نقدی فلسفی بر پرسش تحمل در عصر امروز

[moein.s 18,983]

[h=1]میشل لیه ژوا :[/h][h=1]ترجمه: کوروش انصاری نژاد[/h]

حمل و روداری یک نگرش است که امروزه میرود خود را ا آشکار و بدیهی سازد. به نظر میرسد به عنوان یک ویژگی عالی‌ در دورهٔ مدرن ما ، به عنوان چیزی که یک هنجا ر و سامان ضروری اخلاقی است : باید بردبار بود. او برای بسیاری نشان دهندهٔ یک پیروزی ذهنی و روحی روشن نگری بر روی کهنه پرستی های مذاهب ، در همان زمان که یک ترقی و پیوند به دمکراسی است .

 

اما درپشت این اثباتها ،تحمل، فرض و دلالتی است درایفای همزمان معرفت شناختی ، علم ارزشها و مبحث نوامیس اخلاقی ، و سیاستها : آیا این درواقع یک فرایند و نتیجهٔ برخی شک گرایی نیست که فرض می‌کند هرارزش و هرحقیقت نسبی هستند و در این حال همهٔ گرایش ها و نگرش های فراگیر وعام جهانی ممکن است چیزی بیش ازطفره روی وگمراهی نباشد ؟ به همین ترتیب، او ازارزش های دمکراسی با محصول دهی و بارآوری یک بی تفاوتی و بی‌ بند وباری درمقابل قوانین پرسش نمیکند ؟ به دوراز این تقوی وخاصیتی که ما رامرهون خود ساخته است ، به نظر نمیرسد نسبتا به عنوان یک فرایند بزرگ از پوچ گرایی (nihilisme) معاصر ؟

 

ا- جوامع دمکراتیک معاصر ما تاسیس و بنیاد یافته هستند بر روی پلورالیسم و نسبت ارزشهایی که دلالت دارد بر روی احترام به نظرات افراد ، به آزادی اندیشه و بیان ، تا آن مقیاس و معیاری که نظم عمومی را تحت تاثیر قرار ندهند. (Pedophilie) «جذب جنسی‌ کودکان توسط بزرگسالان » ، pornograhgie« برانگیختگی جنسی‌ توسط عکس ، فیلم و نوشتار « ، نازیسم و غیره …. همینطور ،تحمل دیگران ، حتی اگر درمقولهٔ فکری دارای ایدهٔ و اندیشه دیگری باشند به عنوان مثال از نظر سیاسی (، و یا در زندگی‌ ) همجنس گرایی و غیره…

 

یک چنین نگرش توجیه کنندهٔ یک کاراکتر و مشخصهٔ محدود است ، که توسط Bayle عنوان شده است ، بر روی شناخت انسان : ما نه میتوانیم از حقیقت شناختی داشته باشیم ، و نه در تعریف و تعیین ضوابط مطلق. برد باری شامل میشود بر احترام به حقوق لاینفک فرد در اندیشهٔ بر طبق اعتقادات ویژهٔ خود ، زیرا که در واقع حقیقتی وجود ندارد ، و یا اصل مطلق متعالی ، و یا انعکاس حکمفرمایی اصالت ذهن و حس ، همهٔ اندیشه ها ارزش خود را دارا هستند و همهٔ مردم دارای حق بیان ؛به همان گونه که لاک( locke) در نامهٔ خود بر روی تحمل تاکید می‌کند ، خود دولت ، موظف است افراد را تحت اجبار و زور قرار ندهد ، و برای عقاید و اندیشه های آنها احترام قائل شود.

 

بنابر این ادراک ، تحمل ، نتیجه و پیامد پیروی از سنت قدیم است – وجود هر حقیقت ممکن نیست جز به عنوان یک توافق بین انسانها به همراه ارزش نسبی – و مکتب تاریخی – هر نمود و تجلی انسان ممکن نیست جز به عنوان پدیده تاریخی که بنا برآن نسبت به نقاط زمانی خاص به جوامع داده شده است – این تائید کنندهٔ فرضی است که طبق آن انسانها تنها به طور فردی و معقول دارای حق بیان بوده اند .

 

II- درهر حال ، طرح عدم تحمل مدرن مستقر است برروی تناقضات ، درواقع قیاس ضد و نقیض و پارادوکسها ، که بدون مطرح سازی مسائل راه خود را نمی پیماید .

در واقع همانطور که لئو اشتراوس (Leo estrauss) نشان داده است، اصل تحمل خود را به عنوان یک مطلق مطرح میسازد در همان زمان که او تائید می‌کند مطلق وجود ندارد ، او خواهان همگانی و جامع شدن است در حالی که خود نتیجهٔ ازهم گسیختگی و تجزیهٔ عام گرایی و جامعیت است. چگونه میتوان دریافت که از یک طرف کاملا و مطلقا وجود اصول جهانی و عام گرای اخلاق و عدالت را انکار کرد ، و از طرف دیگر، این اصل نسبیت و تعادل از تحمل را به شکل مطلق قرار داد به عنوان پیامد پوچ گرایی )نهیلیسم (در پیروی ازسنت قدیم و از مکتب تاریخ ؟همینطور ، انچیزی که تحمل را دربغرنجی و پیچیدگی قرار میدهد،حداقل این است که : چگونه میتوان ادامه داد به احترام وملاحظه در جامعه دموکراتیک خود ، به اندیشه ها ی همهٔ افراد، و در عین حال گریزان بود از حل و فصل ارزش های خودمان ، و در جستجوی حقیقت بودن را انکار کرد. ؟

 

III- به همان شکل ، تحمل باید درقاعده کلی خود مورد نقد واقع شود ، نقد تناقضات بغرنج و پیچیده که به طریقهای داخلی‌ و خارجی صورت میپذیرد :

 

- نقد داخلی‌ :

 

با فرض اینکه در نتیجه و اتکا اصول اخلاق آ ن تناقض و ضدیت وجود ندارد ، تا آنکه ما در صدد تجزیه و تحلیل آن برآییم ،با این وصف ،اوهنوزتوانا به نقل وخلق گزارش به ذات وجوهرخود نیست. برای خود گرد آوری و ترویج ، او باید فراخوانی‌ و تجدید نظر کند در پیش فرض های عام گرا و جهانشمولی که خود را انکار می‌کند برحسب ساخت و ترکیبی اینچنین : او نمی‌تواند ، در حقیقت ، خالق نقل و گزارشی باشد به او – خود واصلی‌ که متکی و مستقر بر آن است .

 

- نقد خارجی :

 

تحمل، نگرش خود را منعکس می سازد به عنوان هستی‌ و جوهر احترام و ملاحظه در ارتباط با دیگران .احترام به طور کلی یک برابری و یکسانی مشروع و حقوقی را مورد فرض قرار میدهد ، در حالی که تحمل تلویحا اشاره دارد به برتری – و بنابرین نا برابری – کسی که بخوبی رضایت و تمایل دارد برای ایستادگی و تحمل – همینطورکه مدارا کردن با آوارگان ومهاجران ، این است بودن در موقعیت اقتدار وقدرت، به ناحق به خود نسبت دادن امکان ناپذیری مدارایی. مدارا کردن آن عملی است که دیگران رابسته و مرتبط میسازد به من، به ارادهٔ حسن نیت من نسبت به احترام به دیگری. او ظاهرمیشود بیشتر، انطورکه سارتر درهستی‌ وعدم‌ نقل کرده است به عنوان نفی و انکارآزادی دیگران ، در این هنگام از طریق یک چنین نگرش ، من آزادی خود را مشروط به آزادی او میدانم . و به همین طریق ،او نمیتواند دارای ارزشی باشد به عنوان یک حق جامع و جهانشمول، درجوهر و ذات خود – تحمیل و اعمال نفوذ نمیکند ، همهٔ معیار ارزش ، تنها وجود ارزش های نسبی است –انکار است ؛ هرحق توانگری و دولتمندی در ارزش موثر و قابل اجرا ی خود نیست مگر با چنان قدرت قوانین ، تحمیلی و الزام آور برای همگان . او نشان دهندهٔ نفی و انکارهر رویکرد علمی و فلسفی است : این بخوبی بیانگر آن است که همهٔ نظرات و اندیشه ها مشابه و برابر نیستند در لزوم ، ضرورت و پایداری مبارزات خود ،مانند به اندازه گاستون باشلار (Bachelar)در سطح علوم نسبت به سقراط (Socrate) درفلسفه ، در تلاش برای رسیدن به حقیقت . سر انجام ، ساخت یک خطرواقعی‌برای آن دموکراسی است که مدعی بیان ارزش است ، بوسیلهٔ قأعده کلی ، این یکی‌ تحت شدت درد از عدم تحمل ، باید بپذیرد حتی بخش هایی‌ را که انکار و نفی هستند.

 

تحمل، به همین منوال خود را ارائه میدهد به عنوان یک گرایش بی تفاوتی عام و جهانی ، حتی غفلت و تحقیردیگری – من در نظر ندارم بگویم که او خطاست به این دلیل که همه اندیشه ها و عقاید دارای ارزش برابر هستند – در انعکاس این گرایش و پندار برتری و تحمل از هر دو سو گریزی نیست : این انعکاس مایه تسلی و آرامش وظیفه نشناسی ، و فردگرایی خود خواهانه جوامع مصرفی ماست.

 

نسبیت معرفت شناسی و ارزش هایی‌ که ترویج تحمل است یک استدلال لازم و کافی‌ تنها برای پوچ گرایی (نهیلیسم) است : بازگشت به اصول وقواعد کلی اخلاق عام گرا وجهانشمول کانت و جستجوی بنیادی اصول اخلاق عمومی‌ و جامع درسوژهٔ اخلاق، دوباره امروزه میتواند وجود پیچیدگی ها و ترکیبات مغایر و نقاط متقابل باشد.

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام