معرفی بسته بندی مواد غذایی با ظروف (iml)

[Mahdi Eng 22,940]

در دوران های اولیه تاریخ وقتی بشر غذایی را به دست می آورد بلافاصله آن را به مصرف می رساند لذا نیاز کمتری به بسته بندی غذا یا نگهداری و نقل و انتقال آن وجود داشت. زمانی که نیاز به آوردن غذا به محل زندگی احساس شد پیدایش اولین بسته بندی ها نیز آغاز گشت. در ابتدا از مواد طبیعی نظیر لفاف و پوسته و بعد به تدریج از ظروف تکامل یافته تری استفاده شد که با کشف مواد معدنی و شیمیایی سایر اشکال بسته بندی نیز به وجود آمدند. بسته‌بندی در بهترین تعریف، به عنوان یک سیستم هماهنگ توصیف می‌شود که هدف از آن آماده سازی کالا جهت حمل‌ و نقل، توزیع، انبار کردن، فروش و مصرف بوده و به عنوان اولین وسیله ارتباط بصری با مخاطب محسوب می‌شود. بسته بندی به طور بسیار جامعی بر زندگی ما سایه افکنده است، به طوری که ما در تمام اطراف خود آن را مشاهده می کنیم. بسته‌بندی به معنای هر نوع محصولی از هر جنس و ترکیبی با هر گونه ماهیت و طبیعتی است که بتواند به عنوان ظرفی برای مقاوم‌سازی، حمل و نقل، جابجایی و تحویل و ارائه خوب کالا از ماده خام گرفته تا محصول آماده مصرف را از تولید کننده به مصرف کننده برساند و عاملی است که مقدار مشخصی از یک کالا را در زمان مشخص و در چهارچوب مشخصات خاصی در خود نگاه می‌دارد. این عامل بسیار مهم می‌تواند ضمن معرفی نام، خواص، مشخصات فنی و شیمیایی، تاریخ مصرف، قیمت، روش مصرف و نگه‌داری صحیح، محافظت آن کالا را تا زمان مصرف به عهده گیرد و از طریق فراهم آوردن درجه مناسبی از حفاظت در مقابل شکستگی، فاسد شدن و گم ‌شدن محتویات محصول، به ارزش محصول می‌افزاید. بسته‌بندی آنچه را که فروخته می‌شود حفاظت می‌کند و آنچه را که حفاظت می‌شود به فروش می‌رساند.

 

 

به طور کلی بسته بندی دارای 4 عملکرد و یا وظیفه اصلی است:

1. عملکرد تکنیکی و حفاظتی

2.عملکرد اقتصادی

3.عملکرد تبلیغاتی

4.عملکرد اطلاع رسانی

 

بسته بندی و فروش بسته بندی نه تنها باید فرآورده را محفوظ نگه دارد، بلکه باید مصرف کننده را جذب کند و اطلاعات لازم را به بیننده بدهد. در ضمن فرآورده داخل آن را نیز بتوان به راحتی از درون آن خارج کرد و موقعی که خالی شد بتوان پوشش هر بسته را از بین برد.بسته بندی به غیر از جلب نظر خریدار، می بایست به وسیله رنگ، عبارت و نشانه ها اطلاعات لازمی را در اختیار مصرف کننده قرار دهد. بدین ترتیب بسته بندی از یک وسیله ساده محافظت محصول به یکی از عوامل اصلی فروش بدل گشته و حلقه اصلی زنجیره ای شده است که تولید کننده را به مصرف کننده مرتبط می نماید. اطلاع رسانی از دیگر اهداف بسته بندی است، بسته باید اطلاعات دقیقی از محتویات و محصول داخل خود را بیان کند. ارتباطات بازاریابی و طراحی های گرافیکی برای نما دادن به بسته و در اکثر موارد به عنوان نقطه اصلی فروش بکاربرده شده اند. درحقیقت بسته نقش فروشنده محتوای خود را ایفا می کند. بدین منظور بسته باید بتواند ماهیت محتوای خود و روش استفاده از آن را تشریح کند، هم چنین باید دقیقاً نشانگر کیفیت کالا و گسترش دهنده شهرت تولید کننده باشد. شیوه اصلی برای شناخت بسته بندی ها، تقسیم آن ها به انعطاف پذیر، نیمه منعطف و سخت انجام می شود. بسته بندی به شیوه منعطف شامل کیسه های کاغذی، پوشش های پلاستیکی و پاکت های کاغذی یا نایلونی است. درباره تاریخچه بسته بندی به شیوه منعطف باید گفت که برای نخستین بار چینی ها از این روش استفاده کردند. آن ها در اوایل قرن اول قبل از میلاد، از برگ درخت توت برای بسته بندی کردن غذا استفاده می کردند. طی قرن های بعد چینی ها این روش را توسعه بخشیدند و تکنیک های بسته بندی کاغذی را اصلاح کردند و به تدریج این شیوه بسته بندی به دیگر نقاط آسیا و اروپا انتقال یافت. در مورد بسته بندی نیمه منعطف می توان به جعبه های مقوایی اشاره کرد. برای بسیاری از مواد غیرغذایی بسته بندی مورد استفاده از مواد سخت تهیه می شود که روکش آن به داخل جعبه تا می شود. اشکال بسته بندی سخت نیز شامل صندوق، بطری های شیشه ای و قوطی های فلزی است. محصولات قرار داده شده درون بسته نیاز به محافظت در برابر سایر عوامل مثل ضربه، لرزش، فشار، حرارت و... دارند، هم چنین محافظت در برابر عدم ورود اکسیژن، بخار آب،گرد و خاک و... نیز لازم است. عدم نفوذپذیری بسته و تمیز، تازه و مطمئن نگه داشتن محتویات داخل بسته برای طولانی شدن عمر محصول یک فاکتور اساسی و مهم در طراحی است. ایجاد تمایز اولین قدم است.در مرتبه بعد، باید طرح و حجم بسته زیبا و جالب باشد و بالاخره کیفیت محصول بسیار مهم است. برای ایجاد تمایز دو عامل مهم در اختیار داریم.یکی شکل فیزیکی و یکی طرح و شکل گرافیک آن یعنی طرح و رنگ که شامل لوگو و تصویر و زمینه و حروف می شود. بسته بندی های پلاستیکی تهیه شده با تکنولوژی های قالب تزریق، ترموفورمینگ، و اکستروژن در جهان بسته بندی مواد غذایی عمومیت یافته است و در حال حاضر در کشور ما نیز حضور گسترده ای دارد. انواع صنایع لبنی، صنایع غذایی، بسته بندی مواد خشکبار، محصولات دریایی، غذاهای آماده و... امروزه در بسته بندی های پلاستیکی به بازار عرضه می شوند. اما تکنولوژی رایج در ایران، بسیاری از ظرافت های طراحی و گرافیکی لیبل ها را یا نمی توانند به روی بسته بندی منتقل کنند یا آن را همپای عمر ظرف پایدار کنند. IML برای سازندگان محصولات مختلف، همیشه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است چرا که جلب نظر مصرف کنندگان و خریداران در نگاه اول می تواند کمک شایانی به فروش یک محصول کند.

به صورت سنتی برای تزئین یک محصول، لیبل مورد نظر به صورت جداگانه چاپ و بر روی محصول چسبانیده می شود و البته وجود خود لیبل از اهمیت به سزایی برخوردار است چرا که لیبل وظیفه اطلاع رسانی در مورد محصول را بر عهده دارد. طی دو دهه اخیر تلاش های بسیاری در جهت یکپارچه سازی فرآیند تولید ظرف با تولید لیبل صورت گرفت و نتیجه حاصله IML یا IMD نام گرفت که به معنی تزیین و یا لیبل زنی درون قالب و هم زمان با تولید ظرف می باشد. با ابداع این روش امروزه اکثر تولید کنندگان به جای استفاده از لیزر برای نشانه گذاری و یا حک بر روی ظرف و یا چسبانیدن لیبل با مواد چسبنده، از این روش سود می برند آن ها به راحتی یک لیبل را درون قالب قرار داده و مواد را در پشت آن تزریق می کنند و به این ترتیب 3 فرآیند تولید برچسب، چسباندن آن بر روی ظرف و تولید ظرف، همگی در یک

مرحله صورت می پذیرند.

تکنولوژی ( L.M.I ) با تولید و به خدمت گرفتن فیلم های مخصوص برای چاپ بسیار شفاف و تصاویر و گرافیک های مورد نیاز بر روی لیبل ها و یگانه سازی آن با بدنه ظروف در درون قالب طی یک مرحله تولید، امکان بی نظیری را پیش روی صنایع استفاده کننده از ظروف پلاستیکی گسترده است.با تکنولوژی های رایج در ایران، یکبار ظرف مورد نظر با مواد لازم آن در قالب های تزریق، ترموفورمینگ و اکستروژن تولید می شود، سپس آن را به مکان و خط تولید دیگری منتقل و در آن جا یا مطالب بر روی ظرف چاپ می شود و یا لیبل های از قبل تهیه شده بر روی آن چسبانده می شده است. در تکنولوژی دست دخالت بدون ،تولید سیستم کردن ربوتیک تمام کمک با و دستگاه دریک فرآیندها این همه ،(I.M.L )انسان به صورت تمام اتوماتیک انجام می شود. در تکنولوژی سگال، لیبل که از جنس خود بدنه ظروف است، قبل از تزریق مواد به داخل قالب به کمک تکنولوژی الکترواستاتیک با دقتی بسیار زیاد در درون قالب قرار می گیرد. سپس ظرف مدت 3 الی 8 ثانیه (بسته به قطر جداره ظرف) تزریق انجام شده و با دمایی قابل کنترل و ذوب شدن لایه بسیار نازکی از سطح لیبل و ایجاد پیوند و یگانه شدن لیبل و بدنه ظرف در نهایت فقط یک قطعه از دستگاه خارج می شود که امکان بی نظیر ماندگاری و پایداری در برابر شرایط جوی، رطوبت و... را فراهم می آورد. سپس بازوهای ربوتیک دستگاه قطعات تولید شده را بسته بندی می کند و به طور مستقیم به سایت دستگاه های پرکن مواد غذایی در خطوط تولید ارسال می شود. لذا با حذف مراحل بسته بندی ظروف، باز کردن بسته بندی، الصاق لیبل روی ظروف، بسته بندی دوباره و هم چنین حذف هزینه های انبارش، حمل و نقل، دو بار انجام عملیات تولید، ضایعات و... علاوه بر

سرعت بسیار بالای تولید، باعث کاهش هزینه های تولید ظروف بسته بندی می شود. مزیت دیگر این تکنولوژی، بهداشتی بودن محصول نهایی است. در این روش، عامل انسانی از محیط تولید حذف شده و این امر کمک شایان توجهی به بهداشتی تر شدن ظروف می کند. این قالب ها با بهره گیری از آخرین سطوح دانش فنی طراحی و محاسبات دقیق مقاومت مصالح نسبت به ابعاد محصول، به نحوی طراحی می شوند که ظروف تولید شده بیشترین استحکام با کمترین وزن ممکن را داشته باشند و خطرات ناشی از پارگی و شکستن ظروف حاوی مواد غذایی و بهداشتی به کمترین حد ممکن تقلیل می یابد. صورت به ذیل در که است برخوردار مزایایی از بندی بسته تولید سنتی های روش با درمقایسه IML مختصر به آن ها می پردازیم. از نظر کیفیت تصویر چاپ بر روی ظرف، روش IML با روش های سنتی غیر قابل مقایسه است چرا که تصویر حاصله بسیار با کیفیت و چشم گیر می باشد و از شفافیت فوق العاده ای برخوردار است. این درست همان چیزی است که یک صاحب برند از بسته بندی خود انتظار دارد. لیبل های مورد استفاده در .شوند می تولید حکاکی صورت به یا و آفست صورت به IML هم اکنون چاپ روی ته ظرف به دلیل مسائل اطلاع رسانی همچون ذکر بارکد از اهمیت بسیار بالای بسته بندی مواد غذایی با ظروف IML برخوردار است و IML این شرایط را به صورتی بسیار آسان فراهم نموده است.اگر بخواهیم محصول خود را در یک ظرف مکعب شکل عرضه کنیم باز هم IML قادر است تمامی 5 سطح را به صورت هم زمان و فقط در یک حرکت لیبل زنی نماید. اگر یک محصول نیاز به خواص ممانعت کننده دارد و برای این منظور از لیبل های چند لایه استفاده می شود، انتخاب IML می تواند به آن کمک به سزایی کرده و حتی می تواند باعث طولانی تر شدن تاریخ مصرف محصول داخل ظرف گردد. فیلم استفاده شده برای تولید ظروف در روش IML وقتی تبدیل به ظرف می شود از استحکام بالاتری برخوردار می گردد و این خود ایمنی محصول را افزایش می دهد. با توجه به یکپارچگی فرآیند تولید، دو مرحله هزینه ساز حمل و نقل و انبار ظروف و لیبل ها به صورت خودکار حذف شده و این خود در کاهش هزینه های تولید و قیمت تمام شده محصول تاثیر به سزایی دارد.

 

یکی از مهم ترین مزایای IML ، قابلیت تغییر لیبل مورد مصرف بدون نیاز به توقف فرآیند تولید می باشد.

سهولت مصرف، باز شدن آسان و بستن مجدد

مقاومت شیمیایی بسته در مقابل کالا – میل ترکیبی و تاثیرات متقابل کالا با بسته بندی اولیه

مقاومت مکانیکی و فیزیکی

مقاومت در برابر عوامل محیطی -نور، رطوبت، گرمایش، سرمایش و...

تبعیت بسته از استاندارد

طول عمر مفید – افزایش ماندگاری کالا با توجه به نوع بسته بندی

امکان استفاده مجدد – امکان مصرف بسته برای بسته بندی های مجدد سایر کالاها

زیبایی در محل نگهداری برای مصرف کننده

محافظت از عوامل تخریبی از جمله حشرات و جوندگان

جلوگیری از فاسد شدن کالا در هجوم میکروارگانیسم ها

 

برای تولید بهینه محصولات در خطوط IML ، باید تمامی بخش های خط تولید با یکدیگر هماهنگی کامل داشته باشند و در غیر این صورت انتظارات مورد نظر را برآورده نخواهد کرد. فرآیند لیبل زنی در داخل قالب باعث ایجاد ارزش افزوده بالایی برای محصول می گردد ولی این کار نیازمند به این است که تیراژ تولیدی تا حداکثر ممکن افزایش یابد و اگر در کنار آن دقت تولید نیز بالا رفته تا ضایعات به حداقل ممکن برسند و سرعت تغییر لیبل نیز بالا باشد، آن گاه به بهینه ترین حالت ممکن خط تولید دست پیدا کرده ایم و به نوعی ارزش افزوده را نیز تضمین نموده ایم. بسیاری از شرکت ها به خوبی از این امر آگاهی دارند و به همین دلیل سیستم های هیدرولیک را به خدمت گرفته اند که از کارایی بالایی در حرکت کنترل کننده ها، ظرفیت بالا در تزریق و طراحی مستحکم برای انجام عملیات طولانی برخوردارند. با توجه به صرفه اقتصادی IML در مقایسه با روش های معمول، سرعت بالای خط تولید و تنوع محصولات تحت پوشش، IML از آینده ای بسیار روشن برخوردار است. گستره محصولات تحت پوشش نیز به دلیل روی آوردن مردم به استفاده از کالاهای لوکس رو به افزایش است. از دیگر محرک های موجود در بازار که هر کدام به نوعی تضمین کننده آینده روشن IML می باشند تمایل به دارا بودن آزادی عمل در طراحی لیبل مورد استفاده، تمایل شدید صاحبان صنایع به اتوماسیون و نگرانی های زیست محیطی می باشد.