بیماری های گیاهان زینتی

[BISEl 3,632]

تعریف بیماری:

Diesaes , اصطلاحا ً به هر نوع اختلالات فیزیو لوژیک و مرفولوژیک در گیاهان را که بر اثر تحریک مداوم عاملی بوجود می آید اطلاق می شود . این اختلالات ممکن است در اثر فعالیت مداوم عامل بیماری زا بروز کند ( بیماریهای انگلی ) و یا اینکه در اثر عوامل نا مساعد طبیعی مانند سرما , گرما, کمبود یا زیادی نور , فقدان اکسیژن , آلوده بودن هوا در اثر گازهای سمی و یا نارسائی های تغذیه و آب ایجاد شود که به آنها بیماریهای غیر انگلی می نامند .

اختلالات فیزیو لوژیک تغییراتی را در رشد طبیعی گیاه و اندامهای مختلف آن بوجود می آورد . این تغییرات ممکن است در رشد گیاه بیمار دیده شود , یا بصورت بد شکلی هایی در اندامهای مختلف آن بروز کند و باعث تغییراتی در رنگ قسمتهای مختلف گیاه شود .

بیماریهای انگلی :

این بیماریها در اثر عوامل انگلی مانند قارچ , باکتری , میکو پلاسما , ویروس , نماتد و گیاهان گلدار انگل بوجود می آید . این عوامل پس از تماس و ورود به داخل گیاه میزبان در اثر تغذیه از ترکیبات موجود در آن رشد و تکثیر , و سبب بروز آسیب هایی می شود .

قارچها از گیاهان پست فاقد کلروفیل هستند که چون قادر به تامین مواد غذایی خود نیستند , آن را از موادی غیر زنده ( بصورت گند روی ) و یا موجو دات زنده ( بشکل انگلی ) کسب میکنند . اندام رشدی قارچها را رشته هایی به نام میسلیوم تشکیل می دهد که از سلولز یا کیتین بوده و فاقد ریشه , ساقه , برگ و گل اند و اندام تکثیری آنها اسپر گویند .

این عوامل بیماریهایی ایجاد می کنند مانند :

1. سفید کها :

سفیدکهای سطحی ( از خانواده erysiphaceae ) و سفيدك هاي داخلي ( خانواده pe) روی بگونیا ، بنفشه آفریقایی ، میمون ، هورتانسیا ، شمشاد و غیره ... که سبب زردی ، ضعف و خشکیدگی گیاه میزبان می شود . برعلیه سفیدکهای سطحی از قارچکشهای گوگردی ( 3- 2 در هزار) ، ( 1بنومیل 1 د ر هزار) ، و بر علیه سفیدکهای داخلی از زینب و د یتان ام 45 ( 2 در هزار ) و ریدو میل 1 در هزار می توان استفاده کرد .

2. بیماریهای زنگ:

در اثر حمله قارچهایی از راسته uredinales متعلق به خانوادهای puccinhaceae و melampsoraceae بروز مینماید که علائمی بصورت جوشهای زرد و قهوه ای رنک روی برگ و ساقه ضعف و بد منظره ای روی میخک ، میمون و غیره ... ایجاد می نماید . زینب و قارچکش سیستماتیک پلنتواکس بر علیه زنگها مو ثرند .

3. کفک زدگی و پوسیدگی نرم :

نظر باینکه محیط گلخانه و منازل از نظر رطوبت و حرارت محیط مناسبی برای فعالیت قارچها می باشد ، بیماریهای کفک زده و پوسیده شدت دارد.از جمله این قارچهامی توان از Botrytis و گونه B. cinerea نام برد که در اکثر گیاهان سبب نرمی و لهیدگی اندام گیاهی آنها مانند پیاز ، گل و قسمتهای دیگر آنها می شود . کاپتان و قارچکش سیستماتیک بنومیل برای کنترل این بیماریها بصورت سماشی بکار می رود و باید حرارت و رطوبت محیط کنترل شود .

4. بیماریهای لکه برگی :

قارچهایی از جنس Hetrosporium ، Ramularia ، Gloesporium و Alternaria روی برگهای گیاهان ایجاد لکه های ریز و درشت می نمایند . بر علیه آنها می توان از قارچکشهای مسی ، کاپتان ،زینب برای سمپاشی بوته ها استفاده نمود .

5 . پوسیدگی طوقه و ریشه و اندامهای زیر زمینی گیاه در اثر قارچهای جنس :

Fusarium , phytophtora- pythium وsclerotinia حادث می شود . این قارچها سبب آلودگی پیاز ، غده ، ریزوم ، قلمه و ریشه ها و نهایتا ً پژمردگی و بوته میری می گردد . عدم استفاده از خاک گلدانهای قبلی ضروری بوده و برای جلوگیری از فعالیت قارچها از زینب 3 در هزار بصورت آبیاری گلدانهاهر ماه یک بار استفاده می شودا .و ضد عفونی خاک با متیل برومایدیا فرمالدئید و یا حرارت دادنم خاک قبل از گلکاری ضروری و متداول است .

بیماریهای باکتریایی :

باکتریها موجودات تک یاخته ای بسیار ریزی هستند که عده ای روی گیاهان علائمی مانند پوسیدگی نرم یا لهیدگیایجاد می کنند . باکتریهای جنس Pseudmonas و Erwinia سبب پوسیدگی غده پیاز ، ریشه ، دمبرگ ، ساقه و برگ گیاهانی مانند سیکلامن، دیفن باخیا ، سنبل ، لاله و غیره می شوند . برای کنترل این بیماریها نباید از خاک و قلمه و سایر اندامهای گیاهان آلوده استفاد ه نمود و ضمنا ً قارچکشهای مسی بر علیه آنها به کار می رود .

مصرف قارچکش بنومیل نیز بر علیه باکتریها توصیه شده است.

بعضی از باکتریها روی برگ و سایر اندامهای هوائی گیاهانی مانند بگونیا و شمعدانی ایجاد لکه های قهوه ای رنگ می نماید که غالبا ً در حاشیه آنها هاله شفافی که در اثر نفوذ ترشحات باکتریها است ملاحظه می شود .

بیماریهای ویروسی :

این عوامل که موجودات بسیار ریز بوده و منحصرا ً با میکوسکوپ الکترونی قابل رویت اند ، علائمی مانند موزائیک ، زردی ، نکر وز ، کوتولگی و تغییر شکل برگ و گل روی گیاهان ایجاد می کنند . بعنوان مثال ، از بیماریهای ویروسی ، میخک و شکستگی رنگ گل لاله می توان نام برد . انتقال این بیماریها از طریق اندامهای تکثیری گیاهان مقدور بوده و شته ها نیز ویروسها را منتقل می کنند ، لذا باید از پایه های مادری کاملا ً سالم برای تکثیر آنها استفاده کردو بر علیه شته ها سمپاشی کرد .

مکو پلاسما ها هم علئمی مانند ویروسها روی گیاهان ایجاد کرده و عمدتا ً گیاه زرد ، کوتوله و پر پشت شده و جوانه های گلها آن تغییر شکل یافته ، کیسه ای می شوند و زنجره ها عامل اصلی انتقال آنها می باشد و اندامهای آلوده حاوی این عوامل می باشند که اجرای اصول بهداشتی و کنتل حشرات برای مبارزه با این بیماریها توصیه می شود .

بیماریهای غیر انگلی :

گیاهان برای رشد و ادامه زندگی خود به نحو مطلوب نیاز به شرایط محیطی خاصی دارند که چنانچه تغییراتی از نظر کمی و کیفی در این شرایط بوجود آید ، اختلالاتی را در گیاه بوجود می آورد .این عوامل مانند نور ، حرارت و رطوبت کم و زیاد ، آلودگی هوا ، خاک و آب به مواد سمی ، زیادی و کمی مواد غذایی خاک و نا مناسب بودن خاک می باشد .عوامل نا مساعد علائمی مانند قهوهای شدن لبه برگها ، زردی ، پیچدگی ، ریزش برگها، ریز برگی ، پژ مردگی ، کوتاه و بلندی و غیره ایجاد می کنند که به نقل از شریعت پناهی و فیاض ( 1363) بذکر جدولی که در این زمینه تهیه شده می پردازد : ( جدول 1 ) .

سپس به شرح کامل بیماریهای مهم انگلی گیاهان انگلی گیاهان زینتی و عوامل آن خواهد پرداختو طرق مبارزه و کنتلف آنها را متذکر می گردد.