مقاله امولسیون (Emulsion)

[mim-shimi 25,686]

مقدمه

در بين انواع مختلف مخلوط هاي معلق ، امولسين ها (مايع / مايع) سوسپانسيون ها (جامد / جامد) و امولسين هاي كف دار (گاز / مايع) گستره وسيعي از سيستمهاي ناهمگن را تشكيل مي دهند لذا طبيعي به نظر مي رسد كه بسياري از محققين از ديرباز به بررسي جنبه هاي مختلف اين نوع ساختار پرداخته باشند .

از زماني كه نوعي از محلول معلق روغن در آب اختراع شد محققين بسياري در اين زمينه به نگارش مقاله پرداختند .

در اين قسمت هدف جمع آوري مراجع نبوده بلكه به مفاهيم پايه امولسين ها خواهيم پرداخت.

تعريف

عملي ترين ، دقيق ترين و كاملترين تعريف امولسين توسط

در كتاب امولسين – تئوري و اجرا آورده شده است : P.Becher

" امولسين يك سيستم ناهمگن ناپايدار از نظر ترموديناميكي بوده و حداقل شامل دو فاز مايع غير قابل آميزش مي باشد كه يكي از آنها در ديگري به صورت ذراتي با قطر بيش از 0.1 ميكرون پراكنده شده است . حداقل پايداري ذاتي اين سيستم با افزودن عوامل مناسب مانند عوامل فعال كننده سطحي يا ذرات بسيار ريز جامد افزايش مي يابد ".

طبقه بندي

در حال حاضر يك اصل دسته بندي پذيرفته شده عمومي براي امولسين ها وجود ندارد . البته مي توان گفت كه امكان ارائه دسته بندي هاي مشخصي بر مبناي ضوابط استفاده شده ، مهيا مي باشد .

طبقه بندي بر اساس منبع تهيه

طبقه بندي بر اساس نوع

طبقه بندي بر اساس اندازه ذرات

طبقه بندي بر اساس نسبت فازها

1)طبقه بندي بر اساس منبع تهيه

بر اساس اين روش مي توان امولسين ها را به دو گروه مصنوعي و طبيعي تقسيم كرد.

الف)امولسين هاي طبيعي

نمونه نخستين امولسين طبيعي شامل امولسين شير پستانداران بوده كه از 5/1% الي 5/8% ذرات جامد چربي كه توسط تركيب آلبومين داري در بر گرفته شده اند ، تشكيل مي گردد . واژه امولسين نيز ريشه در همين تركيب دارد زيرا در زبان لاتين به معناي شير مي باشد .

مثالهاي متعددي نيز مانند لاتكس هاي طبيعي وجود دارد هر چند كه برخي از محققين ترجيح مي دهند اين محلول ها را به عنوان محلول هاي كلوئيدي جامد – مايع و نه امولسين جامد – جامد در نظر بگيرند .

ب)امولسين هاي مصنوعي

در ارتباط با امولسين هاي مصنوعي ، تنها برخي از كاربردهاي متنوع آنها عبارت است از :محصولات آرايشي ، محصولات دارويي ، محصولات خوراكي ، محصولات نگهدارنده ، محصولات مياني در صنايع ذوب فلزات ، صنايع ساختماني ، فعاليتهاي عمومي و غيره …

2)طبقه بندي بر اساس نوع

طبقه بندي بر اساس نوع ساختار امكان تفكيك به گروههاي امولسين هاي مستقيم ، امولسين هاي معكوس و امولسين هاي چند گانه را فراهم مي سازد .

الف)امولسين هاي مستقيم

اين گروه ، امولسين هاي آبي نيز ناميده مي شوند .

فاز پراكنده ( داخلي يا غير پيوسته ) از نوع چربي گرا ( به عنوان مثال روغن گياهي يا معدني ) بوده و فاز پيوسته ( خارجي يا مطلق ) از نوع آب گرا مي باشد .

علاوه بر امولسين هاي قيري ، اين نوع از امولسين نيز در ساخت رنگهاي جديد ( تحت عنوان بي بو ) و نيز تهيه طيف وسيعي از محصولات آرايشي بهداشتي و ساير توليد ات مانند كرم هاي روزانه ارایشی به کار گرفته میشود.

ب)امولسين هاي معكوس

اين گروه از امولسين ها ، نوع روغني نيز ناميده مي شوند .

بر عكس گروه قبلي ، فاز پراكنده از نوع آبي و فاز پيوسته از نوع روغنی می باشند.

از رايج ترين كاربردهاي این نوع امولسين ها مي توان به صنايع غذايي ( كره و مارگارين ) صنايع ذوب فلزات ( گريس هاي روان كننده و سيالات هيدروليكي ) وصنايع آرايشي و دارويي ( كرم هاي سرد وكرمهاي شب ) نام برد.

ج)امولسين هاي چند گانه

اين گروه در واقع همان امولسين هاي آبي هستند كه در آنها قطرات كوچك روغن حاوي ذرات كروي بسيار كوچكتر آب مي باشند .

هر چند اين امولسين ها از سالها پيش شناخته شده اند ولي هنوز مطالعه عميقي بر روي آنها انجام نشده است . تنها در سالهاي اخير مزاياي اين دسته از امولسيون ها توجه مختصري را به خود جلب كرده كه از آن جمله مي توان به كاربرد در جداسازي هيدروكربن ها و نيز كاربردهاي درماني ( درمانهاي تاخيري ) اشاره كرد .

طبقه بندي بر اساس اندازه ذرات 3)

بر اين اساس مي توان امولسين ها را در گستره وسيعي از سيستمهاي پراكنده تفكيك نمود كه در آن اندازه ذرات فاز پراكنده در يك آستانه حداقل ، معادل 0.1 ميكرومتر ثابت شده است .

از طرف ديگر امكان حصول پراكندگي مايع – مايع كه ابعاد ذرات آن تقريبا 100 برابر كوچك تر بوده نيز وجود دارد . اين نوع از سيستمها ميكروامولسين نام دارند .

همانطور كه قبلا گفته شد يك امولسيون بايستي علاوه بر دو فاز اصلي داراي عواملي مناسبي براي حفظ تعادل بين اين دو فاز باشد . در اغلب موارد اين عوامل شامل فعال كننده هاي سطحي حلال در آب مي باشد كه جذب سطوح شده و كشش سطوح مشترك را كاهش مي دهد .

با تلاش اقای مسعود ذوالفقاری .

 

 

منبع:

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام