جستجو در تالارهای گفتگو

نویسنده: پروفسور بیمال کی بوز مترجم: رضا قلیزاده روشنق ۱- مقدمه آیا تا به حال مقاله ای را در مجلات IEEE یا IEEE Transactions به چاپ رسانیده اید؟ و یا اگر نویسنده مقالات در مجلات IEEE هستید، تاکنون چند مقاله توانسته اید در این مجلات به چاپ برسانید؟ هیچ شکی نیست که مقاله چاپ شده در مجلات IEEE (که به همراه تصویر و تاریخچه مختصری از شما منتشر می شود) اعتبار بالایی دارد و مقام و شأن شما را در جامعه حرفه ای بالا می برد. اغلب گفته می شود که یک مقاله در مجلات IEEE ارزش چهار مقاله کنفرانس را دارد. البته این حرف ممکن است درست باشد یا نباشد. یک استاد مشهور در یک دانشگاه خوب همیشه از دانشجویان دکتری خود می خواهد که یک یا چند مقاله در مجلات IEEE به چاپ برسانند. اگر یک استاد جوان باشید، مقالات چاپ شده در چنین مجلاتی موجب ترقی و تثبیت شما در جایگاه فعلی تان خواهد شد. اگر یک استاد جاافتاده باشید هر چه مقالات چاپ شده شما در مجلات IEEE بیشتر شود شهرت شما بیشتر می شود و این امر کمک خواهد کرد تا فِلوی (عضو برجسته) IEEE شوید و در نتیجه ممکن است جوایز و افتخارات دیگری را، از IEEE یا غیر آن، کسب نمایید. به تدریج درهای جدیدتری برای موفقیت شما در زندگی باز خواهد شد. طبق قاعده کلی که می گوید “اگر چاپ نکنی از بین می روی” (publish or perish)، مقالات چاپ شده اهمیت بسزایی برای بقا در جامعه علمی دارند، مخصوصا اگر شما یک عضو هیئت علمی جوان و تازه کار باشید. برای یک مهندس در صنعت، چاپ کردن یک مقاله در مجلات IEEE موفقیت بزرگی محسوب می شود. اگر یک محقق در صنعت باشید و در آرزوی یک شغل دانشگاهی در آینده ای نزدیک هستید، بایستی شروع به چاپ کردن مقالات نمایید. گذشته از همه اینها، مقالات چاپ شده رضایت زایدالوصفی را از پیشرفت شغلی در شما ایجاد می کند. ۲- چه مواردی در مجلات IEEE قابل چاپ است؟ معمولا نتایج تحقیقاتی که ارزش بایگانی شدن داشته باشند در مجلات IEEE مورد پذیرش قرار می گیرند. مهم است که مطالب مقاله از موضوعات مورد توجه اخیر در جامعه علمی باشد و اهمیت بالقوه ای برای آینده داشته باشد. اگر اختراعی دارید و یا اینکه تحقیقاتی را روی یک موضوع فنی انجام داده اید که دارای کاربرد است و یا برای پیشرفتهای فناوری در آینده مهم است نوشتن مقاله درباره آن ارزش بایگانی شدن در مجلات IEEE را دارد. بعضی از مجلات IEEE مقالات نامه به سردبیر (letter to the editor) را می پذیرند که نتایج تحقیق، به طور مختصر در آنها نوشته می شود. البته، اغلب مقالات مروری درباره فناوریهای اخیر که توسط افراد باسابقه نوشته می شود نیز در مجلات IEEE منتشر می شوند. شاید جالب باشد که اشاره شود در مجله proceedings of the IEEE بیشتر مقالاتِ نوعِ مروری چاپ می شوند که بسیار معتبر هستند و همه ساله مقاله ای از این مجله بهترین جایزه مقالات (جایزه دونالد جی فینک) بین تمامی مجلات IEEE را کسب می کند. نتایج تحقیقات منتشره در چنین مجلاتی ممکن است به محض چاپ و یا بعد از مدت زیادی مورد استفاده قرار گیرند. جایزه نوبل و یا دیگر جایزه های مهم اغلب بعد از مدتی طولانی به دانشمندان مسنی داده می شود که اهمیت نتایج تحقیقات قبلی آنها در عمل (و در اجتماع) نیز اثبات می شود. در یک موضوع فناوری، نتایج تحقیق ممکن است شامل توصیفها، آنالیز ریاضی، مطالعه شبیه سازی و نتایج عملی باشد. برای یک فناوری جدید و در حال ظهور، توصیف در کنار آنالیز، یا اضافه کردن نتایج شبیه سازی ممکن است به عنوان محتوا، برای مجلات IEEE کافی باشد. شبیه سازی یا ”آزمایش مجازی” در نرم‌افزارها اخیراً بسیار پیشرفته و کاربر پسند شده اند. اعتبارسنجی مفهوم یا نتایج تحلیلی توسط نتایج شبیه سازی مهم است ولی شبیه سازی تنها به اندازه ای خوب است که مدل خوب باشد. این امر به این معناست که اگر مدل به اندازه کافی دقیق نباشد، شبیه سازی تنها نتایج تقریبی را به دست خواهد داد. در یک موضوع فناوری عمومی، برای اعتبارسنجی نتایج تحلیلی و شبیه سازی و در نتیجه قبولی در مجلات IEEE اغلب نتایج عملی خواسته می شود. زمانی که به یک نتیجه قابل انتشار دست یافتید، بایستی دقیقاً بررسی کنید که آیا نتایج برای مجلات IEEE به اندازه کافی اهمیت خواهند داشت و یا اینکه، بهتر است در یک کنفرانس به چاپ برسد. توجه داشته باشید که برخی از انجمنهای IEEE (مانند انجمن کاربردهای صنعتی-Industry Applications Society) شرط بررسی مقاله در مجله را، ارائه شدن مقاله در کنفرانس می دانند. در این صورت، کیفیت اولیه مقاله ارسال شده به مجله قبل از اینکه تحت داوری قرار بگیرد، تضمین می شود. ۳- سازماندهی مقاله همینکه مطمئن شدید نتایج برای یک مجله IEEE ارزشمند است، اولین قدم سازماندهی دقیق محتوا خواهد بود. یک فلوچارت نوعی برای نوشتن مقاله در شکل ۱ داده شده است. شکل ۱- فلوچارت نوشتن یک مقاله برای مجلات IEEE نوشتن یک مقاله خوب، تخصص شما را در مهارت ارتباطیِ نوشتن به بوته آزمایش می گذارد. نوشتن مقاله مثل گفتن داستان به یک نفر است؛ بایستی واضح، موجَز، دارای سازماندهی خوب و با جریان منطقی عبارتها باشد. این همیشه ایده خوبی است که بعضی از مقالاتِ خوبِ چاپ شده توسط نویسندگان مشهور و شناخته شده را بخوانیم. عنوان مقاله باید به طور واضح دستاوردها و نتایج ارائه شده در مقاله را منعکس نماید. برای هر مقاله یک همکار اصلی وجود دارد که بایستی به عنوان نویسنده اول نوشته شود. و بعد از آن، دیگر همکاران به ترتیب و بر اساس میزان کمکی که در کارهای مقاله داشته‌اند اضافه می شوند. اگر نام یک شخص بدون اینکه کمکی در مقاله کرده باشد به نویسندگان اضافه شود، کاری اخلاقی نخواهد بود. به همین صورت، کاری اخلاقی نیست که نام مدیر پروژه، تأمین کننده مالی یا مدیر گروه بدون اینکه کمکی در نتایج علمی کرده باشد به عنوان نویسنده اضافه شود. توجه کنید که دزدی ادبی تخلف است و چاپ یک مقاله در چندین مجله کاری بسیار غیر اخلاقی است. قدم ساده بعدی گردآوری مراجع مقاله در فرمت IEEE است. مراجع برای نوشتن مقدمه مقاله اهمیت فراوانی دارند. داور مقاله که تصمیم قبولی یا رد مقاله را می‌گیرد ممکن است از اینکه مقاله اش در قسمت مقدمه مرور نشده است عصبانی شود. عاقلانه خواهد بود که در ابتدا از یک یا چند کتاب در مراجع خود استفاده کنیم که شامل توصیفی از مطالب پایه در موضوع مقاله هستند و تعدادی مراجع را در موضوعات مرتبط اضافه نماییم. طراحی شکلها با عناوین و برچسبهای مناسب یک گام اساسی در آماده سازی مقاله است. شکلها باید کاملاً گویا باشند و نتایج تحقیق را بوضوح برسانند. یک شکل ارزشی معادل هزار کلمه دارد. دیاگرامهای تصویری ساده شده، دیاگرامهای بلوکی تابعی و یا بلوکهای ساده ممکن است در صورت مناسب بودن استفاده شوند. برای نمودارها، خطوط مشبک بایستی نازک باشند و توصیف متغیرها به همراه مقیاس آن‌ها به وضوح نشان داده شده باشند. با این حال، شکلها تنها زمانی نهایی خواهند شد که نسخه کامل مقاله آماده شده باشد. سپس، بخشها و زیربخشهای مختلف مقاله را با عنوانهای مناسب طراحی کرده و شکلها را در بخشها قرار دهید. معادلات اصلی مقاله را با نمادهای مناسب سازماندهی کرده و تعاریف نمادها را در این مرحله بنویسید. معادلات اغلب به عنوان زینت مقاله مطرح می‌شوند و در صورت ممکن استفاده از حداقل تعداد محدودی از معادلات همیشه مطلوب است. از نمادهایی استفاده کنید که عموماً در کتاب‌ها استفاده می‌شود و همواره نمادها را در همان محل ارائه شده تعریف نمایید (بجای گذاشتن مجموعه نمادها و تعاریف آن‌ها در ابتدا یا انتهای مقاله). اثبات معادلات، در صورت لزوم، بایستی به طور مختصر در بخش پیوست آورده شود تا از منحرف شدن توجه خواننده از نتایج اصلی مقاله جلوگیری شود. قبل از آنکه نوشتن مقاله را شروع کنید، تمام نکات را با جزئیات و با ترتیب مناسب برای هر بخش و زیر بخش سازماندهی کنید. ۴- نوشتن صحیح انگلیسی همینکه مطالب مقاله به خوبی سازماندهی شد، گام بعدی آماده سازی نسخه اصلی مقاله با تمرکز کامل است. انشا، گرامر و املای صحیح انگلیسی در نوشتن مقاله اهمیت فراوانی دارند. نوشتن انگلیسی ممکن است برای نویسندگان کشورهای غیر انگلیسی زبان مثل چین، کره، ژاپن و غیره چالش برانگیز باشد. اغلب، مقاله‌ای با محتوای عالی به دلیل متن انگلیسی ضعیف رد می شود. بایستی از عبارتهای مبهم و گنگ اجتناب کنید. اشتباهات اتفاقی انگلیسی داور مقاله را اذیت می‌کند و ممکن است پایه‌ای برای رد مقاله شود. به خاطر مسأله زبانی، چاپ کردن مقاله در مجلات IEEE برای نویسندگان کشورهای غیر انگلیسی زبان واقعاً سخت می شود. حتی سطح خوب در زبان انگلیسی نمی‌تواند کافی باشد. نوشتنِ علمی، آن هم به صورت عالی، برای مجلات IEEE بازهم یک مهارت سخت است. ناگفته نماند که علی‌رغم نتایج عالی، اکثر مقالات به دلیل سازماندهی ضعیف و همچنین زبان انگلیسی ضعیف رد می شوند. و شاید جای تعجب نباشد که ممکن است مقاله‌ای با نتایج متوسط قبول شود به دلیل اینکه خیلی خوب نوشته شده است. اگر یک استاد دانشگاه مسئولیت نوشتن مقاله را به دانشجوی دکترای خود می‌سپارد، تقریباً قطعی است که آن مقاله رد خواهد شد. البته، حتی اگر مقاله توسط یک استاد با تجربه نوشته شود احتمال رد شدن مقاله وجود دارد. بعد از نوشتن چکیده، سختترین قسمت مقاله، نوشتن بخش مقدمه است. در آغاز، بایستی اهمیت کلی موضوع خود را برجسته نمایید و به صورت قانع کننده ای اهمیت کارتان را بیان کنید. در گام بعدی تحقیقات و مراجع قبلی را که کار شما بر پایه آنهاست توصیف نمایید و نشان دهید که چرا نتایج شما دارای نوآوری است و نسبت به کارهای قبلی برتری دارد. هر آنچه را که ممکن است نشان دهد نتایج کارتان ازآن شخص دیگری است بایستی به صورت واضح توضیح داده شود تا ایجاد سوءظن نکند. بهتر است که نتایج تحقیقات قبلی به صورت غیر مستقیم و بدون اشاره به نام نویسندگان قبلی ارجاع داده شوند. بعد از نوشتن مقدمه، گامهای بعدی شامل توصیف ساده و صریح مطالب با ترتیب منطقی خواهند بود. درنهایت، نتایج، دستاوردها و اهمیت کار در قسمت نتیجه‌گیری بحث می شود. تشابه بخشهای چکیده و نتیجه‌گیری تا حدی قابل قبول است. اگر از دیگران کمک گرفته‌اید، یک بخش تشکر و قدردانی بایستی بعد از بخش نتیجه‌گیری اضافه گردد (مثل کمک از مدیران، حامیان مالی، مسئول گروه، ریاست دانشکده، همکاران و غیره). بعد از نوشتن نسخه کامل، مراحل را آنقدر تکرار کنید که مقاله از لحاظ زبانی اصلاح شده و بهبود یابد. همواره این یک ایده خوب است که نسخه اول مقاله گسترده و کامل نوشته شود و در حین تکرار و اصلاح، حجم مقاله کم شود تا محدودیت طول مقاله رعایت شود. بعد از کامل شدن مقاله، سعی کنید سؤالات نوشته شده در شکل ۲ را برآورده نمایید. در صورت نیاز دوباره مراحل را تکرار کنید. [TABLE=align: center] [TR] [TD] سوال ۱: آیا شکلها کاملا واضح بوده و دارای برچسبها و عناوین کافی هستند؟ سوال ۲: آیا هر چیزی را به طور صحیح، صریح، دقیق و با ترتیب منطقی مطرح کرده اید؟ سوال ۳: آیا مرجعی هست که فراموش کرده باشید؟ سوال ۴: آیا فرمت و حجم مقاله رعایت شده است؟ سوال ۵: آیا اشتباهات زبانی وجود دارد؟[/TD] [/TR] [/TABLE] شکل۲- سؤالاتی که بایستی بعد از کامل شدن مقاله برآورده شوند ۵- فرآیند داوری هر مقاله در مجلات IEEE توسط چند داور مختلف بررسی می‌شود و قضاوت آن‌ها موجب پذیرش و یا رد مقاله می شود. معمولاً اگر دو داور پذیرش یا رد مقاله را به سردبیر (یا کمک سردبیر) مجله اعلام کنند، به نویسندگان در خصوص نتیجه اطلاع داده می شود. مگر اینکه اطلاع از نتیجه داوری سوم ضروری شود. متأسفانه پیدا کردن داوران مناسب و فرآیند صحیح داوری معمولاً دور از ایده‌آل است. این مورد تا حدی، موفقیت نویسنده را تعیین می کند. اغلب، تخصص داور دقیقاً با موضوع کار شما منطبق نیست و ممکن است داور، مقاله شما را به خوبی درک نکند اگرچه وی داوری مقاله را پذیرفته است. داورها اغلب در فرآیند داوری تعلل می‌کنند و چندین یادآوری نیاز خواهد شد. داورها افراد بسیار پرمشغله ای هستند و به سختی می‌توانند یک نصف روز را به داوری مقاله اختصاص دهند. در ابتدا، داور سعی می‌کند که تأثیر یا برداشت اولیه خود را با دیدن عنوان، نام نویسنده (گان)، چکیده، شکلها و نتیجه‌گیری بدست آورد. تا حدی جهت گیری شخصی عادی است. اگر کار مرتبط انجام شده توسط داور در مقاله شما اشاره نشده باشد داور را عصبانی می کند. همانطوری که اشاره شد اشتباهات اتفاقی زبانی داور را اذیت خواهد کرد. نمادهای ناآشنا در معادلات، عبارتهای مبهم و نامفهوم داور را آزار خواهد داد. اگر داور مقاله را به خوبی درک نکند احتمال رد آن می رود. شکلهای بی سلیقه و ناشیانه آماده شده پایه‌ای برای رد مقاله خواهند شد. همچنین اگر موضوع مقاله ساده بوده و توصیف مقاله نیز آسان باشد، نتایج بدست آمده بی‌اهمیت جلوه خواهد کرد. از آنجایی که داور همیشه در پس زمینه قرار دارد، مجبور نیست که شایستگی خود را اثبات کند و از اینکه مقاله را با نظرات سنگدلانه رد کند، نمی ترسد. البته برای رد کردن مقاله، او بایستی دلایل قانع کننده بیاورد. توصیه به ویرایش عمده (major revision) ممکن است دلیلی برای رد مقاله باشد. اغلب، توجیه داور برای رد مقاله ممکن است این عبارت ساده باشد که «دستاوردهای تحقیق آنچنان مهم نیستند که در مجله IEEE چاپ شود». یک امر عادی است که برخی داوران در فرآیند داوری اهمالکاری کنند. معمولاً هرآنچه که داور نظر بدهد تقریباً چشم بسته توسط سردبیر مجله پذیرفته می شود. جای تعجب نیست که نوعاً یک سوم مقالات ارسال شده به مجلات IEEE پذیرفته می شوند. در نهایت، بعد از گذراندن این مراحل سخت و منتظر ماندن به مدت طولانی، خوش شانس خواهید بود اگر نامه پذیرش را از سردبیر مجله دریافت کنید. هم‌اکنون می‌توانید به خاطر برنده شدن در این پیکار سخت جشن بگیرید. توجه کنید که اکثر مقالات پذیرفته شده با توصیه به ویراش جزئی (minor revision) همراه هستند. هنگام ارسال مقاله ویرایش شده، به وضوح و به دقت ویراشهای انجام شده را برجسته نموده و بیان نمایید. مقالات پذیرفته شده مشروط به ویرایش جزئی به ندرت رد می شوند. همینکه مقاله چاپ شد می‌توانید با افتخار به وبسایت www.ieeexplore.ieee.org مراجعه کرده و تعداد ارجاعها به مقاله تان را بشمارید. همچنین می‌توانید با مراجعه به وبسایت www.scholar.google.com ببینید چه کسانی به مقاله شما ارجاع داده اند. وبسایت دوم اهمیت نتایج و دستاوردهای شما را نشان می دهد. با آرزوی موفقیت برای شما با تشکر از پرفسور بیمال کی بوز که اجازه ترجمه و انتشار این مقاله را به بنده (آقای رضا قلیزاده) دادند. دسترسی به فایل اصلی مقاله از اینجا ضمناً ایشان در این مقاله به زندگی علمی، تحقیقات در زمینه الکترونیک قدرت و توصیه های خود به پژوهشگران می پردازد. منبع این نوشتار : وبگاه شخصی آقای رضا قلیزاده روشنق

باسلام به دنبال ساماندهی تالار صنایع وبا توجه به نیاز اعضای محترم تالار برآن شدم که آموزش جلسه به جلسه مقاله نویسی را ازمراحل مقدماتی تا پیشرفته باتوجه به سطح معلومات خود و همچنین نیاز تالار آموزش دهم باتشکر از شما دوستان که دراین راه بنده را یاری و جلسات را دنبال می فرمایید درطی مدت آموزش حتما مراحل را دنبال بفرمایید و سوالات خودتون را بامن درمیان بگذارید امیدوارم بتونم پاسخگو باشم باتشکر

چکيده‌ مقاله (Abstract) در مجلات‌ علمى‌، چکيده‌ مقاله‌ هم‌ معنى‌ خلاصه‌ است‌. اما در لغت‌ نامه‌ اين‌ دو معنا تعريفى‌متفاوت‌ دارند. ‌بعضا در متون‌ علمى‌ هر دو به‌ يک‌ معنى‌ بکار مى‌ روند. بطوريکه‌ بعضى‌ مجلات‌ از يک‌ لغت‌ براى‌ هر دو مفهوم‌ استفاده‌ مى‌نمايند، البته‌ اين‌ روش‌ فراگير نيست‌ و بسيارى مجلات بين چکيده و خلاصه مقاله تمايز قائل هستند. (معمولا چکيده مقاله اى که قبل از ارسال اصل مقاله براى يک مجله ارسال ميگردد، چکيده مقاله پيشين ناميده ميشود که با چکيدهاى که در پايان مجلات آورده ميشود چکيده پسين تفاوت اساسى دارد). چکيدة‌ مقاله‌ قسمتى‌ است‌ که‌ خواننده‌ بعد از جذب‌ شدن‌ توسط‌ عنوان‌ مقاله‌ به‌ آن‌ نگاه‌ کرده‌ و آنرا مى‌خواند، ‌ چکيده‌ علاوه‌ بر کوتاه‌ بودن‌ بايد بطور معنى‌ دارى‌ خلاصه‌ شده‌ و حاوى‌ مطالب‌ اصلى‌ و مهمترين‌ يافته‌ هاى مسلم‌ مقاله‌ باشد. بايد به‌ مجله‌اى‌ که‌ مى‌ خواهيد براى‌ آن‌ مقاله‌ بفرستيد نگاه‌ کرده‌ و طول‌ متوسط‌ چکيده‌ ها رااز آن‌ استخراج‌نمائيد، علاوه‌ براين‌ بايد به‌ قسمت‌ "توضيحاتى‌ براى‌ نويسندگان‌" رجوع‌ کرده‌ و اگر قوانين و ضوابط‌ خاصى‌ براى‌ نوشتن‌ چکيده‌ در آن‌ ذکر شده‌ آنرا رعايت‌ نمائيد. مثلا معمولاً گفته‌ مى‌ شود که‌ چکيده‌ بايد بين‌ صد تا صد و پنجاه کلمه‌ باشد . چکيده‌ بايد حاوى‌ بخشهاى زير باشد: - حقايق‌ واصول‌ بکار برده‌ شده‌ - روشها - نتايج‌ اصلى‌ - اهميت‌ نتايج‌ و تعبير و تفسير آنها چکيده‌ مقاله‌ بايد حاوى‌ مطالب‌ و حقايق‌ يافت‌ شده‌ در کار تحقيقى‌، و مهمترين‌ نتايج‌ و ميزان‌ اهميت‌ کار انجام شده بوده‌ ومعنى‌ هر يک‌ از يافته‌ ها را بيان‌ نمايد. نبايد در چکيده‌ مطالبى‌ رابيان‌ نمود که‌ در مقاله‌ نيامده‌ است‌ بلکه‌ بايديافته‌ هاى‌ مرتبط بامقاله‌ را در برداشته‌ و دقيق‌ باشد . نبايد در قسمت‌ چکيده‌ از عباراتى‌ مثل‌ "اهميت‌ يافته‌ ها در اين‌ مقاله‌ بحث‌ شده‌ است‌..." استفاده‌ نمود زيرا اين‌عبارت‌ و نظاير آن‌ هيچگونه‌ اطلاعاتى‌ را به‌ خوانندگان‌ نمى‌ دهند و غير مفيد هستند و فقط محدوديت استفاده از کلمات را براى شما بيشتر مى کنند.(سقف150کلمه)- . بجاى‌ اينها بايد يافته‌ ها راذکر نموده‌ و بيان‌ کنيد که‌ چرا اين‌ يافته‌ ها مهم‌ هستند . چهار جزء اصلى‌ هر چکيده‌ عبارتند از : 1 - يافته‌ هايتان‌ ، يا چيزى‌ که‌ قصد يافتن‌ ‌ آنرا داشته‌ايد. اين‌ موضوع‌ ممکن‌ است‌ قبلا در قسمت‌ عنوان‌مقاله‌ ذکر شده‌ باشد. 2 - اگر روشهاى‌ بکار برده‌ شده‌ در کار تحقيقى‌ جالب‌ هستند توضيحى‌ راجع‌ به‌ آنها ذکر کنيد در غير اينصورت لزومى‌ به‌ اينکار نيست‌ . 3 - نتايج‌ اصلى‌ کار را همراه‌ با تعابیراصلی آنها بصورت شفاف وواضح ذکرکنید.هرگزنبا ید از توصيفات‌ مبهم‌ استفاده‌ نمائيد. تعبير و تفسير‌ از نتايج‌ را براساس‌ اهميت‌ ، کاربرد و استنباط‌ از آنها ذکر نمائيد . 4-حجم يک چکيده نبايد بيش از 150کلمه باشد. هر يک‌ از موارد فوق‌ را حداکثر در چند جمله‌ ذکر نموده‌ و از کلمات اختصارى‌ که در متن‌ استفاده‌ نموده‌ايدو يا خود آنها را مخفف‌ کرده و به اختصار آورده ايد، در قسمت‌ چکيده‌ استفاده‌ ننمائيد. در چکيده‌ از اشکال‌ و جداول‌ استفاده‌ ننموده‌ و به‌آنها آدرس‌ هم‌ ندهيد. از عبارات‌ ساده‌ و مسلم‌ همراه‌ با مقادير و اعداد استفاده‌ کنيد. مثلا بنويسيد:"هشتادوشش‌ درصد ( 86%) بيماران‌ بعد از درمان‌ سلامت‌ خود را به‌ دست‌ آوردند " در چکيده جملات‌ را طورى‌ ننويسيد که‌ نياز باشد به‌ منبعى‌ آدرس‌ بدهيد ولى‌ اگر لازم‌ شد که‌ درچکيده‌ به‌ منبعى‌ آدرس‌ دهيد بايد تمام‌ مشخصات‌ منبع‌ يعنى‌: زمان‌ چاپ‌ ، نام‌ نويسندگان،‌ نام‌ مجلة‌ و غيره‌ راذکر کنيد

سال نو را به همه تبریک میگم. .... در این تاپیک آموزش هایی که در تالار صنایع موجود هست را جمع آوری کردیم

سلام دوستان عزیز نگارش وارائه یک مقاله پروسه ایست که شاید بسیاری از دوستان قصد فعالیت دراین زمینه رو داشته باشند یا تجربیاتی ارزشمند دراین زمینه رو بتونن به بقیه دوستان ارائه بدن برای نگارش یک مقاله خوب وقوی چه چارچوبهایی لازم هست تا رعایت بشه برای اغاز میتونید فایل راهنمای زیر رو که توسط یکی از دوستان درصنعت اب وفاضلاب تهیه شده رو دانلود کنید امیدوارم شاهد پیشرفت روزافزون تک تک دوستان عزیز باشیم موفق باشیم دانلود کنید

سلام دوستان عزیز نگارش وارائه یک مقاله پروسه ایست که شاید بسیاری از دوستان قصد فعالیت دراین زمینه رو داشته باشند یا تجربیاتی ارزشمند دراین زمینه رو بتونن به بقیه دوستان ارائه بدن برای نگارش یک مقاله خوب وقوی چه چارچوبهایی لازم هست تا رعایت بشه برای اغاز میتونید فایل راهنمای زیر رو که توسط یکی از دوستان درصنعت اب وفاضلاب تهیه شده رو دانلود کنید امیدوارم شاهد پیشرفت روزافزون تک تک دوستان عزیز باشیم موفق باشیم دانلود کنید

مقدمه‌ ساختار اصلي‌ اين‌ مقاله‌ برگرفته‌ از مباحث‌ مطرح‌ شده‌ در "كارگاه‌ آموزشي‌ شيوه‌ نگارش‌ مقاله‌ تحقيقي‌" است‌ كه‌ به‌ همت‌ "انجمن‌ كتابداري‌ و اطلاع‌رساني‌ ايران‌ (اكتا)" در كتابخانه‌ مجلس‌ شوراي‌ اسلامي‌ برگزار شد. اين‌ كارگاه‌ يك‌ روزه‌ كه‌ توسط‌ استاد ارجمند جناب‌ آقاي‌ دكتر رحمت‌الله‌ فتاحي‌ تدريس‌ شد، بسيار جالب‌ و كاربردي‌ بود. يكي‌ از تكاليف‌ عملي‌ كلاس‌ اين‌ بود كه‌ چگونه‌ مي‌توان‌ در رابطه‌ با موضوعاتي‌ كه‌ با آن‌ سر و كار داريم‌، نظير مسائل‌ طرح‌ شده‌ در اين‌ كارگاه‌ آموزشي‌، مجموعه‌اي‌ مدون‌ به‌عنوان‌ مقاله‌ تهيه‌ كرد به‌ نحوي‌ كه‌ براي‌ ديگران‌ نيز قابل‌ استفاده‌ باشد. به‌ همين‌ دليل‌ نگارنده‌ تصميم‌ گرفت‌ تا به‌عنوان‌ تمرين‌ و يك‌ تكليف‌ كلاسي‌ اين‌ وظيفه‌ را بر عهده‌ گرفته‌ و آن‌ را در قالب‌ مقاله‌ در اختيار علاقه‌مندان‌ قرار دهد؛ تا چه‌ قبول‌ افتد و چه‌ در نظر آيد. البته‌ بر خود لازم‌ مي‌دانم‌ تا ضمن‌ قدرداني‌ از آقاي‌ دكتر فتاحي‌، اشاره‌ كنم‌ كه‌ درونمايه‌ و ساختار كلي‌ اين‌ مقاله‌ متأثر از مطالب‌ مطرح‌ شده‌ در كارگاه‌ آموزشي‌ مذكور مي‌باشد. بدون‌ شك‌ يكي‌ از مشكلات‌ اساسي‌ كساني‌ كه‌ در آغاز راه‌ نوشتن‌ و خلق‌ يك‌ اثر علمي‌ هستند، همانا مسئله‌ چگونه‌ نوشتن‌ است‌. اين‌ مشكل‌ در واقع‌ دغدغه‌ همه‌ كساني‌ است‌ كه‌ مي‌خواهند دست‌ به‌ قلم‌ برده‌ و مطالبي‌ در قالب‌ گزارش‌، مقاله‌، كتاب‌ و... بنويسند، و به‌ علل‌ و عوامل‌ زيادي‌ از جمله‌ شيوه‌هاي‌ آموزش‌ در نظام‌ آموزش‌ و پرورش‌ و خانواده‌ و اجتماع‌ بر مي‌گردد كه‌ نيازمند بحث‌ و بررسي‌ دقيق‌ از سوي‌ متخصصان‌ مربوطه‌ است‌ و كالبد شكافي‌ عميق‌ اين‌ مسائل‌ در اين‌ مختصر نمي‌گنجد. البته‌ تاكنون‌ مطالب‌ نسبتاً زيادي‌ در رابطه‌ با شيوه‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ رشته‌ تحرير درآمده‌ است‌ و هر كدام‌ با رويكرد و ديدگاه‌ خاصي‌ اين‌ مسئله‌ را مورد بررسي‌ قرار داده‌اند. اما از آنجا كه‌ هر پديده‌اي‌ را مي‌توان‌ از منظر و ديدگاه‌هاي‌ مختلف‌ نگريست‌، نگارنده‌ قصد دارد تا شيوه‌ نوشتن‌ را براي‌ علاقه‌مندان‌ به‌ شكلي‌ ساده‌ و روان‌ بيان‌ كند تا خواننده‌ بتواند مسائلي‌ را كه‌ به‌ ذهنش‌ خطور مي‌كند بدون‌ هيچ‌گونه‌ دلهره‌ و نگراني‌ بر روي‌ كاغذ بياورد. بديهي‌ است‌ كه‌ نوشتن‌ امري‌ اكتسابي‌ است‌ و از طريق‌ فراگيري‌ برخي‌ فنون‌ اوليه‌ و ممارست‌ و تمرين‌ كافي‌ حاصل‌ مي‌گردد. بنابراين‌، ورزيدگي‌ در نوشتن‌ مستلزم‌ داشتن‌ پشتكار و تمرين‌ زياد است‌. گاهي‌ اوقات‌ پيش‌ مي‌آيد كه‌ يك‌ انديشه‌ خوب‌ و بديع‌ به‌ ذهن‌ خطور مي‌كند اما نمي‌توان‌ آن‌ افكار را در قالب‌ كلمات‌ بر روي‌ كاغذ آورد. اين‌ مسئله‌ براي‌ همه‌ ما كمابيش‌ اتفاق‌ افتاده‌ و مختص‌ گروه‌ يا قشري‌ خاص‌ نمي‌باشد و متأسفانه‌ اغلب‌ باعث‌ دلسردي‌ و گاهي‌ منجر به‌ دست‌ كشيدن‌ از نوشتن‌ براي‌ هميشه‌ يا مدتي‌ طولاني‌ مي‌گردد. راه‌حل‌ چنين‌ مشكلي‌ كنار گذاشتن‌ ترس‌ از نوشتن‌ است‌. به‌منظور وارد شدن‌ به‌ بحث‌ اصلي‌ شايد بد نباشد تا در اينجا اين‌ سؤال‌ اساسي‌ را مطرح‌ كنيم‌ كه‌ چرا بايد بنويسيم‌ و نوشتن‌ چه‌ ارزشي‌ دارد؟ مسلماً هر كس‌ براي‌ پاسخ‌ به‌ اين‌ سؤال‌، دلايلي‌ را ذكر خواهد كرد كه‌ در مجموع‌ مهمترين‌ آنها را مي‌توان‌ اينگونه‌ برشمرد: 1. بيان‌ مسائل‌ و مشكلات‌ موجود 2. انتقال‌ مهارت‌ و دانش‌ خود به‌ ديگران‌ 3. به‌ جا ماندن‌ اثر و انديشه‌ 4. نزديك‌ شدن‌ انديشه‌ و عمل‌ 5. ورزيدگي‌ در نگارش‌ 6. مطرح‌ كردن‌ و شناساندن‌ توانايي‌هاي‌ خود به‌ ديگران‌ در محيط‌ كار و جامعه‌ 7. صيقل‌ خوردن‌ دانسته‌هاي‌ ذهني‌ و رفع‌ نواقص‌ آن‌ 8. رشد ايده‌هاي‌ نو و ايجاد انگيزه‌ پژوهش‌ بيشتر در آن‌ زمينه‌ 9. رشد و گسترش‌ آگاهي‌هاي‌ انسان‌ (فتاحي‌، 1384) پيشنياز نوشتن‌ نوشتن‌ نيز مانند هر كاري‌ نياز به‌ فراهم‌ كردن‌ يك‌سري‌ مقدمات‌ دارد، و مستلزم‌ رعايت‌ برخي‌ نكات‌ و پيشنيازها است‌. اصولاً خلق‌ يك‌ اثر خوب‌ به‌خصوص‌ اگر قرار باشد در قالب‌ مقاله‌، كتاب‌، پايان‌نامه‌ و... باشد نياز به‌ سرمايه‌گذاري‌ اوليه‌ و برنامه‌ريزي‌ دقيق‌ دارد تا محصولي‌ ارزشمند و قابل‌ رقابت‌ توليد شود. مهمترين‌ سرمايه‌ براي‌ نوشتن‌، داشتن‌ مطالعه‌ كافي‌ و برخورداري‌ از دانش‌ لازم‌ در حوزه‌ موضوعي‌ مورد علاقه‌ است‌. براي‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ دو صورت‌ مي‌توان‌ عمل‌ كرد. يك‌ روش‌ اين‌ است‌ كه‌ بخواهيم‌ ابتدا در يك‌ حوزه‌ موضوعي‌ تحقيق‌ كنيم‌ و بر اساس‌ نتايج‌ و يافته‌هاي‌ تحقيق‌ مقاله‌ بنويسيم‌. و ديگر اين‌ كه‌ مستقيماً موضوع‌ يا مقوله‌اي‌ را به‌ قصد تهيه‌ مقاله‌ انتخاب‌ كنيم‌ و در آن‌ زمينه‌ شروع‌ به‌ نوشتن‌ كنيم‌. براي‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ اين‌ روش‌ مي‌توان‌ با مطالعه‌ منابع‌ دايره‌المعارفي‌ شروع‌ كرد. سپس‌ با جستجو در بانك‌هاي‌ اطلاعاتي‌، اينترنت‌ و استفاده‌ از كتابشناسي‌ها، مي‌توان‌ كتاب‌هاي‌ تخصصي‌ و منابع‌ اطلاعاتي‌ ديگر از قبيل‌ مقاله‌، پايان‌نامه‌ و... را شناسايي‌ و گردآوري‌ كرد. پس‌ از گردآوري‌ منابع‌ اطلاعاتي‌، ابتدا سرفصل‌ها و مندرجات‌ آنها مرور شود. پس‌ از آن‌ بخش‌هاي‌ مهم‌ و مرتبط‌ به‌دقت‌ مورد مطالعه‌ قرار گرفته‌ و از نكات‌ مهم‌ يادداشت‌برداري‌ شود (فتاحي‌، 1384). انواع‌ مقاله‌ مقالات‌ را از چند ديدگاه‌ مي‌توان‌ دسته‌بندي‌ كرد. يكي‌ از اين‌ دسته‌بندي‌ها مي‌تواند بر اساس‌ محتواي‌ اطلاعات‌ مقاله‌ باشد كه‌ از اين‌ منظر مقالات‌ به‌ چهار نوع‌ تحقيقي‌، تحليلي‌، مروري‌ و گردآوري‌ تقسيم‌ مي‌شوند: 1. مقالة‌ تحقيقي‌ (پژوهشي‌): برگرفته‌ از تحقيقي‌ است‌ كه‌ به‌تازگي‌ پايان‌ يافته‌ است‌ و چون‌ متكي‌ بر يافته‌هاي‌ تحقيقاتي‌ است‌، گزارش‌ تحقيق‌ نيز به‌ آن‌ گفته‌ مي‌شود. 2. مقالة‌ تحليلي‌: اين‌ نوع‌ مقاله‌ كه‌ به‌ نام‌ مقاله‌ نظري‌ نيز شناخته‌ مي‌شود، مقاله‌اي‌ است‌ كه‌ مؤلف‌ با استفاده‌ از منابع‌ پژوهشي‌ پيشين‌، نظرية‌ خاصي‌ را در حوزة‌ كار خود مطرح‌ مي‌نمايد. در اين‌ نوع‌ مقاله‌ نويسنده‌ ممكن‌ است‌ نظريه‌هاي‌ قبلي‌ را گسترش‌ دهد، آنها را با استفاده‌ از شواهد استحكام‌ بخشد، آنها را به‌شكل‌ ديگري‌ بيان‌ كند يا آنها را مورد تأمل‌ و ترديد قرار دهد. 3. مقالة‌ مروري‌: اين‌ مقاله‌ به‌ تحليل‌ كلان‌ و ارزيابي‌ انتقادي‌ نوشته‌هايي‌ مي‌پردازد كه‌ قبلاً منتشر شده‌ است‌. مؤلف‌ مقاله‌ مروري‌ از طريق‌ مقوله‌بندي‌، يكپارچه‌سازي‌، و ارزشيابي‌ متون‌ منتشر شدة‌ پيشين‌، سير پيشرفت‌ پژوهش‌هاي‌ جاري‌ را در جهت‌ روشن‌ ساختن‌ مسئله‌اي‌ مشخص‌ دنبال‌ مي‌كند. 4. مقاله‌ گردآوري‌: اين‌ نوع‌ مقاله‌ صرفاً به‌ گردآوري‌ و انعكاس‌ نقطه‌نظرهاي‌ مختلف‌ مندرج‌ در نوشته‌هاي‌ مرتبط‌ با موضوعي‌ خاص‌ مي‌پردازد و در واقع‌ كار تازه‌اي‌ را عرضه‌ نمي‌كند. تفاوت‌ آن‌ با مقاله‌ تحليلي‌ اين‌ است‌ كه‌ به‌ ارائه‌ نظريه‌ جديدي‌ منتهي‌ نمي‌شود و نيز با مقاله‌ مروري‌ اين‌ تفاوت‌ را دارد كه‌ الزاماً به‌ سنجش‌ و ارزيابي‌ كليه‌ آثار قبلي‌ نمي‌پردازد. البته‌ علاوه‌ بر 4 مورد ذكر شده‌، گونه‌هاي‌ ديگري‌ از نوشته‌هاي‌ مجلات‌ وجود دارند كه‌ از فراواني‌ كمتري‌ برخوردارند؛ نظير ياداشت‌هاي‌ انتقادي‌، نقد و بررسي‌، گزارش‌ كوتاه‌ و... كه‌ براي‌ پرهيز از اطاله‌ كلام‌ از توضيح‌ آنها خودداري‌ مي‌شود (حري‌، 1380). با توجه‌ به‌ اينكه‌ نوشته‌ حاضر بيشتر بر مقاله‌ تحقيقي‌ تأكيد دارد، لازم‌ است‌ ابتدا اجزاء مقاله‌ تحقيقي‌ و در ادامه‌ شيوه‌ نوشتن‌ اين‌گونه‌ مقاله‌ها مورد بحث‌ و بررسي‌ واقع‌ شود. اجزاء مقاله‌ عنوان‌ عنوان‌ هر اثر جلوه‌اي‌ از هويت‌ آن‌ اثر است‌؛ خواه‌ اثر هنري‌ باشد يا علمي‌. عنوان‌ فشرده‌اي‌ منظبط‌ از مطالب‌ متن‌ است‌ (حري‌، 1380). عنوان‌ بايد مختصر، گويا و جذاب‌ باشد تا بتواند علاوه‌ بر ايجاد انگيزه‌ مطالعه‌ در خواننده‌، او را در انتخاب‌ مقاله‌ مورد نيازش‌ راهنمايي‌ كند. چكيده‌ چكيده‌ خلاصه‌ كوتاهي‌ از مقاله‌ همراه‌ با نكات‌ اصلي‌ متن‌ مقاله‌ است‌ و به‌گونه‌اي‌ تنظيم‌ مي‌شود كه‌ خواننده‌ را در تصميم‌گيري‌ براي‌ مراجعه‌ يا عدم‌ مراجعه‌ به‌ اصل‌ مقاله‌ قادر مي‌سازد. محتواي‌ چكيده‌ حاوي‌ مطالبي‌ است‌ كه‌ نويسنده‌ مقاله‌ بر آنها تأكيد ورزيده‌ است‌. طول‌ چكيده‌ معمولاً تابع‌ نوع‌ مقاله‌ در دست‌ چكيده‌نويسي‌ است‌ (نشاط‌، ج‌ 1). مقدمه‌ مقدمه‌ سرآغاز هر مطلب‌ يا مبحث‌ است‌ و با اشاره‌ به‌ مسائل‌ و مشكلات‌ موجود در آن‌ زمينه‌، يافته‌هاي‌ قبلي‌ در باره‌ موضوع‌ مورد بحث‌ را به‌ اختصار شرح‌ مي‌دهد و در پايان‌ به‌ ارائه‌ راه‌حل‌ مي‌پردازد. درواقع‌ پيوند ميان‌ نويسنده‌ و خواننده‌ از طريق‌ مقدمه‌ صورت‌ مي‌گيرد و ضروري‌ است‌ كه‌ روان‌ و جذاب‌ باشد (ابوالحسني‌، 1381). متن‌ اصلي‌ متن‌ يا بدنه‌ اصلي‌ مقاله‌ شامل‌ اهداف‌، روش‌ كار، پيشينه‌ پژوهش‌، محدوديت‌ها و نارسايي‌ها، يافته‌ها و نتيجه‌گيري‌ است‌. بنابر اين‌ بايد پيام‌ اصلي‌ نويسنده‌ را به‌طور مفصل‌ بيان‌ كند به‌ نحوي‌ كه‌ خواننده‌ با مطالعه‌ آن‌ بتواند نتيجه‌ مورد انتظار را دريافت‌ نمايد. معمولاً پس‌ از بدنه‌ اصلي‌ مقاله‌، يعني‌ در پايان‌ مقاله‌ يا تحقيق‌ از كساني‌ كه‌ در تهيه‌ نوشته‌ يا تحقيق‌ به‌ او كمك‌ كرده‌اند تشكر و قدرداني‌ مي‌كند. آخرين‌ بخش‌ مقاله‌ فهرست‌ مآخذ مي‌باشد. شيوه‌ نوشتن‌ مقاله‌ براي‌ نوشتن‌ مقاله‌، بايد مراحل‌ و اقداماتي‌ به‌صورت‌ گام‌ به‌ گام‌ طي‌ كنيم‌ كه‌ در اينجا به‌ بررسي‌ آنها مي‌پردازيم‌: 1. مشخص‌ كردن‌ موضوع‌ كلي‌ . داشتن‌ انگيزه‌ لازم‌ براي‌ يافتن‌ موضوع‌ مناسب‌ و توجه‌ به‌ نيازهاي‌ جامعه‌ از مسائل‌ مهم‌ در اين‌ مرحله‌ است‌. 2. بررسي‌ و تحليل‌ موضوع‌ به‌لحاظ‌ ارزشمندي‌ و امكان‌پذيري‌. براي‌ ارزشيابي‌ و امكان‌پذير بودن‌ نگارش‌ مقاله‌ مي‌توان‌ چند سؤال‌ طرح‌ كرد: موضوع‌ مقاله‌ تا چه‌ اندازه‌ ارزشمند و بديع‌ است‌؟ از چه‌ جنبه‌اي‌ و براي‌ چه‌ كساني‌ مفيد خواهد بود؟ آيا تهيه‌ چنين‌ مقاله‌اي‌ امكان‌پذير است‌ و موانع‌ ومشكلات‌ احتمالي‌ انجام‌ كار كدام‌ است‌؟ در صورتي‌ كه‌ بتوانيم‌ براي‌ اين‌ پرسش‌ها پاسخي‌ مناسب‌ بيابيم‌، طبيعتاً مراحل‌ نوشتن‌ آسانتر خواهد بود. 3. طرح‌ريزي‌ مقدماتي‌ و تدوين‌ ساختار كلي‌ تهيه‌ فهرست‌ مقدماتي‌ مطالب‌، تهيه‌ عنوان‌ بخش‌هاي‌ اصلي‌ و فرعي‌، توجه‌ به‌ هدف‌ و طيف‌ مخاطبين‌، هماهنگي‌ بين‌ ساختار و نوع‌ مقاله‌ و مشورت‌ با افراد صاحب‌نظر از مواردي‌ است‌ كه‌ در اين‌ مرحله‌ بايد در نظر گرفته‌ شود. 4. تعيين‌ برنامه‌ زماني‌ براي‌ انجام‌ كار (مديريت‌ زمان‌) زمانبندي‌ مناسب‌ و انجام‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ كارها از مسائلي‌ است‌ كه‌ تهيه‌ و تدوين‌ مقاله‌ را در مدت‌ زمان‌ از پيش‌ تعيين‌ شده‌ امكان‌پذير مي‌سازد. 5. جستجو براي‌ يافتن‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ پايه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ پايه‌ شامل‌ دايره‌المعارف‌هاي‌ موضوعي‌، خلاصه‌ مقالات‌ و... است‌. 6. جستجو براي‌ يافتن‌ اطلاعات‌ مرتبط‌ (تهيه‌ كتابشناسي‌ مقدماتي‌) پس‌ از مطالعه‌ و بررسي‌ منابع‌ پايه‌، با استفاده‌ از برگه‌دان‌ كتابخانه‌ و يا از طريق‌ جستجو در شبكه‌هاي‌ اطلاعاتي‌ (اينترنت‌) مي‌توان‌ كتابشناسي‌ اوليه‌ را تهيه‌ و منابع‌ اطلاعاتي‌ تخصصي‌ را شناسايي‌ و گردآوري‌ كرد. 7. مطالعه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ مهم‌ و مرتبط‌ براي‌ محدود و مشخص‌ كردن‌ موضوع‌ و رويكرد مقاله‌. با مطالعه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ اصلي‌ و كليدي‌ مي‌توان‌ دامنه‌ موضوعي‌ را مشخص‌ كرد. علاوه‌ بر اين‌ اعتبار و غناي‌ مقاله‌ بستگي‌ به‌ منابعي‌ دارد كه‌ مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. 8. مطالعه‌ عميق‌ منابع‌ گردآوري‌ شده‌ و يادداشت‌برداري‌ هدفمند 9. مرتب‌ كردن‌ يادداشت‌ها بر اساس‌ فهرست‌ مطالب‌ و بازنگري‌ و پالايش‌ آنها 10. نوشتن‌ متن‌ مقاله‌ (نسخه‌ اوليه‌) بهتر است‌ نوشتن‌ مقاله‌ با مطالب‌ ساده‌تر شروع‌ و از پرنويسي‌ و اطاله‌ كلام‌ خودداري‌ شود. توجه‌ به‌ هدف‌، ساختار و مخاطب‌ و رعايت‌ انسجام‌ و پيوند منطقي‌ ميان‌ بخش‌ها و پاراگراف‌ها و رعايت‌ آيين‌ نگارش‌ صحيح‌ از نكات‌ مهمي‌ است‌ كه‌ نويسنده‌ مقاله‌ بايد به‌ آن‌ توجه‌ كند. 11. مرور متن‌ اوليه‌ و اصلاح‌ آن‌ (تهيه‌ نسخه‌ دوم‌) بسياري‌ از صاحب‌نظران‌ پيشنهاد مي‌كنند كه‌ پس‌ از آماده‌ شدن‌ نسخه‌ اوليه‌، يك‌ يا چند روز مقاله‌ را كنار بگذاريم‌ و پس‌ از آن‌ به‌ بررسي‌ و مرور مقاله‌ بپردازيم‌. هنگام‌ بررسي‌ مقاله‌ بايد جملات‌ و پارگراف‌هاي‌ غير ضروري‌ حذف‌ شوند و نكات‌ مهم‌ مقاله‌ در مقايسه‌ با مقالات‌ ديگر برجسته‌ شود. توالي‌ و ترتيب‌ مطالب‌ به‌ درستي‌ كنترل‌ شود. 12. مشورت‌ با افراد متخصص‌ و صاحب‌نظر و اصلاح‌ نهايي‌ مقاله‌ 13. تهيه‌ و تدوين‌ چكيده‌، كليدواژه‌، مقدمه‌ و فهرست‌ مآخذ و در پايان‌ تهيه‌ نسخه‌ نهايي‌ مقاله‌ نكته‌ قابل‌ تأمل‌ در اين‌ مورد اين‌ است‌ كه‌ تمام‌ موارد ذكر شده‌ در اين‌ بند بايد پس‌ از اتمام‌ نوشتن‌ متن‌ اصلي‌ صورت‌ گيرد، و در واقع‌ چكيده‌ برگرفته‌ از كل‌ متن‌ است‌، و مقدمه‌ بر اساس‌ متن‌ نوشته‌ شده‌ تهيه‌ مي‌گردد، در حالي‌كه‌ گاهي‌ اوقات‌ برخي‌ افراد در پاسخ‌ به‌ فراخوان‌ مقالات‌ سمينارها و كنفرانس‌ها ابتدا چكيده‌ يا خلاصه‌ مقاله‌ خود را تهيه‌ و ارسال‌ مي‌كنند و اگر چكيده‌ مقاله‌ مورد قبول‌ برگزار كنندگان‌ واقع‌ شد اقدام‌ به‌ تهيه‌ متن‌ كامل‌ مقاله‌ مي‌كنند كه‌ اين‌ كار مسلماً ساختار و محتواي‌ مقاله‌ لطمه‌ خواهد زد. همچنين‌ در خصوص‌ فهرست‌ مآخذ بايد توجه‌ داشت‌ كه‌ يكي‌ از اصول‌ اخلاقي‌ و مهم‌ در نگارش‌، استناد به‌ منابع‌ و مآخذي‌ است‌ كه‌ در حين‌ كار مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. استناد و ذكر منابع‌ مورد استفاده‌ علاوه‌بر ارج‌ نهادن‌ به‌ آثار ديگران‌، باعث‌ افزايش‌ اعتبار و ارزش‌ اثر خواهد شد. 14. انتخاب‌ مجله‌ مناسب‌ و ارسال‌ مقاله‌ براي‌ چاپ‌ و انتشار آن‌ (فتاحي‌، 1384). توجه‌ به‌ سابقه‌، درجه‌ اعتبار ( علمي‌- پژوهشي‌، ترويجي‌ و...) و خط‌مشي‌ مجله‌ (گرايش‌ موضوعي‌)، مدت‌ زمان‌ انتظار براي‌ چاپ‌ مقاله‌، از نكاتي‌ است‌ كه‌ هنگام‌ انتخاب‌ مجله‌ بايد مد نظر گرفته‌ شود. معيارهاي‌ كنترل‌ طرح‌ و ساختار اوليه‌ مقاله‌ اگر بخواهيم‌ بر اساس‌ پژوهشي‌ كه‌ در حوزه‌ موضوعي‌ مورد علاقه‌ خود انجام‌ داده‌ايم‌، مقاله‌ بنويسيم‌، مي‌توانيم‌ با طرح‌ چند سؤال‌ به‌ ارزيابي‌ طرح‌ و ساختار اوليه‌ مقاله‌ بپردازيم‌. - دليل‌ انجام‌ تحقيق‌ چه‌ بود؟ - چه‌ فرضيه‌هايي‌ مورد آزمايش‌ قرار گرفتند و چه‌ نتايجي‌ به‌دست‌ آمد؟ - چه‌ روش‌هايي‌ مورد استفاده‌ قرار گرفت‌ و اطلاعات‌ چگونه‌ جمع‌آوري‌ شد؟ - چه‌ پيشنهادهايي‌ براي‌ انجام‌ اين‌گونه‌ پژوهش‌ها در آينده‌ وجود دارد؟ همانطور كه‌ مي‌دانيم‌ هر نويسنده‌اي‌ به‌ قصد چاپ‌ و نشر مقاله‌اش‌ در مجلات‌ معتبر دست‌ به‌ قلم‌ برده‌ و مطلبي‌ را مي‌نويسد. از طرف‌ ديگر مي‌دانيم‌ كه‌ هر مجله‌اي‌ با توجه‌ به‌ خط‌مشي‌ خود، كيفيت‌ و محتواي‌ مقالات‌ دريافت‌ شده‌ را مورد بررسي‌ و ارزشيابي‌ قرار مي‌دهد. بنابراين‌ بهتر است‌ پرسش‌هايي‌ كه‌ از طرف‌ داوران‌ مجله‌ براي‌ ارزيابي‌ مقاله‌ مطرح‌ مي‌شوند، پيشاپيش‌ از سوي‌ نويسنده‌ مطرح‌ و به‌ آنها پاسخ‌ مناسب‌ داده‌ شود. اين‌ روش‌ علاوه‌ بر صيقل‌ خوردن‌ مقاله‌ باعث‌ مي‌شود تا نارسايي‌هاي‌ احتمالي‌ آن‌ برطرف‌ شده‌ و از استحكام‌ لازم‌ برخوردار گردد. كلام‌ آخر براي‌ نوشتن‌ بايد از همين‌ امروز شروع‌ كرد. بنويسيد، بنويسيد، اصلاح‌ كنيد و باز بنويسيد و اصلاح‌ كنيد تا ترس‌ از نوشتن‌ را از بين‌ برده‌ و به‌ مرحله‌ ورزيدگي‌ برسيد. هيچ‌وقت‌ انتظار نداشته‌ باشيد كه‌ بدون‌ تمرين‌ عملي‌، اولين‌ نوشته‌ شما بي‌عيب‌ و نقص‌ از كار درآيد و مطمئن‌ باشيد نويسندگان‌ سرشناسي‌ كه‌ امروز با آثار ارزشمند آنها آشنا هستيم‌ نيز اين‌ مراحل‌ را گام‌ به‌ گام‌ سپري‌ كرده‌اند. بنابراين‌ اگر مي‌خواهيد در اين‌ راه‌ موفقيتي‌ كسب‌ نماييد، بدون‌ هيچ‌ وقفه‌ و ترديدي‌ از همين‌ حالا قلم‌ را برداريد و شروع‌ به‌ نوشتن‌ كنيد. سخن‌ آخر اينكه‌ بنويسيد، بنويسيد، اصلاح‌ كنيد و باز بنو

مقدمه‌ ساختار اصلي‌ اين‌ مقاله‌ برگرفته‌ از مباحث‌ مطرح‌ شده‌ در "كارگاه‌ آموزشي‌ شيوه‌ نگارش‌ مقاله‌ تحقيقي‌" است‌ كه‌ به‌ همت‌ "انجمن‌ كتابداري‌ و اطلاع‌رساني‌ ايران‌ (اكتا)" در كتابخانه‌ مجلس‌ شوراي‌ اسلامي‌ برگزار شد. اين‌ كارگاه‌ يك‌ روزه‌ كه‌ توسط‌ استاد ارجمند جناب‌ آقاي‌ دكتر رحمت‌الله‌ فتاحي‌ تدريس‌ شد، بسيار جالب‌ و كاربردي‌ بود. يكي‌ از تكاليف‌ عملي‌ كلاس‌ اين‌ بود كه‌ چگونه‌ مي‌توان‌ در رابطه‌ با موضوعاتي‌ كه‌ با آن‌ سر و كار داريم‌، نظير مسائل‌ طرح‌ شده‌ در اين‌ كارگاه‌ آموزشي‌، مجموعه‌اي‌ مدون‌ به‌عنوان‌ مقاله‌ تهيه‌ كرد به‌ نحوي‌ كه‌ براي‌ ديگران‌ نيز قابل‌ استفاده‌ باشد. به‌ همين‌ دليل‌ نگارنده‌ تصميم‌ گرفت‌ تا به‌عنوان‌ تمرين‌ و يك‌ تكليف‌ كلاسي‌ اين‌ وظيفه‌ را بر عهده‌ گرفته‌ و آن‌ را در قالب‌ مقاله‌ در اختيار علاقه‌مندان‌ قرار دهد؛ تا چه‌ قبول‌ افتد و چه‌ در نظر آيد. البته‌ بر خود لازم‌ مي‌دانم‌ تا ضمن‌ قدرداني‌ از آقاي‌ دكتر فتاحي‌، اشاره‌ كنم‌ كه‌ درونمايه‌ و ساختار كلي‌ اين‌ مقاله‌ متأثر از مطالب‌ مطرح‌ شده‌ در كارگاه‌ آموزشي‌ مذكور مي‌باشد. بدون‌ شك‌ يكي‌ از مشكلات‌ اساسي‌ كساني‌ كه‌ در آغاز راه‌ نوشتن‌ و خلق‌ يك‌ اثر علمي‌ هستند، همانا مسئله‌ چگونه‌ نوشتن‌ است‌. اين‌ مشكل‌ در واقع‌ دغدغه‌ همه‌ كساني‌ است‌ كه‌ مي‌خواهند دست‌ به‌ قلم‌ برده‌ و مطالبي‌ در قالب‌ گزارش‌، مقاله‌، كتاب‌ و... بنويسند، و به‌ علل‌ و عوامل‌ زيادي‌ از جمله‌ شيوه‌هاي‌ آموزش‌ در نظام‌ آموزش‌ و پرورش‌ و خانواده‌ و اجتماع‌ بر مي‌گردد كه‌ نيازمند بحث‌ و بررسي‌ دقيق‌ از سوي‌ متخصصان‌ مربوطه‌ است‌ و كالبد شكافي‌ عميق‌ اين‌ مسائل‌ در اين‌ مختصر نمي‌گنجد. البته‌ تاكنون‌ مطالب‌ نسبتاً زيادي‌ در رابطه‌ با شيوه‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ رشته‌ تحرير درآمده‌ است‌ و هر كدام‌ با رويكرد و ديدگاه‌ خاصي‌ اين‌ مسئله‌ را مورد بررسي‌ قرار داده‌اند. اما از آنجا كه‌ هر پديده‌اي‌ را مي‌توان‌ از منظر و ديدگاه‌هاي‌ مختلف‌ نگريست‌، نگارنده‌ قصد دارد تا شيوه‌ نوشتن‌ را براي‌ علاقه‌مندان‌ به‌ شكلي‌ ساده‌ و روان‌ بيان‌ كند تا خواننده‌ بتواند مسائلي‌ را كه‌ به‌ ذهنش‌ خطور مي‌كند بدون‌ هيچ‌گونه‌ دلهره‌ و نگراني‌ بر روي‌ كاغذ بياورد. بديهي‌ است‌ كه‌ نوشتن‌ امري‌ اكتسابي‌ است‌ و از طريق‌ فراگيري‌ برخي‌ فنون‌ اوليه‌ و ممارست‌ و تمرين‌ كافي‌ حاصل‌ مي‌گردد. بنابراين‌، ورزيدگي‌ در نوشتن‌ مستلزم‌ داشتن‌ پشتكار و تمرين‌ زياد است‌. گاهي‌ اوقات‌ پيش‌ مي‌آيد كه‌ يك‌ انديشه‌ خوب‌ و بديع‌ به‌ ذهن‌ خطور مي‌كند اما نمي‌توان‌ آن‌ افكار را در قالب‌ كلمات‌ بر روي‌ كاغذ آورد. اين‌ مسئله‌ براي‌ همه‌ ما كمابيش‌ اتفاق‌ افتاده‌ و مختص‌ گروه‌ يا قشري‌ خاص‌ نمي‌باشد و متأسفانه‌ اغلب‌ باعث‌ دلسردي‌ و گاهي‌ منجر به‌ دست‌ كشيدن‌ از نوشتن‌ براي‌ هميشه‌ يا مدتي‌ طولاني‌ مي‌گردد. راه‌حل‌ چنين‌ مشكلي‌ كنار گذاشتن‌ ترس‌ از نوشتن‌ است‌. به‌منظور وارد شدن‌ به‌ بحث‌ اصلي‌ شايد بد نباشد تا در اينجا اين‌ سؤال‌ اساسي‌ را مطرح‌ كنيم‌ كه‌ چرا بايد بنويسيم‌ و نوشتن‌ چه‌ ارزشي‌ دارد؟ مسلماً هر كس‌ براي‌ پاسخ‌ به‌ اين‌ سؤال‌، دلايلي‌ را ذكر خواهد كرد كه‌ در مجموع‌ مهمترين‌ آنها را مي‌توان‌ اينگونه‌ برشمرد: 1. بيان‌ مسائل‌ و مشكلات‌ موجود 2. انتقال‌ مهارت‌ و دانش‌ خود به‌ ديگران‌ 3. به‌ جا ماندن‌ اثر و انديشه‌ 4. نزديك‌ شدن‌ انديشه‌ و عمل‌ 5. ورزيدگي‌ در نگارش‌ 6. مطرح‌ كردن‌ و شناساندن‌ توانايي‌هاي‌ خود به‌ ديگران‌ در محيط‌ كار و جامعه‌ 7. صيقل‌ خوردن‌ دانسته‌هاي‌ ذهني‌ و رفع‌ نواقص‌ آن‌ 8. رشد ايده‌هاي‌ نو و ايجاد انگيزه‌ پژوهش‌ بيشتر در آن‌ زمينه‌ 9. رشد و گسترش‌ آگاهي‌هاي‌ انسان‌ (فتاحي‌، 1384) پيشنياز نوشتن‌ نوشتن‌ نيز مانند هر كاري‌ نياز به‌ فراهم‌ كردن‌ يك‌سري‌ مقدمات‌ دارد، و مستلزم‌ رعايت‌ برخي‌ نكات‌ و پيشنيازها است‌. اصولاً خلق‌ يك‌ اثر خوب‌ به‌خصوص‌ اگر قرار باشد در قالب‌ مقاله‌، كتاب‌، پايان‌نامه‌ و... باشد نياز به‌ سرمايه‌گذاري‌ اوليه‌ و برنامه‌ريزي‌ دقيق‌ دارد تا محصولي‌ ارزشمند و قابل‌ رقابت‌ توليد شود. مهمترين‌ سرمايه‌ براي‌ نوشتن‌، داشتن‌ مطالعه‌ كافي‌ و برخورداري‌ از دانش‌ لازم‌ در حوزه‌ موضوعي‌ مورد علاقه‌ است‌. براي‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ دو صورت‌ مي‌توان‌ عمل‌ كرد. يك‌ روش‌ اين‌ است‌ كه‌ بخواهيم‌ ابتدا در يك‌ حوزه‌ موضوعي‌ تحقيق‌ كنيم‌ و بر اساس‌ نتايج‌ و يافته‌هاي‌ تحقيق‌ مقاله‌ بنويسيم‌. و ديگر اين‌ كه‌ مستقيماً موضوع‌ يا مقوله‌اي‌ را به‌ قصد تهيه‌ مقاله‌ انتخاب‌ كنيم‌ و در آن‌ زمينه‌ شروع‌ به‌ نوشتن‌ كنيم‌. براي‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ اين‌ روش‌ مي‌توان‌ با مطالعه‌ منابع‌ دايره‌المعارفي‌ شروع‌ كرد. سپس‌ با جستجو در بانك‌هاي‌ اطلاعاتي‌، اينترنت‌ و استفاده‌ از كتابشناسي‌ها، مي‌توان‌ كتاب‌هاي‌ تخصصي‌ و منابع‌ اطلاعاتي‌ ديگر از قبيل‌ مقاله‌، پايان‌نامه‌ و... را شناسايي‌ و گردآوري‌ كرد. پس‌ از گردآوري‌ منابع‌ اطلاعاتي‌، ابتدا سرفصل‌ها و مندرجات‌ آنها مرور شود. پس‌ از آن‌ بخش‌هاي‌ مهم‌ و مرتبط‌ به‌دقت‌ مورد مطالعه‌ قرار گرفته‌ و از نكات‌ مهم‌ يادداشت‌برداري‌ شود (فتاحي‌، 1384). انواع‌ مقاله‌ مقالات‌ را از چند ديدگاه‌ مي‌توان‌ دسته‌بندي‌ كرد. يكي‌ از اين‌ دسته‌بندي‌ها مي‌تواند بر اساس‌ محتواي‌ اطلاعات‌ مقاله‌ باشد كه‌ از اين‌ منظر مقالات‌ به‌ چهار نوع‌ تحقيقي‌، تحليلي‌، مروري‌ و گردآوري‌ تقسيم‌ مي‌شوند: 1. مقالة‌ تحقيقي‌ (پژوهشي‌): برگرفته‌ از تحقيقي‌ است‌ كه‌ به‌تازگي‌ پايان‌ يافته‌ است‌ و چون‌ متكي‌ بر يافته‌هاي‌ تحقيقاتي‌ است‌، گزارش‌ تحقيق‌ نيز به‌ آن‌ گفته‌ مي‌شود. 2. مقالة‌ تحليلي‌: اين‌ نوع‌ مقاله‌ كه‌ به‌ نام‌ مقاله‌ نظري‌ نيز شناخته‌ مي‌شود، مقاله‌اي‌ است‌ كه‌ مؤلف‌ با استفاده‌ از منابع‌ پژوهشي‌ پيشين‌، نظرية‌ خاصي‌ را در حوزة‌ كار خود مطرح‌ مي‌نمايد. در اين‌ نوع‌ مقاله‌ نويسنده‌ ممكن‌ است‌ نظريه‌هاي‌ قبلي‌ را گسترش‌ دهد، آنها را با استفاده‌ از شواهد استحكام‌ بخشد، آنها را به‌شكل‌ ديگري‌ بيان‌ كند يا آنها را مورد تأمل‌ و ترديد قرار دهد. 3. مقالة‌ مروري‌: اين‌ مقاله‌ به‌ تحليل‌ كلان‌ و ارزيابي‌ انتقادي‌ نوشته‌هايي‌ مي‌پردازد كه‌ قبلاً منتشر شده‌ است‌. مؤلف‌ مقاله‌ مروري‌ از طريق‌ مقوله‌بندي‌، يكپارچه‌سازي‌، و ارزشيابي‌ متون‌ منتشر شدة‌ پيشين‌، سير پيشرفت‌ پژوهش‌هاي‌ جاري‌ را در جهت‌ روشن‌ ساختن‌ مسئله‌اي‌ مشخص‌ دنبال‌ مي‌كند. 4. مقاله‌ گردآوري‌: اين‌ نوع‌ مقاله‌ صرفاً به‌ گردآوري‌ و انعكاس‌ نقطه‌نظرهاي‌ مختلف‌ مندرج‌ در نوشته‌هاي‌ مرتبط‌ با موضوعي‌ خاص‌ مي‌پردازد و در واقع‌ كار تازه‌اي‌ را عرضه‌ نمي‌كند. تفاوت‌ آن‌ با مقاله‌ تحليلي‌ اين‌ است‌ كه‌ به‌ ارائه‌ نظريه‌ جديدي‌ منتهي‌ نمي‌شود و نيز با مقاله‌ مروري‌ اين‌ تفاوت‌ را دارد كه‌ الزاماً به‌ سنجش‌ و ارزيابي‌ كليه‌ آثار قبلي‌ نمي‌پردازد. البته‌ علاوه‌ بر 4 مورد ذكر شده‌، گونه‌هاي‌ ديگري‌ از نوشته‌هاي‌ مجلات‌ وجود دارند كه‌ از فراواني‌ كمتري‌ برخوردارند؛ نظير ياداشت‌هاي‌ انتقادي‌، نقد و بررسي‌، گزارش‌ كوتاه‌ و... كه‌ براي‌ پرهيز از اطاله‌ كلام‌ از توضيح‌ آنها خودداري‌ مي‌شود (حري‌، 1380). با توجه‌ به‌ اينكه‌ نوشته‌ حاضر بيشتر بر مقاله‌ تحقيقي‌ تأكيد دارد، لازم‌ است‌ ابتدا اجزاء مقاله‌ تحقيقي‌ و در ادامه‌ شيوه‌ نوشتن‌ اين‌گونه‌ مقاله‌ها مورد بحث‌ و بررسي‌ واقع‌ شود. اجزاء مقاله‌ عنوان‌ عنوان‌ هر اثر جلوه‌اي‌ از هويت‌ آن‌ اثر است‌؛ خواه‌ اثر هنري‌ باشد يا علمي‌. عنوان‌ فشرده‌اي‌ منظبط‌ از مطالب‌ متن‌ است‌ (حري‌، 1380). عنوان‌ بايد مختصر، گويا و جذاب‌ باشد تا بتواند علاوه‌ بر ايجاد انگيزه‌ مطالعه‌ در خواننده‌، او را در انتخاب‌ مقاله‌ مورد نيازش‌ راهنمايي‌ كند. چكيده‌ چكيده‌ خلاصه‌ كوتاهي‌ از مقاله‌ همراه‌ با نكات‌ اصلي‌ متن‌ مقاله‌ است‌ و به‌گونه‌اي‌ تنظيم‌ مي‌شود كه‌ خواننده‌ را در تصميم‌گيري‌ براي‌ مراجعه‌ يا عدم‌ مراجعه‌ به‌ اصل‌ مقاله‌ قادر مي‌سازد. محتواي‌ چكيده‌ حاوي‌ مطالبي‌ است‌ كه‌ نويسنده‌ مقاله‌ بر آنها تأكيد ورزيده‌ است‌. طول‌ چكيده‌ معمولاً تابع‌ نوع‌ مقاله‌ در دست‌ چكيده‌نويسي‌ است‌ (نشاط‌، ج‌ 1). مقدمه‌ مقدمه‌ سرآغاز هر مطلب‌ يا مبحث‌ است‌ و با اشاره‌ به‌ مسائل‌ و مشكلات‌ موجود در آن‌ زمينه‌، يافته‌هاي‌ قبلي‌ در باره‌ موضوع‌ مورد بحث‌ را به‌ اختصار شرح‌ مي‌دهد و در پايان‌ به‌ ارائه‌ راه‌حل‌ مي‌پردازد. درواقع‌ پيوند ميان‌ نويسنده‌ و خواننده‌ از طريق‌ مقدمه‌ صورت‌ مي‌گيرد و ضروري‌ است‌ كه‌ روان‌ و جذاب‌ باشد (ابوالحسني‌، 1381). متن‌ اصلي‌ متن‌ يا بدنه‌ اصلي‌ مقاله‌ شامل‌ اهداف‌، روش‌ كار، پيشينه‌ پژوهش‌، محدوديت‌ها و نارسايي‌ها، يافته‌ها و نتيجه‌گيري‌ است‌. بنابر اين‌ بايد پيام‌ اصلي‌ نويسنده‌ را به‌طور مفصل‌ بيان‌ كند به‌ نحوي‌ كه‌ خواننده‌ با مطالعه‌ آن‌ بتواند نتيجه‌ مورد انتظار را دريافت‌ نمايد. معمولاً پس‌ از بدنه‌ اصلي‌ مقاله‌، يعني‌ در پايان‌ مقاله‌ يا تحقيق‌ از كساني‌ كه‌ در تهيه‌ نوشته‌ يا تحقيق‌ به‌ او كمك‌ كرده‌اند تشكر و قدرداني‌ مي‌كند. آخرين‌ بخش‌ مقاله‌ فهرست‌ مآخذ مي‌باشد. شيوه‌ نوشتن‌ مقاله‌ براي‌ نوشتن‌ مقاله‌، بايد مراحل‌ و اقداماتي‌ به‌صورت‌ گام‌ به‌ گام‌ طي‌ كنيم‌ كه‌ در اينجا به‌ بررسي‌ آنها مي‌پردازيم‌: 1. مشخص‌ كردن‌ موضوع‌ كلي‌ . داشتن‌ انگيزه‌ لازم‌ براي‌ يافتن‌ موضوع‌ مناسب‌ و توجه‌ به‌ نيازهاي‌ جامعه‌ از مسائل‌ مهم‌ در اين‌ مرحله‌ است‌. 2. بررسي‌ و تحليل‌ موضوع‌ به‌لحاظ‌ ارزشمندي‌ و امكان‌پذيري‌. براي‌ ارزشيابي‌ و امكان‌پذير بودن‌ نگارش‌ مقاله‌ مي‌توان‌ چند سؤال‌ طرح‌ كرد: موضوع‌ مقاله‌ تا چه‌ اندازه‌ ارزشمند و بديع‌ است‌؟ از چه‌ جنبه‌اي‌ و براي‌ چه‌ كساني‌ مفيد خواهد بود؟ آيا تهيه‌ چنين‌ مقاله‌اي‌ امكان‌پذير است‌ و موانع‌ ومشكلات‌ احتمالي‌ انجام‌ كار كدام‌ است‌؟ در صورتي‌ كه‌ بتوانيم‌ براي‌ اين‌ پرسش‌ها پاسخي‌ مناسب‌ بيابيم‌، طبيعتاً مراحل‌ نوشتن‌ آسانتر خواهد بود. 3. طرح‌ريزي‌ مقدماتي‌ و تدوين‌ ساختار كلي‌ تهيه‌ فهرست‌ مقدماتي‌ مطالب‌، تهيه‌ عنوان‌ بخش‌هاي‌ اصلي‌ و فرعي‌، توجه‌ به‌ هدف‌ و طيف‌ مخاطبين‌، هماهنگي‌ بين‌ ساختار و نوع‌ مقاله‌ و مشورت‌ با افراد صاحب‌نظر از مواردي‌ است‌ كه‌ در اين‌ مرحله‌ بايد در نظر گرفته‌ شود. 4. تعيين‌ برنامه‌ زماني‌ براي‌ انجام‌ كار (مديريت‌ زمان‌) زمانبندي‌ مناسب‌ و انجام‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ كارها از مسائلي‌ است‌ كه‌ تهيه‌ و تدوين‌ مقاله‌ را در مدت‌ زمان‌ از پيش‌ تعيين‌ شده‌ امكان‌پذير مي‌سازد. 5. جستجو براي‌ يافتن‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ پايه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ پايه‌ شامل‌ دايره‌المعارف‌هاي‌ موضوعي‌، خلاصه‌ مقالات‌ و... است‌. 6. جستجو براي‌ يافتن‌ اطلاعات‌ مرتبط‌ (تهيه‌ كتابشناسي‌ مقدماتي‌) پس‌ از مطالعه‌ و بررسي‌ منابع‌ پايه‌، با استفاده‌ از برگه‌دان‌ كتابخانه‌ و يا از طريق‌ جستجو در شبكه‌هاي‌ اطلاعاتي‌ (اينترنت‌) مي‌توان‌ كتابشناسي‌ اوليه‌ را تهيه‌ و منابع‌ اطلاعاتي‌ تخصصي‌ را شناسايي‌ و گردآوري‌ كرد. 7. مطالعه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ مهم‌ و مرتبط‌ براي‌ محدود و مشخص‌ كردن‌ موضوع‌ و رويكرد مقاله‌. با مطالعه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ اصلي‌ و كليدي‌ مي‌توان‌ دامنه‌ موضوعي‌ را مشخص‌ كرد. علاوه‌ بر اين‌ اعتبار و غناي‌ مقاله‌ بستگي‌ به‌ منابعي‌ دارد كه‌ مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. 8. مطالعه‌ عميق‌ منابع‌ گردآوري‌ شده‌ و يادداشت‌برداري‌ هدفمند 9. مرتب‌ كردن‌ يادداشت‌ها بر اساس‌ فهرست‌ مطالب‌ و بازنگري‌ و پالايش‌ آنها 10. نوشتن‌ متن‌ مقاله‌ (نسخه‌ اوليه‌) بهتر است‌ نوشتن‌ مقاله‌ با مطالب‌ ساده‌تر شروع‌ و از پرنويسي‌ و اطاله‌ كلام‌ خودداري‌ شود. توجه‌ به‌ هدف‌، ساختار و مخاطب‌ و رعايت‌ انسجام‌ و پيوند منطقي‌ ميان‌ بخش‌ها و پاراگراف‌ها و رعايت‌ آيين‌ نگارش‌ صحيح‌ از نكات‌ مهمي‌ است‌ كه‌ نويسنده‌ مقاله‌ بايد به‌ آن‌ توجه‌ كند. 11. مرور متن‌ اوليه‌ و اصلاح‌ آن‌ (تهيه‌ نسخه‌ دوم‌) بسياري‌ از صاحب‌نظران‌ پيشنهاد مي‌كنند كه‌ پس‌ از آماده‌ شدن‌ نسخه‌ اوليه‌، يك‌ يا چند روز مقاله‌ را كنار بگذاريم‌ و پس‌ از آن‌ به‌ بررسي‌ و مرور مقاله‌ بپردازيم‌. هنگام‌ بررسي‌ مقاله‌ بايد جملات‌ و پارگراف‌هاي‌ غير ضروري‌ حذف‌ شوند و نكات‌ مهم‌ مقاله‌ در مقايسه‌ با مقالات‌ ديگر برجسته‌ شود. توالي‌ و ترتيب‌ مطالب‌ به‌ درستي‌ كنترل‌ شود. 12. مشورت‌ با افراد متخصص‌ و صاحب‌نظر و اصلاح‌ نهايي‌ مقاله‌ 13. تهيه‌ و تدوين‌ چكيده‌، كليدواژه‌، مقدمه‌ و فهرست‌ مآخذ و در پايان‌ تهيه‌ نسخه‌ نهايي‌ مقاله‌ نكته‌ قابل‌ تأمل‌ در اين‌ مورد اين‌ است‌ كه‌ تمام‌ موارد ذكر شده‌ در اين‌ بند بايد پس‌ از اتمام‌ نوشتن‌ متن‌ اصلي‌ صورت‌ گيرد، و در واقع‌ چكيده‌ برگرفته‌ از كل‌ متن‌ است‌، و مقدمه‌ بر اساس‌ متن‌ نوشته‌ شده‌ تهيه‌ مي‌گردد، در حالي‌كه‌ گاهي‌ اوقات‌ برخي‌ افراد در پاسخ‌ به‌ فراخوان‌ مقالات‌ سمينارها و كنفرانس‌ها ابتدا چكيده‌ يا خلاصه‌ مقاله‌ خود را تهيه‌ و ارسال‌ مي‌كنند و اگر چكيده‌ مقاله‌ مورد قبول‌ برگزار كنندگان‌ واقع‌ شد اقدام‌ به‌ تهيه‌ متن‌ كامل‌ مقاله‌ مي‌كنند كه‌ اين‌ كار مسلماً ساختار و محتواي‌ مقاله‌ لطمه‌ خواهد زد. همچنين‌ در خصوص‌ فهرست‌ مآخذ بايد توجه‌ داشت‌ كه‌ يكي‌ از اصول‌ اخلاقي‌ و مهم‌ در نگارش‌، استناد به‌ منابع‌ و مآخذي‌ است‌ كه‌ در حين‌ كار مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. استناد و ذكر منابع‌ مورد استفاده‌ علاوه‌بر ارج‌ نهادن‌ به‌ آثار ديگران‌، باعث‌ افزايش‌ اعتبار و ارزش‌ اثر خواهد شد. 14. انتخاب‌ مجله‌ مناسب‌ و ارسال‌ مقاله‌ براي‌ چاپ‌ و انتشار آن‌ (فتاحي‌، 1384). توجه‌ به‌ سابقه‌، درجه‌ اعتبار ( علمي‌- پژوهشي‌، ترويجي‌ و...) و خط‌مشي‌ مجله‌ (گرايش‌ موضوعي‌)، مدت‌ زمان‌ انتظار براي‌ چاپ‌ مقاله‌، از نكاتي‌ است‌ كه‌ هنگام‌ انتخاب‌ مجله‌ بايد مد نظر گرفته‌ شود. معيارهاي‌ كنترل‌ طرح‌ و ساختار اوليه‌ مقاله‌ اگر بخواهيم‌ بر اساس‌ پژوهشي‌ كه‌ در حوزه‌ موضوعي‌ مورد علاقه‌ خود انجام‌ داده‌ايم‌، مقاله‌ بنويسيم‌، مي‌توانيم‌ با طرح‌ چند سؤال‌ به‌ ارزيابي‌ طرح‌ و ساختار اوليه‌ مقاله‌ بپردازيم‌. - دليل‌ انجام‌ تحقيق‌ چه‌ بود؟ - چه‌ فرضيه‌هايي‌ مورد آزمايش‌ قرار گرفتند و چه‌ نتايجي‌ به‌دست‌ آمد؟ - چه‌ روش‌هايي‌ مورد استفاده‌ قرار گرفت‌ و اطلاعات‌ چگونه‌ جمع‌آوري‌ شد؟ - چه‌ پيشنهادهايي‌ براي‌ انجام‌ اين‌گونه‌ پژوهش‌ها در آينده‌ وجود دارد؟ همانطور كه‌ مي‌دانيم‌ هر نويسنده‌اي‌ به‌ قصد چاپ‌ و نشر مقاله‌اش‌ در مجلات‌ معتبر دست‌ به‌ قلم‌ برده‌ و مطلبي‌ را مي‌نويسد. از طرف‌ ديگر مي‌دانيم‌ كه‌ هر مجله‌اي‌ با توجه‌ به‌ خط‌مشي‌ خود، كيفيت‌ و محتواي‌ مقالات‌ دريافت‌ شده‌ را مورد بررسي‌ و ارزشيابي‌ قرار مي‌دهد. بنابراين‌ بهتر است‌ پرسش‌هايي‌ كه‌ از طرف‌ داوران‌ مجله‌ براي‌ ارزيابي‌ مقاله‌ مطرح‌ مي‌شوند، پيشاپيش‌ از سوي‌ نويسنده‌ مطرح‌ و به‌ آنها پاسخ‌ مناسب‌ داده‌ شود. اين‌ روش‌ علاوه‌ بر صيقل‌ خوردن‌ مقاله‌ باعث‌ مي‌شود تا نارسايي‌هاي‌ احتمالي‌ آن‌ برطرف‌ شده‌ و از استحكام‌ لازم‌ برخوردار گردد. كلام‌ آخر براي‌ نوشتن‌ بايد از همين‌ امروز شروع‌ كرد. بنويسيد، بنويسيد، اصلاح‌ كنيد و باز بنويسيد و اصلاح‌ كنيد تا ترس‌ از نوشتن‌ را از بين‌ برده‌ و به‌ مرحله‌ ورزيدگي‌ برسيد. هيچ‌وقت‌ انتظار نداشته‌ باشيد كه‌ بدون‌ تمرين‌ عملي‌، اولين‌ نوشته‌ شما بي‌عيب‌ و نقص‌ از كار درآيد و مطمئن‌ باشيد نويسندگان‌ سرشناسي‌ كه‌ امروز با آثار ارزشمند آنها آشنا هستيم‌ نيز اين‌ مراحل‌ را گام‌ به‌ گام‌ سپري‌ كرده‌اند. بنابراين‌ اگر مي‌خواهيد در اين‌ راه‌ موفقيتي‌ كسب‌ نماييد، بدون‌ هيچ‌ وقفه‌ و ترديدي‌ از همين‌ حالا قلم‌ را برداريد و شروع‌ به‌ نوشتن‌ كنيد. سخن‌ آخر اينكه‌ بنويسيد، بنويسيد، اصلاح‌ كنيد و باز بنو

مقدمه‌ ساختار اصلي‌ اين‌ مقاله‌ برگرفته‌ از مباحث‌ مطرح‌ شده‌ در "كارگاه‌ آموزشي‌ شيوه‌ نگارش‌ مقاله‌ تحقيقي‌" است‌ كه‌ به‌ همت‌ "انجمن‌ كتابداري‌ و اطلاع‌رساني‌ ايران‌ (اكتا)" در كتابخانه‌ مجلس‌ شوراي‌ اسلامي‌ برگزار شد. اين‌ كارگاه‌ يك‌ روزه‌ كه‌ توسط‌ استاد ارجمند جناب‌ آقاي‌ دكتر رحمت‌الله‌ فتاحي‌ تدريس‌ شد، بسيار جالب‌ و كاربردي‌ بود. يكي‌ از تكاليف‌ عملي‌ كلاس‌ اين‌ بود كه‌ چگونه‌ مي‌توان‌ در رابطه‌ با موضوعاتي‌ كه‌ با آن‌ سر و كار داريم‌، نظير مسائل‌ طرح‌ شده‌ در اين‌ كارگاه‌ آموزشي‌، مجموعه‌اي‌ مدون‌ به‌عنوان‌ مقاله‌ تهيه‌ كرد به‌ نحوي‌ كه‌ براي‌ ديگران‌ نيز قابل‌ استفاده‌ باشد. به‌ همين‌ دليل‌ نگارنده‌ تصميم‌ گرفت‌ تا به‌عنوان‌ تمرين‌ و يك‌ تكليف‌ كلاسي‌ اين‌ وظيفه‌ را بر عهده‌ گرفته‌ و آن‌ را در قالب‌ مقاله‌ در اختيار علاقه‌مندان‌ قرار دهد؛ تا چه‌ قبول‌ افتد و چه‌ در نظر آيد. البته‌ بر خود لازم‌ مي‌دانم‌ تا ضمن‌ قدرداني‌ از آقاي‌ دكتر فتاحي‌، اشاره‌ كنم‌ كه‌ درونمايه‌ و ساختار كلي‌ اين‌ مقاله‌ متأثر از مطالب‌ مطرح‌ شده‌ در كارگاه‌ آموزشي‌ مذكور مي‌باشد. بدون‌ شك‌ يكي‌ از مشكلات‌ اساسي‌ كساني‌ كه‌ در آغاز راه‌ نوشتن‌ و خلق‌ يك‌ اثر علمي‌ هستند، همانا مسئله‌ چگونه‌ نوشتن‌ است‌. اين‌ مشكل‌ در واقع‌ دغدغه‌ همه‌ كساني‌ است‌ كه‌ مي‌خواهند دست‌ به‌ قلم‌ برده‌ و مطالبي‌ در قالب‌ گزارش‌، مقاله‌، كتاب‌ و... بنويسند، و به‌ علل‌ و عوامل‌ زيادي‌ از جمله‌ شيوه‌هاي‌ آموزش‌ در نظام‌ آموزش‌ و پرورش‌ و خانواده‌ و اجتماع‌ بر مي‌گردد كه‌ نيازمند بحث‌ و بررسي‌ دقيق‌ از سوي‌ متخصصان‌ مربوطه‌ است‌ و كالبد شكافي‌ عميق‌ اين‌ مسائل‌ در اين‌ مختصر نمي‌گنجد. البته‌ تاكنون‌ مطالب‌ نسبتاً زيادي‌ در رابطه‌ با شيوه‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ رشته‌ تحرير درآمده‌ است‌ و هر كدام‌ با رويكرد و ديدگاه‌ خاصي‌ اين‌ مسئله‌ را مورد بررسي‌ قرار داده‌اند. اما از آنجا كه‌ هر پديده‌اي‌ را مي‌توان‌ از منظر و ديدگاه‌هاي‌ مختلف‌ نگريست‌، نگارنده‌ قصد دارد تا شيوه‌ نوشتن‌ را براي‌ علاقه‌مندان‌ به‌ شكلي‌ ساده‌ و روان‌ بيان‌ كند تا خواننده‌ بتواند مسائلي‌ را كه‌ به‌ ذهنش‌ خطور مي‌كند بدون‌ هيچ‌گونه‌ دلهره‌ و نگراني‌ بر روي‌ كاغذ بياورد. بديهي‌ است‌ كه‌ نوشتن‌ امري‌ اكتسابي‌ است‌ و از طريق‌ فراگيري‌ برخي‌ فنون‌ اوليه‌ و ممارست‌ و تمرين‌ كافي‌ حاصل‌ مي‌گردد. بنابراين‌، ورزيدگي‌ در نوشتن‌ مستلزم‌ داشتن‌ پشتكار و تمرين‌ زياد است‌. گاهي‌ اوقات‌ پيش‌ مي‌آيد كه‌ يك‌ انديشه‌ خوب‌ و بديع‌ به‌ ذهن‌ خطور مي‌كند اما نمي‌توان‌ آن‌ افكار را در قالب‌ كلمات‌ بر روي‌ كاغذ آورد. اين‌ مسئله‌ براي‌ همه‌ ما كمابيش‌ اتفاق‌ افتاده‌ و مختص‌ گروه‌ يا قشري‌ خاص‌ نمي‌باشد و متأسفانه‌ اغلب‌ باعث‌ دلسردي‌ و گاهي‌ منجر به‌ دست‌ كشيدن‌ از نوشتن‌ براي‌ هميشه‌ يا مدتي‌ طولاني‌ مي‌گردد. راه‌حل‌ چنين‌ مشكلي‌ كنار گذاشتن‌ ترس‌ از نوشتن‌ است‌. به‌منظور وارد شدن‌ به‌ بحث‌ اصلي‌ شايد بد نباشد تا در اينجا اين‌ سؤال‌ اساسي‌ را مطرح‌ كنيم‌ كه‌ چرا بايد بنويسيم‌ و نوشتن‌ چه‌ ارزشي‌ دارد؟ مسلماً هر كس‌ براي‌ پاسخ‌ به‌ اين‌ سؤال‌، دلايلي‌ را ذكر خواهد كرد كه‌ در مجموع‌ مهمترين‌ آنها را مي‌توان‌ اينگونه‌ برشمرد: 1. بيان‌ مسائل‌ و مشكلات‌ موجود 2. انتقال‌ مهارت‌ و دانش‌ خود به‌ ديگران‌ 3. به‌ جا ماندن‌ اثر و انديشه‌ 4. نزديك‌ شدن‌ انديشه‌ و عمل‌ 5. ورزيدگي‌ در نگارش‌ 6. مطرح‌ كردن‌ و شناساندن‌ توانايي‌هاي‌ خود به‌ ديگران‌ در محيط‌ كار و جامعه‌ 7. صيقل‌ خوردن‌ دانسته‌هاي‌ ذهني‌ و رفع‌ نواقص‌ آن‌ 8. رشد ايده‌هاي‌ نو و ايجاد انگيزه‌ پژوهش‌ بيشتر در آن‌ زمينه‌ 9. رشد و گسترش‌ آگاهي‌هاي‌ انسان‌ (فتاحي‌، 1384) پيشنياز نوشتن‌ نوشتن‌ نيز مانند هر كاري‌ نياز به‌ فراهم‌ كردن‌ يك‌سري‌ مقدمات‌ دارد، و مستلزم‌ رعايت‌ برخي‌ نكات‌ و پيشنيازها است‌. اصولاً خلق‌ يك‌ اثر خوب‌ به‌خصوص‌ اگر قرار باشد در قالب‌ مقاله‌، كتاب‌، پايان‌نامه‌ و... باشد نياز به‌ سرمايه‌گذاري‌ اوليه‌ و برنامه‌ريزي‌ دقيق‌ دارد تا محصولي‌ ارزشمند و قابل‌ رقابت‌ توليد شود. مهمترين‌ سرمايه‌ براي‌ نوشتن‌، داشتن‌ مطالعه‌ كافي‌ و برخورداري‌ از دانش‌ لازم‌ در حوزه‌ موضوعي‌ مورد علاقه‌ است‌. براي‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ دو صورت‌ مي‌توان‌ عمل‌ كرد. يك‌ روش‌ اين‌ است‌ كه‌ بخواهيم‌ ابتدا در يك‌ حوزه‌ موضوعي‌ تحقيق‌ كنيم‌ و بر اساس‌ نتايج‌ و يافته‌هاي‌ تحقيق‌ مقاله‌ بنويسيم‌. و ديگر اين‌ كه‌ مستقيماً موضوع‌ يا مقوله‌اي‌ را به‌ قصد تهيه‌ مقاله‌ انتخاب‌ كنيم‌ و در آن‌ زمينه‌ شروع‌ به‌ نوشتن‌ كنيم‌. براي‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ اين‌ روش‌ مي‌توان‌ با مطالعه‌ منابع‌ دايره‌المعارفي‌ شروع‌ كرد. سپس‌ با جستجو در بانك‌هاي‌ اطلاعاتي‌، اينترنت‌ و استفاده‌ از كتابشناسي‌ها، مي‌توان‌ كتاب‌هاي‌ تخصصي‌ و منابع‌ اطلاعاتي‌ ديگر از قبيل‌ مقاله‌، پايان‌نامه‌ و... را شناسايي‌ و گردآوري‌ كرد. پس‌ از گردآوري‌ منابع‌ اطلاعاتي‌، ابتدا سرفصل‌ها و مندرجات‌ آنها مرور شود. پس‌ از آن‌ بخش‌هاي‌ مهم‌ و مرتبط‌ به‌دقت‌ مورد مطالعه‌ قرار گرفته‌ و از نكات‌ مهم‌ يادداشت‌برداري‌ شود (فتاحي‌، 1384). انواع‌ مقاله‌ مقالات‌ را از چند ديدگاه‌ مي‌توان‌ دسته‌بندي‌ كرد. يكي‌ از اين‌ دسته‌بندي‌ها مي‌تواند بر اساس‌ محتواي‌ اطلاعات‌ مقاله‌ باشد كه‌ از اين‌ منظر مقالات‌ به‌ چهار نوع‌ تحقيقي‌، تحليلي‌، مروري‌ و گردآوري‌ تقسيم‌ مي‌شوند: 1. مقالة‌ تحقيقي‌ (پژوهشي‌): برگرفته‌ از تحقيقي‌ است‌ كه‌ به‌تازگي‌ پايان‌ يافته‌ است‌ و چون‌ متكي‌ بر يافته‌هاي‌ تحقيقاتي‌ است‌، گزارش‌ تحقيق‌ نيز به‌ آن‌ گفته‌ مي‌شود. 2. مقالة‌ تحليلي‌: اين‌ نوع‌ مقاله‌ كه‌ به‌ نام‌ مقاله‌ نظري‌ نيز شناخته‌ مي‌شود، مقاله‌اي‌ است‌ كه‌ مؤلف‌ با استفاده‌ از منابع‌ پژوهشي‌ پيشين‌، نظرية‌ خاصي‌ را در حوزة‌ كار خود مطرح‌ مي‌نمايد. در اين‌ نوع‌ مقاله‌ نويسنده‌ ممكن‌ است‌ نظريه‌هاي‌ قبلي‌ را گسترش‌ دهد، آنها را با استفاده‌ از شواهد استحكام‌ بخشد، آنها را به‌شكل‌ ديگري‌ بيان‌ كند يا آنها را مورد تأمل‌ و ترديد قرار دهد. 3. مقالة‌ مروري‌: اين‌ مقاله‌ به‌ تحليل‌ كلان‌ و ارزيابي‌ انتقادي‌ نوشته‌هايي‌ مي‌پردازد كه‌ قبلاً منتشر شده‌ است‌. مؤلف‌ مقاله‌ مروري‌ از طريق‌ مقوله‌بندي‌، يكپارچه‌سازي‌، و ارزشيابي‌ متون‌ منتشر شدة‌ پيشين‌، سير پيشرفت‌ پژوهش‌هاي‌ جاري‌ را در جهت‌ روشن‌ ساختن‌ مسئله‌اي‌ مشخص‌ دنبال‌ مي‌كند. 4. مقاله‌ گردآوري‌: اين‌ نوع‌ مقاله‌ صرفاً به‌ گردآوري‌ و انعكاس‌ نقطه‌نظرهاي‌ مختلف‌ مندرج‌ در نوشته‌هاي‌ مرتبط‌ با موضوعي‌ خاص‌ مي‌پردازد و در واقع‌ كار تازه‌اي‌ را عرضه‌ نمي‌كند. تفاوت‌ آن‌ با مقاله‌ تحليلي‌ اين‌ است‌ كه‌ به‌ ارائه‌ نظريه‌ جديدي‌ منتهي‌ نمي‌شود و نيز با مقاله‌ مروري‌ اين‌ تفاوت‌ را دارد كه‌ الزاماً به‌ سنجش‌ و ارزيابي‌ كليه‌ آثار قبلي‌ نمي‌پردازد. البته‌ علاوه‌ بر 4 مورد ذكر شده‌، گونه‌هاي‌ ديگري‌ از نوشته‌هاي‌ مجلات‌ وجود دارند كه‌ از فراواني‌ كمتري‌ برخوردارند؛ نظير ياداشت‌هاي‌ انتقادي‌، نقد و بررسي‌، گزارش‌ كوتاه‌ و... كه‌ براي‌ پرهيز از اطاله‌ كلام‌ از توضيح‌ آنها خودداري‌ مي‌شود (حري‌، 1380). با توجه‌ به‌ اينكه‌ نوشته‌ حاضر بيشتر بر مقاله‌ تحقيقي‌ تأكيد دارد، لازم‌ است‌ ابتدا اجزاء مقاله‌ تحقيقي‌ و در ادامه‌ شيوه‌ نوشتن‌ اين‌گونه‌ مقاله‌ها مورد بحث‌ و بررسي‌ واقع‌ شود. اجزاء مقاله‌ عنوان‌ عنوان‌ هر اثر جلوه‌اي‌ از هويت‌ آن‌ اثر است‌؛ خواه‌ اثر هنري‌ باشد يا علمي‌. عنوان‌ فشرده‌اي‌ منظبط‌ از مطالب‌ متن‌ است‌ (حري‌، 1380). عنوان‌ بايد مختصر، گويا و جذاب‌ باشد تا بتواند علاوه‌ بر ايجاد انگيزه‌ مطالعه‌ در خواننده‌، او را در انتخاب‌ مقاله‌ مورد نيازش‌ راهنمايي‌ كند. چكيده‌ چكيده‌ خلاصه‌ كوتاهي‌ از مقاله‌ همراه‌ با نكات‌ اصلي‌ متن‌ مقاله‌ است‌ و به‌گونه‌اي‌ تنظيم‌ مي‌شود كه‌ خواننده‌ را در تصميم‌گيري‌ براي‌ مراجعه‌ يا عدم‌ مراجعه‌ به‌ اصل‌ مقاله‌ قادر مي‌سازد. محتواي‌ چكيده‌ حاوي‌ مطالبي‌ است‌ كه‌ نويسنده‌ مقاله‌ بر آنها تأكيد ورزيده‌ است‌. طول‌ چكيده‌ معمولاً تابع‌ نوع‌ مقاله‌ در دست‌ چكيده‌نويسي‌ است‌ (نشاط‌، ج‌ 1). مقدمه‌ مقدمه‌ سرآغاز هر مطلب‌ يا مبحث‌ است‌ و با اشاره‌ به‌ مسائل‌ و مشكلات‌ موجود در آن‌ زمينه‌، يافته‌هاي‌ قبلي‌ در باره‌ موضوع‌ مورد بحث‌ را به‌ اختصار شرح‌ مي‌دهد و در پايان‌ به‌ ارائه‌ راه‌حل‌ مي‌پردازد. درواقع‌ پيوند ميان‌ نويسنده‌ و خواننده‌ از طريق‌ مقدمه‌ صورت‌ مي‌گيرد و ضروري‌ است‌ كه‌ روان‌ و جذاب‌ باشد (ابوالحسني‌، 1381). متن‌ اصلي‌ متن‌ يا بدنه‌ اصلي‌ مقاله‌ شامل‌ اهداف‌، روش‌ كار، پيشينه‌ پژوهش‌، محدوديت‌ها و نارسايي‌ها، يافته‌ها و نتيجه‌گيري‌ است‌. بنابر اين‌ بايد پيام‌ اصلي‌ نويسنده‌ را به‌طور مفصل‌ بيان‌ كند به‌ نحوي‌ كه‌ خواننده‌ با مطالعه‌ آن‌ بتواند نتيجه‌ مورد انتظار را دريافت‌ نمايد. معمولاً پس‌ از بدنه‌ اصلي‌ مقاله‌، يعني‌ در پايان‌ مقاله‌ يا تحقيق‌ از كساني‌ كه‌ در تهيه‌ نوشته‌ يا تحقيق‌ به‌ او كمك‌ كرده‌اند تشكر و قدرداني‌ مي‌كند. آخرين‌ بخش‌ مقاله‌ فهرست‌ مآخذ مي‌باشد. شيوه‌ نوشتن‌ مقاله‌ براي‌ نوشتن‌ مقاله‌، بايد مراحل‌ و اقداماتي‌ به‌صورت‌ گام‌ به‌ گام‌ طي‌ كنيم‌ كه‌ در اينجا به‌ بررسي‌ آنها مي‌پردازيم‌: 1. مشخص‌ كردن‌ موضوع‌ كلي‌ . داشتن‌ انگيزه‌ لازم‌ براي‌ يافتن‌ موضوع‌ مناسب‌ و توجه‌ به‌ نيازهاي‌ جامعه‌ از مسائل‌ مهم‌ در اين‌ مرحله‌ است‌. 2. بررسي‌ و تحليل‌ موضوع‌ به‌لحاظ‌ ارزشمندي‌ و امكان‌پذيري‌. براي‌ ارزشيابي‌ و امكان‌پذير بودن‌ نگارش‌ مقاله‌ مي‌توان‌ چند سؤال‌ طرح‌ كرد: موضوع‌ مقاله‌ تا چه‌ اندازه‌ ارزشمند و بديع‌ است‌؟ از چه‌ جنبه‌اي‌ و براي‌ چه‌ كساني‌ مفيد خواهد بود؟ آيا تهيه‌ چنين‌ مقاله‌اي‌ امكان‌پذير است‌ و موانع‌ ومشكلات‌ احتمالي‌ انجام‌ كار كدام‌ است‌؟ در صورتي‌ كه‌ بتوانيم‌ براي‌ اين‌ پرسش‌ها پاسخي‌ مناسب‌ بيابيم‌، طبيعتاً مراحل‌ نوشتن‌ آسانتر خواهد بود. 3. طرح‌ريزي‌ مقدماتي‌ و تدوين‌ ساختار كلي‌ تهيه‌ فهرست‌ مقدماتي‌ مطالب‌، تهيه‌ عنوان‌ بخش‌هاي‌ اصلي‌ و فرعي‌، توجه‌ به‌ هدف‌ و طيف‌ مخاطبين‌، هماهنگي‌ بين‌ ساختار و نوع‌ مقاله‌ و مشورت‌ با افراد صاحب‌نظر از مواردي‌ است‌ كه‌ در اين‌ مرحله‌ بايد در نظر گرفته‌ شود. 4. تعيين‌ برنامه‌ زماني‌ براي‌ انجام‌ كار (مديريت‌ زمان‌) زمانبندي‌ مناسب‌ و انجام‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ كارها از مسائلي‌ است‌ كه‌ تهيه‌ و تدوين‌ مقاله‌ را در مدت‌ زمان‌ از پيش‌ تعيين‌ شده‌ امكان‌پذير مي‌سازد. 5. جستجو براي‌ يافتن‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ پايه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ پايه‌ شامل‌ دايره‌المعارف‌هاي‌ موضوعي‌، خلاصه‌ مقالات‌ و... است‌. 6. جستجو براي‌ يافتن‌ اطلاعات‌ مرتبط‌ (تهيه‌ كتابشناسي‌ مقدماتي‌) پس‌ از مطالعه‌ و بررسي‌ منابع‌ پايه‌، با استفاده‌ از برگه‌دان‌ كتابخانه‌ و يا از طريق‌ جستجو در شبكه‌هاي‌ اطلاعاتي‌ (اينترنت‌) مي‌توان‌ كتابشناسي‌ اوليه‌ را تهيه‌ و منابع‌ اطلاعاتي‌ تخصصي‌ را شناسايي‌ و گردآوري‌ كرد. 7. مطالعه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ مهم‌ و مرتبط‌ براي‌ محدود و مشخص‌ كردن‌ موضوع‌ و رويكرد مقاله‌. با مطالعه‌ منابع‌ اطلاعاتي‌ اصلي‌ و كليدي‌ مي‌توان‌ دامنه‌ موضوعي‌ را مشخص‌ كرد. علاوه‌ بر اين‌ اعتبار و غناي‌ مقاله‌ بستگي‌ به‌ منابعي‌ دارد كه‌ مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. 8. مطالعه‌ عميق‌ منابع‌ گردآوري‌ شده‌ و يادداشت‌برداري‌ هدفمند 9. مرتب‌ كردن‌ يادداشت‌ها بر اساس‌ فهرست‌ مطالب‌ و بازنگري‌ و پالايش‌ آنها 10. نوشتن‌ متن‌ مقاله‌ (نسخه‌ اوليه‌) بهتر است‌ نوشتن‌ مقاله‌ با مطالب‌ ساده‌تر شروع‌ و از پرنويسي‌ و اطاله‌ كلام‌ خودداري‌ شود. توجه‌ به‌ هدف‌، ساختار و مخاطب‌ و رعايت‌ انسجام‌ و پيوند منطقي‌ ميان‌ بخش‌ها و پاراگراف‌ها و رعايت‌ آيين‌ نگارش‌ صحيح‌ از نكات‌ مهمي‌ است‌ كه‌ نويسنده‌ مقاله‌ بايد به‌ آن‌ توجه‌ كند. 11. مرور متن‌ اوليه‌ و اصلاح‌ آن‌ (تهيه‌ نسخه‌ دوم‌) بسياري‌ از صاحب‌نظران‌ پيشنهاد مي‌كنند كه‌ پس‌ از آماده‌ شدن‌ نسخه‌ اوليه‌، يك‌ يا چند روز مقاله‌ را كنار بگذاريم‌ و پس‌ از آن‌ به‌ بررسي‌ و مرور مقاله‌ بپردازيم‌. هنگام‌ بررسي‌ مقاله‌ بايد جملات‌ و پارگراف‌هاي‌ غير ضروري‌ حذف‌ شوند و نكات‌ مهم‌ مقاله‌ در مقايسه‌ با مقالات‌ ديگر برجسته‌ شود. توالي‌ و ترتيب‌ مطالب‌ به‌ درستي‌ كنترل‌ شود. 12. مشورت‌ با افراد متخصص‌ و صاحب‌نظر و اصلاح‌ نهايي‌ مقاله‌ 13. تهيه‌ و تدوين‌ چكيده‌، كليدواژه‌، مقدمه‌ و فهرست‌ مآخذ و در پايان‌ تهيه‌ نسخه‌ نهايي‌ مقاله‌ نكته‌ قابل‌ تأمل‌ در اين‌ مورد اين‌ است‌ كه‌ تمام‌ موارد ذكر شده‌ در اين‌ بند بايد پس‌ از اتمام‌ نوشتن‌ متن‌ اصلي‌ صورت‌ گيرد، و در واقع‌ چكيده‌ برگرفته‌ از كل‌ متن‌ است‌، و مقدمه‌ بر اساس‌ متن‌ نوشته‌ شده‌ تهيه‌ مي‌گردد، در حالي‌كه‌ گاهي‌ اوقات‌ برخي‌ افراد در پاسخ‌ به‌ فراخوان‌ مقالات‌ سمينارها و كنفرانس‌ها ابتدا چكيده‌ يا خلاصه‌ مقاله‌ خود را تهيه‌ و ارسال‌ مي‌كنند و اگر چكيده‌ مقاله‌ مورد قبول‌ برگزار كنندگان‌ واقع‌ شد اقدام‌ به‌ تهيه‌ متن‌ كامل‌ مقاله‌ مي‌كنند كه‌ اين‌ كار مسلماً ساختار و محتواي‌ مقاله‌ لطمه‌ خواهد زد. همچنين‌ در خصوص‌ فهرست‌ مآخذ بايد توجه‌ داشت‌ كه‌ يكي‌ از اصول‌ اخلاقي‌ و مهم‌ در نگارش‌، استناد به‌ منابع‌ و مآخذي‌ است‌ كه‌ در حين‌ كار مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. استناد و ذكر منابع‌ مورد استفاده‌ علاوه‌بر ارج‌ نهادن‌ به‌ آثار ديگران‌، باعث‌ افزايش‌ اعتبار و ارزش‌ اثر خواهد شد. 14. انتخاب‌ مجله‌ مناسب‌ و ارسال‌ مقاله‌ براي‌ چاپ‌ و انتشار آن‌ (فتاحي‌، 1384). توجه‌ به‌ سابقه‌، درجه‌ اعتبار ( علمي‌- پژوهشي‌، ترويجي‌ و...) و خط‌مشي‌ مجله‌ (گرايش‌ موضوعي‌)، مدت‌ زمان‌ انتظار براي‌ چاپ‌ مقاله‌، از نكاتي‌ است‌ كه‌ هنگام‌ انتخاب‌ مجله‌ بايد مد نظر گرفته‌ شود. معيارهاي‌ كنترل‌ طرح‌ و ساختار اوليه‌ مقاله‌ اگر بخواهيم‌ بر اساس‌ پژوهشي‌ كه‌ در حوزه‌ موضوعي‌ مورد علاقه‌ خود انجام‌ داده‌ايم‌، مقاله‌ بنويسيم‌، مي‌توانيم‌ با طرح‌ چند سؤال‌ به‌ ارزيابي‌ طرح‌ و ساختار اوليه‌ مقاله‌ بپردازيم‌. - دليل‌ انجام‌ تحقيق‌ چه‌ بود؟ - چه‌ فرضيه‌هايي‌ مورد آزمايش‌ قرار گرفتند و چه‌ نتايجي‌ به‌دست‌ آمد؟ - چه‌ روش‌هايي‌ مورد استفاده‌ قرار گرفت‌ و اطلاعات‌ چگونه‌ جمع‌آوري‌ شد؟ - چه‌ پيشنهادهايي‌ براي‌ انجام‌ اين‌گونه‌ پژوهش‌ها در آينده‌ وجود دارد؟ همانطور كه‌ مي‌دانيم‌ هر نويسنده‌اي‌ به‌ قصد چاپ‌ و نشر مقاله‌اش‌ در مجلات‌ معتبر دست‌ به‌ قلم‌ برده‌ و مطلبي‌ را مي‌نويسد. از طرف‌ ديگر مي‌دانيم‌ كه‌ هر مجله‌اي‌ با توجه‌ به‌ خط‌مشي‌ خود، كيفيت‌ و محتواي‌ مقالات‌ دريافت‌ شده‌ را مورد بررسي‌ و ارزشيابي‌ قرار مي‌دهد. بنابراين‌ بهتر است‌ پرسش‌هايي‌ كه‌ از طرف‌ داوران‌ مجله‌ براي‌ ارزيابي‌ مقاله‌ مطرح‌ مي‌شوند، پيشاپيش‌ از سوي‌ نويسنده‌ مطرح‌ و به‌ آنها پاسخ‌ مناسب‌ داده‌ شود. اين‌ روش‌ علاوه‌ بر صيقل‌ خوردن‌ مقاله‌ باعث‌ مي‌شود تا نارسايي‌هاي‌ احتمالي‌ آن‌ برطرف‌ شده‌ و از استحكام‌ لازم‌ برخوردار گردد. كلام‌ آخر براي‌ نوشتن‌ بايد از همين‌ امروز شروع‌ كرد. بنويسيد، بنويسيد، اصلاح‌ كنيد و باز بنويسيد و اصلاح‌ كنيد تا ترس‌ از نوشتن‌ را از بين‌ برده‌ و به‌ مرحله‌ ورزيدگي‌ برسيد. هيچ‌وقت‌ انتظار نداشته‌ باشيد كه‌ بدون‌ تمرين‌ عملي‌، اولين‌ نوشته‌ شما بي‌عيب‌ و نقص‌ از كار درآيد و مطمئن‌ باشيد نويسندگان‌ سرشناسي‌ كه‌ امروز با آثار ارزشمند آنها آشنا هستيم‌ نيز اين‌ مراحل‌ را گام‌ به‌ گام‌ سپري‌ كرده‌اند. بنابراين‌ اگر مي‌خواهيد در اين‌ راه‌ موفقيتي‌ كسب‌ نماييد، بدون‌ هيچ‌ وقفه‌ و ترديدي‌ از همين‌ حالا قلم‌ را برداريد و شروع‌ به‌ نوشتن‌ كنيد. سخن‌ آخر اينكه‌ بنويسيد، بنويسيد، اصلاح‌ كنيد و باز بنو