بانک اطلاعاتی پوشش گیاهی ایران...........

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره مارتینیاسه،تیره شاخ بزی

Martyniaceae

گیاهانی علفی. برگها متناوب یا متقابل ، بدون گوشوارک، گل ها دو جنسی، نامنظم.

گل آذین خوشه انتهایی. کاسه گل پنج بخشی (پنج دانه ای) تقریباً جدا در قاعده پیوسته، جام گل پیوسته پنج لوبه و به طور ضعیفی دو لوبه. پرچم ها چهار تایی ، پنجمین پرچم عقیم شده. تخمدان زبرین (فوقانی) ، یک خانه ای، تمکن کناری ، خامه طویل ، کلاله دوتایی ،تخمک ها معتدد. میوه کپسول دو دریچه ای، منتهی به زایده ای طویل، خمیده شاخ مانند در حالت رسیده شکوفای طولی شده. در بعضی از فلورها و منابع این تیره با تیره Pedaliaceae (تیره کنجد) ادغام شده است.

این تیره در حدود 5 جنس در مناطق استوایی امریکا و 4 گونه از جنس proboscidea یا Martynia با خاستگاه کالیفرینا و لوئیزیانا دارد.

از این تیره گونه Jussieui proboscidea که غیر بومی است و احتمالاً با بذر گیاهان دیگر وارد ایران شده است به صورت علف هرز در مزارع پنبه و در نواحی جنوب شرقی غرب و گرگان انتشار دارد. میوه آن شبیه سر بز است و گاهی مردم به صورت زینتی آنرا در منازل خود نگه می دارند.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره شاهدانه

Cannabinaceae

تیره شاهدانه دارای 2 جنس مهم Cannabis , Humulus و شامل گیاهانی با ساقه ای راست یا پیچیده و یا بالا رونده است. برگهای آنها ساده با پهنک پنجه ای و گلهای آنها مرکب از قطعات 5 تایی و بر دو نوع نر و ماده واقع در بر روی 2 پایه می باشد. در گلهای نر آنها 5 پرچم و در گلهای ماده آنها مادگی 2 برچه ای دیده می شود که مجموعاً تخمدانی یک خانه و محتوی یک تخمک بوجود می آورند. میوه آنها خشک و به صورت فندقه است. بشره اعضای هوایی این گیاهان اغلب دارای تارهای ترشح کننده مواد رزینی است و بعلاوه در سلولهای بشره آنها می توان خوشه های آهکی سیستولیت مشاهده کرد. در ساقه بعضی از این گیاهان الیاف فیبر مورد استفاده در صنعت وجود دارد.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره شوشریاسه

Scheuchzeriaceae

گیاهان این تیره برگهایشان دو ردیفی و دارای گوشوارک فلسی شکل اند گل آذین آنها انتهایی و کم گل است گلها که در کنار برگها ظاهر می شوند بدون پیش برگ، سه پر دارای 6 برچه در دو چرخه اند که چرخه درونی آن از بین رفته است و برچه ها آزاد یا اندکی به هم متصل اند و تک تخمکی هستند. میوه برگه و محتوی یک دانه است.

تیره شوشزریاسه تیره کوچکی است که گیاهان آن در تور بزارهای مناطق معتدل و سرد نیمکره شمالی مانند فرانسه همراه با خزه های آبزی می رویند این تیره دارای یک جنس تک گونه ای بنام Scheuchzeria palustris است که گیاهی کوچک شبیه بوریاهاست. این تیره در رویشهای ایران وجود ندارد.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره عدسک آبی

Lemnaceae

تیره کوچکی است که همه گیاهان آن آبزی هستند و بازندگی در آب کاملاً سازش یافته اند. گاهی این تیره را وابسته به تیره گل پیشوری و جزئی از آن ذکر کرده اند گیاهان این تیره که در سراسر جهان پراکنده اند و سطح آبهای شیرین و راکد را می پوشانند.

بخش رویشی گیاهان کوچک و به برگهایی با محیط بیضوی تا خطی، با تقریباً دایره ای متقارن یا نا متقارن، تخت یا ورم کرده (متورم) کاهش یافته، تبدیل شده برگهای حامل اندامهای رویشی چند تایی (بعضی از آنها) چسبیده با یا بدون رگبرگ. در حالت جوان دارای 1 یا 2 چین کیسه مانند سبز رنگ یا گاهی در سطح شکمی دارای رنگدانه های قرمز یا قهوه ای .

ریشه یا منفرد یا مجتمع چند تایی (معدودی) در قاعده اغلب دارای غلاف، غلاف در حالت جوان متصل به کلاهکی انتهایی. گل آذین در شکاف (حفره) برگها، اغلب اسپات (چمچمه) مانند. گل های منفرد. گل های نر 1-2 تایی بدون گلپوش گلهای نر دارای یک پرچم، گل های ماده بالای نر ، دارای تخمدان بدون پا یک ، یک خانه ای، 1-4 تخمکی دارای خامه ای کوتاه میوه انبانی (کیسه مانند Utriclosus) دانه ها 1-4 عدد، صاف یا دارای رگه های برجسته، گیاه بسیار کوچک ، شناور یا بندرت در زمان گل دهی تقریباً غوطه ور یک پایه یا بندرت دو پایه.

این تیره در ایران دارای سه جنس Wolffia , Spirodela , Lemna است که همه آنها را بنام عدسک آبی می شناسند.

جنس Lemna در ایران دارای 3 گونه بنام های Lemna trisulca , Lemna gibba , Lemna Minor است که همه آنها در آبهای شیرین و راکد نواحی شمالی، غربی و جنوبی و دیگر نقاط کشور پراکنده اند.

از جنس Spirodela گونه منحصر به فرد این جنس در ایران

Spirodela polyrrhiza است که همراه لمناها در آبهای شمالی کشور دیده می شود.

جنس Wolffia که گونه منحصر بفرد آن در ایران و جهان Wolffia arrhiza است.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره علف چای

Hypericaceae

تیره علف چای : گیاهان این تیره عموماً علفی یا به صورت بوته هایی با اعضای چوبی و بندرت درختچه مانند هستند برگهایی متقابل کامل و گلهای نر – ماده منظم ، غالباً به رنگ زرد و شامل 5 کاسبرگ آزاد یا متصل به هم در قاعده ، 5 گلبرگ آزاد و تعداد زیادی پرچم دارند.میوه آنها به صورت پوشینه شکوفا و بندرت سته است.

غالب گیاهان این تیره را جنس Hypericum تشکیل می دهد. پراکندگی آنها معمولاً به صورتی است که بیشتر در نواحی حاره می رویند ولی در نواحی دیگر هر دو نیمکره نیز یافت میشوند.

تعدادی از گیاهان این تیره دارای اسانس یا موارد رزینی مختلف هستند که در کیسه های ترشحی شیزون (اسکیزوژن) و یا در مجاری ترشحی مجتمع می گردند.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره علف چای

Hypericaceae

تیره علف چای : گیاهان این تیره عموماً علفی یا به صورت بوته هایی با اعضای چوبی و بندرت درختچه مانند هستند برگهایی متقابل کامل و گلهای نر – ماده منظم ، غالباً به رنگ زرد و شامل 5 کاسبرگ آزاد یا متصل به هم در قاعده ، 5 گلبرگ آزاد و تعداد زیادی پرچم دارند.میوه آنها به صورت پوشینه شکوفا و بندرت سته است.

غالب گیاهان این تیره را جنس Hypericum تشکیل می دهد. پراکندگی آنها معمولاً به صورتی است که بیشتر در نواحی حاره می رویند ولی در نواحی دیگر هر دو نیمکره نیز یافت میشوند.

تعدادی از گیاهان این تیره دارای اسانس یا موارد رزینی مختلف هستند که در کیسه های ترشحی شیزون (اسکیزوژن) و یا در مجاری ترشحی مجتمع می گردند.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره میر یکاسه – تیره عود البرق

Myricaceae

در تیره میریکاسه 50 گونه گیاه به صورت درخت یا درختچه جای دارد که عموماً در نواحی معتدله نیمکره شمالی یا مناطق کوهستانی کشورهای حاره مانند کاپ، کالدونی جدید و غیره می رویند ولی هیچ یک از آنها در ایران یافت نمی شوند. از مشخصات آنها این است که برگهائی به وضع متناوب با کناره ساده یا لوبدار بر روی ساقه دارند. گل آذین آنها به صورت شاتونهائی مرکب از گلهای نر و ماده و یا نر یا ماده است. گلهای نر آنها به تفاوت دارای تعداد 2 تا 16 پرچم و اثری از تخمدان تحلیل یافته ولی گلهای ماده دارای مادگی 2 برچه ای منتهی به 2 خامه می باشند میوه آنها به صورت شفت و دارای میان بر سخت و محتوی دانه با آلبومن بسیار تحلیل یافته است.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره فلاکورتیاسه

Flacourtiaceae

تیره فلوکورتیاسه تیره ای از گیاهان گلدار جدا گلبرگ و شامل 90 گونه می باشد که عموماً در نواحی بین استوائی یافت می شوند گونه های مختلف آنها از نظر اختصاصات کلی شباهت به گیاهان تیره Bixaceae دارند لذا از این جهت در رده بندی های مختلف همیشه این دو تیره را مجاور هم جای می دهند و حتی بعضی از جنس های آنها را در یکدیگر ادغام می کنند گیاهان این تیره به صورت درخت یا درختچه و دارای انواعی با ساقه پیچک دار یا بالا رونده می باشند عموماً برگهائی ساده ، متناوب و گلهائی مجتمع به صورت گل آذین های مختلف دارند. گلهای آنها نر - ماده دارای 15 – 2 کاسبرگ و 10-0 گلبرگ آزاد است (یعنی بعضی از آنها فاقد گلبرگ نیز می باشند) پرچم های آنها اغلب به تعداد خیلی زیاد در وسط گلها مشاهده می شود.

میوه آنها به صورت پوشینه یا سته و بندرت شفت است.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره کاسنی

Compositae

تیره مهمی از گیاهان گلدار پیوسته گلبرگ و شامل تقریباً 9000 جنس و متجاوز از 20000 گونه است که در تمام نقاط کره زمین و حتی در مناطق مختلف یک ناحیه بافت می شود.

گیاهان این تیره عموماً علفی، یکساله یا پایا و بندرت به صورت درختچه های کوچک یا درخت های کوچک می باشند برگهای آنها دارای شکل و ظاهر بسیار متنوع در گونه های مختلف است بطوریکه کلیه حالات ممکن است سازش برگ با محیط زندگی در آنها قابل تشخیص می باشد و فقط تنها صفتی که در همه آنها عمومیت دارد فقدان زائده زیر برگ یعنی استیپول در آنهاست.

در بین آنها به تفاوت انواعی با برگهای ساده به وضع متناوب یا متقابل بندرت مرکب از برگچه های شانه ای و یا پنجه ای با پهنک منقسم به قطعات متحدالشکل مشاهده میگردد.

از اختصاصات این گیاهان آن است که عموماً گلهایی مجتمع به صورت گل آذین کاپیتول دارند و این خود باعث می گردد که در همان نظر اول پی به تشخیص تیره این گیاهان برده شود.

در قاعده کاپیتولهای این گیاهان نیز تعدادی براکته مختلف الشکل در یک چند ردیف دیده می شود که مجموعاً انولوکر نام دارند علاوه بر براکته های مذکور که براکته خارجی نامیده می شوند براکته های داخلی نیز در کاپیتولها به تفاوت وجود دارد که در قاعده گلها بر روی نهنج قرار دارند اینگونه براکته‌ها به علت فشردگی زیاد به صورت زبانه نازک و ظریف و تار مانند و غیره در آمده اند براکتر های داخلی ممکن است اصولاً در کاپیتول بعضی این تیره دیده نشود.

گلهای هر کاپیتول ممکن است لوله ای زبانه ای یا به هر دو صورت و یا آنکه مرکب از دو لوب متمایز باشد تعداد گلهای کاپیتولها نیز ممکن است کم و یا آنکه خیلی زیاد باشد مانند آنکه در گل آفتاب گردان تعداد گلها به 1000 می رسد در حالیکه در برخی Xanthum ها هر کاپیتول دارای بیش از یک گل نیست گیاهان تیره کاسنی را با توجه به نوع گلهای واقع بر نهنج به چهار تیره فرعی زیر تقسیم می کنند.

Tubuliflorae : دارای گلهای لوله ای

Liguliflorae : دارای گلهای زبانه ای

Radiae : دارای گلهای لوله ای و زبانه ای

Labiatiflorae : دارای گلهای مرکب از دو لب

گیاهان تیره کاسنی دارای صفات تشریحی غیر یکسان اند بنحوی که انتخاب یک صفت که لااقل بتواند در دسته بزرگی از آنها عمومیت داشته باشد کم است.

خلاصه مشخصات تشریحی گیاهان این تیره بقرار زیر است :

1- وجود آبکش داخلی در Liguliflorae ها

2- وجود تارهای غیر ترشحی به اشکال مختلف

3- وجود تارهای ترشحی که معمولاً شامل یک پایه کوتاه و منتهی به چند سلول در قسمت آزاد خود می باشد.

4- وجود مجاری ترشحی شیزون و مجاری شیرابه و یا سلولهای ترشحی

5- وجود دسته های فیبر بر روی حلقه ای در خارج آبکش گیاهان علفی

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره کاج

مقدمه

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

گیاهانی هستند به صورت درخت یا درختچه که در بین آنها گیاهان بزرگی مانند درخت غول با ارتفاعی حدود 50 متر دیده می‌شود. این گیاهان از کوردائیتها منشا گرفته‌اند و دارای شباهتهای مورفولوژیکی هستند. در روی عده‌ای از شاخه‌ها برگها فلسی شکل و فاقد کلروفیل و بر روی عده‌ای دیگر برگهای واقعی وجود دارد. برگها سوزنی ، فلسی و یا خطی هستند.

گلها یک جنسه هستند و ممکن است یک پایه یا دوپایه باشند و گلها در گل آذینهای شاتون قرار دارند. رده مخروطیان دارای چندین راسته هستند که تعدادی از آنها نسلشان منقرض شده است و مخروطیان زنده شامل این راسته‌ها هستند: راسته پینال یا کاجها ، راسته کوپرسال یا سروها ، راسته تاکسال یا سرخدار ، راسته آزوکارینال و راسته پودوکارپال.

مشخصات تیره کاج

این تیره که متعلق به راسته پینال است شامل 9 جنس و 300 گونه گیاهی است و در نیمکره شمالی و نواحی سرد و معتدل و یا در مناطق گرمسیری به سر می‌برند. از اختصاصات آنها داشتن دو نوع شاخه بلند و کوتاه است. شاخه‌های بلند دارای فلسهای برگ مانند و شاخه‌های کوتاه حامل یک یا 5 برگ سوزنی شکل است که مشترکا در داخل یک غلاف قرار دارند. این برگها به حالت مارپیچی در روی ساقه واقع می‌شوند.

کاجها گیاهانی هستند یک پایه با گلهای یک جنسه که دستگاه زایشی نر آنها به شکل مخروطهایی واقع در محور ساقه و یا ندرتا راس ساقه دیده می‌شوند و مخروط ماده را برگه‌های زیادی می‌پوشانند. از کنار هر برگه پایه کوتاهی که حامل فلس برچه‌ای است ظاهر می‌شود که این فلس حامل دو تخمک است.

ساختمان دانه گرده

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

در کاجها که به تعداد فراوان تولید می‌شوند از نوع دانه‌های گرده بالدار هستند و شامل یک جسم مرکزی هستند که در درون آن دو هسته قرار گرفته است. هسته درشت‌تر رویشی و هسته کوچکتر زایشی است. هسته رویشی لوله گرده را ایجاد می‌کند و هسته زایشی دو گامت را تولید می‌کند که یکی از آنها با هسته اووسفر ترکیب می‌شود و یاخته تخم را بوجود می‌آورد و گامت دوم جذب می‌شود.

در اطراف جسم مرکزی دانه گرده دو بال دیده می‌شود. این بالها که محفظه‌های توخالی هستند از جداشدن دو لایه تشکیل دهنده پوسته دانه گرده یعنی اگزین و انترین تشکیل می‌شوند. در سطح این بالها نقش و نگارهایی دیده می‌شود که معیار شناسایی جنسهای مختلف کاج به شمار می‌رود.

ساختمان تخمک و میوه کاج

تخمک در کاجها از نوع راست است و پروتال حجیم آن شامل چند آرکگون است. دانه‌ها دارای رویانهای متعدد هستند و میوه در مفهوم بیولوژیکی وجود ندارد و مخروط ماده تغییر شکل یافته گیاه به عنوان میوه کاج است.

جنسهای تیره کاج

جنس پینوس یا کاج

به صورت درختانی نسبتا بلند با دو نوع شاخه کوتاه و دراز هستند. شاخه‌های دراز از فلس پوشیده شده‌اند و شاخه کوتاه در انتها دارای دسته‌ای از برگهای 2 ، 3 یا 5 عددی و در غلافی مشترک هستند. مخروط ماده در کاجها پس از 2 یا 3 سال می‌رسد.

جنس لاریکس

برگها غیر پایا و در پاییز خزان شونده و دارای آرایش دسته‌ای و در شاخه‌های کوتاه و یا بطور منفرد در روی شاخه‌های بلند ظاهر می‌شوند. مخروط ماده کوچک و تخم مرغی و در پایان سال اول می‌رسد.

جنس سدروس

برگها به صورت دسته‌ای مجتمع ، پایا ، فلسهای مخروط نازک ، فشرده و یا رسیدن مخروط از آن جدا شده و می‌افتند. گونه‌های معروف سدروس عبارتند از: سدروس لیبانیکا ، سدروس دئودرا و سدروس آتلانتیکا.

جنس آبیس یا نراد

برگها در این جنس روی ساقه دارای آرایش مارپیچی ، مخروطها ایستاده و دارای فلسهای غیر پایا وزود افت هستند. گونه‌های معروف این جنس یکی آبیس پکتیناتوس یا نراد معمولی است و دیگری آبیس بالساما است که در کانادا می‌روید و از آن صمغ معروف بم دو کانادا را می‌گیرند.

جنس پیسه‌آ

برگها در این جنس مشابه نراد است ولی کوتاهتر از آن و در تمامی سطح ساقه پراکنده هستند. مخروط در این گیاهان به طرف پایین آویخته و شامل فلسهای پایا است. تمام گونه‌های این جنس دارای اوله اورزین هستند و از آنها تربانتین استخراج می‌کنند.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره کالیسراسه

Calyceraceae

این تیره کوچک شامل گیاهان علفی و بندرت درختچه ای با برگهای متناوب با طوقه ای بدون گوشوارک است گلها نر- ماده ، تک جنس و یا گیاه بطور کلی پلی گام است. گلها 4 تا 6 پر، نافه دارای پرچم های برابر با سایر قطعات گل، با میله های به هم پیوسته و بساکهای آزاد و یا ظاهراً در اطراف خامه به هم متصل هستند. تخمدان زیرین یک خانه و دارای یک تخمک واژگون آویخته است. خامه ساده دانه دارای آلبومن سلولی و جنین راست است این تیره کوچک دارای سه جنس و تقریباً 30 گونه است که همگی در آمریکای جنوبی انتشار دارند. تیره کالیسراسه را غالباً مجاور تیره کاسنی قرار داده اند در صورتیکه ساختار گل آذین کپه ای آنها با تیره کاسنی متفاوت است و هیچگاه گلهای حاشیه ای کپه در آنها نر یا خنثی نیست و در مرکز کپه گلهای بارور ماده و یا نر ماده دیده نمی شوند. همچنین کاسه گل در این گیاهان بر خلاف تیره کاسنی، سبز و مشخص وبساکهای پرچم ها آزاد است و بعلاوه زواید پرچمی و یا اتصال بساکها به صورت لوله در آنها دیده نمی شود. دارای خامه ساده (مانند تیره سنی دو شاخه نیست) دانه آلبومن دار و فاقد مجاری یا غده های ترشح کننده اند و در واقع موقعیت این تیره در رده بندی کاملاً مشخص نیست از این تیره هیچ نمونه ای در رویشهای ایران وجود ندارد.

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸

تیره استبرق – کتوس

Asclepiadaceae

گیاهان تیره استبرق عموماً به استثنای تعداد کمی اختصاصاً در مناطق حاره کره زمین می رویند و تعداد کلی آنها نیز در حدود 2000 گونه است که در 200 جنس جای دارند.

اغلب آنها گیاهانی پایا با ساقه راست یا بالا رونده و بعضی نیز بوته مانند و یا بندرت به صورت درختچه می باشند در بین انواعی از آنها نیز که در صحاری و نواحی خشک می رویند نمونه هایی با ظاهر گوشتدار دیده می شود. از اختصاصات آنها این است که برگهای متقابل یا فراهم ، ساده یا کامل و بدون استپیول دارند.ظاهر بعضی از آنها نیز مانند Stapelia ها که در برخی از نواحی آفریقا جنوبی پراکندگی دارند عیناً شبیه کاکتوس ها است.

گلهای آنها منظم ، نر - ماده، 5 قسمتی به رنگهای مختلف و مجتمع به صورت گرزن یا خوشه هایی در محور ساقه و یا در قسمت انتهایی آن است. جام گل آنها به تفاوت ممکن است قیفی یا زنگوله ای شکل باشد و یا به لوله باریک منتهی به پهنک نسبتاً مسطح ختم شده باشد. از مشخصات دیگر آنها این است که در قسمت انتهایی لوله جام آنها غالباً زوائد زبانه ای شکل به وضع مختلف دیده می شود. مانند آنکه در Periploca ها این زوائد وضع متناوب با قطعات جام گل دارد. پرچم های آنها در Asclepias ها دارای میله پیوسته به هم است . از مجموع آنها لوله ای بوجود می آید که از ناحیه قاعده حدود تخمدان را فرا می گیرد در حالیکه از بال به 5 بساک منتهی می شود بساک پرچم ها معمولاً آزاد است ولی هر یک از آنها به یکی از سطوح کلاله پیوستگی دارد. هر پرچم دارای یک زائده و مجموع آنها شامل 5 زائده گلبرگ مانند از خارج است از انتهای هر یک از آنها نیز استطاله ای خارج می شود که به سمت پائین خمیدگی داشته بر روی کلاله تکیه می کنند هر یک از خانه های بساک محتوی تعداد بسیاری دانه گرده است که به مایع چسبناکی آغشته می باشند.

مادگی این گیاهان از 2 برچه محتوی تخمک های فراوان تشکیل می یابد برچه های آنها به نحوی قرار دارد که قسمت قاعده آنها آزاد ولی بخش فوقانی آنها به یکدیگر متصل بوده و کلاله حجیم 5 وجهی ختم می شود. در قسمت فوقانی هر یک از گوشه های کلاله آنها 2 جسم کوچک چسبناک مشاهده می گردد که دو استطاله باریک (بازو)

با آنها پیوستگی دارد. انتهای آزاد هر یک از این دو استطاله است که به مجموعه ای از دانه های کرده (Pollinie) در خانه های بساک ارتباط پیدا می کند.

در بعضی از این گیاهان بساک پرچم ها بر روی کلاله متکی نیست وپولینی نیز در آنها تشکیل نمی گردد. دانه های گرده آنها به صورت دسته های 4 تایی در می آید که مجموعاً در محفظه های کوزه ای و یا به اشکال دیگر در مایعی جای دارند.

میوه این گیاهان از 2 فولیکول محتوی دانه های فراوان تشکیل می یابد. دسته ای از تارهای ظریف نیز به اشکال مختلف در دانه های آنها دیده می شود.

از اختصاصات تشریحی این گیاهان آن است که آبکش حول مغزی و مجاری ترشحی لاتکس (مجاری فاقد جدار عرضی) در آنها دیده می شود.

جنسهای مهم آنها از نظر تعداد عبارتند از :

Asclepias (دارای 100 گونه)

Marsdenia ( گونه70)

Ceropegia ( گونه100)

Stapelia ( گونه100)

Periploca ( گونه12)

Vincetoxicum , Cynanchum (جمعاً 200 گونه)

amir.d · 10 شهریور، ۱۳۸۸