همه چی درباره استانداردهای ایزو

[fanous 11130]

مقدمـه

 

استاندارد ISO19011:2002 راهنمایی هایی را برای مدیریت کردن (اداره کردن) برنامه های ممیزی، انجام ممیزی های داخلی و بیرونی در مورد سیستم ها و ابزارهاي مدیریتي و مهندسي و همچنین شایستگی (صلاحیت) و ارزشیابی ممیزان، ارائه می نماید. قصد بر آن است تا راهنمایی های ذکر شده در این استاندارد بین المللی برای گستره وسیعی از استفاده کنندگان بالقوه، از جمله ممیزان، سازمانهای در حال اجرای سیستم‌ها و ابزارهاي مدیریتي و مهندسي، سازمانهایی که ملزم به انجام ممیزی بر مبنای قرارداد هستند و همچنین سازمانهایی که در امر آموزش یا تائید شایستگی ممیزان، گواهی کردن/یا ثبت کردن سیستم ها و ابزارهاي مدیریتي و مهندسي ، نهاد تائید صلاحیت یا استاندارد کردن در حیطه ارزیابی انطباق دخیل هستند، کاربرد داشته باشد.

همان طور که گفته شد این استاندارد بین المللی راهنمایی های را در مورد اصول اساسی ممیزی، مدیریت کردن (اداره کردن) برنامه های ممیزی، انجام ممیزی های سیستم مدیریت و همچنین راهنمایی هایی جهت شایستگی ممیزان سیستمهای مدیریت ارائه می دهد. این استاندارد برای کلیه سازمانهایی که به انجام ممیزی‌های داخلی یا بیرونی در رابطه با سیستم مدیریت یا مدیریت کردن برنامه ممیزی نیاز دارند، کاربرد دارد.

بکارگیری این استاندارد در انجام سایر انواع ممیزی ها نیز عموماً امکان پذیر است، مشروط بر آنکه در چنین مواردی ملاحظات لازم برای شناسایی شایستگی مورد نیاز برای اعضاء تیم ممیزی مد نظر قرار گیرد.

مفهوم ممیزی

ممیزی کردن بر پایه و اصول مشخصی استوار می باشد. این امر موجب می شود تا ممیزی به عنوان یک ابزار اثربخش و قابل اعتماد جهت پشتیبانی از خط مشی ها و کنترل های مدیریتی درآید و اطلاعاتی را فراهم آورد تا بر مبنای آنها سازمان بتواند عملکرد خود را بهبود بخشد. پیروی از این اصول یک پیش نیاز ضروری برای دستیابی به نتایج نهایی ممیزی است به گونه ای که منجر به کسب نتایجی گردد که کافی و مرتبط با یکدیگر باشند و همچنین ممیزان را قادر می سازد تا بتوانند به صورت مستقل از یکدیگر کار کنند و به نتایج مشابهی برای دستیابی مشابه دست یابند.

تعریف ممیزی (Audit)

فرآیندی نظام یافته، مستقل و مدون، به منظور بدست آوردن شواهد ممیزی و ارزیابی آنها به صورت عینی جهت تعیین میزانی که معیارهای ممیزی برآورده می شوند .

انواع ممیزی

• ممیزی شخص اول (داخلی)(First party audit (internal))
  

ممیزی های داخلی که گاهی “ ممیزی شخص اول” نیز نامیده می شود، توسط خود سازمان یا از جانب آن جهت بازنگری مدیریت و سایر مقاصد داخلی انجام می گیرد و می تواند مبنایی برای خود اظهاری سازمان در مورد انطباق باشد. در بسیاری موارد، بخصوص در سازمانهای کوچک، مستقل بودن می تواند از طریق مسئولیت نداشتن در فعالیتی که تحت ممیزی است، به اثبات برسد.

[fanous 11130]

• ممیزی شخص دوم(Second party audit)
  

ممیزی ای است که توسط طرفهایی که در مورد سازمان ذینفع هستند، از قبیل مشتریان سازمان یا از جانب آنان بر پایه معیار یا استاندارد توافق شده انجام میگیرد.

• ممیزی شخص ثالث (بیرونی)(Third party audit (external))
  

ممیزی است که توسط سازمانهای برون سازمانی منتقل دارای صلاحیت و اعتبار یافته، انجام می گیرد. این سازمانها انطباق با الزاماتی از قبیل الزامات استاندارد ایزو 9001 یا ایزو 14001 و امثالهم را گواهی یا ثبت می کنند.

اصطلاحات و تعاریف ممیزی

1- معیارهای ممیزی (Audit criteria)

مجموعه ای از خط مشی ها، روشهای اجرایی یا الزامات و یا خواسته هایی که به عنوان مرجع مورد استفاده واقع می شود.

یادآوری : معیارهای ممیزی به عنوان یک مرجع که شواهد ممیزی با آن مقایسه میشود، بکار می روند.

2- شواهد ممیزی (Audit evidence)

سوابق، شرح ماوقع یا سایر اطلاعات که به معیارهای ممیزی مربوط و قابل تصدیق باشند.

یادآوری : شواهد ممیزی می تواند کیفی یا کمی باشد.

3- یافته های ممیزی (Audit findings)

نتایج حاصل از ارزیابی شواهد ممیزی گردآوری شده در مقایسه با معیارهای ممیزی.

یادآوری : یافته های ممیزی می تواند انطباق یا عدم انطباق با معیارهای ممیزی یا فرصتهای بهبود را مشخص کند.

4- نتیجه نهایی ممیزی (Audit conclusion)

ماحصل یک ممیزی فراهم شده بوسیله تیم ممیزی بعد از درنظر گرفتن اهداف ممیزی و کلیه یافته های ممیزی .

5- کارفرمای ممیزی (Audit client)

سازمان یا شخص درخواست کننده ممیزی .

یادآوری: کارفرمای ممیزی می تواند ممیزی شونده یا هر سازمان دیگری باشد که از نظر قانونی یا قراردادی حق درخواست ممیزی را دارا می باشد.

6- ممیزی شونده (Auditee)

سازمان مورد ممیزی .

7- ممیز (Auditor)

شخص دارای شایستگی جهت انجام ممیزی.

8- تیم ممیزی (Audit team)

یک یا چند ممیز که یک ممیزی را انجام می دهند و هرگاه لازم باشد، بوسیله کارشناسان فنی پشتیبانی می گردند.

یادآوری 1 : یک ممیز از بین تیم ممیزی معمولاً به عنوان راهبر تیم ممیزی (سر ممیز) منصوب میشود.

یادآوری 2 : تیم ممیزی می تواند ممیزان در حال آموزش را شامل گردد.

9- طرح ممیزی (Audit plan)

شرحی در مورد فعالیت ها و ترتیبات، برای انجام یک ممیزی

10- دامنه ممیزی (Audit scope)

گستره و محدوده های یک ممیزی

یادآوری : دامنه ممیزی معمولاً شامل شرحی از مکانهای فیزیکی، واحدهای سازمانی، فعالیتها و فرآیندها و همچنین مدت زمانی که ممیزی بطول می انجامد می باشد.

11- شایستگی (competence)

توانایی و خصوصیات شخصی به اثبات رسیده دربکارگیری دانش و مهارت ها

12- مشاهده ( (Observation

بیانیه واقعیات، متکی بر شواهد عینی که در هنگام ممیزی تهیه می شود.

[fanous 11130]

13- شواهد عینی ((Objective evidence

داده هایی که وجود یا واقعیت چیزی را تائید می کند.

یادآوری : شواهد عینی را می توان از طریق مشاهده، اندازه گیری، آزمون یا طرق دیگر بدست آورد.

14- آزمون (Test)

تعیین یک یا چند ویژگی بر طبق یک روش اجرایی.

15- روش اجرایی (Procedure)

طریقه مشخص شده ای برای اجرای یک فعالیت یا یک فرآیند .

16- فرآیند (Process)

مجموعه فعالیت های مرتبط به هم یا متعامل که ورودیها را به خروجیها تبدیل می کند.

17- انطباق (Conformity)

برآورده شدن یک الزام یا خواسته

اصطلاحات “مطابقت” و “تطابق” نیز به این معنا به کار می رود ولی بهتر است استفاده نشود.

18- عدم انطباق (Nonconformity)

برآورده نشدن یک الزام یا خواسته

19- عیب (Defect)

برآورده نشدن یک الزام و یا خواسته در رابطه با کاربرد مورد نظر یا کاربرد مشخص شده.

• تمایز میان مفاهیم عیب و عدم انطباق حایز اهمیت است. اصطلاح عیب را بایستی با نهایت احتیاط بکار برد.
  
• کاربرد مورد نظر به نحوی که مورد نظر مشتری، می تواند تحت تاثیر اطلاعاتی که سازمان (تامین کننده) ارائه می کند از قبیل دستورالعمل بکارگیری یا نگهداری قرار گیرد.
  

20- ممیزی تلفیقی (Combined Audit)

هنگامی که سیستم مدیریت کیفیت و سیستم مدیریت زیست محیطی با هم مورد ممیزی قرار می‌گیرند، آن را ممیزی تلفیقی می نامند.

21- ممیزی مشترک (Joint Audit)

هنگامی که دو یا چند سازمان ممیزی کننده در انجام مشترک ممیزی یک “ ممیزی شونده” همکاری می کنند، آن را ممیزی مشترک می نامند.

اهداف ممیزی(Objectives)

شامل موارد ذیل می باشد :

• تعیین میزان انطباق سیستم مدیریت ممیزی شونده یا بخشهایی از آن با معیارهای ممیزی
  
• ارزیابی توانمندی سیستم مدیریت جهت کسب اطمینان از مطابقت آن با الزامات قانونی ، مقرراتی و قراردادی
  
• ارزیابی اثربخشی سیستم مدیریت در برآورده کردن اهداف تعیین شده برای آن
  
• شناسایی نواحی بالقوه برای بهبود سیستم مدیریت
  

دامنـه ممیزی (Scope)

در واقع گستره و محدوده های ممیزی را مشخص می کند، از قبیل : مکان ها، فعالیت ها، فرآیندها، خدمات و مدت زمانی که بایستی به ممیزی اختصاص داده شود

معیـارهای ممیزی (Criteria)

معیارهای ممیزی در واقع اسناد و مدارک مرجعی هستند که ممیزی در مقایسه با آنها صورت می گیرد، و برای هر نوع ممیزی، تعیین معیارهای ممیزی حایز اهمیت هستند و در واقع انطباق در مقایسه با آنها سنجیده می شود.

این معیارها می تواند شامل خط مشی های مرتبط سازمان، روشهای اجرایی، استانداردها، قوانین و مقررات، الزامات سیستم مدیریت، الزامات قراردادی و آئین کارهای تجاری و فرآیندها باشد.

برنامه ممیزی audit program))

مجموعه ای از یک یا چند ممیزی برنامه ریزی شده برای محدوده زمانی مشخص و برای دستیابی به هدفی خاص.

لازمبه یادآوری است که

• اهداف ممیزی بایستی توسط کارفرمای ممیزی تعیین گردد.
  
• معیارهای ممیزی بایستی بین کارفرمای ممیزی و راهبر تیم ممیزی تعیین گردد و به اطلاع ممیزی شونده نیز برسد.
  
• هر نوع تغییر در اهداف، دامنه و معیارهای ممیزی بایستی بر حسب توافق طرف های دخیل در ممیزی صورت گیرد.
  
• هر گاه ممیزی (مشترک) یا ممیزی (تلفیقی) صورت میگیرد، راهبر تیم ممیزی (سر ممیز) بایستی اطمینان یابد که اهداف ، دامنه و معیارهای ممیزی با ماهیت ممیزی هماهنگ و متناسب باشد.
  

روشهای اجرایی ممیزی(Audit procedures)

روشهای اجرایی ممیزی بایستی به موارد زیر ارجاع دهد:

• طرح ریزی و زمانبندی ممیزی ها
  
• نحوه حصول اطمینان از شایستگی ممیزان و راهبر تیم ممیزی (سر ممیز)
  
• نحوه انتخاب تیم ممیزی مناسب و واگذاری صحیح نقش ها و مسئولیت ها
  
• نحوه انجام ممیزی ها
  
• نحوه انجام ممیزی های پیگیرانه بعدی
  
• نحوه نگهداری سوابق ممیزی
  
• نحوه پایش از عملکرد و اثربخشی برنامه ممیزی
  
• نحوه گزارش دهی به مدیریت ارشد در مورد نتایج حاصل از انجام ممیزی
  

موارد فوق می تواند در یک روش اجرایی شرح داده شود.

سوابق ممیزی (Audit records)

سوابق ناشی از انجام ممیزی بایستی به طریق مناسب نگهداری شود. این سوابق می تواند شامل موارد زیر باشد:

• طرح ها / برنامه های ممیزی
  
• گزارش های ممیزی
  
• گزارش های ثبت و اعلام عدم انطباق ها
  
• گزارش های اقدامات اصلاحی و اقدامات پیشگیرانه اتخاذ شده
  
• گزارشهای ممیزی پیگیرانه بعدی
  
• نتایج بازنگری برنامه ممیزی
  
• شایستگی ممیز / ممیزان و ارزشیابی عملکرد آنان
  
• انتخاب اعضاء تیم ممیزی
  
• حفظ و ارتقاء شایستگی ممیزان
  

فعالیت های ممیزی(Audit activities)

طرح ریزی و انجام فعالیت های ممیزی جزئی از برنامه ممیزی محسوب می شود. این فعالیت ها به صورت عمده عبارتند از :

• آغاز ممیزی (Initiating audit)
  
• بررسی مستندات (Document review)
  
• آماده شدن برای ممیزی در محل (On-site audit preparing)
  
• انجام ممیزی در محل(On-site audit conducting)
  
• تهیه ، تائید و توزیع گزارش ممیزیPreparing, approving and distributing the audit) report)
  
• تکمیل ممیزی(Completing the audit)
  
• انجام ممیزی پیگیرانه (Follow-up audit)
  

تعیین تکلیف عدم انطباق(Desposition of Nonconformity)

اقدامی که در مورد یک مقوله نامنطبق باید صورت گیرد تا عدم انطباق برطرف گردد. این اقدام می تواند به صورت های “ اصلاح” از قبیل دوباره کاری یا بازکاری و نیز درجه بندی مجدد – اسقاط کردن یا باطل کردن – مردود کردن – اجازه ارفاقی و اصلاح یک سند و یا یکی از الزامات، انجام گیرد.

اقدام اصلاحی(Corrective action)

اقدامی که برای از بین بردن علل بوجود آورنده عدم انطباق یا عیب و یا سایر شرایط نا مطلوب بالفعل و به منظور جلوگیری از وقوع مجدد آنها انجام می گیرد.

میان “اصلاح” و “ اقدام اصلاحی” تفاوت وجود دارد .“ اصلاح” در مورد دوباره کاری-بازکاری یا تنظیم مجدد بکار می رود و به تعیین تکلیف برای عدم انطباق بالفعل مرتبط است ، در حالی که “ اقدام اصلاحی” به رفع علل عدم انطباق، مرتبط میشود.

اقدام پیشگیرانه(Preventive action)

اقدامی که برای از بین بردن علل بوجود آورنده عدم انطباق یا عیب و یا سایر شرایط نامطلوب بالقوه و به منظور پیشگیری از وقوع آنها انجام می گیرد.

مسئولیت های ممیز(Auditor’s responsibilities)

• انطباق و تبعیت از الزامات ممیزی
  
• انتقال و مشخص کردن الزامات ممیزی
  
• برنامه ریزی و انجام مسئولیت های واگذار شده به صورت موثر و کارا
  
• گزارش کردن یافته های ممیزی
  
• تصدیق اثربخش بودن اقدامات اصلاحی انجام شده (در صورت درخواست متقاضی یا بر حسب قرارداد)
  
• نگهداری و حفاظت از مدارک مرتبط به ممیزی (ارائه کردن – محرمانه ماندن – منطقی بودن)
  
• همکاری و حمایت از راهبر تیم ممیزی(سر ممیز)
  

مراحل ثبت و پیگیری عدم انطباق

• Corrective action request form

  
  

• Root cause analysis form

  
  

• Action plan form

  
  

• Follow-up form

  
  

درمواجهه با یک عدم انطباق باید توجه داشت که :

• همواره عدم انطباق را به روشنی و در حد کفایت شرح و به مدرک / مدارک مربوطه ارجاع داده شود، به گونه ای که موضوع قابل درک و قابل رجوع بعدی باشد.
  
• توانایی به خلاصه نویسی “ زیاد” مطرح نیست. بلکه در حد کفایت نوشتن ضرورت است.
  

[fanous 11130]

استاندارد جدیدالتدوین ایزو 19011 ویرایش 2002 مباحثی از جمله مدیریت ، برنامه ریزی ، اجرای ممیزی و شرایط احراز ممیزان را برای دو سیستم مدیریت کیفیت و مدیریت زیست محیطی تشرح و بیان می نماید . خوانندگان محترم اطلاع دارند که تمام استانداردها منجر به ختم گواهی نامه نمی شوند . استاندارد ایزو 19011 هم از همان گروه است که گواهینامه برای آن صادر نمی گردد و بعنوان یک راهنما عمل میکند تا ممیزان داخلی و خارجی دو سیستم کیفیت و زیست محیطی بتوانند به نحو مطلوب سیستم های خود را ممیزی کنند .

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Yuhana 12780]

درباره استاندارد ایزو

 

ایزو (ISO) کوتاه شده نام سازمان بین‌المللی (International Standard Organization) می‌‌باشد. مؤسسه بین‌المللی استاندارد سازی (ایزو) یک فدراسیون بین‌المللی متشکل از نهادهای ملی استاندارد است. تعداد این نهادها بالغ بر 140 نهاد می‌باشد که هریک از یک کشور برخاسته‌اند. ایزو یک سازمان غیر دولتی است که در سال 1947 میلادی تاسیس شد. وظیفه ایزو ارتقاء توسعه استاندارد سازی و فعالیتهای مربوطه در جهان با دیدگاهی است که هم به ایجاد تسهیلات در زمینه تبادل بین‌المللی کالاها و خدمات توجه دارد و هم توسعه همکاری در زمینه‌های فکری ـ علمی ـ فنی و اقتصادی را در نظر دور ندارد. ما حاصل فعالیتهای ایزو قراردادهای بین‌المللی خواهد بود که به عنوان استانداردهای بین‌المللی انتشار می‌یابد. سیستمهای مدیریتی ایزو از طریق بیش از 430000 سازمان در 158 کشور به اجرا درمی‌آید.

[Yuhana 12780]

1) سیستم‌های مدیریت کیفیت، سری استانداردهای iso 9000

در سال 1987 کمیته فنی 176 سازمان ایزو (isotc/176) سری استانداردهای iso 9000 را به جهانیان ارائه نمود.

هدف از تدوین این سری استاندارد، به وجود آوردن الگویی بین‌المللی برای پیاده‌سازی و استقرار سیستم‌های مدیریت و تضمین کیفیت بوده است که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت.

سیستم‌های مدیریت کیفیت به منظور حفظ سطح کیفیت تعریف شده و بهبود کیفیت از طریق اصلاح فرایندها، در سازمان پیاده‌سازی می‌شود. امروزه واحدهای خدماتی نیز مانند واحدهای صنعتی، علاقه زیادی به استقرار سیستم کیفیت نشان می‌دهند.

[Yuhana 12780]

فواید استقرار سیستم مدیریت کیفی

-سیستم‌های مدیریت کیفیت به عنوان وسیله‌ای برای به وجود آوردن محصولات منطبق با آنچه از سوی سازمان به مشتری تعهد شده است با توجه به فواید زیر، در سازمان استقرار می‌یابد.

-بررسی مجدد فعالیت‌های سازمان بر اساس اهداف سازمان و رفع کاستی‌ها

-شفافیت فرایندها و شاخص‌ها در سازمان

-جلوگیری از دوباره‌کاری‌ها به واسطه تعریف فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده و سیستماتیک

-کاهش هزینه‌ها

-ایجاد اطمینان و اعتماد در درون سازمان (رده‌های مدیریتی و کارکنان)

-ایجاد اطمینان و اعتماد در برون سازمان (مشتری) و بالطبع قابلیت عرض اندام در فضاهای مختلف تجاری

-افزایش توان رقابت در عرصه بین‌الملل

[Yuhana 12780]

سیستم‌های مدیریت زیست محیطی، سری استانداردهایiso 14000

 

استانداردهای خانواده iso 14000 شامل استانداردهای بین‌المللی در رابطه با سیستم‌های زیست محیطی می‌باشد. این استانداردها در سال 1996 میلادی توسط کمیته فنی 207 سازمان ایزو به وجود آمدند.

یک سیستم مدیریت زیست محیطی می‌تواند به عنوان بخشی از سیستم‌های جامع مدیریت به حساب آید. این سیستم‌ها شامل ساختار سازمانی، فعالیتهای طرح‌ریزی، تعریف مسئولیت‌ها، تعیین روش‌ها و فرآیندها و همچنین در اختیارگیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری و حفظ خط مشی زیست محیطی سازمان است.

سیستم مدیریت زیست بر مبنای iso 14001 به عنوان یک الگوی اجرایی توسط مرجع صدور گواهینامه (cb) مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

[Yuhana 12780]

فواید استقرار سیستم مدیریت محیط زیست

 

-اهمیت دادن به جنبه‌های زیست محیطی در تولید و یا ارائه خدمات

-یکپارچه کردن سیستم‌های مدیریتی و بهبمود روش‌های مدیریت

-به حداقل رساندن موانع غیر تعرفه‌ای تجاری و تسهیل تجارت بین‌الملل با توجه به بها دادن بیشتر به محیط زیست در سازمان‌ها

-جلب مشتریان بیشتر و افزایش سهم بازار در سطح بین‌المللی

-استفاده بهینه از منابع طبیعی

-رعایت قوانین ملی زیست محیطی

-حفاظت از محیط زیست و توجه به علائق جامعه در این ارتباط

[Yuhana 12780]

3) سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای، سری استانداردهای ohsas 18001

 

مشخصات این سری ارزیابی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (ohsas 18001) الزاماتی را برای یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (ohsas) معین می‌نماید تا یک سازمان بتواند با کنترل خطرات ایمنی و بهداشتی، عملکرد خود را بهبود بخشد. Ohsas 18001 خود بیانگر معیار عملکرد ایمنی و بهداشتی خاصی نیست و جزئیات لازم برای طراحی یک سیستم مدیریتی را نیز ارائه نمی‌دهد.

[Yuhana 12780]

فواید استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای

 

-ایجاد یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای به منظور حذف یا کاهش خطرات برای کارکنان و سایر طرف‌های ذینفع که ممکن است در معرض خطرات ایمنی و بهداشتی ناشی از فعالیت‌های سازمان باشند.

-اجرا، نگهداری و بهبود مستمر یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای

-حصول اطمینان از انطباق با خط‌مشی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای که خود تعیین کرده است.

-اثبات این انطباق به دیگران

-درخواست گواهینامه / ثبت سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای خود توسط یک سازمان بیرون

-تعیین انطباق با این مشخصات و اظهار آن توسط خود سازمان

 

فرآیند ممیزی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای بر اساس استاندارد ohsas 18001 مشابه با فرآیند ممیزی سیستم‌های مدیریت کیفی بر اساس iso 9001 و یا سیستم‌های مدیریت زیست محیطی بر اساس iso 14001 می‌باشند.

[Yuhana 12780]

iso/ts 16949:2002

 

سازمان جهانی استاندارد سازی ( iso )یک اتحادیه جهانی متشکل از

مراجع ملی استاندارد(اعضایiso )به شمار می آید. کار آماده سازی استانداردهای بین المللی معمولا از طریق کمیته های فنی iso صورت می گیرد. هر فردی بر حسب علاقه به موضوعی که کمیته فنی برای آن تشکیل شده است، حق دارد در آن کمیته به ارایه مطلب بپردازد. سازمانهای بین المللی، دولتی و غیر دولتی، که در ارتباط با iso می باشد، نیز در این کار مشارکت می نمایند. Iso بر روی موضوعات الکتروتکنیکی همکاری نزدیکی با کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک (iec ) دارد.

وظیفه اصلی کمیته های فنی، آماده سازی استانداردهای بین المللی می باشد. پیش نویس استانداردهای بین المللی که توسط کمیته های فنی مورد پذیرش قرار گیرند، برای رأی گیری بین اعضا گردش می کنند. انتشار یک استاندارد بین المللی نیازمند تایید حداقل 75% اعضا دارای حق رأی می باشد.

در شرایط دیگر، مخصوصا هنگامی که برای برخی مستندات، الزام فوری بازار وجود داشته باشد، یک کمیته فنی ممکن است نسبت به انتشار انواع دیگری از مدارک اطلاعاتی تصمیم گیری نماید:

- یک مشخصه در دسترس عمومیiso (iso/pas )یک توافقنامه، ما بین کارشناسان فنی در یک گروه کاری iso می باشد و اگر به وسیله بیش از 50% اعضای اصلی دارای حق رأی، تایید شده باشد، برای انتشار پذیرفته می شود.

- یک مشخصه فنی iso (iso/ts )یک توافقنامه، ما بین اعضای یک کمیته فنی می باشد و اگر به وسیله 3/2(دوسوم)اعضای دارای حق رأی، تایید شده باشد، برای انتشار پذیرفته می شود.

یک iso/pas یا iso/ts بعد از هر سه سال به منظور تصمیم گیری در خصوص آن که آیا باید برای سه سال دیگر تمدید شود، یا آن که برای تبدیل به یک استاندارد بین المللی، تجدید نظر شده یا منسوخ شود، مورد بازنگری قرار می گیرد. در صورت تایید iso/pasیا iso/ts ،مجددا پس از شش سال برای تبدیل به یک استاندارد بین المللی و یا منسوخ شدن، بازنگری می شود.

Iso/ts 16949:2002توسط گروه کاری بین المللی خودرو (iatf ) و انجمن تولید کنندگان خودرو ژاپن (jama ) با حمایت iso/tc 176 ،مدیریت کیفیت و تضمین کیفیت، گرد آوری شده است.

ویرایش دومiso/ts 16949 ،ویرایش اول (iso/ts 16949:1999 )که مورد ویرایش فنی قرار گرفته است را لغو کرده و جایگزین آن شده است.

Iso/ts 16949:2002 می تواند در سازمانهایی با مشخصات ذیل مورد استفاده قرار گیرد:

- سازمانهای مرتبط با صنعت خودرو که موفق به اخذ گواهینامه بین المللی iso/ts 16949:1999شده اند و قصد انتقال به iso/ts 16949:2002 را دارند.

- سازمانهای مرتبط با صنعت خودرو که موفق به اخذ گواهینامه بین المللیqs9000:1998 شده اند و قصد انتقال به iso/ts 16949:2002 را دارند.

- سازمانهای مرتبط با صنعت خودرو که موفق به اخذ گرید از شرکت ساپکو مطابق استاندارد sapco 79شده اند و قصد انتقال به iso/ts 16949:2002 را دارند.

- سازمانهای مرتبط با صنعت خودرو که با شرکت سازه گستر سایپا همکاری کرده و قصد انتقال به استاندارد qms/ar8201 و یا iso/ts 16949:2002 را دارند.

- سازمانهای مرتبط با صنعت خودرو که موفق به اخذ گواهینامه بین المللیiso9001:1994,iso9002:1994,iso9001:2000 شده اند و قصد انتقال به iso/ts 16949:2002 را دارند.

[Yuhana 12780]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

:flowerysmile:

[anjello 2427]

سلام به مهندسان عزیز صنایع

این فایلهارو تو تالار مکانیک گذاشتم ولی چون به درد شماهم میخورن لینکشو اینجا میزارم خودتون زحمت دانلودشو از تالار مکانیک بکشید

موفق باشید

لینک

[fanous 11130]

مفاهیم پایه

 

استاندارد های سری ایزو 9000 در واقع تعیین کننده ویژگی ها یا مشخصات فنی برای محصول نیستند بلکه استاندارد هایی هستند که بر فرآیند و عملکرد کلیه فعالیت ها که بر کیفیت محصول یا خدمات نهایی تاثیر می گذارند توجه دارد و به همین روی برای هر نوع صنایع تولیدی و خدماتی کاربرد دارد .

استاندارد های سری ایزو 9000 می گوید که کیفیت محصول ، فقط از طریق کنترل و بازرسی صد در صد به صورت پیوسته قابل تامین نیست بلکه کیفیت باید در فرآیند تولید و آن هم در کلیه بخشهای یک سازمان بوجود آید و به همین سبب است که کیفیت و ارزش نهادن بر کیفیت را مسئولیت مشترک کلیه کارکنان و در تمامی بخشهای یک سازمان به همراه رضایت مشتریان تلقی می نماید .

 

استانداردهای ایزو 9000

 

استاندارد های سری ایزو 9000 بطور کلی در چهار گروه طبقه بندی می شوند :

الف- استاندارد های مربوط به سیستم های مدیریت کیفیت (ایزو9000 ، ایزو 9001 ، ایزو 9004)

ب- استانداردهای مربوط به مدیریت کیفیت (سری ایزو 10000)

ج- استانداردهای راهنما و پشتیبانی کننده (ایزو 19011)

د- استاندارد های کیفیت در صنایع خاص (iso/ts 29001,iso/ts 16949)

انگیزه ها و علل استقرار سیستم کیفیت از جمله عبارتند از :

1- جلب رضایت مشتری و برآورده کردن انتظارات روز افزون مشتریان

2- توسعه تجارت جهانی

3- دریافت گواهی نامه بعنوان ابزار بازاریابی بهتر

4- دستیابی به منافع بیشتر نسبت به رقبای اقتصادی

5- بهبود مداوم کیفیت

6- کاهش ضایعات

7- انجام به موقع تعهدات

8- افزایش انگیزه های کاری

سیستم مدیریت کیفیت براساس الزامات استاندارد ایران – ایزو 9001 سال 1380

معادل استاندارد iso9001-2000

الزام 1: هدف و دامنه کاربرد

الزام2:مراجع الزامی

الزام3:اصطلاحات و تعاریف

الزام4:سیستم مدیریت کیفیت

الزام5:مسئولیت مدیریت

الزام6:مدیریت منابع

الزام7:پدید آوری محصول

الزام8:اندازه گیری ، تحلیل و بهبود

[fanous 11130]

گواهینامه های ایزو 9000

 

 

نگاهی به آمار گواهینامه های صادر شده در جهان و روند گسترش آن در دو دهه اخیر (1987 تا کنون ) این اهمیت و گسترش را نشان می دهد در دهه اخیر استقرار سیستم مدیریت کیفیت براساس استاندارد های ایزو 9000 و با تدوین این استاندارد ها توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در سال 1374 آغاز گردید این استاندارد ها زیر نظر کمیته تدوین استاندارد های مدیریت کیفیت در اداره کل نظارت بر اجرای سیستم های کیفیت تحت عنوان استاندارد های ایران – ایزو 9000 تدوین گردیده و مورد استقبال سازمانها و شرکتهای تولیدی و خدماتی ایرانی قرار گرفت.

اداره کل نظارت بر اجرای سیستم های کیفیت موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بنا بر مسئولیت تعیین شده توسط شورایعالی استاندارد مبنی بر نظارت بر کلیه فعالیتهای مرتبط با استاندارد های ایزو 9000 در کشور ، گواهینامه های صادره در کشور را از نظر اعتبار صدور مورد بررسی قرار داده و در صورت تایید در فهرست آماری ثبت گواهینامه های ایزو 9000 در کشور ثبت می نماید .

فهرست فوق بطور مرتب روز آمد شده و کلیه مشخصات گواهینامه ها در سایت اطلاع رسانی موسسه درج می گردد . جهت اطلاعات بیشتر و آخرین ویرایش استاندارد های سری ایزو 9000 به سایت اطلاع رسانی سازمان بین المللی استاندارد و سایت اطلاع رسانی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به آدرس های زیر مراجعه نمایید .

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[fanous 11130]

مفاهیم پایه استاندارد های سری ایزو 14000

 

در تداوم تدوین استاندارد های سری ایزو 9000 و استقبال چشمگیر موسسات تولیدی و خدماتی و چاره جویی اساسی پیامدهای زیست محیطی در عرصه صنعت و خدمات ، کارشناسان تدوین سازمان بین المللی استاندارد iso را بر آن داشت تا در ادامه تدوین استاندارد های سری ایزو 9000 ، استاندارد های سری ایزو 14000 در کمیته فنی 207 iso/tc مورد بررسی و تدوین قرار گیرد .

اولین سری استاندارد های ایزو 14000 در سال 1996 تدوین گردید . نگاهی به آمار گواهینامه های صادر شده در جهان و روند گسترش آن در دهه اخیر (1996 تاکنون ) این اهمیت و گسترش را نشان می دهد .

کمیسیون تدوین استاندارد های ملی ایران – ایزو 14000در اداره کل نظارت بر اجرای سیستم های کیفیت موسسه استاندارد در سال 1376 امر تدوین استاندارد های سری ایزو 14000 را با تدوین استاندارد 14001 iso تحت عنوان ایران – ایزو 14001 (سیستم های مدیریت زیست محیطی – مشخصات همراه با راهنما ) آغاز کرد و سایر استاندارد های سری ایزو 14000 نیز ترجمه و تدوین گردیده است .

 

استاندارد های ایزو 14000

 

استاندارد های سری ایزو 14000 بطور کلی در سه گروه طبقه بندی می شوند :

الف – استانداردهای سیستم های مدیریت زیست محیطی (ایزو 14001 ، ایزو 14004)

ب- استاندارد های مدیریت زیست محیطی (ایزو 14015 ، سری 14030 ، سری 14040)

ج- استاندارد های راهنما و پشتیبان (سری ایزو 14063 ، ایزو 19011 ، ایزو 14050)

سیستم مدیریت زیست محیطی براساس الزامات استاندارد ایزو 14001

 

الزام 1: هدف و دامنه کاربرد

الزام2:مراجع الزامی

الزام3:اصطلاحات و تعاریف

الزام4:الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی

الزام4-1:الزامات کلی

الزام4-2:خط مشی زیست محیطی

الزام4-3:طرح ریزی

الزام4-4:اجراء و عملیات

الزام4-5:بررسی

الزام4-6:بازنگری مدیریت

جهت اطلاعات بیشتر و آخرین ویرایش استاندارد های ایزو 14000 به سایت اطلاع رسانی سازمان بین المللی استاندارد و سایت اطلاع رسانی موسسه استاندارد به آدرس های زیر مراجعه گردد .

[spow 44197]

استاندارد چيست؟

 

استاندارد (Standard) در لغت به معني نظم و قاعده، قانون و مفاهيمي از اين قبيل است. اما معني آن در ارتباط با موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران كه مسئوليت قانوني تهيه و تدوين استانداردهاي ملي را بر عهده دارد، عبارتست از تعيين و تدوين ويژگي هاي لازم در توليد يك فراورده يا انجام يك خدمت.

 

تاريخچه موسسه استاندارد در ايران

اولين تشكيلات موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران با تصويب قانون اوزان و مقياسها در سال1304 خورشيدي مطرح شد. بعدها و در سال1332 به واسطه ضرورت تعيين ويژگي ها و نظارت بر كيفيت كالاهاي صادراتي و وارداتي، ايجاد يك تشكيلاتي رسمي مورد توجه قرار گرفت و هسته اوليه تشكيلات سازماني موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران در اداره كل تجارت وقت شكل گرفت.

در سال1339 با تصويب قانون تاسيس موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي، موسسه كار خود را در چارچوب هدف ها و مسئوليت هاي تعيين شده آغاز كرد.

موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران در سال1960 به عضويت سازمان بين المللي ISO (International Organization for Standardization) درآمد. اين سازمان خود در سال1946 در ژنو تشكيل شده است.

سازمان ايزو تا پايان سال2000 ميلادي داراي187 كميته فني اصلي (TC) 552 كميته فرعي (SC) و2100 گروه كاري(WG) و19 گروه مطالعاتي ويژه(AHG) بوده است. موسسه استاندارد در كميته هاي فني بين المللي (ISO) حضور فعال دارد و در101 كميته فني و فرعي عضو فعال و در111 كميته فني اصلي و فرعي عضو ناظر است.

 

اداره كل استان تهران

يكي از ادارات كل پرمسئوليت و پرمشغله موسسه استاندارد، اداره كل استاندارد و تحقيقات صنعتي استان تهران است.

استان تهران با وسعتي حدود1/2 درصد مساحت كشور17 درصد جمعيت و حدود25 درصد توليدات ناخالص داخلي كشور را به خود اختصاص داده است.20 درصد از واحدهاي توليدي كشور تحت پوشش موسسه استاندارد استان تهران قرار دارد و25 درصد از مجموع پروانه هاي كاربرد علامت استاندارد معتبر در ايران، از سوي اداره كل استاندارد استان تهران صادر شده است. اداره كل استاندارد و تحقيقات صنعتي استان تهران يكي از ادارات استاني موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران است كه از سال1339 به نام اداره اجراي استاندارد استان مركز تاسيس و در زمينه اجراي مقررات استاندارد اجباري كالاهاي صادراتي شروع به كار كرد. در سال1344 اداره انگ فلزات گرانبها نيز در تهران ايجاد شد. در سال1351 با تصويب و اجراي نمودار سازماني جديد موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران، مديريت استاندارد منطقه مركز ايجاد شد و ادارات اجراي استاندارد استان مركز و انگ فلزات گرانبها به همراه اداره اوزان و مقايسها و آزمايشگاه و ادارات مركز زير نظر مديريت استاندارد منطقه مركز قرار گرفت.

در حال حاضر اداره كل استاندارد و تحقيقات صنعتي استان تهران داراي10 اداره و واحد اجرايي است كه اداره امور آزمايشگاههاي آن شامل بخش هاي ميكروبيولوژي غذايي- كشاورزي، سلولوزي و بسته بندي، شوينده ها، رنگ و رزين، انگ فلزات گرانبها و بخش نساجي است.

 

علامت استاندارد ايران

واحدهاي داراي پروانه كاربرد علامت استاندارد ايران مجاز خواهند بود از علامت استاندارد ايران براي معرفي محصولات خود استفاده كنند. عدم رعايت ويژگي هاي استانداردهاي اجباري موجب پيگرد قانوني و ابطال پروانه كاربرد علامت استاندارد خواهد شد. كاربرد علامت استاندارد ايران نشانگر تعهد توليدكننده يا عرضه كننده محصول به رعايت ضوابط و موازين و استمرار انطباق مشخصات كالا با استانداردهاي ملي است. توليد، توزيع و فروش كالاهاي مشمول اجراي اجباري استاندارد با كيفيت پايين تر از استاندارد يا بدون علامت استاندارد ممنوع است.

علايم استاندارد مصوب در شواري عالي استاندارد همگي به استثناي يك مورد، داراي كادر اصلي به صورت S است. كه اشاره به حرف اول كلمات SAFETY (ايمني) و STANDARD (استاندارد) دارد.

طرح داخل علامت اصلي كلمه (ايران) است و در صورت نمايش وارونه علامت، نام اختصاري موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران به زبان انگليسي مشاهده مي شود.

برحسب تعريف،2 نوع استاندارد به شرح زير تعريف شده و به اجرا در مي آيد.

استاندارد اجباري: توليدكنندگان و عرضه كنندگان اقلامي كه اجراي استاندارد آنها به موجب قانون اجباري اعلام مي شود، موظفند محصولات خود را منطبق با استاندارد ملي ذيربط توليد و عرضه كند.

استاندارد تشويقي: محصولي كه مشمول استانداردهاي اجباري نباشد، مي تواند با رعايت استاندارد ملي توليد يا عرضه شود و توليدكنندگان آن پس از كسب مجوز از موسسه، از علامت استاندارد تشويقي استفاده كنند.

 

علايم استاندارد و كاربردهاي آن

علامت اصلي و كامل استاندارد ايران براي كالاهايي است كه ويژگي هاي آنها از هر حيث با استانداردملي ايران مطابقت دارند، همچنين اين علامت بر روي گواهي نامه ها، اوراق و بسته بندي كالاهاي استاندارد شده و مصنوعات مختلف نيز به كار برده مي شود.

علامتي كه مي توان در صورت لزوم با اضافه كردن علامت يا شكل براي هدف هاي مختلف استاندارد كالاها به كار برده شود.

علامت استاندارد ايمني فقط براي كالاهايي كه از نظر ايمني داراي اهميت بوده و با استاندارد مربوطه منطبق باشند، به كار برده مي شود.

اين علامت در موارد بسيار نادر و استثنايي كه كالا از نظر فني مواجه با اشكالاتي شود به كار برده مي شود.

[spow 44197]

نويسنده: آرتين حبيب الهي

 

استاندارد و فرهنگ: حساسيت افراد به استاندارد بودن محصولات مصرفي مي تواند به تدريج مصرف كالاي بدون استاندارد را در جامعه از بين ببرد. بدين ترتيب براي توسعه استاندارد هيچ ناظري بهتر از خود مردم نيست.

يكي از تفاوتهاي چشمگير افراد با يكديگر چگونگي برخورد آنها با مسايل اجتماعي و اقتصادي جامعه اي است كه در آن زندگي

مي كنند. گروهي از آنها نسبت به مسائل و تحولات اجتماعي حساس بوده و در زمانيكه احساس كنند كاركرد يك پديده يا نهاد اجتماعي غيرطبيعي است در برابر آن واكنش نشان

مي دهند. گروهي ديگر در برخورد با مسايل و پديده هاي اجتماعي بي تفاوت هستند.

در جوامع كنوني كه مسايل اجتماعي و اقتصادي و فرهنگي در هم تنيده شده و نمي توان يك عامل را زيربناي عوامل ديگر تلقي كرد، نشان دادن حساسيت از سوي افراد جامعه در مقابل مسايل اجتماعي از درجه اهميت بالاتري برخوردار است.

در شرايط كنوني جامعه كه روزانه هزاران نوع كالا در مقياس وسيع، توليد و به بازارهاي مصرف عرضه مي شوند، استاندارد كردن كالاها و خدمات جز با نظارت دقيق و مستمر

مصرف كنندگان، موفقيت چنداني نخواهد داشت.

مصرف كنندگان مي بايست به اين باور برسند كه در قبال پرداخت هزينه، مي بايست كالاي استاندارد شده دريافت كنند هر چند تاثير حضور استاندارد به چشم نمي آيد اما اگر استاندارد را از صحنه زندگي حذف كنيم خواهيم ديد كه محصولات مختلف توليدي ديگر كيفيت سابق را نخواهد داشت و شايد در بعضي موارد به تهديدي براي سلامتي افراد تبديل شوند. با اين اوصاف مي بايست همواره استاندارد را به عنوان ضمانتي براي حفظ كيفيت محصولات و بالا بردن آن حفظ كنيم.

بهبود كيفيت به عنوان يكي از اهداف استاندارد يك درخواست مستمر است و

توليد كننده اي كه قصد رقابت و دستيابي به رضايت مشتري را دارد مي بايست همواره بهترين كالا را به مصرف كننده ارائه دهد.

رعايت استانداردهاي گوناگون بستگي به شرايط علمي- صنعتي هر جامعه دارد و با توجه به نيازهاي جامعه تجديد نظر در استانداردها ضروري به نظر مي رسد (رعايت اصل بهبود مستمر). براي نمونه، امكان دارد براي وضعيت بهتر نگارش، اشكال جديدي از ابزارهاي نگارش طراحي شود كه براي مردم كاربري بيشتري داشته باشد.

قوانين عمده براي تدوين استاندارد در تمامي كشورهاي توسعه يافته و توسعه نيافته يكسان است اما رعايت آن از سوي توليد كنندگان و مصرف كنندگان به عوامل متعددي بستگي دارد كه در زير به آنها مي پردازيم:

 

1- فرهنگ جامعه: يكي از عوامل تاثيرگذار بر توليد كالاي استاندارد، به مسئله فرهنگ در جامعه بر مي گردد. در جوامعي كه فرهنگ استفاده از كالاهاي استاندارد نهادينه شده است توليد كننده مي داند كه بدون داشتن مهر استاندارد نمي تواند محصولات توليدي خود را در بازار بفروشد. در مقابل فقدان اين فرهنگ در جامعه موجب مي شود كه برخي كارخانه ها بدون توجه به مسئله استاندارد به توليد انبوه كالا بپردازند، بدون آنكه نگران فروش آن در بازار باشند.

 

2- توجه يا عدم توجه سازمان هاي

توليد كننده به قوانين استاندارد: براي مثال شامپو و ديگر محصولات بهداشتي از جمله كالاهايي هستند كه مي بايست قبل از توليد، مهر استاندارد داشته باشند، در حالي كه برخي از توليدكنندگان ايراني قبل از اخذ مهر استاندارد شروع به توليد اينگونه محصولات مي كنند. تعطيل كردن چنين كارخانه هايي كه با سرمايه ملي احداث مي شوند و دهها كارگر در آن كار

مي كنند با مشكلات فراواني همچون بيكاري كارگران و اتلاف سرمايه ملي همراه خواهد بود. در حالي كه اگر توليد كنندگان قبل از توليد انبوه، داراي مجوز مهر استاندارد شوند هيچكدام از مشكلات بعدي به وجود نخواهد آمد. طبق قانون اگر كالايي مشمول استاندارد اجباري باشد، هيچ كارگاهي بدون تاييد موسسه استاندارد حق توليد آن كالا را ندارد.

هر چند اين اجبار در مورد استانداردهاي

بين المللي (ISC) صدق نمي كند با اين حال، داشتن گواهي نامه استاندارد سري ايزو (نمونه سري9000) براي توليد كنندگاني كه داراي صادرات كالا هستند يك ضرورت است. از طرفي در حال حاضر موضوع تجارت جهاني (گات) مطرح است. كشورهاي عضو اين اتحاديه درصدد هستند با وضع قوانيني، توليد كالاها را مشروط بر داشتن استانداردهاي جهاني كنند تا واحدهايي كه فاقد استانداردهاي ايزو9000 هستند نتوانند كالاهاي خود را توزيع كنند.

بي ترديد برنامه ريزي، پژوهش و نياز سنجي به همراه آموزش هاي اوليه، مهمترين نقش را براي ايجاد تفكر استانداردهاي جهاني ايفا مي كند.

در حال حاضر و همزمان با رشد صنعتي و اقتصادي در ايران، مديران مراكز توليدي در تلاشند تا همگام با دنياي صنعتي، توليدات خود را همراه با استانداردهاي روز در بازار عرضه كنند.

با اجراي استانداردهاي كنترل كيفيت در كارخانه هاي ايران مي توان به مصرف كنندگان كالا در داخل و يا خارج از كشور اين اطمينان را داد كه توليد كالا به مبناي روش مدون و مكتوب جهاني صورت مي گيرد و كيفيت پاياني آن در سطح بين المللي يكسان خواهد بود. گسترش روابط تجاري شركت هاي توليد كننده ايراني با جهان خارج ايجاب مي كند كه در مرزهاي داخلي خود محصور نمانيم. براي ورود به عرصه تجارت جهاني بايد مقررات بين المللي را رعايت كنيم. استانداردهاي ايزو بخشي از مقررات بين المللي است.

 

آشنايي با بعضي جنبه هاي استاندارد:

هيچكس به درستي نمي داند اولين كالايي كه بين دو طايفه از دو مليت مختلف مبادله شد چه بوده است. ولي مي توان حدس زد كه اولين كالاي مبادله شده مربوط به گروه خوراكي ها بوده است به اين دليل كه تا مدت هاي مديد شاخص

ارزش گذاري بر توليدات و محصولات بشر، يك ماده غذايي بوده كه نقش پول را نيز ايفا مي كرده است.

بنابراين به احتمال قوي اولين نگراني كه در مورد داد و ستد كالا وجود داشته نگراني در مورد كميت و مقدار كالاي مبادله شده بوده است. به طور كلي كيفيت گرايي مرحله اي است كه پس از تامين نيازهاي كمّي و اوليه بشر پديدار شده است. براي مثال وقتي كسي گرسنه باشد برايش فقط ميزان غذا مهم است و نه نوع غذا. ولي درمرحله بعد ممكن است ديگر كميت بر كيفيت برتري نداشته باشد.

از زمانهاي گذشته همواره سنجش كيفيت با اشكال و روش هاي گوناگون وجود داشته است. انسانهاي باستاني وقتي ابزاري مي ساختند يا شكاري صيد مي كردند هنگام مبادله پاياپاي، در مقابل كالا يا شكار از طرف مقابل، جنسي را با شرايط معيني طلب مي كردند. به بياني لازم بود كالاي مورد مبادله داراي استاندارد معيني باشد. ولي پايه گذاري استانداردها از انقلاب صنعتي شروع شد.

 

استاندارد چيست؟ بر اساس يك تعريف ساده، وجود عدالت و تناسب بين آنچه كه مي دهيم و آنچه مي ستانيم، خود نوعي استاندارد است. اين تعريفي درست ولي ناقضِ مفهوم استاندارد است. در اين تعريف به صورت پنهاني به »مقدار« اشاره و بيش از هر چيز به »رضايت« طرفين معامله تاكيد مي شود.

استانداردي كه در مراحل بعد تجارت بشر به وجود آمد استاندارد مبدأ بود كه خود استانداردي از نوع »كيفيت« است.

در مورد تخمين و تعيين كيفيت محصولاتي مانند خاويار ايران يا پوشاك ايتاليا ارزش و بهاي كالا را در كنار موقعيت و مبدأ ساخت آن كالا بيان مي كردند. اين روش يعني توجه به مبدأ كالا و تجارت بين المللي از جايگاه مهمي برخوردار است.

انواع ديگر استاندارد شامل استانداردهاي كارخانه اي، استاندارد ملي (مانند استاندارد ايران)، استاندارد منطقه اي (مانند استاندارد بازار مشترك اروپا) و استاندارد جهاني (كه از طرف سازمان جهاني به تصويب مي رسد) مي شود.

 

ISO چيست؟ ISO نام سازماني بين المللي است كه از كلمه يوناني »ISOS « به معناي »مساوي« مشتق شده است. ريشه اين پيشوند (ISO) در كلماتي مانند ISOMETRIC (هم اندازه و داراي ابعاد مساوي) و ISONOMY (تساوي قوانين، يا تساوي افراد در برابر قانون) وجود دارد. ارتباط منطقي بين دو كلمه »مساوي« و »استاندارد«، منجر به انتخاب نام ISO براي اين سازمان شده است.

سازمان جهاني استاندارد در سال1948 در ژنو تشكيل شد و در حال حاضر بيش از156 كشور (از جمله ايران) در آن عضو هستند.

علامت اختصاري سازمان بين المللي استانداردهاي جهاني در زبان انگليسي »ISO«، برگرفته از عبارت (International Organization for Standardization) است. امروزه در هر كشوري و با هر زباني اين سازمان را با نام ISO مي شناسند.

كار اين سازمان تدوين استانداردهاي

بين المللي است.

اين سازمان يك سازمان غير دولتي است كه مستقل از سازمان ملل فعاليت مي كند. همچنين اعضاي اين سازمان نمايندگان دولتها نيستند بلكه اعضاي سازمانها و موسسات استاندارد ملي هستند.

استفاده از استانداردهايي كه توسط ISO تهيه مي شود اختياري است و سازمان »ايزو« هيچگونه قدرتي در رابطه با اجرا و پياده كردن اين استانداردها ندارد. درصد خاصي از استانداردهاي اين سازمان كه بيشتر آنها در رابطه با بهداشت، ايمني و محيط زيست هستند در برخي از كشورها به عنوان بخشي از مقررات مورد استفاده قرار

مي گيرند.

اما آزاد بودن استفاده از علامت ISO مي تواند در ذهن افراد اين فكر غلط را القا كند كه اين سازمان در زمينه صدور گواهينامه نيز فعاليت دارد يا اين سازمان، سازماني را كه از اين علامت استفاده كرده تاييد مي كند يا اين سازمان نماينده مجاز سازمان »ISO« است. هيچ يك از فرضيات ياد شده درست نيست. همچنين نظارت بر اجراي استانداردها مطابق شرايط تعيين شده در حيطه وظايف سازمان ISO نيست.

 

ISO 9000 چيست؟

اولين استاندارد تدوين شده اين سازمان در سال1987 توسط كميته176 (TC176) به عنوان استاندارد سري9000 يا مديريت كيفيت شكل گرفت.

استاندارد ISO 9000 به كنترل فرايند توليد توجه مي كند. در واقع ISO 9000 استانداردي براي مديريت كيفيت است و نه مديريت محصول.

در مديريت كيفيت ديدگاه نويني بر مبناي اصول و معيارهاي پايه اي مديريت كيفيت شكل گرفته و معيارهايي تعيين شده است. اين معيارها در سري استانداردهاي ISO 9000:2000 به شكل موثري در نظر گرفته شده اند كه عبارتند از:‌

سازمان مشتري گرا، مديريت، مشاركت همكاران، تفكر فرايند گرا، تفكر سيستم گرايانه مديريت، بهبود مستمر، تصميم گيري مبتني بر موضوع و ارتباط با تامين كنندگان به منظور منافع متقابل.

در الگوي اجراي ISO 9000:2000 قوانيني به منظور تحقق اصول ياد شده در يك سازمان تدوين شده است.

 

مديريت كيفيت از چهار بخش يا ركن اصلي تشكيل شده است كه عبارتند از:

الف: طرح ريزي كيفيت Quality Planning

ب: تصمين كيفيت Quality Assurance

ج: كنترل كيفيت Quality Control

د: بهبود كيفيت Quality Improvement

 

استاندارد در ايران

اولين تشكيلات رسمي مربوط به استاندارد در ايران، در سال1304 هجري شمسي و بعد از تصويب قانون اوزان و مقياسها در ايران تاسيس شد، اما تا سال1331 اين موسسه فعاليت چندان مهمي انجام نداد. تا آنكه در سال1331 و با توجه به افزايش سطح مبادلات تجاري ايران با ساير كشورها و لزوم نظارت بر كيفيت كالاهاي صادراتي كشور، هسته اوليه موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران در وزارت بازرگاني شكل گرفت و در سال1339 موسسه استاندارد ايران به عضويت سازمان استانداردهاي بين المللي (ISO) درآمد. از آن زمان تاكنون اين موسسه يكي از اعضاي فعال اين سازمان است.

موسسه استاندارد ايران داراي127 كميته اصلي ايزو به عنوان عضو ثابت و111 كميته ديگر به عنوان عضو ناظر است، همچنين دبيرخانه بين المللي كميته هاي فني شوينده ها، كودهاي شيميايي و فراورده هاي بهداشتي و آرايشي سازمان بين المللي استاندارد نيز در ايران مستقر است.

موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران علاوه بر عضويت در سازمان هاي استاندارد بين المللي، با كميسيون بين المللي الكترونيك (IEC) ، سازمان بين المللي اندازه شناسي قانوني (OIML) و انجمن جهاني سازمان تحقيقات صنعتي (WAITRO) نيز همكاري مي كند.

اين موسسه تنها سازماني است كه مي تواند استانداردهاي فراورده هاي توليد شده در كشور را تاييد كرده و اجراي آن را با كسب موافقت شوراي عالي استاندارد اجباري كند.

همچنين اين سازمان براي تعيين استانداردهاي فراورده هاي توليد شده در كشور از آخرين دستاوردهاي علمي و صنعتي جهان استفاده مي كند.

اجراي استانداردهاي ملي در ايران باعث افزايش فروش داخلي، صادرات و به دنبال آن رشد بيشتر اقتصاد كشور مي شود و با تامين كردن ايمني و سلامت محصولات، صرفه جويي در وقت و هزينه ها و افزايش درآمد و رفاه عمومي را براي كشور به ارمغان مي آورد.

 

مزاياي استانداردهاي ايزو

سازگاري فناوري ها در سراسر دنيا زماني كامل مي شود كه تمامي توليدات و خدمات ارايه شده، برمبناي استانداردهاي بين المللي باشد.

اين هماهنگي، روز به روز در حال گسترش است و به همين خاطر خريداران محصولات بيشتري را پيش روي خود مي ببيند كه مي توانند براحتي آنها را با يكديگر مقايسه كرده و از بين آنها گزينه بهتر را انتخاب كنند. اين مسئله رقابت شديدتري را ميان توليدكنندگان پديد مي آورد كه در نهايت باعث ارتقاي كيفيت محصولات و پيشرفت جامعه جهاني خواهد شد.

علاوه بر اين، استاندارد جهاني قوانيني را در زمينه هاي بهداشتي، ايمني و رعايت مسائل زيست محيطي براي دولتها تبيين مي كند.

تاثير استانداردهاي جهاني ISO را مي توان در آب، هوا يا خاك نيز مشاهده كرد. اين استانداردها حتي در زمينه تشعشعات راديواكتيو يا انتشار گازها در هوا هم فعاليت داشته و محيط زيست را براي زندگي بشر سالم نگه مي دارند.

دامنه وسيع استاندارد: از سال1974 تاكنون، ايزو بيش از15 هزار استاندارد مختلف را منتشر كرده است. اين دامنه متشكل از حوزه هاي مختلفي (از كشاورزي تا كدگذاري ديجيتال سيگنالهاي صوتي و تصويري) است.

استانداردهاي ISO 14000 و ISO 9000 معروفترين استانداردهاي ISO هستند. در حال حاضر76 هزار كارخانه در149 كشور جهان، استانداردهاي ISO 14000 و ISO 9000 را رعايت مي كنند.

استانداردهاي ISO 9000 شامل يك چهارچوب مرجع براي مديريت كيفيت است كه مراحل تهيه و توليد كالاها يا عرضه خدمات را ارزيابي مي كنند. استانداردهاي ISO 14000 ، نيز شامل قوانين مديريتي در ارتباط با محيط زيست است كه عملكرد كارخانه هاي توليدكننده را كنترل مي كند تا علاوه بر بالا بردن نتايج اقتصادي از فعاليت هاي توليدي، كارايي توليدكنندگان را نيز در حفظ بهتر محيط زيست افزايش دهند.

بيشتر استانداردهاي ISO مخصوص توليد محصولات يا مواد خاصي است، اما استانداردهاي ISO 14000 و ISO 9000 هيچگونه محدوديتي ندارند و تمامي توليدات يا خدمات را شامل مي شوند. به طوري كه نام »استانداردهاي مديريت روابط عمومي« را بر آنها گذاشته اند.

به طور خلاصه ISO 9000 جزو خانواده استانداردهاي مديريت كيفيت است كه به تلاش براي بالابردن كيفيت محصولات توجه مي كند.

ISO 14000 جزو خانواده استانداردهاي مديريت محيط زيست است و بر طبق آن تشكيلاتي موظف است تا آثار زيان بار ناشي از فعاليت هاي توليد كنندگان بر محيط زيست را به حداقل برساند.

هم اكنون مجامع و گروههاي مختلفي با سازمان استانداردهاي ISO همكاري دارند. مهمترين همكاران ايزو، كميسيون بين المللي الكترونيك IEC و اتحاديه بين المللي ارتباط ITV هستند. اين دو سازمان در سوئيس و در شهر ژنو مشغول فعاليت هستند و اتحاد آنها توانسته است هماهنگي بيشتري را براي وضع استانداردهاي جديد ايجاد كند. سازمان ايزو از معدود سازمانهاي غيردولتي است كه در سازمان تجارت جهاني (WTO) حضور دارد و عضو ناظر اين سازمان است، اما با تقاضاهاي زيادي كه براي عضويت دايم آن در اين سازمان شده است، به نظر مي آيد بزودي آن را در جمع اعضاي ثابت سازمان تجارت جهاني ببينيم. حضور ايزو به عنوان عضو ثابت سازمان تجارت جهاني

مي تواند در رفع موانع علمي و فني تجارت در دنيا موثر باشد.

[a_ghadimi 4539]

فایل استاندارد های ایزو (سیستم های مدیریت کیفیت _ الزامات )

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام