جستجو در تالارهای گفتگو

بازار برق ایران ● روایتی ساده از رقابتی شدن صنعت برق در این نوشتار تلاش می شود پروسه رقابتی شدن بازار برق و برخی از مفاهیم مربوط به اقتصاد سیستم قدرت تشریح شود. هر چند که درک عمیق از اقتصاد سیستم قدرت نیازمند آشنایی با مفاهیم پایه اقتصاد خرد و همچنین آشنایی با مفاهیمی از سیستم قدرت است؛ اما در این نوشتار تلاش شده است مطالب به نحوی ارائه شود که حتی بدون آشنایی با مفاهیم مذکور، علاقه مندان به این مبحث با پروسه رقابتی شدن صنعت برق آشنایی بیشتری پیدا کنند. خوشبختانه سال ها است که مفهوم رقابت به عنوان موتور محرکه افزایش بهره وری، مورد پذیرش عمومی قرار گرفته است. اما به هر حال هنوز در کشورهای در حال توسعه ایجاد ساز و کارهای رقابتی و گذار از تجدید ساختار یکی از چالش آفرین ترین موضوعات اقتصادی است. در این مورد به مثال های متعددی می توان اشاره کرد. یکی از این موارد موضوع رقابتی شدن صنعت برق است. رقابتی شدن صنعت برق حتی در کشورهای توسعه یافته نیز تاریخی چندان طولانی ندارد. در قرن بیستم مصرف کنندگان برق در انتخاب فروشنده برق اختیاری نداشتند و تجربه بازار رقابتی با شروع قرن بیست و یکم آغاز شده است. تصور کنید مجبور نباشید برق را از اداره دولتی متصدی فروش برق بخرید. حالتی را تصور کنید که فروشندگان متعددی برای فروش برق با یکدیگر رقابت کنند و شما بتوانید یکی از این فروشندگان را برای خرید برق انتخاب کنید. به نظر می رسد تدارک چنین رقابتی در صنعت برق کار ساده ای نباشد. صنعت برق در بسیاری از کشورها هنوز ساختاری کاملا دولتی دارد. غیردولتی کردن و مهم تر از آن رقابتی کردن بازار برق هنوز یک چالش بسیار مهم است. (در اینجا غیردولتی کردن بازار برق و رقابتی کردن آن دو مفهوم مجزا هستند. هر چند که ارتباط واثرگذاری این دو مفهوم کاملا واضح است). طبیعی است که در این بازار،همچون بقیه کالاها، دو طرف عرضه و تقاضا مورد بحث قرار می گیرد یا به عبارت دیگر بر اساس نمودار سازمانی وزارت نیرو باید به سه بخش تولید، انتقال و توزیع برق اشاره کنیم. در ایران این سه مجموعه یعنی تولید، انتقال و توزیع همگی زیر مجموعه سازمان توانیر هستند. شرکت های تولید (شامل ۲۶ شرکت) همان نیروگاه های تولید برق هستند. مدیریت انتقال برق از نیروگاه ها تا ورودی شهر ها یعنی برق با توان بیش از ۲۰ کیلوولت (برق فشار قوی) بر عهده قسمت انتقال است. این مسوولیت در حال حاضر بر عهده شانزده شرکت برق منطقه ای می باشد. مسوولیت توزیع برق در شهرها (توزیع برق با توان ۲۰ کیلوولت و پایین تر یعنی توزیع برق فشار متوسط و فشار ضعیف) نیز بر عهده ۴۲ شرکت توزیع برق در سراسر کشور است. رقابتی کردن بازار برق مستلزم رقابتی شدن این بازار در سطوح تولید، انتقال و توزیع یا به صورت کلی در سمت عرضه و تقاضا است. برای ساده تر شدن بحث از درج بخش انتقال در مدل های رقابتی صرف نظر می کنیم و با ترکیب کردن بخش انتقال در بخش های تولید و توزیع مدل های مربوط به رقابتی شدن شرکت های تولید و توزیع را مورد بررسی قرار می دهیم. با این وصف سمت عرضه برق شامل بخش های تولید و توزیع برق و سمت تقاضا شامل مصرف کنندگان برق است. مدل هانت و شواتلورث (۱۹۹۶)۲ یکی از مدل های خوبی است که تصویر روشنی از رقابتی شدن صنعت برق ارئه می کند. در این مدل مراحل تجدید ساختار به شرح ذیل ارائه شده است.

یکی از مهمترین مسائل در حوزه دیسپاچینگ و مخابرات صنعت‌برق سرعت بروز‌رسانی و دقت اطلاعات در مراکز دیسپاچینگ است و این امر بشدت وابسته به پروتکل ارتباطی بین مرکز دیسپاچینگ و پایانه یا سیستم اتوماسیون پست است. در پروتکلهای قدیمی به دلیل اینکه درخواست اطلاعات بصورت کاملاً‌مشخص از نظر نوع، آدرس و حجم اطلاعات به مرکز دیسپاچینگ بدقت قابل محاسبه است ولی در پروتکل استاندارد IEC 60870-5-101 مرکز تنها درخواست اطلاعات از پست می‌کند و تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه اطلاعاتی و با چه حجمی ارسال شود توسط نرم‌افزار پایانه یا سیستم اتوماسیون پست انجام می‌شود. بنابراین طراحی و پیاده‌سازی الگوریتم مناسب برای ارسال اطلاعات بگونه‌ای که سرعت و دقت مطلوب را تضمین کند، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این مقاله ابتدا نحوه ارسال اطلاعات و بررسی سرعت ارسال در پروتکل Indactic 2033 پیاده‌سازی شده در مرکز دیسپاچینگ ملی و مراکز دیسپاچینگ منطقه‌ای تهران و مرکزی (اصفهان) بعنوان یک پروتکل با درخواستهای مشخص، ارایه می‌شود. پس از آن الگوریتم متداول فعلی که برای ارسال اطلاعات در پروتکل IEC 60870-5-101 درحال حاضر مورد استفاده قرار می‌گیرد ارایه و بررسی می‌شود. سپس الگوریتم پیشنهادی بعنوان الگوریتم بهینه برای ارسال اطلاعات تبیین شده و نقاط قوت آن معرفی می‌شود. در انتها نتایج بررسی سه مدل فوق مقایسه و نتیجه‌گیری می‌شود.

اشنا شدن با نقش بسیار حیاتی دیسپاچینگ به عنوان مرکز کنترل یک سیستم کلی درشرکت گاز ووزارت نفت واهمیت کنترل مداوم وپروسه کنترلی اعمالی را دراین کتاب اموزشی به خوبی درخواهید یافت آشنايي با قابليت هاي سيستم ديسپاچينگ آشنايي با قابليت هاي سيستم ديسپاچينگ