معرفی ﻧﺜﺮ ﻭ ﻃﻨﺰﭘﺮﺩﺍﺯﻱ ﺣﺴﻦ ﻣﻘﺪﻡ ﺩﺭ ﺟﻌﻔﺮﺧﺎﻥ ﺍﺯ ﻓﺮﻧﮓ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲﺑﺎﺯﻱ

[sam arch 55,878]

ﺑﻬﺘﺮﻳـﻦ ﻭ ﻛﺎﻣﻞﺗﺮﻳـﻦ ﻣﻄﻠـﺐ ﺭﺍ ﻣﺮﺣـﻮﻡ ﺍﻳـﺮﺝ ﺍﻓﺸـﺎﺭ ﺩﺭ ﺷـﺮﺡ ﺣـﺎﻝ و معرفی ﺁﺛـﺎﺭ ﺣﺴـﻦ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺍﺳـﺖ، ﻛـﻪ ﺑﻪ ﺳـﺒﺐ ﺷـﻤﻮﻝ، ﺍﻳﺠـﺎﺯ ﻭ ﺟﺎﻟﺐﺑـﻮﺩﻥ ﻧﺜـﺮ ﻭ ﺍﻣﻼﻳـﺶ، ﺑـﻪ ﻫﻤـﺎﻥ ﺻـﻮﺭﺕ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠـﺎ ﻧﻘـﻞ ﻣﻲﺷـﻮﺩ: «ﻧـﺎﻡ ﺍﺻﻠـﻲ "ﻋﻠـﻲ ﻧـﻮﺭﻭﺯ"، ﺣﺴـﻦ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﺍﺳـﺖ. ﭘـﺪﺭﺵ ﺑـﻪ ﻟﻘـﺐ اﺣﺘﺴـﺎﺏﺍﻟﻤﻠﻚ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻮﺩ. ﺩﺭ ﺳـﺎﻝ 1276 ﺷﻤﺴـﻲ، ﺩﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺯﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺁﺫﺭ ﻣـﺎﻩ 1304، ﺩﺭ ﻟـﻮﺯﺍﻥ، ﺍﺯ ﺷـﻬﺮﻫﺎﻱ ﺳـﻮﻳﺲ، ﺍﺯ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﻓﺖ. ﺗﺤﺼﻴﻼﺗﺶ ﺩﺭ ﻟـﻮﺯﺍﻥ، ﺩﺭ ﺭﺷـﺘﮥ ﺍﺩﺑﻴـﺎﺕ ﻭ ﻋﻠـﻮﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋـﻲ، ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳـﻴﺪ. ﭘـﺲ ﺍﺯ ﺧﺘﻢ ﺗﺤﺼﻴـﻼﺕ، ﺑـﻪ ﺧﺪﻣـﺖ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺧﺎﺭﺟﻪ ﺩﺭﺁﻣـﺪ. ّﻣﺪﺗﻲ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺩﺭ ﺳـﻔﺎﺭﺕ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﺳـﺘﺎﻧﺒﻮﻝ ﺧﺪﻣـﺖ ﻛﺮﺩ ﺗـﺎ ﺑﻪ ﺗﻬـﺮﺍﻥ ﺁﻣﺪ.

ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ ﺧﺪﻣﺘﮕـﺰﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺳـﻔﺎﺭﺕ ﺍﻳـﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻗﺎﻫـﺮﻩ ﻧﺎﻣﺰﺩ ﺷـﺪ. ﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﺼـﺮ ﺭﻓـﺖ. ﺩﺭ ﻗﺎﻫﺮﻩ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺟﺎﻧﻜﺎﻩ ﺳـﻞ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺷـﺎﺩﺍﺑﻲ ﺑﻴﻔﺘﺎﺩ. ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﻪ ﺳـﻮﻱ ﺳـﻮﻳﺲ ﺭﻓﺖ ﺗﺎ ﻣﮕﺮ ﺩﺭ ﺁﺳﺎﻳﺸـﮕﺎﻩ ﺟﺎﻧﻲ ﺑﮕﻴﺮﺩ... اما مرگ ﻣﺠـﺎﻝ ﻧـﺪﺍﺩ ﻭ ﻧﻬـﺎﻝ ﭘﺮﻣﺎﻳﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌـﮥ ﺍﺩﺑﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﻥ ﺯﻣـﺎﻥ ﻛﻢﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭ ﺑﺴـﻴﺎﺭ ﮔﺮﺍﻣﻲ ﺑﻮﺩ ﺑﺨﻮﺷﻴﺪ...

 

ﺣﺴـﻦ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳـﺦ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺍﻳـﺮﺍﻥ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻠﻨـﺪ ﺩﺍﺭﺩ. ﻧﺎﻣﺶ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻧﻮﺷـﺘﻪﺍﻧﺪ ﺑﺮﺩﻩ ﻣﻲﺷـﻮﺩ.ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻘـﺎﺩ ﺍﺩﺑـﻲ ﺑـﻪ ﺷـﻴﻮۀ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻲ ﺁﺷـﻨﺎ ﺑـﻮﺩ ﻭ ﺁﻧﭽـﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺷـﺘﻪ ﻛﺎﺭ ﻛﺮﺩﻩ ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺍﺳـﺖ. ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴـﻲ، ﺩﻭ ﺍﺛـﺮ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺑـﺎﺯ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳـﺖ: ﻳﻜـﻲ ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ ﺍﺯ ﻓﺮﻧﮓ ﺁﻣـﺪﻩ، ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﭼﻨﺪ ﺑـﺎﺭ ﺩﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺑﺎﺯﻱ ﺷـﺪﻩ ﻭ ﺩﻭ ﺑـﺎﺭ ﻫـﻢ ﺑـﻪ ﭼﺎپ ﺭﺳـﻴﺪﻩ ﺍﺳـﺖ. ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑـﺎﺭ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﺧـﻮﺩ ّ ﻣﻘﺪﻡ ﺩﺭ ﺳـﺎﻝ 1341 ﻕ. ﺩﺭ ﺳـﺎﻟﻦ ﮔﺮﺍﻧـﺪ ﻫﺘـﻞ ﻭ ﺍﺯ ﻃـﺮﻑ "ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺟـﻮﺍﻥ" ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺻﺤﻨـﻪ ﺁﻣـﺪ. ﻧﺎﻡ ﺍﻳـﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﻪ، ﻣﻴﺎﻥ ﻃﺒﻘـﮥ ﺑﺎﺳـﻮﺍﺩ، ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺜﻞ ﺳـﺎﺋﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﻛﻨﺎﻳـﺖ ﻭ ﻃﻌﻨـﻪ ﺑـﻪ ﺍﺯﻓﺮﻧﮓ ﺑﺮﮔﺸـﺘﻪﻫﺎﻱ ﺑﻲﻣـﺰﻩ ﻭ ﻟﻮﺱ ﺧﻄـﺎﺏ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.

 

ﺍﺛـﺮ ﺩﻳﮕـﺮ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺯﻣﻴﻨـﻪ، ﺑـﻪ ﻧـﺎﻡ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲﺑـﺎﺯﻱ، ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﮥ ﻛﻮﺗﺎﻫـﻲ ﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋـﻲ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﻱ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺩﻳﺪۀ ﺍﺯﻓﺮﻧﮓ ﺑﺮﮔﺸـﺘﻪﺍﻱ اﻧﺘﻘـﺎﺩ ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ. ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﻪ، ﮔﻔﺘﮕـﻮ ﺑﺮ ﺳـﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺳـﺖ ﻛـﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺍﻳﻦ ﺁﻗـﺎﻱ ﺍﻃﻮﻛﺸـﻴﺪﻩ، ﻛﻪ ﻫﻴـﭻﮔﺎﻩ "ﺩﺳـﺘﻜﺶ ﻗﻨﺎﺭﻱﺭﻧﮓ" ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳـﺖ ﻧﻤﻲﮔـﺬﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻠـﻮﻡ (!) ُﻛﺸـﺘﻲ ﻭ ﺑﻮﻛـﺲ ﻭ ﺭﻗﺺﻫـﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺻﻴـﺪ ﻣﺎﻫـﻲ ﻭ ﺁﺗﺶﺑـﺎﺯﻱ، ﺻﺎﺣـﺐ ّ ﺗﺨﺼـﺺ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺩﻳﭙﻠﻢﻫـﺎﻱ ﻋﺎﻟـﻲ ﺳـﺖ ﻭ ﻫـﺰﺍﺭ ﺍﺩﺍ ﻭ ﺍﻃـﻮﺍﺭ ﺧﻨـﻚ ﺍﺯ ﺧـﻮﺩ ﻧﺸـﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫـﺪ، ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻴـﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﺳـﺘﺨﺪﺍﻡ ﻳﻜـﻲ ﺍﺯ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ ﺩﻭﻟﺘـﻲ ﺩﺭﺁﻳـﺪ، ﺑﺎ ﻛﺎﺳـﺐ ﻭ ﻟﻮﻃﻲ ﻭ ّﻣـﻼ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺟﺎ ﻣﻲﻧﺸـﻴﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﭼـﺮﻙ ﻭ ﻛﺜﺎﻓـﺖ ﻭ ﺑﻲﺍﺩﺑـﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲﺭﻣـﺪ ﻭ ﻫﻤﺮﻧﮓ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻣﻲﺷـﻮﺩ...

 

ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻛﻮﺗـﺎﻩ، ﺯﻣﻴﻨـﮥ ﺩﻳﮕـﺮ ﻛﺎﺭ ﺍﻭﺳـﺖ. ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺭﺷـﺘﮥ ﺍﺩﺑـﻲ، ّ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﻭ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﮥ ﻋﻮﺍﻡ ﺍﺳـﺖ... ﭼﻴﺮﻩﺩﺳـﺘﻲ ّ ﻣﻘﺪﻡ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺮﺍﻧﺴـﻮﻱ ﻛﻢﻧﻈﻴـﺮ ﺑـﻮﺩ ﻭ ﺑﻌﻀـﻲ ﺍﺯ ﺩﺍﺳـﺘﺎﻥﻫﺎﻱ ﺧـﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺯﺑﺎﻥ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺍﺳـﺖ. ﺑﻪ ﺟﺰ ﺍﻳﻦ، ﺷـﻮﻗﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﮥ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺩﺑﻲ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴـﻮﻱ ﺩﺍﺷـﺖ ﻭ ﺍﺷـﻌﺎﺭﻱ ﺯ ﻻﻫﻮﺗﻲ ﻭ ﻛﻤﺎﻝ ﻭ ﺷـﻮﺭﻳﺪﻩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺴـﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﻓﺎﺭﺳـﻲ ﺭﺍ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛـﺮﺩ ﻭ ﺁﺛـﺎﺭ ﺯﻳـﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪﻫـﺎﻱ ﺍﺩﺑـﻲ ﻟﻮﺯﺍﻥ ﺑﻪ ﭼﺎپ ﺭﺳـﻴﺪ.

 

ﻣﻘﺪﻡ ﺩﺭ ﺩﻭﺭۀ ﺍﻗﺎﻣﺖ ﺩﺭ ﺍﺳـﻼﻣﺒﻮﻝ ﺑﺎ ﺍﺑﻮﺍﻟﻘﺎﺳـﻢ ﻻﻫﻮﺗﻲ، ﺷـﺎﻋﺮ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺁﺷـﻨﺎ ﺷـﺪ ﻭ ﺑـﺎ ﻫـﻢ مجله ادبی ﭘﺎﺭﻳـﺲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺩﻭ ﺯﺑـﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴـﻮﻱ ﻭ ﻓﺎﺭﺳـﻲ، ﻣﺎﻫـﻲ ﺩﻭ ﺑـﺎﺭ، ﭼﺎپ ﻣﻲﺷـﺪ،، ﺍﻧﺘﺸـﺎﺭ ﺩﺍﺩﻧـﺪ اما ﻓﻘﻂ ﭘﻨﺞ ﺷـﻤﺎﺭﻩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺳـﺎﻝ 1921 ﺑـﻪ ﭼﺎپ ﺭﺳـﻴﺪ. ﺍﺩﺍﺭۀ ﻗﺴـﻤﺖ ﻓﺮﺍﻧﺴـﻮﻱ ﺍﻳـﻦ مجله بر ﻋﻬـﺪۀ ﺣﺴـﻦ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎﺯ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻣﺴـﺘﻌﺎﺭ "ﻋﻠﻲ ﻧـﻮﺭﻭﺯ" ﺧـﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ مجله ﺷﻨﺎﺳـﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳـﺖ. ّ ﻣﻘﺪﻡ ﺑـﺎ ﻟﻄﻒ ﺫﻭﻕ ﻭ ﺷـﻮﺭ ﭘﺮﺩﺍﻣﻨﮥ ﺧﻮﺩ ﺑـﻪ ﻧﻘﺪ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺩﺑـﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﻓﺎﺭﺳـﻲ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﮥ ﺍﺷـﻌﺎﺭ ﻣﻌﺎﺻـﺮﺍﻥ ﻭ ﮔﺬﺷـﺘﮕﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻭ ﭼﻮﻥﻳـﻦ ﻣﺒﺎﺣـﺚ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴـﻮﻱ ﻣﻲﻧﻮﺷـﺖ، ﻣﻮﺟﺐ ﺷـﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺁﻧـﺪﺭﻩ ژﻳﺪ ﻭ ﺭﻭﻝ ﺭﻭﻣـﻦ ﺁﺷـﻨﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺖ.

ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲﻛـﻪ ﺩﺭ ﻗﺎﻫـﺮﻩ ﻣﻲﺯﻳﺴـﺖ، ﺑـﺎ ﻧﺎﺷـﺮﺍﻥ مجله ی messages D’Orien ﺁﺷـﻨﺎ ﺷـﺪ. ﻫـﺮ ﺷـﻤﺎﺭﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ مجله ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺑﻪ ﻫﻨـﺮ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻳﻜـﻲ ﺍﺯ ﻣﻤﺎﻟـﻚ ﺷـﺮﻗﻲ ﺩﺍﺷـﺖ ﻭ ﻳﻚ ﺷـﻤﺎﺭﻩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺍﻳـﺮﺍﻥ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﺍﺩﻩ ﺷـﺪﻩ ﺑـﻮﺩ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻫﻤـﻜﺎﺭﻱ ﻭ ﻧﻈﺮ "ﻋﻠﻲ ﻧـﻮﺭﻭﺯ" ﺍﻧﺘﺸـﺎﺭ ﻣﻲﻳﺎﻓـﺖ.اما ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺳـﺒﺐ ﺷـﺪ ﻛﻪ ّ ﻣﻘﺪﻡ ﺍﺯ ﻗﺎﻫﺮﻩ ﺑﻪ ﺳـﻮﻳﺲ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺩﺭ 13 ﻧﻮﺍﻣﺒﺮ 1925 ﺩﺭﮔﺬﺷـﺖ ﻭ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴـﺖ ﻛـﻪ مجله ﻣﺰﺑﻮﺭ ﺭﺍ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﺸـﺎﺭ ﺑﺒﻴﻨـﺪ. ژ. ﺭ. ﻓﻴﺨﺘﺮ،ﻣﺪﻳـﺮ مجله ﻣﻘﺎﻟﻪﺍﻱ ﺩﺭ ﺷـﺶ ﺻﻔﺤـﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭۀ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﺍﺩﺑﻲ ﺍﻭ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻛـﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﻳـﺎﻥ مجله ﺑـﻪ ﭼﺎپ ﺭﺳـﻴﺪﻩ ﺍﺳـﺖ» (570-569 :1334).

 

جعفر خان از فرنگ آمده

 

 

 

 

 

 

[sam arch 55,878]

ﺍﻟﺒﺘـﻪ ﻣﺮﺣـﻮﻡ ﺍﻓﺸـﺎﺭ ﺑﺮﺩﺍﺷـﺖﻫﺎﻱ ﻧﺎﻗﺼـﻲ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪﻫـﺎﻱ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﺩﺍﺷـﺘﻪﺍﻧﺪ ﻭ ً ﻛﺎﻣـﻼ ﺭﻭﺷـﻦ ﺍﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻭﻱ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﮥ ﻧﺨﺴـﺖ، ﻋﻴـﻮﺏ ﻫـﺮ ﺩﻭ ﻃـﺮﻑ ﻓﺮﻧﮕﻲﻣﺂﺏ ﻭسنتﮔﺮﺍﻱ ّ ﻣﺘﻌﺼـﺐ ﺭﺍ ﻣﺎﻳﮥ ﻃﻨﺰ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﮥ ﺩﻭﻡ، ﺗﻜﻴﮥ ﺍﺻﻠﻲﺍﺵ ﺑﺮ ﻧﺎﺑﺠﺎﺑﻮﺩﻥ ﺍﻧﺘﺼﺎﺏﻫـﺎی ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﺩﻭﻟـﺖ ﺩﺭ ﺑﻬﺮﻩﮔﻴـﺮﻱ ﺩﺭﺳـﺖ ﺍﺯ ﺟﻮﺍﻧـﺎﻥ ﺗﺤﺼﻴﻞﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳـﺖ

 

ﻧـﻜﺎﺕ ّ ﻣﻬـﻢ ﺩﻳﮕـﺮﻱ ﻛـﻪ ﺩﺭﺑـﺎﺭۀ ﺯﻧﺪﮔـﻲ ﺍﺩﺑـﻲ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﻗﺎﺑﻞﺫﻛـﺮ ﺍﺳـﺖ ﺁﻥ ﺍﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻭی ﺩﺭ جمعیت ﺍﻳـﺮﺍﻥ ﺟـﻮﺍﻥ، ﻋـﻼﻭﻩ ﺑـﺮ ﻧـﮕﺎﺭﺵ ﻭ ﺍﺟـﺮﺍﻱ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﮥ ﺟﻌﻔﺮﺧﺎﻥ ﺍﺯ ﻓﺮﻧﮓ ﺁﻣﺪﻩ، ﺑﺎ ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴـﻴﻦ ﻧﻔﻴﺴـﻲ ﻣﺸـﺮﻑ ّ ﺍﻟﺪﻭﻟﻪ (ﻛـﻪ ﺩﺭ ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ ﺍﺟـﺮﺍﻱ ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ، ﻧﻘﺶ ﺩﺍﻳـﻲ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳـﺖ)، ﺩﻛﺘـﺮ ﻋﻠﻲﺍﻛﺒﺮ ﺳﻴﺎﺳـﻲ، ﻣﺸـﻔﻖ ﻛﺎﻇﻤﻲ، ﻋﻠﻲ ﺳـﻬﻴﻠﻲ، ﺍﺳـﻤﺎﻋﻴﻞ ﻣﺮﺁﺕ ﻭ ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﺴـﻴﻦ ﻣﻴﻜـﺪﻩ ﺁﺷـﻨﺎ ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ ﻭ ﻛﻨﻔﺮﺍﻧﺲﻫﺎﻳـﻲ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺭﺑـﺎﺭۀ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺯﺑـﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴـﻮﻱ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳـﻲ ﺍﻳﺮﺍﺩ ﻛـﺮﺩﻩ ﺍﺳـﺖ ( ﺁﺭﻳﻦﭘـﻮﺭ، 304/2 :1372)، ﻛﻪ ﻧﻜﺘـﮥ ﺍﺧﻴـﺮ ﺷـﺎﻫﺪ ّ ﺗﻮﺟـﻪ ﻭﻱ ﺑﻪ ﻭﺍژﮔﺎﻥ ﻭ ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳـﻲ ﺍﺳـﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺣﻀـﻮﺭ ﻃﻨﺰﺁﻣﻴـﺰ ﺷـﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻱ ﻓﺮﻧﮕﻲﻣـﺂﺏ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳـﺶ ﺭﺍﺑﻄـﮥ ﺁﺷﻜﺎﺭﻱ ﺩﺍﺭﺩ.

 

 

 

اما ﺩﺭﺑـﺎﺭۀ ﺿﻌﻒﻫـﺎ و قوت های نثر ﻭ ﺷـﻴﻮﻩﻫﺎﻱ ﻃﻨﺰﭘـﺮﺩﺍﺯﻱ ﻭﻱ ﺩﺭ ﺩﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﮥ ﻳﺎﺩﺷـﺪﻩ، ﻛـﻪ ﻣﻘﺎﻟـﮥ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﻭ ﺑﺎ ﺫﻛﺮ ﻫﻤﮥ ﺷـﻮﺍﻫﺪ ﺑﺪﺍﻧﻬـﺎ ﻣﻲﭘـﺮﺩﺍﺯﺩ، ﻫﻴﭻ ﺗﺤﻘﻴﻖ ّ ﺟـﺪ ﻱﺍﻱ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳـﺖ. ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻗﺎﺑﻞﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺭﺍ ﺍﻣﺠﺪ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺍﺳـﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﻱ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣﻪ از ﺁﻧﻬـﺎ ﻳﺎﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷـﺪ.

 

 

 

جعفرﺧﺎﻥ ﺍﺯ ﻓﺮﻧﮓ ﺁﻣﺪﻩ: ﻧﺜﺮ ﻭ ﻃﻨﺰﺁﻣﻴﺰﻱ

 

ﺣﻤﻴـﺪ ﺍﻣﺠـﺪ، ﺩﺭ ﻣﻄﻠﺒـﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ «ﻣﺎ ﻭ ﺍﺳـﻄﻮﺭۀ ﺣﺴـﻦ ّ ﻣﻘـﺪﻡ»، ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷـﺮﺍﻳﻂ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺣﺴـﻦ ّ ﻣﻘﺪﻡ، ﺍﺯ ﺟﻤﻠـﻪ ﻋﻀﻮﻳﺘﺶ ﺩﺭ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺍﻳـﺮﺍﻥ ﺟﻮﺍﻥ، ﺩﺭ ﻣﻮﻓﻘﻴﺘـﺶ ﻣﻲﭘـﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮﻱ ّﺟﺪﻱ ﺷـﻜﻞ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ ﺍﺯ ﻓﺮﻧﮓ ﺁﻣـﺪﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪﻫـﺎﻱ ﺁﺧﻮﻧـﺪﺯﺍﺩﻩ، ﻣﻴـﺮﺯﺍ ﺁﻗـﺎ ﺗﺒﺮﻳـﺰﻱ،مویدالممالک ﻓﻜـﺮﻱ ﻭ ﻛﻤﺎﻝﺍﻟـﻮﺯﺍﺭۀ ﻣﺤﻤـﻮﺩﻱ ﻧﺸـﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫـﺪ ﻭ ﭘـﺲ ﺍﺯ ﭼﻨـﺪ ﺍﻧﺘﻘـﺎﺩ ﺍﺯ این نمایشنامه 2،(70-69 :1377) به ﺩﺭﺳـﺘﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴـﺪ: «ﺑـﺮگ ﺑﺮﻧـﺪۀ ﺍﺻﻠـﻲ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﺩﺭ ﻛﻤـﺪﻱ ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ ﻛﺎﺭﺵ ﺑـﺎ ﺯﺑـﺎﻥ ﺍﺳـﺖ ﻭ ﺣﻮﺯﻩﻫـﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ ﻛـﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭﺍﻡ ﻣﻲﮔﻴـﺮﺩ: ﺯﺑـﺎﻥ ﻛﻮﭼـﻪ، ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻟﺘﻘﺎﻃﻲ ﻣﺴـﺘﻔﺮﻧﮓﻫﺎ ﻭ ﺗﻚ ﻣﻀﺮﺍﺏﻫﺎﻳـﻲ ﺍﺯ ﺯﺑـﺎﻥ ﺑﻴﮕﺎﻧـﻪ، ﻭ ﻧﻴـﺰ ﺍﻧﺒـﻮﻩ ﺷـﻮﺧﻲﻫﺎﻱ ﻟﻔﻈـﻲ، ﻛـﻪ ﺭﻳﺸـﻪ ﺩﺭ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪﻫﺎﻳﺶ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﻱﻫﺎﻱ ﻛﻼﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴـﻨﺪﮔﺎﻥ ﻓﺮﻧﮕﻲ، ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﭘﻴﺸـﻴﻦ، ﺷـﻮﺧﻲﻫﺎﻱ ﺍﻓﻮﺍﻫـﻲ ﺭﺍﻳـﺞ ﺭﻭﺯ، ﻃﻨﺰﻫﺎﻱ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣـﻪﺍﻱ ﻭ ّﺣﺘﻲ ﺷـﻮﺧﻲﻫﺎﻱ ﺗﻘﻠﻴـﺪ ﻭ ﺗﺨﺖﺣﻮﺿـﻲ ﺩﺍﺭﻧـﺪ.

 

ﺗﻤﺮﻛـﺰ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﺑـﺮ ﻛﺎﺭ ﺑﺎ ﺯﺑـﺎﻥ، ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ ﻧﻈﺮ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺷـﺪ ﺗﺼﻮﻳـﺮ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﺟﺘﻤﺎﻋـﻲ ﻣـﻮﺭﺩ ﻧﻈـﺮﺵ (ﺍﺯ ﺟﻤﻠـﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮﺵ ﺍﺯ ﺗﻤﺎﻡ ﺷـﻬﺮ ﻭ ﻣﺮﺩﻣـﺎﻥ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ "ﺻﺤﻨﻪ-ﺧﺎﻧـﻪ") ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺷـﺎﺭﺍﺕ ﻛﻼﻣـﻲ ﺑﮕﻨﺠﺎﻧـﺪ ( ً ﻣﺜـﻼ ﺍﺯ ﻃﺮﻳـﻖ ﺧﺒﺮﻫـﺎﻱ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣـﻪ - ﻣﺠﻠـﺲ ﺷﺸـﻢ- ﻛﻪ ﻣـﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﻣﺸـﺎﺑﻬﻲ ﺩﺭ ﺳـﻄﺢ ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺮ ﺷـﻬﺮ ﻭ ﻛﺸـﻮﺭ ﻣﻲﮔـﺬﺍﺭﺩ) ﻛﻤـﻚ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺑﻪ ﺍﻧﺴـﺠﺎﻡ ﻭﺟﻤﻊﻭﺟﻮﺭﻱ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺍﺛـﺮ ﻭ ﮔﻨﺠﻴﺪﻧﺶ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ " ﺗﻚﭘﺮﺩﻩ" ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳـﺖ ...اما ﺍﺯ ﻃـﺮﻑ ﺩﻳﮕـﺮ، ﺑـﺎﺯﻱ ّ ﻣﻘـﺪﻡ ﺑـﺎ ﺯﺑـﺎﻥ، ﭘـﺲ ﺍﺯ اولین مواجه ی ﺷـﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻛﻤﺎﺑﻴـﺶ ﺑﻪ ﺗﻜـﺮﺍﺭ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ، ﺑﻲﺁﻧﻜﻪ ﭼﻨـﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺑـﺮﻭﺩ، ﻭ ﺍﻟﺒﺘـﻪ ﮔﻨﺠﻴﻨـﮥ ﻭﺍژﮔﺎﻥ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻗﻴﺎﺱ ﺑﺎ ﻛﻤﺎﻝﺍﻟﻮﺯﺍﺭﺓ ﻭ ﺷـﺎﻫﻜﺎﺭﺵ ﺍﻭﺳـﺘﺎﺩ ﻧﻮﺭﻭﺯ ﭘﻴﻨـﻪﺩﻭﺯ ﻳـﺎ ً ﻣﺜـﻼ ﺟﻤﺎﻟـﺰﺍﺩۀ ﻫﻢﺯﻣـﺎﻥ ﺩﺭ ﻓﺎﺭﺳـﻲ ﺷـﻜﺮ ﺍﺳـﺖ ﭼﻨـﺪﺍﻥ ﻏﻨﻲ ﻧﻴﺴـﺖ ﺗـﺎ ﻏﻨﺎﻱ ﺯﺑـﺎﻥ ﺑﻪﺗﻜﺮﺍﺭﺍﻓﺘﺎﺩﻥ ﺷـﻴﻮۀ ﺑـﺎﺯﻱ ﺍﻭ ﺑـﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍ ﺟﺒـﺮﺍﻥ ﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﭙﻮﺷـﺎﻧﺪ» (ﻫﻤـﺎﻥ، 70).

 

اﻭ ﺍﺯ ﻳﻜﺪﺳـﺖ ﻧﺒـﻮﺩﻥ ﺯﺑـﺎﻥ ﺷـﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻱ ﺍﻳـﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣﻪ ﻧﻴﺰ ﺳـﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ ﻭ ﺯﺑـﺎﻥ ﺩﺍﻳـﻲ ﺭﺍ ﻣﺜـﺎﻝ ﻣﻲﺯﻧـﺪ ﻛـﻪ «ﺍﺯ ﺷـﺮﻭﻉ ﻣﺠﻠـﺲ ﭘﺎﻧﺰﺩﻫـﻢ ﻳﻜﺒـﺎﺭﻩ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻗﺒﻞ ﻋـﻮﺽ ﻣﻲﺷـﻮﺩ»(ﻫﻤـﺎﻥ: 72).

 

ﺍﻳـﻦ ﺍﻧﺘﻘـﺎﺩ ﻫﻢ ﺩﺭﺳـﺖ ﺍﺳـﺖ. ﺷـﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺍﺑﺘـﺪﺍﻱ ﻣﺠﻠـﺲ ﭼﻬﺎﺭﺩﻫـﻢ، ﻛﻪ ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ ﺳـﺮﺩﺍﺭﻱ ﭘﻮﺷـﻴﺪﻩ، ﻟﺤـﻦ ﺩﺍﻳـﻲ ﺍﻧﺪﻛـﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑـﺮ ﺍﻭ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺎﻧﻪﺗﺮ ﻭ ﻣﺆﺩ ﺑﺎﻧﻪﺗﺮ ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ (ﺧﻄـﺎﺏ «ﺁﻗﺎﺟـﻮﻥ» ﻭ «ﺟﻌﻔﺮﺧﺎﻥ») ﻭ ﺷـﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺑﻪﺟﻬـﺖ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻟﺒـﺎﺱ ﻭ ّﺳﻨ ﺘﻲﺗﺮﺷـﺪﻥ ﻇﺎﻫـﺮ ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ ﺑﺎﺷـﺪ.اما اﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﺠﻠـﺲ ﭘﺎﻧﺰﺩﻫـﻢ، ﻳﻜﺒـﺎﺭﻩ ﻟﺤـﻦ ﺩﺍﻳـﻲ ﺑـﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳـﻦ ّ ﺣـﺪ ﺍﺣﺘـﺮﺍﻡ ﻣﻲﺭﺳـﺪ («ﺩﺍﺋـﻲ: ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ، ﺑﻴﺎﺋﻴـﺪ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺑﻨﺸـﻴﻨﻴﺪ، ﭼﻨﺪ ﻛﻠﻤﻪ ﻋﺮﺽ ﺩﺍﺷـﺘﻢ») ﻭ ﮔﻮﻳﺎ ﻗـﺮﺍﺭ ﺑـﻮﺩﻩ ﺍﺳـﺖ ﺍﺩﺍﻣـﮥ ﻫﻤـﺎﻥ ﻟﺤـﻦ ﻣﺠﻠـﺲ ﭼﻬﺎﺭﺩﻫﻢ ﺑﺎﺷـﺪ. ﺑﻬﺘﺮ ﺑـﻮﺩ ﺍﺯ ﻣﺠﻠـﺲ ﭼﻬﺎﺭﺩﻫـﻢ ﻟﺤـﻦ ﺑـﻪ ﻫﻤﻴـﻦ ﺷـﻜﻞ ﺩﺭ ﻣﻲﺁﻣـﺪ ﺗـﺎ ﺗﺄﺛﻴـﺮ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﮥ ﺁﻥ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﺸـﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺷـﻮﺩ ﻭ ﻃﻨﺰﺁﻣﻴﺰﻱﺍﺵ ﺑﺮﺟﺴـﺘﮕﻲ ﺑﻴﺸـﺘﺮﻱ ﺩﺍﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

 

ﺩﺭﺑـﺎﺭۀ ﺯﺑـﺎﻥ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣﮥ ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ ﺍﺯ ﻓﺮﻧﮓ ﺁﻣﺪﻩ ﺗﻨﻬـﺎ ﻣﻄﻠﺐ ﻗﺎﺑﻞ ّ ﺗﻮﺟﻪ ﺯ ﺣﻤﻴـﺪ ﺍﻣﺠـﺪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻧﻘﻞ ﺷـﺪ. ﺟﺰ ﺍﻳـﻦ، ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻱ ﺁﻥ ﺯﻣـﺎﻥ، ﻃﺒﻊ ّﻧﻘﺎﺩ، ﻧﻘـﺪ ﺍﺧﻼﻗـﻲ ﺷـﺠﺎﻋﺎﻧﻪ، ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺩﻗﻴـﻖ ﺍﺧﻼﻕ ﻃﺒﻘﮥ ّ ﻣﺘﻮﺳـﻂ، ﻭ ﺭﻭﺷـﻨﻲ ﻭ ﺳـﺎﺩﮔﻲ ﺍﻳـﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﻪ ﺭﺍ ﺳـﺘﻮﺩﻩﺍﻧﺪ.ﻛـﻪ ﺷـﺎﻳﺪ ﺑﺘـﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺭﻭﺷـﻨﻲ ﻭ ﺳـﺎﺩﮔﻲ، ﻫﻢ ﺩﺭ ﺳـﺎﺧﺘﺎﺭ ﻧﻤﺎﻳﺶ، ﻭ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﺁﻥ، ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺳـﺖ ﺍﺳـﺖ ﻭ ﺑـﺎ ّ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻜـﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣﮥ ﻣﺰﺑـﻮﺭ ﺍﺯ اّوﻟﻴﻦﻫـﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑـﺮﺍﻱ ﻣﺮﺩﻡ ﻋﺎﺩﻱ ﺗﻬﻴﻪ ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ، ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻴﻪ ﺍﺳـﺖ.

 

ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ ﻧﻜﺘـﻪﺍﻱ ﻛﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭۀ ﺯﺑـﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﮥ ﭼﻬﻞ ﻭﭼﻨﺪﺻﻔﺤﻪﺍﻱ ﺟﻠﺐ ّ ﺗﻮﺟـﻪ ﻣﻲﻛﻨـﺪ ﺯﺑـﺎﻥ ﺳـﺎﺩﻩ ﻭ ﻣﺤـﺎﻭﺭﻩﺍﻱ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺍﻟﺒﺘـﻪ ﻳﻜﺪﺳـﺖ ﻧﻴﺴـﺖ ﻭ ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣﻲﺭﺳـﺪ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺑـﺪﺍﻥ ﺟﻬـﺖ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ّ ﺧـﻂ ﻓﺎﺭﺳـﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣـﺎﻥ ﺑـﺮﺍﻱ ﺁﻥ ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﻧﺪﺍﺷـﺘﻪ ﻭ ﺷـﺎﻳﺪ ﺿﻌﻒ ﺣﺴـﻦ ّ ﻣﻘﺪﻡ ﺩﺭ ﺯﺑـﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳـﻲ ﻫـﻢ ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺍﻣـﺮ ﻣﺆﺛّﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳـﺖ.ﻛـﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧـﻪﺍﺵ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﮥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲﺑـﺎﺯﻱ ﻧﻴـﺰ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﯽﺷـﻮﺩ. ﺣﺎﻝ ﺁﻧﻜـﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲﺑﺎﺯﻱ ﺩﻭ-ﺳـﻪ ﺳـﺎﻝ ﺑﻌـﺪ ﺍﺯ ﺟﻌﻔﺮﺧـﺎﻥ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﺷـﺪﻩ ﻭ ً ﻃﺒﻴﻌﺘـﺎ ﺍﺯ ﺯﺑـﺎﻥ ﻗﻮﻱﺗﺮﻱ ﺑﺮﺧـﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳـﺖ، ﭼﻨﺎﻥﻛـﻪ ﺩﻳﺪﻳـﻢ.

 

ﺍﻛﻨـﻮﻥ، ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳـﻲ ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ ﺿﻌـﻒ، ﻛـﻪ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺷـﻜﻞﻫﺎﻱ ﺩﺳـﺘﻮﺭﻱﺍﺵ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫـﺎﻱ ﺛﺎﺑﺖ ﻻﻳـﮥ ﺁﻭﺍﻳﻲ ﻭ ﻭﺍژﮔﺎﻧﻲ ﺳـﺒﻚ اﻳـﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶﻧﺎﻣـﻪ ﺍﺳـﺖ، ﻭ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﻤﮥ ﺷـﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻴـﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻘﻞ ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ، ﻧﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﺯ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﺷـﺨﺼﻴﺖ ﺟﻌﻔﺮﺧﺎﻥ ﺑﺎﺷـﺪ: «ﺑﺎﻳﺪﺧـﻮﺩﺕ ﺑـﺮﺍﻱ ﺍﻭ ﺧﻮﺷـﮕﻞ ﻛﻨـﻲ» ( ّ ﻣﻘـﺪﻡ، 54 :1380)، ﺑﻪﺟـﺎﻱ «ﺑﺎﻳـﺪ ﺧﻮﺩﺗﻮ ﺑـﺮﺍﻱ ﺍﻭﻥ ﺧﻮﺷـﮕﻞ ﻛﻨـﻲ»؛ «ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳـﺘﻪ ﻛـﻪ ﻣﻲﮔﻨﺪ ﺍﻭﻧﺠﺎ ﮔﻮﺷـﺖ ﺧﺮﺱ ﻭ ﻣﻴﻤـﻮﻥ ﻣﻲﺧﻮﺭﻧـﺪ؟» (ﻫﻤـﺎﻥ: 56)، ﺑﻪﺟـﺎﻱ « ﻣﻲﮔـﻦ» ﻭ « ﻣﻲﺧـﻮﺭﻥ»؛ «ﺣﺎﻻ ﭘﺴـﺮﻡ ﭼـﻪ ﺳـﮕﻲ ﺍﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻓـﻮﺭﺍً ﻋﺎﺷـﻖ ﺗـﻮ ﻧﺸـﻪ؟» ( ﻫﻤﺎﻥﺟـﺎ)، ﺑﻪﺟـﺎﻱ «ﭼﻪ ﺳـﮕﻴﻪ»؛ «ﺳـﻮﻗﺎﺗﻴﺲ» (ﻫﻤـﺎﻥ: 57)، ﺑﻪﺟﺎﻱ «ﺳـﻮﻏﺎﺗﻴﻪ»؛ «ﺧﻮﺍﻫـﺪ ﺁﻭﺭﺩ»( ﻫﻤﺎﻥﺟـﺎ)، ﺑﻪﺟـﺎﻱ «ﻣﻴـﺎﺭﻩ»؛ «ﻳﻚ» (ﻫﻤـﺎﻥ: 58)، ﺑﻪﺟﺎﻱ «ﻳﻪ»؛ «ﺍﺳـﺒﺎﺑﻬﺎﻳﻢ» (ﻫﻤـﺎﻥ: 59)، ﺑﻪﺟـﺎﻱ «ﺍﺳـﺒﺎﺑﺎﻣﻮ»؛ «ﺑﻴﺎﺋـﻲ» (ﻫﻤـﺎﻥ: 63)، ﺑﻪﺟـﺎﻱ «ﺑﻴـﺎﻱ»؛«ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﻣﻤﻠﻜـﺖ» (ﻫﻤـﺎﻥ: 73)، ﺑﻪﺟـﺎﻱ «ﺗﻮ (ﺗـﻮﻱ) ﺍﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜـﺖ»؛ «ﺍﻳﻨﻬﺎﺭ ﺯﺑـﻮﻥ ﺯﺩﻩ» ( ﻫﻤﺎﻥﺟـﺎ)، ﺑﻪﺟـﺎﻱ «ﺍﻳﻨﻬـﺎ ﺭﻭ ﺯﺑـﻮﻥ ﺯﺩﻩ»؛ «ﺳـﺒﻴﻠﻬﺎﺵ» (ﻫﻤﺎﻥ:)، ﺑﻪﺟﺎﻱ «ﺳـﻴﺒﻴﻼﺵ»؛ «ﺁﺑﺶ ﺟﻮﺷـﻴﺪﻩ ﺑﺎﺷـﻪ ﻭ ﻣﻴﻜﺮﻭﺏ ﻧﺪﺍﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻪ» ﻫﻤـﺎﻥ: 77)، ﻛـﻪ «ﻭ» ﺩﺭ ﮔﻮﻳـﺶ ﻣﺤـﺎﻭﺭﻩ ﺣﺬﻑ ﻣﻲﺷـﻮﺩ.

[sam arch 55,878]

ادامه مطلب در فایل پی دی اف پیش رو...

 

[TABLE=width: 95%]

[TR]

[TD=class: HTitle, width: 100%, colspan: 2]نثر و طنزپردازي حسن مقدّم[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=colspan: 2]نويسنده:رضا خبازها

 

ادبيات ،شماره پياپي 191، ،سال شانزدهم،، شماره در سال 11، شهريور، 1392، صفحه 53-57

نوع مطلب: مقاله

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=colspan: 2, align: right]نمايش نامه هاي جعفرخان از فرنگ آمده وا يراني بازي حسن مقدّم، معروف به علي نوروز، هرچند از اشتباهات زباني و املايي خالي نيستند، از نخستين نمايش نامه هاي موفّق فارسي اند و ويژگي هاي سبكي و شگردهاي طنزآفريني ارزشمندي دارند. امّا تاكنون، كمتر نوشته اي را ديده ايم كه جز ستايش نكات اخلاقي آنها و مراتب علمي و هنري صاحبشان، مطلبي دربارۀ خود آنها داشته باشد. مقالۀ حاضر، به اختصار، اين نمايش نامه ها را از جهت سبك نثرنويسي و طنزپردازي بررسي مي كند و به اشتباهات و نقص هايي كه ممكن است از جهت ادبي در اين تجربه ها راه يافته باشد نيز مي پردازد.[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام