moein.s 18983 اشتراک گذاری ارسال شده در 12 مهر، ۱۳۹۱ دانش حفاظت و مرمت اثار تاريخي در ايران سابقه چنداني ندارد. ولي احيا و بازسازي بنا‌ها در گذشته در اين مرز و بوم رواج بسيار داشته است. اصول حفاظت و مرمت در ايران طبق ضوابط و قوانين ويژه اين دانش كه بر‌گرفته شده از دانش حفاظت و مرمت اروپايي، به ويژه ايتاليايي است، مستقيما به مباني مرمت مرتبط مي‌شوند. اين دانش به دو شاخه اصلي مرمت بنا و مرمت اشيا بخش شده است. در بخش مرمت بنا‌هاي تاريخي مشخصا با بنا سر و كار داريم. در بخش مرمت اشياي تاريخي معمولا دو مبحث فن‌شناسي و اسيب‌شناسي اشياي تاريخي مطالعه مي‌شوند. مبحث فن‌شناسي به چگونگي ساختار اشيا و روش ساخت ان مي‌پردازد. و در بحث اسيب‌شناسي اسيب‌ها و بيماري‌هاي خاص اشيا كه در طول زمان بر پيكره اشيا ايجاد شده پژوهش مي‌شود. علوم شيمي و فيزيك از علوم پايه دانش حفاظت و مرمت به حساب مي‌ايند. اين رشته نيز مانند علوم ديگر گرايشات فراواني دارد از ان جمله حفاظت و مرمت عاج و استخوان، چوب، كاغذ، سنگ، شيشه، سفال، پارچه، اجر و كاشي، نقاشي سه‌پايه و ديواري، تزيينات وابسته به معماري و فلز است. شاخه حفاظت و مرمت فلز يكي از گرايشات با اهميت اين علم محسوب مي‌شود. در اين گفتار گزيده پژوهشي درباره شاخه مرمت فلز ارايه داده شده است. مرمت فلز در اين شاخه مرمت اشيا فلزي قديمي همچون طلا، نقره، اهن، مس، قلع، سرب و الياژ برنز (مفرغ) مورد بررسي و پژوهش قرار مي‌گيرد. براي بررسي ساختار اشيا فلزي و شناسايي عناصر انها اناليز عنصري انجام مي‌گيرد و شناخت روش‌هاي ساخت و پرداخت فلز و تزيينات ان (ريخته‌گري و چكش‌كاري، قالب‌گيري، سوهان‌كاري و هنر‌هاي ويژه اقوام مختلف كه بر روي اين اشيا صورت گرفته اعم از كنده‌كاري و قلم‌كاري و ساير تزيينات) در شاخه فن‌شناسي مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در شاخه اسيب‌شناسي با بررسي ميكروسكوپي و مايكروسكپي بخشي از سطح صيقل داده شده فلز در ازمون Metallor Graphi و نيز ازمايش X.REY (راديولوژي) ميزان خوردگي ميان دانه‌اي و همچنين وجود مغز فلزي و تبديل ان به نمك‌هاي فلزي كه گه‌گاه رخ مي‌دهد مورد بررسي قرار مي‌گيرند. در اين بخش بطور ويژه به مفرغ كه الياژ مس و قلع است و در ايام گذشته استفاده بسيار داشته است مي‌پردازيم. اين الياژ در قلمرو ايلاميان نيز به وفور مورد استفاده قرار گرفته است كه معروف‌ترين اين اشيا، مفرغ‌هاي لرستان است كه اهميت جهاني دارد. چغازنبيل نيز يكي از مكان‌هاي مقدس و جايگاه پرستش رب‌النوع‌هاي ايلامي براي ايلاميان باستان و دنياي قديم است. در اين منطقه به دليل اداي نذورات به معابد اشيا فلزي فراواني كه در دنياي قديم از ارزش بسيار برخوردار بوده وجود داشته است. كه به احتمال بسيار اين اشيا در حملات اشوريان به تاراج رفته است. اشيا مفرغي چغازنبيل طي حفاري‌هاي رومن گريشمن در چغازنبيل مقدار كمي اشيا مفرغي به دست امده است. سر‌پيكان‌ها، دستبند‌ها، دكمه‌ها، سر‌گرز و چند تيغه مفرغي از ان جمله‌اند، كه هم اكنون در موزه ايران باستان (تهران) و موزه شهر شوش (قلعه شوش) همراه با ديگر اشيا به دست امده از چغازنبيل نگهداري مي‌شود.(تصوير 1) تصوير 1: سرپيكانهاي به‌دست امده از چغازنبيل اشيا فلزي هفت‌تپه هفت‌تپه نيز يكي از مكان‌هاي زندگي و تجمع ايلاميان بوده است. اين محوطه تاريخي در 25 كيلومتري شمال غرب چغازنبيل واقع شده است و در فاصله سال‌هاي 1345 تا 1356 خورشيدي توسط هيات باستان‌شناسي به سرپرستي دكتر عزت‌الله نگهبان كشف و حفاري شد. بيشتر اين كشفيات اختصاص به بنا‌هاي دوره ايلام ميانه دارد و در كنار ان اشيا سفالي و تعداد كمي اشيا فلزي پيدا شده است. فلزاتي كه در اين منطقه يافت شده بيشتر از مفرغ است همچنين چند قطعه اهن، سرب و يك شي از طلا نيز به دست امده است. بيشتر مفرغ‌هاي هفت‌تپه سر‌پيكان هستند. تعداد كمي دكمه مفرغي كه ويژه تزيينات لباس اشراف بوده است. تبر، دستبند مفرغي، درفش، اسكنه و مغار، يك عدد خنجر مفرغي و تيغه مفرغي پيدا شده است. گذشته از اين اشيا يك شي تزييني ساخته شده از طلا متعلق به تزيينات سرديس ملكه، تنها شي طلاي اين مجموعه است كه هم اكنون در موزه ايران باستان نگهداري مي‌شود. (تصاوير 3 و 4 و 5) تصوير3 شي تزييني ساخته شده از طلا بدست امده از حفاري‌هاي هفت‌تپه تصوير4 سرپيكانهاي مفرغي به‌دست امده از حفاري‌هاي هفت‌تپه تصوير 5 : تصويري از تبر مفرغي همراه با كتيبه به دست امده از حفاري‌هاي هفت تپه 1 لینک به دیدگاه
moein.s 18983 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 12 مهر، ۱۳۹۱ كارگاه مرمت فلز در مهر ماه سال 82 كارگاه حفاظت و مرمت فلز هفت‌تپه با هدف حفظ و مرمت اثار فلزي موزه هفت‌تپه اغاز به كار كرد. در اين كارگاه با توجه به وضعيت نا‌بسامان فلزات موزه هفت‌تپه (رطوبت بيش از اندازه و عدم پاكسازي رسوبات و خاك سطح فلزات كه مربوط به زمان حفاري است) از انجا كه خاك اين منطقه داراي كلرور، كربنات و سولفات بسيار است، براي فلزات بسيار نامناسب است بهترين رطوبت پيرامون محيط اشيا فلزي بين 35 تا 40 درجه سانتيگراد است. براي جلوگيري از تخريب بيشتر و اسيب‌هاي جدي اين فلزات پس از انجام مقدمات و برطرف شدن بيماري انها درون محفظه‌اي به دور از رطوبت نگهداري خواهند شد. مراحل مرمت تعدادي از اشياي فلزي : عمليات حفاظتي و مرمتي كه روي تعدادي از اشياي فلزي هفت تپه انجام گرديد شامل مراحل زير بود: مرحله نخست پيش از انجام هرگونه دخل و تصرفي در شي همه فلزات مستند‌نگاري و اسيب‌نگاري شدند معمولا از سطوح اسيب ديده. اشيا و هرگونه نشانه‌اي كه بر سطح شي ديده مي‌شود اسيب‌نگاري صورت مي‌گيرد. مرحله دوم در اين مرحله اشيا فلزي بر اساس شدت اسيب‌ديدگي، نوع كاربرد اشيا همچنين بر اساس زيبايي و منحصر به فرد بودن دسته بندي و به منظور مرمت اولويت‌گذاري شدند. بر اين اساس اشيا به چهار گروه اصلي دسته‌بندي شدند. مرحله سوم در اين مرحله فلزات دسته اول پيش از مرمت، عكاسي و مستند‌نگاري شدند. اين كار براي مطابقت شي، پيش از مرمت و سامان‌بخشي با وضعيت پايان كار كه مرحله پس از مرمت ناميده مي‌شود، صورت مي‌گيرد. (تصوير6) تصوير6 عكاسي و مستند‌نگاري پيش از مرمت مرحله چهارم از همه اشياي فلزي عكسX.REY (راديولوژي) تهيه شد. اين كار براي تشخيص وجود مغز فلزي اشيا براي برگزيدن روش درست حفظ واحيا درباره انها و شناسايي اشيايي كه داراي ساختار مستحكم‌تر هستند انجام گرفت. (تصوير7) تصوير7 نمونه عكسX.REY (راديولوژي) از چند شي مفرغي مرحله پنجم در اين مرحله رسوبات خاك و نمك‌هاي سطحي و اسيبرسان فلز كه از تبديل نانتوكيت به پارا‌اتاكاميت ايجاد شده بود و همچنين زگيل‌ها و تاول‌هاي هيدروژني در صورت اسيبرسان بودن پاكسازي شدند. فرمول زير چگونگي تبديل مفرغ قديمي را به نمك اسيبرسان نشان مي‌دهد. CuCl(نانتوكيت)->HCl(هيدروليز) -> (در مجاورت (H2O,O2 -> CuCl2 , 3Cu(OH)2 (پاراتاكاميت) مرحله ششم در اين مرحله اشيا فلزي كه انسجام ساختار و مغز فلزي دارند با استفاده از محلول سسكويي كربنات سديم از وجود نمك‌هاي اسيب رسان عاري شدند. مرحله هفتم در اين مرحله هم اشيا فلزي كه مغز فلزي دارند و هم اشيايي كه دچار خوردگي فراوان شده بودند درون محلول بنزوتري‌ازول در حالت خلا تثبيت شدند، اين كار حالت خوردگي فعال اشيا مفرغي را غير فعال مي‌كند. مرحله هشتم عكاسي پس از مرمت، در اين مرحله از اشياي حفاظت شده، كه به حالت ثبات رسيده بودند، عكاسي شد. (تصوير8) تصوير8 عكاسي و مستند‌نگاري پس از مرمت مرحله نهم در اين مرحله اشياي حفاظت و مرمت شده درون محفظه‌ي ويژه‌اي از جنس شيشه‌پلاستيك (پلكسي‌گلاس) كه براي نگهداري اين اشيا تهيه شده است منتقل شدند، طراحي محفظه خاص فضاي نگهداري اشياي فلزي است به طوري كه دما و رطوبت به خوبي در اين محفظه كنترل شده است و به نگهداري هرچه بهتر اشياي مفرغي كمك شاياني مي‌كند. برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام 1 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده