل احتراق یا انفجار باشد .

جدول زیر درجات حفاظت و تعریف آنها را که در بندهای 1 و 2 آمده است ، نشان می دهد .

اولین رقم سمت راست ip دومین رقم سمت راست ip

0 0

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

6 6

_ 7

_ 8

 

بند 1 - اولین رقم مشخصه ip : حفاظت در مقابل تماس و نفوذ اجسام خارجی

(0) - حفاظتی از اشخاص در مقابل تماس با قسمت های متحرک و باردار در داخل تابلو وجود ندارد . حفاظتی برای وسایل در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی وجود ندارد .

(1) - حفاظت در مقابل تماس اتفاقی سطح بزرگی از بدن با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو وجود دارد . حفاظت در مقابل نفوذ اجسام جامد خارجی بزرگ وجود دارد .

(2) - حفاظت در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو با انگشتان وجود دارد . حفاظت در مقابل نفوذ اجسام خارجی جامد با اندازۀ متوسط وجود دارد .

(3) - حفاظت در برابر تماس با قسمت های متحرک و یا باردار در داخل تابلو توسط ابزار ، سیم ها و یا اجسامی با ضخامت بیش از وجود دارد . حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد کوچک وجود دارد .

(4) - حفاظت در برابر تماس با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو توسط ابزار ، سیم ها و یا اجسامی با ضخامت بیش از وجود دارد . حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد کوچک وجود دارد .

(5) - حفاظت کامل در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار در داخل تابلو وجود دارد . حفاظت در مقابل گرد و غبار مضر وجود دارد ؛ از نفوذ گرد و غبار بطور کلی جلوگیری نشده اما گرد و غبار نمی تواند به مقداری که در عملکرد رضایتبخش وسایل داخل تابلو تداخل نماید داخل تابلو شود .

(6) - حفاظت کامل در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار در داخل تابلو وجود دارد . حفاظت در مقابل نفوذ گرد و غبار وجود دارد .

بند 2 - دومین رقم مشخصه ip : حفاظت در مقابل نفوذ آب و مایعات

(0) - حفاظتی وجود ندارد .

(1) - حفاظت در مقابل قطرات آب متراکم وجود دارد . قطرات آب متراکم شده نباید اثر مضری بر روی تابلو داشته باشد .

(2) - حفاظت در مقابل قطرات مایع وجود دارد . زمانی که تابلو با زاویۀ نسبت به حالت عمودی ایستاده است ، قطرات مایع که بر روی تابلو می ریزند نباید آسیبی به تابلو برسانند .

(3) - حفاظت در مقابل باران وجود دارد . آب باران در زاویه مساوی و کوچکتر از نسبت به حالت عمودی نباید هیچگونه آسیبی به تابلو برساند .

(4) - حفاظت در مقابل پاشیدن مایع وجود دارد . مایع پاشیده شده از هر جهت نباید آسیبی به تابلو برساند .

(5) - حفاظت در مقابل پاشیدن آب تحت فشار وجود دارد . آب پاشیده شده از یک شیلنگ فشار بالا از هر جهت نباید آسیبی به تابلو برساند .

(6) - حفاظت در مقابل شرایط موجود در عرشۀ کشتیها وجود دارد . آب دریا در هنگام طوفان نباید داخل تابلوهای تحت شرایط پیش بینی شده شود .

(7) - حفاظت در مقابل غوطه ور شدن در آب وجود دارد . نباید امکان ورود آب به داخل تابلو تحت شرایط پیش بینی شدۀ فشار و زمان وجود داشته باشد .

(8) - حفاظت در مقابل غوطه ور شدن در آب برای مدت زمان نامشخص تحت فشار مشخص شده وجود دارد .

[am in 25,041]

دمت گرم حال دادي اساسي

ميگم اينا رو ميتوني بگي از كجا آوردي منبعت چيه

خواهش میشه :rose:

 

منبع اینترنت

علی الخصوص ویکیپدیا :rose:

[سمندون 19,437]

تابلو چيست؟

تابلو عبارت است از فضايي که تجهيزات برقی در آن نصب می شوند.در تعريف تابلو لزومی ندارد آنرا حتمأ يک فضای بسته فلزی بدانيم بلکه فضای بسته فلزی، نوعی از تابلو محسوب می شود. مشکلات ناشی از نصب تجهيزات و خطرات ناشی از عوامل محيطی و پديده هايي مانند اتصال کوتاه که در تجهيزات الکتريکی روی می داد و در دسترس بودن تمام قسمتهای برقدار از سوی اپراتور، سازندگان را بر آن داشت تا ايمنی بيشتری را تامين کنند، از اين رو تابلو به شکل محفظه بسته طراحی شد تا تجهيزات داخل آن غير قابل دسترس باشند.

 

انواع تابلو از لحاظ ساختار :

تابلوهای Metal Enclosed : تابلوهايي به شکل محفظه تمام بسته فلزی که تمام تجهيزات الکتريکی اعم از کليدها، ترانسهای جريان و ولتاژ، لوازم اندازه گيری، شينه ها و ... در داخل آن نصب می شود.این تابلوها به دو دسته تقسیم می شوند:

1- تابلوهای Metal Clad: اين نوع تابلوها نوعي از تابلوهای Metal Enclosed هستند که در آنها، محفظه های مختلف از يکديگر جدا شده اند. اين امر باعث می شود تا اگر خطايي در يکی از محفظه ها روی دهد، اين خطا به محفظه های ديگر انتقال پيدا نکند و ساير محفظه ها نيز تحت تأثير آن آسيب نديده و محفوظ می مانند.

يک تابلو Metal Clad به چهار بخش تقسيم می شود :

- محفظه باسبار

- محفظه سر کابل

- محفظه LV (کنترل) که تجهيزات اندازه گيری، حفاظتی و کنترلی در آن قرار می گيرند.

- محفظه کليد

 

2- تابلوهای Compartment Type: اين نوع تابلوها نوعي از تابلوهای Metal Enclose هستند که در آنها، محفظه های مختلف از يکديگر جدا نشده اند.

در طراحی يک تابلو بايد موارد زير در نظر گرفته شود :

- شرايط محيطی (جهت بهره برداری)

- شرايط لازم برای نصب

- شرايط حفاظتی