مقاله ماموریت سازمانی

[XMEHRDADX 7514]

ماموریت سازمانی

 

فرآیند برنامه ریزی استراتژیک یا مدیریت استراتژیک شامل سه مرحله زیر است:

1. تدوین استراتژی.
   
2. اجرای استراتژی.
   
3. ارزیابی استراتژی.
   

اولین قدم در مرحله تدوین استراتژیها مشخص کردن ماموریت سازمان است.

 

 

 

پیشینه ماموریت سازمان

ماموریت سازمان ترجمه واژه های انگلیسی organizational mission می باشد که مفهوم ماموریت (mission )در این واژه از یک اصطلاح و مفهوم مذهبی گرفته شده است و منشاء آن کلیسا می باشد.

کلیسا طبق اعتقادات خود، تبلیغ دین مسیحیت در نقاط مختلف جهان و دعوت سایرین به دین مسیح را از وظایف خود می دانسته ودر این راه سعی و تلاش بسیار نموده.کلیسا برای تبلیغ دین ،افرادی واجد شرایط را برای انجام این ماموریت به سایر نقاط جهان می فرستاد.این عمل ماموریت یاmission نام گرفت.این افراد با ورود به محل ،ماموریت خود را شروع کرده و مردم را به مسیحیت دعوت میکردندو کم کم اطرافیان بدین مسیح میگرویدندو آنها هم اطرافیان خود را دعوت می کردند تا جایی که عده زیادی ایمان می آوردند.

معمولا بعد از مدتی بین افراد مسیحی و دیگران اختلاف پدید می آمد و باعث درگیری می شد.به این بهانه کشور تبلیغ کننده با حمله نظامی ،کشور دیگر را اشغال میکرد و ماجرا به نفع مسیحیت پایان می پذیرفت.بدین صورت کلیسا میشد جاده صاف کن استعمار ودر نهایت و پیرو این حوادث ثروت کلانی به سوی کلیسا روان می گردید.بطوریکه ثروتمندترین سازمان دنیا کلیسای کاتولیک است.

همانطور که گفته شد این ماموریتها ثروت و پول و قدرت زیادی به همراه داشت،از اینرو رونق زیادی پیدا کرد ولی بعضی مامورین موفق بودند و بعضی نا موفق.

افرادی که موفق بودند تفکر و اندیشه خود را چنین بیان میکردند:"ما احساس میکنیم از جانب خداوند رسالت داریم که گمراهان جهان را به راه راست هدایت کرده ،ایمان بیاورندو نجاتشان دهیم . ما این احساس رسالت را همیشه داریم.کلیسا برای ما فضا و بستری فراهم می آورد که ما در آن فضا و بستر ،کارمان را بهتر انجام دهیم".(برون نگری سازمانی)

افرادی که ناموفق بودند چنین میگفتند:"ما برای بدست آوردن قدرت،پول ،ثروت و مقام این ماموریت را انجام می دهیم و این کار را برای منافع خودمان انجام میدهیم".(درون نگری سازمانی)

 

از این تفکرات چنین نتیجه گرفته شد که:

• افرادی که موفق می شدند به کاری که میکردند اعتقاد داشتندو واقعا در فکر نجات گمراهان بودند به همین دلیل به نتایج مورد نظر خود می رسیدند و از قبل آن پولدار و صاحب قدرت و مقام هم می شدند.
  
• ولی افراد نا موفق به کاری که می کردند اعتقاد نداشتند بلکه در فکر خودشان و ثروت اندوزی و جاه و مقام بودند.
  

اعتقاد به ماموریت از عوامل اصلی موفقیت در ماموریت است.نوشتن ماموریت سازمانی تقریبا ده درصد کار است.بکار گیری فرآیندی که درحین نوشتن ماموریت حالت مالکیت و اعتقاد به آن را در نیروها بوجود می آورد اصل مسئله است.ماموریت سازمانی باید در اعتقادات سازمان باشد و سازمان باید با آن به خود هویت ببخشد.

اصل هنر مدیران و مشاورین ایجاد اعتقاد در ماموریت است.

 

ادامه دارد

[XMEHRDADX 7514]

ادامه

 

همانطور که گفته شدمحور فعالیتهای افراد موفق بیرون از سازمان بود و هدف آنان نجات گمراهان بود که در اصل همان مشتریان آنها بودند. ولی افراد ناموفق به خودشان و ثروت اندوزی خود و کلیسا فکر می کردند و درون گرا بودند.

بطور کلی سازمانهایی موفق هستند که محوریت و تمرکز فعالیت آنها بر اساس توجه به بیرون از سازمان پایه گذاری شده. یعنی ماموریت سازمان به مسائل بیرون از سازمان توجه میکندیا به عبارتی فعالیت خود را بر پایه رضایت مشتریان و مخاطبین خود قرار می دهد.

سازمانهایی که پدیده های خارجی سازمان را که همان مشتریان هستند مورد توجه قرار می دهند ومشتری محورهستنددر شرایط سخت موفق هستند . دلیل آن هم بسیار واضح است ،چرا که این سازمانها بخاطر توجه به خواست مشتری همیشه محصولات و خدمات خود را مطابق میل آنها تهیه میکند ،و همواره در رقابتها پیروزند و با تکنولوژی همراه و انعطاف پذیرند و مشتریان و جامعه را بسوی خود جلب میکنند.

اما سازمانهایی که به پدیده های دیگری به غیر از مشتریان توجه می کنند اصطلاحا آفت زده میشوند. پس سازمانهای آفت زده سازمانهایی هستند که محور فعالیت آنها در درون سازمان است.

 

از این رو برای رسیدن به موفقیت،در هنگام تهیه بیانیه ماموریت سازمان بایستی مشتریان و عوامل بیرونی سازمان وجامعه ومحیط زیست محور فعالیت قرار گیرند.و در گام بعدی واصلی ،اعتقاد به این ماموریت درتفکرات و فرهنگ سازمان نهادینه شودبطوریکه کلیه عوامل سازمانی تمرکز و هدف خود را بر پایه این ماموریت یا رسالت قرار دهند.

 

 

 

 

 

برخی ویژگیهای سازمانهای برونگرا (مشتری محور) ودرون گرا (آفت زده)

• سازمانهای مشتری محور :نگرانی ،توجه و تمرکز این سازمانها مشتریان هستند.خود را با نیازهای مشتریان هماهنگ می کنند وفعالیت آنهامطابق میل مشتری است به جامعه ومحیط زیست هم توجه دارند.
  
• سازمانهای آفت زده:نگرانی و توجه و تمرکز در این سازمانها رضایت مافوق می باشد و مشکلات و مسائل دیگر به هیچ وجه مهم نیست.از این رو آنچه که مسلم است وقتی پای رضایت مافوق در میان باشدبه کیفیت محصول و خدمات توجهی نمیشود و افراد انرژی خود را صرف پاچه خواری می کنند که قطعا رضایت رئیس از این راه بهتر بدست می آید،نتیجه این آفت زدگی نبودن افراد متخصص و کاردان در این سازمانها یا فراری شدن آنها می باشد.(اکثر سازمانهای دولتی اینگونه اند)
  
• سازمانهای مشتری محور:به بهره وری توجه میکنند و تمام تلاش آنها بر این است که با بهینه ورودی سازمان ،بیشترین و بهترین خروجی و با کیفیت ترین محصول یا خدمات را ارائه دهند.
  
• سازمانهای آفت زده:سود آنی را مورد توجه قرار میدهندو حاضرند به هر قیمتی سود آوری کنند(زور گویی،رانت خواری،کلاه برداری....)
  
• سازمانهای مشتری محور:در مقابل تغییر و تحول انعطاف پذیر و توسعه پذیرند.
  
• سازمانهای آفت زده:سنتی و خود محور هستند.
  

و خیلی ویژگیهای دیگر که میتوان در مقاله ای جداگانه به آن پرداخت.معمولا آفت زدگی در سازمانهای دولتی بوضوح دیده می شود.

جالب اینجاست که در سازمانهای آفت زده مانند سازمانهای سالم،هدف وجود دارد،تلاش و زحمت هم هست ،ولی تفاوتشان این است که سازمانهای آفت زده به اهدافشان نمی رسند ولی سازمانهای سالم به اهدافشان می رسند.

 

خوشبختانه یا بدبختانه مثال از سازمان آفت زده زیاد داریم،ولی چون بحث ماموریت سازمانی هست از آن می گذریم ،شایدهم در ادامه مثالهایی از مقایسه واقعی ذکر بشود چرا که در مثالهای واقعی هست که مطلب برای دانش پژوه روشن و واضح می شود.

 

ادامه دارد

[XMEHRDADX 7514]

تعریف بیانیه ماموریت(از کتاب مدیریت استراتژیک،فرد.آر دیوید،ترجمه دکتر علی پارسائیان ودکتر سید محمد اعرابی):

"بیانیه ماموریت سندی است که یک سازمان را از سایر سازمانها ی مشابه متمایز میکند.ماموریت سازمان نشاندهنده طیف فعالیت ،از نظر محصول و بازار میشود.در بیانیه ماموریت پرسشی که پیش روی همه استراتزیستها وجود دارد اینست که:ما به چه کاری مشغول هستیم؟

یک رسالت یا ماموریت بیانگر ارزشها و اولویتهای یک سازمان است.ماموریت یا رساالت باعث می شود که استراتژیستها در باره ماهیت و دامنه فعالیتهای کنونی شرکت بیاندیشند و نیز جذابیتهای بالقوه بازارها و فعالیتهی ان را مورد ارزیابی قرار دهند.رسالت یا ماموریت سازمان نموداری است که مسیر آینده سازمان را مشخص می کند.

نتیجه یک تحقیق نشان می دهد ماموریت سازمانهایی که عملکرد عالی دارند در مقایسه با سازمانهایی که عملکرد ضعیف دارند متعالی تر است."

[XMEHRDADX 7514]

باز هم از کتاب مدیریت استراتژیک ،فرد ،آر دیوید:

"دیدگاه کنونی درباره ماموریت سازمان ریشه در رهنمودهایی دارد که پیتر دراکر در دهه 1970 ارائه کرد.اغلب او را پدر مدیریت نوین می نامند.

دراکر می گوید که طرح این پرسش:فعالیت ما چیست؟ مترادف با پرسش این سوال است:ماموریت ما چیست؟

بیانیه ماموریت سازمان جمله یا عبارتی است که بدان وسیله مقصود یک سازمان از مقصود سازمان مشابه متمایز میشود. و ان بیان کننده علت وجودیسازمان است . با استفاده از ماموریت سازمان می توان به این پرسش اساسی یا اصلی پاسخ داد:فعالیت ما چیست؟اصولا ماموریت سازمان که به شیوه روشن بیان گردد می تواند هدفهای بلند مدت را تعیین و استراتژیها را تدوین نماید.

هر سازمانی برای موجودیت خود دلیلی دارد ،حتی اگر استراتژیستها این دلیل یا دلیلها را به صورتی آگاهانه مکتوب ننموده باشند.

تعیین دقیق بیانیه ماموریت به عنوان اولین قدم در مدیریت استراتژیک از طرف صاحب نظران و دانشگاهیان شناخته شده است. "

[XMEHRDADX 7514]

ماموریت سازمان باید دارای چه ویژگیهایی باشد؟

در بیانیه ماموریت که به شیوه ای خوب تهیه شود مقصود ،مشتریان ،محصولات یا خدمات ،بازارها ،فلسفه و فن آوری اصلی مشخص خواهد شد.از دیدگاه مک جینیز ماموریت سازمان باید دارای ویژگیهای زیر باشد:

1. سازمان را باید بدانگونه که هست و انچه در نظر دارد بشود،معرفی نماید.
   
2. به اندازه ای محدود باشد که برخی از فعالیت های مخاطره آمیز را حذف نماید و بدان اندازه گسترده و وسیع باشد که نوید رشد خلاق و نوآوری را بدهد.
   
3. سازمان را از سایر سازمانها متمایز نماید.
   
4. به عنوان چارچوبی عمل کند که بتوان بدان وسیله فعالیت های کنونی و آینده را ارزیابی کرد و سرانجام.
   
5. به حد کافی واضح و آشکار باشد تا همه اعضای سازمان بتوانند آن را درک نمایند.
   
   

[XMEHRDADX 7514]

فرآیند تعیین ماموریت سازمان(مدیریت استراتژیک،فردآر.دیوید)

در فرآیند تعیین ماموریت سازمان،تا آنجا که امکان دارد عده بیشتری از مدیران باید مشارکت نمایند،زیرا افراد از مجاری مشارکت ،خود را نسبت به سازمان متعهد می نمایند.

یک روش بسیار متداول برای تعیین ماموریت سازمان این است که نخست ،در باره بیانیه ماموریت سازمان چندین مقاله انتخاب کرد و از مدیران خواست که برای آگاهی بیشتر این مقاله ها را بخوانند سپس از مدیران خواست که برای سازمان ماموریت بنویسند.آنگاه کمیته ای از مدیران ارشد این نوشته ها را جمع آوری میکنند آنها را چک و اصلاح می نمایند،مطالب اضافی را حذف میکنند و هر کجا لازم است مطلبی اضافه می نمایند و سر انجام یک گرد همایی تشکیل می دهند تا سند نهایی تهیه و مورد تایید همگان قرار گیرد. از آنجا که همه مدیران در تهیه این ماموریت نقش داشته اند و سند نهایی را مورد تائید قرار داده اند ،سازمان میتواند این اطمینان را داشته باشد.که آنها در امور مربوط به تدوین ،اجرا و ارزیابی استراتژیهای سازمان همکاری لازم را خواهند نمود.

بعضی از سازمانها برای ویرایش جمله ها و عبارتها از مشاوران متخصص خارج از سازمان استفاده میکنند.

[XMEHRDADX 7514]

(مدیریت استراتژیک،فرد آر دیوید)

اگر ماموریت سازمان به شیوه ای ارزشمند بیان شود موجب تقویت عواطف و احساسات مثبت نسبت به سازمان خواهد شد و همچنین الهام بخش افراد می شود.در خواننده انگیزه ایجاد می کند و او را تشویق به عمل و اقدام می نماید.اگر ماموریت سازمان به شیوه ای اثر بخش بیان شود ،این احساس را القا می کند که سازمان موفق است ،دارای جهت و مسیری مشخص می باشد و ارزش آن را دارد که در چنین سازمانی وقت صرف نمود،از آن حمایت کرد و در آن سرمایه گذاری نمود.

 

اجزای تشکیل دهنده ماموریت سازمانی

ماموریت سازمانها از نظر حجم،محتوا ،شکل و پرداختن به جزئیات با هم متفاوتند. بیشتر کارشناسان و افراد صاحب نظر در مدیریت استراتژیک چنین اتفاق نظر دارند که مفاد ماموریت سازمان باید دارای نه ویژگی برجسته باشد(از نه جزء مهم تشکیل شده باشد).از آنجا که اغلب ،ماموریت سازمان بیش از سایر فرآیندهای مدیریت استراتژیک به چشم می خورد و همگان از آن آگاه میشوند،پس مهم است که در بر گیرنده همه نه جزء اصلی بشود.این نه اصل در زیر آورده شده و باید در بیانیه ماموریت به این سوا لها پاسخ گفت :

1. مشتریان : مشتریان سازمان چه کسانی هستند؟
   
2. محصولات یا خدمات : محصولات و خدمات عمده شرکت چیست؟
   
3. بازارها : از نظر جغرافیایی شرکت در کجاها رقابت می کند؟
   
4. فن آوری : آیا شرکت از پیشرفته ترین فن آوری استفاده می کند؟
   
5. توجه به بقا ،رشد و سود آوری : آیا شرکت برای رشد و سلامت مالی از تعهد لازم برخوردار است؟
   
6. فلسفه : باورها ،ارزشها،آرزو ها و اولویتهای اخلاقی شرکت چیست؟
   
7. ویژگیهای ممتاز : شرکت دارای چه مزیت رقابتی یا شایستگی ممتاز است ؟
   
8. توجه به تصور مردم : آیا شرکت نسبت به مسائل اجتماعی ،جامعه و محیطی واکنش مناسب نشان می دهد؟
   
9. توجه به کارکنان : آیا کارکنان به عنوان یک قلم دارایی ارزشمند برای شرکت به حساب می آیند؟