رفتن به مطلب

کوک تار


Mahnaz.D

ارسال های توصیه شده

مرسی شادی.

اینجوری منظورم بود:

 

 

انواع کوک دستگاه های سازی وآوازی برای سازهای سه تار وتار

از آنجا که بسیاری از دوستان نوازنده ساز سه تار مشکلات زیادی برای شناخت کوک های مختلف برای دستگاههای سازی وآوازی که برساز سه تار وتار اعمال می شود دارند بنا به استثنا در این پست به معرفی مختصر این مهم میپردازیم.

احتمالا یک پست تخصصی دیگر برای این موضوع در آینده ی نزدیک به خدمت دوستان ارائه خواهیم کرد.

نت پایه کوک سه‌تار و تار معمولاً نت دو برای سیم یکم است و بقیه سیم‌ها بر اساس سیم اول کوک می‌شوند. نت دوی مورد استفاده در سه‌تار، در پیانو سی وسط (Middle C) است. نت دو در موسیقی ایرانی معمولاً یک پرده پایین‌تر از نت دو در موسیقی کلاسیک، و برابر با سی بمُل در دیاپازون است.

 

بعضی اوقات برای تمرین از پایه نت لا برای کوک سیم یکم استفاده می‌شود چرا که صدای ساز بم‌تر بوده و گوش نوازنده را آزار نمی‌دهد. دلیل دیگر برای استفاده از نت لا شل‌تر بودن سیم‌هاست و در نتیجه آسیب کمتری به سیم رسیده و عمر مفید آن بالا می‌رود؛ در عین حال که اجرای تکنیک‌هایی مانند مضراب ریز روی سیم شل آسان‌تر است.

 

معمولا برای هر دستگاه کوک خاصی در نظر گرفته می‌شود، اما بسته به دستگاه، احساس نوازنده و تم آهنگ مورد نظر می‌تواند متفاوت باشد. عوض شدن کوک ساز در هر دستگاه و آواز در موسیقی ایرانی منجر به عوض شدن حال و هوای آهنگ‌ها می‌شود اما می‌توان با استفاده از کوک دستگاه‌ها و آوازهای مختلف، آهنگ‌های مربوط به دستگاه و یا آوازی دیگر را نواخت.

حالت‌های مختلف کوک

نامگذاری سیم‌ها برای کوک قراردادی است. به این معنی که لازم نیست کوک سیم همان نت دیاپازون باشد. برای مثال در حالتی که قرار باشد سیم اول روی نت دو کوک شود و سیم دوم روی نت سل، می‌توان هر دو را یک پرده پایین‌تر آورد و سیم اول را روی نت سی‌بمل و سیم دوم را روی نت فا کوک کرد.

حالت‌های کلی کوک

سیم ۱

سیم ۲

سیم ۳

سیم ۴

صدای ریز با سیم‌های سفت و کشیده

دو

سل

دو

دو

سیم‌ها دو نیم‌پرده بم‌تر کوک شوند

سی‌بمل

فا

سی‌بمل

سی‌بمل

سیم‌ها سه نیم‌پرده بم تر کوک شوند

لا

می

لا

لا

 

به علت پایین‌تر بودن نت دو در موسیقی سنتی ایرانی نسبت به موسیقی کلاسیک به میزان یک پرده، کوک «سی بمل، فا، سی بمل، سی بمل» همان کوک «دو، سل، دو، دو» شناخته می‌شود. در واقع، نامگذاری این کوک ( که در اینجا کوک ماهور است) به عنوان «دو، سل، دو، دو» برای راحتی کار نوازندگان و هنرجویان است تا نسبت فاصله بین نت مورد استفاده در سیم یکم تا سیم دوم را که ۵ نیم پرده است، درک کنند.

کوک ماهور

کوک سه‌تار در دستگاه ماهور به عنوان پایه شناخته می‌شود و در این کوک، سه‌تار دارای بیشترین وسعت صوتی خود است.

سیم‌های سه‌تار برای نوازندگی دستگاه ماهور به این صورت کوک می‌شوند:

سیم ۱

سیم ۲

سیم ۳

سیم ۴

ماهور دو

دو

سل

دو

دو

...

دو

فا

دو

دو

...

دو

سل

دو

فا

 

کوک شور

کوک سه‌تار در دستگاه شور همانند دستگاه ماهور بوده با این تفاوت که سیم چهارم به جای نت دو، پنج پرده زیر شده و روی نت فا کوک می‌شود.

 

کوک سه‌تار در دستگاه شور به این صورت است:

  • به ترتیب از سیم یکم تا چهارم:
    • دو
    • سل
    • دو
    • فا

متعلقات شور

آوازهای ابوعطا، بیات ترک، افشاری، دشتی و بیات کرد با اینکه از متعلقات دستگاه شور هستند، اما هر یک دارای کوک جداگانه‌ای هستند.

(به ترتیب از سیم اول به چهارم)

 

آواز ابوعطا


    • دو
    • سل
    • ر
    • ر

آواز بیات ترک

کوک سه‌تار در آواز بیات ترک به روایت مرحوم استاد احمد عبادی نوازنده سه‌تار به این گونه است:

نام

سیم اول

سیم دوم

سیم سوم

سیم چهارم

بیات‌ترک سی‌بمل

دو

فا

سی‌بمل

سی‌بمل

راست‌کوک سی‌بمل

دو

سل

سی‌بمل

فا

بیات‌ترک دو

دو

سل

دو

دو

بیات‌ترک می‌بمل

دو

فا

می‌بمل

می‌بمل

بیات‌ترک فا

دو

فا

دو

دو

 

 

 

آواز افشاری


    • دو
    • سل
    • دو
    • دو

 

آواز دشتی


    • دو
    • سل
    • لا
    • ر

کوک همایون

کوک مورد استفاده برای دستگاه همایون دقیقا مانند کوک مورد استفاده در آواز ابوعطاست. در نوازندگی آواز بیات اصفهان نیز از همین کوک برای سه‌تار استفاده می‌شود.

این هم سایتش:

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه
  • 2 هفته بعد...

البته نکته تخصصی عرض کنم ، گاها و بهتر بگویم عموما کوک برای سه تار نیم پرده پایین تر از تار انتخاب می شود ، اما در حالت ارکستری کوک تار و سه تار مانند هم است

با سپاس

لینک به دیدگاه

mahnaz khanoom shoma ke khodet toozih dadi dg..... baste be in ke har dasygah ro , to che kooki bekhai benavazi saz ro bayad kook kard

masalan kooke rastpanjgahe fa ba kooke rastpanjgahe do fargh darad.

ama be nazaram ba tozihati ke az khodetoon ghablan be man dadeh boodid felan ghateat ro ba kooki ke khode ketab ya note ghate be shoma midahad kook konid va felan ghateh bezanid behtare

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...