جوجه کشی و نکات آن

[Saze SHekasteh 1,314]

یک سری نکات کاربردی و قابل توجه هست ک در هچری به دردتون می خوره دونستنشون .

نکاتی ک اکثرا فراموش شده و توجه به اون ها ممکنه باعث کاهش تلفات در هچری سیستم ها بشه نکات بهداشتی و نحوه تمیز کردن هچر و ..کلا هر چی ک لازمه دونستن هچ و جوجه کشی باشه ب مرور قرار می دم براتون.مطالبی ک میذارم بخش هایی از جزوه جوجه کشی دکتر حسن آبادی استاد دانشگاه فردوسی هست ..امید است ک کمک شایانی باشه برای همکارای عزیز در این صنف .

 

 

 

این مطالب بخش عمده اون برگرفته از جزوه درسی دکتر حسن آبادی - مدرس درس جوجه کشی دانشگاه فردوسی مشهد هست

[Saze SHekasteh 1,314]

برای به دست آوردن نتایج خوب و جوجه کشی تخم مرغ ها باید نطفه دار و تمیز باشند و گله های اجداد و مادر در شرایط بهداشتی و بر طبق اصول فنی نگهداری شوند .

برای به دست آوردن بالاترین قدرت باروری و بهترین کیفیت تخم مرغ های قابل جوجه کشی نکات زیر را باید مد نظر قرار داد

1 – تهیه لانه ها تخم گذاری تمیز به تعداد کافی در سالن های پرورش مرغ مادر .

· مرغ های اجداد و مادر بر روی بستر پرورش می یابند . مواد بستر لانه ها بایستی بهداشتی و تمیز بوده و به طور مرتب تعویض شوند . لانه های انفرادی در ابعاد حدود 30 *30 * 30 سانتی متر و لانه های گروهی به ابعاد یک متر مربع می باشند .

 

2 – جمع آوری مکرر تخم مرغ ها . تخم مرغ ها روزانه 4 الی 5 بار از لانه ها جمع آوری می شوند .

3 – تخم مرغ هایی که در کف سالن گذاشته می شوند . این تخم مرغ ها به دلیل تماس با بستر با فضولات آلوده می شوند و معمولا مورد استفاده جوجه کشی قرار نمی گیرند ريال مگر این که ژنتیک خیلی بالایی داشته باشند یا کمبود تخم مرغ جوجه کشی وجود داشته باشد که در این صورت نیز از تخم مرغ های درجه یک جداگانه نگهداری می شوند تا آن ها را آلوده نکنند ريال به این آلودگی که تخم مرغ آلوده سایر تخم مرغ ها را آلوده می کند " آلودگی متقاطع " می گویند .

[Saze SHekasteh 1,314]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

انتقال و نگهداری تخم مرغ های ، مرغ های جوجه کشی

انتقال تخم مرغ ها باید به آرامی انجام شود تا محیط داخلی تخم مرغ بر هم نخورد و از نوسانات حرارتی هم باید اجتناب شود . رطوبت نسبی محل نگهداری حدود 70-80% باشد و هیچ گاه به نقطه شبنم نرسد چون در این حالت سطح پوسته مرطوب شده و شرایط مناسب برای رشد باکتری و قارچ فراهم شده و امکان نفوذ آلودگی به داخل تخم مرغ فراهم می شود .

قابلیت جوجه در آوری جوجه های نژادهای تخم گذار به ویژه نژاد لگهورن در صورت نگهداری تخم مرغ ها در شرایط نامناسب آسیب بیشتری نسبت به نژادهای گوشتی می بیند .

ضدعفونی تخم مرغ های جوجه کشی

گازدهی با فرمالین و پر منگنات

بخور دادن با این گاز بهترین روش ضدعفونی تخم مرغ های جوجه کشی است . لازم است که دمای محل ضدعفونی 2.2 - 2.6 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 75% باشد . به ازای هر متر مکعب فضای گازدهی 20 cc فرمالین 40% + 17 گرم پرمنگنات پتاسیم + 21 cc آب .به منظور جلوگیری از احتمال انفجار در هنگام مخلوط کردن این 2 ماده باید فرمالین را به پرمنگنات اضافه کرد و نه بر عکس . اگر ظروف ضرعفونی از نوع لعابی باشد ، اسید فرمیک تشکیل می شود و باعث خوردگی و از بین رفتن ظروف می شود . ظروف پلاستیکی نیز ذوب می شوند . باید از ظروف مناسب استفاده کرد . مثل ظروف فلزی . زمان قرار گرفتن تخم مرغ ها در معرض گاز حدود 30 دقیقه است . در صورتی که بیشتر از این باشد احتمال مرگ و میر جنین ها بیشتر می شود .

استفاده از اسپری ماده ضدعفونی کننده بر روی تخم مرغ ها

مزیت این روش این است که پس از هر بار جمع آوری تخم مرغ ، ماده ضدعفونی کننده روی آن ها اسپری می شود و نیازی به جمع شدن مقدار کافی تخم مرغ به منظور گازدهی وجود ندارد . مواد ضد عفونی که به کار می روند ممکن است فرمالین باشد که محلول 2 % – 3 % فرمالین تهیه می شود و بر روی تخم مرغ ها اسپری می شود .

آمونیوم 4 تایی

این ماده با غلظت 200 PPm اسپری می شود . اثر ضد عفونی کننده این ماده در ضور مواد عالی کاهش می یابد .

دی اکسید کلر

این ماده با غلظت 80 PPm روی تخم مرغ ها اسپری می شود .

[Saze SHekasteh 1,314]

بهداشت هچری

یکی از مهمترین مسائل در جوجه کشی است . بهداشت هچری باید به گونه ای باشد که حداقل 6 ناحیه مجزا به شرح زیر داشته باشد :

1 – قسمت دریافت کننده تخم مرغ و درجه بندی آن ها .

2 – اتاق گازدهی .

3 – انبار موقت .

4 – اتاق بستر یا انکباسیون .

5 – اتاق هچر یا جوجه گیر .

6 – اتاق های شست و شو و دفع زباله ها .

تمام اتاق های جوجه کشی باید کاشی کاری باشد و قانون ترافیک یک طرفه رعایت شود و پرسنل این تشکیلات هر کدام در یک جای خاص کار کنند . پرسنل باید لباس ها و کفش های خود را در هنگام ورود به محل کار تعویض کرده و دوش بگیرند . هفته ای یک بار محیط هچری شسته و ضدعفونی شود . کامیون های حمل جوجه در هنگام برگشت کاملا ضدعفونی می شود . دستور العمل دستگاه هچر طبق توصیه کارخانه سازنده به خوبی رعایت شود .

قرار دادن تخم مرغ ها در انکیباتور

حدود 18 ساعت قبل از قرار دادن تخم مرغ ها در انکیباتور آن ها را در انبار موقت به حال خود می گذارند که زمان خو گرفتگی و سازش نامیده می شود . دمای این محل 22 درجه سانتی گراد و رطوبت آن حدود 70 % است .

آزمایش نطفه دار بودن با کمک نور

تا روز حدود 5 – 6 انکیباسیون سینی حاوی تخم مرغ ها را روی منبع نوری قرار می دهند و از بالا بر روی تک تک تخم مرغ ها نگاه می کنند . در صورت نطفه دار نبودن یا عدم رشد نطفه تخم مرغ ها را جدا کرده و معدوم می کنند . این کار باید به سرعت انجا شود تا تخم مرغ ها سرد نشوند .

زمان خارج شدن جوجه ها از تخم مرغ

1 – زمان نگهداری طولانی قبل انکیباسیون در انبار موقت . مدت زمان نگهداری تخم مرغ ها بیشتر از هفت روز باعث می شود از روز 8 ام ب ازای هر روز نگهداری در انبار زمان انکیباسیون نیم ساعت به ازای هر روز افزایش یابد .

2 – درجه حرارت انکباسیون و درجه حرارت پایین انکباسیون . دمای یکنواخت در داخل دستگاه های جوجه کشی ضروری است .

3 – تخم مرغ های بزرگتر

عوامل کاهش زمان انکباسیون شامل :

1 – درجه حرارت بالای ماشین

2 – تخم مرغ های کوچکتر

[Saze SHekasteh 1,314]

مسائل بهداشتی در جوجه کشی

احتمال انتشار و تکثر عوامل بیماری زا در بسیاری از مراحل زنجیره پرورش طیور وجود دارد . یکی از از این مراکز تشکیلات جوجه کشی است . بهداشت جوجه کشی نیاز به برنامه ریزی دقیق ، سیستم پایش یا مانیتورینگ " monitoring system " و روش اجرای استاندارد بهداشتی برای هر منطقه و هر نوع .

جوجه کشی صنعتی با تمام مزایایی که دارد به طوری که امروزه نمی توان بدون جوجه کشی صنعت پرورش طیور را ادامه داد . البته دارای معایبی نیز هست ، به این صورت که همزمان تعداد زیادی تخم مرغ از مزارع مختلف به کارخانه جوجه کشی حمل می شود و احتمال آلوده بودن برخی از آن ها وجود دارد و ممکن است جوجه های یک روزه ای تولید شوند که آلوده و بیمار باشند .

راه های احتمال ورود آلودگی به جوجه کشی شامل وسایل حمل و نقل ، جوندگان ، هوای محیط بیرون ، کارکنان ، تخم مرغ حاصل از گله مادر . رعایت بهداشت جوجه کشی دو راه حل اساسی دارد که یکی جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا و دومی حذف و یا کاهش میکرو ارگانیزم هایی که وارد جوجه کشی شده اند .

· تنها مزیت در رعایت بهداشت جوجه کشی این است که با خطرات قابل پیش بینی مواجه هستیم و امکان کنترل بسیاری از آن ها را داریم .

علاوه بر راه های آلودگی فوق ، آب مصرفی ، زهکشی ضعیف آب زمین و حشرات نیز می توانند باعث انتقال آلودگی شوند.

یکی از مهمترین منابع آلوده کننده جوجه کشی تخم مرغ ها هستند ، به منظور به دست آوردن تخم مرغ سالم باید بهداشت گله مادر و واکسیناسیون آن به خوبی کنترل و رعایت شود ، عوامل بیماری زا از راه تخمدان می تواند به زرده و سپس به جوجه منتقل شوند و یا از راه آلوده کردن سطح تخم مرغ به داخل آن نفوذ کرده و از تماس با مواد ضد عفونی کننده در امان باشند .

مهمترین این آلودگی ها شامل مایکوپلاسما گالی سپتیکُم ، مایکو پلاسما گالی ناروم و مایکو پلاسما سینوویه و سالمونلا پلوروم . برای پیش گیری از این گونه بیماری ها لازم است تمام مرغ ها و خروس های گله مادر آزمایش سرُمی شوند و در صورت مشاهده آلودگی درمان شوند و همچنین از تخم مرغ این گله ها برای جوجه کشی استفاده نشود تا گله از بیماری عاری شود .

با تمام تدابیری که به کار برده می شود احتمال آلودگی وجود دارد . در صورتی که تخم مرغ ها نیز آلوده مباشند ممکن است محیط هچری آن ها را آلوده کند ، بنابراین با تمام تدابیری که به کار برده می شود وجود مقداری آلودگی اجتناب ناپذیر است . آلودگی سطح تخم مرغ ها ممکن است با میکرو ارگانیزم های اختصاصی یا غیر اختصاصی باشند . اجرام اختصاصی آن هایی هستند که عامل بیماری خاصی هستند و اجرام غیر اختصاصی آن هایی هستند که عامل بیماری خاصی نیستند ولی باعث فساد تخم مرغ می شوند ، بنابراین اجرام غیر اختصاصی نیز باید کنترل شوند زیرا می توانند Hatch ability یا توانایی جوجه در آوری را کاهش دهند .

اجرام غیر اختصاصی در روده و فضولات مرغ وجود داشته و در اثر فشار منفی که در داخل تخم مرغ پس از سرد شدن متعاقب تخم گذاری به داخل تخم مرغ نفوذ می کنند این اجرام باعث فساد و آلودگی کیسه زرده و کاهش جوجه در آوری می شوند ، آلودگی با اجرام اختصاصی مشکلات بیشتری را به بار می آورد زیرا عامل بیماری جوجه ها هستند و می توانند به صورت افقی نیز گسترش یابند ثل سالمونلا گالی نروم و سلمونلا پلوروم .

استرس ها مثل درجه حرارت زیادتر یا کمتر از حد معمول در مرغداری ها ، حمل و نقل طولانی جوجه های یک روزه ، از دست دادن آب بدن یا دهیدراسیون جوجه ها و آلودگی های ثانوی باعث تشدید اثر سالمونلاها می شوند . تخم مرغ ها با قارچ ها نیز آلوده می شوند که یکی از مهمترین قارچ ها ، قارچ آسپرژیلوس است . ویروس ها نیز مثل رئو ویروس ها ، ویروس بیماری لکوز ، ویروس عامل کم خونی نیز می تواند انتقال بیماری ها شود .

[Saze SHekasteh 1,314]

هوا در جوجه کشی

هوای اتاق های هچر و اتاق آماده سازی جوجه های تفریق شده برای تحویل به مرغداری ها بسیار آلوده است . عوامل بیماری زا با گردو خاک هوای این اتاق ها قابل انتقال اند ، بنابراین نباید اجازه داد که هوای این اتاق ها به سایر بخش های جوجه کشی منتقل شوند . پس از تفریق - هوای هچری کاملا آلوده می شود ( با بیرون آمدن جوجه از تخم ، آلودگی موجود در آن خارج می گردد .)

برای کنترل بهتر آلودگی های هچری طوری برنامه ریزی می کنند که هفته ای یک بار تفریق داشته باشند تا بتوانند ضدعفونی و شست و شو را به خوبی انجام دهند . لازم است بقایای جوجه کشی کاملا تخلیه و محیط تمیز و ضدعفونی شود . تهویه هچری به گونه ای طراحی می شود که هوای قسمت های مختلف با هم تبادل نداشته باشند و هر بخش تهویه محزایی داشته باشد .

جریان هوا در 21 و 28 درجه سانتی گراد بر حسب متر مکعب در بخش های مختلف جوجه کشی به صورت زیر است :

 

استفاده از تصفیه کننده هوا

در هچری ها باعث حذف حدود 99% باکتری ها می شود ، درصد تفریق افزایش می یابد . جوجه های حاصل از این هچری در مراحل بعدی رشد بهتری دارند و تلفات کمتر می شود ، تهویه باید به گونه ای باشد و طراحی شود که هوای خروجی از یک بخش وارد بخش دیگر نشود .

 

 

[Saze SHekasteh 1,314]

کارگران عامل کلیدی در بهداشت جوجه کشی اند که می توانند هم عامل بهداشت و هم عامل آلودگی باشند . نکاتی که درباره کارگران باید رعایت شوند عبارتند از :

1 – نباید در مرغداری دیگری هم زمان کار کنند .

2 – سالانه دوبار تحت معاینات پزشکی قرار گیرند تا مشخص شود به باکتری سالمونلا مبتلا نیستند .

3 – قبل از ورود به محل کار دوش بگیرند و لباس های خود را تعویض کنند .

4 – از نظر بهداشت فردی تمیز بوده و دست های خود را به طور مرتب شسته و ضدعفونی کنند .

5 – برای رانندگان اتاق جداگانه ای برای استراحت در نظر گرفته شود .

6 – بازدید کنندگان احتمالی نیز قبل از ورود به هچری دوش گرفته ، لباس خود را تعویض کنند و بازدید را از ستر شروع می کنند زیرا تمیزترین محل در جوجه کشی است .

7 – در جوجه کشی مربوط به مرغ اجداد قوانین بهداشتی سخت گیرانه تر است .

میکروارگانیزم های موجود در جوجه کشی

به طور کلی این میکرو ارگانیزم ها شامل باکتری ها ، ویروس ها ، قارچ ها و مایکوپلاسماها هستند که هر کدام دارای صدها سویه و گونه می باشد . ویروس ها و مایکوپلاسماها بر خلاف باکتری و قارچ برای زنده ماندن و رشد و تکثیر نیاز به محیط زنده مثل جنین دارد .

باکتری ها

3 نوع باکتری ها عبارتند از :

الف : کوکسی ها : مثل استافیلو کوک و استرپتو کوک

ب : میله ای شکل ( باسیل ) : مثل اشریشیاکُلای ecoli –سالمونلا – پروتئوز و سودموناز

ج : اسپیروکتها : Treponema

از بین بردن منابع غذایی باکتری ها قدم اول در از بین بردن خود باکتری ها است .به همین دلیل سطوح داخلی جوجه کشی را صاف و سیقلی در نظر می گیرند تا به خوبی کشته شود و منابع باکتریایی باقی نماند . بهترین روش برای به حداقل رساندن رشد باکتری ها و قارچ ها تمیز کردن ، خشک کردن و سیقلی کردن سطوح داخلی است .

قارچ ها

متداول ترین قارچ هایی که برای صنعت پرورش طیور مشکل ایجاد می کنند به خانواده آسپرژیلوس تعلق دارند مثل آسپرژیلوس فومیگاتوس و آسپرژیلوس فلاووس . اسکورهای این قارچ ها همه جا حضور دارند و حدود به 18 ماه قدرت زنده ماندن . اگر تخم مرغ های جوجه کشی و دستگاه های جوجه کشی به خوبی ضدعفونی نشوند اسپور قارچ ها رشد کرده و رشته های آن از راه روزنه ها به درون تخم مرغ نفوذ می کند .

8 – 12 روز پس از نفوذ ، جنین در اثر آلودگی می میرد . هنگامی که تخم مرغ آلوده را باز کنیم قارچ سبز متمایل به سیاه درون آن دیده می شود . در صورتی که این تخم مرغ ها در اثر گازهای حاصل از قارچ منفجر شوند اسپور ها به صورت آئروسل در هچری پخش می شوند . این اسپور ها ممکن است جوجه های هچ شده را نیز آلوده کند که گاهی تلفات این جوجه ها به 30% می رسد و رشد آن ها کاهش می یابد .

برای کنترل قارچ ها می توان از فرمالین ، فرمالدهید و مخلوط فرمالین با ترکیبات آمونیوم چهارتایی استفاده کرد . از محل توده اپور ها نمونه گیری شود و در آزمایشگاه کشت داده می شود تا مشخص شود آلودگی قارچی وجود دارد یا نه . از نگهداری مواد اضافی از جمله جعبه های مقوایی در هچری اجتناب می شود زیرا قارچ ها روی آن ها به خوبی رشد می کنند .

[Saze SHekasteh 1,314]

بیماری ها

بیماری های زیر ممکن است از طریق جوجه کشی انتقال و انتشار یابند .

1 – بیماری کلروم

عامل بیماری سالمونلا کلروم است . راه تشخیص در گله مادر انجام آزمایش سرمی است . یعنی خون گیری شده ، سُرم را جدا می کنیم یعنی در آزمایشگاه کشت داده می شود در صورتی که حدود 10% گله آلوده به بیماری باشد آنگاه گله حذف می شود و اگر کمتر باشد می توان آنتی بیوتیک هایی مثل فورازولیدون را برای درمان گله استفاده کرد .

پیشگیری

رعایت اصول ضدعفونی در تمام تجهیزات جوجه کشی . ضدعفونی تخم مرغ های جوجه کشی . خوشبختانه عامل بیماری در اثر گاز فرمالدهید به طور کامل از بین می رود ولی متاسفانه انتقال عمودی " از مرغ مادر به جوجه حاصله " این بیماری نیز وجود دارد . جوجه های آلوده هچ شده و سایر جوجه ها را نیز آلوده می کنند که به آن انتشار افقی می گویند .

علائم بیماری در جوجه ها

- بیماری معمولا در جوجه های کمتر از 3 هفته دیده می شود ، تلفات و کاهش جوجه درآوری ، جوجه های تازه هچ شده ضعیف اند و تلف می شوند .

- جوجه های مبتلا بی اشتها بوده و علامت اسهال سفید که انتهای بدن آن ها را چسبناک می کند دیده می شود . نام دیگر این بیماری اسهال سفید جوجه ها است .

- جوجه ها اطراف گرم کننده ها جمع می شوند و با صدای بلند جیک جیک می کنند .

- مرگ و میر آن ها عمدتا بین 2 – 3 هفتگی است .

- اندازه ناهمسان جوجه ها در گله

- نکروز خاکستری رنگ بافت ریه ها

- التهاب مفصل خرگوشی

اما راه درمان قطعی برای درمان بیماری وجود ندارد . اما استفاده از آنتی بیوتیک ها مثل فورازولیدون باعث کاهش شدت بیماری می شود .

2 – بیماری تیفوئید در پرندگان

عامل بیماری سالمونلا گالیناروم . ویژگی این بیماری همانند کلروم است بنابراین اصول پیشگیری مشابه با آن می باشد .

علائم آن در پرندگن جوان همانند بیماری کلروم در پرندگان تازه هچ شده بروز می کند ، اما بر خلاف آن علائم تا چند ماه ممکن است ادامه داشته باشد . مدفوع جوجه ها زرد رنگ و چسبناک است . راه تشخیص وجود بیماری همانند مورد قبل آزمایش سُرمی گله است .

3 – پاراتیفوئید یا سالمونلوز

این باکتری میزبان اختصاصی ندارد ، برخلاف 2 مورد قبل به همین دلیل ممکن است از راه محصولات طیور به انسان نیز سرایت کند . راه پیشگیری و درمان مشابه 2 مورد قبلی است . معمولا علائم ظاهری ندارد .

4 – مایکوپلاسما گالی سپتیکوم

تک یاخته ای است که در مجرای تنفسی ، مجاری تناسلی و مفاصل پرندگان مستقر می شوند ، 2 نوع اصلی مایکوپلاسمای بیماری زای پرندگان ، مایکوپلاسما گالی سپتیکوم و مایکوپلاسما سینوویه است .

قبلا به بیماری مایکوپلاسما گالی سپتیکوم " Pplo – mg " می گفتند . امروزه به آن " CRD " نیز می گویند .

مایکوپلاسما ارگانیزم های ظریفی اند که بر خلاف باکتری ها دیواره سلولی ظریفی ندارند .و به همین دلیل به شرایط محیطی و مواد ضدعفونی کننده حساس تراند و خارج از بدن به سختی زنده می مانند . Mg جوجه درآوری را کاهش داده و باعث کاهش رشد جوجه ها می شوند . انتقال عمودی مقابله با mg را مشکل می کند . در عین حال مواد ضدباکتری را می توان با یک یا هر دو روش زیر به درون تخم مرغ های جوجه کشی وارد نمود :

1 – تزریق ماده ضدعفونی کننده به درون سفیده تخم مرغ از قسمت نوک تیز تخم مرغ که البته می تواند باعث مرگ و میر جنین بشود .

2 – فرو بردن تخم مرغ ها در محلول ضدعفونی ، در این حالت ماده ضدعفونی از پوسته به داخل تخم نفوذ می کند . برای به وجود آوردن اختلاف فشار ابتدا تخم مرغ ها را در 37 درجه سانتی گراد می گذارند و سپس داخل ماده ضدعفونی کننده با دمای 2 – 10 درجه سانتی گراد به مدت 15 – 20 دقیقه قوطه ور می کنند .

در روش دیگر تخم مرغ ها در دمای اتاق در محلول ضدعفونی قوطه ور می شوند سپس با استفاده از پمپ خلا فشار روی تخم مرغ ها را تا 25 سانتی متر جیوه کاهش می دهند و پس از آن فشار را به آهستگی به فشار طبیعی هوا می رسانند . این کار نیز باعث ایجاد خلا در داخل تخم مرغ نشده و ماده ضدعفونی کننده به داخل آن نفوذ می کند .

روش دیگر از بین بردن اکثر مایکوپلاسماها حرارت دادن تخم مرغ های جوجه کشی است . در این روش دمای تخم مرغ های جوجه کشی را به تدریج در مدت 11 – 14 ساعت بر 46 – 47 درجه سانتی گراد می رسانند و سپس به آهستگی دمای آن ها را به دمای اتاق می رسانند در این حالت ممکن است 5 – 10 % جنین ها تلف شوند .

آرمایش های سُرمی گله مادر و حذف گله آلوده از اصول کنترل این بیماری ها است . در لاین های خالص که ارزشمند اند و قابل حذف نمی باشند . سعی می شود که مایکوپلاسماها در حیوان جوجه کشی از بین بروند .

5 - مایکوپلاسما سینوویی

این تک یاخته عامل بیماری عفونی سینوویه " MS " است . " MS " باعث بیماری تنفسی و مفصلی می شود . این بیماری نیز همانند موارد قبلی هم انتقال عمودی و هم انتقال افقی دارد و راه کنترل " MS " مشابه با " mg " است با این تفاوت که ms از mg مقاوم تر است .

واکسیناسیون علیه بیماری مارک در جوجه گوشتی

بیماری ویروسی است از راه تخم مرغ منتقل نمی شود اما بلافاصله پس از هچ گله ممکن است به بیماری مبتلا شود ، در صورت آلودگی پرنده تا پایان زندگی ویروس دفع می کند . بیماری در گله های تخم گذار دیده می شود زیرا سن ابتلا به آن در سنین بالا است و واکسیناسیون در جوجه های گوشتی انجام نمی شود . در جوجه های تخم گذار واکسیناسیون در جوجه کشی ( تشکیلات جوجه کشی ) انجام شده و معمولا به صورت اسپری در کارتون های حمل جوجه یک روزه استفاده می شود .

کاربرد واکسن ممکن است علاوه بر اسپری به روش های زیر جلدی ، داخلی ، عضلانی ، داخل محوطه بتنی باشد . اما روش زیر جلدی و اسپری کاربرد بیش تری دارد .