معرفی پیشینه نام اصفهان

[Astraea 25351]

شهر اصفهان از روزگاران کهن تا کنون به نامهای :

آپادانا ، آصف‌هان ، اسباهان ، اسبهان ، اسپاتنا ، اسپادنا ، اسپاهان ، آسپدان ، اسپدانه ، اسپهان ، اسپینر ، اسفاهان ، اسفهان ، اصباهان ، اصبهان ، اصپدانه ، اصفاهان ، اصفهان ، اصفهانک ، انزان ، بسفاهان ، پارتاک ، پارک ، پاری ، پاریتاکن ، پرتیکان ، جی ، دارالیهودی ، رشورجی ، سپاهان ، سپانه ، شهرستان ، صفاهان ، صفاهون ، گابا ، گابیان ، گابیه ، گبی ، گی ، نصف جهان و یهودیه سرشناس بوده است .

 

بیشتر نویسندگان بر این باورند که چون این ناحیه پیش از اسلام، به ویژه در دوران ساسانی، مرکز گردآمدن سپاه بود و سپاهیان مناطق جنوبی ایران ، مانند : کرمان،خوزستان،فارس ، سیستان و ... در این ناحیه گرد آمده و به سوی محل نبرد حرکت می‌کردند ، آنجا را « اسپهان » گفته ، سپس عربی شده و به صورت « اصفهان » درآمده است .

 

این شهر دارای واژگان کهنتری است که با نام کنونی آن ، هیچ گونه پیوندی ندارد ، مانند :انزان ، گابیان ، گابیه ، جی ، گبی ، گی ، گابا .

[Astraea 25351]

بنای اصفهان رابه طهمورث،سومین پادشاه ازسلسله پیشدادیان نسبت داده‌اند . اصفهان در تاریخ قدیم به نام (گی) در پارس علیا معرفی گردیده ، این شهر محل تقاطع راههای عمده و اقامتگاه سلطنتی پادشاهان هخامنشی بوده‌است . استرابون جغرافی دان یونانی در ۲۰۰۰ سال قبل ، از اصفهان به عنوان مرکز کشور ایران نام برد . مسلمانان این شهر را (جی) و در طول تاریخ به نامهای اسپاهان یا شهر سواران و همچنین صفاهان و صفاهون گفته شده . ورود اسلام و گسترش آن و تأثیر عمیق فرهنگ اسلامی در زیر بنای ساخت شهر اصفهان و وجود هنرمندان ایرانی باعث گردید تا یکی از زیباترین شهرهای مذهبی جهان که در آن نمودهای فرهنگی با ارزش از جمله مساجد و مناره‌ها و مدارس علمیه بود شکل بگیرد .

در دوره دیالمه ، صاحب بن عباد که مردی کریم و فاضل بود ، اصفهان را به مرکز علم و ادب و هنر تبدیل کرد و فضلا و دانشمندان را به آنجا کشاند . درهمین زمان بود که باروئی با ۲۱ هزار گام در دور اصفهان ساخته شد . در دوران سلجوقیان ، آبادانی اصفهان با ساخت مساجد ، کوشک‌ها ، باغستانها و عمارت‌های با شکوه رونق گرفت و مرکزیت یافت . با حمله مغول صدمات بسیاری به این شهر وارد شد . و از رونق و حشمت آن کاسته گردید .

از سال ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۶ هـ .ق که شاه عباس اصفهان را به پایتختی خود انتخاب نمود و در آنجا مستقر شد ، ساخت قصرها ، مساجد و پل‌ها شروع گردید . شاردن در قرن یازده هجری اصفهان را با لندن مقایسه می‌کند و می‌نویسد ، اصفهان بالغ بر یک میلیون و یکصد هزار نفر جمعیت دارد و طول باروها و دیوارهای شهر بیست هزار پا است،زیبایی شهر اصفهان را بیشتر از کاخهای عالی،خانه‌های مجلل و فرح انگیز و کاروانسراهای وسیع گزارش می‌کند که اصفهان دارای ۱۳۷ قصر سلطنتی و چهل محله می‌باشد .سایر شاهان صفوی ادامه دهنده کارهای شاه عباس بودند . تا حمله افاغنه ، آرامش و آسایش خاصی در این شهر حکم فرما بود . در دوران زندیه و قاجاریه ، انتقال پایتخت از اصفهان به شیراز و تهران و بی توجهی شاهان قاجار به عمران و آبادی اصفهان ، مجدداً ، از اعتبار و ارزش آن کاسته‌است .

[Astraea 25351]

یاقوت حموی ، می‌نویسد :

« اصفهان یا اسپهان از کلیه اسباه است که به معنی سپاه و سگ می‌باشد . »

 

استاد پورداود ، می‌گوید :

« ارزش این وجه اشتقاق فقط در این است که می‌رساند در لهجه قدیم اصفهانی ، اسباه به معنی سگ نیز بوده است »

 

پورداود یادآور شده است که بطلمیوس ، جغرافیانگار سده دوم میلادی ، نام این شهر را « اسپدان » نگاشته ، سپس می‌گوید واژه اصفهان روی اسپاهان قرار گرفته که خود شامل سپاه به معنی ارتش و هان اسم مکان ، یعنی جای سپاه است .

 

نویسنده کتاب حدودالعالم از این شهر به نام « سپاهان » یاد کرده ، می‌گوید :

« سپاهان شهری عظیم است و آن دو شهر است : یکی را جهودان خوانند و یکی را شهرستان و در هر دو منبر نهاده‌اند ...»

 

محمد حسن تبریزی ، درباره نام اصفهان ، نوشته است :

« اصباهان ، معرب اسپاهان است و آن شهری است مشهور در عراق و نام اصلی او این است . و نام مقامی است از جمله دوازده مقام موسیقی و آن را اصفهانک نیز خوانند .»

 

در کتیبه‌های پارسی هخامنشی، انزان شامل ناحیه اصفهان بوده و پیش از کوروش کبیر، مرکز قدرت هخامنشیان در این ناحیه بوده و پس از کورش انزان به گابیان تبدیل یافته و استرابن هم آن را به همین نام خوانده است و گابیان رفته رفته به جی تغییر یافت

اسکندر مقدونی هنگام دنبال کردن داریوش کبیر به پارتاک یا پارک یاگی آمد و آن را گشود و اکسازر را که والی شوش بود به حکومت پارتاک گمارد . تاریخ نگاران پیشین ، پارتاک را پاریتاکن نامیده‌اند که به پارسی آن روزی پرتیکان می‌گفتند و امروز فریدن می‌خوانند . پرتیکان به تمامی ناحیه اصفهان اطلاق می‌شده است .

[vahid321 2013]

شهر اصفهان از روزگاران کهن تا کنون به نامهای :

آپادانا ، آصف‌هان ، اسباهان ، اسبهان ، اسپاتنا ، اسپادنا ، اسپاهان ، آسپدان ، اسپدانه ، اسپهان ، اسپینر ، اسفاهان ، اسفهان ، اصباهان ، اصبهان ، اصپدانه ، اصفاهان ، اصفهان ، اصفهانک ، انزان ، بسفاهان ، پارتاک ، پارک ، پاری ، پاریتاکن ، پرتیکان ، جی ، دارالیهودی ، رشورجی ، سپاهان ، سپانه ، شهرستان ، صفاهان ، صفاهون ، گابا ، گابیان ، گابیه ، گبی ، گی ، نصف جهان و یهودیه سرشناس بوده است .

 

بیشتر نویسندگان بر این باورند که چون این ناحیه پیش از اسلام، به ویژه در دوران ساسانی، مرکز گردآمدن سپاه بود و سپاهیان مناطق جنوبی ایران ، مانند : کرمان،خوزستان،فارس ، سیستان و ... در این ناحیه گرد آمده و به سوی محل نبرد حرکت می‌کردند ، آنجا را « اسپهان » گفته ، سپس عربی شده و به صورت « اصفهان » درآمده است .

 

این شهر دارای واژگان کهنتری است که با نام کنونی آن ، هیچ گونه پیوندی ندارد ، مانند :انزان ، گابیان ، گابیه ، جی ، گبی ، گی ، گابا .

ممنون از تاپیکتون...

ببخشید منبعتون موثقه؟ آخه اسامی که میگید بعضیاش اسامی قدیمی جاهای دیگس

[Astraea 25351]

ممنون از تاپیکتون...

ببخشید منبعتون موثقه؟ آخه اسامی که میگید بعضیاش اسامی قدیمی جاهای دیگس

خواهش میکنم...

منبع ویکی پدیاست....

[vahid321 2013]

خوب همون...

ویکی پدیا یه مقدار اشکالاتی هم داره

البته منم نمیتونم با اطمینان بگم اینا غلطه

ولی آپادانا اسم کاخ هخامنشیان تو شوش(خوزستان) هست که پایتخت تابستانی هخامنشیان بوده

انزان هم اسم قدیمی شهر ایذه(خوزستان) هست

[Astraea 25351]

خوب همون...

 

ویکی پدیا یه مقدار اشکالاتی هم داره

البته منم نمیتونم با اطمینان بگم اینا غلطه

ولی آپادانا اسم کاخ هخامنشیان تو شوش(خوزستان) هست که پایتخت تابستانی هخامنشیان بوده

انزان هم اسم قدیمی شهر ایذه(خوزستان) هست

سپاس از راهنمایی شما...جالب بود...

ولی خودشم گفته که برخی نامای قدیمی با نامای فعلی ارتباط نداره و خیلی دور به نظر میرسه...

[اندیشه 2345]

آنجا را « اسپهان » گفته ، سپس عربی شده و به صورت « اصفهان » درآمده است .

 

این بخشش خیلی غم انگیزه

[Astraea 25351]

این بخشش خیلی غم انگیزه

بله بسیار تاسف اوره...

بدتر از اون اینه که به زبانمون میگیم فارسی!!!چون عربا پ ندارن که بتونن بگن پارسی و ما هم که عرب پرستیم...:icon_pf (34):

[Ehsan 112346]

شهر اصفهان از روزگاران کهن تا کنون به نامهای :

آپادانا ، آصف‌هان ، اسباهان ، اسبهان ، اسپاتنا ، اسپادنا ، اسپاهان ، آسپدان ، اسپدانه ، اسپهان ، اسپینر ، اسفاهان ، اسفهان ، اصباهان ، اصبهان ، اصپدانه ، اصفاهان ، اصفهان ، اصفهانک ، انزان ، بسفاهان ، پارتاک ، پارک ، پاری ، پاریتاکن ، پرتیکان ، جی ، دارالیهودی ، رشورجی ، سپاهان ، سپانه ، شهرستان ، صفاهان ، صفاهون ، گابا ، گابیان ، گابیه ، گبی ، گی ، نصف جهان و یهودیه سرشناس بوده است .

.

چرا یهودیه؟؟؟!!

 

مگه اصفهان یک زمانی یهودی زیاد داشته!!!!!!

[Astraea 25351]

بله حالا هم خیلی زیادن هموطنان یهودی...

[AFARIN 7196]

اصلاً سنگ بنای اصفهانو یهودیا گذاشتن... هستۀ اولیۀ شکل گیری شهر اصفهان همین یهودیه بوده؛ اسرایی که کورش آزاد کرده بود یه بخشیشون اومدن ایران که بخاطر شباهت اصفهان به اورشلیم اینجا رو انتخاب میکنن برای سکونت (البته بعضیا هم میگن که اومدن یهودیا قبل تر از اون بوده)

یه جایی تو اصفهان تو مسیرم بود همیشه از جلوش رد میشدم شبیه یه خونۀ کاملا معمولی که درش همیشه باز بود یه عده میرفتن میومدن.... رومم نمیشد یه ذره م میترسیدم برم تو بپرسم اینجا چه خبره! بعدا فهمیدم کنیسه ست!! نمیدونم محدودیتی دارن برای داشتن بنای مذهبیشون آیا ؟؟!

[amirgb 8546]

شهر اصفهان از روزگاران کهن تا کنون به نامهای :

آپادانا ، آصف‌هان ، اسباهان ، اسبهان ، اسپاتنا ، اسپادنا ، اسپاهان ، آسپدان ، اسپدانه ، اسپهان ، اسپینر ، اسفاهان ، اسفهان ، اصباهان ، اصبهان ، اصپدانه ، اصفاهان ، اصفهان ، اصفهانک ، انزان ، بسفاهان ، پارتاک ، پارک ، پاری ، پاریتاکن ، پرتیکان ، جی ، دارالیهودی ، رشورجی ، سپاهان ، سپانه ، شهرستان ، صفاهان ، صفاهون ، گابا ، گابیان ، گابیه ، گبی ، گی ، نصف جهان و یهودیه سرشناس بوده است .

 

بیشتر نویسندگان بر این باورند که چون این ناحیه پیش از اسلام، به ویژه در دوران ساسانی، مرکز گردآمدن سپاه بود و سپاهیان مناطق جنوبی ایران ، مانند : کرمان،خوزستان،فارس ، سیستان و ... در این ناحیه گرد آمده و به سوی محل نبرد حرکت می‌کردند ، آنجا را « اسپهان » گفته ، سپس عربی شده و به صورت « اصفهان » درآمده است .

 

این شهر دارای واژگان کهنتری است که با نام کنونی آن ، هیچ گونه پیوندی ندارد ، مانند :انزان ، گابیان ، گابیه ، جی ، گبی ، گی ، گابا .

 

درود

نمی دانم مطلب فوق را از کجا کپی کرده اید اما از قول من به آن بی سوادی که این مطلب را نگاشته بگویید اصفهان هیچگاه انزان نبوده و سعی در تصرف تاریخ به نفع این شهر ننمایند

انزان یا انشان منطقه ای است که کورش از آن به پا خواست و در خوزستان و بخشهایی از چهارمحال و بختیاری و استان فارس است به مرکزیت شهر ایذه ی کنونی

[amirgb 8546]

ممنون از تاپیکتون...

ببخشید منبعتون موثقه؟ آخه اسامی که میگید بعضیاش اسامی قدیمی جاهای دیگس

متاسفانه درج دروغ و جعل تاریخ یک امر بسیار عادی گردیده

مطلب فوق از یک فرسخی داد می زند که با هدفی خاص نگاشته شده و سعی نموده تا اصفهان را بیش از آنچه هست جلوه دهد

کوته بینی و خودستایی آفتی است که دامان گیر تمام وجوه رفتاری و اندیشه ای مردم امروز ایران زمین گردیده

[amirgb 8546]

چرا یهودیه؟؟؟!!

 

مگه اصفهان یک زمانی یهودی زیاد داشته!!!!!!

امروزه روز یکی از بزرگترین تجمعات یهودی در ایران در شهر اصفهان است

منطقه ی جی اصفهان منطقه و شهر قدیمی یهودیان است

کورش پس از آزاد سازی یهودیان به انها اجازه داد تا در هر منطقه ای از خاک کشور که تمایل دارند سکنی گزینند

عده ای از یهودیان منطقه ی جی اصفهان را برگزیدند و شهری فاخر را بنا نهادند

بسیاری از فرهنگ های مردمان یهود را به وضوح در میان مردمان امروز اصفهان می توان مشاهده کرد

(چون برخی از این خصوصیات جنبه ی منفی دارد از ذکر آن ها می گذرم)

 

در منطقه ی اصفهان کنونی دو منطقه ی بایتانی دیگر هم وجود دارد که قدمتی زیاد دارد

منطقه ی شهرستان که پل معروف شهرستان در این منطقه واقع است و قدمت آن تا زمان ساسانیان تخمین زده می شود

منطقه ی سه ده (خمینی شهر فعلی)

آنچه که امروز به آن اصفهان گفته می شود حاصل گسترش شهر جی و شهرستان است در دوره های اسلامی

[XMEHRDADX 7514]

در بعضی از منابع یکی از نامهای اصفهان انزان ذکر شده است که گرچه ممکن است صحیح نباشد ولی بعید بنظر می رسد قصد نگارنده این باشد که اصفهان را همان انزان یا انشان که نام قسمتی از خوزستان قدیم بوده معرفی نماید و احتمال زیاد تشابه اسمی می باشد.شاید بدلیل اختلاف و عدم تطبیق زبانهای آن زمان ،مثلا یونانی و فنیقی و پارسی بوده که در نهایت در زمان کنونی به این شکل برداشت شده است.یا مثلا جغرافی دانی در آن زمان در یکی از جزایر یونان بدلیل دسترسی دشوار به اطلاعات اصفهان را همان انزان پنداشته.در هر حال در علم و فن روش تحقیق خصوصا وقتی پژوهش مربوط به پیشینه یک موضوع خاص است( بطور مثال نام اصفهان)،اصول تحقیق و رسم امانت داری ایجاب میکند که کلیه موارد نام برده شود ،حال در ادامه تحقیق میتوان دلائل رد آن را با استدلال ذکر نمود.

اصفهان قدیم شامل دو بخش بود ،یکی جی یا گی و دیگری یهودیه یا جوباره یا جویباره .یهودیه یا جوباره محل زندگی و تجمع کلیمیان محترم بود.این دو بخش هنوز هم وجود دارند.

اصفهان یکی از قدیمی ترین شهر های جهان است که بنا به موقعیت استراتژیک و ساختار فرهنگی، اجتماعی ،سیاسی،همیشه از شهرهای بزرگ ومهم این سرزمین بوده و این وضعیت را هنوز حفظ نموده است.لذا نیازی به معرفی ندارد لیکن بطور اجمالی و خلاصه میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

· محل تجمع کلیمیان محترم در دوران ایران باستان،که در ارائه و شکل گیری فرهنگ و زندگی بر پایه نظم و برنامه ریزی و حسابگری نقش بسزایی داشتند.

· قرار گرفتن در مرکز ثقل امپراطوری و حکومتها و داشتن خصوصیات ویژه جهت تامین آذوقه و... که حکایت از موقعیت استراتزیک مناسب آن است.

· به همین دلیل در نظر گرفتن این محل برای تجمع و سازماندهی سپاهیان به ویژه در دوران ساسانیان.

· پایتخت بزرگترین و قدرتمندترین حکومت اسلامی و جهان در دوره سلجوقیان.

· پایتخت اولین حکومت مقتدر وشکوهمند ایرانی پس از استیلای تازیان که بغداد را متصرف و خلیفه را مطیع کرد.

· پایتخت یکی از قدرتمندترین و باشکوه ترین کشورهای جهان در دوره صفویان.

· مرکز هنر و صنعت ومعماری در اکثر ادوار تاریخ.

· داشتن آثار تاریخی منحصر به فرد و استثنائی در حال حاضر.

و .....

از این رو هیچ ضرورتی دیده نمیشود که برای افتخارآفرینی برای شهر اصفهان ،آن را به انزان یا انشان نسبت داد که گرچه زمانی نامی از آن وجود داشت ،ولی سالهای سال است که در آن منطقه به جز چند روستا و شهرهایی که بیشتر به روستا شبیه هستند چیزی وجود ندارد.

منابع

اقتباس از کتاب گنجینه اثار تاریخی اصفهان،لطف الله هنر فر،چاپ دوم 1350.

اقتباس از کتاب ایران باستان حسن پیر نیا.

اقتباس از کتاب آشنایی با شهر تاریخی اصفهان،دکتر لطف الله هنر فر.1372.

ضمن اینکه در مطلب فوق تقریبا تمامی منابع اتفاق نظر دارند.

[mohammad.ef 690]

یه جایی تو اصفهان تو مسیرم بود همیشه از جلوش رد میشدم شبیه یه خونۀ کاملا معمولی که درش همیشه باز بود یه عده میرفتن میومدن.... رومم نمیشد یه ذره م میترسیدم برم تو بپرسم اینجا چه خبره! بعدا فهمیدم کنیسه ست!! نمیدونم محدودیتی دارن برای داشتن بنای مذهبیشون آیا ؟؟!

 

چهار راه فلسطین منظورتونه ؟

همونطور که گفتین اونجا درش همیشه بازه و محدودیتی ندارن .

خودم که توش نرفتم اما شنیدم ساختمون بزرگیه .

[AFARIN 7196]

چهار راه فلسطین منظورتونه ؟

همونطور که گفتین اونجا درش همیشه بازه و محدودیتی ندارن .

خودم که توش نرفتم اما شنیدم ساختمون بزرگیه .

بله چهار راه فلسطین

محدودیت نه از نظر رفت و آمد؛ منظورم اینه که این ساختمون هیچ شباهتی به یه بنای مذهبی نداره که با دیدنش کسی متوجه بشه اینجا کجاست... مثل یه مسجد یا یه کلیسا

[آریوبرزن 13988]

من طرفای سبز میدون و اونطرفا دیدم که هموطن های یهودیمون زیاد هستند . نمیدونم تا حالا خونه های قدیمیه اونجارو دیدید یا نه . اگر ندیدید سعی کنید برید و یکی از خونه های اونجارو ببینید یه معماریه خیلی خاصی داره . اتاق های تودر تو ، سرداب و .... از ویژگی های بارزشونه. مثلا من رفتم توی یه اتاق دیدم 6 تا در دور تا دور یک اتاق هست اصلا آدم گیج میشه تو خونه های قدیمیشون.

اصطلاحا میگن محله جود ها .( منظور از جود همون یهوده که مردم اونجا به این نام میشناسن)

[آریوبرزن 13988]

قديمي ترين كنيسه اي كه دراصفهان وجود دارد كنيسه ي عمو شعيا در محله جوباره است كه از لحاظ هنري هيچگونه تزئيناتي ندارد و فاقد جنبه هاي معماري جالب توجه است.علت اين است كه يهوديان تصاوير انسان را بر ديوار رسم نمي كنند.كنيسه ها داراي كاربندي تصوير سازي وفاقد سكوهايي هستند كه مراسم مذهبي روي آن ها انجام مي شده است. از نقطه نظر نوع شناسي ساختمان هاي كنيسه ها غربي_شرقي بوده و بيش تر آن ها مربوط به دوران قاجار هستند.

به نوشته دكتر هنر فر يهوديان اصفهان (در سال1350ش)20 كنيسه داشته اند كه دو كنيسه در محله ي دردشت، يكي در محله ي گلبهار، 16كنيسه در محله ي جوباره و يكي در فلكه شاه عباس(خ فلسطين)

يكي ا ز محققين كليمي تعداد كنيسه هاي اصفهان را 17 عد ذكر كرده.در حال حاضر كنيسه هاي يهوديان اصفهان عبارتند از: ملايعقوب،ملانيسان،ملاربيع ،بزرگ،كوچك،كلي،گلبهار،اتح اد،كترداويد