جستجو در تالارهای گفتگو

دانلود مقالات IT دراین تاپیک مقالات مرتبط با گرایشهای مختلف IT قرار داده میشه از همکاری شما پیشاپیش سپاسگزارم

چکیده استفاده از فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات در سازمان شهرداری به عنوان سازمانی خدمات رسان به ایجاد ساختاری جامع، متمرکز و مطمئن در سازمان شهرداری به منظور ارائه خدمات شهری خواهد بود. خدمات شهرداری شامل برآورده کردن تمام نیازهای افراد حاضر در شهر در حیطه تأمین نیاز به سرویس های شهری و افزایش رفاه شهروندی می باشد. دریافت دارنده سرویس های شهری از یک طرف شهروندان شهر و از طرف دیگر گردشگرانی هستند که وارد شهر می شوند. ما در این مقاله سعی داریم متوجه خدمات شهرداری الکترونیکی به گردشگران شهری باشیم و ابعاد گوناگون این خدمات رسانی را تحت سیستم جامع پرتال شهری و کارت هوشمند گردشگری تشریح کنیم. نویسنده: آریا امینی علوی دانلود مقاله

محمد مهدی محمودی دومین كنفرانس آموزش مهندسی با نگرش به آینده چکیده ظهور و پیدایش روزافزون فناوری‎های نوین ارتباط از راه دور و شناخت عوامل بالقوه آنها موجب شده تا سوالات بسیاری درخصوص این كه چگونه و به چه نحو می‎توان از راه دور با دانشگاه‎ها برقراری ارتباط را مطرح کرد. فناوری، ابداع و نوآوری در سیستم‎های ارتباطی بسیاری از رشته‎های علمی استفاده می‎شود و به طور معمول با پدیدار شدن فناوری، یک خط مشی چالش‎برانگیز در تمامی سطوح عالی آموزشی و به ویژه در آموزش معماری به وجود آمده است. آموزش از راه دور در دانشگاه از سال 1970 آغاز شد و امروزه بسیاری از دانشگاه‎های جهان که به شیوه کلاسیک دانشجویان معماری را آموزش می‎دهند، نیز آموزش از راه دور را توصیه کرده و این امکان را برای دانشجویان فراهم می‎کنند که در کلاس‎های مجازی بدون توجه به بعد مسافت، با استفاده از فناوری‎های اطلاعاتی جدید شرکت کنند. در این مقاله ویژگی‌‎های آموزش از راه دور در دانشگاه مشخص شده و مشکلات و مزایای استفاده از این سیستم برای دانشجویان رشته معماری تعیین می‎گردد. همچنین با توجه به اینکه در بسیاری از موارد مطالب لازم برای اشتغال حرفه‎ای دانش‎آموختگان رشته معماری در مدارس معماری آموزش داده نمی‎شود، مزایا و ارتباط چنین سیستم آموزشی با شرکت‎های مهندسان مشاور مورد بررسی قرار خواهد گرفت. واژه‎گان کلیدی: آموزش معماری، فناوری اطلاعات، آموزش از راه دور، اینترنت مقدمه تکنولوژی، ابداع و نوآوری در سیستم‎های ارتباطی توسط بسیاری از رشته‎های علمی مورد ارجاع واقع می شود. به‎طور معمول تکنولوژی‎های نوین یک خط مشی چالش برانگیز را در تمامی سطوح عالی آموزشی و به‎خصوص در آموزش معماری خلق می‎کنند. با توجه به اینکه افزایش تاثیر سیستم‎های ارتباطی بخش جدانشدنی زندگی انسانی است، دسترسی به اطلاعات اشتراکی که اینترنت عرضه می‎کند، به قدری نامحدود و پایان ناپذیر است که می‎توان تصور کرد انتقال دانش کاملاً از طریق اینترنت انجام می‎شود. مانوئل کاستلز عصر اطلاعات را این چنین توضیح می‎دهد: " ساختار اجتماعی عصر اطلاعات که با این حقیقت ارتباط می‎یابد که هرچیز مهمی که قدرت، پول و اطلاعات ایجاد می‎کند، طی تغییرات جاری در شبکه‎ها اتفاق می‎افتد [1]. کاستلز جوامع امروزی را "جوامع شبکه‎ای" می‎نامد و آن را به عنوان فرمی جدید از ساختار اجتماعی می‎بیند و نه صرفاً برچسبی برای پدیده‎های تکنولوژیکی. جوامع دارای ارتباط شبکه‎ای به‎گونه‎ای است که نه تنها هویت فردی به وسیله ارتباطات درون شبکه تعریف می‎شود، بلکه درون یک خانواده، طایفه، قبیله و یا کشور نیز قابل تعمیم است [2]. در بعضی کشورها مانند امریکا کاربردهای سیستم‎های آموزش از راه دور از آموزش دوره ابتدایی امروزه آغاز گشته است. هوران در شرح جوامع دیجیتالی جدید درمورد سیستم آموزشی توضیح می دهد که مسئولان مدارس می‎توانند ارتباطات جامعه را که می‎تواند با ترکیب توسعه شبکه اینترنت مدرسه و آموزش مادام العمر برای حمایت از نیازهای آموزشی و پرورشی در تمامی جامعه توسعه یابد، غنی کرد. معلمان می‎توانند از ارتباطات با پهنای باند جدید در خانه برای تشویق و تقویت ارتباطات با کودکان و والدین آنها در جامعه استفاده کنند. آموزش در سطوح عالی (هم دبیرستان و هم دانشگاه) را می‎توان با تکنولوژی جدید القایی در همکاری با تجارت و دانشجویان و دانش آموزان درنظر گرفت و درمورد آن تحقیق کرد [3]. در بسیاری از نهادها و سازمان‎ها سعی می‎شود زیرساخت مورد نیاز برای برنامه‎های آموزش از راه دور خارج از مدارس معماری شکل گیرد و آموزش معماری نیز خود را با این شکل جدید مجهز می‎کند تا نقش خود را درون متن تغییرات جهانی تعیین و تعریف کند. برنامه‎های آموزش از راه دور امروزه آغاز شده است تا جای خود را در برنامه درسی و آموزشی دانشگاه‎ها باز کند و یا حداقل احتمال چنین برنامه‎هایی شروع شده است و مورد بحث و بررسی قرار دارد. بدیهی است که آینده سیستم‎های آموزشی به دلایل بسیاری همچون صرفه‎جویی در زمان، دلایل اقتصادی، افزایش علاقه‎مندی به تحصیل و غیره به‎طور معمول براساس آموزش از راه دور خواهد بود. با پیشرفت ارتباط آموزش از راه دور به‎تدریج شکل کتابخانه‎های دانشگاه‎ها و فضاهای آموزشی نیز تغییر می‎کند و سپس بر دیگر فضاهای جنبی آموزشی مانند سالن اجتماعات و فضاهای گروهی و ... تاثیر خواهد گذاشت، که البته در آغاز دوران گذاری دارد و با چالش‎هایی روبه‎رو خواهد بود. دانشگاه مجازی دانشگاه مجازی مركز آموزشی است كه دروس و برنامه‌های آموزشی را از طریق شبكه اینترنت به دانشجو ارایه می‌كند و او با استفاده از سامانه اینترنتی نیازهای آموزشی خود را، از راه دور رفع می‌نماید (شکل 1). بر این اساس "دانشگاه مجازی" نوعی آموزش از راه‌دور است كه در آن فناوری وب و اینترنت برای آموزش و ارزشیابی دانشجو به‎كار گرفته می‌شود. شکل 1- آموزش مجازی برای بانوان در هندوستان مزایای آموزش مجازی یكی از مهم‎ترین دلایل ضرورت سازماندهی دانشگاه‎های مجازی در ایران تقاضای روزافزون جوانان برای ورود به دانشگاه است كه با توجه به محدودیت منابع و ظرفیت آموزشی در نظام آموزشی فعلی به یك موضوع اجتماعی تبدیل شده است. این در حالی است كه در آموزش مجازی محدودیت مكانی و یا زمانی وجود ندارد (شکل 2) و دانشجو می‌تواند بر حسب تمایل، زمان و واحدهای درسی خود را انتخاب كند و همچنین نیازی نیست تا تعداد دانشجویان به حد نصاب برسد و واحدهای ارایه شده نیز محدودیتی ندارند. در این شیوه آموزش با تعداد محدودی استاد می‌توان دانشجویان بسیاری را پوشش داد. شکل 2- عدم محدودیت زمانی و مکانی در آموزش از راه دور آموزش از طریق اینترنت سابقه طولانی ندارد ولی امروزه به عنوان قوی‎ترین روش آموزشی مطرح می‌شود و تقاضای فراوانی برای به‎كارگیری اینترنت در آموزش وجود دارد. رشته‌های متفاوت و دانشگاه‎های معتبر و متفاوتی كه این رشته‌ها را ارایه می‌كنند، امكان ادامه تحصیل برای هر كسی كه سیستم مورد نیاز رایانه‌ای، توانایی مالی پرداخت شهریه دانشگاه و هزینه ارتباط تلفنی را دارد فراهم می‌كند. تكنیك‎های آموزشی كه در این روش استفاده می‌شوند نیز متنوع هستند. انتشار متون، فایل‎های صوتی و تصویری تدریس، اسلایدها و نمودارهای درسی، اتاق‎های گفتگو و كنفرانس و استفاده از شبكه‌های آموزش رادیویی و تلویزیونی بر روی اینترنت از آن جمله هستند. علاوه بر این دسترسی بهتر به كتابخانه‌ها و منابع آموزشی و امكان جستجوی سریع در حین مطالعه دروس بدون آن كه نیاز به ترك محیط مطالعه و صرف وقت باید نیز به كیفیت این شكل از تحصیل می‌افزاید. در آموزش از راه دور امکان استفادۀ همزمان از اطلاعات متفاوت وجود دارد. به این معنی که همزمان با ارائه اطلاعات آموزش از راه دور، دانشجو می‎تواند به اطلاعات یارانۀ خود و یا دیگر سایت‎ها دسترسی داشته باشد. دانشگاه مجازی در ایران امروزه صدها دانشگاه معتبر در سراسر دنیا دروس و رشته‌های دانشگاهی خود را از طریق اینترنت ارائه می‌كنند و تنوع رشته‌ها و دروس ارایه شده با این روش بسیار زیاد است. دانشگاه مجازی در ایران صنعتی نوپا در تكنولوژی آموزشی و آموزش از راه دور است، اما مراكز و موسسات آموزشی به ویژه دانشگاه‎ها در تلاش هستند تا هرچه سریع‎تر الگویی مناسب با ساختار آموزشی و فرهنگی كشور در زمینه آموزش الكترونیكی به منظور تاسیس دانشگاه‎های مجازی ارایه كنند. پایان دهه ۱۳۷۰‬ آموزش مجازی در دستور كار دانشگاه تهران قرار گرفت و پروژه‌هایی تحت این عنوان آغاز شد. سال ۱۳۸۰‬ سایت آموزش مجازی دانشگاه تهران با ارایه ۹‬ درس برای دانشجویان روزانه راه‌اندازی شد و از نیمسال اول تحصیلی همان سال بهره‌برداری از آن آغاز شد. در همان سال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از تاسیس دانشگاه اینترنتی خبر داد كه تحت نظر آن وزارتخانه، به صورت موسسه غیرانتفاعی نوع اول در سراسر كشور خدمات آموزشی ارایه خواهد داد. ‬‬‬ به دنبال آن تعدادی از دانشگاه‎ها نیز اعلام كردند كه راه‌اندازی آموزش الكترونیكی را جزو برنامه‌های خود قرار داده و هم‌اكنون تعدادی از آنها دروسی را به صورت تك درس برای دانشجویان حضوری خود به صورت مجازی ارایه كرده‌اند. در همین چارچوب برخی كارشناسان فناوری اطلاعات معتقدند باید با پشتیبانی فرهنگی و فرهنگ‌سازی، افراد را قبل از دانشجو شدن با فضای دانشگاه مجازی آشنا كرد تا به دنبال پذیرش مسولیت در فرآیند آموزشی باشند، لذا پشتیبانی فرهنگی نیز در آموزش مجازی ضروری است تا از برخی آسیب‎ها در این زمینه پیشگیری شود.

تأثير فناوری اطلاعات بر مديريت کيفيت جامع فناوري اطلاعات و مديريت کيفيت جامع (TQM)، تأثير مهمي بر عملکرد شرکتها دارند و هر يک به‌صورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفته اند. با وجود اين، مطالعات اندکي درباره ارتباط بين اين دو و به‌ويژه تأثيري که فناوري اطلاعات بر روي مديريت کيفيت جامع خواهد داشت، انجام شده است. در اين مقاله ضمن مطالعة جنبه هاي مختلف مديريت کيفيت جامع و توضيح و تفسير آنها، تأثير فناوري اطلاعات بر هريک از اين جنبه ها مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد و در نهايت نشان داده مي شود که توسعة استفاده از فناوري اطلاعات، جنبه هاي مختلف مدیریت کيفيت جامع را تحت تأثير قرار داده و به عنوان يک پشتيباني کنندة قوي براي مديريت کيفيت به کار مي‌رود، به‌طوري که استفاده از فناوري اطلاعات در مديريت کيفيت جامع به افزايش بهره وري منجر مي شود. متن کامل جزوه اموزشی را از لینک زیر دریافت نمایید: تاثیر فناوری اطلاعات بر مدیریت کیفیت جامع

سوالات کنکور کارشناسی ارشد 89 رشته IT یا همون مهندسی فناوری اطلاعات رو میتونید از لینک زیر دانلود کنید: سوالات فناوری اطلاعات کنکور ارشد 89

با ظهور صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات به کالای اصلی صنعت و تجارت تبدیل شده و ایده و خلاقیت، سرمایه با ارزشی در اقتصاد محسوب می شود. این صنعت موجب پیدایش سیستم های مدرن بانکداری، تجارت، آموزش، شهرداری و دولت الکترونیک شده است که امکان ارائه خدمات با کیفیت و سرعت و دقت بالا و دسترسی سریع و شبانه روزی به اطلاعات و خدمات شده و چالش های سیستم های سنتی را برطرف نموده است. برای حرکت در مسیر توسعه و گذار از سیستم سنتی به سیستم های مدرن، لازم است دولت به عنوان سیاستگزار، برنامه ریز، ناظر و کنترل کننده فعالیت نموده و از طریق بخش خصوصی و موسسات دانش بنیان، مراحل اجرایی، راه اندازی و پیاده سازی برنامه ها و سرویس ها را به انجام برساند. ریسک بالا از جمله چالش های اساسی بخش خصوصی در فعالیت های مبتنی بر دانش می باشد، بنابراین دولت باید ضامن نظارت بر عملکرد موسسات، با حمایت از بخش خصوصی، ایجاد ساخت های مناسب و کاهش ریسک در مسیر توسعه و تحقق اقتصاد دانش محور حرکت نماید. پارک های علم و فناوری و مراکز رشد از جمله این زیرساخت ها می باشد که با ایجاد محیط هم افزایی، کاهش ریسک و ارائه خدمات مورد نیاز به موسسات، امکان موفقیت آنها را افزایش می دهد. کلمات کلیدی: دولت الکترونیک، پارک فناوری، SMEs، شهرداری الکترونیک، فناوری اطلاعات نویسنده: دکتر مجید متقی طلب، سرپرست پارک علم و فناوری گیلان، دانشیار دانشگاه گیلان دانلود مقاله

مقدمه اهميت فناوري اطلاعات و اثرات آن براي شرکتها به طرز چشمگيري افزايش يافته و رشد و توسعة آن احساس مي شود. غالباً بيان مي شود که فناوري اطلاعات مهمترين عامل افزايش بهره وري و کاهش هزينه ها است. اما مطالعات ديگر عکس اين مطلب را نيز نشان داده است . «دوان» و «کرامر» دريافته اند که سرمايه گذاري بر روي فناوري اطلاعات تأثير مثبتي بر روي توليد ناخالص داخلي (GDP) در کشورهاي توسعه يافته دارد، حال آنکه در کشورهاي در حال توسعه چنين نيست . به منظور بهبود کيفيت، کاهش هزينه ها و افزايش بهره وري، ابزارهاي مختلفي توسط شرکتها به‌کار گرفته مي شود که به عنوان مثال مي توان به مديريت کيفيت جامع، نگهداري و تعميرات بهره ور فراگير (TPM)، مهندسي مجدد فرايندهاي سازمان (BPR)، برنامه ريزي منابع ساخت (MRP) ، توليد بهنگام (JIT) و غيره اشاره کرد. «وستون» همة اين ابزارها را متکي به فناوري اطلاعات مي داند . به‌طور کلي، ابزارهاي ذکر شده کمک مي کنند که اطلاعات به‌صورتي دقيقتر و سريعتر به‌دست آمده و ارتباطات بهبود يابد. مسلم است فناوري اطلاعات همة بخشها و عملکردهاي شرکت را تحت تأثير قرار مي دهد؛ بنابراين، مي توان گفت فناوري اطلاعات، مديريت کيفيت جامع را نيز تحت تأثير خود قرار خواهد داد. اين مقاله تأثير فناوري اطلاعات را بر روي مديريت کيفيت جامع مورد مطالعه قرار مي دهد. در بخش دوم جنبه هاي مختلف مديريت کيفيت جامع مشخص شده و هريک از آنها توضيح داده شده است. بخش سوم به تأثير فناوري اطلاعات بر اين جنبه‌ها اختصاص يافته است و در انتها به نتيجه گيري از مقاله پرداخته مي شود. جنبه هاي مديريت کيفيت جامع بسياري از محققان تلاش کرده اند تا جنبه هاي مختلفي که مديريت کيفيت جامع را شکل مي دهد، مشخص سازند. در اين مقاله 8 جنبة اصلي مديريت کيفيت جامع که در مقالة «مارتينز لورنته» و همکارانش بيان شده، پايه و اساس تحقيق را تشکيل مي دهد. در ادامه به توضيح جنبه هاي مختلف مديريت کيفيت جامع مي پردازيم: 1 - پشتيباني مديريت ارشد: مديريت ارشد در به‌کارگيري و اجراي مديريت کيفيت جامع نقش اصلي را ايفا مي کند بطوري که پشتيباني و تعهد مديريت ارشد، يکي از مشخصه هاي اصلي اجراي موفقيت آميز مديريت کيفيت جامع است. مديريت ارشد بايد تفکري را اجرا کند که ساختارها، نظامها، شيوه ها و کارکنان را مشخص مي سازد. براي مديريت ارشد، ساختارها بايد شامل مديريت فرايند، برنامه ريزي کيفيت، تضمين کيفيت، ارتقاي کيفيت و ادغام اين عناصر با مهارتهاي صحيح باشد. مديريت ارشد در مورد پيشنهادات ارائه شده راجع به محصول مسئوليت داشته و بايد رهبري لازم براي ايجاد انگيزه در کارکنان را داشته باشد. 2 -ارتباط با مشتري: در مديريت کيفيت جامع، مشتري مهمترين عامل در هدف گذاري فعاليت و تلاش در جهت بهبود کيفيت است. بر پاية اصول رهبري کيفيت، تلاش سازمان بايد همواره در راستاي پيشي گرفتن از نيازهاي مشتري باشد و بايد همواره ارزش مطلوب و مستمري را به مشتريان ارائه کند. نيازها و انتظارات مشتريان بايد در ذهن همة کارکنان نقش بسته باشد. تعريف نيازها و سطوح رضايت مشتريان بسيار مهم بوده و تنها از طريق ارتباط مناسب با مشتريان صورت مي پذيرد. 3 -ارتباط با تأمين کننده: مديريت کيفيت جامع از ديدگاه فرايند عمليات، تأمين کنندگان را بخش مهمي از کل فرايند توليد به شمار مي آورد و باور دارد که همانند مشتري، تأمين کنندگان مواد بايد در فرايند سازمان به‌طور مستقيم درگير شوند و در آن مشارکت کنند. دسترسي تأمين کنندگان به اطلاعات و نيازهاي شرکت و هماهنگ کردن سيستم آنها با سيستم توليدي شرکت از هدفهاي برجستة هر برنامة مديريت کيفيت جامع است. در انتخاب تأمين کنندگان، کيفيت عامل مهمتري نسبت به قيمت است و شرکت در زمينة بهبود کيفيت محصولات بايد با تأمين کنندگان خود همکاري لازم را داشته باشد. بنابراين، در نظر گرفتن ارتباطات دراز مدت با تأمين کنندگان از اهميت بسزايي برخوردار است. 4 - مديريت منابع انساني: برجسته ترين منابع سازمان، نيروي کار و افراد آن است. مديريت بايستي چنان محيط کاري را به‌وجود آورد که برتري گرايي و روابط کاري باثبات و اطمينان بخش تقويت گردد. اصول مديريت منابع انساني شامل آموزش، توانمندي کارکنان و کار گروهي است. برنامه هاي مناسب براي استخدام افراد و آموزش آنها بايد اجرا شود زيرا کارکنان به مهارتهاي لازم به منظور شرکت در فرايند بهبود نياز دارند. 5 - مشخصه ها و رفتارهاي کارکنان: مشخصه ها و رفتارهاي کارکنان عامل اصلي پيروزي مديريت کيفيت جامع است. دليل شکست بيشتر برنامه هاي کيفيت ناشي از بي‌توجهي مديريت به اين مهم و ناتواني در تغيير رفتار کارکنان نسبت به برنامه هاي مورد نظر مديريت کيفيت جامع است. شرکتها بايد به‌گونه اي عمل کنند که مشخصه هاي مثبت کاري مانند وفاداري به سازمان، غرور کاري، تمرکز بر روي اهداف عمدة سازمان و توانايي انجام کار درست به نحوي صحيح، افزايش يابد. 6 - فرايند طراحي محصول : همة بخشهاي شرکت بايد در فرايند طراحي شرکت کنند تا طراحي براساس خواسته هاي مشتري و با توجه به محدوديتهاي فني، تکنولوژيک و هزينه اي به‌دست آيد. 7 - مديريت فرايند توليد: فرايند توليد عبارت است از يک سلسله فعاليتها، روشها، ماشين آلات و ابزاري که براي دستيابي به کيفيت مطلوب به‌کار گرفته مي شوند. در اين راستا، سازماندهي بايد بر اساس اصول 5S شکل بگيرد؛ مميزي داخلي توسط دستورالعملهاي مربوطه صورت پذيرد و فرايند توليد تحت کنترل آماري قرار داشته باشد. 8 - واحد تضمين کيفيت: واحد تضمين کيفيت بايد با داشتن آزادي عمل به مديريت ارشد دسترسي داشته باشد. همچنين بايد با ساير واحدها به‌طور مستمر در ارتباط باشد. تأثير فناوري اطلاعات فناوري اطلاعات شامل مجموعه تکنيک ها و ابزارهايي است که در جهت بهينه سازي و پشتيباني سيستم هاي فعال بر محوريت اطلاعات و دانش ، همچنين شامل مطالعه، طراحي، گسترش، اجرا، نگهداري و مديريت سيستم هاي اطلاعاتي مبتني بر رايانه و به خصوص کاربردهاي نرم افزاري و سخت افزاري رايانه است. در اين بخش تأثير فناوري اطلاعات بر جنبه‌هاي ذکر شده در بخش قبل مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد. 1 - فناوري اطلاعات و پشتيباني مديريت ارشد: پشتيباني مديريت ارشد براي اجراي موفقيت آميز مديريت کيفيت جامع و نيز به‌کارگيري فناوري اطلاعات ضروري است. در برخي موارد، استفاده از ابزارهاي فناوري اطلاعات باعث بروز مشکلاتي در بين کارکنان مي شود. در اين مواقع هوشياري مديريت ارشد براي جلوگيري از تضاد و دوگانگي در بين خواسته هاي فناوري اطلاعات و فلسفة مديريت کيفيت جامع امري ضروري است. در بسياري موارد، فناوري اطلاعات به کاهش کارکنان و اخراج آنها منجر مي گردد که با توسعة شرکت و يا تعيين قوانيني همچون بازنشستگي پيش از موعد مي توان با آن مقابله کرد. 2 - فناوري اطلاعات و ارتباط با مشتري: توسعة فناوري اطلاعات از چند طريق به بهبود روابط شرکت با مشتريان کمک مي‌کند؛ فناوري اطلاعات مي تواند به ايجاد رابطة مستقيم بين شرکتها و مشتريانشان منجر شود و به تبادل اطلاعات بين آنها کمک کند. فناوري اطلاعات شرکتها را در دستيابي به مشترياني که از نظر جغرافيايي دور از شرکت هستند، قادر کرده و به‌طور کلي به منزلة يک فرصت براي شرکتهاست. درک سرعت و توسعة تجارت الکترونيک بين شرکتها و کشورها، بسيار مهم است. به عنوان مثال شرکتها مي توانند با عرضة محصولات خود از طريق اينترنت ( به‌طوري که ويژگيهاي محصولات به‌صورت کامل توضيح داده شود ) با مشتريان ارتباط برقرار کنند، همچنين مشتريان از همين طريق مي توانند محصولات مورد نظر خود را خريداري کرده و نيز به بيان نظرات و شکايات خود بپردازند. شرکتها نيز با استفاده از فناوري اطلاعات و ذخيرة اطلاعات دريافت شده از مشتريان و تجزيه و تحليل پيشرفتة آنها مي توانند محصولاتي منطبق بر نيازها و انتظارات مشتريان توليد کنند. استفاده از تبادل الکترونيک داده ها (EDI) با مشتريان به شرکتها اجازه مي دهد که ارتباطات موثري ( با توجه به ويژگيهاي محصول، نظرات، پيشنهادات، شکايات ) با مشتريان خود داشته باشند. از اين رو فناوري اطلاعات يک ابزار قدرتمند در مديريت ارتباط با مشتريان (CRM) است. 3 - فناوري اطلاعات و ارتباط با تأمين کننده: همانند آنچه در قسمت ارتباط با مشتري بيان شد، فناوري اطلاعات به توسعة ارتباط با تأمين کنندگان کمک مي کند. تبادل الکترونيک داده ها به منظور سفارش محصول، ارسال ويژگيهاي محصول، ارسال جزئيات طراحي، دريافت و تأئيد صورتحسابها و پرداخت آنها استفاده مي شود. تأمين کنندگان مي توانند با استفاده از فناوري اطلاعات ، فرايند طراحي سريعتري داشته باشند. در برخي موارد شرکتها مي توانند به سيستم موجودي و يا سيستم هاي برنامه ريزي توليد تأمين کنندگانشان دسترسي داشته و به‌صورت خودکار محصولات مورد نظر را سفارش دهند. به‌طور کلي فناوري اطلاعات به تسهيل روابط با تأمين کنندگان و نيز کاهش تعداد تأمين کنندگان کمک مي کند. 4 - فناوري اطلاعات و مديريت منابع انساني: استفاده از فناوري اطلاعات ، باعث تغيير در مهارت کاري افراد مي شود؛ بنابراين، در اين حالت آموزش کارکنان از اهميت بيشتري برخوردار مي شود. از طرف ديگر، بايد به گونه اي از فناوري اطلاعات استفاده کرد که کارايي، خلاقيت، رضايت شغلي و نيز انعطاف پذيري به حداکثر برسد؛ براي اين منظور بايد از فناوري اطلاعات براي تکميل وظايف و بهبود بخشيدن آنها استفاده کرد. 5 -فناوري اطلاعات و مشخصه ها و رفتارهاي کارکنان: هنگامي که سيستم هاي جديد بر پاية فناوري اطلاعات به‌کار گرفته مي‌شود، استفاده ازسازماندهي مجدد ضرورت پيدا مي کند، اما مقاومت کارکنان در مقابل تغييرات امري طبيعي است. از اين رو بايد کارکنان نسبت به فوايد اجراي سيستم هاي جديد آگاهي لازم را کسب کنند. اگر کارکنان متوجه شوند که فناوري اطلاعات به منظور برطرف سازي کارهاي پرخطر و خسته کننده و تسهيل در انجام امور به‌کار گرفته مي شود، نه تنها در مقابل تغييرات مقاومت نکرده، بلکه در اين حالت وفاداري به شرکت، غرور کاري و رضايت شغلي افزايش مي يابد. 6 - فناوري اطلاعات و فرايند طراحي محصول: استفاده از فناوري اطلاعات مي تواند افزايش نوآوري را به دنبال داشته باشد. فناوريهاي طراحي به کمک رايانه (CAD) به فرايند طراحي کمک بسياري مي کند، زيرا به تأمين سريعتر نيازهاي مشتري و نوآوري در طرح محصول منجر مي شود. طراحي محصول جديد به‌صورتي کارا و توسعة فرايند نياز به اطلاعات بخشهاي مختلف همچون توليد، بازاريابي، تحقيق و توسعه داشته و فناوري اطلاعات به انتقال موثرتر و سريعتر اين اطلاعات کمک مي‌کند. با توجه به کاربردهاي اينترنت، گروههاي مختلف از سرتاسر جهان مي توانند در فرايند طراحي محصول شرکت کنند. فناوري اطلاعات در طراحي آزمايشها (DOE) ، تجزيه و تحليل خرابيها و آثار آن (FMEA) ، گسترش عملکرد کيفيت (QFD) نقش بسزايي دارد. در همة اين موارد، فناوري اطلاعات روش اجراي اين ابزارها را تغيير نمي دهد، بلکه به ساده سازي کاربرد آن و خلق ايده هاي جديد کمک مي کند. 7 - فناوري اطلاعات و مديريت فرايند توليد: در سيستم هاي نگهداري و تعميرات، استفاده از فناوري اطلاعات بسيار موثر است. در اين حالت با استفاده از سيستم هاي خودکار، نيازهاي نگهداري و تعميرات ماشين ها مشخص مي گردند. از طرف ديگر، اتوماسيون به کاهش پراکندگي فرايند کمک مي کند، زيرا ماشين ها در مقايسه با کارگران تغييرات و نوسانات کمتري دارند و اين به افزايش سرعت فرايند توليد و نيز افزايش کيفيت منجر مي شود. اين بدان معني نيست که نياز به مديريت کيفيت از ميان مي رود، بلکه با توجه به اين نکته که ماشين هاي خودکار به اجزا و مواد اوليه با کيفيت بيشتر احتياج دارند، اين نياز بيشتر احساس مي شود. با استفاده از اندازه گيري پارامترها و ويژگيهاي محصول توسط وسايل اندازه گيري خودکار، کنترل آماري فرايند (SPC) ساده‌تر مي شود. براي شرکتهايي که داراي گواهينامة سيستم هاي کيفيت همچون ايزو 9000 هستند، نرم افزارها، شرکت را در اجراي سيستم و نيز مميزي داخلي کمک مي کنند. 8 - فناوري اطلاعات و واحد تضمين کيفيت: نقش واحد تضمين کيفيت با به‌کارگيري فناوري اطلاعات تغيير نمي کند بلکه آزادي عمل، دسترسي به مديريت ارشد و همکاري با ساير واحدها همچنان برقرار است. به‌طور کلي فناوري اطلاعات ، کار واحد تضمين کيفيت را ساده تر مي کند زيرا جمع آوري و تجزيه و تحليل داده ها و انتقال آن به ساير واحدها با سرعت و دقت بيشتري انجام مي گيرد. مواردي همچون خريد، فروش، کنترل کيفيت و ... نياز به اطلاعاتي دارند که سيستم هاي اطلاعاتي آنها را بهنگام و مطلوب در اختيار مي گذارند. مهمترين جزء تشکيل دهنده در طراحي سيستم هاي اطلاعاتي، پايگاه داده‌هاست. پايگاه داده ها از عناصر اطلاعاتي تشکيل مي يابد که به‌صورت رکوردها و فايل هاست و به نحوي سازمان يافته‌اند که نيازهاي اطلاعاتي استفاده کننده را برآورده سازند. در اين حالت واحد تضمين کيفيت بايد مسائل و مشکلات ناشي از فناوري اطلاعات را به گونه اي حل کند که به اصول فلسفة مديريت کيفيت جامع لطمه اي وارد نگردد. نتيجه گيري فناوري اطلاعات در کشورهاي مختلف بسيار مورد توجه قرار گرفته است به‌طوري که اکثر کشورها، سرمايه گذاريهاي هنگفتي در اين زمينه انجام داده اند. حال با توجه به اين مطلب و آنچه که بيان گرديد، استفاده از فناوري اطلاعات فناوري اطلاعات در راستاي مديريت کيفيت جامع مديريت کيفيت جامع منجر به نتايج زير مي شود: - بهبود روابط با مشتريان؛ - بهبود روابط با تأمين کنندگان؛ - افزايش کنترل فرايند؛ - ساده سازي کار گروهي؛ - ساده سازي جريان اطلاعات بين واحدهاي مختلف شرکت؛ - بهبود فرايند طراحي؛ - به‌کارگيري سيستم نگهداري و تعميرات پيشگيرانه؛ - پياده سازي سيستم‌هاي کيفيت همچون ايزو 9000؛ - اندازه گيري هزينه هاي کيفيت؛ - بهبود فرايند تصميم در واحد تضمين کيفيت. به‌طور کلي، توسعة استفاده از فناوري اطلاعات ، جنبه هاي مختلف مديريت کيفيت جامع را تحت تأثير قرار داده و به عنوان يک پشتيباني کنندة قوي براي مديريت کيفيت به‌کار مي رود. در نهايت استفاده از فناوري اطلاعات در مديريت کيفيت جامع مديريت کيفيت جامع به افزايش بهره وري منجر مي شود. منابع و ماخذ [1] محمد جعفر تارخ، اميرعلي امي، تکنولوژي اطلاعات و صادرات نرم افزار، انتشارات پيام آوران کلک آزاد، 1381 [2] محمود حاجي شريف، طراحي سيستم مديريت کيفيت فراگير، انتشارات مرکز آموزش مجتمع صنعتي سيمان آبيک، 1374 [3] رضا حسنوي، ارزيابي بهره وري سيستم هاي طراحي و توليد به کمک کامپيوتر CAD/CAM در صنايع خودروسازي ايران، انتشارات موسسه آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي، 1376 [4] علي حسين قاسمي، تبحر در فناوري اطلاعات، انتشارات چاپار، 1381 [5] هانس دترزگيتزي، مديريت ارشد و کيفيت، ترجمه مسلم خرم، انتشارات ريزپردازنده، 1378 [6] اصغر زمرديان، مديريت کيفيت جامع، مفاهيم، اصول، فنون و روشهاي اجرايي ، انتشارات موسسه مطالعات و برنامه ريزي سازمان گسترش، 1373 [7] هوشنگ مومني، مديريت فناوريهاي اطلاعات و ارتباطات، مرکز نشر دانشگاهي، 1380 [8] محمد تقي مهدوي، تکنولوژي اطلاعات و اطلاعات تکنولوژي، انتشارات چاپار، 1379 [9] Grace Au , Ivan Choi, Facilitating implementation of total quality management through information technology, Information & Management 36, 1999, pp. 287-299. [10] S. Dewan, K.L. Kraemer, (2000), Information Technology and productivity: evidence from country-level data, Management Science, Vol. 46, No. 4, 2000, pp. 548-62. [11] A. Kagan, Information Technology seen as key to productivity, Chemical Week, Vol.155, No. 2, 1994, pp. 20-22. [12] M.A. Mahmood, G.J. Mann, Measuring the organizational Impact of Information Technology investment: an exploratory study, Journal of Management Information Systems, Vol. 10, No. 1, 1993, pp. 97-122. [13] A.R. Marti‎nez-Lorente, C. Sanchez-Rodri‎guez, F.W. Dewhurst , The Effect of Information Technologies on TQM: An initial analysis, Int. J. Production Economics ,Vol.89, 2004, pp.77-93. [14] F.C.J. Weston, Weighing soft and Hard Benefits of Information Technology, Manufacturing Systems, مولف/مترجم: غلامعلي رئيسي اردلي- حسن خاکباز موضوع: مديريت کيفيت / فناوري اطلاعات منبع: ماهنامه تدبير-سال شانزدهم-شماره 165

خلاصه زمانیکه نظریه CIX برای اولین بار در سالهای اولیه حیات وب مطرح شد، هنوز میلیاردرهای امروز جهان چون لری پیج نمی دانستند که چه آینده ای در انتظارشان است و روزی با گوگل جزء ثروتمندان جهان خواهند بود. نظریه CIX معتقد بود که اینترنت می بایست از خاصیت سیاسی صرف خارج شود و قدم به سمت تجارت و اقتصاد عمومی بر دارد. این نظریه آنچنان خردمندانه بود که افق برتریهای اقتصادی را با گذشت زمان پدیدار کرد، تا جایی که امروز هر کسی که به دنبال سرمایه گذاری مطمئن، با ریسک کم و سودآور است و در عین حال می خواهد ره صد ساله را آسان و بی دردسر طی کند، به سراغ تجارت الکترونیک می آید، تجارتی که تنها یک حرف e به آن اضافه شده است، اما همین یک حرف یعنی دنیایی شگرف و متفاوت که به جرئت می توان گفت این e کوچک به معنی رهایی از تمامی قید و شرط های دست پاگیر سنتی است، بدون آنکه خدشه‌ای به قانون و حریم دیگری وارد شود تعریف شما از تجارت الکترونیک یا همان e-commerce چیست؟ تجارت اصلا یعنی چه؟ یک تاجر چگونه امرار معاش می کند؟ اصلا تاجر به چه کسی می گویند؟ قرار نیست حتما زمانی که با لفظ تجارت مواجه می شوید، چهره یک مرد میانسال با موهای جو گندمی و دکمه‌های براق سر آستین را به خاطر بیاورید که کمتر از ارباب صدایش نمی کنند. لزوما قرار نیست یک تاجر از ابتدا میلیونر باشد چرا که اگر قرار بود ثروت و دارایی بیانگر نقش و جایگاه یک نفر باشد چه بسا که متخلفان اجتماعی مانند سارقان حرفه ای و اختلاس کنندگان، تجار خبره به شمار می رفتند. اما همه چیز به این سادگی ها هم نیست. تجارت ،ذهن خلاق، ریسک پذیری و آینده‌نگری را می طلبد. در غیر این صورت بهتر است، کار اداری را ترجیح دهید. تجارت کردن از خریدو فروش واسطه‌ای و یا مستقیم چای از یک تولید کننده معنی می دهد، تا خرید و فروش یک قطعه لوازم صنعتی. اما آیا هر کسی که دست به خرید فروش می زند ،یک تاجر است؟ اگر این‌گونه باشد که می بایست همه مردم کره خاکی یک تاجر باسابقه باشند_ نه _شیوه خرید فروش و چگونگی ارتباطات در بازار، تعیین کننده هویت اصلی شماست. تاجر کسی است که با هوش و ذکاوت خود رفتار بازار و همکاران و نیز رقبای خود را زیر نظر می‌گیرد و از اشتباهات آنان به نحوه احسن به نفع خود وبرای پیشرفت خود استفاده می کند. دقیقا مانند بازی شطرنج، قانون بازی این است که اگر مهره حریف را نزنید قطعا او شما را می زند، حال ممکن است عمدا اسب خود را در معرض خطر قرار دهید تا با یک حرکت اشتباه از سمت حریف خانه های جلوی شاه باز شود و وزیر شما کار را تمام کند. کیش...مات_ اما یک کاسب چنین طرز تفکری ندارد، در جامعه ما یک بقال کاسب به شمار می رود، در صورتی که شغل ها تعیین کننده نیستند، بلکه اخلاق کاری تعیین کننده بسیاری از موارد است. از سوی دیگر پول در آوردن از هر راهی برخلاف اصول کاری و حرفه ای یک تاجر است. قرار نیست هر کسی که جنسی را در برابر پول گزافی می فروشد، تاجر تلقی کنیم، چرا که فروشندگان مواد مخدر که بنیانهای سلامت روحی و روانی و جسمی یک جامعه را با خطر مواجه می سازند گزافترین معاملات روز جهان را انجام می دهند. به صورت خلاصه می توان گفت هرگز در مرام تاجر، هدف وسیله را توجیه نمی‌کند و اصول اخلاقی او را به یک چهره محبوب و قابل احترام تبدیل می‌کند. فکر می کنم تجارت و تاجر را به خوبی شناختید؛ اما تجارت الکترونیک چیست؟ تجارت الکترونیک نشانه های همان هوش سرشار یک تاجر است که پیش از این گفتم .چرا که با استفاده سنجیده از نا پایداری به دو فاکتور زمان و مکان در فضای مجازی‌، نه تنها هزینه سرمایه‌گذاری را کاهش داده و به صورت شگفت آوری زمان را برای خود نگاه داشته است، بلکه به سود سرشار و راندمان کاری و تجاری بالایی نیز دست یافته است و این تنها راز موفقیت فعلی اوست. متاسفانه در کشور ما اکثرا گمان می کنند، خرید یک کالا از فروشگاههای اینترنتی یعنی تجارت الکترونیک و این در صورتی است که اگر یک فروشگاه الکترونیک یعنی تجارت الکترونیکی،پس تا الان ما از کدام هوش و استعداد بی نظیر تاجر صحبت می کرده ایم؟ تجارت الکترونیک یک موقعیت کاملا استثایی ا ست که به ما امکان می دهد تا با قدرت خارق العاده ارتباطات در علم فناوری اطلاعات با انواع شبکه های کامپیوتری به خرید فروشهای سریع و مفید بپردازیم. تجارت الکترونیکی امکان معامله هر کالا و سرویس قابل فروش را به صورت مجازی به ما می دهد. خواه این فروش از طریق اینترنت انجام شود و خواه از طریق تله تکست و نکته حائز اهمیت اینجاست که واسطه‌ها، گفتگو‌ها و بحثهای گیج کننده و زمان بر و از این قبیل به طور چشمگیری حذف می شود. البته امروزه تجارت الکترونیک به سمت اینترنت معطوف شده است، پس از همین رو یکی از مهم ترین تجارت‌های توسعه یافته به دست تجارت الکترونیک فروش و کلا معامله کادر ها و موقعیتهای تبلیغاتی در صفحات وب است. برای شروع تجارت به صورت الکترونیک که مطمئنم اینترنتی آن بیشتر مد نظر شماست ،بهتر است ابتدا از شناخت دقیق تجارت، قوانین داخلی و خارجی، شناخت دقیق اینترنت، سرمایه گذاری و اخذ مشاوره‌های لازم شروع کنیم. راه اندازی یک فروشگاه اینترنتی، به صرف آنکه تنها با هزینه ای حدود 150هزار تومان می توانیم محصولات خود را از طریق اینترنت به فروش برسانیم، کافی نیست و قطعا در طولانی مدت و با ورود و تایید استاندارد های بین المللی در کشور با مشکلات حاد و پیچیده ای مواجه خواهیم شد. عامل اصلی این ضررهای احتمالی، 1 - بخش دولتی به علت کنترل نکردن فعالیت بخشهای اجرایی برابر با یک استاندارد بین‌المللی و در عین حالی بومی و 2 - بخش خصوصی به علت تمایل به سودجویی از ضعف دانش مخاطبان و استقبال کنندگان از تجارت الکترونیک خواهد بود. اما فراموش نکنید خود شما نیز یکی از مقصر ان اصلی این زیانها خواهید بود، چرا که با عجله به آنچه که خود هنوز دانشی از آن نداشته‌اید وارد شده‌اید. یکی از بارزترین نقاط ضعف بازار تجارت الکترونیک در ایران همین فروشگاههای طرف قرار داد پست هستند. ضعف در بنیاد این نوع معامله گری آن قدر دیده می شود که تنها سفارش از طریق اینترنت صورت می گیرد وطرفین معامله(مشتری و فروشنده)برای اینکه مطمئن شوند که مثلا این سفارش یک شوخی نبوده است و یا اینکه سفارش حتما به او می رسد به تماس تلفنی متوسل می شوند. نهایتا بعد از تائید‌ها و طی این فرایندهای عجیب مامور پست پس ازگذشت زمان نسبتا طولانی - حدود 7 روز - سفارش را به دست مشتری می رساند و همان لحظه هزینه را دریافت می کند. در نگاه اول ایده جالبی است، شما مطمئن خرید می کنید چرا که هزینه را زمان تحویل می پردازید. اما فرض کنید روزی که قرار است سفارش را در منزل تحویل بگیرید به هر دلیل در خانه نباشید، تکلیف چیست؟ بله، مرسوله برگشت می خورد. می دانید چرا؟_ چون ممکن است فردی که در خانه بوده است از قبول دریافت سفارش و نیز پرداخت هزینه خودداری کند و نهایتا یک فاجعه شکل می‌گیردکه برخی برای حفظ منافع خود از آن به عنوان بومی‌سازی شدن تجارت الکترونیک نام می برند_ البته قاعدتا راه هایی برای حذف این فرایندهای ابتدایی و پر از ایراد وجود دارد. شرکتهای معتبر و بزرگ براحتی می توانند کارتهای اعتباری و پرداختی کوچکی را طراحی کنند که بسادگی قابل استفاده در محیط فروشگاههای خود و فروشگاه های زیر مجموعه آنها باشد. کارت های پرداخت الکترونیک که البته بیشتر به حواله شباهت دارند و مشابه آنها دبیت کارت‌های موجود در بازار جهانی هستند، تنها با این تفاوت که کارت‌های دبیت مورد تایید بانک ها هستند، اما کارت‌های پیشنهادی، داخلی و ویژه مشتریان هر شرکت . منبع:مجله تدبیر-شماره۱۸۲

تو این تاپیک با مفاهیم پایه فناوری اطلاعات آشنا خواهیم شد. منبع این تاپیک سایت استاد آنلاین می باشد. کامپیوتر بشر از دير باز سرگرم اموري نظير شمارش ‌، اندازه گيري و ضبط كردن اشياء و نيز گزارش دادن اطلاعات در مورد اشياء به همنوعان خود بوده است . واژه ( اشياء ) مي تواند دلالت بر تعداد گوسفندان يك گله ، وزن يك كودك ، ابعاد يك زمين ، مدت زمان طي شده از آخرين خشكسالي يا شدت يك زمين لرزه را داشته باشد . در مقابل كلمه ي Computer در دائره المعارفها نوشته شده است : محاسبه كردن ، تخمين زدن ، حساب كردن و ما Computer را به نام ماشين محاسبه گر مي خوانيم . كامپيوتر آخرين زنجير از حلقه ماشين هاي محاسبه گر و ذخيره كننده اطلاعات مي باشد . البته چيزي كه كامپيوتر را از ديگر ماشينهاي محاسبه گر جدا كرده است ، در واقع سرعت ، دقت و اطمينان بالا در انجام كارهاست . كامپيوترهاي امروزي در مقياس ميليونها عمليات در ثانيه اندازه گيري مي شود . هر چند ممكن است اين عمليات ساده باشد ، اما تركيب آنها به روشهاي مختلف ، منجر به ظهور آرايش عظيمي از عملكردهاي مفيد مي گردد . اين موضوع تقريبا تمام اتفاقي است كه طي سه چهار دهه اخير ( كه معادل است با كل تاريخ كامپيوترهاي تجاري ) به وقوع پيوسته است . كامپيوترهاي امروزي بسيار كوچكتر طراحي شده اند . به طوري كه به راحتي بر روي يك ميز جا مي گيرند . چيزي كه قبلا يك اتاق بزرگ را به طور كامل اشغال مي كرد ، امروزه در يك جعبه كوچك جا مي شود . در عين حال كه كامپيوترهاي امروزي توانايي ذخيره اطلاعات بيشتر و سرعت بيشتر در محاسبه را دارند . کامپيوتر ماشيني است که سه کار انجام ميدهد : ورودي ساخت يافته را ميپذيرد، آن را بر طبق قوانين از پيش تعريف شده اي پردازش ميکند، و نتايج را به عنوان خروجي نمايش ميدهد. واحد پردازش مرکزی مدت زمان انجام يك كار بوسيله كامپيوتر، به عوامل متعددي بستگي دارد كه اولين آنها ، سرعت پردازشگر Processor كامپيوتر است . پردازشگر يك تراشه الكترونيكي كوچك در قلب كامپيوتر بوده و سرعت آن بر حسب مگاهرتز MHz سنجيده مي شود . هر چه مقدار اين پارامتر بيشتر باشد ، پردازشگر سريعتر خواهد بود و در نتيجه قادر خواهد بود ، محاسبات بيشتري را در هر ثانيه انجام دهد . سرعت پردازشگر به عنوان يكي از مشخصه هاي يك كامپيوتر به قدري در تعيين كارآيي آن اهميت دارد كه معمولا به عنوان يكي از اجزاي تشكيل دهنده نام كامپيوتر از آن ياد مي شود . تراشه پردازشگر و اجزاي الكترونيكي كه آن را پشتيباني مي كنند ، مجموعا به عنوان واحد پردازش مركزي يا CPU شناخته مي شوند . واحد پردازش مرکزي با حروف اختصاري CPU -Central Processing Unit واحد محاسباتي و کنترلي کامپيوتر است که دستورالعمل ها را تفسير و اجرا ميکند. کامپيوترهاي بزرگ و ميني کامپيوتر هاي قديمي بردهايي پر از مدارهاي مجتمع داشته اند که عمل واحد پردازش مرکزي را انجام داده است. واحدهاي پردازش مرکزي ، تراشه هايي که ريز پردازنده ناميده ميشوند ، امکان ساخت کامپيوترهاي شخصي و ايستگاههاي کاري را ميسر ساخته اند. در اصطلاح عاميانه CPU به عنوان مغز کامپيوتر شناخته ميشود. ادامه دارد...

خلاصه مقاله: در قرن بیست و یکم تقریباً تمامی سازمان ها و ادارات دولتی ترکیه از فناوری اطلاعات بهره گیری نموده اند. بر همین اساس، شهرداری های این کشور نیز از پیشرفت های بدست آمده در زمینه فناوری، به عنوان ابزاری جهت ارائه خدمات خود، استفاده نموده اند. با استفاده از سیستم اطلاعات شهری (UIS) مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) راحت تر می توان راجع به نحوه استفاده بهینه از منابع شهر تصمیم گیری نمود. یک سیستم اطلاعات شهری کارآمد پیش شرط اساسی برنامه ریزی توسعه به شمار می آید. مطالبات رو به افزایش شهروندان سبب شده است تا بخش های مدیریتی و برنامه ریزی شهری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در توسعه پایدار نواحی شهری بهره گیری نمایند. این مقاله به بررسی نقش سیستم اطلاعات شهری (UIS) مبتنی بر GIS در شهرداری ها و دولت های محلی کشور ترکیه و اهمیت آن در توسعه پایدار این کشور می پردازد. کلمات کلیدی: سیستم اطلاعات شهری (UIS)، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، توسعه پایدار، شهر، شهرداری، دولت های محلی نویسنده: نادر برمر، کارشناس ارشد شهرسازی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان فارس دانلود مقاله

موضوع: سیستمهای اطلاعاتی مولف/مترجم:ليلي حبيبي منبع:ماهنامه تدبیر- سال پانزدهم- شماره 154 چكيده امروزه سيستم هاي اداري، سيستم هاي جهاني هستند كه وظيفه اصلي آنها ايجاد ارتباط و بهبود ارتباطات است. ارتباطات از لحاظ اطلاعات تجاري از اهميت بسزايي برخوردار است و رمز بقاي سازمانها و تداوم فعاليتهاي آنها مجهز شدن اين سازمانها به ابزارهاي رقابتي عصر اطلاعات ارتباطات؛ يعني سيستم هاي اطلاعاتي و فناوري اطلاعات است. در اين ميان از دهه 1960 كه جنبه هاي بيشتري از كاربرد و فعاليتهاي اداري و بازرگاني روبه گسترش گذاشت، وجود يك سيستم يكپارچه اداري مناسب كه حجم عظيم اطلاعات، مكاتبات را دربرگيرد به وضوح احساس شد. اين مقاله ضمن بررسي سيستم هاي اتوماسيون اداري ازجهات مختلف به بيان اهميت اطلاعات و اهميت سيستم هاي اطلاعاتي، تكامل انواع سيستم هاي اطلاعاتي و تكامل سيستم هاي اتوماسيون اداري و مزايا و معايب اتوماسيون اداري و ارگونوميك و تفاوت انواع سيستم هاي اطلاعاتي با سيستم اتوماسيون اداري پرداخته است. مقدمه با گسترش روزافزون ارتباطات و پيدايش شكلهاي مختلف جريانات ارتباطي، شبكه هاي ارتباطي در تمامي امور زندگي افراد سايه افكنده است و تجارت هم كه در اقصي نقاط جهان به شيوه هاي مختلف (توليد كالا يا خدمات) ديده مي شود از اين قضيه مستثني نيست. با پيشرفته و پيچيده تر شدن ارتباطات تجاري، سازمانها براي از دست ندادن يكي از منابع ورودي (اطلاعات) لاجرم دست به ايجاد سيستم هايي در درون خود زدند تا بتوانند از اطلاعات موجود در اطراف خود استفاده بهينه كنند و با پردازش مناسب اين اطلاعات را به مشتريان و درجهت جلب رضايت آنان، عرضه كنند. درواقع محيط پررقابت كسب و كار و دگرگونيهاي اين محيط در دهه 1990 (جهاني شدن اقتصاد و تبديل اقتصادها و جوامع صنعتي به اقتصاد خدماتي برپايه دانش و اطلاعات) لزوم توجه به سيستم هاي اطلاعاتي را دوچنـــــدان كرد. به همين جهت، بحث سيستم هاي اتوماسيون اداري كه نوعي از انواع سيستم هاي اطلاعاتي است روز به روز اهميت بيشتـــري مي يابد، چنانكه امروز سازمانهايي مي توانند در اغلب اوقات خود را در بالاترين ميزان آمادگي براي مقابله با تغييرات محيطي و داخلي ببينند كه از درجه بالايي از اتوماسيون سود برده باشند. اما سيستم هاي اتوماسيون اداري چيستند؟ چه مزايا و معايبي دارند؟ نياز واقعي به تكامل و ايجاد آنها چه بوده است؟ انواع كاربردها و يا زيرسيستم هاي آن چيست؟ چه تفاوتي با ساير سيستم هاي اطلاعاتي دارد؟ و... اهميت اطلاعات و سيستم هاي اطلاعاتي اطلاعات يكي از منابع باارزش واصلي مديران يك سازمان است. همان طور كه منابع انساني، مواداوليه و منابع مالي در روند توليد داراي نقش و ارزش خاصي هستند لكن در عصر اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات داراي ارزش ويژه اي هستند. ازطرفي اطلاعات كليد جامعه مردمي است و انتشار و استفاده از آن يك شاخص اجتماعي به شمار مي رود. رشد اين شاخص به معناي ارتقاي ملي خواهدبود. اطلاعات به طور محسوسي بر بينش و رفتار ما اثر مي گذارد. فناوري و ابزارهاي الكترونيك و رايانه اي نيز در دهه گذشته پديده انفجار اطلاعات را موجب شدند و به طور حتم تاثير مهمي را بر جهت گيري جوامع و اطلاعات موردنياز آنها خواهند گذاشت. امروزه نه تنها مديران ارشد و مديران اجرايي، بلكه تمام اقشار اجتماع چون محققان و دانشوران و تجار ناگزير از استفاده اطلاعات هستند. كاربران نظام اطلاعات، اطلاعات را چون يك منبع ارزشمند، هم سنگ سرمايه و نيروي كار به كار مي برند. از آنجا كه اطلاعات مهم و ارزشمند هستند و اساسي براي كل فعاليتهاي سازمان محسوب مي شوند، لذا بايستي سسيتم هايي را برپا كرد تا بتوانند اطلاعات را توليد و آنها را مديريت كنند. هدف نهايي چنين سيستم هايي كسب اطمينان از صحت، اعتبار و روايي اطلاعات دردسترس در زمان موردنياز و به شكل قابل استفاده است. امروزه سيستم هاي اطلاعاتي نقش اساسي در همه زمينه هاي فعاليت يك شركت ايفا مي كنند. توجه به شركتهاي موفق نشان مي دهد كه همگي آنها به سيستم هاي اطلاعاتي جهت فعاليت روزانه شان مجهزند. چالش حقيقي كه شركتها با آن روبرو هستند، صرفاً به كارگيري سيستم هاي اطلاعاتي متكي به رايانه نيست، بلكه هدف اساسي استفاده اثربخش سيستم هاي اطلاعاتي در مديريت است. سيستم هاي اطلاعاتي كه به عنوان منبعي ارزشمند محسوب مي شوند، توانايي مديران و كاركنان را افزايش داده و امكان تحقق اثربخش اهــــداف سازمان را با بهره وري بالا موجب مي گردند. انواع سيستم هاي اطلاعاتي در نخستين سالهاي اختراع رايانه متخصصان توجه چنداني به نيازهاي اطلاعاتي مديران نداشته و از رايانه ها فقط جهت پــردازش داده ها در امور حسابداري استفاده مي شد. در طول اين دوره كه تا اواسط دهه 60 به طول انجاميد بيشترين تاكيد بر قدرت محاسباتي و پردازش رايانه بود. درحال حاضر به اين نوع كاربرد رايانه پردازش داده ها، گفته مي شود و بايد توجه داشت كه سيستم هاي پردازش داده مقـــــداري اطلاعات نيز توليد مي كنند. در اوائل دهه 1960 و پس از اختراع انواع رايانه هاي جديد كه با هزينه كمتر اطلاعات بيشتري را پردازش مي كردند روشهاي جديدتري براي معرفي تجهيزات جديد ترويج داده شده؛ يعني سيستم هاي اطلاعاتي مديريت. پس از گذشت يك دهه و به دليل به وجود آمدن نيازهاي اطلاعاتي جديد، سيستم اطلاعاتي جديد به نام سيستم پشتيباني تصميم گيري يا (DECISION SUPPORT SYSTEM)DSS به وجود آمد. پس از تكميل سيستم پشتيباني تصميم گيري باتوجه به پيشرفتهاي حاصله در تجهيزات رايانه اي، موضوع افزايش بهره وري و كارايي دفاتر مديران و تسهيل ارتباطات بين مدير و كاركنان ازطريق به كارگيري تجهيزات رايانه اي و الكترونيك مطرح گرديد و در سال 1980 سيستم هاي اتوماسيون اداري طراحي گرديدند. اما درواقع اتوماسيون اداري در سال 1964 وقتي كه IBM محصول جديد خود، يعني نوار مغناطيسي/ ماشين تايپ سلك توري (MT/ST) را معرفـــي كرد شروع شد، ماشين تايپي كه مي توانست به صورت اتوماتيك از روي حروف ضبط شده بر روي نوار مغناطيسي تايپ كند. اين عمليات تايپ اتوماتيك خيلي زود به سيستم هاي كوچك در ريزپردازنده ها تبديل شد. و تكاملهاي بعدي در اين زمينه ايجاد شد. و نياز واقعي به تكامل اين بود كه طي دهه 1970 كارايي كارخانه ها 90 - 85 درصد افزايش يافت، درحالي كه كارايي دفتري تنها 4 درصد افزايش داشت، پس بايستي سيستم هايي به وجـــــود مي آمدند كه موجب افزايش بهره وري و كارايي دفاتر هم مي شدند. سير تكامل فناوري اداري سير تكامل فناوري اداري شامل دوره هاي فناوري اداري، فناوري رايانه اي و فناوري ارتباطات است. در دوره اول كارفرمايان در تلاش بودند تا محيطي را به وجود آورند كه جدا از مسائل كارخانه اي و درمعناي عام محيط توليد، كليه امور اداري، پرسنلي و تجارتي در آن صورت گيرد، از مهمترين شاخصهاي اين دوره انجام مطالعاتي درمورد جايابي و فضاسازي براي محيطهاي اداري بود. (دهه 20 به بعد) درحقيقت در اين دوره سعي در جداساختن فعاليتهاي اداري از فعاليتهاي توليدي بود و درنهايت واحدهاي ستادي از لحاظ مكاني از واحدهاي اجرايي جدا گرديدند. تفكر اين دوره اين چنين بود كه محيطي با شرايط بهتر براي انجام امور اداري كه در آن زمان، بيشتر امور محاسباتي نظير حسابداري، حقوق و دستمزد و مالي بود، فراهم گردد. در دوره دوم؛ يعني فناوري رايانه، با ورود رايانه هاي كوچك كه از سرعت و دقت بالايي بهره مند بودند،‌ مديران تصميم گرفتند كه با استفـــاده از اين وسايل و سرمايه گذاري در رايانه اي كردن سازمان خود از سرعت و دقت رايانه در كاهش زمان كار و حذف اشتباهات انساني استفاده كــــــرده و پيامد اين حركت به وجود آمده اين بود كه كاربران را براي انجام امور روزمره شان به خوبي ياري كرد. در دوره سوم؛ يعني فناوري ارتباطات، با گسترش روزافزون و همه جانبه علوم و فناوري رايانه و استفاده از وسايل جانبي آن و يكپارچه شدن و ادغام هريك از اين سيستم ها در يكديگر. درحقيقت امروزه سيستم هاي اداري سيستم هاي جهاني هستند كه وظيفه اصلي شان ايجاد ارتباط و بهبود ارتباطات هستند. نوعاً ارتباطات از لحاظ اطلاعات تجاري از اهميت بسزايي برخوردار است. از مشخصات ديگر اين دوره كه الان در آن به سر مي بريم، اين است كه سازمانها و شركتها به ارزش واقعي اطلاعات به هنگام و يا كيفيت پي برده اند و در بازارهاي پيچيده امروزي نبود ارتباط با منابع اطلاعات به معناي از دور خارج شدن سازمان است. به دست آوردن ارتباطات درست و با كيفيت و مربوط به معني هماهنگي و سازگار بودن سازمان با محيط و جوابگو بودن نسبت به تغييرات است. تعريف اتوماسيون اداري: بسياري عقيده دارند كه سيستم و چارچوبي به نام اتوماسيون اداري وجود ندارد، بلكه تركيبي از وسايل و تجهيزات گوناگون براي تسهيل درامور مرتبط با فعاليتهاي اداري را اتوماسيون اداري مي نامند. اما از دهه 1960 كه جنبه هاي بيشتري از كاربردها و فعاليتهاي اداري و بازرگاني گسترش يافت، وجود يك سيستم يكپارچه اداري، مناسب كه حجم عظيم اطلاعات، مكاتبات، مراسلات را دربرگيرد به وضوح احساس شد كه با نامهاي مختلفي همچون سيستم هاي اداري، سيستم هاي اطلاعات اداري، سيستم هاي كاربر نهايي و سيستم هاي محاسباتي كاربر نهايي ناميده شده است. ولي عمومي ترين و بالاترين درجه از اتوماسيون سيستم هاي اداري به نام اتوماسيون اداري ناميده مي شود. سيستم هاي فوق تعريف مشخصي ندارند بلكه منحصر به تعيين ديدگاههاي كاربر است و اين خود بدين معني است كه سيستم هاي اتوماسيون اداري داراي تعاريف بي شماري است. در اينجا به برخي از آنها اشاره مي كنيم. اتوماسيــــون اداري، مشتمل بر تمام سيستم هاي الكترونيك رسمي و غيررسمي بوده كه به برقراري ارتباط اطلاعات بين اشخاص در داخل و خارج موسسه و بالعكس مربوط مي شود. كلمه اصلي كه اتوماسيون اداري را از داده پردازي، سيستم اطلاعات مديــــريت و سيستم پشتيباني تصميم متمايز مي سازد ارتباطات است. اتوماسيون اداري به منظور تسهيل انواع ارتباطات به هر دو صورت شفاهي و كتبي است. (RAYMOND,1998) سيستم هاي اطلاعات اداري (OFFICE INFORMATION SYSTEM=OIS) از امور اداري ازطــــريق فناوري اطلاعاتي حمايت مي كند. سيستم هاي اطلاعات مدرن ازجمله اجزا سيستم اطلاعاتي مديريت (MIS) است كه ابزارهايي را براي ارتباطات و هماهنگي مابين كارگران دانشي به وسيله ايجاد مديريت اثربخش اسناد و پيامها و جلسات الكترونيك فراهم مي كند. (ZWASS, 1992) اتوماسيون اداري عبارت است از كاربرد وسايل الكترونيك در فعاليتهاي دفتري به منظور افزايش كارايي؛ كارايي افزايش يافته ناشي از تكامل تبادل اطلاعات، در داخل دفتر و بين دفاتر و محيط آنها بوده و درنتيجه با ارائه اطلاعات بهتر براي تصميم گيري مي تواند به مدير سود برساند. (بهشتيان،1378) مزايا و معايب اتوماسيون اداري: مهمترين شرط كاربرد و استفاده از اتوماسيون در اكثر سازمانها، صرف نظر از موارد استفاده ديگر آن، مربوط به لزوم سرعت و دقت و صحت دركار آنها است. و به خاطر توسعه دامنه عمليات سازمان است كه اين امر احتياج به گسترش مجاري ارتباطات با سرعت بيشتر است. و اتوماسيون اداري موجب مي گردد كه مجاري ارتباطي كوتاه و ارتباطات لازم به سهولت دراختيار مديران قرار گيرد. به طوركلي، مزاياي كاربرد سيستم هاي اتوماسيون اداري به دو دسته مزاياي مستقيم و مزاياي غيرمستقيم تقسيم مي شود. 1 - مزاياي مستقيم: اين مزايا عبارتند از: افزايش محصول يا بازده و صرفه جويي در وقت يا نيروي كــــــار. معمولاً اين مزايا كه قابل اندازه گيري بوده و ممكن است تاثير مستقيم و كوتاه مدت بر جريان نقدينگي داشته باشد عبارتند از: الف) كنترل بهتر بر كار، به خاطر تقسيم كمتر نيروي كار؛ ب) تبديل اطلاعات از شكلي به شكلي ديگر كمتر صورت مي گيرد، مانند نوشتن روي نوار كه پس از آن روي كاغذ تايپ مي شود؛ ج) فعاليتهاي غيرمولد مانند بايگاني، نگهداري سوابق و به هنگام رساني كمتر مي شود؛ د) سازماندهي پرسنل بهتر انجام مي شود. چرا كه با استفاده از امكانات كنفرانس تلفني، مسافرت و گردهمايي كمتر مي گردد. 2 - مزاياي غيرمستقيم: اين مزايا غيركمي هستند و ممكن است ازطريق سودآوري و رشد در بلندمدت سازمان را غني سازند، اين مزايا عبارتند از: الف) وابستگي كمتر به ادارات ديگر براي تهيه كپي، چاپ و امور مشابه ديگر؛ ب) نياز كمتر به تشريفات و كنترل جهت نظارت بر جريان كار بين ادارات؛ ج) به دليل افزايش اثربخشي كاركنان در انجام كارهــاي خاص، رضايت شغلي آنها افزايش مي يابد؛ د) به دليل ارائه بهتر اطلاعات و خدمات به موقع، رضايت مشتريان بيشتر مي شود؛ ه) رقابت بيشتر سازمانها ازطريق استفاده از منابع اطلاعــــــاتي و قابليت لازم براي عكس العمل نسبت به فشارها و فرصتها. اما كاربرد سيستم هاي اتوماسيون اداري معايبي را نيز دربردارد كه عبارتند از: ايجاد تغييرات در محيط انساني، ناديده گرفته شدن برخي از روابط اجتماعي و انساني دركارها و به صورت مكانيزه درآمدن فعاليتها، پيچيده شدن و سختي كار با سيستم ها، بروز اخلاق توجيه اشتباهات صورت گرفته و نسبت دادن آنها به سيستم، مشكلات جسماني كاركنان در كار با رايانه، نپذيرفتن سيستم هاي مكانيزه توسط مديران و يا كاركنان، كم شدن امنيت اطلاعات هم ازنظر دسترسي و هم ازنظر تخريب. انواع كاربردها يا زيرسيستم هاي اتوماسيون اداري: از ديدگاههاي متعددي به انواع كاربردهاي اتوماسيون اداري پرداخته شده است كه در اين جا به دو نمونه از آنهـــــــا مي پردازيم. در يك ديدگاه انواع دستگاههاي مكانيزه اداري اصلي عبارتند از: 1 - در زمينه كسب اطلاعات و كپي كردن آنها: واژه پردازها، ماشينهاي كپي هوشمند، سندخوانها، سيستم هاي صوتي ديجيتالي، حروف چيني نوري. 2 - در زمينه ذخيره سازي اطلاعات: كشورهاي بايگاني الكترونيك، زير نگاشته ها (ميكرو گرافيك). 3 - در زمينه ارتباطات: سيستم تلفن رايانه اي، پست الكترونيك، ارسال فاكس، تسهيلات كنفرانس از راه دور. از ديدگاه ديگر عناصر اصلي سيستم هاي مكانيزه اداري در شكل شماره يك آورده شده است. ارگونوميك پيشرفت فناوري در قرن گذشته و بويژه از جنگ جهاني دوم به بعد در رشد اقتصادي و پيشرفت اجتماعي جهان صنعتي اثر چشمگير داشته است. بي ترديد پيشرفت فناوري علاوه بر ارتقاي سطح زندگي بشر دركاهش شديد بسياري از منابع حوادث، آسيبها و تنشهاي كاري، نقش برجسته اي داشته است. با اين حال، فناوري پيشرفته به همراه خود منابع جديدي از آسيب و تنش ناشي از كار آورده است. و بايستي درنظر داشته باشيم كه ما به شرطي مي توانيم عملكرد را بهينه كرده و به بهره وري بيشتر و تامين بهداشت و سلامت كاركنان برسيم كه اصول ارگونومي را در طراحي، عرضه و استفاده از فناوري منظور كنيم. اصطلاح ارگونوميك مطالعه عوامل را كه راحتي، ارضاء و كارايي افرادي كه با سيستم ها و وسايل توليد، كار مي كنند را تشريح مي كند. وقتي كاركنان در وضعيتي تحت فشار قرار گيرند و براي مدت مديدي به صفحه مانيتور نگاه كنند، اغلب آنها دچار سردرد، كمردرد و چشم درد و.... مي شوند با درنظر گرفتن بسياري از مسائل ايمني و بهداشتي در ساخت و توليد و عرضه وسايل اتوماسيون اداري درواقع ما درنظر گرفته ايم كه كاركنان دفتري قسمت مهمي از داراييهاي سازمان هستند و اگر خسته و تحت تاثير باشند، نمي توانند به بهترين وجه كار كرده و كارايي سيستم و فراهم ساختن اطلاعات لازم جهت پشتيباني مديران با مشكل مواجه مي شود. ازطرف ديگر، مي توان گفت اتوماسيون اداري فراتر از اضافـــــه كردن سيستم هاي نرم افزاري جديد است و بايستي مسائل مربوط به تغيير و مقاومت دربرابر تغيير را هم مدنظر داشت، يك تحقيق پيمايشي انجام شده در سوئد نشان داده است كه هر تغيير رواني - اجتماعي در محيط كاري، همانند رايانه اي شدن، سيستم نرواندوكرين بدن را فعال كرده و موجب واكنشهاي فيزيولوژيك و رواني او مي شود كه فرد را براي مبارزه يا فرار تحريك مي كند و درواقع فرد با مكانيزاسيون كه نوعي تغيير محسوب مي شود مقاومت مي كند. و مديران و ساير طراحان و مسئولان ذيربط بايستي با كاربرد تكنيك هاي غلبه بر مقاومت كه مهمترين آنها مشاركت و آموزش كاربران است، بر اين مقاومت غلبه كرده و يا ميزان آن را كاهش دهند. مقايسه انواع سيستم هاي اطلاعاتي اتوماسيون اداري براي جريان اطلاعات در داخل سازمان مناسبت تر است تا بين سازمان و محيط؛ زيرا خيلي از كاربردهاي اتوماسيون اداري به فرستنده و دريافت كننده براي استفاده از وسايل سازگار و يا پروتكل هاي ارتباطات نياز دارد. البته بايد مدنظر داشت كه اتوماسيون اداري تمام ارتباطات را فراهم نمي سازد. مديران هنوز از تلفن، جلسات حضوري و خواندن گزارشهاي اداري استفاده مي كنند. اتوماسيون اداري راهي براي تكميل و ايجاد ارتباطات خاص است، ولي هنوز مديران به استفاده از گزارشهاي غيررسمي ادامه مي دهند. اتوماسيون اداري عمدتاً يك سيستم رسمي با رويه تعريف شده است كه بايستي در ارتباط با ديگر سيستم هاي رسمي مانند سيستم پشتيباني تصميم گيري مورداستفاده قرار گيرد. كاربرد اتوماسيون اداري بسيار ساده است. بنابراين، احتمال استفاده مدير از آن بيشتر است. يك مدير بايستي هم رايانه و هم دانش MIS را به منظور استفاده از بعضي از ابزارهاي پيچيده سيستم پشتيباني تصميم گيري دارا باشد. ولي استفاده از اتوماسيون اداري احتياج به چنين ابزار پيچيده توسط مدير را ندارد به همين دليل اتوماسيون اداري از جذابيت خاصي برخوردار است. از لحاظ حل مسئله و فضاي حل مسئله نيز مي توان كاربردهاي انواع سيستم هاي اطلاعاتي را با هم موردمقايسه قرار داد، شكل شماره 2 نشان دهنده اين تفاوت است. كاربردهاي اتوماسيون اداري با شخص مديران انطباق يافته و بهترين شكل براي مسائل كمتر ساختاريافته كه ارتباطات غيررسمي فراوان است وفق مي يابد. با وجود آنكه سيستم اتوماسيون اداري اطلاعات حل مسئله را دراختيار قرار مي دهد، تصميم درمورد نحوه به كارگيري آن به مديران محول مي شود. نتيجه گيري طي دهه 1970 كارايي كارخانه ها 90 - 85 درصد بالا رفت، درحالي كه كارايي دفتري تنها 4 درصــــد افزايش داشت، پس بايستي سيستم هايي به وجود مــــــي آمدند كه موجب افزايش بهره وري و كارايي دفاتر هم مي شدند، از اين رو، بعد از تكامل سيستم هاي پردازش داده (DPS)، سيستم هاي اطلاعاتي مديريت و سيستم هــــاي پشتيبــــــاني تصميم گيري، سيستم هاي اتوماسيون اداري بــه وجود آمدند. اين سيستم ها از طريق فناوري اطلاعاتي از امور اداري حمايت كرده و موجب افزايش كارايي دفاتر مي شوند. كارايي افزايش يافته ناشي از تكامل تبادل اطلاعات و سرعت و صحت اطلاعات در داخل دفتر و بين دفاتر و محيط آنها بوده و درنتيجه با ارائه اطلاعات بهتر براي تصميم گيري مي تواند به مدير سود برساند. اما بايستي توجه داشت كه در حل يك مسئله بخش عمده اي از آن ازطريق ارتباطات بين فردي حاصل مي شود. مدير و كارشناس اطلاعات بايد به اتوماسيون اداري به عنوان ابزارهاي مكمل چنين ارتباطات بين فردي بنگرند و درعين حالي كه كاربردهاي اتوماسيون اداري موجب كارايي و صرفه جويي هزينه ها و افزايش سرعت و ايجاد اداره بدون كاغذ مي شود، از ابعاد ديگر موجب درهم و برهم شدن اسناد و پوشه ها به وسيله چاپگر رايانه، يا افزايش پيامهاي بي اهميت و جزيي و پخش وسيع پيــامها درمورد پست الكترونيك مي شـــود. متاسفانه مطالعات آماري فقط نشان دهنده اين هستند كه كاربرد اتوماسيون اداري درحال گسترش زيادي است ولي اين امر به ما نشان نمي دهد كه آيا واقعاً اتوماسيون اداري براي ادارات مفيد است يا فقط طبق فناوري روز ورود آن به ادارات ديده مي شود. يك مسئله مشخص است: كمپاني هايي كه طبق مطالعات آماري اقدام به جايگزيني سيستم هاي اتوماسيون اداري در طيف وسيع مي كنند لزوماً موفق نيستند بلكه مطالعات نشان داده است بهتر است درهر اداره از اتوماسيون اداري در جايي كه مفيد واقع مي شود و واقعاً به آن نياز است استفاده بشود. در مقاله بيزينس ويك اشاره شده كمپاني هايي كه بهترين اهداف را از به كارگيري اتوماسيون اداري كسب كرده اند و بالاترين كارامدي را دارند آنهايي هستند كه مشخصاً از اتوماسيون اداري درجاي مربوط استفاده مي كنند. نكتــــه آخر و مهم اينكه در كاربرد سيستم هاي اتوماسيون اداري و اعمال تغيير و تحولات از طريق آنها بايستي به مباحث ارگونوميك (مهندسي انساني) و مقاومت در برابر تغيير كاركنان و تكنيك هاي مناسب غلبه بر مقاومت آنها نيز توجه اساسي داشته باشيم و با استفاده از نگرش سيستمي، اقدام به تغيير و تحولات و به كارگيري سيستم هاي اتوماسيون اداري كنيم و بدانيم كه نيروي انساني هم به عنوان مهمترين عامل ايجادكننده تغيير و هم به عنوان پذيرنده و اجراكننده آن است. منابع و ماخذ: 1 - اسكندري، علي رضا، بررسي موانع و مشكلات استقرار سيستم هاي اطلاعاتي دربخش منابع انساني وزارت نفت، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه تهران، دانشكده مديريت 1380. 2 - بهشتيــــان، مهدي؛ ابوالحسني، حسين، سيستم هاي اطلاعاتي مديريت، تهران: شركت پرديس 1378. 3 - ثاقب تهراني، مهدي؛ تدين، شبنم. مديريت فناوري اطلاعات. تهران: مركز آموزش مديريت دولتي، 1380. 4 - سلماني، داود سيستم هاي اطلاعات مديريت، تهران: دانشكده مديريت، جزوه چاپي مقطع كارشناسي ارشد، نيمسال اول 81 - 80. 5 - شه نواز، هوشنگ. ارگونومي و انتقال تكنولوژي. تدبير، ش 100، 1378. 6 - صــــرافي زاده، اصغر؛ علي پناهي، علي. سيستم هاي اطلاعات مديريت. تهران: مير، 1380. 7 - عندليب آذر، مجتبي. اتوماسيون اداري. مديريت، ش 44، مرداد و شهريور 1379. 8 - فتحي، مجيد. مقدمه اي بر اطلاع رساني و نظامهاي اطلاعات. مديريت، شماره 51 و 52 مرداد و شهريور 1380. 9 - كريميان، عباسقلي، بررسي علل مشكلات سيستم هاي اداري مكانيزه و اتوماسيون در وزارت آموزش و پرورش. پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه تهران، دانشكده مديريت، 1359. 10 - مجيدي، اردوان. تنگناهاي اجتماعي در مكانيزاسيون و توسعه سيستم هاي كامپيوتري در سازمان. گزارش كامپيوتر، شماره 137، 1378. 11 - مؤمني، هوشنگ. مديريت منابع اطلاعات. تهران: اتحاد، 1372. 12 - مك لئود، ريموند. سيستم هاي اطلاعات مديــــريت. ترجمه مهدي جمشيديان و اكبر مهدي پور. دانشگاه اصفهان، 1377. 13 - OLOF BRENNER, STENAND & 10 VOSTBERG (1995). “WORKING CONDITIONS AND ENVIRONMENT AFTER A PARTICIPATIVE OFFICE AUTOMATION PROJECT”. JOURNAL OF INDUSTRIAL ERGONOMICS, 150. 14 - PARKER, CHARLESS (1989) MANAGEMENT INFORMATION SYSTEM, MCGRAW HILL. 15 - RAY, CHARLES AND KALMER JANET (1995). OFFICE AUTOMATION A SYSTEM APPROACH, 3RD, AMYZ SOUTH WESTERN EDUCATIONAL PUBLISHING. 16 - ZWASS, VALDIMI (R1992). MANAGEMENT INFORMATION SYSTEM, WM. C. BROWN

چکيده: مقاله حاضر با هدف بررسي تاثيرات فناوري اطلاعات بر اشتغال تهيه شده است. در اين پژوهش، ابتدا به اهميت اشتغال زايي و وظايف و محدوديت دولتها در برنامه ريزي اشتغال اشاره شده و سپس چالشهاي جهاني تاثيرگذار بر مقوله اشتغال، همچون تغييرات جمعيتي، تغيير در نيازهاي جامعه، مهاجرت، تحول در فناوري اطلاعات و ظهور فناوريهاي نو، تسهيل در ارتباطات، پديده جهاني شدن و ظهور مشاغل جديد موردبررسي قرار گرفته است. در ادامه نمونه هايي از مشاغل نوظهور معرفي مي گردند که از رهگذر ظهور و توسعه فناوري اطلاعات ايجاد شده اند. درنهايت، چشم انداز وضعيت پنج شغل مختلف در سال 2010 موردبررسي قرار گرفته و مقاله با ارائه چند راهکار پيشنهادي براي کشورمان، خاتمه مي يابد. مقدمه امروزه برخورداري از شغل مناسب جزو يکي از اجزاي اصلي تشکيل دهنده حقوق شهروندان به شمار مي رود که شايد اهميت آن از حقوق سياسي آنها و حضور در صحنه انتخابات کمتر نباشد. به طوري که اشتغال زايي متناسب با نيازهاي جامعه و ريشه کن کردن بيکاري يا همان اشتغال کامل، ازجمله وظايف بنيادين دولتهاست. ازطرفي اشتغال درارتباط مستقيم با توسعه سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جامعه بوده و به سرعت روند توسعه جامعه و موفقيت يا عدم موفقيت برنامه هاي توسعه بستگي دارد. همچنين اشتغال تابعي است از ارزشهاي حاکم بر يک جامعه و بديهي است که مستقيماً در ارتباط با نيازهاي زيستي، آموزشي، بهداشتي، رفاهي، روحي و معنوي جامعه باشد. به عنوان نمونه، تمايل جامعه به برخورداري از اطلاعات روزآمد و کيفي، باب جديــدي را فراروي برنامه ريزان اشتغال قرار مي دهد و يا تمايلات علمي و پژوهشي جامعه و نياز به دسترسي به نوآوريها، اختراعات و استانداردهاي ثبت شده جهان، زمينه کاري جديدي را ايجاد مي کند. ازسوي ديگر، دولتها در برنامه ريزي اشتغال با واقعيتهايي مانند ارزشهاي حاکم بر يک جامعه؛ عوامل جغرافيايي؛ منابع طبيعي؛ زبان؛ شاخصهاي جمعيتي: همچون سن، تحصيلات و...؛ بسترهاي صنعتي؛ سطح فناوري؛ مزيتهاي رقابتي و بسياري عوامل تعيين کننده ديگر مواجه مي گردند که مجموع عوامل فوق وتمايلات يا نيازهاي پيش گفته جامعه، محدوديتهاي تعيين کننده دولتها در برنامــه ريــزي کلان اشتغـــال بــه شمـار مي روند. در عصرحاضر مشکل اشتغال زايي يکي از دغدغه هاي مهم مديران و برنامه ريزان جوامع بشري محسوب مي گردد. در گزارشي که در سال 2000، توسط سازمان جهاني کار (world labor organization) منتشر شد، تاکيد شده است که کشورهاي جهان تا سال 2010 ميلادي بايد قادر به ايجاد 500 ميليون موقعيت شغلي جديد باشند. ازسوي ديگر، روند تحولات جهاني مانند تغييرات چشمگير در وضعيت جمعيتي، استقبال از مهاجرت، ظهور فناوريهاي نو، تولد سازمانهاي جديد اجتماعي و طرح ديدگاههاي نوين در مديريت وسازمان، افقهاي تازه اي را فراروي برنامه ريزان و مديران امور اشتغال قرار مي دهد. يکي از فناوريهايي که طي چند دهه گذشته، اساس و بستر تحول در زندگي بشر بوده است، فناوري اطلاعات است. فناوري اطلاعات نه تنها خود موجب توليد موقعيتهاي جديد شغلي شده، بلکه زمينه ساز تغييرات بنيادي در بسياري از مشاغل ديگر هم بوده است. البته اين نظريه قديمي که روند مکانيزه شدن امور موجب افزايش بيکاري خواهدشد، هنوز درجهان طرفداراني دارد. ولي به راستي، آيا فنــاوري اطلاعـات اشتغال زاست يا اشتغال زدا؟ تغييرات جمعيتي چه تاثيري بر آمـار بيکاري داشته است؟ آيا عصر اطلاعات مي تواند موجب ظهور موقعيتهاي شغلي جديدي گردد؟ آيا در فضاي جديد ارتباطات، مي توان افراد متقاضي شغل را با موقعيتهاي شغلي موجود در آن سوي جهان مرتبط ساخت؟ آيا ارتباطات مردم در دهکده جهاني تاثيري بر روند مهاجرت نخبگان خواهد داشت؟ آيا روند حرکت فناوري اطلاعات و تاثيــر آن بــر موقعيتهاي شغلي ملتها قابل پيش بيني است، يا اينکه مسافران سوار بر اين موج، به سوي مقصدي نامشخص و مبهم درحرکتنــد؟ و نهـايتاً، آيا فناوري اطلاعات مي تواند پاسخي براي حل بحران بيکاري جوانان و تحصيلکرده هاي کشور داشته باشد؟ اميد است پژوهش انجام شده، ولو اجمالي و درحد ظرفيت يک مقاله، پاسخي براي سوالهاي فوق ارائه کند. چالشهاي جديد جهاني با گذشت زمان و روند تحولات جهاني، فعــاليتهاي روزمره جوامع با سرعت غيرمنتظــره اي درحـال مکانيزه شدن هستند. به طوري که در منزل و در محيط کار و تجارت، آثار انقلاب ريزپردازنده ها به وضوح نمايان است. انقلاب اخير درحال متحول کردن روشها و سرعت فکر کردن، ارتباطات، همکاري، طراحي و ساخت، شناسايي و بهره برداري از منابع، بکارگيري تجهيزات، هدايت تحقيقات، تجزيه - تحليل و پيش بيني آينده، بازاريابي، جابجايي محصولات، نقل و انتقال اعتبارات و در يک کلام، متحول کردن روش زندگي و تجارت است. عوامل ديگري همچون تغييرات اقتصادي، جمعيتي، جهاني شدن، تسهيل در ارتباطات، تحولات شگرف در فناوري و ظهور مشاغل جديد، موجب پيدايش بازار کار تازه اي شده است که نيروي کار آن نياز به مهارت و آموزشهاي جديدي دارد. رشد اقتصادي: افزايش آمارنيروي کار موجب افزايش قدرت خريد افراد جامعه شده و در افزايش تقاضاي جامعه نمود پيدا مي کند. بنگاههاي تجاري نيز فعاليتهاي خود را توسعه داده تا پاسخگوي تقاضاي جامعه باشند. ازطرفي فعال شدن تجارت بين الملل نيز موجب رشد و توسعه اقتصاد جهاني خواهدشد.زنجيره تحرکات اقتصادي پيش گفته، زمينه ساز پيدايش مشاغل جديد در همه حرفه ها مي گردد. تغييرات جمعيتي: ويژگيهاي جمعيتي مانند سن، جنسيت، پيشينه فرهنگي و سطح تحصيلات در جامعه، مي تواند در تعيين نيازهاي جامعه موثر باشد. يک جامعه جوان نياز به مربيان آموزشي و مدارس بيشتري دارد در صورتي که يک جامعه پير، نياز به خدمات بهداشتي بيشتر و درنتيجه پزشک و پرستار بيشتر دارد. جهاني شدن: انقلاب فناوري اطلاعات، کاهش هزينــه هـاي مخابراتي و ظهور پديده تار جهان گستر(world wide web) ، موجب ورود رايانه هاي پرقدرت شخصي به منازل و دفاتر کار افراد شد. بتدريج نياز زندگي و تجارت، افراد جامعه را در سراسر جهان به هم پيوند داده و مرزهاي جغرافيايي را پشت سر گذاشت. چرخش سريع اطلاعات و سرمايه بين کشورها و افراد جامعه به روند جهاني شدن سرعت بخشيده و اين امر نيز تاثير بسزايي بر وضعيت اشتغال داشته است. تاثير فناوري بر بازار کار فناوري اطلاعات تشکيل شده است از علوم رايانه، ارتباطات و شبکه سازي. امروزه کاربردهاي متنوع و گسترده اي از اين علم درمحيط کــار مطرح شده است. ازجمله سيستم هاي خبره، پردازش تصويري، اتوماسيون، علم روباتها، فناوري حساسه ها، (sensors) مکاترونيکس (1) و... . کاربردهاي ميان رشته اي فوق طي دهه هاي گذشته اثرات تحول زايي بر روش زندگي و امرار معاش انسان داشته اند. آثار اين تحولات بر نيروي کار و زندگي بشر چنان چشمگير بوده است که به سختي مي توان سرعت و ابعاد آن را مورد ارزيابي قرار داد. شايد گذري اجمالي به روند چند دهه گذشته، ما را در ترسيم اين تحول ياري سازد. در دهه 1950 ميلادي صنعت کاملاً جديدي تحت عنوان صنعت رايانه هاي بزرگ متولد شد. کمپاني هاي پيشرو و صاحب نام در ايــن صنعت عبــارت بــودنـد از آي بي ام، آر سي اي، هــاني ول و يوني وک. صنعت رايانه هاي بزرگ، مشاغل جديدي همچون توليد، تعميرات و نگهداري و خدمات رايانه اي را به بازار کار معرفي کرد. در مدت زمان کوتاهي، مشاغل جانبي اين جريان صنعتي، ماننـد برنامه نويسي، کاربران رايانه اي، تکنسين هاي تعميرات و کارشناسان بازاريابي و فروش به آمار بازار کار اضافه شدند. در ادامه اين روند، ميليونها موقعيت شغلي جديد در زمينــه هــاي مختلف دانش نـرم افزار و سخت افزار ايجاد گرديد. با رشد و توسعه فناوري، به تدريج به قدرت رايانه ها افزوده شده و متقابلاً ابعاد و قيمت آنها کاهش يافت. در دهه 1980، ظهور و رشد شگفت آور رايانه هاي شخصي حتي صنعت رايانه را غافلگير کرده و تهديدي براي بقاي رايانه هاي بزرگ به شمار آمد. رايانه هاي شخصي اين ويژگي را داشتند تا وارد منزل و دفاتر کارافراد شوند. رفته رفته اين نياز به وجود آمد تا افراد در يک سازمان بتوانند با يکديگر ارتباط ايجاد کرده و از ابزارهاي موجود به طور مشترک بهره بگيرند. لذا شبکه هاي محلي شکل گرفت و اين دستاورد تنها يک گام با تلفن و مودم و ايجاد ارتباط با ديگر شبکه هاي محلي فاصله داشت. امکان دسترسي رايانه هاي شخصي به اطلاعات موجود در رايانه هاي بزرگ، بي بي اس ها (2) و ديگر شبکه هاي محلي، به زودي موجب ارتقاء کاربرد و توان آنها شد. اکنون نياز بود تا رايانه ها با يکديگر به تبادل اطلاعات بپردازند. در اين مقطع مشکل ناسازگاري و استانداردسازي فرمت فايلها نمــايان شده و زبان جديدي پا به عرصه ظهــور گـذاشت. اين زبان جديد(3(html نام گرفت که بعدها زبان اصلي تار جهان گستنر شد. قابليتهاي رايانه هاي شخصي و زبان استاندارد شده جديد، تلفيق شده و موجب شد تا ميليونها انسان در اطراف کره زمين با يکديگر ارتباط ايجاد کنند.(3) به طوري که امروزه شبکه جهاني اينترنت داراي بيش از 513/400/000 عضو فعال است.(4) موسس کمپاني اينتل در اين رابطه نظريه اي دارد که معتقد است قدرت پردازش رايانه ها هر 18 ماه دو برابر شده و هزينه رايانه ها به طور ميانگين سالانه 25% کاهش مي يابد. پيش بيني مي گردد در سال 2019 ميلادي، يک رايانه شخصي 1000 دلاري، قادر به انجام 1020 عمل رياضي در ثانيه بوده و ازنظر پيچيدگي در معماري، شبيه به مغز انسان باشد.(5) اگر قدرت فناوري فوق و سرعت کاهش قيمت آن را با روند گسترش اينترنت و کاهش مستمر هزينه هاي مخابراتي تلفيق سازيم، به يکي از عوامل مهم در پديده جهاني شدن اقتصاد، پي خواهيم برد. تحول در رايانه ها و فناوري اطلاعات، موجب تغييرات وسيعي در صنايع و بنگاههاي تجاري مختلف شده است. به عنوان نمونه، يک صنعت توليدي امروزه مي تواند با تعداد معدودي تکنسين و مهندس هدايت کننده روباتهــا، خط تــوليــد خود را اداره کند. قطعه سازان بزرگ مي توانند قطعات موردنياز صنايع را به موقع و آماده استفاده در خط مونتاژ تحويل دهند. برخي از بنگاههاي بين المللي، بين دفاتر طراحي خود درچند کشور جهان ايجاد ارتباط کرده و از منابع انساني مليتهاي مختلف و اختلاف ســاعات جغرافيايي بهره مي جويند. تحول در فناوريهاي پيش گفته همچنين موجب ظهور صنايع و مشاغل جديدي شده است که تا يک دهه قبل نامي از اين مشاغل در ميان نبود. به عنوان مثال پيشرفتهايي که در زمينه هاي بيوتکنولوژي، ويروس شناسي، تحقيقات سرطان و عصب شناسي شده است، مستقيماً متکي به دستاوردهاي انسان در زمينه علوم رايانه و سيستم هاي اطلاعاتي بوده است. بنابراين، پديده هاي جديد مانند رشد اقتصادي، تغييرات جمعيتي، جهاني شدن و تحولات عظيم در فناوري اطلاعات و ارتباطات، ازجمله عوامل اثرگذار بر وضعيت مشاغل بوده اند. فناوري اطلاعات و اشتغال زايي سخن گفتن از آثار فناوري اطلاعات بر مجموعه مشاغل، امر دشواري است. چرا که فنــاوري اطلاعات درعين اشتغال زايي، اشتغال زدا هم بوده است. شواهد حاکي از آن است که فناوري اطلاعات به عنوان يک کاتاليزور براي رشد اقتصادي و اشتغال زايي، عمل مي کند. هنگامي که فعاليتهاي روزمره مکانيزه مي شوند و بهره وري افزايش مي يابد، هزينه هاي توليد و تحويل کالا کاهش مي يابند. به عبارت ديگر، قيمت تمام شده کالا براي خريدار کاهش يافته و به تبع آن، تقاضا براي خريد افزايش مي يابد. همچنين فناوري اطلاعات موجب شده تا اطلاعات دقيق و روزآمد همواره دردسترس متقاضيان قرار گرفتــه و آنها را قادر به تصميم گيري يا تصميم سازي بهتر و به موقع کند. اين امر به سهم خود هزينه ها را کاهش داده، سود را افــزايش مي دهد و رشد اقتصادي را تسهيل مي سازد. اين يک واقعيت است که در اثر ماشيني شدن فعاليتها، تقاضاي برخي از صنايع براي نيروي کار کاهش مي يابد. ولي ازطرفي، مشاغل جديدي وارد بازار کار مي گردند. از جمله اين مشاغل عبارتند از طراحي صفحات وب، کارشناس نگهداري و مديريت پايگاههاي تحت وب، کــارشنـاس سيستم هاي چندرسانه اي، تکنسين ماهواره اي فرستندگي، تکنسين سيستم هاي موقعيت ياب جهاني، و متخصصين تجارت الکترونيکي، اين مشاغل نياز به دانش، مهارت و توانمنديهايي دارند که بعضاً در شرح مشاغل قبلي يا حتي کنوني برخي کشورها وجود ندارد. يکــي از کشــورهـاي منطقه که در اشتغال زايي از رهگذر فناوري اطلاعات به موفقيتهاي جهاني دست يافته، کشور هندوستان است. اين کشور صدور محصولات نرم افزاري خود را ابتدا از ايالات متحده، اروپا و ژاپن آغاز کرد. در سال 1984 درآمد هند از اين صنعت تنها 10 ميليون دلار و در سال 89 يعني 5 سال بعد، به 8 ميليارد دلار رسيد. در تحقيقي که يکي از شرکتهاي بزرگ مشاوره مديريت، به نام مک کنزي انجام داد، پيش بيني شده است که چنانچه صنعت نرم افزار هند روند کنوني را ادامه دهد، تا پايان سال 2010، درآمدي بالغ بر 87 ميليارد دلار نصيب اين کشور شده و 2/200/000 شغل جديد در هند ايجاد خواهدشد. (6) به عنوان نمونه به مواردي از موقعيتهاي شغلي ايجاد شده جديد که متاثر از رشد فنــاوري اطلاعات بــوده انــد، اشاره مي گردد: 1 - مراکز تلفن(callcentres) : فناوري ارتباطات اين امکان را ايجاد کرده است تا ارتباطات تلفني 24 ساعته ارزان قيمت با هر نقطه اي از جهان، مقرون به صرفه بوده و بازاريابي از راه دور و خدمات پس از فروش به راحتي صورت پذيرد. به عنوان نمونه، با تجهيزات پيشرفته مخابراتي نصب شده در ايالات متحده اين امکان ايجاد شده است تا فعاليتهايي همچون صدور صورت حساب، حسابرسي و خدمات پشتيباني فروش، ازطريق 30 مرکز مخابراتي در آمريکا و استخدام حدود 30/000 کارمند آسيايي، به راحتي صورت پذيرد. براي مثال شعبه مرکزي کمپاني جنرال الکتريک، ايستگاهي در نزديکي شهر دهلي ايجاد کرده و خدمات از راه دور اين کمپاني را پشتيباني مي کند. 2 - مديريت اسناد پزشکي: خدماتي همچون اطلاعات پرونده بيماران و گزارشهاي پزشکي ازطريق اينترنت به شرکتهاي خدماتي در هند و فيليپين ارسال شده و اين اطلاعات در آنجا، پس از سازماندهي لازم و تبديل به قالبهاي متني، به کشور سفارش دهنده منتقل مي گردد، تنها در سالهاي 1999 تا 2000، نزديک به 70 شرکت جديد در هند ايجاد شده تا به خدمات اسناد پزشکي از راه دور بپردازند. 3 - خدمات پشت صحنه شرکتها: انواع فعاليتهاي اداري مانند ورود اطلاعات به رايانه، پردازش و تحليل اطلاعات، از راه دور صورت مي پذيرد. سازمانهايي همچون راه آهن، ناشران، دانشگاهها و شرکتهاي مسافربري هوايي، ازجمله سازمانهايي هستند که از خدمات فوق بهره گرفته اند. خطوط هواپيمايي بريتانيا و سنگاپور ازجمله شرکتهايي هستند که اطلاعات پرواز و رزرو بليت خود را به بنگاههاي مستقر در کشور هند واگذار مي کنند. کمپاني امريکن ان لاين (aol) درحال حاضراز همکاري 600 کارمند فيليپيني بهره گرفته است. اين افراد موظف هستند به سوالهاي فني و مالي مشتريان آمريکايي پاسخ دهند که بالغ بر حدود 12/000 پيام پست الکترونيکي در روز هستند. 4 - خدمات بيمه: شرکتهاي بزرگ بيمه که روزانه وظيفه پاسخگويي به ميليونها مراجعه را دارند، نياز به خدمات کارشناسي و پزشکي گسترده اي پيدا مي کنند. اين شرکتها قوانين جاري خود را براي کشورهاي آسيايي ارسال کرده و ساعات مطالعات کارشناسي پرونده ها را به اين کشورها واگذار کرده اند. 5 - بررسيهاي حقوقي: در بررسي پرونده هاي قطور حقوقــي، سـاعات کار بسياري صرف مي گردد. بنگاههاي حقوقي غربي با شناسايي شرکتهاي حقوقي مناسب در آسيا که داراي وکلاي ورزيـده، تسلط به زبان انگليسي و هزينه هاي اندک باشند، فعاليتهاي مطالعاتي خود را به اين کشورها واگذار مي کنند. در اين رهگذر، نبايد نسبت به مشاغل جانبي ايجاد شده کم توجه بود. مشاغلي همچون ايجاد پايگاههاي هوشمند از قوانين کشورها، ايجاد پايگاه موضوعي از پرونده هاي حقوقي و سابقه جرايم(7) و... . 6 - انجام فعاليتهاي کارگزيني: پردازش فيشهاي حقوقي کارکنان و رسيدگي به ديگر آمار کارگزيني که مشخص و تکراري است، نيز در زمره مشاغل از راه دور قرا رگرفته است. کمپاني نفتي کال تکس (caltex) از مرکزي در شهر مانيل، فعاليتهاي کارگزيني شعب خود را کــه در پنج کشـور مختلف جهان مستقر شده اند، اداره مي کند. 7 - متحـرک سازي: صنعت متحرک سازي رايانه اي تا پايان سال 2001 ميلادي، 35 ميليارد دلار از سهم بازار کار را به خود اختصاص داده است. طـــراحـي و توسعه سيستم هاي متحرک سازي رايانه اي به طور قابل توجهي هزينه توليد انيميشين هاي ويدئويي، فيلمها و cd هاي پزشکي، فيلمهاي آموزشي، مستندهاي علمي، بازيها و آگهيهاي تجارتي را کاهش داده است. کاربري وسيع اين حرفه و هزينه گزاف توليد آن در کشورهاي غربي، موقعيت شغلي بسيار مناسبي را براي کشورهاي درحال توسعه ايجاد کرده است. 8 - خدمات مهندسي: برخي از شرکتهاي غربي، اقدام به ايجاد مراکز طراحي در آسيا کرده و از خدمات مهندسي اين منطقه بهره گرفته اند. کمپاني بزرگ مهندسي بچ تل (bechtel) با ايجاد يک مرکز طراحي در شهر بنگلور و استخدام 500 مهندس طراح، خدمات پشتيباني فني کمپاني فوق را در سطح جهاني تامين کرده است.(8) بهره گيري از منابع خارجي و انجام فعاليتهاي خدماتي با استفاده از فناوري اطلاعاتي و ارتباطي، هنوز در آغاز راه است. لذا به سختي مي توان عمق و دامنه اين زمينه جديد اشتغــال زايـي را موردارزيابي قرار داد. صاحب نظران بر اين باورند که درازاي هر شغل جديدي که در صنعت نرم افزار ايجاد مي گردد، حدود 75 موقعيت شغلي مي تواند ازطريق کاربرد فناوري اطلاعات در زمينه هاي ديگر پديد آيد. چنانچه اين پيش بيني صحيح باشد، طي 10 سال آينده، تنها از گذر مشاغل مرتبط با فناوري اطلاعات 100 ميليون موقعيت شغلي جديــد ايجاد خواهدشد. (منبع شماره 8 صفحه 14) چشم انداز آينده انجمن آينده شناسي جهان در هفتمين نشست عمومي خود، طي گزارشي پيش بيني کرده است که تا سال 2010 ميلادي، مشاغل متعـارف فعلي وارد چالش جديدي شده و حرفه هاي ارزشمندي به وجود خواهدآمد. هرچند که فضاي پيش بيني شده، بسياري از مشاغل امروزي را از بين خواهدبرد. در آن برهه، بسياري از فرمانها و تصميم گيريها ازطريق سيگنال هاي ديجيتالي و فيبرنوري که به وسيله ماهواره و فناوري بي سيم پشتيباني مي شوند، مخابره خواهدشد. بديهي است که شعاع گسترش ايــن فنــاوريها بستگي به برنامه ريزي هر کشور و صلاحديد رهبران آن دارد. براي درک بهتر از وضعيت آينده، تعدادي از مشاغل از بين حرفه هاي مختلف انتخاب شده و تصوير سال 2010 اين مشاغل به طور اختصار ترسيم خواهد شد: 1 - کشاورزي: کشاورزان بيشتر به عنوان مديران مزرعه و عمدتاً در داخل ساختمان فعاليت خواهندکرد. اطلاعات محيطي ازطريق حساسه هاي هوشمند به رايانه و دفتر کار کشاورز مخابره شده و کشاورزان به راحتي به تحليل وضعيت خاک، سلامت گياهان و درختان، حد آماده بودن محصول براي برداشت، تلفيق کود و غذاي موردنياز خاک، رطوبت و بسياري عوامل ديگر خواهند پرداخت. در آن زمان کشاورزان بايد بتوانند خــود به تحليل وضعيت بازار پرداخته و با پيش بيني وضعيت جوي، بهره وري کشت و برداشت را ارتقاء دهند. آنها داده هاي موردنظر را وارد رايانه کرده و رايانه پس از پردازش اطلاعات، فرمانهاي لازم را براي تجهيزات و سيستم هاي نصب شده در مزرعه مخابره خواهد کرد. 2 - پليس مجهز به فناوري اطلاعات: در سازمانهاي پليس آينده، مکاتبات اداري و ارسال و دريافت پيامها به صورت الکترونيکي انجام خواهدشد. افسران پليس و کارآگاهان، با بهره گيري از پايگاههاي اطلاعات هوشمند به دنبال سرنخ خواهند بود، تا اينکه به صورت فيزيکي به جستجو در شهر بپردازند. احتمالاً يکي از اين پايگاهها، حاوي نمونه هاي dna شهروندان بوده و لذا بررسي پرونده يک مظنون به راحتي انجام مي پذيرد. با امکان ثبت صورت افراد، به جاي احکام اداري امروزي، ماموران پليس با فرمانهاي گفتاري براي انجام ماموريت يا حضور در دادگاه آماده خواهند شد. خودروهاي پليس بيشتر شبيه به آزمايشگاههاي کوچک جنايي شده و ازطريق ارتباط مستمر با مرکز تشخيصهاي جنايي، در تشخيص جرم و دستگيري متخلفان نقش بسزايي ايفا خواهندکرد. چنانچه شهروندي مرتکب يک جرم رايانه اي گردد، نوع جرم و موقعيت وي سريعاً مشخص شده و دستور جلب مجرم به نزديکترين گشت پليس اعلام خواهدشد. 3 - کارگران صنعتي: اتوماسيون در محيط کار باعث منسوخ شدن مشاغل غيرهوشمند، مانند خواندن کنتورهاي آب، برق، گاز و تلفن خواهدشد. اطلاعات کنتورها ازطريق ارتباطات رايانه اي بين هر ساختمان و وزارت نيرو، تبادل مي گردد. با بهره گيري از واقعيت مجازي، نظارت بر فعاليتهاي مکانيزه شده و خطوط توليد، صورت مي پذيرد. در فعاليتهاي تعميرات و نگهداري، کارگر ناظر قطعات موردنظر را به صورت تصويري مشاهده کرده و فرمان تعويض يا تعميرات براي روباتهاي مربوطه مخابره خواهدکرد. تعميرات ميداني مانند لوله هاي نفت و گاز و خطوط انتقال نيرو، به وسيله تکنسين هاي مجهز به تلفن همراه و رايانه کيفي انجام خواهدشد. اين افراد با بهره گيري از اطلاعات فني و استانداردهاي موردنياز، به خوبي انجام وظيفه خواهندکرد. پيش بيني مي گردد که فعاليتهاي ميداني اضطراري، با يک يا دو روز فعاليت ميداني در هفته به خوبي انجام پذيرند. 4 - پژوهشگران: دانشمندان و پژوهشگران در سال 2010 با بهره گيري از فناوريهاي اطلاعاتي، در گروههاي بزرگ فعاليت کرده و علاقـه مندان به يک موضوع تحقيقاتي خاص، به راحتي با يکديگر هماهنگ خواهندشد. گردهمايي مجازي آنها نه تنها از پژوهشهاي تکراري در کشورهاي مختلف خواهد کاست، بلکه موجب پيشرفتهاي سريع در دانش بشري مي گردد. گروههاي کار از نقاط مختلف جهان، مي توانند از تجهيزات و منابع گران قيمت و ارزشمند يکديگر، به صورت مشترک بهره بگيرند. يکي از دستاوردهاي فعاليت گروهي عبارت است از پرداختن پژوهشگران کشورهاي مختلف به يک مشکل تحقيقاتي خاص و تقسيم حجم کار بين گروههاي پژوهشي در کشورهاي مختلف. 5 - آموزش: مدرس سال 2010 عمدتاً به عنوان يک مربي و راهنما فعاليت خواهدکرد تا اينکه يک روز کامل از وقت خود را صرف آموزش کنــد. دانش آمــوزان بـا هدايت مدرس و بهره گيري از درسهاي ويديويي، برنامه هاي آموزشي تلويزيوني و سيستم هاي هوش مصنوعي، به دانش تعيين شده در طرح درس دست خواهنديافت. سيستم هوش مصنوعي در مراکز آموزشي، به عنوان يک دستيار و مشاور با ارزش براي مدرسان عمل خواهدکرد. به طوري که براي هر دانش آموز، متناسب با استعداد و توانمندي فردي وي، توصيه ها و دستورات آموزشي ويژه صادر شده و دراختيار مدرس قرار مي گيرد. مدرس تنها در موارد نادري مجبور به تدريس برخي از مفاهيم شده و عمدتاً وقت خود را صرف بهبود برنامه درسي يا تدريس موردي بعضي از دانش آموزان خواهدکرد. (9) راهکارهايي براي ما بنابه اظهار صاحب نظران و علاقه مندان به مبحث فناوري اطلاعات، انقلاب فناوري اطلاعات در ابتداي راه بوده و هنوز دوران طفوليت خود را طي مي کند. بديهي است که در سالهاي آينده، اجزاي اين فناوري به مراتب از يکپارچگي و هماهنگي بيشتري برخوردار شده و اثرگذاري آن بر وضعيت اشتغال و ارتباط بين کشورهاي توسعه يافته با کشورهاي درحال توسعه به شدت خودنمايي خواهدکرد. چنانچه بــراي اين پديده رعدآسا، در برنامه هاي توسعه اي ملي جايگاه مناسبي ترسيم نگردد، ممکن است زمان وموقعيت فعلي نيز براي هميشه ازدست برود. ازجمله راهکارهايي که مي تواند براي کشور ما مفيد باشد عبارتند از: گسترش طرح ملي فناوري اطلاعات کشور؛ بکارگيري تدابير لازم به منظور مشارکت کليه سازمانهاي دولتي و خصوصي در اجراي اين طرح؛ ايجاد شورايي متشکل از سازمانهاي مختلف، به منظور هدايت کشور براي گذار از مقطع کنوني و ورود به اقتصاد اطلاعات؛ برنامه ريزي به منظور شناسايي ظرفيتها و استعدادهاي داخلي متناسب با بازار جهاني فناوري اطلاعات و تلاش درجهت برخورداري از سهم مناسبي از اين بازار؛ به عنوان يک استراتژي کوتاه مدت و تا زمان حضور فعال کشور در بخش صادرات فناوري اطلاعات، طراحي يک الگوي مناسب براي بنگاههاي تجاري کار از راه دور (teleworking) و تعميم آن به مشاغلي که از نيروي انساني موردنياز داخلي و فاقد شغل برخوردار هستند. ازجمله اين مشاغل مي توان به شرکتهاي طراحي نرم افزار، بيمه، حقوقي، صنعت حمل و نقل، حسابداري، خدمات پزشکي، خدمات ترجمه بين زبانهاي فارسي و ديگر زبانها، تدريس زبان و ادبيات فارسي، و بسياري از مشاغل خدماتي ديگر اشاره کرد. 1 پا نوشتها: 1 - واژه اي مشتق شده از عبارات electornics, mechanical حوزه اي از مهندسي که اصول علوم مکانيک، برق و الکترونيک را در طراحي محصول به کار مي برد. 2 - bulletin board systems (bbs) 3 - hyper text markup language 4 - آخرين آمار متعلق به ماه اوت 2001 ميلادي است. 5 - در اجلاس سالانه انجمن آينده شناسي ده شغل مختلف موردبررسي قرا رگرفته است که به دليل اختصار، در اين مقاله به طور اجمال به پنج شغل اشاره خواهدشد.