اندازه گیری سدیم کربنات- سدیم بی کربنات و سود در مخلوط

[azarafrooz 14,221]

تیتر کردن از روش‌های تجزیه حجمی است. در تجزیه حجمی ابتدا جسم را حل کرده و حجم معینی از محلول آن را با محلول دیگری که غلظت آن مشخص است که همان محلول استاندارد نامیده می‌شود، می‌سنجند. در تیتراسیون محلول استاندارد به‌طور آهسته از یک بورت به محلول حاوی حجم مشخص یا وزن مشخص از ماده حل شده اضافه می‌شود.

 

افزایش محلول استاندارد ، آنقدر ادامه می‌یابد تا مقدار آن از نظر اکی‌والان برابر مقدار جسم حل شده شود. نقطه اکی‌والان نقطه ای است که در آن ، مقدار محلول استاندارد افزوده شده از نظر شیمیایی برابر با مقدار حجم مورد نظر در محلول مجهول است. این نقطه را نقطه پایان عمل از نظر تئوری یا نقطه هم ارزی نیز می‌گویند.

روش تیتر کردن

در عمل تیتر کردن ، محلول استاندارد را از یک بورت به محلولی که باید غلظت آن اندازه گرفته می‌شود، می‌افزایند و این عمل تا وقتی ادامه دارد تا واکنش شیمیایی بین محلول استاندارد و تیتر شونده کامل شود. سپس با استفاده از حجم و غلظت محلول استاندارد و حجم محلول تیتر شونده ، غلظت محلول تیتر شونده را حساب می‌کنند.

یک مثال

نقطه اکی‌والان در عمل تیتر کردن NaCl با نقره تیترات وقتی مشخص می‌شود که برای هر وزن فرمولی -Cl در محیط یک وزن فرمول +Ag وارد محیط عمل شده باشد و یا در تیتر کردن ، سولفوریک اسید (H2SO4 ) با سدیم هیدروکسید ( NaOH ) نقطه اکی‌والان وقتی پدید می‌آید که دو وزن فرمولی اسید و دو وزن فرمولی باز وارد محیط عمل شوند.

 

تشخیص نقطه اکی‌والان

نقطه اکی‌والان در عمل بوسیله تغییر فیزیکی ( مثلا تغییر رنگ ) شناخته می‌شود. نقطه ای که این تغییر رنگ در آن روی می‌دهد، نقطه پایان تیتر کردن است. در تیتراسیون اسید و باز شناساگرها برای تعیین زمان حصول نقطه اکی‌والان بکار می‌روند. تغییر رنگ معرف ، نشانگر نقطه پایانی تیتراسیون می‌باشد.

 

بر حسب واکنش‌هایی که بین محلول تیتر شونده و استاندارد صورت می‌گیرد، تجزیه‌های حجمی (تیتراسیون) به دو دسته تقسیم می‌شوند:

 

انواع تیتر کردن

• روش‌هایی که بر اساس ترکیب یون‌ها هستند. یعنی تغییر ظرفیت در فعل و انفعالات مربوط به آن صورت نمی‌گیرد. این روش‌ها عبارت اند از:

 

• روشهایی که بر اساس انتقال الکترون هستند؛ مانند واکنش‌های اکسایش و کاهش

تیتر کردن واکنش های اسید و باز یا خنثی شدن

تیتر کردن ، عبارت است از تعیین مقدار اسید یا باز موجود در یک محلول که با افزایش تدریجی یک باز به غلظت مشخص یا بر عکس انجام می‌گیرد. موقعی که محلول یک باز دارای یونهای -oh است به محلول اسید اضافه کنیم، واکنش خنثی شدن انجام می‌شود.

واکنش خنثی شدن

تیتراسیونهای خنثی‌شدن بطور گسترده در تعیین غلظت آنالیتهایی کاربرد دارند که یا اسید و یا باز هستند، یا با استفاده از روشهای مناسب به چنین گونه‌هایی تبدیل می‌شوند. آب ، حلال معمول برای تیتراسیون خنثی‌شدن است، زیرا بسادگی در دسترس و ارزان و غیرسمی است. پایین بودن ضریب انبساط دمایی آن یک خاصیت اضافی دیگر است.

 

ولی بعضی از آنالیتها در محیط آبی قابل تیتر کردن نیستند، زیرا انحلال‌پذیری آنها بسیار پایین است، یا چون قدرتهای اسیدی یا بازی آن چندان زیاد نیست که نقاط پایان رضایت بخشی را فراهم کنند. غلظت چنین موادی را اغلب می‌توان با تیتر کردن آنها در حلال دیگر به غیر از آب تعیین کرد.

 

نظریه تیتراسیونهای خنثی‌کردن

محلولهای استاندارد اسیدها و بازهای قوی را بطور گسترده‌ای برای تعیین آنالیتهایی بکار می‌برند که خود اسید یا بازند یا می‌توانند با اعمال شیمیایی به چنین گونه‌هایی تبدیل شوند.

 

واکنشگرها برای واکنشهای خنثی‌شدن

محلولهای استاندارد برای تیتراسیونهای خنثی شدن همواره از اسیدها یا بازهای قوی تهیه می‌شوند، زیرا این نوع واکنشگرها تیزترین نقطه پایانی را ارائه می‌کنند.

محلولهای استاندارد

محلولهای استاندارد بکار گرفته شده در تیتراسیونهای خنثی شده ، اسیدهای قوی یا بازهای قوی هستند. زیرا این اجسام در مقایسه با اسیدهای ضعیف و بازهای ضعیف بطور کاملتر با آنالیت واکنش می‌دهند. اسیدهای استاندارد از اسید هیدرو کلرویک ، اسید پرکلریک و اسید سولفوریک تهیه می‌شوند. اسید نیتریک بندرت بکار برده می‌شود، زیرا خاصیت آن بعنوان یک اکسنده ، عامل بالقوه‌ای برای واکنشهای جانبی ناخواسته است.

 

باید بخاطر داشت که محلولهای گرم و غلیظ اسید سولفوریک و اسید پرکلریک نیز عوامل اکسنده مستعدی هستند و بنابراین پرخطرند.

 

بنابرین ، خوشبختانه ، محلولهای رقیق این واکنشگرها نسبتا بی‌خطرند و می‌توانند بدون احتیاطهای خاص بجز محافظت چشم ، در آزمایشهای شیمی تجزیه‌ای بکار برده شوند. محلولهای استاندارد بازی معمولا از هیدروکسید سدیم ، هیدروکسید پتاسیم و گهگاه از هیدروکسید باریم تهیه می‌شوند. مجددا ، هنگام کار با این واکنشگرها و محلولهای آنها باید همیشه چشمها محافظت شوند.

 

بسیاری از اجسام طبیعی و سنتزی ، رنگهایی از خود نشان می‌دهند که به PH محلولی که این اجسام در آن حل شده‌اند، بستگی دارند. برخی از این اجسام که طی قرنها برای نشان دادن خاصیت قلیایی یا اسیدی آب بکار برده شده‌اند، در سالهای اخیر بعنوان شناساگر اسید و باز بکار گرفته می‌شوند. بطور کلی ، شناساگرهای اسید و باز ، اسیدها و بازهای ضعیف آلی هستند که بسته به تفکیک یا تجمع ، متحمل تغییرات ساختاری درونی می‌شوند که به تغییر در رنگ منجر می‌شود.

کاربردهای نوعی تیتراسیونهای خنثی‌شدن

تیتراسیونهای خنثی‌شدن در اندازه گیری آن دسته از گونه‌های بی‌شمار معدنی ، آلی و زیستی که خواص اسیدی یا بازی ذاتی دارند بکار برده می‌شوند. ولی کاربردهای بسیاری به همان اندازه اهمیت وجود دارند که در آنها ترکیب مورد تجزیه با یک واکنشگر مناسب به یک اسید یا باز تبدیل و سپس با یک باز یا اسید قوی استاندارد تیتر می‌شود.

 

دو نوع عمده از نقاط پایانی بطور گسترده در تیتراسیونهای خنثی‌شدن بکار برده می‌شود. نوع اول یک نقطه پایانی بصری است و بر پایه تغییر رنگ شناساگر قرار دارد. نوع دوم یک نقطه پایانی پتانسیومتری است که در آن پتانسیل یک سیستم الکترود شیشه - کامومل با یک وسیله اندازه گیری ولتاژ تعیین می‌شود. پتانسیل اندازه گیری شده مستقیما متناسب با PH است.

نگاه اجمالی

بهترین شناساگرهای اسید - باز ، اسیدهای آلی ضعیف می‌باشند. شکل اسیدی شناساگر رنگ مشخصی دارد و در صورت از دست دادن پروتون ، به ترکیب بازی که دارای رنگ دیگری می‌باشد، تبدیل می‌شود. یعنی تغییر رنگ اغلب شناساگرها از محلول بستگی به تغییر شکل آنها دارد. با استفاده از شناساگرها می‌توان PH یک محلول را تعین کرد شناساگرهای مختلفی برای تعیین PH شناخته شده‌اند که هر یک در محدوده خاصی از PH تغییر رنگ می‌دهند.

 

چگونگی تغییر رنگ یک شناساگر

شناساگرها ، اسیدها یا بازهای ضعیفی هستند و چون اکثر آنها شدیدا رنگی هستند، در هر اندازه گیری PH چند قطره از محلول رقیق شناساگر کافی می‌باشد. شناساگرهای اسید - باز را معمولا به صورت HIn نشان می‌دهند.

 

فرم اسیدی HIn ↔ H+ + -In فرم بازی

 

(Ka = (H+)x(In-)/(HIn)

 

اگر محلولی شامل دو جزء رنگی A و B باشد، معمولا رنگ A در مخلوط وقتی توسط چشم انسان تشخیص داده می‌شود که شدت آن ، ده برابر بیشتر از شدت رنگ B باشد، چون شدت آن تابع غلظت است. بنابراین رنگ ترکیب اسیدی شناساگر زمانی قابل رویت است که :

 

 

(10In-) = (HIn)

 

و رنگ و ترکیب بازی شناساگر زمانی قابل مشاهده است که:

 

 

(In-) = 10(HIn)

 

انتظار می‌رود وقتی که (In-) = (HIn) می‌باشد، رنگ شناساگر حد واسط بین دو رنگ باشد. در آن نقطه ویژه :

 

 

اهمیت استفاده از شناساگر مناسب در تیتراسیون

با استفاده از انواع شناساگر ، می‌توان PH یک محلول را تعیین کرد. برای این کار لازم است محدوده PH تغییر رنگ شناساگر را بدانیم. در تیتراسیونهای اسید و باز هم لازم است که PKa شناساگر مورد استفاده به PH محلول مورد نظر نزدیک باشد، در غیر اینصورت آزمایش همراه با خطا خواهد بود. اگر شناساگر قبل از نقطه هم‌ارزی تغییر رنگ دهد، حجم نقطه پایان کمتر از نقطه هم‌ارزی (خنثی شدن اسید یا باز) است و اگر شناساگر بعد از نقطه هم ارزی تغییر رنگ دهد، حجم نقطه پایان بیشتر از نقطه هم ارزی است.

 

در برخی از موارد مخلوطی از دو یا چند شناساگر در یک تیتراسیون مصرف می‌شود تا تغییر رنگ مشخصی در نقطه پایان رخ دهد. بعنوان مثال می‌توان متیلن آبی را با متیلن قرمز مخلوط کرده و یک شناساگر مخلوط بوجود آورد که در PH حدود 5.4 از بنفش به سبز تغییر رنگ می‌دهد. در این مورد ، متیلن آبی حین تیتراسیون بدون تغییر رنگ می‌ماند. اما متیلن قرمز در PHهای ‌کمتر از حدود 5.4 قرمز و در PHهای بیشتر از حدود 5.4 زرد می‌باشد.

 

در PHهای ‌کمتر ، قرمز و آبی ترکیب شده و رنگ بنفش ایجاد می‌کنند و در PHهای بیشتر ، زرد و آبی ترکیب شده و رنگ سبز ایجاد می‌کنند. دیدن تغییر رنگ بنفش به سبز ، آسانتر از تشخیص تغییر رنگ قرمز به زرد در شناساگر متیلن سرخ تنهاشت.

معرفهای معروف PH

شناساگر

رنگ اسیدی دامنه PH برای تغییر رنگ رنگ قلیایی

آبی تیمول قرمز 1.2 - 2.8 زرد

متیل اورانژ قرمز 3.1 - 4.5 زرد

سبز برموکروزول زرد 3.8 - 5.5 آبی

سرخ متیل قرمز 4.2 - 6.3 زرد

لیتموس قرمز 5 - 8 آبی

آبی برم‌تیمول زرد 6 - 7.6 آبی

آبی تیمول زرد 8 9.6 آبی

فنل فتالین بی‌رنگ 8.3 - 10 قرمز

زرد آلیزارین زرد 10 - 12.1 ارغوانی کم رنگ

تیمول فتالئین بی‌رنگ 9.3 - 10.5 آبی

ایندوفنول قرمز 7.1 - 9.1 آبی

برموفنول آبی زرد 3 - 4.6 ارغوانی

آزو بنفش زرد 13 – 11 بنفش

متیل بنفش زرد 0.15 - 3.2 بنفش 1. واکنش‌های خنثی شدن یا واکنش‌های اسید و باز 2. واکنش‌های رسوبی 3. واکنش‌هایی که تولید ترکیبات کمپلکس می‌کنند. OH- + H3O+ -----> 2H2O Ka شناساگر برابر غلظت +H و PKa = PH است. در نتیجه PH ای که در آن یک شناساگر که PKa آن نزدیک PH نقطه هم‌ارزی تیتراسیون است، تغییر رنگ شناساگر در نزدیک نقطه تعادل ، امکان‌پذیر می‌باشد.

[azarafrooz 14,221]

در اینجا از هیدروكلریك اسید به عنوان نماد بارز اسید قوی و از سدیم هیدروكسید به عنوان نماد بارز باز قوی بهره جسته ایم .

NaOH {aq} + HCl {aq} ---------------------à NACl{aq} + HCl {l}

الف)تیتر كردن باز توسط اسید :

 

 

چنانچه مشاهده می كنید مقادیر PH تنها اندكی تا رسیدن به نقطه ی اكی والان تغییر می كند . سپس شیب تند نمودار ظاهر می گردد . با محاسبه ی مقادیر مشاهده می گردد كه PH از 3/11 ، زمانی كه شما 9/24 cm ³ تیترانت افزوده اید به 7/2 در شرایط افزودن 1/25 cm ³ تیترانت ، كاهش می یابد .

 

 

ب)تیتر كردن اسید توسط باز :

 

 

این منحنی شباهت بسیاری به منحنی قبل دارد و بالطبع مقدار PH از صفر شروع شده و به تدریج با افزودن محلول سدیم هیدروكسید مقدار آن افزایش می یابد .

مجددا PH تغییر زیادی نخواهد داشت تا زمانی كه به نقطه ی اكی والان بسیار نزدیك شویم . سپس منحنی با شیب تند بالا می رود .

منحنی های تیتراسیون اسید قوی و باز ضعیف

این بار از هیدروكلریك اسید به عنوان اسید قوی و از محلول آمونیاك به عنوان باز ضعیف استفاده می كنیم .

NH3{aq} + HCl {aq} -------------------à NH4Cl { aq}

 

الف)تیتر شدن باز توسط اسید:

 

 

بدین سبب كه شما از یك باز ضعیف استفاده می كنید ، شروع منحنی شما به طور آشكاری متفاوت خواهد بود . هر چند اگر اسید را یك باره و به مقدار زیاد وارد كنید ،‌ منحنی به شدت شبیه منحنی قبل خواهد بود .

در آغاز تیتراسیون با افزودن اسید منحنی به شدت سقوط خواهد كرد ، اما خیلی سریع شیب تند آن كم خواهد شد ؛ زیرا در این مرحله محلول بافری مركب از محلول آمونیاك و كلرید آمونیوم در حال تشكیل است .

 

توجه داشته باشید كه نقطه ی اكی والانی در حال حاضر كمی اسیدی است . ( كمی كمتر از ph =5 ) زیرا كلرید آمونیوم خالص خنثی نیست . هر چند نقطه ی اكی والانی هنوز روی قسمت شیب دار منحنی قرار می گیرد . این مسئله می تواند در انتخاب شناساگر مناسب برای تیتراسیون مهم باشد .

ب)تیتر شدن اسید توسط باز :

 

 

تنها پس از نقطه ی اكی والانی است كه تغییراتی بروز می كند .

محلول بافری متشكل از آمونیاك و كلرید آمونیوم تشكیل شده است ؛ كه مانع از تغییر و افزایش ph در مقیاس وسیع می گردد . هر چند انتظار تغییرات وسیع ph را نداریم ؛ زیرا به هر جهت آمونیاك باز ضعیفی است .

 

 

منحنی های تیتراسیون برای اسید ضعیف و باز قوی

در اینجا از اتانوئیك اسید به عنوان نمادی از اسید ضعیف و از سدیم هیدروكسید به عنوان نمادی از باز قوی استفاده می كنیم .

 

CH3COOH{aq} + NaOH {aq} ---------à CH3COONa {aq} +H2O{l}

 

الف)تیتر شدن باز توسط اسید :

 

 

در ابتدا و شروع منحنی مقدار زیادی سدیم هیدروكسید در محیط وجود دارد . منحنی درست مشابه زمانی است كه هیدروكلریك اسید به سدیم هیدروكسید اضافه كردیم و درست زمانی كه اسید در محیط زیاد است ؛ نقطه ی متفاوت منحنی محسوب می گردد .

پس از نقطه ی اكی والانی محلول بافر متشكل از سدیم اتانوئات و اتانوئیك اسید در محیط موجود خواهد بود كه مانع از هر گونه كاهش شدید PH خواهد شد .

 

ب)تیتر شدن اسید توسط باز

 

 

ابتدای منحنی افزایش نسبتا سریع PH را نشان می دهد ، اما كاهش این شیب به دلیل وجود بافر حاوی اتانوئیك اسید و اتانوئات سدیم است . از طرفی نقطه ی اكی والان این منحنی ( زمانی كه مقدار سدیم هیدروكسید زیاد است .) كاملا شبیه نقطه ی پایانی منحنی HCl-NaOH است .

 

منحنی های تیتراسیون برای اسید و باز ضعیف

رایج ترین نمادها در این زمینه عبارتند از : آمونیاك و اتانوئیك اسید .

 

 

CH3COOH{aq}+NH3{aq}-------------àCH3COONH4 {aq}

 

معمولا در شرایط اسید و باز ضعیف ، نقطه ی اكی والان به درستی در ph معادل 7 قرار خواهد گرفت .

 

الف)تیتر شدن باز توسط اسید :

 

 

این منحنی به حقیقت تركیبی از منحنی هایی است كه تا كنون دیده اید . چنانچه نقطه ی اكی والانی آن مشابه منحنی آمونیاك- HCl و پس از نقطه ی اكی والانی آن مشابه منحنی اتانوئیك اسید – سود می باشد .

توجه داشته باشید كه هیچ قسمتی از این منحنی دارای شیب تند نمی باشد . در عوض در آن نقطه ای تحت عنوان نقطه ی عطف مشاهده می شود . فقدان نقطه ی اكی والان بدین مفهوم است كه تیتر كردن باز ضعیف توسط یك اسید ضعیف دشوار است .

 

نكاتی چند از برخی منحنی های مهم :

روش شما در تیتراسیون معمولا به صورت اضافه كردن اسید به باز است . در اینجا حالات مختلف منحنی های توضیح داده شده در بالا را به اختصار آورده ایم ؛ بنابر این می توانید تمام انها را با هم ببینید .

 

برخی منحنی های پیچیده ی تیتراسیون

 

افزودن هیدرو كلریك اسید به محلول سدیم كربنات

 

معادله ی كلی برای واكنش بین محلول سدیم كربنات و هیدرو كلریك اسید رقیق عبارت است از :

 

NA2CO3{aq}+2HCl{aq}-----------à 2NaCl{aq}+CO2{g}+H2O{l}

 

اگر شما دو محلول با غلظت های مساوی داشته باشید ،ناچارید از دو حجم هیدرو كلریك اسید برای رسیدن به نقطه ی اكی والان استفاده كنید ؛ كه دلیل آن نسبت یك به دو در این معادله است .

 

فرض كنید شما تیتراسیون را با 25 cm³ محلول سدیم كربنات شروع كرده اید و هر دو محلول دارای غلظت های مساوی می باشند . ( 1 mol / dm³ )

این بدین معناست كه شما پس از آنكه 50 cm³ اسید افزودید ، می توانید انتظار یك شیب افتان در منحنی تیتراسیون را داشته باشید .

منحنی بسیار پیچیده تر از چیزی است كه تصور می كنید و وقایع عجیبی در طول تیتراسیون رخ می دهد .

شما انتظار دارید هنگامی كه به كربنات ها ، اسید می افزایید ؛ دی اكسید كربن تولید كنند . در حالیكه در این مرحله از تیتراسیون ، هیچ دی اكسید كربنی تولید نمی گردد .

سپس ، به محض اینكه شما نصف مسیر تیتراسیون را طی كردید ، بسیاری از ملكول های دی اكسید كربن ناگهان در محلول آزاد می گردند .

نمودار دو نقطه ی پایانی را نشان می دهد ؛‌ یكی در PH معادل 3/8 ( كمی بیشتر از مقدار نقطه ی عطف ) و دیگری در PH حدود 7/3 . واكنش به طور آشكار و بدیهی در دو بخش مجزا صورت می گیرد .

در بخش اول كه در نقطه ی A منحنی پایان می یابد ، كربنات سدیم در واكنش با اسید برای تولید سدیم هیدروكربنات می باشد .

 

Na2CO3{aq}+HCl{aq}-------------àNaCl{aq}+NaHCO3{aq}

 

مشاهده می كنید كه این واكنش منجر به تولید هیچ دی اكسید كربنی نمی گردد .

در مرحله ی دوم ، هیدروكربنات سدیم حاصل ، وارد واكنش با اسید می گردد و طی آن مقادیر زیادی كربن دی اكسید تولید می شود .

 

NaHCO3{aq}+HCl{aq}-------àNaCl{aq}+CO2{g}+H2O{l}

 

این واكنش در نقطه ی B منحنی خاتمه می یابد .

می توان هر دو نقطه ی پایانی را با انتخاب صحیح شناساگر مناسب به دست آورد .

 

 

افزودن محلول سدیم هیدروكسید برای رقیق سازی اتانوئیك اسید

اتانوئیك اسید در گذشته با نام اگزالیك اسید شناخته می شد كه یك اسید دو پروتونه می باشد . این بدین معناست كه این اسید می تواند دو پروتون ( یون هیدرونیوم ) به باز بدهد .

اسیدهایی همانند هیدروكلریك اسید كه تنها قادرند یك پروتون به باز بدهند تحت نام اسیدهای یك پروتونه شناخته می شوند .

واكنش با سدیم هیدروكسید طی دو مرحله صورت می گیرد زیرا جدا شدن یك هیدروژن اسانتر از جدا شدن دیگرسیت . این دو واكنش متوالی عبارتند از:

اگر شما محلول سدیم هیدروكسید را در محلول اتانوئیك اسید بریزید ،‌ منحنی ، نقاط پایانی برای هر دو واكنش را نشان می دهد .

این منحنی مربوط به واكنش سدیم هیدروكسید و اتانوئیك اسید در غلظت های برابر می باشد

 

مواد لازم:

بورت

ارلن مایر

بشر

پیپت

0.1N کلریک اسید

0.053gسدیم کربنات

نمونه مخلوط کربنات و سود

شناساگر فنل فتالئن

شناساگر سبز برموکروزول

 

 

آزمایش اول:

ازسدیم کربنات جامد به میزان 0.0638 برداشته سپس آن را به ارلن مایر انتقال می هیم. آنگاه به آن آب مقطر اضافه کرده تا حجم محلول درون ارلن به 50 تا 75 میلی لیتر برسد.سپس دو قطره شناساگر سبز برموکروزول افزوده و تیتراسیون را با کلریک اسد استاندارد که از قبل در بورت ریخته شده انجاممی دهیم.عمل تیتراسیون را تا جایی که رنگ شناساگر متمایل به سبز می شود ادامه می دهیم( در صورتی که رنگ محلول به زرد تبدیل شود، از نقطه ی هم ارزی رد شده ایم)حجمکل اسید مصرفی را یادداشت کرده وانگاه به سراغ آزمایش دوم می رویم.

 

آزمایش دوم:

از نمونه مخلوط کربنات و سود 10 برداشته آنگاه دو قطره به آن شناساگر فنل فتالیین اضافه می کنیم و با کلریکاسید استاندارد تیتر می نماییم تا لحظه ای که رنگ شناساگر بی رنگ شود.حجم کلریک اسد مصرفی را یادداشت می کنیم.حال دو قطره شناساگر سبز برموکروزول به محتوای ارلن اضافه می کنیم و اینبار تیتراسیون را تا جایی که رنگ شناساگر به سبز متمایل به زرد می گراید ادامه می دهیم و در پایان حجم کلریک اسیدمصرفی را یادداشت می کنیم.