اندازه گیری فسفر

[Mahdi Eng 22,940]

مقدمه

فسفر از نظر فراواني در بدن ، پس از کلسيم است . اين عنصر که در گروه ماکرو ميزال ( املاح فراوان دربدن ) قرار دارد 1 درصد وزن بدن را تشکيل مي دهد يعني اگر شما يک مرد 70 کيلوگرمي هستيد ، در بدنتان 700 گرم فسفر وجود دارد. فسفر در بيشتر غذاها موجود است ، پس نگران دريافت آن نباشيد. ولي بهتر است زنان و افراد مسن اطلاعات بيشتري راجع به آن داشته باشند چون فسفر همراه کلسيم استحکام بخش استخوانهاست.

 

 

فسفر در بدن چه نقشي بر عهده دارد؟

 

از کل فسفر موجود در بدن 80 درصد آن در استخوانها موجود است و 20 درصد آن در ديگر قسمتهاي بدن وجود دارد. عملکرد فسفر در استخوان معلوم است ، با کلسيم کريستالهايي را تشکيل مي دهند که در اسکلت پروتئيني استخوان نشسته و موجب استحکام استخوان مي گردد.

 

در بقيه بخش هاي بدن فسفر به عنوان يک عنصر مهم ، نقش هاي زيادي را برعهده دارد. فسفر در ساختمان کليه کروموزومهاي بدن ما موجود است. در غشا همه سلولهاي بدن ما وجود دارد.

فعال شدن بسياري از آنزيمها با اتصال يک مولکول فسفر صورت مي گيرد و در خون به حفظ PH ثابت کمک مي کند ، و به اين ترتيب نمي گذارد خون بدن ما قليايي يا اسيدي شود.

و بالاخره هر چه ماده انرژي زا در بدن ما وجود دارد مثل ATP و CP همه با اتصال مولکول فسفر انرژي را در خود ذخيره مي کنند.

 

پس مي بينيد اگر فسفر وجود نداشته باشد حيات امکان پذير نيست. به همين دليل است که خداوند عنصر فسفر را به وفور در مواد غذايي قرار داده است.

 

 

مواد غذايي غني از فسفر:

فسفر بيشتر در منابع حيواني موجود است . گوشتهاي گاو و گوسفند ، ماکيان و ماهي که غني از پروتئين هستند داراي فسفر زيادي مي باشند . يعني در حقيقت هر جا پروتئين هست ، فسفر زيادي يافت مي شود. لبنيات، حبوبات مثل عدس ، دانه هايي مثل بادام و تخم مرغ نيز محتوي فسفرهستند.

 

 

هضم و جذب فسفر

هضم و جذب فسفر در دستگاه گوارش به کمک آنزيمهاي گوارشي صورت گرفته و در ابتداي روده جذب مي شود ، اين ماده سريعتر از کلسيم وارد خون شده و ذخائر بدن را تکميل مي کند .

ميزان متوسط فسفر در خون 3 تا 4 ميلي گرم در 100 ميلي ليتر است. ويتامين D به جذب فسفر همانند کلسيم کمک مي کند. لازم به ذکر است که مصرف بيش از اندازه فسفر موجب کاهش جذب کلسيم مي شود . زيرا اين دو عنصر در ورود به سلولهاي روده رقابت مي کنند. ميزان فسفر در خون ، توسط هورموني به نام پاراتورمون کنترل مي شود.

اين هورمون از غده پاراتيروئيد موجود در گردن ترشح شده و در صورتي که فسفر موجود در بدن کمتر از حد استاندارد باشد دستور به کاهش دفع و افزايش جذب فسفر مي دهد. دفع فسفراز طريق ادرار است. اگر فسفر ِ دريافتي بيش از حد نياز باشد اضافي آن از ادرار دفع مي شود. مقدار نياز بدن به فسفر روزانه 700 تا 1200 ميلي گرم در روز است.

 

 

کمبود فسفر

در انسان نادر است وليکن در اثر مصرف بعضي داروها جذب فسفر کاهش مي يابد مثل آنتي اسيدهايي که براي معده درد تجويز مي شود ، ( مثل ئيدروکسيد آلومينيوم ) و در طولاني مدت موجب کمبود فسفر مي گردند ، البته در افرادي که مبتلا به هيپرپاراتيروئيديسم ( بزرگ شدن غده پاراتيروئيد) هستند و در کودکان نارس احتمال کمبود فسفر وجود دارد.

علائم کمبود فسفر از اختلال در عمل ATP انرژي زا شروع مي شود. در اثر کمبود فسفر ، اختلال عصبي، اسکلتي ، خوني و کليوي به جود خواهد آمد.

سالمندان و بانوان يائسه متوجه باشيد که شما نياز بيشتري به فسفر داريد تا مبتلا به پوکي استخوان نشويد.

 

 

موارد احتياط

مصرف روزانه بيش از 1 گرم فسفر مي تواند باعث مسموميت شود. مصرف زياد فسفر مي تواند منجر به اسهال و كلسيفيكاسيون (سخت شدن) اعضا و بافت نرم شده و توانايي جذب آهن، كلسيم، منيزيوم و روي را توسط بدن كاهش دهد.

اگر شما ورزشكار هستيد و از مكمل هاي حاوي فسفات استفاده مي كنيد، بايد دقت كنيد كه از اين مكمل ها فقط بايد به صورت گاه گاهي استفاده كنيد.

 

متخصصين تغذيه يك ميزان مساوي از كلسيم و فسفر را در رژيم غذايي توصيه مي كنند، اما رژيم غذايي تيپيك آمريكايي حاوي كلسيم كم و فسفر زياد (ميزان فسفر 2 تا 4 برابر كلسيم) است. علت اين امر بسيار ساده است. گوشت قرمز و مرغ و بوقلمون حاوي فسفر به ميزان 10 تا 20 برابر ميزان كلسيم آن است، و آشاميدني هاي حاوي كربنات مانند "كولا" حدود 500 ميلي گرم فسفر در هر بار مصرف دارد.

وقتي در سيستم شما فسفر بيشتر از كلسيم باشد، بدن كلسيم ذخيره شده داخل استخوانها را برداشت مي كند تا عملكر طبيعي بدن انجام شود. اين امر منجر به كاهش تودة استخواني و در نتيجه شكنندگي استخوان و يا مشكلات لثه و دندانها ميشود. پايين بودن نسبت كلسيم به فسفر همچنين باعث افزايش خطر فشار خون بالا و سرطان كولوركتال ميشود.

يك تعادل مناسب بين كلسيم و فسفر رژيم غذايي مي تواند باعث كاهش استرس، كاهش خطر پوكي استخوان و بهبود علايم آرتروز و ديگر مشكلاتي شود كه مرتبط با توانايي بدن در استفاده از كلسيم است.

 

 

تداخل هاي احتمالي

 

 

موارد زير مي تواند به كمبود فسفر كمك كند:

 

· آلبومين شامل آنتاسيد

· آهن

· منيزيوم

· ناكافي بودن ويتامين «دي»

 

 

اندازه گيري فسفات از طريق رنگ سنجي

فسفر موجود در مواد غذايي ( به صورت ارتو فسفات )با املاح و آنادات آمونيم و موليبيدات آمونيوم واكنش انجام داده و ماده ي كمپلكس زرد رنگي توليد مي كند كه مي توان در طول موج 420 نانومتر، دانسيته اوبتيك آن را اندازه گيري كرده و با مراجعه به منحني استاندارد، مقدار فسفر ماده غذايي را تعين كرد .

 

 

تهيه مواد شيميايي براي اندازه گيري فسفات

1-معرف و اندات و موليبدات

20 گرم موليبدات آمونيوم را در 200 ميلي ليتر آب مقطر داغ حل كرده و سرد مي كنيم . سپس يك گرم وانادات آمونيم را در 125 ميلي ليتر آب داغ حل كرده و سرد كنيد. به اين محلول، 225 ميلي ليتر اسيد پركلريك 70% بيافزاييد . سپس، محلول موليبدات را به آرامي، به محلول ولنادات بيافزاييد و حجم محلول را با رافزودن آب، به يك ليتر برسانيد.

2- محلول استاندارد فسفات

919/1 گرم فسفات هيدروژن پتاسيم را كه قبلاً به مدت دو ساعت در دماي 105 درجه سانتيگراد خشك شده درون يك فلاسك حجمي 100 ميلي ليتري ريخته، در آب مقطر حل كرده و به حجم برسانيد . سپس مقادير 9،8،7،6،5،4 و 10 ميلي ليتر از اين محلول را به 7 فلاسك حجمي 100 ميلي ليتري منتقل كرده و به حجم برسانيد ( فلاسك ها، به ترتيب حاوي 4/0 ، 5/0 ، 6/0 ، 7/0 ، 8/0 ، 9/0 و0/1 ميلي گرم P2O5در ميلي ليتر خواهد بود ).

 

 

رسم منحني استاندارد

5 ميلي ليتر از هر يك از رقتهاي بالا در فلاسكهاي 100 ميلي ليتدي بريزيد . سپس به هر فلاسك حدود 50 ميلي ليتر آب و 25 ميلي ليتر محلول وانادات و موليبدات بيافزاييد و به حجم برسانيد . پس از 10 تا 15 دقيقه، دانسيته اپتيك محلولها را در طول موج 420 نانو متر بخوانيد . براي صفر كردن دستگاه از محلول شاهد ( كه تنها تفاوت آن با نمونه اصضلي اين است كه بجاي محلول استاندارد فسفر، از آب مقطر استفاده مي شود ) استفاده كنيد. دانسيته ابتيك محلولها را روي محور عمودي و غلظت آنها را ( بر حسب ميلي گرم P2O5 در ميلي ليتر ) روي محور افقي مشخص كرده و منحني استاندارد را رسم كنيد .

 

 

روش آزمايش

1- به ترتيب،5،2 و7 ميلي ليتر از محلول خاكستر را در سه فلاسك حجمي 100 ميلي ليتري بريزيد . همراه با آزمايش نمونه يك آزمايش شاهد نيز انجام دهيد . در فلاسك شاهد، 50 ميلي ليتر آب مقطر بريزيد .

2- به كليه فلاسكها 20 ميلي ليتر محلول وانادات و موليبدات افزوده و با آب مقطر به حجم برسانيد . پس از مخلوط كردن بگذاريد 10 دقيقه بماند .

3- اسپكتروفتومتر را با شاهد در طول موج 420 نانومتر صفر كرده و دانسيته ي اوپتيك نمونه ها را بخوانيد .

4- با استفاده از منحني استاندارد، مقدار فسفر نمونه را بر حسب ميلي گرم در 100 گرم نمونه محاسبه كنيد . سه جواب محاسبه شده بايد خيلي به هم نزديك باشد .

مقتله از سید مسعود قاسمی

 

منبع :WWW. Iranmania .COM