آموزش آشنایی با ساختار مقاله ی علمی

[fanous 11130]

 

 

 

آشنایی با ساختار مقاله علمی

نقشی که علم بر عهده دارد این است که قوانین و اصول کلی را در زمینه چگونگی وقایع و پدیده هایی که به علم مورد بحث ارتباط دارد ایجاد کند و از این رهگذر ما را قادر سازد تا دانستنی های خود را پیرامون مسائل مختلف به یکدیگر مرتبط سازیم و نسبت به وقایعی که هنوز برایمان ناشناخته است، به درستی و به طور قابل اعتمادی پیش بینی نماییم.

مطمئنا آموزش و پرورش هر چه با تحقیق و مطالعه و مباحث علمی و اطلا ع یافتن از ساختارهای علمی آمیخته شود، مسیر بهتری را در جهت تحقق اهداف خود پیدا خواهد نمود، تدوین مقاله علمی برای انتشار در مجله های علمی به ویژه در محیط های دانشگاهی شیوه متعارضی برای تولید کنندگان و دست اندرکاران مسائل علمی است. صرف نظر از آثار حقوقی، اداری و استخدامی مقالا ت علمی، هر نویسنده ای علا قه مند است حاصل کار خود را در مجله یا نشریه ای منتشر کند و آن را به اطلاع علا قه مندان برساند.

ضمن این که غالبا محققان، اعم از دانشجویان تحصیلا ت تکمیلی یا مجریان پروژه ها… ناگریزند از کار خود مقاله ای ارائه دهند.

 

● انواع مقالات علمی:

مقالا ت علمی را می توان به دو دسته کلی تقسیم نمود: پژوهشی و مطالعاتی

۱) مقالا ت پژوهشی:

این مقالا ت اعم از بنیادی یا کاربردی، مستخرج از یک پروژه تحقیقاتی می باشد که معمولا به تولید علمی منجر می شود، بنابراین، دارای نوآوری علمی است و در مجله های معتبر علمی- پژوهشی داخل یا خارج از کشور منتشر می شود. بنابراین، دارای نوآوری علمی است و در مجله های معتبر علمی- پژوهشی داخل یا خارج از کشور منتشر می شود.

مجله های معتبر داخلی در شکل فصلنامه شامل آن دسته از مجله هایی است که «کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور» در وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری به آن ها ارزش و درجه علمی پژوهشی اعطا می کند.

مجله های علمی که از طرف مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی داخل و خارج از کشور انتشار می یابند، به دلیل این که دارای هیات تحریریه هستند و مقالا ت منتشره در آن ها پس از داوری از سوی صاحبنظران پذیرفته می شود اعتبار علمی دارند.

۲) مقالات مطالعاتی و ترویجی:

این مقالا ت بر پایه جابه جایی، تلفیق و ترکیب دانش موجود تهیه می شوند و معمولا به روشن شدن زوایای مساله ای کمک می نمایند، ولی ارزش و اعتبار مقالا ت پژوهشی را ندارند. از این گونه مقالا ت می توان به مقالا ت مروری، تدوینی، ترجمه ای، تحلیلی اشاره کرد. در این مقاله های تحلیلی ارزش و اعتبار بالا تری دارند.

● ساختار مقاله علمی:

ساختار مورد بحث در این جا ساختار یک مقاله علمی- پژوهشی است که منبع از گزارش تحقیق یک پروژه تحقیقاتی است، بنابراین شامل مقالا ت مطالعاتی نمی شود، هر چند تعدادی از عناصر ساختاری آن ها نظیر چکیده، واژگان کلیدی، مقدمه، نتیجه و فهرست منابع، با یکدیگر مشترک است. ساختار یک مقاله علمی- پژوهشی با حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ کلمه دارای عناصر زیر است:

۱) مشخصات مقاله:

شامل عنوان مقاله که باید رسا و مختصر و معرف مقصود نویسنده و محتوای مقاله باشد. نام نویسنده یا نویسندگان، زمان و مکان تهیه مقاله، نام دانشگاه یا موسسه مربوطه، عنوان و رتبه نویسندگان و در نهایت نام نویسنده عهده دار مکاتبات و آدرس پستی، الکترونیکی و نمابر وی در صفحه عنوان ذکر می شود.

۲) چکیده:

در حد نیم صفحه (۱۰۰ تا ۲۰۰ کلمه) با خط ریزتر و در فضای محدودتر از متن اصلی مقاله آورده می شود چنان چه مقاله به زبان فارسی باشد لا زم است چکیده انگلیسی آن نیز تهیه شود. در پایان چکیده واژگان کلیدی بین ۳ تا ۵ واژه درج می گردد. چکیده و واژگان کلیدی برای درج در بانک های اطلا عاتی الکترونیکی کاربرد دارند. چکیده مقاله باید شامل مطالبی درباره ضرورت پرداختن به موضوع، فرضیه یا سوال تحقیق، روش تحقیق و تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری باشد.

[fanous 11130]

۳) مقدمه:

در مقدمه به مبانی نظری موضوع مقاله، قلمرو جغرافیایی یا موضوعی مقاله پرداخته می شود و بر اهمیت مساله و موضوع و ابعاد آن تاکید می شود.

۴) روش تحقیق:

در این قسمت سوال یا سوالات تحقیق، فرضیه ها، جامعه آماری نمونه گیری، روش های گردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و سایر مسائل مربوط توضیح داده می شود.

۵) اطلاعات و داده ها:

در این یافته های آماری و غیرآماری تحقیقی که مواد خام تجزیه و تحلیل را تشکیل می دهد ذکر می شود.

۶) تجزیه و تحلیل:

در این قسمت اطلاعات و داده ها که در راستای هدف تحقیقی و تست فرضیه ها مورد تجزیه و تحلیل یا بحث قرار گرفته است بیان می شود.

۷) نتیجه گیری:

نتایج حاصل از ارزیابی و تست فرضیه یا فرضیه ها مورد بحث قرار می گیرد و شناخت حاصل از پژوهش یا به عبارتی دستاورد تحقیق در جهت کشف جدید بیان می شده و در نهایت گزاره علمی تحقیق تدوین و ارائه می شود.

۸) شناسایی و تصدیق:

در اینجا نام و مشخصات اشخاص حقیقی و حقوقی که از تحقیق حمایت و پشتیبانی کرده یا هزینه آن را متقبل شده اند ذکر می شود و به نحوی از آنها تشکر و قدردانی به عمل می آید.

[fanous 11130]

۹) منابع:

منابع شامل فهرستی از کتاب ها و مقالاتی که پژوهشگر در انجام پژوهش خود از آنها استفاده کرده است که آنها را به صورت الفبایی تهیه و تنظیم می کند. در تهیه و تنظیم این فهرست باید کلیه اطلاعات کتابشناسی گنجانده شود. فهرست منابع و ماخذ به یکی از اشکال که در طرح تحقیق شماره (۱) ذکر شده است تهیه می شود. نویسنده مقاله باید توجه داشته باشد که مجله های علمی گاه سبک خاصی درنحوه ارجاع دهی دارند; بنابراین باید هنگام نگارش مقاله سبک و شرایط آنها را که معمولا در صفحه راهنمایی در داخل مجله به همین منظور درج می شود رعایت نماید. در ضمن چنانچه نویسنده یادداشت هایی دارد می تواند آنها را جداگانه و قبل از فهرست منابع درج کند و اگر تعداد آنها اندک است می تواند در پاورقی به ذکر آنها بپردازد.

۱۰) ضمائم: این قسمت عبارت است از برخی اشکال و اسناد ضروری نظیر نقشه، آمار، تصویر و نمودار که بر غنای مطلب می افزاید و محقق می تواند آنها را ضمیمه مقاله بنماید. ولی چنانچه محل درج آنها در میان مطالب مقاله است باید جای آنها را مشخص کند.

در تدوین مقاله علمی توجه به نکات زیر بر اعتبار مقاله می افزاید:

۱) در مقاله به اصل موضوع آن توجه شود و از حاشیه روی و پرداختن به موضوعات فرعی و غیرضروری پرهیز شود.

۲) از تکرار غیرضروری مطالب خودداری شود.

۳) از منابع و ماخذ به روش موردنظر مجله استفاده شود و منابع و ماخذ (ترجیحا دست اول) مربوط به آمارها، نقل قول ها، تعاریف، مدل ها و قضایای کلی ذکر شود.

۴) آداب نگارش رعایت و در صورت امکان مقاله ویرایش شود.

۵) از تصاویر، جداول، نمودارها و اشکال به خوبی و مرتبط با بحث استفاده شود و محل مناسب درج آنها مشخص شود.

۶) مقاله از ظاهر فیزیکی تمیز، شکیل و زیبا برخوردار باشد.

۷) فاصله خطوط، ترازبندی، فاصله از حاشیه ها و نظایر آن رعایت شود.

۸) از چاپ مقاله در بیش از یک مجله خودداری شود.

۹) دیسکت متن تایپ شده مقاله همراه آن برای مجله ارسال شود و تایپ آن به زبان، قلم و فونت موردنظر مجله انجام پذیرد.

۱۰) عنوان کتب و مقالات مورد استفاده در فهرست منابع با حروف کچ تایپ شود (یا کمی بزرگتر)

۱۱) مقیاس ها، تاریخ ها و نشانه ها در سراسر مقاله یکدست شده و در صورت ضرورت استفاده از تنوع در آنها، معادل آنها در پرانتز ذکر شود. همچنین استفاده از سمبل ها و مقیاس های بین المللی یا رایج در رشته علمی توصیه می شود.

۱۲) معادل لاتین واژه های تخصصی و نیز اسامی افراد، جایها و… در پاورقی صفحه مربوطه درج شود.

۱۳) الگوی رایج در مجله های معتبر علمی جهان در ارجاع دهی، الگوی بین متن (نام نویسنده، سال نشر: صفحه صفحه) و فهرست انتهایی مکمل آن است.

اهمیت چگونه نوشتن، از چه نوشتن کمتر نیست. یک مقاله علمی، آموزشی دارای شش بخش اصلی می باشد.

۱) عنوان

۲) مقدمه

۳) پیکره

۴) نتیجه

۵) منابع

۶) جدول ها، نمودارها و عکس ها مقدمه خوب خواننده را جذب می نماید ۱:

یک مقدمه خوب به خواننده کمک می کند تصمیم بگیرد آیا برای خواندن آن وقت بگذارد یا نه؟

● ویژگی های یک مقدمه خوب

۱) به طور خلاصه، موضوع اصلی مقاله را مشخص کند: برای مثال مقدمه یک مقاله آموزش علوم را می آوریم: همه دانش آموزان به خصوص آنانی که با طبیعت کمتر ارتباط دارند، باید فرصت مشاهده گیاهان و جانوران مختلف را در کلاس درس و زمین مدرسه داشته باشند. موضوع اصلی: ارتباط دانش آموزان با طبیعت است.

۲) نوع مقاله ای که نوشته شده است را مشخص کند: دیدگاه آموزشی، روش تدریس، فعالیت یا طرح درس برای مثال: طرح های ساده ای که در این مقاله پیشنهاد شده است ماده اولیه خاصی نمی خواهند.

سه فعالیت که بر دانش آموزان در یادگیری درباره طبیعت کمک می کنند و هر سه مورد براساس استانداردهای آموزش علوم طراحی می شده اند. نوع مقاله: معرفی فعالیت

[fanous 11130]

۳) روی جالب ترین، خاص ترین و چشمگیر ترین نقطه مقاله تاکید کند. برای مثال: کشاندن کنجکاوی علمی به حیاط مدارس بر هیجان درس ها می افزاید و احساس لذت بردن از

فضای بیرون را در دانشآموزان پرورش می دهد. نقطه ثقل مقاله: استفاده از فضاهای شهری برای تقویت ارتباط دانشآموزان با طبیعت

۴) توضیح دهید که شرح درس یا فعالیت پیشنهادی مقاله در کجای برنامهآموزشی قرار می گیرد: برای مثال استانداردهای آموزش علوم، دانشآموزان را به کنجکاوی علمی فرا می خواند و نویسنده مشخص می نماید که کدام استانداردهای آموزشی رادر فعالیت های پیشنهادی خود پوشش می دهد و در جای جای پیکره مقاله به این استانداردها اشاره می کند برای مثال: آزمایش ساده ای طرح ریزی و اجرا کنید. دانشآموزان را به چهار گروه تقسیم کنید وهر گروه محلی از محوطه مدرسه را برای مطالعه خود انتخاب می کند در این مطالعه، هر گروه انواع الگوهای رنگی موجود و تعداد پرندگان مشاهده شده با هر نوع الگوی رنگی را ثبت می کند.

۵) مشخص کند که چه چیزی باعث شده است نویسنده مقاله آن فعالیت یا طرح درس را انتخاب کند.

مقدمه خوب چند ویژگی دیگری نیز باید داشته باشد:

نه زیاد کلی و نه زیاد مشروح باشد ودر واقع هدف هایی را که از آن انتظار می رود در کم ترین جمله ها پوشش دهد.

بینش خاص شما در آن مطرح شده باشد و با ارجاع دادن به پژوهش های دیگران پرنشده باشد.

به زبان عامیانه یا بسیار تخصصی نوشته نشده باشد.

گیرا باشد و در صورت نیاز از تشبیه، ضرب المثل یا خاطره برای جذاب کردن آن استفاده شده باشد.

با چند جمله مناسب به پیکره مقاله مرتبط شده باشد.

پیکره مقاله، تصویر کاملی را در معرض دید قرار می دهد.

در پیکره مقاله باید به صورت منطقی توصیف کاملی از طرح، فعالیت یا مطالعه پژوهشی خود عرضه کنیم. برای این که پیکره مناسبی برای مقاله خود فراهم کنید بهتر است، پیش از آماده کردن دست نوشت خود به پرسش های زیر پاسخ دهید.

▪ طرح من درباره چیست؟

▪ این طرح چگونه به ذهن من آمد؟

▪ طرح از مرحله ای به مرحله دیگر چگونه پیشرفت کرد؟

▪ چگونه به دانشآموزان / آموزشگران معرفی شد؟

▪ آموخته ها چگونه ارزشیابی شد؟…

اگر پاسخ این گونه سوالا ت را داشته باشید راحتی بیشتر می توانید مقاله خود را بنویسید.

● نتیجه مقاله

نتیجه کار خود را بنویسید: نتیجه مقاله از بخش هایی است که کمتر مورد توجه قرار می گیرد نتیجه مقاله باید بازگو کننده آن چه باشدکه شما از تجربه خود آموخته اید مهم است که از بازگو کردن دوباره آنچه در پیکره مقاله آمده است پرهیز کنید.

هنگامی که نتیجه را می نویسید پرسش های زیر را مورد نظر داشته باشید:

۱) پیامدهای این تجربه چه بود.

۲) آیا همه چیز آن گونه که برنامه ریزی شده بود پیش می رفت؟

۳) آیا برای گسترش تجربه خود پیشنهادی دارید؟

[مهندس خوش فکر 11397]

نگارش مقالات علمی و ترجمه ی مقالات و تحقیق مستمر یکی از مهم ترین اصول پیشرفت در رشته ی تحصیلی مورد نظرمان میباشد..........