جستجو در تالارهای گفتگو

» سرویس: علمي و فناوري - علم و فناوري ايران کد خبر: 94103018100 چهارشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۴ - ۰۹:۰۲ محققان پژوهشکده نجوم پژوهشگاه دانش‌های بنیادی با همکاری گروهی از محققان در انستیتو اخترفیزیک تنریف اسپانیا و دانشگاه گرونینگن هلند موفق به ارایه روشی نوین برای بررسی و آشکارسازی ساختار درونی کهکشان‌های دیسکی شدند. به گزارش خبرنگار علمی ایسنا، دکتر حبیب خسروشاهی، رییس پژوهشکده نجوم پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و علیرضا ملایی‌نژاد، دانشجوی دکتری نجوم پژوهشگاه و همکارانشان موفق به ارایه روشی نوین در آشکارسازی ساختار میله‌ای شکل در برخی از کهکشان‌های مارپیچی شدند که بر اساس شبیه‌سازی های پیشرفته عددی این مولفه ستاره‌ای میله‌ای در مرکز کهکشان های دیسکی با انتقال گاز و ستاره از بخش‌های بیرونی کهکشان به بخش‌های مرکزی و تغییر در نحوه توزیع تکانه در کهکشان‌ها نقش مؤثری در شکل‌گیری بالج کهکشان و تغییر ساختار دیسک کهکشان ایفا می‌کند. این محققان با استفاده از طیف نگاری IFU توسط طیف‌نگار سارون بر روی تلسکوپ ۴/۲ متری ویلیام هرشل و رصدهای اپتیکی تلسکوپUKIRT در موناکیا و مجموعه‌ای از شبیه‌سازی های عددی روشی ارایه کرده که بر اساس آن امکان تشخیص ساختارهای میله‌ای شکل ستاره ای و همچنین توجیه رفتار خاص در الگوی سرعت این کهکشان‌ها فراهم می‌شود. در این روش با استفاده از تکنیک طیف‌نگاری سه بعدی و بررسی نحوه توزیع فضایی مولفه‌های سرعت در چندین کهکشان دیسکی امکان آشکارسازی و تفکیک سینماتیکی مولفه های گوناگون ستاره‌ای در کهکشان نظیر میله ستاره‌ای دیسک داخلی و بالج کهکشان میسر شده است. نتایج این تحقیقات در شماره ۴۵۶ نشریه MNRAS به چاپ رسیده است.

خطري ديگر براي زمين طبق بررسي‌هاي انجام شده توسط مدار گرد‌هاي خورشيدي باد خورشيدي عظيمي در قسمت جنوي غربي خورشيد كه حفره‌هاي تاج‌هاي خورشيدي عامل آن هستند پديد آمده‌اند كه اين فعاليت خورشيد اثرات مخربي بر روي زمين و سيستم‌هاي مخابراتي و الكتريكي و راديويي زمين خواهد داشت .طبق بررسي‌هاي اشعه‌هاي ساطع شده از اين فعاليت تا چند روز آينده اثر خود را بر روي زمين مي‌گذارند.

روز شنبه 16 اردیبهشت ماه، ساعت 15:35 بعد از ظهر به وقت گرینویچ ماه در بزرگترین حال خود از چشم ما قرار می‌گیرد و این ابرماه جزر و مد دریاهای سراسر سیاره را افزایش می‌دهد. درحالی که ماه روز شنبه در نزدیک ترین نقطه مدار زمین قرار می گیرد نام مستعار ابر ماه برایش انتخاب شده و براساس اظهارات رصدگران این ابرماه در تاریخ تعیین شده 16 درصد روشن تر از سایر مواقع خواهد بود. ماه کامل روز 16 اردیبهشت ماه 14 درصد بزرگتر و 30 درصد درخشان تر از تمام ماه های سال 2012 خواهد اندازه های ماه کامل متغیر است چرا که این امر به شکل بیضی شکل مدار ماه ارتباط دارد و قرار است در این تاریخ 50 هزار کیلومتر به زمین نزدیک تر شود که این امر یک ابر ماه با 14 درصد بزرگی اندازه و 30 درصد روشنایی برای زمین به همراه خواهد داشت. براساس اعلام سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا، نزدیک شدن ماه به نزدیک ترین نقطه مدار زمین موجب افزایش جزر و مد می شود که این امر مسئله نگران کننده ای نیست. در اکثر نقاط گرایش مربوط به ماه در نقطه حضیض ماه ( نزدیک ترین نقطه به مدار زمین) جز و مد تنها چند سانتیمتر صورت می گیرد. براساس گزارش اسپیس، برای بهترین تصویر از ابرماه آن را درست پس از طلوع یا درست پیش از غروب مشاهده کنید که در آن زمانها ماه به افق زمین بسیار نزدیک است و تصویر آن از پس ساختمانها و درختها خطاطی دیداری جالبی ایجاد می کند و موجب می شود که ماه بزرگتر از چیزی که هست به نظر برسد. مدار بیضی شکل ماه به این معنا است که برخی از ماه ها بزرگتر از دیگر ماه ها هستند برخلاف برخی از گزارشهایی که در اینترنت رواج یافته، نزدیک شدن ماه به نزدیک ترین نقطه در مدار زمین عامل ایجاد فجایع طبیعی نیست. برای مثال ابرماه در ماه مارس سال 1983 بدون هیچ حادثه ای رخ داد و ابرماه دسامبر 2008 نیز بدون بروز هرگونه فاجعه طبیعی صورت گرفت. به دلایلی که برای ستاره شناسان و روان شناسان نامشخص است، ابرماه از پشت درختها، ساختمانها و سایر اجسام دیگر بزرگتر به نظر می رسد.

سرنوشت غم انگيز دانشمند ايراني در تاریخ علم ایران به کمتر کسی به اندازه خازنی ستم و بی‌توجهی شده است. خازنی می‌توانست از پیشگامان توسعه علمی و فنی در ایران باشد؛ اما همچو بسیاری از مواقع، دانش او یا به فراموشی سپرده شد و یا از آن به منظور گسترش خرافات و ترویج جهل استفاده شد. ابوالفتح عبدالرحمان منصور خازنی، دانشمند علم حیل (مکانیک) و اخترشناس بزرگ سده پنجم و ششم هجری، خدمتکار و خادم خزانه‌دار دربار سلجوقی مرو در خراسان بود. شهر مرو در آن زمان یکی از پایگاه‌های بزرگ علمی ایران بشمار می‌رفته است و «یاقوت حموی» از هشت کتابخانه آن نام می‌برد که یکی از آنها بنام «عزیزیه» به تنهایی دوازده هزار کتاب در اختیار داشته است. او بدون اینکه هیچگونه امتیاز یا اعتبار خانوادگی یا علمی داشته باشد، بدون اینکه مدارج شاگرد و استادی را سپری کند و حتی بدون اینکه از لحاظ شغلی نیازی به دانستن داشته باشد؛ به دلخواه و میل قلبی خود، فرصت‌های روزانه را صرف آموختن مکانیک و اخترشناسی می‌کند. هنگامی که خیام و دیگر دانشمندان همکارش در عصر ملکشاه سلجوقی و به فرمان او، آغاز به تنظیم و احیای نظام گاهشماری خورشیدی ایرانی می‌کنند؛ خازنی نیز بطور مستقل و بدون ارتباط با آنان به همین محاسبات می‌پردازد و از جمله شیوه پیشنهادی خود در محاسبه نوروز یا نخستین روز سال را برای آنان به اصفهان می‌فرستد. جالب اینکه گروه خیام، قاعده محاسباتی یک خدمتکار بی‌نام و نشان را به نام خود او می‌پذیرند و بکار می‌بندند. خازنی نتیجه تمامی آن محاسبات و شیوه‌های خود را در کتابی به نام «زیج سنجری» ثبت می‌کند و در این زیج، همچنین به بررسی گاهشماری هندی، سغدی، عبری، یزدگردی و سلوکی می‌پردازد. او توابع مثلثاتی با تفاضل‌های اول و دوم را با دقت سه رقم محاسبه می‌کند. در بخش‌های متنوعی به محاسبه مسئله تعدیل زمان، مسیر و زمان حرکت‌های خورشید، ماه، ستارگان و سیارات (گاه با دقت یک ثالثه)، جدول‌های پیش‌بینی خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی، و نیز جداولی در پیش‌بینی زمان پیدایی و خط‌سیر «کید»ها (دنباله‌دارها) می‌پردازد. نوشته‌های خازنی نشان می‌دهد که او همواره به دنبال شیوه‌های نوین و دقیق‌تر در رصد و محاسبه بوده و صرفاً تکرارکننده محاسبات پیشینیان نبوده است. علیرغم اینکه نسخه‌های خطی کاملی از زیج سنجری وجود دارد، اما تاکنون این کتاب مهم و بی‌نظیر خازنی در ایران منتشر نشده است. خازنی در بخش دیگری از فعالیت‌های علمی و شاید تحت تأثیر شغل ارباب خود، به ابداع و اختراع یک ترازوی آبی برای اندازه‌گیری جرم حجمی مواد و میزان خلوص آلیاژها می‌پردازد. او شیوه‌های سنجش و ساخت ترازوی خود را در کتابی به نام «میزان‌الحکمه» شرح می‌دهد و شخصاً نمونه‌ای از آنرا برای دربار مرو می‌سازد. در دایره‌المعارف «زندگینامه دانشمندان جهان» (چاپ نیویورک، ترجمه فارسی گزیده‌ای از آن زیرنظر استاد احمد بیرشک) نقل شده است که: «برآورد اهمیت خازنی کاری است دشوار. ترازوی آبی او جای تردید باقی نمی‌گذارد که او در زمره بزرگترین سازندگان ابزارهای علمی در همه اعصار شمرده می‌شود. در علم حیل کتاب دیگری شناخته نشده است که سنت کتاب میزان‌الحکمه را ادامه داده باشد. پس از آن، علم اوزان تبدیل به کاردستی اشخاصی شد که ترازوهای ساده می‌ساختند و از آن پس، این رشته از سنت علمی خود بیرون رفت.»

برج آرامگاهی طغرل واقع در شرق آرامگاه ابن بابویه در میان باغی که در دوره سلجوقیان به نام باغ طغرلیه معروف بوده است ، قرار دارد . این بنا به روایتی آرامگاه طغرل اول سلجوقی می باشد که در سال 436 ه.ق ری را تصرف و به عنوان پایتخت در ابادانی آن کوشید . روایتی دیگر بنا را آرامگاه طغرل آخرین پادشاه سلجوقی (590 ه.ق) منسوب می دارد.این بنا درزمان قاجار مورد توجه ناصرالدین شاه قرار گرفت وبر مبنای کتیبه سنگی نصبب شده در ورودی جنوبی برج نصب میباشد جهت تعمیر آن که در حال تخریب بود به حاج ابوالحسن معمار باشی در سال 1301 ه. ق فرمان بازسازی آنرا می دهد .