صداهای شکم چه چیز را به ما می گویند

[parikoochooloo 10,748]

حتما تا به حال برايتان اتفاق افتاده كه در يك مجمع رسمي نشسته باشيد و ناگهان شكمتان به قار‌‌‌و قور بيفتد. در چنين شرايطي حتما از خجالت سرخ شده‌ايد.

سروصداي قسمت فوقاني شكم معمولا با گرسنگي ارتباط داده مي‌شود اما اين تنها صدايي نيست كه در دستگاه گوارش ايجاد مي‌شود. آيا تا به حال فكر كرده‌ايد اين سروصداها مي‌توانند نشانه بيماري باشند؟ و اين كه چرا وقتي گرسنه‌ايد، شكمتان به قار و قور مي‌افتد؟

يكي ديگر از صداهاي گوارشي باد گلوست. ما شيرخواران را به اين كار تشويق مي‌كنيم ولي همين كار براي بزرگسالان و در جمع، بي‌ادبي محسوب مي‌شود، اما واقعا علت اصلي اين فرآيند چيست؟ و آيا اگر جلوي آن را بگيريم كار خطرناكي را مرتكب شده‌ايم؟

گوارش يك فرآيند پرسروصدا است

صداهاي دستگاه گوارش از زماني كه انسان پابه زمين گذاشت، شناخته شده‌اند. پزشكان گذشته نيز در مورد اين صداها مطالب مختلفي نوشته‌اند و به اين صداها نام‌هاي علمي مختلفي اختصاص داده‌اند.

باد گلو(eructation)به عمل خروج هواي معده از طريق دهان گفته مي‌شود. صداهايي كه از شكم به گوش مي‌رسند (borborygmi) و در اصطلاح عاميانه قار و قور گفته مي‌شود، مي‌تواند نشانه فعاليت طبيعي معده و روده براي جلو راندن غذا در لوله گوارش باشد. جالب است بدانيد كه منبع دقيق صداهاي روده‌اي نامشخص است، ولي به نظر مي‌رسد كه به علت حركت گاز يا به دليل انقباض ماهيچه‌هاي ديواره روده‌ رخ مي‌دهند.

همچنين حركت مايعات در لوله گوارش شايع است و مي‌توان با گوشي پزشكي نيز به آن گوش داد. پزشكان به اين صداها succussion splash مي‌گويند.

صداهاي گوارشي، نشانه سلامتي

اين فكر كه صداهاي گوارشي مي‌توانند بازتابي از وضعيت سلامتي فرد باشند به قرن‌ها قبل بازمي‌گردد. وجود مقداري هوا در لوله گوارش طبيعي است، زيرا مقداري هوا بلعيده مي‌شود و مقداري هم طي فرآيند هضم غذا توليد مي‌شود. همچنين طبيعي است كه بدن گه‌گاه قسمتي از هوا را به خارج براند تا فشار داخل لوله گوارش پايين نگه داشته شود و به اين ترتيب از افزايش فشار معده و روده‌ها و دردناك شدن شكم جلوگيري شود. خارج شدن گازهاي گوارشي، يكي از فرآيندهايي است كه موجب ايجاد صداهاي گوارشي مي‌شود.

كودكان شيرخوار در هنگام شير خوردن مقداري هوا مي‌بلعند كه با زدن ضربه‌ها آرام به پشت آنها مي‌توانيد كودك را مجبور كنيد تا هواي موجود در معده خود را خارج كند. بزرگسالان هم مانند كودكان هوا مي‌بلعند و اگرچه سعي در جلوگيري از باد گلو زدن خطرناك نيست، اين ممانعت مي‌تواند باعث ايجاد حس ناخوشايندي در شما شود.

در واقع معده و روده‌ها با حركات كرمي‌شكل خود، غذا را در طول خود به حركت درمي‌آورند. در طي اين فرآيند، هوا و مايعات با هم مخلوط مي‌شوند و گاهي اوقات صداهاي عجيبي را توليد مي‌كنند كه براي شما قابل شنيدن است. وقتي پزشك، گوشي خود را روي شكم شما مي‌گذارد، مي‌تواند صداهاي گوارشي را بوضوح بشنود و از سلامت دستگاه گوارش شما اطمينان حاصل كند.

يك بادكنك لاغر و بلند را در ذهن خود مجسم كنيد (از همان بادكنك‌هايي كه مي‌توان با آن اشكال مختلفي درست كرد)‌ كه نيمي از آن پر از آب است. اگر اين بادكنك را تكان دهيد مي‌توانيد صداي حركت مايعات در آن را بشنويد. اين همان اتفاقي است كه اگر چند ليوان آب بخوريد و بالا و پايين بپريد خواهيد شنيد.

صداهايي كه دستگاه گوارش ايجاد مي‌كند با اين كه گاهي اوقات باعث خجالت مي‌شود، نشانه‌اي از سلامتي است

اين صداها درواقع نشان‌دهنده حركت آب در مجراست كه در اينجا همان روده است. خروج باد شكم‌(Flatus)نيز طبيعي است. علت آن اين است كه وقتي غذا و مواد دفعي در طول روده حركت مي‌كنند هوايي را كه در جلوي آنها گير افتاده است را به سمت خارج مي‌رانند.

بعضي از غذاها باعث افزايش گاز روده مي‌شوند، زيرا اين غذاها تا به روده بزرگ نرسند تجزيه نمي‌شوند. در روده بزرگ باكتري‌ها اين مواد غذايي را تجزيه كرده و گاز توليد مي‌كنند.

خوراكي‌هايي مانند لوبيا، كلم، كلم بروكلي، گل كلم، نخود فرنگي، سبوس جو و ساير غذاهاي پرفيبر و نوشيدني‌هاي گازدار‌ از جمله محصولاتي هستند كه باعث افزايش گاز روده مي‌شوند. همچنين فروكتوز كه قند طبيعي بسياري از ميوه‌هاست (مانند آلو، گلابي، انگور، خرما و انجير)‌ را هم بايد جزو اين دسته محسوب كرد.

اگرچه همه اين صداها طبيعي هستند ولي در صورتي كه دل درد داشته باشيد، اما صداهاي شكم و دفع گاز نداشته باشيد پزشك بيشتر نگران مي‌شود تا وقتي كه اين صداها شنيده شوند. به طور كلي با توجه به علل مختلفي كه باعث توليد صدا مي‌شوند، ايجاد صداهاي گوارشي لزوما به اين معني نيست كه گرسنه‌تان شده است. نشانه بهتر گرسنگي اين است كه احساس گرسنگي به شما دست داده باشد.

نشانه‌هاي بيمار در سروصداي شكم

اگرچه بادگلو زدن تقريبا هميشه طبيعي است، اما در برخي موارد نادر هم مي‌تواند نشانه بيماري باشد. اگر مجراي گوارش شما به طور كامل يا ناقص مسدود شود تنها راه خروج هوا از طريق دهان است. همچنين بعضي از افرادي كه دچار مشكلات قلبي مي‌شوند ممكن است مشخصا دچار بادگلو شوند زيرا عصب قلبي با عصب قسمت فوقاني دستگاه گوارش مي‌تواند همپوشاني داشته باشد. بازگشت محتويات اسيدي معده به مري نيز از ديگر بيماري‌هايي است كه موجب سوزش سردل و ايجاد عكس‌العمل مي‌شود.

در ضمن سر و صداي بلند شكم مي‌تواند نشان از عفونت يا انسداد نسبي يا كامل باشد زيرا روده تلاش مي‌كند مايعات، گازها و مواد دفعي را از محل مربوطه عبور دهد. در اين حالت علائم ديگري چون نفخ، درد شكم، تهوع و استفراغ نيز وجود دارند كه نشان مي‌دهد اين صداها ديگر طبيعي نيستند. برخلاف آن از بين رفتن صداهاي روده بخصوص در حضور دردهاي شكمي مي‌تواند نشان‌دهنده التهاب لوزالمعده، سوراخ‌شدگي لوله گوارش و تحريك صفاق باشد. استثناي اين حالت كساني هستند كه بتازگي يك جراحي بزرگ روي آنها انجام شده است و مدتي طول مي‌كشد تا روده آنها حركات طبيعي خود را از سر بگيرد. در اين ميان افزايش باد شكم علل مختلفي دارد. شايع‌ترين آنها عدم تحمل لاكتوز، عفونت روده و سندرم روده تحريك‌پذير است.

صداهايي كه دستگاه گوارش ايجاد مي‌كند با اين كه گاهي اوقات باعث خجالت مي‌شود، نشانه‌اي از سلامتي است. وقتي به پزشك مراجعه مي‌كنيد او با گوشي به اين صداها گوش مي‌‌دهد ولي بعضي از اين صداها آنقدر بلند هستند كه به راحتي و بدون گوشي هم شنيده مي‌شوند. اگر صداهاي گوارشي شما را نگران كرده‌اند، بخصوص اگر دل‌درد هم داريد بهتر است به پزشك مراجعه كنيد. به عبارت ديگر فكر نكنيد هر‌‌بار كه شكم شما سر و صدا مي‌كند وقت غذا خوردن است، اين كار اگرچه ممكن است كمي صدا را كاهش دهد ولي بيشتر باعث چاق شدن شما مي‌شود.

دكتر امير شيرواني

منبع : intelihealth

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام