بررسی انواع پمپ ها واصول کاری انها

[EN-EZEL 13039]

پمپ چیست؟

 

انواع پمپها عبارتند از :

 

1ـ پمپ هاي ديناميكي - ۲ پمپ هاي جابجايي

 

مي توان پمپ هارابراساس نحوه عملكردشان به گونه اي ديگر نيز دسته بندي كرد:

1ـ پمپ هاي سانتريفوژ(جريان شعاعي)

2ـ پمپ هاي محوري

3 ـ پمپ هاي نيمه سانتريفوژ(يا باجريان مختلط)

مهمترين تركيبات عمومي مواد ساختماني پمپها عبارتند از:

مواد: پمپهاي سانتريفيوژ كه معمولا به بازار عرضه مي شوند داراي تركيبات برنزي، تمام برنزي ،يا داراي تركيب آهني مي باشند. در ساختار نيمه برنزي ،پروانه خلاف شافت (اگر بكار برده شده باشد ) و رينگهاي سايشي برنزي خواهد بود و محفظه از چدن است. اين مواد ساختماني براي قسمتهاي از پمپ مي باشد كه در تماس با پمپاژ شده مي باشد.

 

محفظه آببندي (stuffing box) : آن قسمت از پمپ است كه شفت گردننده وارد محفظه پمپ مي شود. براي جلوگيري از نشت اب از محفظه، يك آب بند مكانيكي يا نوار آببندي بكار مي رود.پمپها با اب بندي مكانيكي((mechanical seal بطور موفقيت آميز در موارد گوناگون بكار برده مي شوند.آب بندهاي داخلي درون محفظه آببندي عمل ميكند درصورتي كه آببندهاي خارجي داراي اجزاء دوراني( rotatig element) خودشان در بيرون محفظه آببندي مي باشند. بسته به آببندي پمپ و مايعي كه پمپاژ مي شود محدوديتهاي در فشار و دماي مايع وجود دارد. جنس ماده ابندي پس از انكه نوع سيال پمپاژ شونده و دما و فشار ان تعيين شد ، توسط كارخانه سازنده تعيين مي شود. پمپها با نوار آب بندي بويژه در جاهايي كه مواد سايينده كه همراه اب وجود دارد بكار سيستم اسيب نمي رساند بطور گسترده اي مورد استفاده قرار مي گيرند. مقداري نشت بايد وجود داشته باشد تا سطح بين ماده نوار و شفت را روانكاري و سرد كند. بوش شفت و شفت موتور يا پمپ را بويژه با نوار اببندي ، محافظت مي كنند.

رينگهاي سايشي براي پروانه يا محفظه آب بندي بكار برده مي شود ،انها قابل تعويض بوده و از سايش پروانه يا محفظه جلوگيري ميكنند.

بلبرينگها غالبا زياد بكار برده مي شوند مگر در پمپهاي سيلكولاتر ،كه ياتاقانهاي موتور و پمپ از نوع بوش مي باشد.

 

رينگ تعادل : در طرف پشت پروانه هاي بسته تك مكشه مي باشد تا بار محوري را كاهش دهد.پروانه هاي داراي دو ورودي بطور ذاتي از لحاظ محوري بالانس مي باشند.

سرعتهاي كار نامي موتور ممكن است در محدود 600 تا 3600 دور در دقيقه انتخاب شوند (سازندگان پمپ بايستي سرعت بهينه پمپ را براي هر نياز پمپاژ بخصوص با در نظر گرفتن راندمان ، قيمت و صدا و نگهداري بدست اورد.)نمونه اي از سطح مقطع يك پمپ سانتريفوژ مجهز توسط انستيتوي هيدروليك در شكل نشان داده شده است بيشتر قسمتهاي كه قبلا شرح داده شد در روي شكل مشخص است.

 

پمپ ها: Pump

به طوركلي پمپ به دستگاهي گفته مي شود كه انرژي مكانيكي رااز يك منبع خارجي اخذ و به سيالي كه ازآن عبورمي نمايدانتقال دهد.درنتيجه انرژي سيال بعدازخروج از ماشين افزايش مي يابد.پمپ ها رابرمبناي نحوه انتقال انرژي به سيال به دودسته تقسيم بندي مي كنند:

1ـ پمپ هاي ديناميكي:كه انتقال انرژي ازآنها به سيال به طوردائمي است.

2ـ پمپ هاي جابجايي:كه انتقال انرژي ازآنها به سيال به صورت متناوب يا پريوديك است.

مي توان پمپ هارابراساس نحوة عملكردشان به گونه اي ديگرنيز دسته بندي كرد:

1ـ پمپ هاي سانتريفوژ(جريان شعاعي)2ـ پمپ هاي محوري3ـ پمپ هاي نيمه سانتريفوژ(يا باجريان مختلط)

1ـ پمپ سانتريفوژ(شعاعي):عملكرداين پمپ به اين صورت است كه درآن سيال موازي محور واردچرخ پمپ شده وعمود برآن ازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها معمولاً براي ايجادفشارهاي بالا دردبي هاي كم به كارمي روند.بنابراين اغلب پمپ هاي سانتريفوژ توانايي خوبي درايجادفشارهاي بالادارند.پمپ هاي سانتريفوژ شايع ترين نمونه ازپمپ هاهستند.

2ـ پمپ هاي محوري:سيال موازي محور وارد پمپ مي گردد و به طور موازي نسبت به محور ازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها براي ايجادفشارها و دبي هاي متوسط به كار مي روند.

3ـ پمپ هاي نيمه سانتريفوژ(مختلط): سيال موازي محور وارد چرخ پمپ مي گردد و به طورمايل نسبت به محورازچرخ خارج مي گردد.اين پمپ ها براي ايجادفشارها و دبي هاي متوسط به كارمي روند.اين پمپ هانسبت به پمپ هاي سانتريفوژتوانايي بيشتري دراستفاده وبه كارگيري دبي هاي يالا رادارند.

مباني وكاربردپمپهاي گريز از مركزcentrifugal pump اصول كار كليه اين پمپ هابراساس استفاده ازنيروي "گريزاز مركز" پايه گذاري شده است. هرحجمي كه دريك مسيردايره اي يامنحني الشكل حركت كند ، تحت تاثيرنيروي گريزازمركز واقع مي شود.جهت نيروي مذكور طوري است كه همواره تمايل داردكه جسم را ازمحوريامركز دوران دورسازد.

 

قسمت هاي اساسي يك پمپ گريزازمركز عبارتنداز:

1. الكترومتور: كه شامل قسمت الكتريكي پمپ است.

2. كوپل يا هم محور سازي :كه متصل كننده الكترومتر به شافت (محور )پمپ است.

3. هوس برينگ: كه محل قرار گيري برينگها مي باشد

4. مكانيكال سيل: كه محل آب بندي پمپ و جدا كننده سيال پمپاژ شده و قسمت مكانيكي پمپ مي باشد

5. پره هاي پمپ :كه با توجه به نوع كاربرد داراي انواع مختلفي مي باشد.

 

◄ مكانيكال سيل:

مكانيكال سيل يا محفظه آب بند قسمتي است كه در حد فاصل بين برينگها و پروانه پمپ قرار گرفته است و از مهمترين قسمتهاي پمپ مي باشد چرا كه وظيفه آن جلوگيري از ورود سيال به درون برينگهاو بر روي شفت مي باشد. مكانيكال سيل بوسيله منبع سيليپات روغن خنك كاري مي شود (منبع سيليپات براي خنك كاري است كه روغن آن داراي ويسكوزيته بالايي است و گاهي نيز از خود سيال براي خنك كاري مكانيكال سيل استفاده مي شود براي برينگها نيز از يك گيج روغن براي خنك كاري استفاده مي شود كه داراي ويسكوزيته كمتري است.

 

نوشته شده توسط: مهندس جاوید جمالی مقدم

[Amin 6457]

تعريف پمپ سانتريفوژ

پمپ سانتريفوژ وسيله اي است كه با ايجاد فشار لازم به كمك عمل گريزاز مركز براي انتقال سيالات از نقطه اي به نقطة ديگر بكار مي رود. بطور كلي مي توان از آن بعنوان ماشيني نام برد كه با افزايش انرژي فشاري سيال افت انرژي اصطكاكي در خطوط لوله و تجهيزات مربوطه را جبران نموده و انرژي پتانسيل بين نقاط هندسي بالا و پائين تأسيسات را تأمين مي كند .

 

اطلاعات عمومي پمپهاي سانتريفوژ اِتا ـ اِتانُرم

هدف اصلي از توليد اين سري عرضه پمپ هاي سانتريفوژ با بهترين بازده مي باشد. اين پمپ ها با مصرف حداقل نيرو اقتصادي ترين دستگاه بنفع مصرف كننده است.

 

موارد مصرف

مصرف در شبكه آب رساني شهرها، كشاورزي، مراكز حرارتي صنايع، نيروگاهها ساختمانهاي عمومي، جهت انتقال آب گرم و سرد و همچنين قابل استفاده در آب دريا، بازها و آب مقطر مي باشد.

 

ليست قطعات

1- رينگ آب بندي 2- بدنه مجراي ورودي

3- خار پروانه 4- قيف

5- نوار آب بندي محور 6- محفظه ي حلزوني

7- بلبرينگ 8- سرپوش محفظة آب بندي

9- محور 10- سرپوش محفظه ي ياتاقان

11- نشيمن ياتاقن 12- پيچ سرپوش محفظة آب بندي

13- رينگ آب پخش كن 14- بوش فاصله دهنده

15- روغن نما 16- در پوش جلو

17- در پوش عقب

[Ariyayi-eng 1648]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

 

 

 

پُمپ یا تُلُمبه وسیله‌ای مکانیکی برای انتقال مایعات است که با افزایش فشار جریان آن، امکان جابجایی مایعات را به ارتفاعی بالاتر (با افزایش هد) یا حتی پایین دست (معمولاً حوضچه یا مخزن) فراهم می‌آورد.

 

 

 

 

به طور کلی پمپ به دستگاهی گفته می شود که انرﮊی مکانیکی را از یک منبع خارجی اخذ و به سیال مایعی که از آن عبور می کند، انتقال می دهد. در نتیجه انرﮊی سیال پس از خروج از این دستگاه (پمپ) افزایش می یابد. در پمپ ها تغییرات انرﮊی سیال همواره به صورت تغییر فشار سیال مشاهده می گردد. از پمپها برای انتقال سیال به یک ارتفاع معین و یا جا به جایی آن در یک سیستم لوله کشی و یا هیدرولیک استفاده می نمایند. به عبارت کلی تر از پمپ برای انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می کنند. پمپها دارای انواع مختلفی هستند که هرکدام دارای کاربرد خاصی می باشند.

 

پمپ ها رابرمبنای نحوه انتقال انرژی به سیال به دودسته تقسیم بندی می كنند:

1ـ پمپ های دینامیكی:كه انتقال انرژی ازآنها به سیال به طوردائمی است.

2ـ پمپ های جابجایی:كه انتقال انرژی ازآنها به سیال به صورت متناوب یا پریودیك است.

 

می توان پمپ هارابراساس نحوة عملكردشان به گونه ای دیگرنیز دسته بندی كرد:

1ـ پمپ های سانتریفوژ(جریان شعاعی)2ـ پمپ های محوری3ـ پمپ های نیمه سانتریفوژ(یا باجریان مختلط)

 

1ـ پمپ سانتریفوژ(شعاعی):

 

 

عملكرداین پمپ به این صورت است كه درآن سیال موازی محور واردچرخ پمپ شده وعمود برآن ازچرخ خارج می گردد.این پمپ ها معمولاً برای ایجادفشارهای بالا دردبی های كم به كارمی روند.بنابراین اغلب پمپ های سانتریفوژ توانایی خوبی درایجادفشارهای بالادارند.پمپ های سانتریفوژ شایع ترین نمونه ازپمپ هاهستند.

 

2ـ پمپ های محوری:

 

 

سیال موازی محور وارد پمپ می گردد و به طور موازی نسبت به محور ازچرخ خارج می گردد.این پمپ ها برای ایجادفشارها و دبی های متوسط به كار می روند.

 

3ـ پمپ های نیمه سانتریفوژ(مختلط):

 

 

سیال موازی محور وارد چرخ پمپ می گردد و به طورمایل نسبت به محورازچرخ خارج می گردد.این پمپ ها برای ایجادفشارها و دبی های متوسط به كارمی روند.این پمپ هانسبت به پمپ های سانتریفوژ

توانایی بیشتری دراستفاده وبه كارگیری دبی های یالا رادارند.

مبانی وكاربردپمپهای گریز از مركزcentrifugal pump اصول كار كلیه این پمپ هابراساس استفاده ازنیروی "گریزاز مركز" پایه گذاری شده است. هرحجمی كه دریك مسیردایره ای یامنحنی الشكل حركت كند ، تحت تاثیرنیروی گریزازمركز واقع می شود.جهت نیروی مذكور طوری است كه همواره تمایل داردكه جسم را ازمحوریامركز دوران دورسازد.

[Ariyayi-eng 1648]

مهمترین تركیبات عمومی مواد ساختمانی پمپها عبارتند از:

 

مواد: پمپهای سانتریفیوژ كه معمولا به بازار عرضه می شوند دارای تركیبات برنزی، تمام برنزی ،یا دارای تركیب آهنی می باشند. در ساختار نیمه برنزی ،پروانه خلاف شافت (اگر بكار برده شده باشد ) و رینگهای سایشی برنزی خواهد بود و محفظه از چدن است. این مواد ساختمانی برای قسمتهای از پمپ می باشد كه در تماس با پمپاژ شده می باشد.

 

محفظه آببندی (stuffing box) :

 

 

آن قسمت از پمپ است كه شفت گردننده وارد محفظه پمپ می شود. برای جلوگیری از نشت اب از محفظه، یك آب بند مكانیكی یا نوار آببندی بكار می رود.پمپها با اب بندی مكانیكی((mechanical seal بطور موفقیت آمیز در موارد گوناگون بكار برده می شوند.آب بندهای داخلی درون محفظه آببندی عمل میكند درصورتی كه آببندهای خارجی دارای اجزاء دورانی( rotatig element) خودشان در بیرون محفظه آببندی می باشند. بسته به آببندی پمپ و مایعی كه پمپاژ می شود محدودیتهای در فشار و دمای مایع وجود دارد. جنس ماده ابندی پس از انكه نوع سیال پمپاژ شونده و دما و فشار ان تعیین شد ، توسط كارخانه سازنده تعیین می شود. پمپها با نوار آب بندی بویژه در جاهایی كه مواد سایینده كه همراه اب وجود دارد بكار سیستم اسیب نمی رساند بطور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند. مقداری نشت باید وجود داشته باشد تا سطح بین ماده نوار و شفت را روانكاری و سرد كند. بوش شفت و شفت موتور یا پمپ را بویژه با نوار اببندی ، محافظت می كنند.

 

رینگهای سایشی برای پروانه یا محفظه آب بندی بكار برده می شود ،انها قابل تعویض بوده و از سایش پروانه یا محفظه جلوگیری میكنند.

بلبرینگها غالبا زیاد بكار برده می شوند مگر در پمپهای سیلكولاتر ،كه یاتاقانهای موتور و پمپ از نوع بوش می باشد.

 

رینگ تعادل :

 

 

در طرف پشت پروانه های بسته تك مكشه می باشد تا بار محوری را كاهش دهد.پروانه های دارای دو ورودی بطور ذاتی از لحاظ محوری بالانس می باشند.

سرعتهای كار نامی موتور ممكن است در محدود 600 تا 3600 دور در دقیقه انتخاب شوند (سازندگان پمپ بایستی سرعت بهینه پمپ را برای هر نیاز پمپاژ بخصوص با در نظر گرفتن راندمان ، قیمت و صدا و نگهداری بدست اورد.)

[Ariyayi-eng 1648]

قسمت های اساسی یك پمپ گریزازمركز عبارتنداز:

1. الكترومتور: كه شامل قسمت الكتریكی پمپ است.

2. كوپل یا هم محور سازی :كه متصل كننده الكترومتر به شافت (محور )پمپ است.

3. هوس برینگ: كه محل قرار گیری برینگها می باشد

4. مكانیكال سیل: كه محل آب بندی پمپ و جدا كننده سیال پمپاژ شده و قسمت مكانیكی پمپ می باشد

5. پره های پمپ :كه با توجه به نوع كاربرد دارای انواع مختلفی می باشد.

 

 

◄ مكانیكال سیل:

 

مكانیكال سیل یا محفظه آب بند قسمتی است كه در حد فاصل بین برینگها و پروانه پمپ قرار گرفته است و از مهمترین قسمتهای پمپ می باشد چرا كه وظیفه آن جلوگیری از ورود سیال به درون برینگهاو بر روی شفت می باشد. مكانیكال سیل بوسیله منبع سیلیپات روغن خنك كاری می شود (منبع سیلیپات برای خنك كاری است كه روغن آن دارای ویسكوزیته بالایی است و گاهی نیز از خود سیال برای خنك كاری مكانیكال سیل استفاده می شود برای برینگها نیز از یك گیج روغن برای خنك كاری استفاده می شود كه دارای ویسكوزیته كمتری است.

 

نویز ناشی از هر گونه فعالیت صنعتی باید از استانداردهای بین المللی تبعیت كند . میزان سر وصدای آزار دهنده در اعلامیه (3) 53.s سال 1994 سازمان كنترل آلودگی ومدیریت محیطی ظابطه دارد بر اساس این قانون حتی در صورت مجاز بودن میزان صدا، اگر نویز تولید شده افراد را آزار دهد تمهیدات لازم برای كاهش آن فراهم آید . عملكرد سیستم ها وایستگاه های پمپاژ یكی از این فعالیتها ی پرسر وصدای صنعتی است .

[Ariyayi-eng 1648]

منابع ایجاد نویز در سیستم های پمپاژ :

 

 

• سرو صدای پمپ ها
  
• سروصدای محرك پمپ وتجهیزات انتقال نیرو همچون چرخد نده ها
  
• ارتعاشات پمپ وموتور
  
• سر وصدای هیدرولیكی ایجاد شده در درون پمپ
  
• نویز هیدرولیكی ایجاد شده در خطوط لوله و شیر آلات
  

شرایط مكانی و كاربردی سیستم پمپاژ نیز درایجاد نویز موثر است،برای نمونه در ایستگاه های پمپاز فاضلاب فن های تهویه یكی از منابع تولید نویز هستند

 

 

كنترل نویز:

 

چهار اصل كلی در زمینۀ كنترل نویز وجود دارد :

• كمینه كردن تولید انرزی صوتی
  
• كمینه كردن ویژگیهای صوتی نا خوشایند برای انسان
  
• كاهش انرژی صوتی با استفاده از ابزارهای میرا كننده از جمله جاذب صدا
  
• دور كردن وانحراف انرژی صوتی از مكانهای حساس و مهم
  

بر اساس این اصول باید در طراحی وروند ساخت ایستگاه های پمپاژ ملاحظات مهمی انجام داد :

• اعمال ویژگیهایی برای پمپ ها ، موتورها و تجهیزات دیگر برای كاهش سرو صدای آنها
  
• قرار دادن ایستگاه های پمپاژ در زیر زمین تا حد امكان
  
• طراحی مناسب تكیه گاه هاو اتصالات (جرا كه ارتعاش تجهیزات صدای ناخوشایند تولید می كند )
  

نگهداری وتعمیر منظم وپیوسته سیستم پمپاژ (دستگاهی كه منبع تولید صدای نامعقول است باید هر چه سریعتر تعمیر یا تعویض شود )

 

ممكن است سر وصدای محرك (موتور) به حدی زیاد باشد كه نویز پمپ را پوشش دهد . در این حالت ابتدا باید میزان نویز محرك را كاهش داد . در پمپ های كوچك آسان ترین راه قرار دادن پمپ وموتور در یك محفظه است ولی ممكن است علاوه بر آن لازم باشد كه :

• قاب (پایه ) مجموعه پمپ وموتور نیز ایزوله شود تا سرو صدای ناشی از آن نیز كنترل شود .
  
• به آببندی محفظه ، به ویژه در محل عبور لوله ها توجه شود .
  
• اتصالات لوله ها ایزوله شوند تا ارتعاشات در سرتا سر لوله كشی منتقل نشود .
  
• از نبود هرگونه اشتباه ومحدودیتی در طراحی سیستم كه به سروصدای اضافی پمپ بینجامد ، اطمینان حاصل شود
  

 

به طور كلی ،میزان سرو صدای ناشی از یك نوع پمپ خاص به فشار ، اندازه وسرعت آن بستگی دارد .رابطه میزان نویز با این پارامترها به گونه ای است كه ما را به سمت انتخاب پمپی بزرگ كه با سرعت كم كار می كند وفشار تخلیه پایینی دارد سوق می دهد .ولی معمولأ برای تامین بازدهی لازم یا ملزومات مورد نیاز این انتخاب انجام نمی شود .سر وصدای در ایستگاه پمپاژ علاوه بر پمپ ازموتور ، چرخ دنده ها ،لوله هاو اتصالات نیز ناشی میگردد . از آنجایی كه این موارد به ملزومات نصب (كهدر انواع نصب مختلف هستند )مربوط میشوند نمیتوان آنها را در اطلاعات دادهشده توسط سازنده درباره نویز ناشی از نوعی پمپ قلمداد كرد .

 

برای تعیین میزان سرو صدای پمپ روشهایی از جمله اندازه گیری فشار پفقدرت وشدت صوت وجود دارد . فشار صوت میزان صدایی است كه گوش انسان می شنود . قدرت صوت میزان انرژی اكوستیك منتشر شده توسط منبع صداست وشدت صوت برابر است با قدرت صوت بر واحد سطح .

[Ariyayi-eng 1648]

نصب پمپ ها در آبرسانی

 

 

در نصب پمپها باید همواره سعی نمود پمپ را پائین تر از سطح منبع مكش قرار داده تا فشار مكش مثبت ایجاد گردد، و در صورتیكه این امر در بعضی از شبكه های آبرسانی مقدور نباشد، تا آنجائیكه وضع ایستگاههای پمپاژ اجازه می دهد باید سعی نمود پمپ نزدیك سطح مایع منبع مكش قرار گیرد تا اختلالات كمتری در كار پمپ ایجاد گردد .

 

مسیر لوله كشی باید مستقیم و از ایجاد خمها و زانوها و لوازمات لوله كشی نه چندان مورد نیاز اجتناب ورزید ، بین زانوئی و محل اتصال مكش باید لوله مستقیمی بطول لااقل 5 برابر قطر مکش فاصله ایجاد نمود . چرا كه در غیراینصورت فشار مكش نامتعادلی ایجاد شده و یكطرف چشمه پروانه و محفظه مكش پر تر از طرف دیگر گردیده و تلفات هیدرولیكی پمپ زیاد و راندمان پمپ كم می گردد .

 

باید قطر لوله مكش یك نمره بیشتر از قطر مجرای رانش بوده و عمق مكش بین 5/4 تا 6 متر باشد ، لوله مكش باید كاملاً آب بندی بوده و از محبوس نمودن هوا در لوله مكش اجتناب ورزید ، در قسمت اعظم لوله ورودی پمپ ، فشار هوا كمتر از فشار جو بوده و برای مطمئن شدن از آب بندی لوله ورودی بعد از كارگذاری ، یك شعله به قسمتهای اتصالی نزدیك می كنند در صورتیكه درزی موجود باشد شعله بطرف لوله كشیده می شود لوله مكش باید 1 تا 2 متر پائین تر از حداقل سطح آب چاه باشد تا هوا وارد پمپ نگردد در قسمت رانش پمپ شیر یك طرفه جهت جلوگیری از حركت معكوس آب و شیر تنظیم جهت كم و زیاد نمودن آب تعبیه نموده با صدمه ای به پمپ وارد نگردد.

جهت نصب پمپها اصولاً یك شاسی محكم برای موتور و پمپ درنظر گرفته و از ایجاد نامیزانی كه سبب فرسوده شدن بوشهای اتصال و یاتاقانها و احتمالاً شكستن محور پمپ می گردد جلوگیری می شود همواره باید سعی نمود محور پمپها باموتور محرك آن در كارخانه میزان شود كه این میزان نباید در اتصال و نصب پمپ بهم بخورد.

 

معمولاً صفحه ای به ضخامت 5/2تا 4 سانتیمتر بین صفحه زبری پمپ و سطح بالائی فنداسیون در نظر گرفته می شود كه با ملات سیمان پوشیده شده تا ناصافیهای بالائی فونداسیون اصلاح و حركت جانبی صفحه زبری پمپ كم شود.

در مسیر رانش پمپ ، یك شیر دروازه ای و یك سوپاپ كنترل قرار می دهند ، كار این سوپاپ حفظ پمپ در مقابل فشارهای اضافی وارد بر پمپ است. سوپاپ انتهای لوله مكش باید لااقل 5/1 متر از سطح مایع مكش پائین تر بوده و پمپ نیز باید به سطح منبع مكش نزدیك باشد .

پمپ و موتور را باید روی فونداسیون محكمی نگهداشت تا تنظیم آن خراب نگردد در غیر اینصورت بوشهای اتصال محور پمپ و موتور نیز یاتاقانهای آن خراب و سبب شكستگی محور می گردد.

[Ariyayi-eng 1648]

تاریخچه پمپ گریز از مرکز:

 

مطابق با نوشته های تاریخ نگار برزیلی Reti، یک ماشین آبکش یا لجن کش که بایستی به عنوان نمونه اولیه پمپ گریز از مرکز شناخته شود، در یک مقاله در ابتدای 1475 میلادی توسط مهندس ایتالیایی دوره رنسانس Francesco di Giorgio Martini به عرصه ظهور رسید. پمپ های سانتریفیوز واقعی تا اواخر دهه 1600 توسعه نیافتند تا اینکه Denis Papin یک نمونه از آنرا با تیغه های صاف درست کرد و تیغه منحنی شکل توسط مخترع بریتانیایی John Appold در سال 1851 معرفی شد.

 

 

 

پمپ گریز از مرکز چگونه کار می کند:

 

یک پمپ گریز از مرکز بر اساس تبدیل انرژی جنبشی یک سیال جاری به فشار ایستا کار می کند. این نحوه عمل بوسیله قانون برنولی توصیف می شود. قاعده عملکرد پمپ گریز از مرکز را می توان با ملاحظه تاثیر تکان دادن یک سطل آب بر روی یک مسیر دایره ای شکل توسط یک طناب، نشان داد. نیرویی که آب را به کف سطل فشار می دهد، نیروی گریز از مرکز است. اگر یک سوراخ در کف سطل تعبیه شود، آب از طریق این سوراخ جریان می یابد. از این گذشته اگر یک لوله ورودی در بالای سطل تعبیه شود، جریان آب به بیرون سوراخ منجر به تولید یک خلاء موضعی در داخل سطل خواهد شد.

این خلاء آب را از یک منبع در سمت دیگر لوله ورودی به داخل سطل خواهد کشید. بدین روش یک جریان پیوسته از منبع و به بیرون سطل بوجود می آید.

 

در رابطه با پمپ های گریز از مرکز، سطل و سرپوش آن متناظر با قاب پمپ، سوراخ و لوله ورودی متناظر با ورودی و خروجی پمپ هستند و طناب و بازو متناظر کار پروانه را انجام می دهد.

 

پمپ گریز از مرکز پمپی است که از یک پروانه گردان بمنظور افزودن فشار یک سیال استفاده می نماید. پمپ های گریز از مرکز عموما برای جابجا کردن سیال از طریق یک سیستم لوله کشی کاربرد دارد. سیال در امتداد یا نزدیک محور چرخان وارد پروانه پمپ گشته و بوسیله این پروانه شتاب می گیرد و به سرعت به سمت بیرون و به داخل یک پخش کننده یا محفظه حلزونی جریان می یابد که از آنجا به درون سیستم لوله کشی پائین جریان خارج می گردد.

 

تیغه های روی پروانه بطور تصاعدی از مرکز پروانه پهن می شوند که سرعت را کاهش داده و فشار را افزایش می دهد. این امکان به پمپ گریز از مرکز اجازه می دهد تا جریان های پیوسته با فشار بالا ایجاد نماید.

 

دسته بندی پمپ های گریز از مرکز:

 

 

پمپ های گریز از مرکز را می توان به چند صورت دسته بندی نمود. یک نحوه دسته بندی بر اساس جریانی است که بوجود می آورند که متشکل از سه دسته هستند:

پمپ های جریان شعاعی: در نوع شعاعی فشار سیال کاملا توسط نیروی گریز از مرکز تامین می شود. از این نوع پمپ در مواردی که می خواهند دبی خوبی در اختیار داشته باشند استفاده می شود.

پمپ های جریان مختلط: در این نوع پمپ، قسمتی از فشار توسط عمل بالابری یا راندن تیغه ها بر روی سیال صورت می گیرد و قسمتی دیگر بوسیله نیروی گریز از مرکز تامین می شود.

 

پمپ های جریان محوری: در این پمپ ها فشار با عمل پیش رانی و بالابری تیغه ها بر روی سیال بوجود می آید.

 

در حالت کلی از پمپ های جریان محوری هنگامی که افزایش فشار لازم باشد استفاده می کنند و از پمپ های جریان شعاعی بمنظور تولید دبی سود می برند.

 

دو جزء اصلی پمپ های گریز از مرکز پروانه و تیغه هستند.

 

 

پروانه ها:

نقش پروانه ها در پمپ گریز از مرکز تامین لازم برای سیال می باشد. در پمپ ها دو نوع پروانه پایه ای وجود دارند:

 

1- مارپیچی

 

2- توربینی

 

پروانه های توربینی با تیغه های پخش کننده ای احاطه شده اند که مسیرهای بتدریج پهن شونده ای فراهم می آورند تا سرعت آب را به آهستگی کاهش دهند. بنابراین هد سرعت به هد فشار تبدیل می شود.

 

پروانه مارپیچی با ویژگی نداشتن تیغه های پخش کننده مشخص می شوند. در عوض پروانه آن درون محفظه ای که حلزونی شکل است قرار گرفته و سرعت آب به دلیل ترک کردن پروانه کاهش می یابد که همراه با افزایش فشار می باشد.

 

انتخاب بین این دو نوع پروانه بسته به شرایط استفاده تغییر می کند. نوع مارپیچی بدلیل ظرفیت بالا و هد مصرفی پائین در چاه های کم عمق معمولا ترجیح داده می شوند. نوع توربینی در چاه های آب عمیق استفاده می شود.

 

 

تیغه:

تیغه نقش راندن مایع به خروجی پمپ را دارد که سرعت را به فشار تبدیل می نماید. جزء تیغه در داخل پمپ که معمولا به پروانه متصل است به نوبه خود دارای شکل های گوناگونی است. دسته بندی شکلی تیغه ها را می توان به طور کلی به دو دسته تقسیم نمود:

صاف

مارپیچ

 

که این دسته بندی نیز می تواند منجر به دسته بندی کلی در مورد پروانه ها گردد.

 

مزایا و معایب استفاده از پمپ گریز از مرکز:

 

- از مزایای پمپ گریز از مرکز می توان به ویژگی تولید یک جریان هموار و یکنواخت اشاره نمود. برخی انواع پمپ های گریز از مرکز مقداری شن نیز پمپ می کنند و در کل مطمئن و دارای عمر کاری خوبی می باشند.

 

- از معایب این پمپ های می توان به از دست دادن سطح کیفی راه اندازی اشاره نمود که بعد از راه اندازی رخ می دهد. همچنین راندمان این پمپ ها وابسته به کار تحت هد و سرعت طراحی می باشد.

 

- در راه اندازی یک پمپ گریز از مرکز از آنجائیکه این پمپ ها از مکش استفاده می کنند قابلیت پمپ کردن هوا را ندارند. پس بعنوان یک نتیجه پمپ و لوله بایستی از آب پر باشند تا مشکلی در پمپ آب بروز نکند.

 

 

نابالانسی در پمپ های گریز از مرکز:

 

وقتی اجزاء چرخان پمپ نابالانس باشند، ارتعاش حاصل از عضو چرخان نابالانس می تواند ترسناک باشد. این ارتعاش می تواند موجب لرزش سطح زمینی که دستگاه روی آن قرار گرفته است شود، دستگاه های اطراف آن در جای خود تکان می خورند، پیچ های نگه دارنده شل می شوند و قطعات می شکنند. یک عضو چرخان نابالانس یر روی یاتاقان های خود نیرو اعمال می کند و آنرا از طریق سازه خود به بیرون منتقل می نماید و نهایتا این نیرو به فندانسیون می رسد.

 

 

دلایل بروز نابالانسی:

 

1. خمش یا قوس برداشتن بین یاتاقان های تکیه گاهی
   
2. وزن معلق تحت نیروی ثقل محور محرک را خمیده می کند
   
3. ماده یا سیال غیریکنواخت توزیع شده در روتور
   
4. قطعات هرز و لق شده بر روی روتور
   
5. قطرهای مختف المرکز بر روی روتور که ناشی از ساخت می باشد و قطعات روی روتور هم مرکز نشده اند
   
6. هم تراز نبودن مسیر رانش با محور روتور
   
7. کوپلینگ های راننده لق از پشت هم پرش می کنند
   
8. از بین رفتن تلرانس های بین قطعات مونتاژ شده بر روی روتور
   
9. شانه ای های روی روتور خارج از میدان محور دوران ساخته شده اند
   
10. خلل و حفره های روی روتور
    
11. هم تراز نبودن یاتاقان ها به محور نیرو وارد کرده و آنرا قوس می دهد
    

[Ariyayi-eng 1648]

پمپهای سانتریفوﮊ

 

 

این پمپها از نوعی می باشند که انتقال انرﮊی از آنها به سیال به طور دائمی انجام می پذیرد. پمپهای سانتریفوﮊ معمولاً نیروی محرکه خود را از طریق یک الکترو موتور (موتور الکتریکی) دریافت می کنند. انتقال نیروی محرکه از موتور به پمپ از طریق یک محور به نام شَفت منتقل می شود. شَفت موتور به وسیله نوعی تجهیزات مکانیکی به نام کوپلینگ به شَفت پمپ متصل شده است. به این ترتیب انتقال نیرو به راحتی از طریق شفت موتور الکتریکی به شفت پمپ منتقل می گردد.

 

پمپ های سانتریفوﮊ دارای یک محفظه هستند که حلزونی شکل است و پوسته یا کِیسینگ نامیده می شود و درون آن یک یا چند چرخ قرار دارند که روی یک محور (شفت) نصب شده اند. هر چرخ مجهز به تعدادی پره می باشد. انتقال انرﮊی به سیال در این قسمت انجام می شود. برای اینکه از محل خروج شفت از کِیسینگ پمپ سیالی خارج نشود و اصطلاحا نشتی به خارج نداشته باشیم از ابزاری به نام مکانیکال سیل استفاده شده است. نکته بسیار مهم در مورد این نوع پمپها هواگیری یا پرایم کردن پمپ پیش از روشن کردن آنها می باشد. یعنی پس از لاین آپ نمودن پمپ و اطمینان از ورود سیال به داخل پمپ، باید از خروج کامل هوا یا گاز حبس شده در داخل پمپ نیز اطمینان حاصل نمود. از این نوع پمپها در ابعاد و اندازه های مختلف برای مصارف گوناگون ساخته می شوند.

 

 

پمپهای رفت وبرگشتی

 

 

این نوع پمپها وسایلی هستند که انتقال انرﮊی از آنها به سیال به صورت پریودیک و دوره ای می باشد. نیروی محرکه این نوع پمپها نیز غالبا توسط موتورهای الکتریکی تامین می گردد. در این نوع پمپها حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل به حرکت رفت و آمدی پیستونی در یک سیلندر می شود. با عقب رفتن پیستون در سیلندر ایجاد مکش شده و در نتیجه مایع از طریق یک شیر ورودی داخل سیلندر می گردد. با حرکت پیستون به طرف جلو دریچه ورودی بسته و مایع از طریق شیر خروجی به خارج هدایت می گردد. شیرهای ورودی و خروجی یکطرفه بوده و طوری ساخته شده اند که در مراحل رفت و آمد پیستون، از ورود مایع داخل سیلندر به قسمت کم فشار و بالعکس ممانعت شود. اگر بجای پیستون، پلانجری در داخل سیلندر رفت و آمد کند در این حالت به آن پمپ پلانجری می گویند. در ضمن چنانچه پلانجر دیافراگمی را حرکت دهد پمپ از نوع دیافراگمی است. فرق میان پیستون وپلانجر در این است که طول سر پیستون کوتاه تر از مسافتی است که پیستون درون سیلندر طی می نماید، در حالی که طول پلانجر بیشتر از طول مسافت طی شده توسط آن در داخل سیلندر می باشد. از طرفی در پمپهای پیستون از حلقه یا رینگی جهت آب بندی پیستون و سیلندر استفاده شده است که روی بدنه پیستون قرار گرفته و همراه آن حرکت می کند، در حالیکه در پمپهای پلانجری این رینگ روی سیلندر قرار دارد و ثابت است. این پمپها معمولاً کم ظرفیت هستند ولی فشار خروجی سیال را می توانند تا مقدار زیادی افزایش دهند. بنابراین از این پمپها در جاهایی که نیاز به جا به جا کردن سیالی با حجم کم ولی فشار بالا می باشد استفاده می کتتد. در ضمن باید به این نکته نیز توجه داشت که جریان سیال در این پمپها به صورت غیر یکنواخت می باشد. نکته بسیار مهم در مورد این پمپ ها آن است که هرگز نباید آنها را در حالیکه شیر خروجی پمپ (دیسچارج پمپ) بسته است روشن نمود

 

 

پمپهای چرخ دنده ای یا گی یِر پمپ

 

 

این پمپها نوعی از پمپهای گردشی یا روتاری می باشند. پمپ های چرخ دنده ای از دو قسمت متمایز تشکیل شده اند، یکی قسمت جداره ثابت و دیگری قسمت دوار که شامل یک محور گردان با چرخ دنده می باشد. در پمپ های چرخ دنده ای مقداری مایع بین دنده های چرخ دنده پمپ به اصطلاح به تله می افتد و در اثر چرخیدن چرخ دنده ها این مایع به قسمت خروجی پمپ رانده می شود. این پمپ ها به گونه ای ساخته می شوند که در آنها فاصله میان اجزاء گردنده و جداره ثابت بسیار کم می باشد. کار برد این پمپها برای جا به جایی مایع با حجم کم و فشار متوسط می باشد. نکته مهم در مورد این پمپها آن است که هرگز نباید آنها را در حالیکه شیر خروجی پمپ (دیسچارج پمپ) بسته است روشن نمود؛ چرا که در این حالت، اگر هیچ شیر اطمینانی (سِیفتی وَلو) در مسیر دیسچارج پمپ وجود نداشته باشد، یا خود پمپ از بین می رود و یا اینکه لوله دیسچارج می شکند.

[Ariyayi-eng 1648]

كاويتاسيون در پمپ هاي سانتريفوژ

 

عملكرد پمپهاي سانتريفوژ در حالت بحراني مي تواند موجب اختلال سيستمهاي مربوطه شود. از جمله اين سيستمها نيروگاههاي حرارتي و صنايع پتروشيمي است. در بعضي مواقع تعيين علت دقيق عملكرد ناپايدار پمپ ممكن نيست. جريان توربولان و يا شرايط غير عادي جريان مي تواند موجب لرزشهاي شديد و خارج شدن پمپ از مدار شود. يكي از دلايل اوليه لرزشهاي پمپ سانتريفوژ كاويتاسيون است. در اين حالت در اثر كاهش فشار مايع و تبخير صورت گرفته در سمت مكش پروانه توده هاي حباب توليد و به خروجي پروانه جهت تخليه ارسال مي شوند. در اثر افزايش فشار، حبابهاي توليد شده فشرده مي شوند فشرده شدن حبابها همراه با صدا (مشابه صداي ضربه به بادكنك) و ايجاد لرزش مي شود.

 

توليد حباب در پروانه وقتي رخ مي دهد كه NPSH موجود مكش پمپ كمتر از NPSH لازم پمپ شود. اين امر مي تواند به علت وجود مانع در مسير مكش، وجود زانوئي در فاصله نزديك ورودي پمپ و يا شرايط غير عادي بهره برداري مي باشد. عواملي مانند افزايش دما و يا كاهش فشار در سمت مكش نيز مي تواند شرايط فوق را ايجاد كند. البته انتخاب پمپ براي سيستمهايي كه در دبي هاي متفاوت و سرعت متغير كار مي كنند بايستي با دقت صورت گيرد تا از پديده كاويتاسيون جلوگيري گردد. با توجه به ملاحظه مراجع مختلف لرزش پمپ ها معلوم شده است يك عامل رايج اين لرزشها پديده كاويتاسيون است و مي تواند مخرب نيز باشد.

 

چنانچه آب به بخار تبديل شود حجم آن مي تواند تا 50000 برابر افزايش يابد كه موجب تخليه پروانه از آب گردد خسارات پمپ در اثر كاويتاسيون شامل خوردگي پره ها در منطقه ضربه حباب و آسيب ديدگي ياتاقانها باشد.

بعضي نتايج نشان مي دهد، ارتعاشات مربوط به كاويتاسيون در فركانسهاي بالاي 2000 هرتز توليد يك پيك با طيف پهن مي نمايد. گزارش ديگر اثر كاويتاسيون بر فركانس پاساژ پره (تعداد پره ضربدر فركانس دوران محور) را شرح مي دهد و ديگري اثر دامنه ارتعاشي پيك را در سرعت محور نشان مي دهد.

البته دليل تفاوت در فركانسهاي فوق كه از طرف متخصصين مختلف پمپ ارائه شده تفاوت در طراحي پمپ، نصب و بهره برداري آن مي باشد. حتي اخيرا" لرزش در اثر كاويتاسيون با ظهورPeak با فركانس 60 % دور روتور در طيف مشاهده شده است كه اين در اثر تشديد فركانس طبيعي پوسته پمپ در اثر برخورد حبابها با آن بوده است. مشخصه ديگر كاويتاسيون تغييرات و نوسان فشار خروجي پمپ است.

 

 

 

یك روش سريع جلوگيري ازكاويتاسيون بستن آرام شيرخروجي وكاهش دبي پمپ است تاNPSH لازم كمتر از موجودشود.

[anjello 2427]

بررسي انواع پمپ هاو اصول كار ي آنها

 

 

 

قطعه دواري كه در داخل پوسته پمپ وجود دارد با حركت سريع خود موجب گردش آب مي گردد. در نتيجه اين عمل آي تحت تأثيرنيروي گريزاز مركز واقع شده و از مجراي خروجي خارج مي گردد . درنتيجه ايجاد خلأ نسبي ، فشار آتمسفر باعث دخول آب به بدنه پمپ مي گردد . تا زماني كه آب در داخل پمپ وجود داشته و پره آن به حركت دوران خود را ادامه مي دهد مراحل فوق الذكر نيز تكرار مي گرددند قطعه دواري كه در داخل پمپ هاي گريز از مركز قرار دارد پره ناميده مي شود . پره مذكور در داخل بده پمپ گردش مي كند . مجراي ورود يا مكش آب در مركز پره قرار داشته و سوراخ خروجي در پيرامون بدنه واقع شده است . در موقع كار ، آب از مجراي ورودي مكيده شده وپس از اينكه تحت تأثير گريز از مركز قرار گرفت از طريق مجراي خروجي خارج مي گردد .

به طوري كه ملاحظه مي شود يك قوطي حلبي كه به زائده هاي A وC مجهز است از طريق يك تسمه كه به محور قوطي لحيم شده است به صرعت مي گردد . غرض از تعبيه زائده هاي A و C اين است كه در موقع گردش قوطي حلبي ، آب داخل آن ، تحت تأثير نيروي گريز از مركز واقع شده وشروع به بيرون ريختن وسرريز كردن مي كند . علت آن پديده آن است كه در كناره ديواره قوطي ، آب قادر به عبور از زائده ها نيست و به همين دليل ناچار است از بالاي آن عبور كند و فشار حاصل سطح آب را به طرف بالا سوق مي دهد . در اين حال چون حجم مايع ثابت است سطح آن در قسمت مركزي قوطي پايين مي افتد . وقتي اب موجود در كناره ها بالا مي رود در نزديكي مركز خلائي به وجود مي آيد و فشار آتمسفر آب را به طرف پايين مي راند .

بايد توجه داشت كه اختلاف ارتفاع يا جهش آب به اندازه DD بوده است . از آنجايي كه آبي كه از قسمت بالايي قوطي مي ريزد ، سرعت زيادي دارد ( مساوي با سرعت بدنه خارجي قوطي ) بديهي است كه در حين اين عمل ، انرژي جنبشي زيادي تلف مي شود ، مگر اينكه ترتيب ديگري اتخاذ شود كه آب مورد نياز را تأمين نمايد از يك دايره اضافي استفاده شده كه در موقع لزوم از سرريز آب جلوگيري مي كند .

همچنين براي تأمين آب مورد نياز ، محور دورا سيستم ، مجوف بوده وبه يك منبع ذخيره متصل است . براي حصول نتيجه يكسان ميتوان بجاي تحرك قوطي فقط پره ها را به صورت متحرك در نظر گرفت .

پمپ با پره هاي مستقيم :

اولين پمپ گريز از مركز به تيغه هاي مستقيم ( شعاعي ) مجهز بوده است . بهر حال قسمت هاي اساسي يك پمپ گريز از مركز عبارتند از :

1- پروانه يا عضو متحرك

2- پوسته بايد نه ثابت كه پروانه را احاطه ميكند ،

در پمپ گريز از مركز ،آب از مجراي ورودي كه در پروانه تعبيه شده وارد محفظه اي ميگردد ورد آنجا با تيغه هاي متحرك پروانه روبرو ميشود ، دوران آب موجب ايجاد نيروي گريز از مركر شده ودر محل قطر خارجي پروانه ،فشاري پديدار ميشود كه موجب ايجاد جريان شده وآب ، پروانه را با سرعت وفشار زيادي ترك كرده واز طريق مجرائي كه به اين منظور پيش بيني شده از پمپ خارج ميگردد وبه محل مصرف هدايت ميشود ،

پمپ با تيغه هاي خميده :

تيغه هاي خميده را اولين بار شخصي بنام APPOld در سال 1849 در انگلستان بكار گرفت ، در پوش وقسمتهاي داخلي يك پمپ گزيز از مركز كه به پره هاي منحني الشكل مجهز است ، در شكل 4 نمايش داده شده است ، دراين جابايد توجه داشت كه علاوه بر انحناي پره ها ، بدنه پمپ نيز دخالت خاصي دارد كه ما آن را ولوت (1) يا مارپيچ ميناميم . طوري برروي در پوش تعبيه شده كه آب را مستقيما ” به روزنه پروانه دوار هدايت كند ، پره هاي منحني الشكل به محض دريافت آب از روزنه ،آن را به صورت مارپيچي به تلاطم واداشته وبه لبه ميچسبانند تاترتيب تخليه آب را فراهم آورند ، همزمان با گردش پروانه ،آب بطرف لبه بدنه حركت كرده ووارد مجراي مارپيچي مي شود ، ذرات ريز آب در محل مزبور به گردهم آمده ومستقيما ” بطرف مجراي خروجي هدايت مي شوند.

تقسيم بندي اصلي :

طرحهاي اساسي پمپ هاي گريز از مركز به اصول مختلف عمل كرد ، آنها بستگي دارد ، بطور عموم پمپ هاي گريز از مركزرا نسبت به موارد زير طراحي مي كنند :

1ـ وضعيت مجراي ورودي مثل يك راهه يا دوراهه

2ـ وضعيت مراحل 1 از قبيل يك مرحله اي وچند مرحله اي

3ـ وضعيت خروجي از نظر ميزان سيال خارج شده مثل پمپ با خروجي زياد . متوسط ويا كم ،

4ـ وضعيت پروانه مانند نوع پره ها ، تعداد تيغه ها ووضعيت بدنه پمپ ،

پمپ يك مرحله اي :

اين پمپ بيشتر براي مواردي كه ارتفاع خروجي كم يا متوسطي مورد نظر است، ساخته ميشود ، ارتفاع خروجي يك پمپ تك پروانه اي تابعي از سرعت مماسي آن است ، در عمل با استفاده از يك پمپ يك مرحله اي ميتوان به ارتفاع خروجي در حدود 1000 فوت دست پيدا كرد در حاليكه عملا ” وقتي ارتفاع بيش از 250 تا 300 فوت مورد نظر باشد بهره گيري از پمپ هاي چند مرحله اي عاقلانه تر است ، بطوري كه در شكل 6 هم نمايش داه شده است پمپ هاي كه راهه يا دوراهه درانواع يك يا چند مرحله اي ساخته ميشوند ، مهمترين اشكال پمپهاي يك راهه اين است كه ارتفاعي كه آب را بوسيله آنها ميتوان تا آن حد پمپاژ نمود ، محدود است ، البته با استفاده از پمپ هاي دوراهه يك مرحله اي براحتي ميتوان مقادير زيادي از آب را تا ارتفاع بيشتري پمپاژ نمود ، يك مزيت ديگر پمپهاي دوراهه اين است كه پروانه در امتداد محور خود از تعادل هيدروليكي مناسبي برخوردار است زيرا نيروي محوري ناشي از ورود سيال از يك طرف با نيروي وارد شده از مجراي مقابل خنثي ميگردد ،

پمپ چند مرحله اي :

اين پمپها قادرند آب را تا ارتفاع نسبت‍‍ا زيادي پمپاژنموده ، فشار قابل توجهي را نيز در اختيار بگذارند ، بسته به اندازه ارتفاع پمپاژ ،آنها را به صورت دو يا چند مرحله اي طراحي ميكنند ، با وجودي كه همه پروانه ها به يك محورواحد متصل بوده ودر داخل يك بدنه واقع شده اند ، هر مرحله را ميتوان عمل يك پمپ مجزا فرض كرد ، براي مثال داخل يك بدنه واحد ميتوان از8 مرحله متفاوت استفاده نمود ، در اولين مرحله آب منبع مورد نظر ،مستقيما از طريق مجراي ورودي تحويل گرفته شده وفشار آن به اندازه فشار ناشي ازيك پمپ تك مرحله اي افزايش مييابد وبه مرحله بعدي ارجاع ميشود . در هر مرحله ،فشار ،كمي زياد ميشود تا جائي كه فشار وحجم آب خروجي به ميزاني كه مورد نظر است برسد ومراحل خاتمه يابد .

پمپ هاي يك مرحله اي را در انواع مختلفي ساخته واز آنها هم بصورت ثابت وهم به صورت قابل حمل ونقل استفاده ميكنند ، پمپهاي پرتابل 1را با استفاده از موتورهاي هوائي ، برقي وگازوئيلي يا بنزيني بحركت در ميآورند ، بسياري از شركتهاي ساختماني ومقاطعه كاري از اين نوع پمپ هااستفاده ميكنند ، واما مرسوم ترين موارد استفاده پمپهاي يك مرحله اي ثابت ،بهره گيري از آنها در چاه هاي عميق يا كم عمق منازل جهت تأمين آب آشاميدني موردنياز اهالي ميباشد ، يك نمونه ديگر از موارد استفاده از پمپهاي يك مرحله اي ثابت ، استفاده از آنها در تأمين ماده مبردلازم جهت خنك كاري افزار برنده در ماشين هاي افزار است ، وقتي حجم وفشار آب مورد نياز در صنعت يا موارد استفاده خانگي زياد باشد از پمپهاي چندمرحله اي استفاده مي كنند

[anjello 2427]

قسمت دوم

 

قبل از روشن كردن پمپ، بايد ابتدا كوپلينگ ها را از هم جدا كرده وموتور را بتنهائي به گردش در آورده واز صحيح بودن جهت دوران آن اطمينان حاصل نمود ، براي كمك به اپراتور ، درروي بدنه پمپ ، جهت صحيح دوران محور آن بايك فلش مشخص شده است ، قبل از روشن كردن پمپ ، محل روغن خور بلبرينگ هاي پمپ را با روغني كه سازنده آن توصيه كرده پر كنيد ، پمپ هائي كه يا تاقانهاي آنها به روغنكاري دائمي نياز دارند بايد تا محل خطي كه درروي روغن نماي آنها ثبت شده ، پراز روغن شوند ، بدنه ياتاقان كف گرد برخي از پمپ هارا بوسيله آب سرد ، خنك مي كنند ، در موقع كار ،مسير لوله كشي آب سرد را نيز بايد مورد توجه قرارداد تا از سوختن ياتاقانهاممانعت بعمل آيد ، ياتاقانهائي كه گرماي آنها پوست دست انسان را نمي سوزاند نيازي به خنك كردن با آب ندارند ، فقط آنقدرآب خنك مصرف كنيد كه ماده روانساز را در دماي مناسبي نگهدارد ، هرچند وقت يكبار بدنيست كه مسير خط لوله ورودي كه آب سرد را تأمين مي كند با فشار آب شستشو داده شود تا آشغالها وكثافت احتمالي را كه ممكن است مسير ورود آب را مسدود كنند از ميان برداشته شوند ، بهرصورت قبل از راه اندازي كامل پمپ يك بازرسي نهائي انجام داده وحتي در صورت امكان روتور را چند دور با دست بگردانيد .

 

پركردن مقدماتي پمپ :

يك پمپ گريز از مركز را هرگز نبايد بدون آب بكار انداخت ، درصورتي كه قبل از پركردن پمپ آن را بكار اندازيم امكان دارد قطعات داخلي كه با آب ،روان كاري ميشوند آسيب ببينند ،البته برخي از پمپ هاي گريز از مركز طراحي شده اند كه بصورت خشك وبي آب نيز ميتوانند شروع بكار كنند ، در اين مدلها يك مخزن ذخيره آب اضافي وجود دارد كه كاسه نمدها را آب بندي كرده وبوش محور ورينگهاي سايشي پروانه را روانكاري مي نمايد ،

روش افشانك ـ پمپ به يك سوپاپ تخليه ويك مجراي مخصوص جهت بيرون راندن بخار آب مجهز است ، در شروع كار ، پس از باز كردن سوپاپ ورود بخار آب ، سوپاپ تخليه را مي بنديم ،سپس سوپاپ بين مجراي خروج بخار آب وپمپ را باز مي كنيم تا هواي موجود در پمپ ولوله ها خارج شده وآب به لوله ها كشيده شود ، عمل را فقط بايد وقتي خاتمه يافته تلقي كرد كه آب ازمجراي خروج هوا بيرون بزند ، براي بستن افشانك ابتدا بايد سوپاپ موجود بين پمپ وافشانك را مسدود كرده وسپس مجراي بخار آب را قطع كرد ، در صورتي كه نصب افشانك در نزديكي پمپ مقدور نباشد ،لوله هوا را مي توان طويل تر وقطور تر از زماني كه افشانك در نزديكي پمپ نصب مي شد ، درنظر گرفت ،

روش استفاده از تلمبه دستي { يا پمپ هواي برقي }

در اين روش بجاي سوپاپ تخليه مي توان از يك شير كنترل استفاده نمود ، استفاده از يك تلمبه دستي يا برقي بجاي مجراي خرو ج بخار هوا نيز ضرروي است ،يك سوپاپ معمولي نيز بايد در مسير لوله هوا نصب نمود ، قبل از شروع عمل بايد سوپاپ ياد شده را مسدود كرد . سابقاً براي اين منظور از تلمبه هاي دستي معمولي استفاده ميكردند ، گاهي اوقات براي اينكه خود اين پمپ آب بندي شده وقادر به تخليه هواي موجود در داخل لوله ها شود بايد ابتدا آن را با كمي آب پر كرد .

 

روش استفاده از سوپاپ يك طرفه در پائين

وقتي سوپاپ يكطرفه اي در قسمت تحتاني لوله ورودي نصب شده باشد ، پمپ گريز از مركز وتمام مسير لوله ورودي را ميتوان از مجراي تخليه پمپ يا قسمتي از بالاي آن پر از آب نمود ، عمل پر كردن را ممكن است بكمك يك مخزن آب ذخيره يا يك تلمبه دستي انجام داد ، در صورتي كه طول لوله ورودي زياد باشد براي پيشگيري از هم خوردن نظم عمل كرد پمپ در لحظه شروع ، از طرف ديگر بايد مقدار زيادي آب وارد لوله ها كرد تا قبل از حركت آبدر لوله ورودي ،ذرات آب به اطراف پرتاب نشوند . در مواردي كه سوپاپ كنترل يا تخليه استفاده ميشود ،خلاء سنجي كه نزديكي دهانه چاه يا منبع برروي قسمتي از لوله هاي هواگيري نصب شده ، ميتواند تكميل شدن عمل هواگيري وراه اندازي اوليه را خبر دهد ، درصورت لزوم ميتوان لوله هاي مربوط به تخليه هوا را با آي پر كرد وعمل هواگيري را بوسيله خود آب انجام داد، البته اين در صورتي است كه فشار آب داخل لوله ها را بتوان تا حدود30 تا40 Psi رسانيد . هر چند كه در اين صورت به سيستم مخصوصي نياز خواهيم داشت كه با نوع هوائي كمي تفاوت دارد .

در صورتي كه بخواهيم شروع كار پمپ بصورت خودكار وبدون نياز به هوا گيري صورت گيرد بايد يك تنظيم كننده فشار را برروي خط لوله تخليه سوار كنيم در اين صورت هر زمان لازم باشد . تنظيم كننده مزبور يك پمپ هواگيري را روشن كرده وبه مجرد تخليه كامل هواي داخل لوله ها ، پمپ مزبور بصورت خودكار خاموش مي شود .

يك جور مكانيزم ، خودكار راه اندازي ديگر پمپ كه به يك شناور مجهز مي باشد دراين روش يك سوپاپ مخصوص راه اندازي اوليه بين بالاي بدنه پمپ ويك سوپاپ هوا كه بوسيله شناور كنترل مي شود . قرار مي گيرد . در اين جا سوپاپ هوا به كليدي كه به همين منظور در نظر گرفته شده مربوط ميگردد ، كنتاكتهاي كليد مزبور بطورسري به مدار كنترل كننده استارت موتور اصلي وصل شده است ، يك سوپاپ كنترل كه در خط تخليه نصب شده كليدي را بكار مياندازد كه كليد راه اندازي اوليه را بصورت موازي در مدار قرار مي دهد ، در واقع سوپاپ راه اندازي اوليه و سوپاپ هوا فقط تا موقعي كه عمل راه اندازي تكميل نشده . در وضعيت نشان داده شده باقي مي مانند .

وقتي كليد متصل به شناور بسته مي شود ،پمپ راه اندازي روشن شده وآنقدر كار مي كند ، كه پمپ اصلي را بكار انداخته وارتفاع آب در محفظه شناور بحدي برسد كه كليدراه اندازي اوليه را ببندد ، بسته شدن كليد راه اندازي اوليه موجب روشن شدن پمپ اصلي مي گردد .

وقتي مدار كنترل موتور پمپ اصلي شروع بكار مي كند ، يك كنتاكت باز شده و پمپ كمكي باز كتر مي افتد ، وقتي موتور اصلي در حال كار است سوپاپ كنترل مجراي تخليه در حال باز نگهداشته مي شود وكنتاكت هاي كليدآن در وضعيت بسته باقي مي مانند، تا يك مدار نگهدارنده رابراي كنتاكتور موتور پمپ كه دو سر كليد راه اندازي اوليه وصل شده تكميل نمايند . اين كليد بدون اينكه موجب ايجاد وقفه در كار موتور شود ،كليد راه اندازي اوليه را باز ميكند ، در درون پيستون سوپاپ راه اندازي اوليه تعدادي سوراخهاي كوچك وجود دارد كه در خلال عمل راه اندازي اوليه ، ذرات هوا مي توانند بسادگي از آنها عبور نمايند ، اين سوراخها طوري تعبيه شده اند كه فشارايجاد شده بوسيله پمپ ، انگشتي سوپاپ را با زور در جاي خود مي نشاند ، در اين صورت به مجرد راه اندازي كامل وشروع عمل كرد پمپ اصلي ،پمپ كمكي خاموش ميشود ، وقتي لوله راه اندازي اوليه پمپ كاملا آب بندي مي شود ، ذرات آب از محفظه شناورباز نشد مي كنندكليدراه اندازي اوليه باز مي گردد، ولي مداري كه از كليد سوپاپ تخليه فرمان ميگيرد ، كنتاكتور موتور پمپ اصلي را مي بندد، وقتي كليد مربوط به شناور باز ميشود پمپ اصلي خاموش ميشود ، بايد توجه داشت كه وقتي كليد مربوط به شناور بسته باشد ، موجب روشن شدن موتور پمپ اصلي ميگردد و وقتي باز شود پمپ گريز از مركز را از كار مي اندازد .

در يك سيستم راه اندازي خودكار اوليه كه در آن يك مخزن خلاء به عنوان تانك ذخيره بكاررفته ، مشاهده مي شود كه اين سيستم از يك پمپ خلاء ويك مخزن خلاء تشكيل مي گردد ، مخزن مزبور بين پمپ خلاء ولوله راه اندازي اوليه پمپ اصلي قرار مي گيرد .

در اينجا مخزن هوا به عنوان يك مخزن كمكي انجام ميكند ودر نتيجه احتياجي به كاركرد متوالي خلاء ساز وجود ندارد ، وقتي خلاء موجود در خلاء ساز به حدود معيني كه از قبل محاسبه شده برسد ، يك كليد خلاء ساز را روشن وخاموش مي كند ، براي اينكه پس از راه اندازي اوليه پمپ از ورود آب به سيستم خلاء جلوگيري بعمل آيد يك تله هوا را بين پمپ اصلي ومخزن خلاء تعبيه مي كنند .بهرصورت ،چه پمپ در زير خلاء ويا در حال كار باشد . هوا از طريق مجراي مكش پمپ بطرف بالا كشيده مي شود ، براي اينكه ازعدم وجود هوا در لوله هاي اصلي اطمينان حاصل شود ، لوله هاي راه اندازي اوليه وسوپاپهاي تله هوا دائماٌ تحت خلاء قراردارند ،يك نوع پيشرفته تر اين سيستم در مورد پمپاژ فاضلاب وتكه هاي كاغذ ولجن كه در تمام آنها ذرات مزاحم معلق درمايع وجوددارد ،بكار مي برد

[anjello 2427]

قسمت سوم

 

 

اصول كار :

بطوري كه قبلا گفته شد پمپ هاي گريز از مركز ، سرعت جريان سيال را بطور زيادي بالا مي برند در حاليكه پمپ هاي دوراني بطور ثابت ويكنواختي سيال را از داخل محفظه خود به بيرون مي رانند ، اين پمپ يك پمپ بارانش يا جابجائي مثبت بوده ويك حركت دوراني را انجام مي دهد در حاليكه يك پمپ گريزاز مركز يك پمپ با جابجائي منفي مي باشد .

نسبت به وضعيت پروانه اين پمپ ها ، آنها را مي توان به گروه هاي زير تقسيم نمود :

1ـ نوع چرخ دنده اي يا بطور ساده دنده اي

2ـ نوع پره اي

3ـ نوع پيستوني

پمپ هاي نوع دنده اي :

اين ها شامل دو چرخ دنده ساده ميباشند كه با يكديگر درگير بوده ويكي از آنها بوسيله يك عامل محرك مثل موتور بگردش درآمده وچرخ دنده ديگر را مي گرداند . اين پمپها ، از نوع پمپهاي باجابجائي مثبت بوده وميزان آبدهي آنها را بسادگي وتنها با تغيير سرعت گردش محور ،ميتوان تغيير داد ، بازده يك پمپ دنده اي عمدتا به دقت وجذب بودن قطعات متماس بستگي دارد .

اين پمپ ها را در مدل هاي مختلف ميتوان يافت ، آبدهي اين پمپ ها از كمتر از 1 گالن در دقيقه شروع شد وتا بيشتر از 100 گالن در دقيقه اي ادامه مييايد ، انواع مختلف اين پمپ ها قادر به ايجاد فشارهاي مختلفي از حدود كمتراز 100 پوند براينچ مربع تا بيشتر از 3000 پوند بر اينچ مربع مي باشند، دو چرخ دنده اي كه در شكل 2 نمايش داده شده اند بطور دقيقي بيكديگر جفت شده ودر داخل بدنه پمپ قرارگرفته اند، روغن هيدروليك وارد شده به محفظه پمپ در فواصل بين دندانه هاي هر چرخ دنده وپيرامون بدنه گير كرده وپس از نيم دور گردش چرخ دنده ها در موقع تماس دندانه ها با هم از محفظه خروجي رانده مي شود .

پمپ ها ي دنده اي را نيز ميتوان متناسب با نوع چرخ دنده مصرف شده ، به انواع مختلفي تقسيم نمود ،اين ها شامل پمپ هاي دنده اي با : چرخ دنده ساده ، مارپيچي ، جناغي وبالاخره با چرخ دنده هاي مخصوص مي باشند .

 

 

چرخ دنده ساده :

درعمل در پمپهاي دوراني از دو جور چرخ دنده ساده استفاده مي كنند : نوع داخلي ونوع خارجي ، در مورد نوع خارجي بايد گفت كه در موقع جدا شدن هر زوج دندانه در گير ، خلائي پديد ميآيد وفشار جونيز همين فرصت را غنيمت شمرد وسيال را با فشار از طريق دهانه ورودي پمپ به داخل ميراند وآن را پر ميكند ، با كمي تقريب مي توان فرض كرد كه مجراهاي ورودي وخروجي بخاطر وجود چرخ دنده هاي درگير ،كاملا از هم مجزا مي باشند ، بنابراين آبي كه بين فاصله دو دوندانه متوالي هر چرخ دنده حبس ميشود همراه با آن گردش كرده ودر نزديكي محفظه ثانويه پمپ از آن جدا شده وبناچار به خارج رانده مي شود .

در مورد طرز كار پمپ دوراني با دنده ساده از نوع داخلي بايد كفت كه قدرت موتور به يكي از جچرخ دنده ها داده شده ودوران چرخ دنده مزبور باعث گردش چرخ دنده هرزگردديگري كه با آن در تماس است مي شود ، در موقه جدا شدن درگيري هر دندانه از دندانه مشابه درروي چرخ دنده ديگر ،افزايش حجم موجب ايجاد يك خلاء جزئي مي شود ، در اين جا است كه فشار جو موجب رانده شدن سيال به داخل بدنه پمپ مي شود ، سيال وارد شده به محض دخول در فاصله بين دو دندانه متوالي وبدنه پمپ گير كرده و بطرف محفظه ثانويه حركت مي كند ، واز آنجا به بيرون رانده مي شود .

پمپها ي دوراني بادنده داخلي فقط دو عضر متحرك دارند : روتور كه بادقت تمام تراشيده شده ويك چرخ دنده هرزگرد ، دندانه هاي چرخ دنده داخلي ودنده هرزگرد در نزديكي محفظه مكش از هم جدا شده ودر محفظه رانش مجددا بايكديگر درگير مي شوند .

جهت دوران محور پمپ ، محفظه هاي مكش ورانش را تعيين مي كند ، دليل اينكه چرا جهت دوران محور ، محفظه ها را مشخص مي كند . در نقطه a كه در حقيقت آغاز جداشدن در گيري چرخ دنده ها است ، سيال از طريق محفظه مكش به داخل كشيده مي شود ، در نقطه b كه آن را بايد شروع درگيري دندانه هادانست ، سيال با فشار به طرف محفظه رانش رانده ميشود ، معكوس كردن جهت دوران ، جهت جريان سيال درداخل پمپ راوارونه ميكند ، در موقع تعيين جهت دوران محور پمپ ، هميشه از انتهائي كه شامل محور است به پمپ نگاه كنيد ، در صورتيكه دستورالعمل يا تذكر خاصي داده نشده باشد ، فرض براين است كه محور پمپ در جهت گردش عقربه هاي ساعت مي گردد . در نتيجه ميتوان انتظار داشت كه محفظه مكش در سمت راست قرار بگيرد .

دو قطعه را به صورت خاصي تراشيده و با هم در گير كرده اند، يكي از اين قطعات را بايد در حقيقت يك چرخ دنده مخصوص داخلي دانست ودرگيري رايك چرخ دنده خارجي انگاشت ، مجموعه بدست آمده را مكانيسم ژيروتور مي نامند ، در اين مكانيسم ، سطوح داخلي وخارجي دو قطعه ياد شده دائما بيكديگر تكيه داشته وروي يكديگر تماس لغزشي دارند و بنابراين سيال را بطور دائم وبا آب بندي كامل انتقال مي دهند ، در موقع جداشدن در گيري ،فضاي بين آنها زياد شده و درست در محل محفظه مكش كه ازدياد فضاي بين دندانه ها ظاهر مي شود يك خلاء جزئي ايجاد مي شود ، وقتي فضاي بين دندانه ها به حداكثر حجم خود دست مي يابد ، محفظه رانش را در مقابل خود مي بيند ، از اين لحظه يه بعد كه درگيري دندانه ها مجددا آغاز شده وحجم محفظه شروع به كاهش مي نمايد ، سيال مزبور به تدريج به خارج رانده مي شود.

پمپ دوراني با چرخ دنده مارپيچي :

اين پمپ براي كارهاي مختلف از قبيل روغنكاري بافشار ، سوخت رساني ، كليه كارهاي هيدروليكي ويا بطور كلي انتقال سيالات بدون ذرات مزاحم بكار مي رود ، اين پمپ در هردو جهت كار كرده وبه آب بندي وراه اندازي اوليه نياز ندارد، يك نمونه ديگر از اين پمپ ها كه جمع وجور وبي سروصدا تراز بقيه بوده وبيشتر براي بالابرها وپله برقيها ي هيدروليكي بكار مي برد .

پمپ دوراني با چرخ دنده جناغي :

اين پمپ نيز بسيار جمع وجور وبي سر وصدا ميباشد ،

پمپ هاي پره اي :

اصول كار پمپ هاي دوراني پره اي نيز براساس افزايش حجم فضاهاي خالي براي ايجاد يك خلاء جزئي پايه گذاري شده است ، بديهي است كه خلاء مزبور باعث پرشدن محفظه مكش پمپ از سيال ميشود ، كمي بعدتر ، كاهش حجم همان فضاهاي خالي ، سيال را با فشار از طرف ديگر بيرون مي راند .

در اين جا تيغه يا پره هاي لغزنده دقيقا جذب شيارهاي روتور ميشوند ، در جلوشيارهاو در جهت دوران ،گودي شيارها با آبي كه بايد پمپ شود پر ميگردند ، به محض اينكه آب حبس شده در داخل گودي هاي يادشده به نزديكي محفظه خروجي ميرسد ، نيروي گريز از مركز موجود راه فراري يافته وآب به خارج نفوذ ميكند، بهرحال در طول كار پمپ ، فشار هيدروليكيموجود ونيروي گريز از مركز ، هردو موجب ميشوند كه پره هاي پمپ دائما با جداره بدنه در تماس باشند .

پمپ پره اي دو طيقه اي ر ا در حقيقت مي توان دو پمپ يك طبقه اي دانست كه برروي يك محور واحد وپشت به پشت يكديگر نصب شده اند .

گاهي اوقات پمپ هاي پره اي ره بصورت مركب نيز مي سازند ، دراين حالت دو پمپ را برروي يك محور واحد نصب مي كنند . يكي از اين پمپ ها بافشار كم وديگري با فشار زياد كار مي كند .

قسمتهاي سايشي پمپهاي طوري است كه در مواقع لزوم مي توان براي تعويض آنها از يك فشنگ يا كار تريج آماده شده جديد استفاده كرده وآن را براحتي عوض كرد، چون كار تريج پمپ هاي مختلف را ميتوان با هم عوض كرد ، در صورت لزوم ميتوان با انتخاب مناسب ، آبدهي پمپ را بهبود بخشيد .

براي كنترل حداكثر فشار سيستم ، دراين جا از يك جبران كننده فشار بهره گرفته شده است ، دراينجا جابجائي پمپ بطور خودكار تغيير يافته وموجب ميشود كه جريان مورد نياز سيستم بطور اتوماتيك ثابت باقي بماند ، وقتي ميزان جابجائي تغيير پيدا كند ، فشار سيستم برروي ميزان معيني كه جبران كننده را از قبل برروي آن حدود تنظيم كرده اند تقريبا ثابت باقي ميماند، در صورتيكه سيستم هيدروليكي به جريان نياز نداشته باشد ، رينگ فشاري پمپ تقريبا در حالت خنثي باقي مانده ودر فشار تنظيم شده ،فقط جريان مورد نياز جهت تأمين آب نشده شده را ايجاد مي كند. در صورتيكه تمام ظرفيت پمپ مورد نظر باشد ، فشار قدري افت كرده وحركت فنر جبران كننده موجب عبور تمام جريان از ميان رينگ فشاري ميشود، در عمل با متعادل كردن فشار عكس العملي ونيروي فنر متعادل كننده ميتوان براي هماهنگ كردن دقيق جريان مورد نياز مدار هيدروليكي با سيستم داخلي پمپ ، هر جرياني را بصورت خودكار بدست آورد ، در اين حالت وقتي جريان عبوري كم ميشود ، قدرت مصرف شده بوسيله موتور پمپ نيز كاهش مييابد، در اينجا ، برگشت روغن پرفشار ،رخ نداده وگرماي اضافي كه در تعيين بازده مدار موثر ومهم ميباشد ايجاد نمي شود .

پمپهاي پيستوني :

اين پمپها در انواع شعاعي ومحوري ساخته وعرضه ميشوند، هر كدام از اين انواع را ميتوان بصورت با جابجائي ثابت يا متغير طراحي نمود . در اينجا ، پيستون ها بصورت شعاعي در اطاف توپي رديف شده اند، در اين شكل ،قطعه لغزان ، سمت راست خط محور استوانه سيلندر واقع شده است ، ضمن حركت محور پيستونها يك حركت رفت وآمدي انجام ميدهند، به اين ترتيب پيستون هائي كه از روي مدخل پائيني ميله مركزي عبور مي كنند، روغن را جذب مي كنند در حاليكه پيستونهائي كه از روي دهانه بالائي ميگذرندپر از روغن هستند ،باتوجه به اينكه پيستون وحركت قطعه لغزان را بدقت ميتوان كنترل نمود ، تنظيم دقيق ظرفيت آبدهي اين پمپها از صفر تا بيشترين حد ممكن كار چندان دشواري نيست .

در نوع محوري ، پيستونها بموازات محورگردان پمپ قرار ميگيرند، گردش محور پمپ موجب دوران استوانه سيلندر ميشود ، وجود كفشك نگهدار ، كه خود بوسيله نيروي فنري به صفحه با دامكي متكي شده ، موجب ميشود كه پيستونهاي پمپاژ كننده درداخل سيلندر خود يك حركت رفت وآمدي محوري انجام دهند. بطوري كه در شكل 16 نمايش داده شده با تنظيم زاويه صفحه بادامكي ميتوان كورس حركت پيستون ودر نتيجه ميزان آبدهي پمپ را محدود نمود .

در پمپهائي كه آبدهي متغير دارند ، برا ي تغيير دادن زاويه صفحه بادامكي از مكانيسم خاصي استفاده مي كنند، مكانيسم مزبور ممكن است از يك گردونه دستي ، يك وسيله كنترل جبران كننده فشار ويا يك ميله كنترل تشكيل شده باشد . هركدام ازوسائل نامبرده شده ممكن است قلابي را كه به صفحه با دامكي متصل شده است . تحرك نمود وزاويه آن را عوض نمايند

[anjello 2427]

قسمت چهارم

 

اصول كار :

بطوركلي و نسبت به راههائي كه ممكن است آب مورد استعمال قرار گيرد ، پمپهاي تناوبي را مي توان به گروههاي زير تقسيم نمود :

1ـ پمپ مكشي يا بالابرنده

2ـ پمپ فشاري

هر كدام از پمپهاي يادشده ممكن است ،بصورت يك طرفه يادوطرفه باشند .

پمپ هاي مكشي يا بالابرنده :

پمپ مكشي يك طرفه است ، اين پمپ كه در شكل 3 نمايش داده شده از يك سيلندر بازويك سوپاپ مخصوص تشكيل شده است ، در اين جا پمپ به آب نيروئي وارد نمي كند. بلكه آن را مي مكد . در پمپهاي مكشي ،سوپاپ خروجي در داخل پيستون نصب شده وبهمراه آن بالا وپائين مي رود .

راه اندازي وعملكرد كامل اين پمپ به چهار عمل يا چهار مرحله مختلف نياز دارد، كه عبارتند از :

1- خروج هوا : پيستون بطرف پائين سيلندر رانده شده وهواي موجود از آن خارج ميشود ،

2- ورود آب : وقتي پيستون بطرف بالا حركت ميكند يك خلاء نسبي ايجاد كرده وفشار جو ، آب را بداخل سيلندر ميراند،

3- انتقال آب : در حين پائين آمدن پيستون ، آب حبس شده در داخل سيلندر از طريق سوپاپ خروجي به قسمت بالائي سيلندر منتقل ميشود،

4- خروج آب : با صعود پيستون ،آب داخل سيلندر تخليه ميشود ،

پس از هواگيري پمپ وانجام شدن كارهاي مقدماتي ، سيكل عملكرد پمپ در يك رفت و برگشت پيستون آن تكميل مي شود ، حركت به طرف پائين پيستون ، ضربه انتقالي و حركت بطرف بالا آن مكش ورانش ناميده مي شود چون در يك نوبت آب بداخل پيستون كشيده شده و در يك نوبت از آن تخليه مي شود .

پمپ هاي فشاري :

در حقيقت يك پمپ فشاري را بايد نوع گسترده تري از يك جور پمپ مكشي دانست زيرا بوسيله آن ، آب هم تحت فشار وهم تحت مكش پمپاژ ميشود ،اصول كار كلي اين پمپ به اين صورت است كه دراين جا برخلاف پمپ مكشي ،آب تحت تأثير فشاري كه بيشتراز فشار جو است ، قرار گرفته وآن را مجبور ميكند كه از يك لوله بالا برود .

در نوع يك طرفه ،پائين آمدن پيستون موجب بسته شدن سوپاپ ورودي شده و آب را با فشار از طريق سوپاپ خروجي بيرون رانده وبه ارتفاع مورد نظر مي‌رساند .

پمپ فشاري از يك سوپاپ ورودي ،يك سوپاپ خروجي ويك انگشتي يك عمله تشكيل شده است ، در نوع يكطرفه .سيكل عملكرد بايك بالا رفتن (ورود آب ) ويك حركت بسمت پائين (خروج آب) تكميل ميشود ، در حين بالا رفتن انگشتي خلاء نسبي ايجاد شده وموجب ميگردد كه فشار جو آب را با زور به داخل سيلندر براند ، در اين هنگام سوپاپ ورودي بازوسوپاپ خروجي بسته است ، در موقع پائين آمدن انگشتي ياكورس تخليه آب ، پائين آمدن انگشتي موجب ميشود كه سوپاپ ورودي بسته شده وآب حبس شده در داخل سيلندر با فشار ازطريق سوپاپ خروجي كه اينك گشوده شد به خارج رانده شود .

يك جور پمپ فشاري ديگر كه علاوه بر سوپاپ هاي ورودي وخروج آب به يك سوپاپ اضافي درداخل پيستون خود مجهز مي باشد .

در اينجا پيستون درداخل سيلندر بسته كار كرده ودسته پيستون از ميان يك كاسه نمد بخارج راه مي يابد . مزيت اين پمپ در آن است كه آب از طريق دريچه ورودي وارد پمپ شده وپس از گذشتن از سوپاپ روي پيستون ، بلاانقطاع از دريچه خروجي تخليه مي شود .

اكنون فرض كنيم ، داخل سيلندر پر از هوا بوده وميخواهيم پمپ را بكار اندازيم ، دراين صورت ، هواي داخل سيلندر . در اولين حركت پيستون بطرف پائين ، از قسمت زيرين به محفظه بالاي آن منتقل مي شود ، در حركت بعدي پيستون كه بطرف بالا صورت مي گيرد ، خلاء نسبي ايجاد شده ووجود فشار جو باعث كشش آب بداخل سيلندر ميگردد، در حركت بعدي ياسوم پيستون بطرف پائين ،آب حبس شده در زير سيلندر بطرف بالاي آن منتقل ميگردد و در حركت چهارم يا بطرف بالاي پيستون ، تخليه مي شود .

وقتي راه اندازي اوليه خاتمه يافته وعمل كرد پمپ بصورت كامل آغاز شد ، سيكل عملكرد دردوحركت پيستون كه يكي بطرف پائين وديگري بطرف بالا ميباشدخلاصه مي گردد، حركت بطرف پائين پيستون ،كورس انتقال وحركت بالاي آن كورس تخليه ناميده ميشود، وقتي پيستون بطرف پائين حركت ميكند، آب از ميان سوپاپ موجود درروي پيستون عبور كرده وبه قسمت بالائي راه مييابد ، وقتي كه پيستون بطف بالا مي رود آب موجود در بالاي پيستون از طريق دريچه خروجي تخليه شده ودر همين هنگام بالا رفتن پيستون باعث دخول آب يه محفظه زيرين سيلندر مي شود .

پمپ هاي فشاري دو طرفه ( نوع پيستوني ) :

در اين حالت حركت پيستون موجب تخليه آب در يك طف آن ميشود ضمن اينكه درطرف ديگر پيستون ، بدون اينكه انتقالي صورت بگيرد ، آب بداخل آن كشيده ميشود ، بنابراين در هر حركت پيستون،آب از مجراي خروجي به بيرون تخليه ميشود .

در اين صورت ظرفيت آبدهي يك پمپ يكطرفه را ميتوان با تبديل آن به يك پمپ دوطرفه كه در آن از جابجائي مشابه سيلندر استفاده ميشود ، مضاعف كرد .

هنگام بررسي عملكرد اين جور پمپ هابايد به وضعيت سوپاپ ها در حالت توجه داشت ، آنچه كه جالب توجه است اينكه هر زوج از اين سوپاپ ها بصورت قطري ، وضعيت يكساني دارنديعني هر زوج سوپاپي كه در امتداد قطري روبروي يكديگر قرار دارند همواره يا باز هستند يا بسته .

پمپ فشاري دو طرفه ( نوع انگشتي) :

عملكرد اين پمپ بانوع پيستوني تفاوت چنداني نداردبا ستثناي اينكه در اين پمپ به جاي پيستون از انگشتي استفاده شده است ، نسبت به وضعيت قرار گرفتن كاسه نمد درداخل يا خارج ،اين پمپ ها به دو گروه تقسيم مي شوند .

در پمپ هاي مجهز به كاسه نمد داخلي ، طول نسبتا بلند سيلندراز محل كاسه نمد به دو محفظه مجزا تقسيم مي شود .

در حركات بطرف بالاوپائين ،انگشتي ، آب موجود دردومحفظه را جابه جا مي كند . يكي از اشكالات اين نوع پمپ ها اين است كه براي تنظيم يا تعويض كاسه نمد ها بايد سرسيلندر را باز كرد ، همچنين در موقع كار پمپ ، نشد كاسه نمد قابل مشاهده نيست ، براي غلبه كردن بر اين عيب مي توان از پمپ مشابه كه به كاسه نمد خارجي مجهز است استفاده نمود ، در اين طرح ازدو انگشتي ، چند ميله رابط ودوقاب فلزي دردو انتهااستفاده شده است ، انگشتي هابطور محكمي به قابهاي انتهائي مربوط شده ومجموعه آنها در داخل ميله هاي رابط حركت كشوئي انجام مي دهند ، كاسه نمد ها در قسمت خارجي نصب شده اند وعلاوه بر اينكه تعمير آنها كار ساده اي است ، در موقع كار نيز مي توان وضعيت نشد آنها رابازرسي نمود .

در موقع بررسي سيكل مزبور به حركت هماهنگ انگشتيها نوجه داشته باشيد ، در موقع كار، حركت يك انگشتي باعث تخليه آب شده ودر همان زمان ، تحرك انگشتي ديگر باعث پرشدن آب در محفظه دوم مي گردد .

اشكال پمپ هاي اخير كه به كاسه نمد خارجي مجهزند در اين است كه ساختمان آنها پيچيده تر از ساختمان پمپ مشابه با كاسه نمد وهزينه اوليه آنها به مراتب گران تر است .

پمپ هاي سيفوني يا پمپ هاي باراه اندازي خودكار :

اغلب پمپها به راه اندازي اوليه نياز دارند چون فضاي خالي نسبتا قابل ملاحظه اي كه بين سوپاپ هاي ورودي وخروجي موجود است با هوا پرشده وعملكرد اوليه پمپ را دشوار مي سازد ، راه اندازي اوليه يك امر ضروري است زيرا در اين صورت ،پيستون يا انگشتي ،ضمن كوشش خود براي بيرون كشيدن هوا ،يك خلاء نسبي ايجاد مي كند و در نتيجه فشار جوآب را بازور بداخل محفظه پمپ با آب پر مي شود تا خلاء را افزايش داده ودر نتيجه آب را از محل منبع بمكد ، در صورتيكه پمپ به يك روزنه هوا گيري ويك مجراي ورودي مجهزنباشد ، براي وارد كردن آب بداخل سيلندر آن بايد قسمتي از پمپ را باز كرد .

بدنه پمپ از يك استوانه ويك محفظه خارجي در ارتباط است ،پيستون داراي يك سوپاپ مخصوص درروي خود بوده ودر بالاي محفظه داخلي يك مجراي خروجي تعبيه شده است ، از آنجائي كه مجراي ورودي نيز در بالاقرار گرفته است ، هميشه مقداري آب بين فاصله دو جداره حبس مي شود .

در شروع كار، محفظه خارجي پر از آب است ، وقتي پيستون بطرف پائين حركت مي كند سوپاپهاي تعبيه شده درآن باز شده وآب به قسمت بالائي محفظه داخلي انتقال مي يابد ، در اثر انجام اين عمل سطح آب در استوانه خارجي تغيير نمي كند، وقتي پيستون بطرف بالا حركت مي كند آب قسمت بالائي تخليه شده وسطح آب در استوانه خارجي پائين مي افتد، همين عمل موجب ايجاد يك خلاء نسبي شده وآب را به محفظه استوانه خارجي مي‌مكد تا آن را پر كند .

ساختمان :

در هيدروليك صنعتي ، پمپ هاي تناوبي پيستوني از ظرفيت هاي قابل ملاحظه اي برخورد دارند . از اين پمپ ها غالباً براي رساندن سيال به يك سيستم هيدروليكي مركزي استفاده مي كند . از اين پمپ ها معمولاً براي انتقال آب ، روغن محلول در آب ، روغن هيدروليك و سيالات هيدروليكي مقاوم در برابر آتش نيز استفاده مي كند .

در طراحي پمپ هاي تناوبي غالباً از سه ، پنج ، هفت يا نه انگشتي استفاده مي كنند . دريچه مكش در بالا و دريچه رانش در پايين نصب شده است . در نتيجه اين كار مي توانيم سوپاپها را بدون اينكه آنها را كاملاً از پمپ جدا كنيم جابجا نماييم . در طرحي كه بنام Aldri ch مشهور مي باشد ، سيال از دريچه مكش وارد شده وپس از گذشتن از سوپاپها و استوانه پمپ ، به خط مستقيم از پمپ خارج مي شود در اين جا با حركت انگشتي به طرف پايين ، دريچه مكش بسته شده و فشار آب محبوس ، بر فنر سوپاپ خروجي غلبه كرده و آن را باز مي كند و اب به خارج جاري مي شود .

وقتي انگشتي به طرف بالا مي رود ، سوپاپ خروجي بسته شده و سيال به داخل محفظه پمپ مكيده شده و بر نيروي فنر مشابه اي در سوپاپ ورودي غلبه كرده و آن را باز مي كند . آنچه كه به آب بندي شدن هر دو سوپاپ وبسته شدن آنها كمك مي كند ، فشار سيال است .

معمولاً در صنعت براي تكميل كردن خطوط انتقال سيالات شيميايي با فشار متوسط و زياد ، از پمپ هاي انگشتي استفاده مي كنند . براي مثال در خط انتقال يك ماده شيميايي ، از يك پمپ انگشتي استفاده كرده و در هر ساعت بين 2/0 تا 12000 گالن از سيال را جابجا نموده و در بعضي موارد فشار آن را تا 1600 پوند بر اينج مربع ، بالا مي برند . اين پمپ ها را در انواع تكي و دوتايي طراحي كرده و بعضي از آنها به مكانيسم خاصي مجهزند كه بوسيله آن مي توان كورس حركت را در حين كار تنظيم نمود . براي انتقال اغلب مواد شيميايي از قبيل اسيد ها ، بازها وحلالهاي ديگر كه براي تصفيه آب بكار مي‌روند . از اين پمپ ها استفاده مي كنند . اين پمپ ها را سادگي مي توان طوري تنظيم كرد كه خروجي آن داعمي يا منقطع بوده و يا طوري مرتب نمود كه در مواقع ضروري از عامل ديگري فرمان گرفته و جريان را در مدار جاري نماييد .

پمپ هاي ويژه :

در موقع انتخاب پمپ براي يك كار مشخص ، شخص مسئول بايد با اصول كار ومزايا ومعايب پمپ هاي اساسي از قبيل گريز از مركز، دوراني وتناوبي كه اصول كار آنها در فصول گذشته مورد بررسي قرار گرفتند ، آشنايي كامل داشته باشيد .

با توجه به نكات ذكر شده بالا ، براي هر كار مورد نظر مي توان يكي از اين پمپ ها را انتخاب و مطابق با وظيفه اي كه بايد انجام دهد ، آن را هماهنگ كرد . در بسياري از حالات مشاهده شده كه هر پمپ خاصي را فقط براي انجام وظيفه ويژه اي طراحي كرده اند .

بسياري از پمپ هايي كه در فصول قبل توضيح داده شدند ، براي انجام كارهاي خاصي طراحي شده اند . برخي از اين پمپ هاي مخصوص بوسيله قسمت هاي آتش نشاني ، راه آهن ، اتومبيل ها ، موتور هاي ديزل ، معادن ،زهكشي ، انتقال هيدرواستاتيك و ماشينهاي افراز مورد استفاده قرار مي گيرند . آب خالص ، فاضلاب ، خمير كاغذ ، روغن ، شير ، مواد شيميايي مواد معدني خميري وسيالات غليظ جزو موادي هستند كه براي انتقال آنها از پمپ هاي ويژه استفاده مي كنند .

[anjello 2427]

قسمت پنجم

 

پمپ هاي خدماتي :

پمپ هاي تناوبي پيستوني از نوع تكي يا دوتايي را معمولاً در باغ خانه ها ، تصفيه خانه هاي شكر و خشكشويي ها و غيره بكار مي برند . پمپ تناوبي پيستوني دوتايي كه در شكل يك نشان داده شده است ، فشار زيادي توليد كرده و معمولاً درباشگاها ، لبنياتي ها و واحد هاي صنفي به كار مي رود . يك جفت پمپ پيستوني دو طرفه در حقيقت باعث مي شود كه در هر دور دوران محور ، پيستون ها چهار حركت داشته و مايع خارج شده از پمپ جريان ثابتي داشته باشد . اين پمپ مي تواند هر جور مايع سرد يا گرم ( تا 200 درجه فارنهايت ) را انتقال دهد ، پمپ مزبور قادر است در هر ساعت بين 295 تا 1080 گالن از سيال را بافشاري در حدود 150 تا 300 پوند بر اينچ پمپاژ نمايد .

پمپ دوراني دنده اي يك پمپ همه كاره بوده و براحتي قادر است هر جور سيال يا غليظ را انتقال دهد . اين پمپ بسيار نرم كار كرده و بازده آن در هر دو جهت يكسان است . اين پمپ ها قادرند هر جور سيال سنگين و غليظ از قبيل مركب چاپ يا مواد عايق كاري پشت بام يا هر جور سيال رقيق و سبك از قبيل بنزين ، گازوئيل و مواد مشابه را به سادگي انتقال دهند .

پمپ نشان داده شده به راحتي قادر است بين 40 تا 600 گالن در دقيقه از سيالات مختلف را انتقال داده و فشار آنها را به حدود 10 پوند بر اينچ مربع برساند .

پمپ دوراني دنده اي محدوده خدماتي وسيعي داشته و براي روغنكاري تحت فشار ، خدمات هيدروليكي ، سوخت رساني و پمپاژ سيالات تصفيه شده به كار مي رود .

روغنكاري ياتاقان ها بوسيله سيالي كه در حال پمپاژ است صورت مي گيرد . راه‌اندازي اين پمپ ها بصورت خود كار صورت گرفته و بازده آنها در هر دو جهت يكسان است . اين نوع پمپ ها در اندازه هاي مختلفي از تا 110 گالن در دقيقه در دسترس هستند . انواع آنها را مي توان طوري تنظيم كرد كه فشار سيال را تا 150 پوند بر اينج مربع بالا ببرند .

از اين پمپ مي توان در استخر ها ، آبياري چمن ها ، سير كولاسيون مجدد جريان سيال ، آبكشي ، چاها وآب انبارها ، وانتقال مواد شيميايي استفاده نمود . وقتي ارتفاع در حدود 120 فوت باشد ، اين پمپ قادر است در هر دقيقه 10 تا 130 گالن را پمپاژ نمايد .

يك جور پمپ گريزاز مركز يك طبقه دو مكشي كه در مقطع افقي به صورت دو پارچه ساخته شده است . جداره پمپ ضخيم بوده ، راندمان بالايي داشته وفشار زيادي در حدود 175 پوند بر اينج بر متر مربع را ايجاد مي نمايد . اين پمپ براي آبرساني عمومي ، آبياري شهري ، خنك كردن كنداسور ، سير كولاسيون آب ، خدمات صنعتي ، خدمات ساختماني و كارخانه هاي شيميايي بكار مي رود .

بزرگترين مشخصه اي پمپ اين است كه قادر به انتقال سيالاتي كه مواد جامد معلق در خود دارند . از پمپ مزبور در فاضلاب هاي صنعتي ، زهكشي عمومي ، چاه فاضلاب ، كارخانه هاي شيميايي ، آبكشي عمومي وبسياري مقاصد ديگر استفاده مي كنند . پروانه مصرف شده از نوع كاملاً پوشيده و غير قابل انسداد بوده ومحفظه بسيار ظريف و دقيقي دارد . وقتي ارتفاع در حدود 150 فوت است ، ظرفيت خروجي پمپ در حدود 300 گالن در دقيقه مي باشد . اين پمپ‌ها در انواع چپ گرد يا راست‌گرد ساخته شده و براي سهولت نصب ، آنها را به 5 صورت مي توان بر روي هم سوار كرد .

يك جور پمپ گريز از مركز يك طبقه يك مكشي وجود دارد كه در آن موتور وپمپ مستقيماً به هم مربوط شده اند. اين پمپ را درانواع و اندازه هاي مختلف طوري طراحي مي كنند كه در ارتفاعي در حدود 500 فوت در دقيقه قادرند 200 گالن آب را پنپاز نمايند . ساختمان اين پمپ ها بسيار متنوع بوده و انواع مختلف آنها قادرند آب يا مواد خرنده شيميايي را پمپاژ نمايند .

بدنه پمپ در مقطع افقي به صورت دو پارچه ساخته شده ودر موقع تعمير يا بازرسي براحتي مي توان بدون دست زدن به سيستم لوله كشي ، آنها را از هم جدا نموده و قطعات متحرك را بازرسي نمود . اين پمپ ها را براي ظرفيت هاي بين 10 تا2000 گالن بر دقيقه طراحي مي كنند.

براي انتقال آب تصفيه شده با هر دماي دلخواه از پمپ توربيني چهار طبقه يك مكشي مي توان استفاده نمود . وقتي ارتفاع در حدود 1500 فوت است ، پمپ مزبور را مي توان طراحي كرد كه از 20 تا 900 گالن آب را در هر دقيقه پمپاژ نمايد .بازده مكانيكي وهيدروليكي اين پمپ ها قابل توجه است .

پمپ هاي شيميايي و فرايندي :

در بسياري از صنايع شيمايي و كارخانه هاي كاغذ سازي براي انتقال بسياري از سيالات خورنده و ساينده از پمپ هاي گريز از مركز استفاده مي كنند . البته بديهي است كه چون بدنه ، محور ، پروانه و ساير قسمت هاي متحرك پمپ با مواد ساينده و خورنده در تماس اند ، بسرعت فرسوده شده و عمرشان كم مي‌شود . در عمل براي اينكه از كاهش عمر سريع اين پمپ ها جلوگيري كنند ، كليه قسمت هاي متحرك پمپ را كه با اين سيالات در تماس اند با لايه اي از لاستيك مذاب پوشانده و پس از خنك شدن وچسبيدن آن ، قطعه را در جاي خود سوار مي كنند .

اسيد ها و بازها با غلظت ودماي مختلف ، سود سوز آور ، آب گوگردي ، كلرات پتاسيوم ، آب آهك ، اسيد هيپو كلريد ريك وبسياري از سيالات مشابه را بوسيله اين پمپ ها انتقال مي دهند . در كارخانه هاي كاغذ سازي از پمپ ها براي انتقال مواد از يك نقطه به نقطه ديگر استفاده مي كنند .

در ابتدا آب سرد وخمير كاغذ به ميزان كافي به قسمت مورد نياز ماشين كاغذ سازي انتقال مي يابد . انواع و اقسام مواد شيميايي كه براي ساخت كاغذ مورد نياز مي باشد بوسيله پمپ ها به محل دستگاه هدايت و فاضلاب حاصل نيز بوسيله پمپ ها به محل مناسب پمپاژ مي شوند .

محفظه مكش پمپ گريز از مركز افقي در ابتداي آن واقع گرديده است . از اين پمپ معمولاً در صنايع شيميايي و پتروشيمي وساير كارخانه جات مشابه كه كار اصلي آنها انتقال انواع واقسام سيالات رقيق و غليظ وخورنده وغير خورنده است استفاده مي كنند .

وضعيت خاص پروانه پمپ هاي گريز از مركز موجب افزايش موارد استفاده از آنها در صنايع كاغذ سازي شده است . معدود بودن تعداد پره ، ورودي هاي بزرگ و وجود صفحات و فلانچ هاي سنگين و ضخيم جزو مزاياي اين پمپ ها بشمار مي روند . پروانه ها پوشيده بوده و به صفحات سايشي نيازي ندارند . شكل وتعداد پره ها به كاري كه پمپ بايد انجام دهد بستگي دارند .

براي پمپاژ آب ميوه ، شير ، اسيد ها وديگر محلول هاي اسيدي از پمپ گريز از مركز پيركس يا بلوري استفاده مي كنند . علت استفاده از شيشه يا پيركس اين است كه شيشه در مقابل اسيد ها و مواد مشابه مقاوم بوده و با آنها از نظر شيميايي تركيب نمي شوند . اسيد هيدرو فلوريك و اسيد فسفر يك بلوري تنها اسيد هايي هستند كه با شيشه تركيب مي شوند . براي انتقال مواد قليايي به هيچ عنوان نبايد از پمپ هاي بلوري استفاده كرد .

پمپ هاي ناقل فاضلاب :

اين جور پمپ ها جهت انتقال فاضلاب و لجن و مواد مشابه بكار مي روند ، مواد جامدي كه از ته نشين كردن فاضلاب و تصفيه آنها بدست مي آيد لجن يا تفاله ناميده مي شوند . تفاوت در طراحي پروانه ، تنها عاملي است كه در موقع بكار گيري پمپ هاي گريز از مركز جهت انتقال فاضلاب يالجن بايد مورد نظر قرار گيرد . در اين صورت براي ممانعت از انسداد پمپ ، پروانه مصرف شده از نوع پوشيده بوده و عرض بيشتري دارد و به نسبت ظرفيت پمپ از دو يا چهار پره تشكيل مي شوند . سوراخ ورودي اين پره ها را معمولاً بصورت مدور مي سازند تا در مقابل عبور جريان مقاومت كمتري از خود نشان دهد ضمناً آن را طوري فرم مي دهند تا از مسدود شدنش بوسيله مواد ريش ريش ، پارچه يا كاغذ كه مي خواهند خود را به صورت يك گلوله در آورند ، جلوگيري بعمل آيد .

انتقال لجن هاي باقي مانده از يك مركز تصفيه فاضلاب بمراتب مشكل تر از پمپاژ فاضلاب اصلي است زيرا لجن هاي مزبور به ميزان بسيار زيادي مواد معلق ومزاحم را در خود دارند علاوه بر طرح خاصي كه در مورد پروانه اين پمپ ها بكار مي رود ، براي آنكه مواد مزبور با فشار بطرف پروانه رانده مي‌شوند ، در نزديكي دهانه ورودي زائده اي به شكل پيچ دونخه ايجاد مي كنند . هر كدام از راهاي مزبور به يك پره پروانه ختم مي شود . مواد جامد مزاحم و پارچه هاي ريش ريش كه مي خواهند در كناره ها وگوشه ها پنهان شد و يا راه مجراي ورودي را ببندند به محض رسيدن به پيچ مزبور تحت تأثير يك جريان گردابي وار قرار گرفته و بين مار پيچ هاي داخلي بدنه پيچ خورد مي شوند .

در موقع نصب پمپ هاي ناقل فاضلاب بايد توجه داشت كه چون اين پمپه تقريباً دائمي مي باشند بايد پايه ، بدنه وساير قسمت هاي لازم را به طور مطمئني در جاي خود جاسازي ومحكم نمود .

پمپ لجن ، 11 بدنه ضخيمي داشته و پايه چدني است . در روي بدنه پمپ چندين دريچه بازديد وتخليه تعبيه شده كه به تناوب مي توان آنها را باز كرده و موادي را كه احتمالاً باعث كاهش راندمان كار پمپ شده اند ، از آنجا بيرون ريخت

[anjello 2427]

قسمت ششم وپایانی

 

 

ساير پمپ هاي ويژه :

علاوه بر پمپ هاي شيميايي وفرايندي وپمپ هاي ناقل فاضلاب ، پمپ هاي ديگري نيز وجود دارند كه هر كدام را براي مقصود خاصي طراحي ومي سازند . يكي از اين نمونه ها ، پمپ هاي هستند كه در كارخانه هاي قند سازي بكار مي روند .

پمپ هاي ناقل خمير مواد معدني :

بيشتر اين پمپ ها از نوع تناوبي بوده و در كارخانه هاي قند سازي بكار مي روند . اين پمپ ها فاقد سوپاپ هاي ورودي بوده و سيال مورد نظر در اثر سنگيني خود به داخل پمپ كشيده مي شود ( عمق منفي ) . در نتيجه وظيفه سوپاپ ورودي بوسيله پيستون پمپ تناوبي انجام مي شود .

پمپ هاي آبكشي :

چاهك را نبايد با چاه فالاب اشتباه كرد . غلظت سيالاتي كه در داخل چاهك قرار دارند به اندازه چاه فاضلاب نبوده وضمناً فاقد مواد مزاحم اضافي مي باشند . در حقيقت چاهك را بايد با آب انباري دانست كه در پايين ترين نقطه ساختمان حفر شده و آبريزي هاي كليه دستشويي ها و غيره به آن سرازير مي شوند .

هر چند وقت يك بار، پمپ مخصوصي كه در چاهك نصب شده به صورت خود كار روشن شده وآب موجود در آن را تا سطح معيني كاهش مي دهد .

در ساختمانهايي كه پايه آنها به طور كامل عايق بندي نشده ، در فصل بارندگي ، براي تخليه آبي كه در زير ساختمان جمع شده نيز از اين پمپ هابهره مي گيرند . عمل كردن اين پمپ ها معمولاً خود كار بوده و چون در آب غوطه وند به هواگيري و راه اندازي اوليه نيازي ندارند . از قسمتي از بدنه موتور شناوري آويزان است كه به مجرد بالا آمدن سطح آب باعث روشن شدن خود كار موتور مي شود . به تدريج كه سطح آب پايين مي افتد و در ارتفاع معيني كه تقريباً آب چاهك خالي شده باشد ، مجدداً باعث خاموش شدن موتور مي شود .

پمپ هاي آبياري :

پمپ هايي كه به اين منظور بكار مي روند براي ارتفاع كم و ظرفيت هاي زياد طراحي مي شوند . از اين پمپ ها براي زهكشي ، كنترل سيلابها و همچنين مقابله با بارندگي هاي ناگهاني نيز استفاده مي كنند . از آنجايي كه پروانه اين پمپ ها شبيه پروانه زير دريايي ها مي باشد به آنها پروانه ملخي هم گفته مي‌شود . احتياجات عمومي اين گونه پمپ ها باعث شده كه آنها را به صورت يك پارچه و قابل حمل ونقل طوري بسازند كه بسادگي در بالاي جرياني از آب معلق شده و يا از اسكلتي كه در بالاي جريان آب تعبيه شده آويزان گردند .

پمپ هاي ديافراگمي :

در اين پمپ ها بجاي استفاده از پيستون يا انگشتي ، از يك ماده قابل ارتجاع ( شبيه لاستيك ) استفاده مي كنند . انواع اصلي اين پمپ ها عبارتند از :

1- نوع بسته

2- نوع باز

بيشتر موارد استفاده شده از اين پمپ براي خارج كردن سيالات موجود در زير پايه ساختمانها ، خندق ها ، زير آب ها وساير جاهايي است كه آب مورد نظر با گل و شن و ماسه همراه است .

1- طبقه بندي پمپ هاي سانتريفوژ بر حسب موارد كاربرد

به منظور كاربرد صحيح پمپ هاي سانتزيفوژ ابتدا بايد بدانيم ازيك پمپ بخصوصي در كجا استفاده مي شود ، يا به عبارت ديگر چه نوع پمپي براي كار مورد نظر مناسب است .

براي تصميم گيري سريعتر وروشن تر پمپ هاي سانتريفوژ را بر حسب موارد كار برد مي توان به صورت زير طبقه بندي كرد :

يادآور مي شويم كه يك خط مشخص و معيني بين انواع پمپ ها براي مصارف مختلف وجود نداشته و انتخاب نوع پمپ بيشتر بستگي به كميت و كيفيت سيال مورد انتقال وتصميم گيري طراح دارد . بدين منظور اندكي به تشريح خصوصيات لازم يك پمپ براي استفاده مناسب در صنايع مختلف مي‌پردازيم .

الف-كاربرد عمومي

پمپ هاي عمومي براي انتقال آب صاف وخنك ، نفت وساير مايعات بي اثر مناسب مي باشند . اين پمپ ها عموماً با پروانه بسته و در اندازه هاي مختلف عرضه مي شوند . پمپ هاي عمومي معمولاً با موتور الكتريكي كوپله شده و گاهي بدون آن به فروش مي رسند . برحسب ميزان ارتفاع بالابري اين پمپ‌ها به سه دسته تقسيم مي شوند :

a- پمپ هاي سانتريفوژ با ارتفاع بالابري كم ،

پمپ هايي هستند كه تا ارتفاع 15 متر كار مي كنند . اين پمپ ها عموماً از نوع حلزوني يك طبقه و با محور افقي بوده وبسته به ميزان آبدهي ممكن است سيال از يك طرف يا هر دو طرف وارد پروانه گردد .

b- پمپ هاي سانتريفوژ ارتفاع بالابري متوسط

پمپ هايي هستند كه تا ارتفاع 40 متركار مي كنند . اين پمپ ها عموماً داراي پره هاي راهنما ( افشان ) بوده و بسته به ميزان آبدهي ممكن است آب از يك طرف يا هر دو طرف وارد پروانه گردد .

-c پمپ هاي سانتريفوژ با ارتفاع بالابري زياد ( فشار قوي )

براي بالابري سيال در بيش از 40 متر بكار مي روند . پمپ هاي فشار قوي عموماً چند طبقه هستند زيرا يك پروانه تكي بسهولت نمي تواند چنين فشار قوي را توليد نمايد . اين پمپ ها ، ممكن است افقي يا عمودي باشند . ارتفاع بالابري به ازاي هرطبقه پمپ در پمپ هاي سانتريفوژ افقي معمولاً 30 تا 50 متر افزايش مي يابد . بنا بر اين اين تعداد طبقاط بستگي به فشار مورد نياز دارد .

ب: آب رساني

 

1: چاههاي عميق ونيمه عميق

a - پمپ هاي چاه عميق :

اين پمپها عموماً از نوع توربيني قائم و چند طبقه مي باشند .موتور محرك اين پمپ ها ممكن است الكترو موتور ، موتور ديزلي ، بنزيني ويا توربين بخار باشد . شافت انتقال بين موتور و پمپ معولاً يكي از دو نوع زير است نوع اول بدونغلاف بوده و شافت مستقيماً با آب در تماس است و بوسيله آن خنك مي شود . در نوع دوم شافت در داخل لوله پر از روغني به نام غلاف جاي مي گيرد و بدين ترتيب خنك كاري آن با روغن انجام مي شود . در واسطه انتقال شافت و غلافي هميشه اندكي روغن وارد آب چاه مي گردد ، بدين دليل در پروژه هاي تهيه آب آشاميدني شافت بدون غلاف استفاده مي گردد .

تعداد طبقات پمپ بستگي به ارتفاع بالابري مورد نيازدارد و معمولاً براي هر طبقه 10 متر در نظر گرفته مي شود . بنا بر اين هر چه عمق چاه افزايش يابد تعداد طبقات را مي توان بيشتر گرفت .بطور مثال تا كنون حتي پمپي با 317 طبقه و ارتفاع بالا بري 2700 متر نيز ساخته شده است ، ولي پمپ هاي سانتريفوژ بيش از 14 طبقه عملاً مورد استفاده كم تري دارند پروانه اين پمپ ها معمولاً از نوع بسته يا نيمه باز مي باشد .

b – پمپ هاي شناور :

در اين طرح پمپ چند طبقه توربيني قائم مستقيماً روي يك موتور الكتريكي بقطر كم سوار شده و همراه پمپ در زير آب قرار مي گيرند . وزن موتور وپمپ از طريق لوله رانش يا لوله كالمن به فونداسيون دهنه چاه منتقل مي شود و گاهي به منظور اطمينان بيشتر به وسيله سيم بكسل مهار مي گردد . بموازات لوله كالمن يك لوله روغن روانكاري و يك كابل انتقال برق تا موتور امتداد مي يابد .

موتورهاي مورد استفاده در اين پمپ ها معمولاً طوري طراحي مي شوند كه به اندازه عمر پمپ بتوانند بدون مراقبت كار كنند زيرا در صورت خراب شده بايد از چاه بيرون كشيده شوند و اين كار هزينه و مشكلات زيادي در بر دارد . يكي از معايب پمپ هاي شناور نيز همين امر است .

2: آب‌هاي روزميني

a - پمپ هاي توربيني قائم با انتقال مستقيم :

اين پمپ‌ها را مي توان براي كشيدن آب از درياچه ، رودخانه ، استخر ، چاه ، مخازن و غيره كه دبي كم يا متوسط با فشار زياد احتياج است به كار برد .

براي دبي متوسط و زياد با فشار متوسط پمپ هاي قائم از نوع جريان مختلط استفاده ميشود . دبي آنها 6000-30 ليتر در ثانيه با ارتفاع بالابري 30-6 متر مي باشد .

b - پمپ هاي ملخي :

با دبي تا 12000 ليتر در ثانيه و ارتفاع 3/0 تا 15 متر بوده و براي آبياري نيز مناسب مي باشند .

c - پمپ هاي عمومي :

در انتقال آب هاي روزميني از پمپ هاي عمومي ميز استفاده مي شود . پمپ هاي مورد استفاده اغلب از نوع حلزوني يك طبقه مي‌باشند .

ج: آبياري

اين پمپ ها معمولاً با دبي زياد و ارتفاع نسبتاً كم يا متوسط مي باشند بنابراين داراي پره هايي از نوع مختلط يا محوري هستند .

در مواردي كه آب بايد از چاه عميق يا نيمه عميق تأمين شود از موتور پمپ‌هاي توربيني يا شناور استفاده مي شود .

استفاده از پمپ هاي يك طبقه و چند طبقه ملخي براي ارتفاع كم و متوسط با دبي زياد بسيار متداول است .

د: دفع فاضلاب

پمپ هاي فاضلاب :

پمپ هاي سانتريفوژ امروزه كاربرد زيادي در دفع فاضلاب دارند زيرا مي توانند بدون اشكال مواد جامد موجود در آنها را منتقل نمايند . داراي راندمان زيادي هستند و بسهولت روي چاه‌ها و غيره قابل نصب مي باشند .

a - پمپ هاي بزرگ :

در جاييكه مقدار فاضلاب مورد انتقال زياد باشد ، استفاده از پمپ هاي افقي يا قائم از نوع جريان محوري يا جريان مختلط معمول است . اين پمپ ها ارتفاع كم و متوسط و دبي زيادي مي توانند توليد نمايند . در فاضلاب هايي كه مواد جامد معلق زياد است از پمپ هاي حلزوني با جريان مختلط مي توان استفاده نمود .

پمپ هاي فاضلاب اغلب داراي پروانه هاي بسته با سه پره مي باشند .

b - پمپ هاي بلا انسداد :

فاضلاب خام ممكن است داراي مواد جامدي از قبيل تكه پارچه ، نايلون ، كاغذ ، مو و غيره بوده و ضمن عبور از پمپ در پره هاي آن گير كرده و باعث انسداد آن شوند . بدين منظور پمپ هاي بلا انسداد با پروانه هايي مركب از دو يا سه پره و بطور كلي فاقد پره ساخته مي شوند . پروانه ممكن است از نوع باز يا بسته باشد ولي نوع بسته آن بيشتر متداول است . معمولاً فاصله بين پره هاي پروانه براي عبور دادن انواع مواد جامد با اندازه كافي باز در نظر گرفته مي شود . در برخي از اين پمپ ها لوله مكش در حدود 25 درصد بزرگتر از لوله رانش و در برخي ديگر مساوي آن در نظر گرفته مي شود . كوچكترين اندازه اين پمپ ها معمولاً 3 اينچ است . اين پمپ‌ها را به انواع افقي و قائم مي توان يافت . نوع قائم آن جاي كمتري مي‌گيرد و لوله كشي آن ساده تر از نوع افقي است .

فاضلاب هاي صنعتي ممكن است داراي مواد خورنده فلزات باشند . بنابراين در انتخاب پمپ هاي مورد نظر به اين موضوع نيز بايد توجه داشت .

c - پمپ هاي قابل حمل :

اين پمپ ها از نوع شناور بوده و معمولاً مجهز به لوله هاي خرطومي مي باشند . پمپ داراي دسته اي است كه بوسيله آن بسهولت مي تواند جابجا شود . به منظور جلوگيري از ورود مواد اضافي معمولاً در ابتداي لوله مكش يك سبد صافي پيش بيني مي شود .

[M!Zare 48037]

ممنون دوست عزیز.اما ای کاش برای قابل لمس شدن موضوع از تصویر نیز کمک میگرفتید.

این سایت نیز در مورد پمپ مطالب مفیدی دارد.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[anjello 2427]

تصاویر کمی داشت این فایل وزیاد واضح نبودن...انشاالله درادامه حتما عکسهای مرتبط وبا کیفیت رو تهیه میکنم

ممنون

[anjello 2427]

اینم عکسای مرتبط با مطلب که امیدوارم به درد دوستان عزیز بخوره

موفق باشید

 

 

 

 

 

 

 

[anjello 2427]

اینم بقیه عکسها

اگه کیفیتشون پایینه دیگه میبخشید همینارو دم دست داشتم!