چگونه باغ مرجانی در اعماق خلیج فارس کشف شد؟

[sookut 13735]

[h=4]چگونه باغ مرجانی در اعماق خلیج فارس کشف شد؟

علی عبدی پور*[/h]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[h=5]سبزپرس - سردبیر: زمانی که در سال 1386، دلفین ها در ساحل جاسک در استان هرمزگان به گل نشستند، یک مستندساز که دست بر قضا غواص خوبی هم هست، دوربین و وسایل تصویربرداری را برداشت و به جنوب رفت تا از این واقعه تلخ مستندی بسازد که بعدها با عنوان «راز مرگ دلفین ها» تمجید کارشناسان و فعالان محیط زیست را به خود اختصاص داد. هنوز چیزی از موفقیت راز مرگ دلفین ها نگذشته بود که این بار پدیده کشند سرخ، آبهای خلیج فارس را آلود و بار دیگر همان کارگردان با دوربینش به زیر آب رفت و صحنه های منحصر به فردی از پدیده کشند سرخ به ثبت رساند. او نام این مستند را «قاتلین سرخ» گذاشت که در اولین روزها پس از اتمام تدوین، آن را در دومین جشنواره رسانه های حوزه محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان (راپمی) به نمایش گذاشت و رای قاطع هیئت داوران برای دریافت جایزه اول این جشنواره را به خود اختصاص داد. «علی عبدی پور» همان مستند ساز است که حالا به همراه دوستانش مجموعه ای مستند به نام «کاوش در اعماق خلیج فارس» را می سازد که قرار است از شبکه های سیمای کشور به نمایش گذاشته شود. او این بار و در حین تصویربرداری، موفق شده تا گونه های مرجانی جدیدی را در خلیج فارس با ثبت برساند. [/h]برای بسیاری قابل تصور نبود که در اعماق بین 40 تا 60 متر در خلیج فارس زیستگاه منحصر به فردی با تنوع زیستی بالایی از ماهی ها و مرجانها وجود داشته باشد. وقتی به این منطقه که در میانه تنگه هرمز و در مسیر کشتی های بزرگ واقع شده، می رفتیم حتی برخی غواصانی که خبری از ما به آنها می رسید با تمسخر می گفتند «مگر در همچین عمقی چیزی هم وجود دارد؟»

حدود شش سال پیش از طریق دوست عزیزی که اهل جنوب است متوجه شدم در بخشی از خلیج فارس مرجان های «باد بزنی» وجود دارد. مرجان های باد بزنی (Sea fan) از جمله مرجان های نرم و کمیاب در خلیج فارس هستند که در اعماق زیاد زندگی و رشد می کنند. با این که تا کنون هیچ گزارشی از این نوع مرجان ها در خلیج فارس ثبت نشده است و هیچ یک از مراکز علمی در ایران و خارج از کشور اطلاعاتی از این نوع مرجان ها در خلیج فارس به دست نیاورده بودند.

سخن دوستم را باور کردم و مدت های طولانی در این منطقه کاوش و غواصی کردیم و با استفاده از تجهزات روز توانستیم نقاطی را شناسایی کنیم. وقتی قرار شد مجموعه مستند «کاوش در اعماق خلیج فارس» را برای تلویزیون بسازم، تصمیم گرفتم به این منطقه سفر کنم و پرده از راز آن بردارم. تا اینکه به همراه گروه سه نفره به اعماق آب های این منطقه ناشناخته قدم گذاشتیم.

جریان های زیر آبی این منطقه خارج از تصور بود. رودخانه ای در آن زیر جاری بود.تا عمق 45 متری پایین رفتیم ولی شفافیت آب به خاطر جریان شدید و نیز املاح معلق دریا خوب نبود. چند گونه ای که در آنجا دیدیم کافی بود تا به یقین برسیم که با پدیده ای خارق العاده ای روبرو شده ایم. چند روز منتظر ماندیم تا جریان جزر و مد به شرایط ایده آل برسد. برای رفتن به عمق فرصت زیادی در اختیار نداشتیم. باید در کمتر از یک ساعت به پایین می رفتیم و تصاویر لازم را می گرفتیم و بعد از 15 دقیقه غواصی به سطح آب باز می گشتیم تا توقف های ضروری در عمق شش متری و سه متری را انجام می دادیم تا نیتروژن مضر و اضافه از بدن خارج شود.

این بار خوشبختانه دید آب فوق العاده بود. از 20 متر مانده به کف دریا میشد باغی که در بستر خلیج فارس آرمیده است را دید. هر سه نفرمان شگفت زده شده بودیم. نفسم به شماره افتاده بود. نمی دانستم این هیجان مربوط به فضای وهم انگیز عمق دریا بود یا زیبایی هایی که تاکنون به عمرم و بعد از این همه سال غواصی در خلیج فارس می دیدم.

به سرعت مشغول کار شدیم. زمان به سرعت می گذشت و هوای کپسول غواصی در حال تمام شدن بود. سر خوش از آنچه در برابر خود می دیدیم، با حیرت و احتیاط به اطراف می نگریستیم. زیرا با وجود همه زیبایی ها، اینجا زیستگاه کوسه های نسبتا بزرگ هم هست.

برخی از صیادانی که با آنها صحبت کردم می گفتند در سال های گذشته قبل از اینکه صید کوسه در خلیج فارس به حد جنون آور امروز رسیده باشد، آنها کوسه های بزرگ چهار متری در این منطقه صید می کرده اند. مجبور بودیم به خاطر اتمام هوا به سطح آب بازگردیم. وقتی آمدیم بالا، ناخدای شناور گفت «یک کوسه دو متری بالای سرتان می چرخید...»

وقتی تصاویر مرجان های را به گروه تحقیقاتی نشان دادیم برای چند روز خواب از سرشان پرید! برخی از این مرجان ها نزدیک به 300 سال قدمت دارند! برای همه ما باور این موضوع بی اندازه هیجان انگیز بود! خوشحال بودیم که کار بزرگ بالاخره نتیجه داد. این نوع مرجان ها تا پیش از این، تنها در دریای عمان گزارش شده بودند و این برای اولین بار است که این نوع مرجان ها در خلیج فارس به ثبت می رسند.

در فصل های مختلف، چند بار به این منطقه رفتیم. در یکی از سفرها به این منطقه دچار حادثه شدیم. ریه من به شدت آسیب دید که هنوز هم بهبود نیافته و یک نفر دیگر دچار تپش شدید قلب شد. همه این سختی ها و رنج هایی که در روزهای گرم تابستان جنوب و شب های سرد متحمل شدیم ارزش آن را داشت تا بتوانیم از ناشناخته های اعماق خلیج فارس تصاویری منحصر به فرد ثبت کنیم. انواع ماهی های بزرگ مانند «شیر»، «باراکودا»، «سفره ماهی» و... در این زیستگاه وسیع وجود دارند و این تنها بخشی از زیبایی های نهفته در اعماق خلیج فارس است.

هیچ چیز زیباتر از آن نیست که به این گوهر گرانبها، خلیج فارس، توجه ویژه ای داشته باشیم و از تخریب آن دست برداریم و به طور عملی از آن نگهداری کنیم. خلیج فارس تنها یک نام نیست. اینجا زیستگاه هزاران گونه از موجودات زیبایی است که نیاز به مراقبت و همت بلند ایرانیان دارند.