اطلاعات مختلف وکاربردی برای دوستانی که علاقه مند به پرورش ماهی قزل آلا هستن...

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2]قزل آلا[/h]

مقدمه :

سیر رو به رشد جمعیت جهان و متعاقب آن افزایش نیازهای پروتئینی این جمعیت باعث شده است،بشر به مصرف آبزیان از جمله ماهیها،سخت پوستان،نرم تنان و سایر آبزیان رو آورد.همچنین کاهش ذخایر آبزی بشر را بر آن داشته تا برای پرورش گسترده آبزیان در محیطهای آبی کوچک و محدود اقدام کند.

پرورش ماهی در حوضچه از دیر باز معمول بوده است. در کشور چین،پیشینه آن به 2700 سال پیش از میلاد بر می گردد. بنا به دلایل متعددی پرورش ماهی بر پرورش دیگر دامهای اهلی که مصرف خوراکی دارند برتری دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1- ضریب تبدیل غذایی در ماهی 5/1 برابر طیور و دو برابر گوسفند و گاو است که دلیل آن نیاز کمتر ماهی به مصرف انرژی برای گرم کردن بدن وغلبه بر نیروی جاذبه است.

2- ماهی را می توان در تراکم زیاد نیز پرورش داد .

3- پرورش ماهی، روشی بسیار موثر در مصرف مواد زائد کشاورزی و دامپروری است

4- گوشت ماهی، ارزش غذائی بسیار بالایی دارد .

گوشت ماهی نه تنها سریعتر از گوشت های دیگر هضم می شود، بلکه دارای مقادیر قابل توجهی اسیدهای آمینه ضروری از قبیل لیزین و متیونین است. علاوه بر آن، دارای اسیدهای چرب ضروری بویژه یک اسید چرب اختصاصی است که باعث کاهش کلسترول خون می شود . ویتامینها و املاح موجود در گوشت نیز ارزش غذایی آن را افزایش داده است.

معرفی ماهی قزل آلای رنگین کمان :

قزل آلای رنگین کمان از خانواده آزاد ماهیان(Salmonide) با نام علمی Onchorhynchus mykiss است و با نام انگلیسی Rainbow trout معروف است. در میان آزاد ماهیان این گونه تنها گونه ای است که برای پرورش بسیار مناسب تشخیص داده شده است،چرا که در برابر تغییرات محیطی نظیر تغییر مقدار O2 و CO2 محلول در آب،آلودگیهای کم و درجه حرارت مقاوم و از سرعت رشد مناسبی برخوردار است. به علاوه این که به راحتی از غذاهای دستی مصنوعی استفاده می کنند.

این گونه را می توان به راحتی در کانالها،حوضچه های گرد،مستطیل و سیلوبی از جنس بتن یا فایبر گلاس پرورش از لحاظ ظاهری قزل آلای رنگین کمان بدن کشیده ای دارد،باله هایش توسعه یافته و تعداد آن هشت تاست. این باله ها شامل دو باله سینه ای،دو باله شکمی،یک باله مخرجی،یک باله دمی و دو باله پشتی است که یکی از آنها بالای بدن ماهی و در وسط قرار دارد و دارای اشعه است. باله پشتی دیگر کوچک و بدون اشعه و بر روی ابتدای ساقه دمی قرار دارد.

رنگ بدن این آبزی سبز زیتونی،در پشت تا خاکستری روشن و سفید در شکم با خالهای سیاهرنگ می باشد.(شکل شماره1) قزل آلای رنگین کمان دهان بزرگی دارد که هنگام

صید طعمه به علت آزاد بودن استخوانهای فکی،به مقدار زیادی باز می شود و طعمه های بزرگ را شکار می کند. دهان این ماهی بر روی فکها،سقف و زبان دندانهای تیز و به عقب برگشته ای داردکه تنها برای گرفتن و هدایت طعمه به دستگاه گوارش کاربرد دارند.

محیط زیست طبیعی قزل آلا :

این گونه ماهی،بومی حوضه آبریز بخش شرقی اقیانوس آرام از آلاسکا تا مکزیک است. با این حال به دلیل قابلیت سازگاری و مقاومت بالای این ماهی در برابر تغییرات محیطی،به تدریج به سایر نقاط دنیا که قابلیت زیستی آن را داشتند،عرضه شد. قزل آلای رنگین کمان متعلق به آبهای سرد و شفاف با بستر سنگی و سنگلاخی و شنی است.

این آبزی در شرایط طبیعی در رودخانه ها و دریاچه های سرد و خنک زیست می کند و برای تولید مثل به مناطق بالا دست رودخانه ها مهاجرت می کند. تغذیه قزل آلا به طور طبیعی از لارو حشرات،حشرات آبزی، ماهیان ریز و سایر موجودات مستقر در رودخانه ها صورت می پذیرد.

نیازهای زیستی قزل آلای رنگین کمان :

دانستن نیازهای زیستی این گونه،جهت پرورش موفق آن لازم و ضروری است به طوری که هر چه بیشتر با نیازهای زیستی قزل آلا آشنا باشیم،به همان اندازه در امر پرورشش موفق خواهیم بود. نیازهای ضروری این ماهی عبارت است از :

1. اکسیژن : همان طور که گفته شد قزل آلای رنگین کمان به آبهای پر اکسیژن و زلال نیاز دارد و ساختن این عامل اساسی در حد مطلوب،ضامن بقا و پرورش موفق این آبزی خواهد بود. حداقل مقدار اکسیژن موجود در آب که قزل آلا به آن نیاز دارد،شش میلی گرم در لیتر است و حد مطلوب آن در فاصله 9 تا 11 میلی گرم در لیتر قرار دارد که تامین آن ضروری است.

2. حرارت : از دیگر عاملهای زیستی این ماهی دمای آب است. قزل آلا در درجه حرارتهای 12 تا 18 درجه سانتی گراد بهترین رشد را داراست. البته درجه حرارتهای بالاتر از 18 و پائین تر از 12 نیز برای ماهی قابل تحمل است ولی برای رشد و پرواربندی این گونه مناسب نیست .

نکته قابل توجه درباره دمای آب و میزان اکسیژن این است که هر چه دمای آب بالاتر باشد قابلیت نگهداری اکسیژن در آب کاهش پیدا می کند . پس درجه حرارت آب را باید در حدی قرار داد که حلالیت اکسیژن در آن،در سطح بالائی قرار گیرد.

3. ph :

ph آب مورد استفاده برای پرورش باید بین 5/6 تا 8 باشد . PH کمتر یا بیشتر از این مقدار سبب اختلال در رشد خواهد شد.

4.سرعت جریان آب : آب ورودی از منبع به استخر چنان سرعت داشته باشد که سبب ایجاد مشکلات برای ماهیان نشود؛چرا که سرعت بالای جریان آب سبب صرف انرژی ماهیان برای مقابله با شدت جریان و حفظ تعادل و شناوری در آب می شود. از طرف دیگر کاهش بیش از حد جریان آب ماهی ها را با کمبود اکسیژن و آب سرد و زلال مواجه می سازد و مواد دفعی و سمی موجود در استخر به خوبی شسته نمی شوند. به عبارت دیگر تهویه به خوبی صورت نمی گیرد.

مناسب ترین سرعت جریان آب برای قزل آلا بین 2تا5 سانتی متر در ثانیه است.

5. منابع آبی : تا کنون منابع آبی مختلفی برای پرورش قزل آلا معرفی شده است که از آن جمله می توان از رودخانه،نهر،چشمه،قنات و چاه نام برد.

مناسب ترین منبع آبی برای پرورش قزل آلا،چشمه های سقوطی است چرا که تمیز و شفاف و پر اکسیژن است و آلودگی ندارد . و اما آب چاه اکسیژن پائینی دارد و قبل از مصرف باید هوادهی شود . آب رودخانه ها و نهرها در بعضی موارد حاوی آلودگی است که باید در مصرف آن احتیاط کرد.

چشمه ها:

در برسی آب ابتدا باید منابع آب را شناخت . مهمترین منابع آبی که در کارگاه ها مورد استفاده قرار میگیرند چشمه ها هستند که چشمه ها دارای ویژگی های خاصی هستند . به عنوان مثال تغییرات درجه حرارت آن ها در طول سال در مظهر چشمه (c

⁰

2-1±) هستند و تغییرات دبی کمی دارند ، دارای کدورت ، منابع آلودگی و یخبندان نیز نمی شوند .

انواع چشمه ها :

الف – چشمه های سقوطی : که در آنها پس از این که آب از مظهر چشمه خارج می شود با شیب تندی به طرف پایین بستر حرکت می کند . چشمه های سقوطی در جهت شیب به سرعت حرکت می کنند و سفیدی رنگ آب به علت ورود بیش از حد هوا در داخل آب است . از ویژگی این چشمه ها ، بر خورد زیاد آب با هوا با سرعت زیاد می باشد که از نظر اکسیژن ، آب به حد اشباع می رسد . از طرفی چون سرعت جریان آب زیاد است مانع رسوب گذاری در طول بستر می شود . هم چنین گیاهان در بستر آن ها قدرت رویش ندارند. از این مظر چشمه های سقوطی یکی از با ارزش ترین چشمه ها است که از

نمونه آن در ایران چشمه دشت ارژن است .

ب- چشمه های حوضچه ای: در این موارد ، آب چشمه از گودالی در آمده و در جهت شیب به طرف پایین دست حرکت می کند . آب خیلی آرام از مظهر چشمه خارج شده و چندان نمی تواند اکسیژن در یافت کند . قابلیت رسوب گذاری داشته و از این لحاظ مواد غذایی و خاک و برگ در کف حوضچه رسوب می کند و اکسیژن موجود در آب مصرف می شود . گیاهان در این چشمه ها رشد خوبی دارند و این گیاهان تغییرات PH را در طول شبانه روز به وجود می آورند . این چشمه از دیدگاه مصرف آب در پرورش در درجه سوم اهمیت قرار دارد . چشمه آتشکده در استان فارس از این نمونه است . درجه حرارت در این چشمه حوضچه ای بین 15-5/14 درجه سانتیگراد است و از نظر درجه حرارت برای پرورش مناسب است .

ج-چشمه های بینابینی : این نوع چشمه ها خصوصیات بینابینی دارند . در این نوع چشمه ها هم گیاه وجود دارد و آب حالت جریان ملایم دارد . بنابراین از دیدگاه پرورش ماهی در درجه دوم قرار دارد . نمونه معروف این چشمه ، چشمه دیمه و ده چشمه در استان جهار محال بختیاری ( که درجه ی حرارت آن نیز در طول سال تقریبا 10 درجه سانتی گراد می باشد ) است . در کنار آن نیز مزارع پرورش ماهی قزل آلا احداث شده است .

د- چشمه های گسترده : این چشمه ها معمولا آب موقت دارند و مجرای خروجی مشخصی ندارند . مقدار آب آن ها کم است و از دیدگاه پرورش آبزیان اهمیتی ندارند . بزرگترین کارگاه های پرورش و تکثیر قزل آلا در کنار چشمه های سقوطی قرار دارند .

2-نهر و رود خانه ها :

از نظر مشخصات هیدرولوژیکی دارای ویژگی های خاصی است : تغییرات دبی در آن ها زیاد است که این عامل مشکلی در کارگاه تکثیر محسوب می شود . از نظر اقتصادی حداقل دبی مطرح است . ویژگی دیگر تغییرات درجه حرارت است .مشکلات دیگر این است که همواره کارگاه متاثر از این است که رود خانه در چه وضعیتی قرار دارد . مثلا آلودگی رودخانه ها باعث از بین رفتن ماهی ها در کارگاه می شود . اگر در اطراف رودخانه سنگ های سخت آبرفتی وجود داشته باشد آن رودخانه برای پرورش قزل آلا مناسب نیست . رودخانه هلیل رود که در آن اتفاقا آب رودخانه نیز زیاد است اما رنگ آب رودخانه حالت خاصی دارد و آجری شکل است از این دسته محسوب می شود . اگر در رودخانه ای تغییرات دبی رود خانه زیاد باشد ، آن منطقه برای پرورش ماهی مناسب نیست چون احتمال سیلاب در این مناطق زیاد است و برای جلوگیری از سیلاب ها و جا به جایی بستر رودخانه ها ، بستر سازی ومهار کردن منابع آنها یکی از مهمترین روش ها است .

سد ها ودریاچه ها :

از نظر استفاده و از نظر ویژگی مانند آب های جاری (نهر ها ورودخانه ) است با این تفاوت که در سد ها و دریاچه ها نوسانات PH(به طرف قلیایی ) به ویژه در تابستان ها به علت فعالیت های فتو سنتزی گیاهان بیشتر است .مثلا اگر ورودی رودخانه ای که وارد سد می شود دارای سنگ های تیز و زمخت باشد آن رودخانه برای تکثیر طبیعی ماهی مناسب نیست . در ضمن هر چقدر آب دارای رنگ آبی متمایل به سبز باشد دریاچه برای پرورش ماهی مناسب است . دریاچه نئور در نزدیگی اردبیل از بهترین دریاچه های ایران برای پرورش ماهیان قزل آلا است .

آب های زیر زمینی :

این آب ها از نظر مشخصات شبیه چشمه ها هستند و دارای اکسیژن کمی . مواد معلق و کدورت در آب وجود ندارد عیب کلی این قسمت ، پمپاژ آب است که کاری بس مشکل و گران است . در این آب ها ، پمپاژ کردن آب بسیار پر هزینه و کاری ریسکی است ، ریسک کردن از نظر منابع آب برای قزل آلا بسیار خطرناک است . آب های زیر زمینی از لحاظ یک

نواختی درجه حرارت اهمیت دارد . برای استفاده از آب های زیر زمینی کار مناسب در

پرورش قزل آلا استفاده از چاه های آرتزین است چون مقدار آب در این چاه ها قابل ملاحظه

است .

رابطه میزان آب و تولید :

رابطه بسیار نزدیکی میان این دو بر قرار است . در ازای ورودی یک لیتر آب در ثانیه 50 تا 120 کیلو گرم ماهی قزل آلا می توان در سال تولید کرد . اختلاف بین دو رقم 50 تا 120 به کیفیت آب بستگی دارد و هر چه کیفیت آب بهتر باشد رقم تولیدی بیشتر است . رابطه میان کیفیت و کمیت آب قابل جابه جایی است به این معنا که یک آب با کیفیت بالا

مقدار آن را می توان کم کرد ولی برای آب های با کیفیت پایین باید مقدار آب زیاد باشد . در درجه حرارت ثابت هر اندازه ماهی کوچک تر باشد تراکمش کمتر است چرا که نیاز اکسیژنی بچه ماهیان بیشتر است و میزان 0

₂

محلول کاهش می یابد . معمولا قزل آلا بخشی از نیاز های معدنی خود را از محیط می گیرد و از این نظر آنهایی که دارای املاح بیشتری هستند ، مناسب ترند . آزادماهیان پرورشی در آب شور بسیار سریع رشد می کنند به طوری که ماهی را در آب شیرین پرورش داده و سپس مقدار آب شیرین را کم کرده و به مقدار آب شور اضافه کرده تا ماهی به شرایط دریا عادت کند.

6. مواد غذایی : غذای مورد استفاده باید از ارزش غذایی بالایی برخوردار باشد و بتواند نیازهای ماهی را تامین کند. به علاوه اینکه سبب رشد سریع آن شود. برای این منظور غذای تهیه شده باید حاوی همه گروه مواد غذایی نظیر پروتئین،چربی،هیدرات کربن

ویتامین و مواد معدنی باشد که نیاز به هر یک از این گروه مواد غذایی بسته به سن ماهی متفاوت است .

مکان یابی :

مکان یابی از عوامل مهم و محوری پرورش قزل آلا ست که اگر در این امر دقت نشود،نه تنها پرورش موفق نخواهد بود بلکه کل سرمایه گذاری انجام شده با خطر مواجه خواهد شد

لذا باید با صرف وقت فراوان و پس از بررسی همه جانبه،مکان مورد نظر را انتخاب کرد. برای رسیدن به این هدف موارد زیر را باید مد نظر قرار داد :

1. اقلیم : شرایط آب و هوایی منطقه مورد نظر برای احداث کارگاه باید به گونه ای باشد که با پرورش قزل آلا سلزگاری داشته باشد؛یعنی نه آنقدر گرم باشد و نه آنقدر سرد باشد که پرورش قزل آلا را محدود کند.

2. توپوگرافی :منطقه مورد نظر باید طوری باشد که حتی المقدور کمترین عملیات خاک برداری و تسطیح در آن صورت پذیرد. از

طرف دیگر زمین باید طوری انتخاب شود که امکان آبگیری

حوضچه ها به صورت ثقلی وجود داشته باشد،در غیر این صورت نیاز به پمپ آب خواهد بود که باز هم سرمایه گذاری را تا حدودی محدود می سازد.

3. امکانات محل : مکان مورد نظر در مرحله اول باید به یکی از راههای ارتباطی به شهرهای بزرگ برای خرید غذا،بچه ماهی،دارو،فروش ماهیان بازاری و ... نزدیک و از امکاناتی بظیر برق،تلفن و آب بهداشتی برخوردار باشد.

4. منبع آب : هر چه کارگاه و منبع آبی مورد استفاده به هم نزدیکتر باشند،مفیدتر خواهد بود.البته بهتر است در محل کارگاه یک یا چند حلقه چاه برای مواقع ضروری حفر شود چرا

که در طول دوره پرورش ممکن است با مواردی نظیر کاهش جریان و مقدار آب،آلودگی منبع آبی و گل آلود شدن منبع مورد استفاده مواجه شویم.

5. مالکیت محل احداث کارگاه : از نکات مورد توجه در احداث کارگاه مالکیت زمین است اگر زمین مالکیت مشخصی نداشته با به صورت اجاره کوتاه مدت باشد،سرمایه گذاری در آن منطقی نخواهد بود،چرا که اصل سرمایه اولیه صرف طراحی و ساخت سازه ها و تاسیسات آن می شود.

احداث حوضچه های پرورشی :

قبل از احداث حوضچه ها و تاسیسات مورد نیاز،مشخص کردن ظرفیت کارگاه ضروری است. ظرفیت کارگاه با توجه به مقدار آب ورودی به کارگاه تعیین می شود به این صورت که به ازای هر 10 لیتر بر ثانیه آب ورودی،ظرفیت یک تن پرورش ماهی بازاری را در نظر می گیرند و از طرف دیگر به ازای هر یک تن ظرفیت کارگاه، 100 متر مربع فضای مفید در نظر می گیرند.

پس از تعیین ظرفیت کارگاه ابتدا زمین را مسطح و آن را بر حسب محل ورود و خروج آب و تاسیسات جانبی آن تسطیح و شیب بندی می کنند. بعد از تسطیح منطقه،برای احداث حوضچه ها در محل مورد نظر به مقدار لازم خاکبرداری می کنند.

برای ساخت دیواره های حوضچه ها و کانالها می توان از بتن مسلح(همراه میل گرد) یا غیر مسلح(همراه آجر یا بلوک) استفاده کرد. باید توجه کرد که ساخت سازه ها و حوضچه ها به گونه ای باشد که شیب ملایمی از محل ورودی تا خروجی(2 تا 5 درصد)داشته باشد.

برای جلوگیری از ماهیهان هرز،آشغال و خروج ماهیان از حوضچه ها،توریهایی تعبیه شود.

آماده سازی حوضچه ها قبل از ماهی دار کردن :

قبل از آبگیری و ماهی دار کردن استخرها باید این موارد را مورد توجه قرار داد :

1- اگر برای اولین بار از حوضچه ها و کانالهای کارگاه استفاده می شود،باید قبل از آبگیری کلیه مصالح اضافی و مواد مصرفی اضافی آنها جمع آوری و حوضچه ها و کانالها شستشو داده شوند.

2- اگر برای بار دوم یا چندم است که از استخر استفاده می شود،باید قبل از آبگیری،کلیه کانالها و حوضچه ها تمیز و ضد عفونی شوند بعد از ضد عفونی کردن استخرها اقدام به برقراری جریان آب می کنیم تا مواد اضافی که برای ضد عفونی به کار برده شده است،شسته و از محل دور شوند.

3-قبل از آبگیری حوضچه ها حتما ورودیها و خروجی های آنها کنترل و از نصب توری در آنها اطمینان حاصل شود.

4- 24 ساعت بعد از آبگیری استخرها می توان حوضچه های پرورشی را ماهی دار کرد.

حمل و نقل بچه ماهیها به استخرهای پرورشی :

مرحله اول در شروع پرورش ماهی،تهیه و انتقال بچه ماهیهای خریداری شده با حداقل تلفات به کارگاه پرورشی است. در گام اول باید سعی کرد تا بچه ماهیان مورد نیاز از کارگاهی تهیه شوند که گواهی بهداشت داشته باشند و سلامت بچه ماهیان مورد نیاز را تضمین کند و همچنین باید سعی کرد تهیه بچه ماهیها از نزدیکترین محل به کارگاه پرورش ما صورت بگیرد.

به طور کلی دوروش برای حمل بچه ماهیان از محل فروش تا حوضچه ها توصیه می شود:

1- حمل با کیسه های نایلونی :برای این منظور از کیسه های نایلونی ضخیم دو یا سه لایه استفاده می شود؛به این ترتیب که ابتدا 25 درصد کیسه های نایلونی را از آب استخر حاوی بچه ماهیها پر می کنیم. سپس به نسبت 10 تا 20 کیلوگرم در متر مکعب درون کیسه ها، بچه ماهی وارد می کنیم. بعد از خالی کردن هوای موجود در کیسه نایلونی،این فضا را توسط اکسیژن موجود در کپسول اکسیژن پًر می کنیم(یعنی 75 درصد باقیمانده فضا).

سپس درٍ کیسه نایلونی را با نخ می بندیم. کیسه های آماده شده به این صورت را می توان در کارتن قرار داد یا به همین صورت توسط وسیله نقلیه حمل شوند. بعد از حمل کیسه های حاوی بچه ماهی به محل کارگاه مورد نظر،برای همدما شدن آب درون کیسه ها و حوضچه ها و جلوگیری از استرس بچه ماهیها،آنها را درون حوضچه ها قرار می دهیم و بعد از گذشت نیم ساعت،کیسه ها را پاره و بچه ماهیان را در حوضچه ها رها می کنیم.

2. حمل توسط مخزن : برای این منظور به یک مخزن پلاستیکی یا فلزی (استیل،آلومینیوم) تمیز که برای همین منظور ساخته شده باشد، نیاز است. قبل از آبگیری مخزن بهتر است آن را ضد عفونی کنیم. این روش بیشتر برای حمل بچه ماهیها در مسیر های طولانی به کار می رود. روش کار بدین صورت است که ابتدا لوله های سوراخدار را که به لوله مرتبط به کپسول اکسیژن مرتبط است،درکف مخزن قرار می دهیم،سپس مخزن مورد نظر را با آب موجود در استخر پًر می کنیم و شیر کپسول اکسیژن را باز می کنیم.

سپس با توجه به ظرفیت مخزن به آن بچه ماهی اضافه می کنیم ( 10 تا 20 کیلوگرم به ازای هر متر مکعب ). نکته قابل توجه در روش دوم این است که آب موجود در مخزن حتما باید دارای چرخش باشد،لذا برای این منظور از یک پمپ کوچک در بالای مخزن استفاده می شود. در این روش نیز مانند روش اول،قبل از خالی کردن بچه ماهیها در استخر حتما باید آب موجود در حوضچه ها و تانکر همدما شود.

نکته : برای حمل بچه ماهیها به حوضچه ها باید توجه کرد که 48 ساعت قبل و 24 ساعت بعد از حمل و نقل بچه ماهیها از غذا دهی به آنها خودداری شود.

تغذیه ماهیان پرورشی :

در تغذیه قزل آلا دو نوع غذا می تواند مورد استفاده قرار گیرد :

غذای تر : در گذشته که علم تغذیه آبزیان و ماهی مانند امروز پیشرفت نکرده بودند،ماهیان با غذاهای موجود تغذیه می شوند. غذای تر به غذایی گفته می شود که از رطوبت بالایی برخوردار باشند و شامل احشای دام،جگر،طحال،ماهی تازه و غیره است. استفاده از این گروه مواد غذایی خود مشکلاتی برای پرورش دهنده فراهم می آورد بنابراین مصرف این غذاها را برای ماهیان پرورشی محدود می کند.

خریداری،حمل و نقل،نگهداری،نحوه مصرف،احتمال آلودگیهای انگلی و قارچی و میکروبی آلوده کردن استخرها،کامل نبودن آنها از لحاظ نسبتهای گروههای مواد غذایی و بالا بودن ضریب تبدیل** از معایب استفاده از غذاهای تر است. هنگامی که غذای تر به داخل

حوضچه های پرورشی اضافه می شود،به طور کامل به مصرف ماهیها نمی رسد و مقادیری از آن در کف حوضچه ها رسوب می کند و باعث کدورت آب شده ضمن اینکه سبب گرفتگی توریهای خروجی و بروز مشکلاتی نیز می شود.

2 . غذای خشک : مقدار مواد غذایی موجود در غذای قزل آلا طوری طراحی می شود که دارای 40 تا 50 درصد پروتئین،10 تا 15 درصد چربی، 10 درصد قند و مقدار کمی ویتامین و عناصر معدنی باشد .حجم باقیمانده غذا نیز توسط پر کننده ها،نظیر کنجاله تکمیل می شود. تهیه،حمل و نقل،نگهداری و مصرف این گروه از غذاها بسیار ساده است و ماهیان پرورشی به راحتی از آن استفاده می کنند. در مصرف غذا نکاتی حائز اهمیت است که حتما باید مد نظر قرار گیرد :

- اندازه غذای مصرفی برای ماهیان پرورشی در سنین مختلف بسیار مهم است بطوری که اگر اندازه غذای مصرفی بزرگتر از اندازه دهان ماهی باشد،نمی تواند مورد مصرف قرار گیرد.از طرف دیگر اگر اندازه غذا کوچک باشد به خوبی توسط ماهیان دیده و صید نمی شود به علاوه این که ماهی انرژی زیادی صرف گرفتن غذا می کند که این امر سبب کاهش رشد و هدر رفتن انرژی ماهی خواهد شد.

- مقدار غذای اضافه شده به حوضچه های پرورشی نیز از نکات مهم است. اگر غذا به مقدار کافی در اختیار ماهیها قرار نگیرد،رشد ماهیها محدود و سرعت رشد آنها کند خواهد شد. از طرف دیگر اگر غذا بیش از حد نیاز ماهی در حوضچه ریخته شود،در کف حوضچه ها جمع می شود و آلودگی آب و بستر حوضچه ها را به همراه خواهد داشت.

- دفعات غذا دهی نیز باید با رعایت اندازه ماهی باشد،به طوری که هر چه اندازه(سن)ماهی کوچک تر باشد دفعات غذا دهی بیشتر و مقدار آن کمتر و از طرفی هر چه سن ماهی بزرگتر باشد،دفعات غذادهی کمتر و مقدار غذا بیشتر خواهد شد.

صید ماهیان پرورشی :

بعد از 6 تا 8 ماه از شروع دوره پرورشی،یعنی هنگامی که وزن ماهیان به 250 تا 300 گرم رسید،اقدام به صید آنها می شود. در هنگام صید باید پاره ای از موارد زیر را رعایت کرد :

- بازاریابی ماهیان کارگاه قبل از عملیات صید؛

- قطع کردن تغذیه ماهیها 48 ساعت قبل از صید؛

- صید ماهیان در ساعات اولیه روز؛

- متوقف نکردن جریان آب در زمان صید؛

- شست و شوی ماهیان در سبدهای پلاستیکی توسط آب؛

- حمل و انتقال ماهیهای صید شده به بازار در اسرع وقت؛

- استفاده از وسیله نقلیه مناسب برای انتقال ماهیها به بازار.

هوادهی در حوضچه های پرورشی :

فراهم کردن اکسیژن در طی دوره پرورشی از نیازهای اساسی قزل آلا است. همان طور که گفته شد، آب ورودی به کارگاههای پرورش قزل آلا باید از میزان اکسیژن بالایی(9تا11 میلی گرم در لیتر)برخوردار باشد، به همین جهت برای جبران کمبود اکسیژن در حوضچه های پرورش متراکم قزل آلا از هوا دهی استفاده می شود. به طور کلی آب دو نوع اکسیژن دارد،یک اکسیژن ترکیبی که جزء ساختمان مولکول آب است و نوع دیگر،اکسیژن محلول در آب است که با مولکولهای آب پیوند ضعیفی برقرار می کند و همین نوع اکسیژن به

مصرف تنفس ماهی می رسد. فراهم ساختن اکسیژن محلول در آب به طرق مختلف صورت می گیرد :

الف – تامین اکسیژن محلول در آب از طریق وارد کردن هوا در آب : در این روش با تزریق هوا در آب می توان اکسیژن محلول در آب را بالا برد،زیرا میزان اکسیژن آب همواره از هوا کمتر است و در نتیجه با وارد کردن هوا در آب،اکسیژن جذب آب می شود و مقدار اکسیژن آن بالا می رود. در این خصوص می توان از لوله های سوراخ دار و سنگ هوا در کف استخر،که توسط لوله ای به کمپرسور هوا متصل است استفاده کرد .

ب – تامین اکسیژن محلول در آب از طریق وارد کردن آب در هوا : در این روش برای جبران کمبود اکسیژن در آب،آب را در معرض هوا قرار می دهند.

یکی از روشهای این کار استفاده از لوله های سوراخ دار در بالای استخرهای پرورشی است. بدین ترتیب که لوله های سوراخ دار در طول (یک طرف یا دو طرف) استخر قرار می گیرد. سپس آب ورودی به لوله ها از طریق یک دستگاه پمپ،با فشار از سوراخها بر روی سطح آب استخرها پاشیده و باعث افزایش اکسیژن محلول در آب می شود.

روش دیگر استفاده از هوا ده پارویی است. این دستگاه یک الکتروموتور دارد که یک محور فلزی را به گردش در می آورد. در انتهای این محور فلزی تعدادی پره وجود دارد که سبب جابجایی آب سطحی استخرها می شود. با به گردش در آمدن پره ها،آب سطح استخر جابجا می شود و در معرض هوا قرار می گیرد. به این ترتیب کمبود اکسیژن آب استخرها یا حوضچه ها تامین می شود.

[پسری از بابلسر 1,800]

ماهی آزاد دریای خزر ( کورا )

Salmo trutta caspius

(Kessler, 1870)

 

کارشناس شیلات ایران

abigtan@yahoo.com

بهار – 1386

مقـدمه :

آزادماهیان از با ارزش ترین گونه های آبزی می باشند که در اغلب نقاط جهان پراکندگی گسترده ای دارند، این ماهیان اغلب متعلق به مناطق سردسیری و یا معتدله می باشند، و به همین جهت به آنها ماهیان سرد آبی اطلاق می گردد ، خانواده آزاد ماهیان دارای 7 جنس و حدود 30 گونه می باشد یکی از این 7 جنس salmo است که salmo trutta یا قزل آلای قهوه ای جزء مهمترین گونه ها ی آن می باشد ، زیر گونه ای از قزل آلای قهوه ای به نام ماهی آزاد دریای خزر Salmo trutta caspius معروف است ، اکثر آزاد ماهیان گونه های با ارزش تجاری هستند ماهی آزاد دریای خزر بدلیل گوشت خوشمزه و لذیذ دارای ارزش تجاری بالایی می باشد ، این گونه بزرگترین نمونه از قزل آلای دریایی است که در مواردی با وزن بیش از 45 کیلوگرم در زمان مهاجرت تخم ریزی در رودخانه منتهی به دریای خزر ( رودخانه کورا در کشور آذربایجان ) صید شده است.( نفیسی ،م . 1385 )

معرفی ماهی آزاد دریای خزر

1– تاکسونومی

رده بندی سیستماتیک ماهی آزاد به شرح زیراست :

شاخه : Chordata

رده :Osteichthyes

راسته :Salmoniformes

خانواده : Salmonidae Rafinesque , 1815 جنس:Salmo Linnaeus, 1758

گونه : Salmo trutta Linnaeus, 1758

نام های متداول این ماهی: این ماهی را روس ها به نام kaspiiskiy loso در کشور قزاقستان به نام kaspiy albarty ، در ترکمنستان Kaspi azatmahysy (kumja) ، در آذربایجان gyzyl balyg , azatmai,karagez,albat, ، در انگلستان ‍Caspian trout و در ایران , Azat-mae نامیده می شود.

2- مشخصات عمومی

ماهی آزاد یک ماهی درشت که دارای بدنی کشیده و دوکی شکل ودارای پوزه ای تیزمی باشد رنگ بدن در دوطرف بدن روشن است و قسمت پشتی بدن ماهی و قسمت فوقانی سر ماهی به رنگ تیره خاکستری است ، مشخصات اصلی این ماهی همانند دیگر آزادماهیان می باشد ، لکه یا خالهای تیره نامنظم به شکل ضربدر بر روی قسمت فوقانی و اطراف بدن ماهی مشاهده می شود این ماهی دارای دهان انتهای بزرگ و دندان ها به سمت بالا رشد یافته است ، در خط جانبی دارای 170-133 عدد فلس می باشد ،. به طور کلی 21 تا 24 آبشش( زائد های کمان برانشی ) آن روی اولین آبشش قرار دارد ، و زائده های پیلوری شکل آن 47 تا 57 عدد است . (مهره ها ی آن 54 تا 58 عدد است )

شکل های درون گونه ای : اشکال ذخایر بومی ماهی آزاد خزر محدود شده به برخی رودخانه محلی مانند ( کورا ، سمور ، یالاما و دیگر رودخانه ها ) که این ها از نظر مشخصات ظاهری ( ریخت شناسی )، سن بلوغ ، زمان تولید مثلی (تخم ریزی ) با همدیگر متمایز و متفاوت هستند zhavin,1949;Kazancheev,1981) ).

Dorofeeva در سال 1967 مشخص کرد که ماهی آزاد کورا ( Kumzha ) یک زیر گونه جدا از ماهی آزاد دریای خزر ( کسلر ، Kessler ) بوده که قرار گرفتن آزاد ماهی خزر در میان سایر زیر گونه های آزاد ماهیان با هم ملحق ویکسان شده اند (,1967 Dorofeeva ) .

نمونه های منسوبی : گونه ای که جزء رده این ماهی محسوب می شود زیر گونه S.trutta labrax (Pallas, 18134) و , S.trutta ezenami Berg , 1948 – Eizenam trout Blak Sea trout:است .

3-پراکنش زیرگونه ها در دریای خزر:

ماهی ازاد عموما در سواحل دریای خزر از رودخانه ترک ( Terek) گرفته تا سپید رود و به ندرت در نواحی شمالی دریای خزر ، یافت می شود ، این ماهی در رودخانه های ترک ، کورا ، سپید رود و سایر رودخانه های کوچک سواحل غربی و جنوبی دریای خزر مهاجرت و تخم ریزی می کند.

وضعیت پراکنش این ماهی بر اساس کتاب قرمز داده های بین المللی. "IUCN " توصیف نشده است ،وضعیت پراکنش این ماهی در کتاب قرمز داده های ملی : در کتاب قرمز داده های کشور قزاقستان و ترکمنستان آمده است .

نخستین گزارش برای دریای خزر : توسط پالاس و رایز در سال 1771 انجام گرفته است ، توصیف مجدد این زیر گونه در سال 1967 توسط آقای دوروفیوا صورت پذیرفت .

ویژگی عمومی زیر گونه:

از نظر اکولوژی درگروه طبقه بندی نگتونها قرار دارد و جزء ماهیان مهاجر رود کوچ ( آنادروموس ) است.واز نظر مبدا زیستی آقای برگ ( Berg ) در سال 1948 منشا قطبی بودن قزل آلای خزر را مطرح کرد و آقای درژاوین (Derzhavin ) در سال 1929 منشا زیستی این ماهی را به عنوان گونه های آب شیرین مطرح نموده بود

پراکندگی : بومی دریای خزر

زیستگاه : این گونه در نواحی ساحلی و در ا عماق 40تا 50 متر ازسطح آب یافت می شود .

مهاجرت : از نظر مهاجرت جزء گونه های رودکوچ ( آنادرم ) محسوب می شود که از کرانه های ایران گرفته تا ساحل داغستان مهاجرت می کنند ،ماهیان علامت گذاری شده در مصب رود های یالمه و کیرانچی یعنی 300 کیلومتر دورتر از محل رهاسازی صید شدند .

عوامل محیطی غیر زنده

شوری :جزء گونه های لب شور دریایی می باشد ، بچه ماهی های 6 ماهه قادر به تحمل شوری آب تا 6 درصد و ماهیان 14 تا 16 ماهه، شوری 12 درصد را تحمل می کنند ، ماهیان بالغ در شوری حداکثر 13 درصد خزر نیز مشاهده شده اند.( قرار گرفته اند )

دما : جزء گونه ها ی سرد آبی می باشد .

توزیع عمودی : در این توزیع جزء زیر گونه های stenobathic قرار می گیرند به طوری که در اعماق زیر 40 تا 50 متری دریا مشاهده شده است .

ارتباط با شرایط اکسیژنی : جزءزیرگونه های Oxyphilic قرار دارند.و در نواحی که غلظت اکسیژن بالاست زندگی می کنند .

تغذیه :

نوع تغذیه : جزء زیرگونه ها که از شکار تغذیه می کنند.( رفتار تغذیه ای : شکارچی )

رژیم غذایی : ماهی آزاد از ماهیان شکارچی و درنده است ، ماهیان در زمان جوانی از سخت پوستان تغذیه می کنند ، غذای اصلی ماهیان بالغ شامل شگ ماهیان کوچک ، کیلکاو ماهیان پهلو نقره ای و شاه ماهیان جوان ( از خانواده شگ ماهیان ) می باشد .

منبع غذایی : نامحدود

تولید مثل :

نوع تولید مثل : جنسی

مناطق تولید مثل : قبل از احداث سد بر روی رودخانه کورا ، مولدین به تعداد فراوان وارد رودخانه شده و به ‌مکان اصلی تخم ریزی طبیعی ماهی آزاد در مناطق بالا دست Aragvi ,Alazan ,Akera و نزدیک به 1000 کیلومتردورتر ازمصب رودخانه مهاجرت کرده و تخم ریزی می نمودند، اما امروزه ماهی آزاد ناحیه کورا به صورت محدود به نیروگاه آبی سد Varvrinskaya ( 600 کیلومتر دورتر ) می رسند و در مناطق ...... Samur , Terek , Astarachai , Lenkoranchai تخم ریزی می کنند . ، تخم ریزی در نواحی کم عمق وبستر های شنی و ماسه ای ، سنگریزه ای صورت می گیرد.

دوره تولید مثل : مهاجرت مولدین به سوی رودخانه کورا از اوایل نوامبر تا فوریه صورت می گیرد دامنه دمای آب در زمان مهاجرت تولید مثلی نسبتا کسترد ه است گرچه عمده ماهیان مولد ( نزدیک 75 درصد ماهیان بالغ نبوده و یا اندام تناسلی آنان کامل نشده است ) در ماه های نوامبر و دسامبر در دمای نسبتا پائین 2/8تا 8/12 سانتی گراد وارد رودخانه ها می شوند ، تخم گذاری یک سال بعد در ماه اکتبر آغاز شده و در اوایل ژانویه به پایان می رسد تخم ها در کف آب رها شده و در زیر خاک دفن می گردند ، دوره جنینی تخم ها حدود 30 تا 50 روز طول می کشد پس ازتخم ریزی ، مولدین میمرند ( در رودخانه کورا ) (آزاد ماهیان که در دیگر رودخانه ها تخم ریزی می کنند به دریا باز می گردند ).

هم آوری : میزان هم آوری این ماهی محدود بوده و کمتر از دیگر خانواده آزاد ماهیان می باشد به طوری که هر ماهی مولد ماده از 1/2 تا 5/13 * 10 تخم در میان جمعیت گونه های رودخانه کورا و 5/9 * 10 تخم در جمعیت یالاما و 1.7* 10 تخم در جمعیت لنکرون متغییر است .

فاکتورهای محدود کننده :

1- کاهش تولید مثل طبیعی ( تعداد اندک مولدین ).

2- از بین رفتن و محدودیت مکان های تکثیر طبیعی.

3- تهدید گل ولای و شرایط آبی ناپایدار (نوسانات جریان آب و سرعت جریان آب منجر به کاهش وضعیت فیزیولوژی تولید مثل می شود و برخی مواقع تخم ها در شن و گل و لای مدفون می شوند) .

تاریخچه زیستی و تکامل :

مراحل تاریخچه زیستی : به طور کلی سه دوره تکاملی بیان شده است : دوره جنینی ، دوره لاروی و دوره نوزادی .دوره نوزادی شامل دو مرحله است ، دوره مهاجرت به رودخانه و مرحله تغذیه در دریا .

تاثیر عوامل محیطی :این ماهی به تغییرات محیطی به ویژه به آلودگی آب حساس است آسیب پذیر ترین مرحله زیستی ، مرحله رشد ونمو و تکامل جنینی است زیرا تخم ها در معرض عوامل مخرب غیر زنده مانند ( آلودگی آب ، کاهش شدید دبی آب و .... ) و یا عوامل مخرب زنده( مانند صید و شکار تخم ها توسط ماهیان و بی مهرگان ) قرار می گیرند .

سن بلوغ : در شرایط طبیعی تولید مثل ، سن بلوغ ماهیان آزاد در رودخانه کورا 4 تا 9 سال ، در رودخانه Samur بین 3 تا 5 سال و به ندرت در 2 سالگی ( در ناحیه Yalama ) بالغ می شوند ، ماهیان نرگاه درشرایط ساحل رودخانه ها در یک سالگی نیز بالغ می شوند .

 

شرایط دمایی:تخم ماهی آزاد در دمای 8/5 تا 8/12 درجه سانتی گراد هچ می شود .

ویژکی کمی رشد :

میزا ن رشد ماهیان در سال نخست زندگی زیاد است ، بچه ماهیان آزاد دررودخانه کرانچی در فصل زمستان با طول 8/13 الی 7/22 سانتی متر و وزن 24 تا 102 گرم مشاهده شده اند، رشد اصلی در دریا اتفاق افتاده است ، وزن متوسط ماهی آزاد صید شده دررودخانه کورا 13 کیلوگرم ، رودخانه ولگا 7/8 کیلو گرم ، رود ترک 2/7 کیلوگرم ، رود سمور 9/3 کیلو گرم ، رود کرانچی 6/2 کیلوگرم و رود یالمه 4/2 کیلوگرم گزارش شده است . حداکثر وزن ماهی آزاد کورا صید شده 51 کیلوگرم بوده است .

 

ساختار جنسی ( نسبت جنسی ): ماهیان ماده حدود 90 درصد صید های تجاری را شامل می شود .

نسبت طول به وزن : در طی سال های 1940 تا 1950 اندازه ماهیان بین 40 تا 130 سانتی متر و به طور متوسط 6/92 سانتی متر بود و وزن آنها بین 4/9 تا 5/29 و میانگین 7/17 کیلوگرم بوده است اما امروزه اندازه ماهیان به 70 تا 96 سانتی متر و وزن در حدود 8 تا 9 کیلوگرم کاهش یافته است و هیچ ماهی با سن بالاتر از 6 سال در سبد صید مشاهده نمی شود امروزه جمعیت اصلی ماهیان بین سنین 3 تا 6 سال در نظر گرفته می شود .

خصوصیات کمی : ماهی آزاد دریای خزر زیر گونه های با جمعیت اندک هستند .

روند جمعیت :کاهش در تعداد جمعیت مشاهده شده است ، امروزه ذخایرارزشمند این گونه بدلیل صید بی رویه و غیر قانونی ( قاچاق) به شدت کاهش یافته است .

روابط بین گونه ای :ماهی آزاد اساسا از ماهیان دریایی کوچک تغذیه می کند و تغذیه این گونه روی اکوسیستم تاثیر منفی نمی گذارد .

اهمیت اقتصادی : ماهی آ‍زاد یک گونه تجاری و با ارزش اقتصادی بالاست .

وضعیت صید و ذخایر ماهی آزاد :

میزان صید ماهی آزاد در طی سال های 1936 تا1939 بین 410 تا 620 تن سالانه می رسید امروزه میزان صید ثبت شده به چندین عدد( دو جین ) نمی رسد .

ابزار و ادوات و مناطق صید : عمده صید در زمان مهاجرت مولدین( فصل تخم ریزی ) در رودخانه ها و با تور های انتظاری دامگستر انجام می گیرد.

عوامل مهم و تاثیر گذار برکاهش جمعیت ماهی آزاد :

1- آلودگی های رودخانه و دریا بویژه آلودگی مخرب ناشی از مواد نفتی .

2- کاهش مکان های تولید مثلی ناشی از فعالیت های اقتصادی انسانی .

3- صید غیر قانونی و قاچاق که تاثیر مهمی در روند کاهش ذخایر ماهی دارد .

روش ها و راه حل های حفاظت از ذخایر ماهی آزاد :

1-افزایش میزان رهاسازی از تولید مراکز هچری ( تکثیر مصنوعی )که از راه های اساسی برای حفاظت گونه های است که فاقد شرایط تولید مثل طبیعی می باشند .

2- کنترل ورود آلودگی به دریا و همچنین کنترل صید بی رویه و غیر مجاز

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2]پرورش دهنده عزیز آیا می دانید نحوه محاسبه غذای روزانه ماهی قزل آلا چگونه است؟[/h]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 550][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 550][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 550, align: right]

غذا، شیوه غذا دهی ، مقدار غذای مصرف و تعداد دفعات غذا دهی در تولید با صرفه و اقتصادی ماهی قزل الا از اهمیت زیادی برخوردار است.

- میزان غذای روزانه ماهی قزل الا را می توان بر اساس وزن متوسط ماهیان درجه حرارت آب و جداول مخصوص محاسبه کرد.

- برای این کار ابتدا دمای آب استخر را به دقت اندازه می گیریم.

- تعداد ماهیان زنده موجود در استخر را محاسبه می کنیم.

- وزن متوسط ماهیان را با استفاده از زیست سنجی (بیومتری) بدست می آوریم.

برای تسهیل در محاسبه، میزان غذای مورد نیاز (برحسب گرم) برای هزار قطعه ماهی قزل آلا در جدول پشت این صفحه محاسبه گردیده است که شما پرورش دهندگان عزیز می توانید بر اساس تعداد ماهیهای موجود در استخرتان مقدار غذا را محاسبه نمائید.

بعنوان مثال : تعداد هزار قطعه ماهی با وزن متوسط31 گرم و در دمای 14 درجه مقدار 6/859 گرم غذا در روز نیاز دارد. و اگر خواسته باشیم این مقدار را برای 15 هزار قطعه حساب کنیم مقدار 6/859 را در 15 ضرب می نماییم. عدد بدست آمده (12894 گرم) که مقدار خوراک مورد نیاز یک روزه است را بر عدد بدست آمده از جدول ( در این مثال چهار دفعه) تقسیم می نماییم که در نهایت مقدار خوراک مورد نیاز هر وعده بدست می آید.

مقدار خوراک مورد نیاز روزانه (گرم) = عدد بدست آمده در جدول * (تعداد کل ماهی ¸1000 )

گرم 12894 = 6/859 * 15

مقدار خوراک مورد نیاز در هر وعده (گرم) 5/3223 = 4 (دفعه) ¸ 12894

روش ارائه شده کلی می باشد و پرورش دهنده باید در موقع غذادهی به شرایط و کیفیت آب برای محاسبه غذای روزانه توجه کافی داشته باشد.

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 550, align: right][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 550, align: right][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 110, bgcolor: #0E6184]

وزن ماهی

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #0E6184]

5-2

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #0E6184]

30-6

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #0E6184]

80-31

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #0E6184]

350-81

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

اندازه غذا

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

SFT3

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

FFT

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

GFT1

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

GFT2

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

دفعات غذا

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

8-6

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

5

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

4

[/TD]

[TD=width: 110, bgcolor: #E4E4E4]

3

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[/TR]

[/TABLE]

 

[پسری از بابلسر 1,800]

قزل‌آلای رنگین‌کمان نوعی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

از خانوادهٔ

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

(Salmonidae) است.

این ماهی از راستهٔ آزادماهی‌شکلان (Salmoniformes)، از جنس قزل‌آلاها (Oncorhynchus) است.

از لحاظ ظاهری دارای بدنی کشیده و باله‌های توسعه یافته‌است که تعداد آنها ۸ عدد می‌باشد و شامل دو باله سینه‌ای، دو باله شکمی، یک باله مخرجی و دو باله پشتی است. یکی از باله‌های پشتی بالای بدن و در وسط قرار دارد و دارای شعاع می‌باشد.باله پشتی دیگر کوچک و بدون شععاع و بر روی ساقه دمی قرار داشته که به نام بالچه چربی معروف است که مشخصه اصلی کلیه آزاد ماهیان می‌باشد. قزل آلای رنگین کمان دهان بزرگی دارد که هنگام صید طعمه به علت آزاد بودن استخوان فکی تا حد زیادی باز شده و طعمه‌های بزرگ را شکار می‌کند. رنگ اصلی سر و حاشیه بدن ماهی به رنگ زرد روشن است که در بالای خط جانبی لکه‌های تیره فراوانی دیده می‌شود.البته شایان ذکر است که رنگ بدن ان در رودخانه‌های مختلف تغییر می‌کند و در رودخانه‌هایی که در سایه واقع گردیده‌است بسیار تیره می‌گردد. طول این ماهی به ۴۰ سانتی متر و وزن ان به ۱٫۳ کیلو گرم می‌رسد. این ماهی دارای ۶۳-۶۱ مهره، ۱۹ خار آبششی، ۴۸ عدد زوائد باب المعده‌ای و همچنین دارای دندان وومر است

در پایان هر دوره پرورشی ، ماهیان می بایست صید و به بازار عرضه گردند . صید ماهیان پرورشی لذت بخش ترین و در عین حال حساس ترین مرحله پرورشی می باشد . زیرا پرورش دهنده حاصل زحمات خود را به دست آورده و با فروش محصولات ، ضمن کسب درآمد ، آماده برای شروع دوره های بعدی می گردد . ماهی قزل آلا معمولا در اندازه های بازاری یعنی (200تا 300 گرمی) صید و عرضه می شود . نگهداری این نوع ماهیان در اوزان بالاتر به دلیل رشد کند آنها مقرون به صرفه نمی باشد . بهتر است 48 ساعت قبل از صید غذای ماهی را قطع کرد . این عمل به ماندگاری و سلامت ماهی پس از صید کمک نموده و موجب بازار پسندی می گردد . شستو شوی ماهیان پی از صید آنها نیز از موارد مهمی است که باید مورد توجه قرارگرفته و رعایت شود . برای این منظور لازم است ماهیان پی از صید به استخرهای شستوشو هدایت و در معرض آب فراوان تمیز و اکسیژن دار قرار داده شوند . این کار موجب تمیز شدن سطح پوست و آبشش ماهیان از مواد زائد مانند خزه ها ، باقیمانده غذا ، فضولات ، مواد لزج سطح پوست و انگل های جلدی شده ، ضمن شادابی پوست ماهیان ، از ایجاد بوی بد در آنها جلوگیری میکند . ظروفی که برای جمع آوری ماهیان صید شده مورد استفاده قرار می گیرند باید پلاستیکی و از حجم مناسب برخوردار باشد تا باعث زخمی شدن پوست و یا کج شدن بدن ماهی نشوند . رعایت موارد مذکور ، از سوی پرورش دهندگان به بازار پسندی محصول و استقبال خریدار از ماهیان عرضه شده کمک می نماید .

ابزارهای صید ماهی :

1- ساچوک : عبارت است از حلقه ای فلزی یا پلاستیکی به اشکال (دایره ای ، مربعی یا مثلثی) که تور به آن متصل شده و به وسیله دسته چوبی یا فلزی برای حمل و جابه جایی و صید ماهی در استخرهای بتونی به کار می رود . تور ساچوک می بایست بدون گره باشد تا در موقع نمونه برداری ، سطح بدن ماهی آسیب نبیند . بهتر است روی حلقه های فلزی به وسیله لوله پلاستیکی مانند شلنگ آب پوشانده شود . این وسیله با ابزارهای ساده در اندازه های مختلف برای اهداف متفاوت قابل تهیه می باشد .

2- تورپره (تورمحاصره ای) : پره از قسمت های مختلف از جمله کیسه تور ، جناح کیسه تور ، دستک پهلو و دستک تشکیل شده . سایر اجزای تورپره عبارتند از طناب نایلونی که در قسمت بالا و پایین به تور بافته می شوند . سبک کننده ها که در بالا و سنگین کننده ها که در پایین تور قرار می گیرند . تعداد و فاصله سبک کننده ها و سنگین کننده ها طبق محاسبه تعیین می گردند و باید طوری قرار قرار گیرند که بافته به مهنند دیواری عمودی در آب مستقر شده و بیش از حد کشیده نشود و یا تا نخورد . تور پره با توجه به عرض استخرهای پرورشی تعیین می گردد . این طول در دریای خزر بین 1000 تا 1500 متر با توجه به عمق مجاز نفوذ صیادان به دریا تعیین می شود . ارتفاع تور پره نیز با توجه به عمق محل صید در نظر گرفته می شود . این وسیله صید کاربرد فراوانی در صید ماهیان فلس دار که به صورت گله ای مهاجرت می کنند دارد . از پره می توان در استخرهای پرورشی بزرگ جهت صید یا بیومتری استفاده نمود .

[پسری از بابلسر 1,800]

---

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

در بررسی بیماری های ماهی اولویت بر رعایت نکات بهداشتی و پیشگیری از بیمار می باشد . زیرادرمان بیماری ماهیان با توجه به ویژگی های خاص محیط زندگی آنان بسیار پر هزینه و درپاره ای موارد غیر ممکن است . یک پرورش دهنده ماهی باید اطلاعات کافی از وضع ماهیان از نظر موقعیت محیط زندگی وشرایط فیزیکی و شیمیایی و بیو لوژیکی آب؛رژیم غذایی و غیره داشته باشد.برای این منظور بایستی روزانه روزانه از استخرها بازدید به عمل آید و به معاینه ماهیان بپردازد و کلیه فاکتورهای قابل اندازه گیری را در دفاتر و فرم های مخصوص ثبت نماید.ثبت این فاکتورها می تواند کمک زیادی به پیشگشری و تشخیص بیماری های احتمالی نماید.

ابتدا باید رفتار ماهیان را به طور دسته جمعی و با یک نگاه کلی تحت نظر گرفت و سپس چند عدد از آنها را به طور انفرادی با دقت بیشتری بررسی نمود .

ماهیان تلف شده در استخر را باید روزانه جمع آوری و پس از شمارش و وزن کردن در زیر آهک مدفون کرد و بلافاصله به بررسی بیماری های احتمالی اقدام نمود . دفن کردن ماهیان مرده به منظور عدم دسترسی پرندگان و سایر جانوران به آنها و جلوگیری از گسترش بیماری لازم و ضروری می باشد . جابه جا شدن ماهیان در استخر باید مورد بررسی قرار گیرد . در حالت معمولی ماهی ها دسته های متراکمی را تشکیل می دهند که در عرض استخر به کندی شنا می کنند . تجمع ماهیان در مدخل ورودی یا خروجی استخر و آمدن آنها به سطح آب یک حالت غیر طبیعی بوده که ممکن است نشانه کمبود اکسیژن باشد . البته گاهی تجمع ماهیان در بخشهایی از استخر ممکن است ناشی از شیب نامناسب و یا گردش نامناسب آب در استخر باشد و یا برای فرار از شرایط نامناسب مانند تابش نور خورشید انجام گیرد . ماهیان بیمار و ماهیانی که از شرایط مناسبی برخوردار نیستند معمولا از گله ماهیان جداشده و در گوشه های استخر به تنهایی زندگی می کنند ، اینگونه ماهیان باید از سایر ماهیان جدا ودر استخرها قرنطینه گردند .

در حالت طبیعی هنگامی که فردی به استخر یا حوضچه پرورش ماهی نزدیک می شود ، ماهیان موجود در آن به پیشواز می آیند . به امید آنکه به آنها غذا خواهد داد حال اگر ماهیان از نزدیک شدن یک فرد به استخر وحشت زده شده و فرار کنند ، نشانه آن است که ماهی ها در دوره کمون بعضی از بیماری ها می باشند . ولی این حالت ممکن است در مواقعی که ماهیان بیش از حد تغذیه کرده باشند و یا اینکه مقدار اکسیژن محلول در آب خیلی کاهش یافته باشد دیده شود .

گاهی اوقات ماهیان بدن خود را به دیواره های استخر می مالند (در اثر خارش بدن ) یا در تمام سطح استخر به بیرون از آب می پرند ویا در حرکت ناگهانی انعکای نور نقره ای از پهلوهای آنها دیده می شود که این علائم معمولا بر وجود انگل بر سطح پوست آنها دلالت دارد .

در حالت طبیعی رنگ پوست ماهیان تقریبا یکنواخت است . اگر رنگ پوست ماهی تیره شود معمولا نشانه یک بیماری می باشد ، بخصوص اگر با اگزوفتالمی ( بیرون زدگی چشم ) همراه باشد . البته تغییرات رنگ پوست بدن ماهی ممکن است بر اثر علل مختلف فیزیولوژیکی (متابولیکی) فیزیکی - شیمیایی ( کمبود نور و اکسیژن ) و پاتولوژیکی (آلودگی های میکروبی مانند سل و آلودگی های انگلی) بوجود آید . تمایل و رغبت ماهیان به غذا یک نشانه مهم سلامتی بوده که باید به دقت ارزیابی شود

کنترل بیماری : کنترل بیماری تا حد زیاد مسئله­ای است مربوط به بهداشت استخر. استخرها حتی­الامکان باید در طول زمستان ، خشک نگه داشته شوند و با آهک زنده ، فرمالین یا سود سوزآور ضد عفونی گردند. ماهیان تولید مثل کننده همیشه باید از بچه ماهیها و ماهیان در حال رشد بزرگ­تر و جدانگاه داشته شوند. ماهیان باید بخاطر انگل­ها یا سایر علائم بیماری بطور مکرر در فصل رشد و ترجیحاً حداقل ماهی یک بار بطور کامل معاینه شوند و اگر بیماری آنان محرز گردید، سریع و بطور موثر درمان شوند. دقت در انتخاب ماهیان تولید مثل کننده اهمیت فراوانی دارد تا در درجه اول موجب انتقال بیماری به مزرعه نشوند .

کنترل شکارچیان : کنترل شکارچیان ( عمدتاً پرندگان و حشرات آبزی) ، بیشتر با پیشگیری از ورود آنان تا نابود ساختن آنها باید فراهم گردد. گرین هاوس­ها واقعاً در مقابل شکارچی مقاوم هستند. مسئله عمده دیگر بویژه در اواخر فصل که گرمای آب بیشتر و محصول ماهی موجود در آب بالاست. آلودگی استخر بوسیله خود ماهیان می­باشد. در این حالت اکسیژن مورد نیاز ضایعات دفع شده از ماهی ، و همچنین مصرف اکسیژن توسط ماهیان در حال رشد ، سبب کاهش میزان اکسیژن محیط می­گردد. برای مقابله با این موضوع میتوان آب را در طول شب که میزان اکسیژن در پایین­ترین حد خود است ، هوا داد ، یا آب آن را بطور دائم عوض کرد، گرچه مورد اخیر با اتلاف حرارت آب همراه است .

 

بیهوش کردن یا کشتن ماهی : برای اینکه بررسی و تشخیص بیماری ماهیان به نحو احسن صورت گیرد باید ماهیان را با بیهوش کردن یا کشتن بی حرکت ساخت . زیرا حرکت ماهی زنده مانع از نمونه برداری صحیح و آسان می شود ضمن آنکه نگهداری بعضی از ماهیان مانند قزل آلا بسیار مشکل است و حرکات زیاد ماهی باعث صدمه دیدن آن می گردد .

 

بیماری های ماهیان پرورشی :

1- بیماری هایی که ناشی از شرایط زیستی ( فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیک) می باشد .

2- بیماری های تغذیه ای .

3- بیماری های قارچی .

4- بیماری های انگلی .

5- بیماری های ویروسی .

6- بیماری های باکتریایی (میکروبی) .

طرز ارسال نمونه ماهی بیمار به آزمایشگاه :

بهتر است نمونه ماهی جهت تشخیص بهتر به صورت زنده به آزمایشگاه فرستاده شود . زیرا بسیاری از باکتری ها پس از مرگ ماهی فعال می شوند که ممکن است در تشخیص و نتیجه گیری گمراه کننده شوند . در اثر انجماد سریع نیز غالب عوامل بیماری زا از بین نمی روند اما انجماد تغییراتی را در سلول های ماهی به وجود می آورد و آنها را برای بررسی های آسیب شناسی غیر مفید می کند . برای بررسی بیماری های ویروسی ، باکتریایی و قارچی می توان در موارد ضروری ماهیان کوچک ویا قسمت هایی از بدن ماهی را در کاغذ زرورق قرار داده و پس از انجماد سریع در حالت منجمد به آزمایشگاه فرستاد .

هوادهی در استخرهای پرورشی :

هوادهی به استخر های پرورش ماهی با هدف تضمین اکسیژن مورد نیاز ماهی ونیزافزایش راندمان تولید در واحد سطح انجام می گیرد . در استخرها ی غیر متراکم ،هوادهی تنها به منظور نجات جان ماهیان در مواقع خطرمی باشد ، در حالیکه در استخرهای با تراکم زیاد علاوه بر نجات جان ماهیان ، به عنوان یک فاکتور اساسی در تولید بحساب می آید .

هوادهی مصنوعی اساسا به دو روش صورت می گیرد یا هوا از پیرامون بوسیله کمپرسورها گرفته و به داخل آب تزریق می شود یا انرژی مستقیما بع آب داده می شود تا آب با انرژی بیشتری خودبخود اکسیژن را از هوا بگیرد ، هوادهی به روش اول را هوادهی حبای ساز و همچنین هوادهنده هایی را هوادهنده های پنوماتیکی می نامند و هوادهنده های گروه دوم را هوادهنده های هیدرولیک می گویند .

الف : هوا دهنده های پنوماتیک

1- دمنده هوا : اساس کار اینگونه هوادهنده ها به این صورت است که پروانه هایی با سرعت خیلی زیاد در درون محفظه مکیده و از طرف دیگر خارج می کنند . هوای خارج شده ، با فشار زیاد پمپ به داخل آب تزریق می شود . پمپ های اکواریوم های خانگی از این دسته هوادهنده اه می باشند .

2- کمپرسورها : این دسته از هوا دهنده ها چون دارای موتور مکانیکی هستند ، بزرگتر و سنگین بوده و معمولا مقداری روغن موتور را نیز همراه هوا بیرون می دهند که به عنوان عامل الوده کننده آب استخرها بحساب می آیند ، لذا امروزه کاربرد چندان در کارگاه های پرورش ماهی ندارند .

آنچه در میان این بحث باید به آن اشاره نماییم,بکارگیری انواع هوادهنده ها در مزارع پرورش ماهی برای نجات جان ماهیان و افزایش راندمان تولید می باشد . چه این هوا دهنده ها را خریداری نماییم و چه با روشهای ابتکاری هوادهنده ای بسازیم که برطرف کننده نیاز ما باشد . انتقال آب از کانال های رو باز ، افزایش ارتفاع ریزش آب به ایتخر ، به هم زدن آب و ایجاد تلاطم در آب و ... همگی جزء روشهایی هستند که میتوانند به افزایش اکسیژن آب کمک کنند . هوادهی به هر روشی که انجام می شود باید در کمال یکوت و آرامش انجام شود تا از وارد شدن استرس و هیجان به ماهیان جلو گیری به عمل آید . بچه ماهیان در مقایسه با ماهیان بزرگتر در برابر کمبود اکسیژن آسیب پذیر ترند . بنابراین برطرف نمودن نیاز اکسیژنی آنان در اولویت قرار دارد .

[پسری از بابلسر 1,800]

---

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

با به کار گیری صحیح علم تغذیه در پرورش آبزیان می توان این حرفه را اقتصادی تر نمود ، زیرا تغذیه بیش از 50 درصد ، هزینه های جاری به خود اختصاص می دهد . بنا بر این هرچه یک پرورش دهنده بتواند هزینه تولید غذا را کاهش دهد ، به همان نسبت از سود بیشتری برخوردار خواهد شده آنچه مسم است . تغذیه آبزیان پرورشی با آبزیانی که در طبیعت زندگی می کنند متفاوت می باشد در تغذیه آبزیان پرورشی ، سعی بر آن است که غذای مصرفی ضمن تامین همه نیازهای آبزیان ورشد بهتر و بیشتر آنان کاملا اقتصادی و معقول بوده و حد اقل هزینه را داشته باشد .البته علم تغذیه تنها تنها به تولید غذا خلاصه نمی شود . بلکه روش صحیح تغذیه آبزیان مهمتر از تولید غذا است . لازمه تغذیه درست و مناسب ، داشتن اطلاعات کافی از نیازهای غذایی آبزیان و روش تغذیه آنها است .

عوامل تاثیر گذار روی تغذیه :

1- نوع ماهی .

2- جثه و سن ماهی .

3- نور بینی : تاریکی باعث کاهش احتیاجات می گردد .

4- درجه حرارت .

5- ترکیب جیره غذایی .

انواع غذاها :

1- غذاهای تر :این نوع غذاها از موادی که دارای رطوبت زیاد هستند تشکیل شده اند و حدود 45 تا 75 در صد رطوبت دارند مانند ماهی کلیکای تازه که به صورت کامل یا چرخ کرده به ماهیان خورانده میشود,این گروه از غذاها علاوه بر اینکه ضریب تبدیل غذایی بالایی دارند موجب آلودگی آب میشوند.

2-غذاهای مرطوب:این نوع غذاها از ترکیب غذای تر با اقلام خشک(آرد ماهی یا آرد غلات)تهیه میشود که بین 25 تا 45 درصد رطوبت دارد.

3-غذاهای خشک:این نوع غذاها به صورت به صورت مخلوط ساده اقلام خشک که اگر این مخلوط را به شکل متراکم و دانه بنبدی شده سخت یا نرم درآورده آنرا پلت گویند.پلت ها بین 13تا17 درصد رطوبت دارند و بدلیل ضریب تبدیل غذایی پایین برای رشد ماهیان بسیار مناسب هستند.پلت ها که توسط سازند خوراک ماهی تهیه میشوند امروزه به دلیل تهیه آسان و مصرف راحت آن مورد استفاده بیشتر پرورش دهندگان ماهی قرار می گیرند.این نوع غذاها در اندازه های مختلف برای سنین مختلف ماهی تهیه و در کیسه های پلاستیکی 25 کیلوگرمی به بازار مصرف عرضه می شوند.

جز تشکیل دهنده اصلی و موثر در همه غذاهای تجاری قزل الا پروتیئن حیوانی خشک می باشد و غذایی بهتر است که دارای پروتیئن حیوانی بیشتر با کیفیت بیشتر باشد.

انواع غذای ماهیان بر اساس سن رشد:

1-پلت ها یی برای بچه ماهیان نورس.

2-پلت هایی ویژه ماهیان در حال رشد.

3-پلت هایی ویژه مرحله پایانی دوره رشد.

نحوه بر آورد مقدار غذای روزانه ماهیان قزل الا:

مقدار غذای ماهیان نباید در طول دوره پرورشی تا مرحله عرضه به بازار مصرف ثابت بماند بلکه این میزان مطابق با اندازه و سن ماهی تعیین و تعدیل می گردد . غذا دهی کم کاهش تولید را بدنبال داشته و تغذیه بیش از حد مورد نیازضمن آلوده نمودن آب ،موجب هدر رفتن مقادیر زیادی غذا شده و ضررهای اقتصادی و تلفات ماهیان را بدنبال دارد . درصد غذا دهی نسبت به توده زنده موجود در استخر با رشد ماهیان کاهش می یابد . در روش بر آورد غذایی روزانه به کمک جدول وابستگی دما ، ابتدا ، بیومس موجود در استخر از طریق نمونه گیری بدست می اید و پس از کسر تلفات در جدول وابستگی دما در صد مورد نیاز غذا مشخص می گردد .

دفعات غذا دهی :

بهترین نتایج در پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان زمانی بدست می آید که غذا به مقدارکم ودردفعات زیاد به این ماهی خورانده شود . با جود دستگاههای غذاده خودکار که به اشکال و کارایی مختلف در بازار هستند ، غذادهی دستی نتایج بهتری به دنبال دارد . زیرا در هنگام تغذیه ، امکان بررسی وضعیت اشتها و سلامت ماهیان وجود دارد و باعث کاهش رقابت می گردد .

[پسری از بابلسر 1,800]

---

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

1- حمل و نقل بسته : در این روش انواع بچه ماهیان ، گامت ها و تخم های لقاح یافته ، درون ظروف در بسته جا به جا می شوند . مهم ترین ابزار مورد نیاز برای این روش حمل عبارتند از : کیسه های پلاستیکی که قسمتی از آن ها با آب و قسمتی دیگر با اکسیژن پر می شود .

روش کار :

1- 3/1کیسه پلاستیکی را آب پر نموده و آنرا از نظر هرگونه نشت و پارگی مورد بررسی و کنترل قرار می دهیم .

2- با توجه به نوع ماهی و مدت زمان حمل ، تعداد مورد نظر ماهی را داخل کیسه پلاستیکی قرار می دهیم .

3- هوا قسمت بالای آب کیسه پلاستیکی را خارج نموده و شیلینگ هوا را داخل آن قرار می دهیم .

4- 2/3 فضای کیسه پلاستیک را با اکسیژن خالص پر نموده در کیسه پلاستیکی را با طناب محکم می بندیم .

5- برای اطمینان بیشتر و جلوگیری از پاره شدن کیسه پلاستیکی ، آن را داخل کیسه پلاستیکی قرار می دهیم .

6- جعبه ای را انتخاب و آنرا با پوشال می پوشانیم .

7- کیسه های حاوی ماهی را داخل جعبه قرار داده و اطراف آن خرده های یخ گذاشته و با سریع ترین وسیله ممکن انتقال می دهیم .

2- روش های حمل و نقل باز : در این روش ماهیان در تانکرهایی که به طور هوا دهی می شوند ، توسط اتومبیل ، کشتی ، قطار و غیره حمل می شوند .

در این سیستم مهم ترین وسایل مورد نیاز عبارتند از: مخازن حمل ماهی ، دستگاه های هوادهی ، کپسول اکسیژن برای تامین اکسیژن در طول مسیر انتقال و وسیله نقلیه ای که بتواند با توجه به دوری مسافت مخازن محتوی بچه ماهیان را جابجا کند و دچار نقص فنی نشود . در ایران بهترین وسیله حمل تانک های هزار تا دو هزار لیتری نیسان و وانت می باشد .

نکاتی در مورد سلامتی بچه ماهیان هنگام حمل و نقل :

1- تامین اکسیژن مورد نیاز .

2- چرخش آب مخزن به علت خروج گازهای زائد و یکنواخت شدن دمای آب به وسیله پمپ و پروانه .

3- جلوگیری از افزایش دمای آب مخزن توسط عایق کردن مخزن ها در روزهای گرم و استفاده از یخ بدون کلر و اگر از یخ کلردار استفاده می شود باید آن را داخل کیسه های پلاستیکی قرار داد و داخل مخزن انداخت .

4- جلوگیری از ایجاد گازهای سمی در مخزن : ماهیان مختلف در ازا مصرف غذا آمونیاک تولید می کنند . پس از بارگیری و انتقال ماهیان به مخزن های حمل ، آمونیاک و بقیه ضایعات تولید شده به سرعت در آب تانک جمع می شود . با توجه به زمان تغذیه ماهیان . فاصله تا مقصد ممکن است ، غلظت آمونیاک موجود در آب به 10 میلی گرم در لیتر یا حتی بیشتر هم برسد . اما با توجه به اینکه 48 ساعت قبل از حمل غذا دهی به ماهیان قطع می گردد . تجمع آمونیاک در مخزن ها چندان مشکل ساز نمی باشد .

5- کاهش استرس و هیجان ماهیان : اکسیژن محلول در آب در ساعت اولیه بارگیری به دلیل ایجاد هیجانات و استرس های ناشی از دستکاری ماهیان به هنگام صید و بارگیری به سرعت کاهش می یابد . به همین جهت لازم است با راه هندازی سیستم هوادهی در 5 تا 10 دقیقه قبل از انجام عملیات بارگیری نیاز اولیه اکسیژن ماهیان بر آورده شود و اکسیژن محلول در آب مخزن صد در صد اشباع شود . غذا دادن به ماهیان قبل از حمل ، رعایت سکوت و آرامش در مرحله شمارش و بارگیری و استفاده از داروهای آرام بخش مانند MS222 می تواند در کاهش استرس و بهبود باز ماندگی ماهیان موثر باشد . داروهای آرام بخش علاوه بر کاهش استرس و فعالیت شناگری ماهیان به پیشگیری از زخم های ناشی از هیجانات مانند شکیته شدن باله ها و کنده شدن فلس ها کمک میکند .

6- ضد عفونی کردن بچه ماهیان قبل از انتقال : ضدعفونی کردن بچه ماهیان با هدف برطرف نمودن انگل های جلدی احتمالی به ویژه انگل تریکودنیا درسلامت آنها تاثیر زیادی برای این منظور از حمام های ضدعفونی کوتاه مدت استفاده می شود .

[پسری از بابلسر 1,800]

---

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

ماهی قزل آلا تقریبا مشهورترین و محبوب ترین ماهی آب شیرین هست . علاوه بر خود ماهی قزل آلا، انواع قزل آلاهای دیگری هم وجود دارن مثل قزل آلای رنگین کمان، قزل آلای دریاچه خزر و قزل آلای خال قرمز . در اینجا میخوام قزل آلای رنگین کمان رو معرفی کنم چون تکثیر و پرورش اون در دنیا بسیار رایج هست :

این ماهی دارای یک نوار پهن یه صورت رنگین کمان در هر طرف بدن می‌باشد. بر روی سر، بدن، پشت، باله چربی و باله دمی این ماهی لکه‌های تیره رنگ دیده می‌شوند. حداکثر طول آنها به ۷۰ سانتی‌متر و وزن بدن آنها به ۷ کیلوگرم میرسد.

مشاهداتی که در مورد خصوصیات قزل‌آلای رنگین کمان و قزل‌آلای خال قرمز انجام گرفته است بیانگر این نکته میباشد که قزل‌آلای رنگین کمان، قزل آلای خال قرمز را از محل خویش دور میکند. به طور کلی میتوان چنین اظهار داشت که هرگونه، مناطق خاصی از رودخانه را انتخاب و تحت تسلط دارد. باید به این نکته نیز توجه داشت که قزل آلای رنگین کمان بر خلاف قزل آلای خال قرمز در مقابل تغییرات درجه حرارت آب و اکسیژن محلول در آب زیاد حساس نیست و نسبت به نوسانات مواد غذایی حساسیت نشان نمیدهد. دوره تخمریزی از ماه های آخر زمستان تا اواخر بهار و تعداد تخم ها بین ۵ - ۱ هزار عدد است. بچه این ماهیان تقریبا هنگامی که ۱۵ سانتی‌متر طول دارند دارای ۱۲ - ۱۱ عدد لکه های تیره رنگ بر روی بدن می باشند که یکی از مشخصات آنها است.

امروزه ماهی قزل آلای رنگین کمان به صورت ماهی شماره یک اکثر کارگاه های تکثیر و پرورش ماهیان سردآبی در بیشتر نقاط جهان در آمده است. از خصوصیاتی که این ماهی را مورد توجه قرار داده ، سازش خوب آن با شرایط پرورش متراکم است. از طرف دیگر این ماهی در انتخاب غذا زیاد سخت گیر نیست و از سرعت رشد خوبی نیز برخوردار می باشد.

[پسری از بابلسر 1,800]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

خبرگزاری موج - موسسه تحقیقات شیلات ایران روش جدید پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان درمخازن سیلویی را ارائه نمود.

به گزارش موج به نقل از روابط عمومی موسسه تحقیقات شیلات ایران در کشور ما از دهه های گذشته ماهی قزل آلای رنگین کمان به لحاظ دارا بودن ارزش غذایی بالا و سازش پذیری زیاد نسبت به تغییرات محیطی مورد توجه ویژه قرار گرفته و پرورش آن به سرعت توسعه یافته است؛ به نحوی که در حال حاضر حدود 55000 تن قزل آلای رنگین کمان در سطح کشور تولید می گردد ئو به صورتهای مختلف (پرورش در کانالهای آبی بتنی، پرورش درحوضچه ها و استخرهای گرد بتنی- دریاچه ها استخرهای دو منظوره- قفس- شالیزار- سیستم مدار بسته و...) پرورش داده می شود.

در حال حاضر کشورمان از پتانسیلهای بسیار زیادی برای تولید و پرورش ماهی قزل آلای رنگین برخوردار می باشد که برای استفاده بهینه از آنها، بهره گیری از سیستم های جدید مورد نیاز می باشد. پرورش ماهی در سیلو به لحاظ اهمیتی که ذیلا به آن اشاره می گردد توسط محققین موسسه تحقیقات شیلات در مرکز تحقیقات ماهیان سرد آبی کشور در قالب یک طرح تحقیقاتی مورد بررسی قرار گرفته است:

1- مخزن پرورش ماهی در این شیوه، بطور خودکار تمیز می شود و نیازی به نیروی کار زیاد برای این منظور نمی باشد.

2- با توجه به اختلاف ارتفاع موجود بین محل آبگیری و محل نصب سیلوها، هوادهی در این شیوه از طریق لوله های رابط صورت گرفته و نحوه عمل آن به این صورت می باشد که آب در جریان از طریق لوله های رابط، هوا را مکیده و به داخل مخازن تزریق می نماید و بدین ترتیب هرگونه نیاز به نیروی برق و دستگاه های خاص را برای هوادهی منتفی می سازد.

3- خارج سازی فضولات و مواد جامد ته نشین شده در این شیوه با باز نمودن لحظه ای شیر تحتانی مخزن که به همین منظور تعبیه می گردد، صورت می گیرد. نحوه عمل آن به این صورت می باشد که در زیر مخزن شیر بزرگی نصب می شودو با بازنمودن‌ان مقداری از حجم آب مخزن تخلیه می گردد و به همراه خود مواد زائد را از سیلو دفع می نماید و در عین حال مواد محلول ناخواسته توسط آب خروجی از بالای سیلو خارج می شود. این عمل خود باعث افزایش بهداشت مخازن گشته و شرایط مطلوبی برای ماهیان فراهم می آورد.

4- با توجه به نگهداری ماهی در حجم استوانه (ارتفاع ستون آب)، برای پرورش در این شیوه به زمینی با سطح بسیار کم مورد نیاز می باشد.

5- فعالیت ماهیچه ای ماهیان قزل آلا در سیلو بسیار پایین می باشد که این خود باعث کاهش ضریب تبدیل غذای مصرفی شده و افزایش بازدهی اقتصادی را برای پرورش دهند به همراه دارد.

6- اجرای این طرح ضمن اینکه محدودیت استفاده از زمینهای کوهستانی و شیب دار را برای پرورش ماهی رفع می نماید، از صرف هزینه های تولید ماهی پرواری قزل آلای رنگین کمان پرواری به میزان 30 درصد می کاهد.

7- با این روش در صورت رعایت اصول مهندسی آبزیان، می توان اقدام به تولید متراکم ماهی تا سقف 120 کیلوگرم در متر مکعب نمود.

8- حراست از ماهیان تحت پرورش از گزند جانوران موزی در این روش پرورش بسیار آسانتر از سایر روشهای متداول می باشد.

9- اشتغال زایی از دیگر مزایای ترویج این طرح می باشد.

نتایج و دستاوردهای علمی طرح:

نتایج بررسی ها نشان می دهد که ماهیان تحت پرورش در تیمارهای مخازن استوانه‌ای (سیلو) از نظر ضریب چاقی، رشد مطلق، میزان بازماندگی، میزان تولید، FCR، FCE، SGR از شرایط بهتری نسبت به ماهیان تحت پرورش در حوضچه گرد بتونی برخوردار بودند و همچنین از نظر اقتصادی بودن؛ برآورد قیمت تمام شده برای تولید هر کیلوگرم ماهی قزل آلای رنگین کمان در سیلو (17778 ریال) نسبت به قیمت تمام شده برای تولید هر کیلوگرم ماهی قزل آلای رنگین کمان در حوضچه گرد بتونی (20709 ریال) نشان می دهد که پرورش ماهی در سیستم سیلو دارای توجیه اقتصادی بیشتری نسبت به حوضچه‌های گرد بتونی می باشد.

بررسی های به عمل آمده در فاز دوم آزمایش نیز نشان داد در صورتی که آب تهویه شده از زیر مخزن سیلو وارد آن گرددو خروج آب از بالای مخزن باشد، شرایط مطلوبی برای پرورش قزل آلا فراهم می گردد که با توجه به عمق ایجاد شده می توان در مناطق کم سطح کوهستانی مبادرت به تولید قزل آلای رنگین کمان با تراکم زیاد (تا120 کیلوگرم در متر مکعب) نمود.

[پسری از بابلسر 1,800]

---

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

با بررسی هایی که ما برای تغییرات در بهره برداری از امکانات موجود در قاهان انجام دادیم ما را بر این داشت که مرکزی را برای پرورشی ماهی قزل آلا در قاهان تاسیس نمائیم و نقطه عطفی برای تغییرات در زمینه بهره برداری از منابع موجود ایجاد کنیم .لذا به همین منظور در سال 1385 کار اخذ مجوز از شیلات استان قم و فراهم کردن مقدمات کار پرورش ماهی را فراهم کردیم .

و در سال 1386کار ساخت زیر بنا مورد نیاز را به حدود 700 متر اغاز کردیم.و درهمین حال وسایل مورد نیاز که شامل احذ مجوز برق سه فاز 25 آمپر و خریدیکدستگاه موتور برق وسه دستگاه کف کش و 20 دستگاه ونچوری جهت هوا دهی و همچنین کار ساخت بنایی جهت انبار غذا ماهی و نگهبانی انجام شد .

و در نیمه دوم سال 87 کار رها سازی ماهی با وزن 12 گرم برای پرورش انجام شد. و میرود که نتیجه یک کار جدید را در این ایام ببینند.

هزینه انجام شده برای انجام این پروژه 45 میلیون تومان بوده است

محل پرورش ماهی در منطقه سرپل برگین (گرگین) واقع شده است.واین مکان محل مناسبی برای اینکار میباشد.

جهت ارتباط با مرکز پرورش ماهی قزل آلا کسری میتوانید با شماره تلفن 09124519729 تماس حاصل نمائید .

[پسری از بابلسر 1,800]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]روشهای پرورش آبزیان در استان مرکزی :

1) پرورش ماهی قزل آلا در استخرهای ذخیره دو منظوره کشاورزی

2) پرورش ماهی در استخرهای ذخیره کشاورزی (گرمابی -سردآبی)

3) پرورش ماهی قزل آلا در کانالهای آبرسان و قنوات

4) پرورش ماهی در سیستم مدار بسته (حد واسط)

5) پرورش ماهی قزل آلا در مزارع منفرد

6) پرورش ماهی گرما بی در مزارع منفرد

7) پرورش ماهی در آببندانها و آبهای طبیعی و نیمه طبیعی

8) پرورش ماهی قزل آلا در محیطهای محصور (قفس)

9) تکثیر و پرورش ماهیان زینتی

10) مراکز حد وسط و کارگاههای تکثیر بچه ماهی

پرورش ماهی در استخرهای ذخیره دو منظوره کشاورزی:

پرورش ماهی در کنار کار کشاورزی یکی از روشهای استفاده بهینه از منابع آبی است که ضمن اشتغالزایی و کمک به اقتصاد خانوار کشاورز موجب غنی سازی آب کشاورزی وافزایش حصولات زراعی وباغی خواهد شد.در آب با دمای 8 تا 18 درجه سانتیگراد میتوان ماهی قزل آلا پرورش داد وبهترین ومناسبترین دما برای تغذیه ورشد ماهی قزل آلا 15 تا 16 درجه سانتیگراد است البته علاوه بر دمای مناسب آب , جریان دائم آب و تعویض آن نیز برای پرورش ماهی قزل آلا لازم وضروری میباشد.در استخرهای دو منظوره , آبی که جهت آبیاری از چاه ویا چشمه خارج میشود قبل از ورود به زمین زراعی به استخر وارد شده و پس از آن خارج وبه مصرف آبیاری میرسد با شروع فعالیت کشاورزی وآبیاری محصولات در نیمه اول بهار ماهی در استخر رها شده ودوره پرورش 6 تا 8 ماه خواهد بود.

انواع استخرهای دو منظوره:

 

الف ) استخرهای ذخیره آب کشاورزی : اکثراً مستطیل شکل بوده ودر نقاطی مشرف به زمین های زراعی احداث شده اند در این استخرها در صورتی میتوان ماهی قزل آلا پرورش داد که آب ورودی علاوه بر داشتن شرایط لازم جهت پرورش به میزانی باشد که در طول شبانه روز حداقل دو مرتبه آب استخر تعویض شود.

ب )استخرهای دو منظوره احداثی : که براساس نقشه های تیپ شیلات بصورت سه استخر یا کانال سیمانی موازی طراحی میشود بطوری که آب به کانال یا استخر اول وارد شده از آن عبور می کند ودر هنگام ورود به استخر دوم بواسطه اختلاف ارتفاع وریزش آب مجدداً هوادهی شده وسپس به همین طریق وارد استخر سوم شده وبه مصرف کشاورزی وزراعت میرسد وبدینطریق در کنار کشاورزی در داخل استخرهای دو منظوره ماهی قزل آلا پرورش داده می شود.

روش کار:

 

آبی که در آن ماهی قزل آلا پرورش داده میشود باید سرشار از اکسیژن و عاری از گازهای مضر باشد وآب چاه های کشاورزی فاقد اکسیژن کافی و دارای گازهای زیان بار برای پرورش ماهی قزل آلا است برای رفع این مشکل از برجک هواده استفاده می شود که استوانه ای است با حداقل پنج طبقه توری فلزی چشمه ریز به فاصله بیست سانتیمتر از هم که باید از کف آب نما حداقل هفتاد سانتی متر ارتفاع داشته باشد که در این حال طبقات توری سطح تماس بیشتری بین آب چاه وهوا ایجاد کرده وباعث جذب اکسیژن هوا توسط آب ودفع دی اکسیدکربن وسایر گازهای زیان بار میگردد.

 

ظرفیت تولید هر استخر دو منظوره به میزان آب چاه وابسته است بعنوان مثال چاهی با آبدهی 20 لیتر در هر ثانیه میتواند یک استخر دو تنی ماهی قزل آلا داشته باشد در صورتی که چاه با آبدهی 40 لیتر در ثانیه یک استخر چهار تنی را پوشش میدهد.

تعداد بچه ماهی مورد نیاز با ازاء هر تن تولید 4000 قطعه بوده که بااضافه کردن ده درصد تلفات احتمالی باید برای تولید هر تن ماهی قزل آلا تعداد 4400 بچه ماهی به وزن تقریبی 5 گرم تهیه گردد تراکم ماهیان در این حالت 100-70 قطعه در هر متر مربع میباشد. اصول ماهیدار کردن و غذادهی ماهیان در استخرهای دو منظوره با اصول کلی پرورش ماهی قزل آلا یکسان است.

پاکسازی استخر:

 

تخته ها وتوریهای ورودی وخروجی بایستی در طول روز چندین بار بوسیله برس تمیز گردند. باید توجه داشت آب استخرها همیشه تمیز وشفاف وکف استخر همیشه نمایان باشد.بهترین زمان برای پاکیزگی استخرها صبحها وقبل از غذا دهی به ماهیان است.قبل از تمیزی استخر, ماهیان باید حدود 15 _ 10 ساعت قبل غذادهی نشده باشند.برای این کار باید قاب فلزی ویژه به ارتفاع 50 سانتیمتر وبه عرض استخر تهیه شده , بطوریکه 40 سانتیمتر آن به وسیله تخته یا ایرانیت پلاستیکی فشرده کاملاً غیر قابل نفوذ شود وبالای آن به میزان 10 سانتیمتر توری باشد. بطوریکه به میزان 40 سانتیمتر آب داخل استخر بماند ومازاد آن سرریز شود.

 

 

 

جهت پاکسازی باید ابتدا سطح آب را به 40 سانتیمتر رسانده و بعد 4-3 متر اول هر استخر را بوسیله برس شسته وماهیان را در 4 تا 3 متر اول که شسته شده بوسیله قاب فلزی ساخته شده حبس نموده وشروع به پاکیزه نمودن بقیه استخر نمود که لجن وپس مانده مواد غذایی موجوددر کف استخر از طریق کف شور ودریچه های تعبیه شده به همین منظور خارج گردند.بطوری که لجن ومواد زائد استخر اول وارد استخر دومی یا سومی نگردد ودفعات غذادهی صبح حذف شده وفقط غذادهی بعدازظهر به ماهیان داده شود.مواردی که هنگام قطع برق واز کار افتادن پمپ اصلی باید رعایت شود:

_ راه اندازی پمپ برگشت

_ قطع غذادهی

_ جلوگیری از هر گونه استرس به ماهیان

_ جلوگیری از پاکیزه نمودن استخر

تغذیه :

 

اصول تغذیه شامل نوع ،میزان و دفعات غذادهی در استخرهای دو منظوره از روشهای کلی اصول غذادهی ماهیان قزل آلا تبعیت می کند .

پرورش ماهی در کانالهای آب کشاورزی:

کانالهای کشاورزی حد واسطی بین یک منبع آبی (رودخانه , سراب و...) و زمینهای کشاورزی محسوب می شوند که معمولاً بصورت سیمانی می باشند. این کانالها با عمق کم وحداکثر چند متر عرض وطولی برابر با چند صدمتر هستند. شیب کانالهای کشاورزی 20-10 سانتیمتر در 30 متر است . حد مطلوب تعویض آب در آنها 3-2 مرتبه در ساعت می باشد. کانالهای کشاورزی در صورت دارا بودن شرایط مناسب (دما , میزان آب , طول وعمق مناسب , عدم آلودگی و...) می توانند جهت پرورش ماهی قزل آلا استفاده شوند, که معمولاً این کانالها توسط توریهایی به فاصله های حدود 30 متر از یکدیگر مجزا می شوند. بطور کلی پتانسیل نگهداری ماهی در آنها بین 35-25 کیلوگرم در متر مکعب در نوسان است. از آنجائیکه میزان اکسیژن محلول درطول کانال کاهش می یابد واز طرف دیگر بار آلودگی آن افزایش می یابد در فاصه های معینی از کانال آب جاری هوادهی می شود.

ماهیدار کردن کانال :

 

اندازه کانالهایی که بچه ماهیان را در آن می ریزیم متفاوت است وبستگی به وزن ماهی دارد:

_ برای ماهیان که حدود 3 تا 5 گرم وزن دارند طول کانال تقریباً 10 متر , عرض 1 متر وعمق 5/0 متر است.

_ برای ماهیانی که حدود 10 تا 20 گرم وزن دارند طول کانال تقریباً 20 متر, عرض 3 متر وعمق 8/0 متر است.

_ برای ماهیانی که بالاتر از 50 گرم هستند طول کانال 30 متر, عرض 6-5 متر وعمق 2/1 متر است.

معمولاً عرض کانالها باید 1/0 طول آنها باشد. پس از مشخص شدن محل خرید بچه ماهی , دریافت گواهی بهداشتی وتایید شیلات استان لازم است . 24 ساعت قبل از بارگیری وحمل بچه ماهیان، قطع غذا باید صورت گیرد زیرا اگر ماهیان تغذیه کرده باشند هضم غذا نیاز به اکسیژن اضافی داشته ودر هنگام حمل ونقل ماهی دچار استرس می شود. بعد از رهاسازی ماهیان نیز باید تا 24 ساعت از غذادهی خودداری کرد.

 

غذادهی :

 

اصول غذادهی ماهیان در کانال از الگوی غذادهی کلی ماهیان قزل آلا تبعیت می کند.

پاک کردن دریچه ها وکف کانال:

 

بهترین زمان برای پاکیزه کردن کانالها صبحها و قبل از غذادهی به ماهیان است. قبل از تمیز کردن حدود 15-10 ساعت قبل از غذادهی قطع می شود. تخته ها وتوریهای ورودی وخروجی در طول روز بایستی چندین بار بوسیله برس تمیز گردند کف کانال ها باید هفته ای یکبار پاکیزه شود, زیرا قزل آلا به آب شفاف حاوی اکسیژن بالا نیازمند است.

در تمیز کردن کانال ابتدا سطح آب را کم کرده (بسته به ارتفاع آب استخر) بعد 3 تا 4 متر اول کانال را بوسیله برس شسته وماهیان را در 3_ 4 متر اول که شسته شده بوسیله قاب فلزی دست ساز حبس نموده وشروع به پاکیزه نمودن بقیه کانال می نماییم تا لجن وپس مانده غذایی موجود در کف استخر از طریق دریچه های تعبیه شده جهت این منظور خارج شود به طوریکه لجن ومواد زائد کانالها وارد کانالهای بعدی نشود. دفعات غذادهی صبح نیز حذف شده وفقط بعدازظهر ماهیان غذادهی می شوند.

 

صید وعرضه ماهیان به بازار:

 

بعد از 5 تا 6 ماه از شروع دوره پرورش , که وزن ماهیان به 250 تا 300 گرم رسید اقدام به صید آنها می کنند. به منظور جلوگیری از تسریع فساد وحفظ شکل ماهی پس از صید باید به مدت 48-24 ساعت قبل از صید نسبت به قطع غذای ماهیان اقدام نمود.

بهتر است قبل از صید برآوردی از مقدار ماهیها صورت گیرد تا عملیات بازاریابی بهتر انجام شود.

صید ماهی های موجود در کانال کشاورزی به دو طریق انجام می شوند:

1) اگر تخلیه کامل آب کانال امکان پذیر باشد کانال تخلیه شده , کل ماهیان صید می شود

2) در کانال های با آب جاری که امکان متوقف نمودن آب جاری وجود نداشته باشد ماهی ها را در گوشه ای از کانال جمع کرده آنها را صید می کنند.

3) در پایان ماهیان صید شده را در جعبه گذاشته لابه لای آنها خرده های یخ ریخته تا ماهی با کیفیت بالا در بازار عرضه شود.

پرورش ماهی در قفس:

 

منظور از قفس یا کیج بخشی از آب دریا, سراب ,آب پشت سد و... است که از اطراف و کف توسط ابزارهای مختلفی مثل توری با چشمه های مختلف محصور گردد ودر آن محیط محصور ماهی پرورش داده شود.

اولین بار ماهیگران از قفس برای نگهداری موقت ماهی (تا زمان آماده شدن برای فروش) استفاده می کردند.پرورش در قفس , پدیده ای است نو که در سالهای اخیر در نواحی ساحلی انجام می شود.

تنوع زیادی در اندازه ها وطرح های قفس دیده می شود. قفس ها با شرایط مختلف محیطی تطابق پذیری زیادی دارند واز آنها به طرق مختلف استفاده می شود.

-انواع قفس:

 

قفس ها در مقایسه با انواع اولیه آن توسعه زیادی یافته وامروزه انواع وطرح های متنوعی از آنها وجود دارد.

چهار نوع قفس وجود دارد: ثابت , شناور, قابل غوطه وری وغوطه ور واستفاده از 2 مدل ثابت وشناور رایج تر است.

 

-قفس های ثابت : از یک کیسه توری تشکیل شده اند که بوسیله تیرک هایی در کف دریاچه یا رودخانه در آب نگهداری می شود. این قفس ها نسبتاً ارزان وساختن آنها آسان است , ولی از لحاظ اندازه وشکل محدودیت دارند وفقط در محل های کم عمق با بستر مناسب مستقر می شود.

-قفس های شناور: کیسه قفس های شناور توسط یک حلقه یا چارچوب شناور نگهداری می شود. کاربرد این قفس نسبت به سایر انواع قفس بیشتر است ومی توان آنها را در اشکال واندازه های مختلف طراحی کرد.

-قفس های قابل غوطه وری: کیسه توری یا شبکه های توری قفس قابل غوطه وری , متکی به یک چارچوب یا دکل است ومی تواند در عمق های مختلف آب قرار گیرد. این مزیت باعث می شود که در شرایط آب وهوایی بد از صدمات در امان باشد. این مدل قفس در زمان آرامش آب , در سطح آب نگهداشته می شود وهنگام بدی آب وهوا درون آب غوطه ور می گردد.

-قفس های غوطه ور: قفس های غوطه ور ساده , معمولاً, از تعدادی جعبه های چوبی ساخته می شوند که در میان آنها شکاف هایی وجود دارد و آب از درون آنها عبور می کند. این قفس ها توسط سنگ یا پایک به بستر آب محکم می شوند.

- معیارهای انتخاب محل استقرار قفس:

 

سه دسته معیار برای انتخاب محل قفس وجود دارد که باید رعایت شوند:

 

• بررسی مقدماتی شرایط فیزیکوشیمیایی محیط که تعیین می کند آیا یک گونه می تواند در آن محیط به لحاظ دما , شوری , اکسیژن , جریان ها و... پرورش یابد یا خیر.
  
• عواملی هستند که با موفقیت یک سیستم قفس ارتباط دارند (آب وهوا, محفوظ بودن , عمق وبستر
  
• بررسی مسائل مربوط به احداث وسوددهی مجتمع پرورشی همانند جنبه های حقوقی , دسترسی , تاسیسات محلی ,امنیت وبحث های اقتصادی _ اجتماعی.
  

-کیفیت آب محل استقرار قفس :

 

دما , شوری , اکسیژن , , گل آلودگی و آلودگی آب پارامترهایی هستند که قبل از نصب قفس در محل مورد نظر , باید مورد توجه قرار گیرند.هر گونه ماهی در رنج معینی از دما, شوری , اکسیژن و ...بهتر رشد می کند.

میزان گل آلودگی کمتر از 100 میلی گرم در لیتر برای بیشتر گونه ها قابل تحمل است.البته , مدت در معرض قرار گرفتن نیز مهم است.پرورش دهندگان باید از محل هایی که میزان گل آلودگی بالایی دارند پرهیز کنند.اصولاً رودخانه ها احتمال گل آلودگی بالایی دارند ومقدار مواد جامد معلق آن ها ممکن است به چندین هزار میلی گرم در لیتر برسد.

از نقطه نظر پرورش ماهی در قفس ، یک آلوده کننده چیزی است که به ساختمان قفس صدمه بزند, اثرات منفی روی ماهی های درون قفس یا غذای مصرفی بگذارد یا در بدن ماهی به مقداری جمع شود که دیگر قابل مصرف نباشد. در نتیجه محل استقرار قفس باید تا حد امکان دور از صنایع ونقاط پر جمعیت باشد تا خطر این آلودگی ها کاهش یابد.

-شرایط محل استقرار قفس:

 

-عمق:

 

قفس های ثابت در مناطق کم عمق دریاچه ها ومخازن یا رودخانه ها ودر عمق های کمتراز 8 متر مستقر می شوند. زیرا پیدا کردن تیرک های بلندتر که بتواند قدرت کافی برای نگهداشتن قفس ها را در عمق بیشتر را داشته باشد مشکل است.

عمق آب برای قفس های شناور چندان مهم نیست اما با افزایش عمق , هزینه ها ومشکلات مهار کردن بالا می رود. برای اکثر انواع پرورش در قفس , قفس ها باید در عمق کافی مستقر شوند تا تبادل آب حداثر باشد, ودر عین حال کف قفس به اندازه کافی با بستر فاصله داشته باشد.

در اثر رسوب مواد زاید در زیر قفس وکیفیت آب اطراف قفس نامساعد می شود, بنابراین بهتر است ماهی های درون قفس را 4 الی 5 متر بالاتر از رسوبات نگهداری کرد.

عمق مناسب را می توان با ابزارهایی ساده مثل نخ وشاقول یا پیچیده مثل اکوساندردبه سرعت تعیین کرد.

قفس های شناور این مزیت را دارند که می توان آنها را به آب های عمیق تر منتقل کرد.

-بستر:

 

وضعیت بستر, روی انتخاب طرح قفس تاثیر می گذارد. درآب های شیرین فرو کردن پایه های قفس ثابت مشکل است واز قفس های شناور استفاده می شود.

اهمیت دریا با بستر صخره ای وجود جریان لایروبی کننده مناسب وکمترین احتمال ایجاد مولد زائد می باشد.

ولیکن مهارکردن قفس در این محل ها مشکل است.

-جریان آب:

 

تبادل خوب آب هم از لحاظ تامین اکسیژن وهم از لحاظ برطرف کردن مواد زائد حاصل از سوخت و ساز, اهمیت دارد.

سرعت آب بین 1/0 تا 5/0 متر در ثانیه مناسب است وسرعت های متوسط بین 2/0 تا 3/0 نیز نتایج رضایت بخشی نشان داده اند. با افزایش سرعت جریان آب هزینه های مهار وساختمان قفس افزایش می یابد.

4-مواد مناسب ساخت قفس:

 

مواد مناسب برای ساخت کیسه قفس باید دارای شرایط ذیل باشند:

- قوی

- سبک

-مقاوم در برابر پوسیدگی , ساییدگی وهوازدگی

-مقاوم در برابر مواد چسبیده به تور

- راحتی کار وقابل تعمیر بودن

-خاصیت کشیدگی زیاد

- بافت صاف وغیر خشن برای ماهی

- ارزان

 

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 607]یک ماده تمام کیفیت های ذکر شده را ندارد اما بی شک بعضی مواد برای برخی گونه ها محل ها و هدف ها مناسبترند. عموماً کیسه قفس را از توری های قابل انعطاف کتابی یا نایلونی می دوزند بعلاوه از شبکه های توری غیر قابل انعطاف , از مواد مختلف وبه اشکال مختلف برای مکان وهدف های مختلف استفاده می شود.

تور مناسب قفس باید مقداری سنگین تر از آب باشد تا به راحتی از حلقه شناور آویزان شود وبه قدرکافی محکم باشد وتوانایی تحمل وزن مقداری ماهی را در هنگام بالا کشیدن تور در زمان صید داشته باشد.

5-جنبه های پرورش در قفس:

از قفس می توان در پرورش متراکم , نیمه متراکم وگسترده استفاده کرد. در پرورش گسترده , ماهی ها متکی به غذاهای طبیعی و قابل دسترس آبی هستند ولی در روش های متراکم ونیمه متراکم غذای دستی کاربرد دارد.

در پرورش گسترده ونیمه متراکم در قفس , از گونه ماهی های علفخوار و همه چیزخوار ودر پرورش متراکم از گونه های گوشتخوار استفاده می شود. بیش از 130 گونه ماهی و12 گونه میگو , خرچنگ دریایی وخرچنگ معمولی در قفس پرورش داده می شوند.

گونه انتخابی پرورش تجاری در ایران ماهی قزل آلا رنگین کمان است.

ماهی قزل آلا براحتی به غذای دستی عادت کرده وارزش اقتصادی بالایی دارد وهمچنین تهیه بچه ماهی به مقدار مورد نیاز براحتی امکان پذیر است.

-طول دوره پرورش:

در کشور ما با توجه به دمای آب , پرورش دهندگان ماهی در قفس بین 4-8 ماه فرصت دارند تا ماهیان مزارع خود را به وزن بازار برسانند.

-حمل ونقل ورهاسازی ماهی در قفس :

24-48 ساعت قبل از حمل ونقل بچه ماهی ها , غذادهی قطع می شود وبوسیله مناسبی بچه ماهی ها به محل استقرار قفس منتقل می شوند. پس از رسیدن وسیله حمل ونقل ماهی به منبع آبی , یا قفس را به کنار ساحل نزدیک کرده وماهی ها را توسط لوله های پلاستیکی یا برزنتی به داخل قفس تخلیه می کنند یا اینکه ماهی ها را توسط قایق به محل مورد نظر می برند.

پیش از رهاسازی باید دمای آب ماهی با دمای محیط جدید تقریباً برابر باشد.بلافاصله پس از انتقال ماهی در قفس , نباید به آن ها غذا داد.

بر مبنای تولید نهایی هر قفس ومحاسبه تعداد تلفات , ماهی ها را در قفس رهاسازی می کنند.

-غذادهی در قفس:

از غذادهی در هنگام سرما یا گرمای شدید وهنگام طوفان خودداری شود, زیرا ماهی ها در این مواقع اشتهای مناسبی ندارند. ماهی های قفس را بایستی به زمان های مشخص غذادهی عادت داد. متوسط طولی ووزنی هر ماهی غذا با سایزمشخصی استفاده می شود. از دادن غذا در مواقع تاریکی یا کدورت آب باید خوددداری شود.

-صید ماهیان در قفس:

صید ماهی های قفس, براساس چرخه تولید, یا به صورت یک جا یا به صورت مرحله ای انجام می شود. اگر ماهی ها در زمان رهاسازی یک وزن باشند، یکجا برداشت وبه بازار ارسال می شوند اما اگر ماهی ها درهنگام رهاسازی اختلاف وزن داشته باشند یا در دوره های مختلف رهاسازی شده باشند ودر دوره های مختلف به وزن بازاری برسند , مرحله ای صید می شوند.24 ساعت قبل از صید غذادهی قطع می شود.

برای صید ماهی از قفس ، تور را بالا می کشند، تا حدی که ماهی ها در یک حجم کوچک از آب جمع شوند سپس با یک ساچوک ماهی ها را از داخل تور خارج می کنند. در قفس های بزرگ ، از چرثقیل بای بالا کشیدن تور استفاده می شود.

عملیات بعدی ، جایگزاری قطعات خرد شده یخ لابلای ماهیها وفرستادن آنها به بازار مصرف است.ادامه در صفحه پایین...

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[پسری از بابلسر 1,800]

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD]

-رعایت چند نکته مدیریتی در طول دوره پرورش در قفس:

 

-بررسی کیفیت آب:

آگاهی از کیفیت آب در طول دوره پرورش بخصوص برای مزارع قفس که به صورت متراکم در آن ماهی پرورش داده می شود اهمیت زیاد دارد.

مهمترین پارامترهای آب اکسیژن محلول ودماست . دما باید به طور روزانه در اول صبح وسط روز واوایل شب , اندازه گیری ودر جدول مشخصی ثبت شود. اندازه گیری سایر پارامترها از قبیل عمق شفافیت , PH ,نیتروژن نیز الزامی است.

- بیومتری ماهی ها:

به منظور آگاهی از میزان رشد ماهی های قفس , بایستی در فواصل منظم از ماهی ها نمونه گیری ووزن وطول آنها تعین شود.

بهداشت ودرمان ماهی ها:

آگاهی از سلامتی ماهیان پرورشی در طول دوره قابل اهمیت است. هر گونه تغییر در ظاهر , پوست , چشم , باله ها ودم مهم و می تواند علامت بیماری باشد . جمع آوری ماهی های مرده در قفس می تواند در جلویری از سرایت بیماری کمک کند.

جهت جلوگیری از شیوع بیماریهای مسری پرورش دهندگان باید نکات بهداشتی را رعایت نموده وباکارشناسان بهداشت مشاوره نمایند.

-تعمیر ونگهداری قفس:

قفس در اثر طوفان ,جانوران شکارچی , اشیای شناور روی آب , کشتیرانی ودزدان فرسوده وخراب شده وبرای استفاده مجدد در فصول بعدی پرورش نیاز به تعمیر دارد.

پارگی های کوچک توری قفس را می توان با نخ های ابریشمی , در محل ترمیم کرد, اما اگر صدمه دیدگی زیاد باشد باید کیسه تور تعویض شود یا در ساحل تعمیر گردد.

برای جلوگیری از گرفتگی چشمه ها وتعویض سریعتر آب در قفس , بهتر است همراه با افزایش وزن ماهی ها , بویژه در محیط های دریایی کیسه های توری رابا توری چشمه بزرگتر تعویض کرد.

پرورش ماهی درمظهر قنات:

 

پرورش ماهی در مظهر قنات باکانالهای خاکی یا بتونی قابل اجرا می باشد.دراین روش ابتداو انتهای بخشی از کانال آبرسان قنات تا قبل ازا ولین مقسم با توری چشمه ریز محصور شده و ماهی دراین قسمت پرورش داده می شود.دراستان مرکزی باتوجه به وجود2300 رشته قنات طی یک برنامه ریزی صحیح وبا به کارگیری حداقل 25 درصد از این منابع می توان حداقل 1500 تن ماهی قزل آلا درطی هر دوره تولید نموده که این کار زمینه ایجاد حداقل 500 فرصت شغلی را فراهم می نماید و از آنجا که منبع تامین کننده آب به صورت دائمی می باشد این ا مکان وجود دارد که تمام طول سال وبا برنامه ریزی خاص اقدام به تولید ماهی نمود.

مزایای پرورش ماهی درقنات

1-بهره برداری بهینه از امکانات موجود

2-میزان سرمایه گذاری ناچیز

3-غنی شدن آب کشاورزی

4-کمک به عمران روستا

5-استفاده از پتانسیلهای موجود

6-افزایش تولیدات کشاورزی

7-ایجاد اشتغال

8-افزایش درآمد روستائیان

9-ترویج فرهنگ تولید و مصرف آبزیان

10-توسعه عمران روستایی

11-برقراری امنیت غذایی

12-توسعه سلامتی در جامعه

نتایج و مقایسه پرورش ماهی در مظهر قنات با روشهای متداول دیگر«ذخیره ودو منظوره»

در پرورش ماهی درمظهر قنات باتوجه به وجود کانالهای آبرسان،نیاز به سرمایه گذاری اولیه ناچیز بوده وبه علت اینکه آب به طور دائم حرکت داشته و درجریان می باشد می توان گفت که بسیاری از گازهای مضر برای ماهی دراین روش وجود نداشته ویا اگر وجود داشته باشد دراثر تلاطم و نوسانات ایجاد شده از بین می رود و برهمین اساس بسیاری از بیماریهای ناشی از وجودگازهای مضر در پرورش درمظهر قنات از بین رفته و شایع نمی باشد و از طرفی می توان بیان نمود که در بستر قنات بخصوص قناتهایی که دارای بستر شنی و خاکی می باشد یک سری تولیدات اولیه دیگر نیز وجود دارد که ماهی می تواند علاوه بر تغذیه مصنوعی از این تولیدات استفاده کرده و ضریب تبدیل غذایی را کاهش دهد واین باعث کاهش هزینه های تولید می گردد. همچنین هیچ محدودیتی برای ادامه پرورش در طول سال وجود نداشته ودر کمترین زمان به وزن بازاری بالاتر خواهیم رسید در صورتی که در کانالهای دومنظوره وذخیره کشاورزی،هزینه سرمایه گذاری اولیه بالاتر بوده و به خاطر پایین بودن سرعت تعویض آب و وجود برخی گازهای مضر وعدم توجه به رعایت نکات بهداشتی امکان ابتلا به اغلب بیماریها شایع می باشد و به خاطر متکی بودن به غذاهای دستی ضریب تبدیل آن بالاتر بوده و به خاطر محدودیت زمان پمپاژ آب،وزن بازاری نهایی کمتر بوده و فقط امکان یک دوره پرورش در سال وجود دارد.

 

جدول مقایسه پرورش ماهی قزل آلا در مظهر قنات با استخر ذخیره و دو منظوره

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 142]ضریب تبدیل غذایی[/TD]

[TD=width: 142]میانگین وزن برداشتی[/TD]

[TD=width: 142]طول دوره رشد[/TD]

[TD=width: 142]روش پرورش[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 142]07/1[/TD]

[TD=width: 142]300گرم[/TD]

[TD=width: 142]150روز[/TD]

[TD=width: 142]مظهر قنات[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 142]2/1[/TD]

[TD=width: 142]270گرم[/TD]

[TD=width: 142]195روز[/TD]

[TD=width: 142]استخر ذخیره[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 142]45/1[/TD]

[TD=width: 142]280گرم[/TD]

[TD=width: 142]240روز[/TD]

[TD=width: 142]استخر دو منظوره[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

درجدول فوق تفاوت پرورش ماهیان سردابی به روشهای مختلف مقایسه شده است.براساس اطلاعات موجود دراین جدول طول دوره پرورش در مظهر قنات نسبت به پرورش در استخر ذخیره و دو منظوره کمتر بوده و باتوجه به میزان اکسیژن موجوددر قنات درمقایسه با استخر ذخیره ودومنظوره شرایط زیستی مناسب تری برای ماهی فراهم شده است.همچنین به دلیل استفاده ماهی از غذاهای طبیعی در قنات میانگین وزن برداشتی ماهی دراین روش بالاتر بوده و ضریب تبدیل دراین روش به خاطر مصرف تولیدات طبیعی توسط ماهیان پایین تر است.

توجیه اقتصادی طرح:

ازآنجا که آب به طور دائم در طول سال جریان دارد،امکان پرورش در نیمه دوم سال نیز وجود داشته و از طرفی به خاطر ناچیز بودن سرمایه گذاری ثابت اولیه،بازگشت سرمایه در همان سال اول امکان پذیر می باشد.اجرای هر طرح در مناطق روستایی موجب اشتغال مستقیم2 نفر گردیده و باعث ایجاد درآمد برای شورای روستا در راستای عمران و سازندگی منطقه واهالی روستا خواهد شد.درحال حاضر از کلیه قنوات مورد پرورش ماهی سردآبی در شهرهای مذکور تعداد20 نفر به طور مستقیم و تعداد10نفر به صورت غیر مستقیم به کار اشتغال دارند.از کل هزینه های مورد نیاز برای ماهی دار کردن و پرورش در هر رشته قنات،30 درصد از طرف شیلات استان به صورت ترویجی دراولین دوره پرداخت مابقی از طرف پرورش دهنده و تسهیلات بانکی تامین میگردد.

پرورش ماهی مداربسته:

اصول بیولوژیکی تولید در سیستم مداربسته

هنگامیکه در سیستمهای مدارباز آب کافی با کیفیت مناسب ودمای ثابت دردسترس نبوده ویا فراهم نمودن آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نباشد ، استفاده از سیستمهای مداربسته ضروری است. در سیستم مداربسته بطور کلی آب غیر قابل استفاده برای ماهی از استخرها به بخش تصفیه انتقال داده شده وپس از تصفیه مکانیکی ، بیولوژیکی واکسیژن دهی به استخرهای ماهی برمی گردد.

 

تغذیه ماهی :

پس از مشخص شدن نوع واندازه غذا باید مقدار غذادهی روزانه محاسبه شود که با توجه به وزن کل ماهیهای سیستم ودرصد وزن بدن (%BW ) می باشد. براین اساس ماهیهای کوچکتر مقدار غذای بیشتری مصرف می کنند.

نکته بسیار مهم این است که پس از هر بار بیومتری که معمولا هر 15روز یکبار صورت می گیرد، نباید مقدار غذادهی سریعا افزایش یابد چرا که فعالیت بیو *****ها مختل می شود وسبب افزایش پارامترهای سمی ازجمله آمونیاک می گردد. بطور کلی مقدارغذادهی نباید از 10% - 5% کل غذادهی در روز بیشتر شود. با توجه به شرایط سیستم هر دو تا سه روز یکبار باید این مقدار افزایش یابد .(ازدادن غذای تر خودداری شود).

پارامترهای فیزیکی:

PH

مقدار آن در رابطه با سمی شدن آمونیاک وغلظت دی اکسید کربن اهمیت به سزایی دارد بهترین دامنه PH برای فعالیت بهینه سیستم 2/7-9/6 میباشد.از تغییرات ناگهانی آن در سیستم باید جلوگیری کرد ، زیرا تغییرات PH تاثیر سریع برروی دیگر پارامترها دارد. 5/0 واحدPH در روز بیشتر نباید تغییر یابد. معمولاPH آب به دو دلیل در سیستم اسیدی می شود:

1ـ دی اکسیدکربن حاصل از تنفس

2ـ اسید حاصل از فعالیت نیتریفیکاسون

درصورت اسیدی شدن آب ، بیکربنات سدیم یا هیدروکسید کلسیم اضافه می شود. به ازای هر 20 کیلوگرم غذا، 1 کیلوگرم هیدروکسید کلسیم اضافه می شود. قلیا ئیت باید 120-50 میلی گرم در لیتر باشد.

اکسیژن

 

مصرف اکسیژن ماهی بستگی به پارامترهایی مانند دما، سایز ماهی ، فعالیت ومقدار غذادهی دارد. در دمای 18 درجه سانتیگراد متوسط مصرف اکسیژن 600 گرم به ازای هر کیلوگرم غذا در روز ویا بطور متوسط 480 میلی گرم در ساعت به ازای هر کیلو ماهی می باشد. اکسیژن محلول باید بیش از 6 میلی گرم در لیتر باشد.

با توجه به اینکه در سیستم 100 تنی 275 کیلوگرم در روز غذادهی صورت می گیرد باید 7/6 کیلوگرم اکسیژن در ساعت برای ماهی تامین شود که با اکسیژن دهی بخشی از آب ورودی از طریق راکتورها انجام می شود.

غلظت اکسیژن در استخرها باید بیشتر از 65% مقدار اشباع آب منطقه باشد اکسیژن خالصی که به آب اضافه می شود سبب می شود که غلظت اکسیژن 300-200%در آب ورودی افزایش یابد که به تدریج در استخرها مقداراکسیژن لازم تامین می شود اگر اکسیژن در بیو*****های هوازی به زیر 2میلی گرم در لیتر برسد باکتریهای بی هوازی فعال شده و H2Sآزاد میکنند که سبب مرگ ومیر در ماهیها میشود.همزمان فعالیت باکتریهای نیتریفیکاسیون هم کاهش یافته که در نتیجه آن غلظت آمونیاک ونیتریت افزایش می یابد.

دما

بهترین دما برای رشد قزل آلا وفعالیت باکتریهای نیتریفیکاسیون 18-15 درجه سانتیگراد می باشد همانند سایر فاکتورهای آب از تغییرات ناگهانی دما نیز باید خودداری گردد درجه حرارت کمتر ویا بیشتر از حد بهینه سبب کاهش رشد می شود.

کدورت

 

تعیین شفافیت آب (توسط سشی دیسک) نقش بسیار مهمی در سیستم دارد اگر بیشتر از 15 سانتی متری سطح آب مشخص نباشد باید سریعاً رفع کرد علت این امر می تواند در نتیجه کم اشتهایی ماهی ، غذادهی بیش از اندازه ، بیماری ویا اشکال در عملکرد میکرو ***** باشد. تا برطرف شدن مشکل باید مقدار غذادهی را به حداقل رساند. در غیر اینصورت ماهیها دچار صدمات آبششی میشوند.

پارامترهای شیمیایی

آمونیاک / آمونیم

 

آمونیاک تولید شده در سیستم در اثر متابولیسم ماهی و تجزیه مواد دفعی وپسماندهای غذا می باشد به همین دلیل لازم است به سرعت ذرات جامد مدفوع وغذای خورده نشده از سیستم خارج شود.

آمونیاک کل (Total Ammonia Nitrogen) به دو فرم آمونیاک غیر یونیزه(NH3 ) سمی و آمونیاک یونیزه(NH4) غیرسمی می باشد. مقدار آمونیاک مجاز غیر یونیزه برای سایزفینگرلینگ 005/0 وبرای ماهیهای بزرگتر 025/0 میلی گرم در لیتر است. اما مقدار 06/0 میلی گرم در لیتر سبب ایجاد واکنشهای سمی در ماهی می شود. مقدارTAN مجاز برای هر مزرعه براساس PHودما مشخص می شود. بعنوان مثال اگرPH برابر 5/7 ودما برابر 16 درجه سانتیگراد باشد مقدار آمونیاک مجاز 5/2 میلی گرم در لیتر است . PH در محدوده 7 سبب کمتر شدن سمی بودن آمونیاک می شود. مقدار تولید آمونیاک از طرفی به میزان پروتئین واسید آمینه غذا واز طرف دیگر به مقدار غذادهی بستگی دارد.

ارگانیسمهای حذف نیتروژن باکتریهای اتوتروف هستند که از گونه های نیتروزموناس و نیتروباکتر می باشند. از آنجائیکه همزمان بارشد ماهی غذادهی هم افزایش میابد باید توجه داشت این افزایش بصورتی باشد که فرصت لازم جهت افزایش جمعیت باکتریهای مسئول نیتریفیکاسیون برای تبدیل آمونیاک اضافه شده به نیتریت ونیترات وجود داشته باشد.

مراحل حذف آمونیاک در *****های بیولوژیک توسط باکتریها درزیر نمایش داده شده است برای تثبیت وافزایش جمعیت باکتریها معمولا چند هفته وقت لازم است. باکتریهای نیتریفیکاسیون به بسیاری از داروها ومواد شیمیایی که برای درمان ماهی بکار میرود حساس هستند به همین دلیل لازم است که درهنگام درمان مواد شیمیایی ودارو وارد بیو*****ها نشود.

نکات مهم:

1ـ هرگاه مقدار آمونیاک یا نتیریت افزایش یابد ابتدا باید غذادهی قطع شود وبه دنبال آن تعویض آب هم افزایش یابد وسریعا رفع علت کرد.

2ـ در صورت پایین بودن درجه حرارت آب آنرا به آرامی باید تا 18 درجه سانتیگراد افزایش داد.

3ـ هردوماه یکبار باید بیو*****ها شستشو شوند یعنی هر بیست روز یک سلول بیو***** کاملاً شسته شود تا از کاهش جمعیت باکتریها جلوگیری شود. این امر بستگی به میزان غذادهی ونیز کیفیت غذای مورد استفاده نیز داشته ودر صورت استفاده از غذا با غبار زیاد شستشوی هر یک از بیو*****ها باید 4 تا 6 هفته کاهش یابد.

4ـ بچه ماهیهایی که در هر نوبت باید وارد سیستم بشوند، ابتدا سه هفته در قرنطینه خارج از سالن باید بمانند ودر بدو ورود با فرمالین شستشو بشوند، پس از سه هفته هم دوباره این عمل تکرار شود. سپس بعد از 3-2روز که در آب تمیز قرار میگیرند وارد سیستم بشوند.

اقدامات مدیریتی

 

برای جلوگیری از بروز هر گونه اختلال در سیستم لازم است که سیستم هوشمند باشد به طوریکه از طریق سیستم آلارم اخطارهای لازم داده شود. آگاهی از کارکرد تجهیزات ، وضعیت ماهی وکیفیت آب به طور دائم قبل از آنکه مشکلی به حد بحرانی وخطرناک برای سلامت ماهیها برسد سبب جلوگیری از بروز هر گونه استرس در ماهی می شود که پیامد آن رشد سریع ماهی میباشد.

بیو*****

 

برخی از پسماندهای ناشی از ماهی وغذا در آب محلول میشوند. که سبب تولید آمونیاک میشود. با توجه به تولید مواد آلی ناشی از غذا وماهی حجم بیو*****ها برآورد می گردد.

***** بیولوژیکی باید به خوبی کنترل شود تا بتوان نتیجه لازم از آن گرفت برای آنکه بتوان از گرفتگی بیو*****ها جلوگیری کرد و باکتریها به خوبی فعالیت کنند *****ها باید به نوبت هر 20 روز یکبار شستشو شوند.

مواد آلی

 

اصطلاح BOD شامل مواد بیولوژیکی قابل تجزیه مانند پروتئین ، چربی وهیدرات کربن میباشد تجزیه آنها توسط باکتریهای هتروترف در محیط هوازی صورت میگیرد واکنش ساده ای از آن به شرح زیر میباشد:

C6HI2O6+6O2 6CO2+6H2O+E

 

(انرژی) (گلوکز)

باکتریها در طی تقسیمات سلولی زیاد میشوند. در شرایط بی هوازی مواد آلی تحت فرآیند تخمیر به موارد زیر تجزیه میشوند: موادآلی H2+CO2 + الکل+ اسیداستیک+سایر اسیدهای آلی متان

اگر مواد آلی به مقدار بسیار زیاد در بلوکها تجمع یابند هر گونه تغییر فیزیکی (مانند شستشوی بلوکها) سبب آزاد شدن مواد آلی میشود که در اثر قرار گرفتن در تماس مستقیم اکسیژن ، مواد آلی به صورت بمب عمل میکند. با مدیریت صحیح در مورد *****ها از بروز این مشکل به راحتی میتوان جلوگیری کرد.

درمرحله دنیتریفیکاسیون نیترات تولید میشود.در صورت تجمع وافزایش آن از حد مجاز (200میلی گرم در لیتر) برروی رشد وضریب تبدیل غذا تاثیر سوء دارد. در این مرحله نیاز به مواد آلی ومحیط بی هوازی برای رشد باکتریها میباشد. 5CH3OH+6NO35CO2+3N2+6OH+7H2O

اشعه ماوراء بنفش(UV )

 

عمر مفید لامپها 6 تا 8 ماه است وبعد از آن باید تعویض شود ودر هنگام تعویض لامپها جریان آب ورودی وخروجی به دستگاه قطع میشود شیرهای کنار گذر فعال می شوند شستشوی UV باید هر یک ماه یکبار انجام گیرد.

 

رقم بندی (سورتینگ)

 

همه استخرهای ماهی از طریق لوله مشترک به استخر مرکزی صید منتقل میشوند. برای تامین اکسیژن لازم استخر در هنگام رقم بندی دیفیوزرهای اکسیژن تعبیه شده است به این ترتیب به راحتی می توان مجموعه هر دسته از استخرها را هر بار سورت کرد.

ماهیها از طریق لوله ای که در وسط استخر می باشد به استخر صید منتهی می شوند از آنجا ماهیها به درون دستگاه سورتر ریخته می شوند. پس از تعیین وزن وارد استخرهای مختلف می شوند. برای وارد شدن کمترین استرس به ماهیها مرحله رقم بندی باید سریع انجام شود.

در صورت عدم انجام سورتینگ سرپرست مزرعه از وزن واقعی ماهیها آگاهی پیدا نمی کند وسبب می شود که پس از مدتی پرت غذایی وکاهش رشد در ماهیها کاملا مشاهده شود.

بیماریها

 

بهترین روش پیشگیری بیماری در سیستمهای مدار بسته مدیریت دقیق می باشد. دانستن این واقعیت مهم است که شیوع هر بیماری ناشی از استرس به ماهی می باشد که در اثر عوامل مختلفی مانند حمل ونقل، بد بودن کیفیت آب و... ایجاد می شود. البته در هر سیستمی ریسک مواجه شدن با شیوع بیماریهای متعدد وجود دارد ، که عامل آن یکی از موارد زیر می باشد.

1ـ ویروس

2ـ باکتری

3ـ قارچ

4ـ انگل

5ـ در ارتباط با سیستم وکیفیت آب.

ضدعفونی

 

 

فرمالدئید:این ترکیب شیمیایی در سیستم مدار بسته کاربرد بسیار دارد:

1ـ ضدعفونی کل سیستم 2ـ درمان پارازیتها

تنها ماده شیمیایی است که با بکار بردن دزمناسب همراه با افزودنیهای مناسب برای باکتریهای بیو***** مشکل ساز نمی باشد.

یدو فور: همه وسایل بکار رفته در سیستم مداربسته مانند برسها،ساچوک و... باید پس از استفاده در پایان هر روز در این ماده با غلظت مناسب قرار بگیرند تا ضدعفونی شود حتی المقدور هر استخر باید برسهای جداگانه که برای نظافت به کار میرود داشته باشد.

مراحل گردش آب

 

آب تازه:

ورود آب تازه توسط شناور وکنتور آب کنترل می شود. افزودن آب تازه برای جبران آب مصرف شده در پمپ شستشو می باشد.

آب در گردش:

بعد از بیو*****ها پمپها نصب شده اند تا آب را با فشار وارد مخازن اکسیژن نمایند که برای اکسیژن دهی آب استخرها می باشد مقداری از آب گردشی از *****UV عبور می کند.

آب گردشی که پمپ می شود از فاز تصفیه تا ورود به استخر به دو بخش مجزا تقسیم می شود:

آب تحت فشار(به استخرها): هر استخر دو ورودی دارد یکی آب تصفیه شده ای که اکسیژن دهی شده است وبخشی دیگر آب تصفیه شده اما اکسیژن دهی نشده است.

آب برگشتی (ازاستخرها): آب هر استخر به یک لوله مشترک که هر دسته از تانکها به آن متصل است جریان می یابد وسپس وارد مرحله تصفیه مکانیکی میشود.

تصفیه مکانیکی

 

تصفیه مکانیکی توسط درام ***** صورت ومی گیرد که دارای منافذی به قطر 80 میکرون می باشند اگر درام ***** نیاز به تعمیر داشته باشد لوله جانبی نصب شده است که جریان آب به راحتی به سمت بیو***** جریان یابد تا فعالیت باکتریها مختل نشود.

هوادهی

در زیر درام ***** دیفیوزرهای هوا نصب شده است از این رزرویر آب به درون مخزن بیو***** پمپ می شود.

 

***** غرقابی

 

در بیو***** غرقابی ، بلوکهای بیونت از نوع 150 متر مربع در متر مکعب وجود دارد که در کف بیو***** شلنگ دیفیوزر نصب می شود وبرای اضافه کرد اکسیژن خالص می باشد. افزودن اکسیژن خالص به بیو *****ها در هنگامیکه پمپ بیو ***** نیاز به تعمیر دارد و یا *****های بیولوژیکی در بالاترین حد فعالیت خود هستند ضروری می باشد. اگر اکسیژن کمتر از 2 میلی گرم در لیتر بشود باید اکسیژن دهی بشود.

*****نیترات

در ***** نیترات بلوکهای بیونت از نوع 200 متر مربع در متر مکعب است که به موازات ***** غرقابی می باشد. آبی که به سمت ***** نیترات می رود وارد لوله منشعبی می شود که برای پخش یکسان آب است. همچنین لوله منشعبی هم برای هوادهی وجود دارد که در هنگام تمیز کردن بلوکها وحذف لجن مورد استفاده قرار ومی گیرد.

***** چکه ای

 

از ***** غرقابی آب به سمت ***** چکه ای جریان پیدا می کند ***** چکه ای شامل بلوکهای بیونت از نوع 200 متر مربع در متر مکعب می باشد. از روی صفحه مشبک که برروی بلوکها قرار دارد آب بطور یکسان پخش می شود.

سیستم اکسیژن

 

اکسیژن بطور معمول از طریق اکسیژن ساز به استخرها اضافه می شود برای تهیه بهینه اکسیژن فشار راکتورها نباید کمتر از 7/0 بار باشد اکسیژن خالص از تابلوی توزیع اکسیژن اضافه می شود. پس از تابلوی توزیع اکسیژن شیرهای سلنوئیدی وفلومتر قرار دارند.

جریان اکسیژن ازاین طریق تنظیم می شود. فلومتر اول بنام پایه است که پس از روشن شدن پمپهای راکتوردائما باز میباشد ودومی بنام تنظیم است که هر گاه مقدار اکسیژن از مقداری که تعریف شده کمتر شود(با استفاده از دستگاه اکسی گارد) اکسیژن اضافی وارد استخرها می شود.

سیستم اکسیژن دهی اضطراری یک سیستم ایمنی است که بصورت اتوماتیک روشن می شود اگر مشکلی در سیستم ایجاد شود شروع بکار می کند.

اکسیژن اضطراری در شرایط زیر فعال می شود.

1ـ قطع برق

2ـ خاموش شدن پمپ پمپهای راکتور

3ـ کاهش اکسیژن در استخرهای ماهی

لازم است مرتبا سیستم اکسیژن دهی اضطراری چک شود تا اطمینان حاصل شود تحت شرایط ثابت واپتیمم فعال هستند.

سیستم آلارم

 

 

سیستم آلارم .کار کاردهای زیر را نمایش می دهد.

1ـ خاموش شدن پمپ «پمپهای راکتور»

2ـ خاموش شدن پمپ «پمپهای سیرکولاسیون»

3ـ بالا آمدن سطح آب استخرها

 

 

4ـ PH یا اکسیژن کم

5ـ PHیااکسیژن زیاد

6ـ دمای زیاد

وقتی همه تجهیزات به درستی فعال باشند لامپهای به رنگ سبز در صفحه نمایش روشن است هنگامی که هر کدام از آنها به هر دلیلی فعال نباشند صدای آلارم همراه با قرمز شدن لامپ مشاهده می شود که تا رفع مشکل لامپ قرمز می ماند.

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

گام نخست در موفقیت پرورش ماهی به مدیریت بهداشتی آن بستگی دارد. مهمترین ، آسانترین وکم هزینه ترین روش جلوگیری از صدمه ها و ضایعات ناشی از بروز بیماریها دریک استخر پرورش ماهی پیشگیری از بیماری ومحافظت ماهیان از عوامل بیماریز است.

انتخابصحیح آب وزمین مناسب برای پرورش ماهیان ، طراحی مناسب یک مزرعه براساس موازین بهداشتی وبالاخره مدیریت مطلوب بهداشتی از ارکان تولید اقتصادی ماهی دریک مزرعه است.

 

 

:: تأمین آب سالم :

انتقال بسیاری از عوامل بیماریزا از طریق آب انجام می گیرد ، بنابراین تأمین آب عاری از این عوامل از وظایف مهم پرورش دهنده ، به حساب می آید. از روشهای تأمین آب سالم میتوان استفاده از صافیهای شنی یا استفاده از مخزن بدون ماهی قبل از آبگیری استخر را نام برد.

 

:: تأمین غذای سالم :

در استفاده از غذاهای کنسانتره بشرط نگهداری صحیح معمولاً مشکل آلودگی غذا وجود ندارد. اما در غذادهی توسط غذاهای دستی بخصوص موادی که سریع فاسد می شوند مثل ضایعات کشتارگاهی خطر ابتلاء ماهیان به بیماریهای میکروبی بسیار زیاد است بنابراین در نحوه تهیه ونگهداری غذا رعایت نکات زیر ضروری است.

الف) غذا باید در انبارهای خشک وتمیز نگهداری شود ودر مورد غذاهای کنسانتره به تاریخ مصرف آنها باید توجه کرد.

ب) مواد وغذای ورودی به انبار بایست از نظر آلودگی به حشرات وآفات کنترل شود.

ج) از چیدن کیسه های غذا در کف انبار خودداری شود برای اینکار میتوان از پالت ها یا الوار چوبی استفاده کرد.

د) در مورد استفاده از ضایعات کشتارگاهی ، غذا باید به اندازه نیاز روزانه تهیه شده وقبل از مصرف حرارت داده شود.

 

 

الف) ضدعفونی استخرها :

قبل از مبادرت به آبگیری وماهیدار کردن استخرها ، خشک نگهداشتن استخرها به مدت 2-1 ماه بعدازآهک پاشی ، سبب نابودی اشکال مختلف انگلها شده و این عمل مانع انتقال عوامل بیماریزا به دوره های پرورشی بعد خواهد شد.

برخی از استخرهای خاکی در طول سالهای بهره برداری انباشته از رسوبات آب ورودی ویا باقی مانده پوسیده شده مواد غذایی می شوند که ضروری است پس از خشک کردن استخرها نسبت به برداشت این لایه های رسوبی ولجنی اقدام گردد.

در استخرهای پرورش قزل آلا ، ضروری است روزانه ماهیان مرده از استخر برداشت شده ومدفون گردند ، در غیر اینصورت این ماهیان به عنوان عامل انتشاردهنده عفونت سبب توسعه بیماری خواهند شد.

در طول بهره برداری از استخرهای خاکی ، ضروری است رویشهای گیاهی که بطور معمول بدلیل غنای زیاد آب به وسیله مواد آلی بوجود می آیند برداشته شوند. این عمل بر تثبیت اکسیژن آب وجلوگیری از نوسان آن سبب کاهش شرایط مطلوب زیستی برخی میزبانهای واسط بیماریها از جمله حلزونها می شود.

 

ب) ضد عفونی تجهیزات پرورشی :

با ضد عفونی لوازم ، تجهیزات وتورآلات بوسیله حوضچه های حاوی کلر(با غلظت mg/Lit200)وموظف کردن کارکنان مزرعه پرورش ماهی به رعایت بهداشت میتوان از شیوع بیماری به استخرها جلوگیری کرد.

 

ج) ضدعفونی ماهیان : در مورد ماهیان گرمابی دادن یک حمام نمک معمولی (کلرورسدیم) به ماهیان قبل از ماهیدار کردن استخرها ، یک روش پیشگیری مهم ومطمئن می باشد.

 

 

ماهیان منابع آبی بطور طبیعی دارای انواع آلودگیها هستند که بدلیل شرایط محیطی ممکن است دارای نشانه درمانگاهی نباشند اما این ماهیان در صورت ورود به استخرهای ماهی ـ که بدلیل تراکم ماهیان تحت استرس هستند ـ عوامل بیماریزا بسرعت انتشار یافته وسبب تلفات گسترده میشوند.

بعضیاز موجودات از جمله حلزونها وپرندگان ماهیخوار وزالوها که میزبان واسط ویا عامل انتقال برخی بیماریها هستند باعث آلودگیها وبیماریهای ماهیان می گردند که وجود آنها نیز باید کنترل گردد.

 

 

ماهیان برای رشد سریع وحفظ سلامتی خود نیاز به فضای حیاتی مطلوب دارند ، زمانیکه تراکم ماهیان در استخرها افزایش یابد شرایط مطلوب زیستی ماهیان محدود میشود. برای جبران وضعیت فوق امکان افزایش میزان اکسیژن، هوادهی وورود آب تازه تا حدی وجود دارد اما حذف مواد زائد مثل گازهای تنفسی ماهی (NH3,CO2 ) به سادگی ممکن نیست ونیز تحمیل استرس به ماهیان و تسریع گسترش مراحل عفونی درماهیان اجتناب ناپذیر است. بنابراین تعداد ماهیان موجود در هر استخر بایست متناسب با وزن ماهیان ، مقدار آب وابعاد استخر باشد.

 

 

 

بررسی تغییرات فیزیکوشیمیایی آب مانند درجه حرارت ، ، اکسیژن ، سختی وموادآلی همچنین بررسی سلامت ماهیان باید بصورت مستمر صورت گیرد تا در صورت مشاهده شرایط نامساعد نسبت به اصلاح آن اقدام گردد.

الف) بچه ماهیان بایست از مراکز مطمئن تهیه شده ، دارای گواهینامه بهداشتی باشند همچنین تهیه بچه ماهیان با نظر کارشناسان مربوطه صورت گیرد.

ب) کلیه ماهیانی که جدیداً وارد مزرعه میشوند باید مدتی در یک استخر قرنطینه نگهداری گردند تا در این مدت علاوه بر عادت به شرایط محیطی ، آلودگیها وبیماریهای احتمالی تشخیص داده شود ودر صورت لزوم درمان گردند. طول مدت قرنطینه تقریباً 4 هفته است.

بدیهی است با رعایت نکات فوق می توان از ورود وشیوع عوامل بیماریزا در استخرها با صرف هزینه های ناچیز وبکارگیری دستورالعملهای ساده علاوه برجلوگیری از تلفات ماهی ، بخش زیادی از هزینه ها را کاهش داد وگامی در جهت تولید بیشتر برداشت.

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2]روش جديد پرورش ماهي قزل آلا[/h]

[table=class: Cms_table]

[tr]

[td=class: Cms_table_postt][table=class: Cms_table_posttitletable]

[tr]

[td=class: Cms_table_posttitlem][/td]

[/tr]

[/table]

 

 

[/td]

[td=class: Cms_table_posttrt][/td]

[/tr]

[tr]

[td=class: Cms_table_postl][/td]

[td=class: Cms_table_postm]

ماهي قزل آلاي رنگين كمان از دهه‌هاي گذشته به لحاظ دارا بودن ارزش غذايي بالا و سازش پذيري زياد نسبت به تغييرات محيطي در كشور ما مورد توجه ويژه قرار گرفته و پرورش آن به سرعت توسعه يافته است؛ به نحوي كه در حال حاضر حدود 55 هزار تن قزل آلاي رنگين كمان در سطح كشور توليد شده و به صورت‌هاي مختلف (در كانال‌هاي آبي بتني، پرورش در حوضچه‌ها و استخرهاي گرد بتني – درياچه‌ها استخرهاي دومنظوره، قفس – شاليزار – سيستم مدار بسته و ...) پرورش داده مي‌شود.

در حال حاضر كشورمان از پتانسيل‌هاي بسيار زيادي براي توليد و پرورش ماهي قزل آلاي رنگين برخوردار مي‌باشد كه براي استفاده بهينه از آنها به بهره گيري از سيستم‌هاي جديد نياز است.

به گفته مجريان طرح پرورش ماهي در سيلو در مركز تحقيقات ماهيان سردآبي موسسه تحقيقات شيلات كشور، در اين روش مخزن پرورش ماهي به طور خودكار تميز مي‌شود و نيازي به نيروي كار زياد براي اين منظور نمي‌باشد.

 

همچنين با توجه به اختلاف ارتفاع موجود بين محل آبگيري و محل نصب سيلوها، هوادهي در اين شيوه از طريق لوله‌هاي رابط صورت گرفته و نحوه عمل آن به اين صورت مي‌باشد كه آب در جريان از طريق لوله‌هاي رابط، هوا را مكيده و به داخل مخازن تزريق كرده و بدين ترتيب هرگونه نياز به نيروي برق و دستگاه‌هاي خاص را براي هوادهي منتفي مي‌كند.

خارج سازي فضولات و مواد جامد ته نشين شده در اين شيوه با باز كردن لحظه‌يي شير تحتاني مخزن كه به همين منظور تعبيه مي‌شود، صورت مي‌گيرد.

نحوه عمل آن به اين صورت مي‌باشد كه در زير مخزن شير بزرگي نصب مي‌شود و با باز نمودن آن مقداري از حجم آب مخزن تخليه مي‌گردد و به همراه خود مواد زائد را از سيلو دفع مي‌نمايد و در عين حال مواد محلول ناخواسته توسط آب خروجي از بالاي سيلو خارج مي‌شود. اين عمل خود باعث افزايش بهداشت مخازن گشته و شرايط مطلوبي براي ماهيان فراهم مي‌آورد.

از سوي ديگر، با توجه به نگهداري ماهي در حجم استوانه (ارتفاع ستون آب)، براي پرورش در اين شيوه به زميني با سطح بسيار كم مورد نياز مي‌باشد. همچنين فعاليت ماهيچه‌يي ماهيان قزل آلا در سيلو بسيار پايين مي‌باشد كه اين خود باعث كاهش ضريب تبديل غذاي مصرفي شده و افزايش بازدهي اقتصادي را براي پرورش دهنده به همراه دارد.

اجراي اين طرح ضمن اينكه محدوديت استفاده از زمين‌هاي كوهستاني و شيب دار را براي پرورش ماهي رفع مي‌نمايد، از صرف هزينه‌هاي توليد ماهي پرواري قزل آلاي رنگين كمان پرواري به ميزان 30 درصد مي‌كاهد.

به گفته محققان، با اين روش در صورت رعايت اصول مهندسي آبزيان، مي‌توان اقدام به توليد متراكم ماهي تا سقف120 كيلوگرم در متر مكعب كرد.

حراست از ماهيان تحت پرورش از گزند جانوران موذي هم در اين روش پرورش بسيار آسانتر از ساير روش‌هاي متداول مي‌باشد.

اشتغال زايي از ديگر مزاياي ترويج اين طرح عنوان شده است.

نتايج بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه ماهيان تحت پرورش در تيمارهاي مخازن استوانه‌يي (سيلو) از نظر ضريب چاقي، رشد مطلق، ميزان بازماندگي، ميزان توليد، fcr، fce، sgr از شرايط بهتري نسبت به ماهيان تحت پرورش در حوضچه گرد بتوني برخوردار بودند و همچنين از نظر اقتصادي بودن، برآورد قيمت تمام شده براي توليد هر كيلوگرم ماهي قزل آلاي رنگين كمان در سيلو (17778 ريال) نسبت به قيمت تمام شده براي توليد هر كيلوگرم ماهي قزل آلاي رنگين كمان در حوضچه گرد بتوني (20709 ريال) نشان مي‌دهد كه پرورش ماهي در سيستم سيلو داراي توجيه اقتصادي بيشتري نسبت به حوضچه‌هاي گرد بتوني مي‌باشد.

بررسي‌هاي به عمل آمده در فاز دوم آزمايش نيز نشان داد در صورتي كه آب تهويه شده از زير مخزن سيلو وارد آن شود و خروج آب از بالاي مخزن باشد، شرايط مطلوبي براي پرورش قزل آلا فراهم مي‌شود كه با توجه به عمق ايجاد شده مي‌توان در مناطق كم سطح كوهستاني به توليد قزل آلاي رنگين كمان با تراكم زياد (تا 120 كيلوگرم در متر مكعب) مبادرت كرد.

[/td]

[/tr]

[/table]

 

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2]راهنمای پرورش ماهی قزل الا[/h]

راهنمای پرورش ماهی قزل الاپرورش ماهی به صورت مصنوعی در كشور چین آغاز شد و سابقه پرورش در این كشور به بیش از 3 هزار سال قبل در منطقه (ین دیناستی) مربوط می شود(1137 تا1400 سال قبل از میلاد) وحدود 460 سال قبل از میلاد در منطقه (وارینگ كینگ دام) پرورش ماهی تا حد خوبی توسعه یافته بود. فان لی اولین فردی بود كه اصول پرورش ماهیان آب شیرین را تدوین كرد .....تاریخچه تكثیر وپرورش ماهی در دنیا و ایرانبا وجود سابقه طولانی پرورش ماهی در استخر, سابقه تكثیر مصنوعی ماهیـان كوتاه است. اولین گام در لقاح مصنوعی به وسیله دانشمند آلمانی لدویك یا وبی (1711-1784)برداشته شد. او از ماهی ماده ونر قزل آلای آماده بصورت جداگانه تخم واسپرم به دست آورد وآن ها را با هم مخلوط كرد كه این اولین لقاح مصنوعی تخم ماهی بود. در مورد ماهیـان پرورشی گرمابـی در سال 1930 مولـدین آماده از محل های تخم ریزی طبیعی صید ولقاح مصنوعی داده شدند. ولی القاء تخم ریزی به مولدین با روش تزریق , در سال 1934 به وسیله زیست شناسان برزیلی آغاز شد و بعد در آسیـا واروپـا وآمریكای شمالی توسعه یافت. در سال 1958 مولـدین كپور نقره ای وسرگنده پرورش یافته در استخرهای خاكی با تزریق عصاره غده هیپوفیز ماهی كپـور معولی به صورت مصنوعی تكثیـر شدند ودر حال حاضر مولـدین ماهیـان مختلف با استفاده از هورمـون های مصنـوعی وغده هیپوفیز ماهیان در سطح وسیع مورد تكثیر مصنوعی قرار می گیرند. با توجه به قدمت پرورش ماهی در دنیا , این فعالیت در ایران با تكثیر تاسما هیان در سال 1301 وپرورش ماهی قزل آلای رنگین كمان از سال 1338 آغاز شده است. رشد اقتصادی و صنعتی وهمچنین لزوم تغذیه جمعیت رو به افزایش وكیفیت برتر پروتئین آبزیان در مقایسه با سایر گوشت ها , موجب افزایش توجه به آبـزیان وصید در دریاها ومنابع آبی شد ودر نتیجه كاهش ذخایر آب ها را به دنبال داشت. بنابراین برای دستیابی به برابری تولید باتقاضا وبهره برداری مناسب از ذخایر چاره ای جز روی آوردن به پرورش آبـزیان در محیط های قابل كنترل وهمچنین تكثیر انواع ماهیان به منظور رهاسازی وبازسازی ذخایر نبود. بدین منظور سازمان شیلات ایران اقدام به احداث اولین ایستگاه بررسی تكثیر و پرورش كپور ماهیان پل آستانه در سال 1347-1348 كرد. پس از آن نیز مجتمع تكثیر و پرورش تاسماهیان سد سنگررشت در سال 1350 به بهره برداری رسید. با توجه به استعداد مناطق مختلف هزاران مزرعه پرورش ماهی در سطح كشور فعال است. مزایای پرورش آبزیانبا وجود رشد كنوني جمعيت دنيا,توليد هر چه بيشتر پروتئين حيواني از اهميت زيادي برخوردار است. كشت آبزيان بدلايل زيادي به عنوان عمومي ترين و موثرترين راهكار جهت توليد پروتئين درآينده دنيا شناخته شده است.با مقايسه حيوانات پرورشي مهم دنيا مثل مرغ , خوك , ماهي وگاو با توجه به موارد ذيل اهميت پرورش ماهي روشن مي گردد. :: صرف انرژي كمترماهي وساير آبزيان جزو حيوانات خونسرد هستند وبراي تنظيم وثابت نگهداشتن حرارت بدن خود هيچ گونه انرژي صرف نمي كنند ودر مقايسه با حيوانات ديگر استعداد رشد بيشتري دارند(بجزبعضي از گونه ها).وزن مخصوص بدن ماهي وديگر آبزيان شناور تقريباً نزديك به وزن مخصوص آب بوده از اين رو انرژي زيادي براي شناور كردن خود نياز نداشته وانرژي به دست آمده از طريق غذا را صرف رشد مي كنند. :: استفاده از زمين براي رشدماهي نسبت به ساير موجودات پرورشي زمين كمتري براي رشد استفاده مي كند.ماهي هر ماهي كمتر از 2/0 متر مربعجوجه حدود 4/0 متر مربعخوك حدود 20 متر مربعگاو حدود 4000 متر مربعضمن اینکه پرورش ماهي اغلب در اراضي درجه 3 و 4 غير قابل استفاده در امر كشاورزي صورت مي گيرد ويا اينكه از آب هاي داخلی مثل درياچه هاي طبيعي ومصنوعي , رودخانه ها , آبگيرها و آب بندان ها براي پرورش ماهي استفاده مي شود كه اختلالي در امر كشاورزي ايجاد نخواهد كرد. :: قابليت توليد مثلهر ماهي ماده تيلاپيا (از مهمترين ماهيان آب شيرين پرورشي در دنيا) در يك سال در طول 3 ماه دوره زاد آوري تعداد 2000 بچه ماهي توليد مي كند.هر ماهي سوف قرمز (ماهي رودخانه اي پرورشي) در طول يك سال در مدت سه هفته دوره زادآوري تعداد 3 ميليون بچه ماهي توليد مي كند. در حاليكه هرمرغ مادر در طول سال در يك دوره زادآوري 100 جوجه توليد مي كند, هر خوك ماده حدوداً سالي 12 بچه و هر گاو يك بچه توليد مي كند. :: ضريب تبديل غذايي و صرفه اقتصادی آبزي پروريضريب تبديل غذایی انواع ماهيان پرورش به طور متوسط 1 به 3 است ,جوجه 3 به 6 , خوك 5 به 12 و گاو 12 به 45 است و اين در حالي است كه با انتخاب روشهاي مختلف پرورش ماهي وبا توجه به رژيمهاي غذايي متفاوت درماهيان مي توان در پرورش هاي توام از تمامي توليدات آب استفاده كرد كه موجب بالا رفتن توليد در واحد سطح خواهد شد.هزينه توليد ماهي خيلي ارزان تر از هزينه توليد گوشت هاي ديگر خواهد بود.هزينه پرورش ميزان معيني ماهي به مراتب كمتر از هزينه صيد آن از منابع آبي است. ویژگیهای ماهیان پرورشیماهيان پرورشي بايد سريع الرشد بوده ودر دوران پرورش به وزن متعارف مورد انتظار برسند.متناسب با ذائقه مردم منطقه بوده وبازارپسند باشند.علاوه بر مصرف غذاي طبيعي از اقلام غذايي ارزان قيمت ومصنوعي نيز تغذيه كنند.نسبت به شرايط نامناسب رژيم فيزيكوشيميايي آب وتغييرات حاصله از آن مقاوم بوده وسازگاري نشان دهد.در مقابل توركشي ودستكاري وبيماري ها مقاوم باشد.زندگي در شرايط متراكم وفوق متراكم را به خوبي بتوانند تحمل نمايند.امكان تكثير انبوه آنها وجود داشته باشد.امكان تهيه غذا وديگر احتياجات پرورش در منطقه وجود داشته باشد. پرورش آبزیانپرورش آبزيان به عملياتي كه منجر به رشد آبزيان مي گردد اتلاق مي شود. اين فعاليت عبارتست از ايجاد محيط مناسب و شرايط لازم براي توليد مثل آبزيان در محيطي از استخرها و كانالهاي آبرسان خروجي و ورودي – زهكشي و تأسيسات آبزي پرورشي كه براي پرورش ماهي بوجود آمده است. آبزيان به موجودات گياهي و جانوري كه در آب زيست مي نمايند گفته مي شود و در اينجا منظور از آبزيان ماهيان مي باشند كه در آبهاي دريايي ، رودخانه ، آبگيرهاي طبيعي ومصنوعي زندگي مي كنند منابع آبي عمدتاً شامل درياچه ، تالاب ، درياچه پشت سد خاكي ، درياچه پشت سد بتوني ، زهكشي و رودخانه ها مي باشد. ماهیان سردابیاين ماهيان را مي توان در محدوده حرارتي 10-18 درجه سانتيگراد پرورش داد . استخرهاي بتني براي پرورش آنها مناسب تر است ، و براي توليد يك تن نياز به 10 ليتر در ثانيه آب با دماي 10-18 درجه سانتي گراد مي باشد .بيشتر اين ماهيان را خانواده آزاد ماهيانsalamonidae بوده و مشتمل بر ماهيان آب شيرين و ماهيان مهاجر موجود در نيم كره شمالي مي باشند.امروزه گونه هاي مختلف ماهيان در كشورهايي كه داراي شرايط آب و هوايي مناسب رشد اين ماهيان در كشورهايي كه داراي شرايط آب و هوايي مناسب رشد اين ماهيان مي باشند پرورش داده مي شود. گوشت اين ماهيان بسيار لذيذ بوده و از نظر اقتصادي از جمله ماهيان با ارزش خوراكي محسوب مي گردند.اغلب گونه هاي مختلف آزاد ماهيان در اين دسته جاي گرفته تقريبا بيشتر انواع اين ماهيان به منظور حفظ ذخاير منابع آبي صيد ورزشي توليد گوشت تكثير و پرورش داده مي شوند. از اختصاصات ويژه اين ماهيان وجود دندان در دهان فلسهاي ريز نقره فام دهاني نسبتا بزرگ ، باله مخرجي كوتاه، يك باله چربي كوچك، در روي ساقه دمي همو سرك است.گونه پرورشي رايج در ايران قزل آلاي رنگين كمان است كه مشخصات آن به شرح ذيل مي باشد: قزل آلای رنگین کمان:: مشخصات ظاهري :بدن پوشيده از فلس هاي ريز ، وجود يك نوار پهن به صورت رنگين كمان در دو طرف بدن ، وجود باله چربي ، خالهاي تيره رنگ روي باله دمي .:: عادات غذايي :در محيط هاي طبيعي از لارو حشرات و شكارساير موجودات آبزي استفاده مي كند و در استخرهاي پرورشي بطور كلي جهت تغذيه آن از غذاي كنسانتره استفاده مي شود . انواع ماهي قزل آلا و زيست شناسي آنماهي قزل آلا در آبهاي سرد غني از اكسيژن و جاري زندگي مي كند. در كشور ما دو نوع ماهي قزل آلا وجود دارد:الف) ماهي قزل آلا رنگين كمان :اين ماهي بومي ساحل اقيانوس آرام آمريكاي شمالي مي باشدكه در سال 1880 ميلادي به اروپا آورده شد و به تدريج به نقاط مستعد دنيا معرفي شد.بدن اين ماهي پوشيده از خالهاي سياه ستاره اي شكل است.ماهيان بالغ در دو طرف بدن نواري به صورت رنگين كمان دارند كه به خصوص در ماهيان بالغ نر به خوبي نمايان مي گردد. زمان تخم ريزي ماهي قزل آلاي رنگين كمان از دي ماه تا ارديبهشت ماه است .گرچه نژادي به دست آمده كه تخم ريزي را در آذر ماه و حتي جلوتر شروع ميكند .وزن ماهي رنگين كمان در شرايط طبيعي در بعضي از درياچه ها به 9 كيلو گرم مي رسد . به نظر مي رسد كه بهترين شرايط در رشد طبيعي در درياچه هاي كم عمق با سنگهاي آهكي و PH كمي قليايي مي باشد.ب) ماهي قزل آلاي خال قرمز :اين ماهي وابسته به آبهاي كوهستاني مي باشد و از لحاظ شكل و رنگ بسيار متنوع است و وجه تمايز آن با نوع رنگين كمان خالهاي قرمز نارنجي مي باشد . اندازه ماهي وابستگي به محيط و ميزان غذاي طبيعي دارد و به ندرت از 45 سانتي متر تجاوز مي كند . تخم ريزي در پاييز و اول زمستان روي بستر شني با جريان كند آب انجام مي گيرد . اين ماهي گوشتخوار است و غذاي اصلي آن انواع سخت پوستان ـ لارو حشرات و ماهيان ريز مي باشد ، و در نزديكي بستر رودخانه زندگي مي كند و در مقايسه با نوع رنگين كمان كه وابستگي بيشتر به سطح آب دارد متمايز است.مقايسه دو نوع قزل آلا:بنا به دلايل زير ماهي رنگين كمان به مراتب براي پرورش مناسب تر است :1ـ اين ماهي به مراتب آسانتر از قزل آلا خال قرمز نسبت به محيط سازگاري حاصل مي نمايد ، تمايل بيشتري به اهلي شدن دارد و از غذاي دستي آسانتر استفاده مي كند ،. نسبت به درجات آب و كمبود اكسيژن مقاوم است .2ـ اين ماهي نسبت به بيماريها به مراتب مقاومتر است .3ـ نمو تخم در زمان كوتاهتري انجام مي شود و رشد آن سريعتر است ، كمتر گوشتخوار است و ماهيان كمتري را شكار مي كند . داراي رشد سريع است .از انواع كرمها و نرم تنان تغذيه مي كند و تحت مديريت خوب و در صورت برخورداري از تغذيه مناسب در درجه حرارت مطلوب رشد 7ـ9 روز طول ميكشد كه بچه ماهي با وزن 2 گرم به وزن 250 گرم برسد.استخرهاي پرورش ماهي :مساحت مزارع خاكي پرورش ماهي قزل آلا معمولا 5/0 تا 2 هكتار است و تعداد مزارعي كه بزرگتر از اين مساحت باشد خيلي اندك است . تعداد و تناسب استخرها و تاسيسات بستگي به هدف مزرعه دارد و اگر مزرعه قصد فعاليت در تمامي مراحل توليد دارد بايد داراي استخرهاي مولدين ، ساختمان انكوباسيون ، ساختمان تخم كشي ، استخرهاي نوزادگاه و استخرهاي پرواري باشد . ولي اگر توليد كننده قصد دارد فقط ماهي گوشتي توليد كندمي تواند داراي استخرهاي پرورش ماهيان در سنين مختلف باشد .شكل استخر ها مي تواند طويل و باريك يا گرد با جريان دوراني و …. باشد كه هر يك داراي مزايا و معايب خاص خود است .بيشتر استخرها از بتون ساخته شده يا از حوضجه هاي پيش ساخته فايبر گلاس استفاده مي شود .رايج ترين نوع استخر پرورش در ايران كانال هاي بتوني به طول 25ـ30 و عرض 5/2ـ3متر است . ولي در كشورهاي اروپايي معمولا استخرها با همين ابعاد و حتي بزرگتر ولي خاكي ساخته مي شود و نسبت طول به عرض 9ـ10 به 1 است . قزل آلاي رنگين كمان oncorhynchus mykiss :نام علمي ماهي قزل آلاي رنگين كمان salmo gairdneri rich بوده است كه با توجه به شباهت تاكسونوميك آن به گونه oncorhynchus mykiss يا آزاد ماهيان كبير به تبديل و مورد تصويب دانشمندان قرار گرفت.قزل آلاي رنگين كمان در سراسر جهان منتشر گرديده و بدون شك بعد از ماهي كپور عمده تر ين و قديمي تر ين ماهي پرورش محسوب مي گردد و همچنين اين ماهي يكي از مهمترين ماهيان براي صيد ورزشي قلمداد مي گردد.عليرغم تحقيقات وسيع و همه جانبه اي كه در سطح جهاني بر روي اين ماهي صورت گرفته است ، ماهي شناسان در خصوص نام علمي اين ماهي اتفاق نظر نداشته اند و تاكنون بيش از 30 نام علمي براي اين ماهي پيشنهاد گرديده است.حدود 80 سال قبل ريگان Raygan پيشنهاد داد كه ماهيان قزل آلاي وابسته به اقيانوس كبير با توجه به اندازه و شكل بين دو چشم آنها رده بندي گردد( كيابي -1372)تجارب قبلي دانشمندان نيز حاكي از آن است كه DNAميتو كندري زل آلاي رنگين كمان شباهت زيادي بهDNA ميتو كندري ماهي آزاد اقيانوس كبير در مقايسه با ماهي آزاد اقيانوس اطلس دارد . اين شباهت به شاه ماهي آزاد اقيانوس كبير حتي به مراتب بيشتر از شباهت آن بهDNA ميتو كندري ماهي قزل آلاي قهوه اي است.در سال 1988 جامعه شيلاتي آمريكا American fisheries society نام جنس را براي ماهي قزل آلاي رنگين كمان پيشنهاد داد . پس از اينكه معلوم شد ماهي قزل آلاي رنگين كمان تقريبا تمامي ويژگيهاي ماهي آزاد كامچاتكا را دارد نام علميoncorhynchus mykiss براي آن پيشنهاد گرديد تا جاي نام علمي Salmo gairdneri rich را بگيرد . برخي از ويژگي ها و خصوصيات ماهي قزل آلاي رنگين كمان:1- ماهي قزل آلاي رنگين كمان به مراتب آسانتر از قزل آلاي خال قرمز نسبت به محيط سازگاري حاصل نموده تمايل بيشتري به اهلي شدن داشته و از غذاي دستي آسانتر استفاده مي نمايد.2- اين ماهي به درجه حرارت هاي بالا و كمبود اكسيژن مقاوم بوده و در آبهايي كه به اندازه كافي تجديدي گردد مي تواند درجات 20 الي 22 درجه سانتي گراد را تحمل نمايد.3- قزل آلاي رنگين كمان نسبت به بيماريها و بخصوص بيماريfurunculosis به مراتب مقاومتر مي باشد .4- نمو تخم در مدت كوتاهتر انجام شده و رشد آن سريعتر است. اين ماهي گوشتخوار مي باشد فلذا ماهيان كمتري را شكار مي نمايد اين ماهي از انواع كرمها و نرم تنان تغذيه ميكند و اين موجودات را در بستر آبگير جستجو مي نمايد .از همين طعمه ها براي صيد ورزشي استفاده مي كنند .5- اين ماهي داراي رشد سريع مي باشد و در صورتي كه خوب تغذيه شوند و در يك سالگي به وزن 100 گرم و در سالگي به 250 الي 300 گرم و در چهار سالگي به 40 الي 45 سانتي متر مي رسد حداكثر وزن آن به 7 كيلو و حد اكثر طول گزارش شده به 70 سانتي متر است. اين ماهي نسبت به whirling diseaseبيماري حساس مي باشد و گوشت آن از حيث كيفيت نازلتر از گوشت قزل آلاي خال قرمز مي باشد.6- ماهي قزل آلاي رنگين كمان مناسب تر ين ماهي سرد آبي جهت پرورش مي باشد بطوريكه آسانتر به غذاي دستي عادت كرده و نسبت به درجه حرارت و كيفيت آب كمتر حساس مي باشد و بدين جهت در سراسر دنيا اساسي تر ين ماهي آزاد مورد پرورش جهت تغذيه مي باشد. از اين ماهي مي توان جهت ماهي دار كردن آبگير هاي طبيعي استفاده نمود .مهاجرت:خيلي از ماهيان آب شيرين ساكن مي باشند اردك ماهي در يك منطقه محدود اقامت مي كند مخصوصاً در دوران جواني . يك دسته سيخ باله يا يك جفت لاي ماهي اغلب در محل مورد علاقه خود براي مدتهاي طولاني باقي مي مانند و معمولاً به هر سنگ و مخفيگاه در آن منطقه آشنا مي باشند . ماهيان مهاجر در مقايسه به سفرهاي طولاني دست مي زنند مخصوصاً قبل يا بعد از فصل توليد مثل گروههايي از ماهيان جهت تخم ريزي به بالي رودخانه مهاجرت مي كنند عده اي به پايين رودخانه . ماهيان خاوياري آزاد به بالاي رودخانه مي روند علت مهاجرت ماهي ها هورمون هايي است كه توسط بلوغ غدد جنين ترشح مي شود. آنها در اين هنگام داراي احساسات جديدي ميشند . بصورتي كه ديگر قادر به تحمل محيط اطراف خود نبوده و نياز مبرمي به عوض كردن جايگاه خود را دارند اين ماهيان جهت پيدا كردن مكانهاي مناسب دست به مهاجرت مي زنند .آزاد ماهيان و از جمله ماهي قزل آلا ي رنگين كمان قدرت فوق العاده اي در به خاطر سپردن محيط آبهاي محل تولد خود دارند .بطور كلي زندگي ماهي قزل آلا ي رنگين كمان شبيه ماهي قزل آلا مي باشد دوره تخم ريزي از اواخر زمستان تا اواخر بهار بوده و تعداد تخم ها بين 1 تا 5 هزار عدد مي باشد بچه ماهيان تقريبا زماني كه 15 سانتي متر طول دارند داراي 11-12 عدد لكه هاي تيره رنگ بر روي بدن مي باشند( جنسيت و توليد مثل)2/17مشاهداتي كه در خصوص قزل آلاي رنگين كمان و قزل آلاي خال قرمز انجام گرفته است گوياي اين نكته مي باشد كه قزل آلاي رنگين كمان ، قزل آلاي خال قرمز را از محل خويش دور مي سازد . اين ماهي مناطقي از رودخانه را انتخاب كرده و تحت تسلط خويش قرار مي دهد.قزل آلا ي رنگين كمان در مقابل تغييرات درجه آب اكسيژن آب زياد حساس نمي باشد در صورتيكه ماهي قزل آلاي خال قرمز نسبت به تغييرات فوق الذكر و همچنين نوسانات مواد غذايي حساسيت خاصي از خود نشان مي دهد . اين ماهي بعد از سازش تدريجي مي تواند به خوبي در آب اقيانوس زندگي كند .امروزه پرورش اين ماهي در دريا در سبد هايي محصور صورت مي گيرد كه جمعيت هايي از ماهي ها از همين سبدها فرار كرده به دريا راه يافته اند قزل آلا ي رنگين كمان در شرايط طبيعي در آب شيرين و مناطق معتدل كه حرارت در تابستان حدود 12 درجه سانتي گراد است زندگي مي كند اين ماهي در شرايط خوب پرورش مي تواند نوسانات صفر تا 25 درجه سانتي گراد را تحمل نمايد.تاكنون مطالعات بسيار زيادي بر روي اصلاح نژاد قزل آلاي رنگين كمان صورت پذيرفته است. جنسيت و توليد مثل:جنس نر و ماده قزل آلاي رنگين كمان از لحاظ ظاهري شبيه به هم مي باشد فصل توليد مثل با بلوغ جنسي رنگ نرها غليظتر ده و تغييرات قابل ملاحظه اي در نرها ايجاد مي شود در خارج از فصل تخم ريزي غدد جنس كاملاً كوچك هستند و فقط با نزديك شدن فصل توليد مثل بزرگ شده و كيسه مواد تخم و اسپرم را به وجود مي آوردنكته : با اين كه بلوغ غدد جنسي توسط هورمونها كنترل مي شود ولي قبل از انجام تخم ريزي آب بايد داراي دماي مناسب باشد.تخمك ها و اسپرم ها آزادند و در آب رها شده و لقاح در آنجا صورت مي گيرد و تخم شفاف كه كمي از آب سنگينتر بوده و قدري چسبناك هستند تا توانند به سنگها و گياهان متصل شوند را به وجود مي آورند.قابليت رشد و مقاومت ماهيان اصلاح شده افزايش يافته است بطوري كه آنرا براي پرورش مصنوعي و با غذاهاي كنتسانتره بخوبي مهيا ساخته است محل طبيعي زندگي اين ماهي در قسمتهاي علياي رودخانه ها و درياچه هاي خنك و در محيطي كه سرشار از اكسيژن و غذاي كافي است مي باشد.اين ماهي ظريف، عصبي، فوق العاده چالاك است . داراي عكسس العمل هاي شديد مي باشد گوشت اين ماهي فوق العاده لذيذ و خوش طعم و داراي رنگي زيبا مي باشد كه اين مطلب باعث علاقه ماهيگيران ورزشي به اين ماهي شده است. رنگ بدن :پوست و اندام شفاف و گلگون و از فلسهاي ريزي پوشيده شده است رنگ آن در رودخانه هاي مختلف تغيير مي كند و در رودخانه هايي كه در سايه واقع گرديده است بسيار تيره رنگ مي گردد.از اهم مشخصات ديگر آن داشتن دندان هاي ريز در دهان و باله چربي بالاي ساقه دمي است.ماهياني كه معمولاً در لايه هاي بالايي آب زندگي مي كنند داراي بدن و فلسي نقره اي هستند . اين رنگ به خاطر انعكاس نور از بلورهايي بي رنگ و ميكروسكوپي به نام كوانينCUANIN است . اين بلورها در واقع محصول فرعي يك سوخت و ساز شيميايي است كه در زير فلس يا در لايه مخصوص رنگ در پوست ايجاد مي شود ماهيان نيمه شفاف مثل كفالها فاقد اين ماده فلسهايشان مي باشند.دانه هاي رنگي قرمز زرد و سياه هزاران سلول رنگي Chromtophore تجمع يافته اند . اين دانه به توسط عمل انقباض يا انبساط به هم نزديك يا از هم دور مي شوند و اين فرآيند اساس قابليت تغيير رنگ در ماهي مي باشد . غلظت رنگ در ماهيان به خط سلول رنگي و تراكم دانه در هر سلول بستگي دارد.اكوسيستم مناسب جهت پرورش ماهي:اين ماهي در جاهايي كه بستر شني و آب شفاف ، سرد ، سرشار از اكسيژن مي باشد اقدام به تخم ريزي مي نمايد . قزل آلا ي رنگين كمان مي تواند حرارت بالاتر و اكسيژن كمتر را نسبت به ساير آزاد ماهيان تحمل نمايد و در شرايط يكسان ، رشد سريعتري نسبت به قزل آلاي قهوه ا ي دارد. تخمهاي قزل آلا در 82 روز و 5 درجه كامل مي شود اما همين عمل در حرارت 10 درجه 41 روز طول مي كشد با دو برابر شدن دما همين 20 درجه فقط در مدت 5 روز كامل مي شوند. قزل آلا ي رنگين كمان ديرتر از ماهي قزل آلاي خال قرمز تخم ريزي مي نمايد.البته امروزه واريته هايي حاصل گرديده كه تخم ريزي آنها حتي جلوتر شروع مي شود . بهترين درجه حرارت براي رشد و نمو و سلامت طبيعي آن 12 سانتي گراد است (7 تا 9 دكتر عمادي) حال آنكه عالي ترين گرما براي رشد و نمو اقتصادي آن در صورت مناسب بودن كيفيت آب بين 15 تا 20 درجه سانتي گراد ( عمدتا 17 درجه سانتي گراد ) مي باشد.فصل تخم ريزي قزل آلا نسبت به محل و درجه حرارت متفاوت مي باشد ماهي قزل آلاي رودخانه اي و قزل آلاي قهوه اي در پاييز و ماهي قزل آلاي رنگين كمان در بهار تخم ريزي مي نمايند . در برخي از رودخانه ها ي كاليفرنيا كمتر ماهي داز سال مي باشد كه حداقل نوعي ماهي قزل آلا يا ماهي آزاد تخم ريزي نكند.(عمادي)1360فصل و زمان تخم ريزي را مي توان به طرق مختلف جلو انداخت اين روشها شامل تخم گيري گزينشي – مصرف نور مصنوعي با كنترل زمان تابش –و تزريق هورمون هيپوفيز مي باشد . تخم گيري گزينشي حائز اهميت فراوان بوده و از اين طريق توانسته اند قزل آلاي رنگين كمان بهاره نژاد هات كريك Hotcreek را توليد كنند . احتمالاً هيچ عاملي در تنظيم نمو جنين و رشد آن به اندازه درجه حرارت مهم نمي باشد . تجربه نشان داده است ماهي قزل آلا ي رنگين كمان در درجه حرارت ثابت 5/15 درجه سانتي گراد هر ماه 5/2 سانتيمتر رشد مي كند و در حرارت 2/7 درجه سانتي گراد كمتر از 625/. سانتي متر در ماه رشد مي كند .ماهي قزل آلاي يكساله و بالغ مي تواند درجه حرارت بيشتر از 20 درجه سانتي گراد را براي مدتي بدون آنكه متحمل آسيب شود به خوبي پشت سر بگذارد .به منظور توليد تخم خوب ماهي قزل آلا ي رنگين كمان بايستي حداقل 6 ماه قبل از – تخم ريزي در اينكه بيشتر از 30/13 درجه سانتي گراد و ترجيحا بيشتر از 2/12 درجه سانتي گراد نباشد نگهداري شود(عمادي1360)براي توليد ماهي قزل آلا ي رنگين كمان با سرعت رشد زياد و تخم ريزي در سن 2 سالگي در 16 ماه اول بايستي آنها را در درجه حرارت نسبتا ثابت 15 درجه سانتي گراد نگهداري كرده و هنگام رسيدن به سن بلوغ حرارت را به حداكثر 2/12 درجه سانتي گراد كاهش داد.تغذيه ماهي :بسياري از ماهيان سرد آبي و معتدله داراي روده اي كوتاه مي باشند اين خاصيت مربوط به ماهيان گوشتخوار و همه چيز خوار است . اين ماهيان به رژيم غذايي غير زنده يا مصنوعي نيز عادت مي كنند كه البته در خصوص آزاد ماهي درياي خزر(Salmo troutta caspius) اين تغيير رژيم به سختي امكان پذير است بطوريكه حتي ماهي غير زنده را هم نمي خورند .گوشتخواري اين ماهيان سبب مي شود تا رژيم غذايي آنها از لحاظ پروتئين هاي حيواني غني باشد و به همين علت تغذيه اين ماهي گران تمام مي شود .ماهي قزل آلا فقط مقدار كمي از مواد نشاسته اي قابل هضم را مورد استفاده قرار مي دهد ولي مواد چربي بهتر مورد استفاده قرار مي گيرد.در بعضي از گونه هاي آزاد ماهيان و قزل آلاي درياچه اي مواد چربي ممكن است به عنوان منبع انرژي تا 20درصد از وزن خشك را به جاي پروتئين و كربو هيدراتها تشكيل دهد.روشهاي پرورش :اين ماهي به روش مونو كاپو ( سيستم روش يك گونه اي ) ، پلي كاپو ( سيستم پرورش چند گونه اي ) به عنوان مثال پرورش همراه گياه برنج در شالي زار هاي مازندران صورت مي گيرد شرایط فیزیکو شیمیایی مناسب آب جهت پرورش قزل آلا :الف) دما دماي مناسب جهت پرورش قزل آلا 12 تا 18 درجه سانتیگراد می باشد. البته مناسب ترین دما براي پرورش این ماهی 15 درجه سانتیگراد است. دماي بالاتر و پایین تر از این محدوده باعث کاهش رشد می شود و دماي بالاتر از 24 درجه موجب تلفات میگردد. ب) یا اسیدیته آب PHمناسبترین PH جهت پرورش قزل آلا 8.4 الی 6.8 می باشد. ج) اکسیژن محلولمیزان اکسیزن محلول در آب به فاکتورهاي متعددي از جمله ارتفاع، دما، شوري و... بستگی دارد ولی در هر حال اکسیژن خروجی نباید کمتر از 5 میلیگرم در لیتر باشد. جهت افزایش اکسیژن محلول راههاي متعدد وجود دارد از جمله استفاده از هواده ها که امروزه انواع مختلف داشته و عملکردهاي متعدد دارند. د) شوريبه طور کلی افزایش شوري آب موجب کاهش درجه اشباع اکسیژن می شود. آبهاي شیرین داراي شوري 0.1 الی 1PPM می باشند و ماهی قزل آلا تا شوري 30 PPM را تحمل می کند. شوري به میزان 10 PPM برای ماهی قزل آلا مناسب است. ه) شفافیتقزل آلا ماهی است شکارچی و گوشتخوار به همین دلیل شفافیت آب تاثیر بسزایی در رشد آن دارد به عبارت دیگر ماهی باید غذاي خود را ببیند تا آنرا بخورد. به طور کلی در پرورش قزل آلا شفافیت باید تا کف استخر تامین شده باشد و میزان مواد معلق آن باید کمتر از 30 میلیگرمدر لیتر باشد. منابع آب جهت پرورش قزل آلاماهی قزل آلا به طرق مختلف و در منابع آبی مختلف پرورش داده می شود. چشمه ها، رودخانه ها، قنوات و چاههاي کشاورزي از مهمترین منابع پرورش قزل آلا در کشور می باشد.ساخت استخرهاي پرورشی:در ساخت استخرها باید نکاتی را مد نظر داشت:- شیب زمین به گونه اي باشد که آب به حالت ثقلی از استخر خارج گردد و نیاز به صرف هزینه نباشد.- ورودي و خروجی استخر به طور صحیح ساخته شود. خروجی باید به صورت سه شیاره ساخته شود تا بتوان اولا سطح آب را در استخر بسته به شرایط تنظیم نمود و ثانیا آب کف استخر خارج گردد.-آب قبل از وارد شدن به استخر به بالاي برجک هواده منتقل شود تا گازهاي مضر از آب جدا شوند.- شیب 2درصد براي استخرها ( ورودي به خروجی)در نظر گرفته شود تافضولات کف همراه با جریان آب از استخر خارج شوند.بچه ماهی قزل آلا را می توان در تمام طول سال در مزارع رهاسازي نمود. وزن رهاسازي بهتر است حدود 10 گرم باشد تا هم دوره پرورش خیلی طولانی نشود و هم تلفات کمتر شود.(تلفات در وزن زیر 10 گرم بیشتر است) تعداد ماهی رهاسازي شده بستگی به مقدار دبی آب و وزن هدف دارد. به طور کلی به ازاي 7 لیتر در ثانیه می توان یک تن ماهی برداشت نمود حال اگر وزن هدف 400 گرم باشد براي تولید یک تن ماهی به 2500 قطعه بچه ماهی نیاز می باشد. 10 تا 15 درصد هم باید به عنوان تلفات در نظر گرفت.ظرفیت و تناژ پرورش بستگی به آب ورودي دارد و بر این اساس تعداد استخرها نیز متفاوت است ولی در هر حال چنانچه شیب زمین اجازه بدهد براي اینکه بتوان از آب حداکثر را نمود استخرها در در دو یا سه ردیف ویا حتی بیشتر احداث می نمایند.بطوریکه استخرهاي بچه ماهی در ردیف اول، پیش پرواري در ردیف دوم و در ردیف سوم ماهیان پرواري و آماده صید قرار می گیرند. براي بهترین بازده ارتفاع ریزش آب از یک ردیف به ردیف بعدي حدود 70 سانتیمتر می باشد.دیواره هاي بین استخرها باید به شکلی باشد که بتوان براي غذادهی و صید بر روي آنها حرکت کرد.غذا دهی:اگر مزرعه اي به بهترین شکل ممکن ساخته شود و بهترین بچه ماهی هم در آن رهاسازي گردد ولی مدیریت تغذیه در آن اعمال نگردد مسلما این مرکز به سودآوري نخواهد رسید.انتخاب نوع غذا و مقدار جیره روزانه مهمترین اصل در زمینه غذادهی می باشد. تعداد دفعات غذادهی نیز بستگی به وزن ماهی دارد به طوریکه بچه ماهی هاي حدود 10 گرم تا 6 بار در روز و ماهیان پروراري 1تا 2 بار در روز غذادهی می شوند.در پرورش ماهی تامین غذا بیشترین هزینه تولید را دارد. پس هرچه بتوان در این قسمت مدیریت بهتري اعمال نمود سودآوري کار بیشتر خواهد شد. براي اینکار باید به یک سري نکات توجه کرد:- با محاسبه میانگین وزنی ماهیان و مشخص کردن مقدار ماهی موجود در استخر(بیومس) ودماي آب مقدار دقیق غذاي روزانه مشخص شود.- از مکملهاي معدنی و ویتامینی در جیره غذایی استفاده شود.- نحوه غذا دهی باید به شکلی باشد تا همه ماهیان استخر از غذا استفاده نمایند و غذا هدر نرود.- غذاي مورد نیاز باید در مکانی خنک و دور از نور مستقیم خورشید قرار گیرد و هنگام خرید غذا حتما به تاریخ تولید و مصرف آن توجه شود.- پاکتهاي غذا باید بر روي پالت چوبی قرار گیرد.- تهویه انبار باید به نحو مطلوب انجام گیرد.رقم بندي:رقم بندي از جمله کارهایی است که معمولا در همه استخرهاي پرورش ماهی صورت می گیرد. علت آن هم این است که چون در زمان تغذیه ممکن است غذا به تمام ماهیها به طور یکسان نرسدو یا در زمان رهاسازي بچه ماهیها یک دست نبوده باشند پس از مدتی در ماهیها اختلاف وزن دیده می شود که در این صورت باید ماهیها رقم بندي شوند یعنی ماهیهاي کوچک و بزرگ از یکدیگر جدا شوند. مهمترین دلایل آن بدینشرح است:- به دلیل ریز و درشت بودن ماهی و خطا در میانگین وزنی محاسبه جیره غذایی دقیق نخواهد بود.- ماهیهاي کوچکتر در رقابت غذایی با ماهیهاي بزرگتر موفق نیستند و بنابراین رشد نخواهند کرد یا رشد بسیار کندي خواهند داشت.بهداشت:رعایت نکات بهداشتی در امر پرورش ماهی تضمین کننده بقا و سود آوري یک مرکز پرورشی خواهد بود و با بکارگیري و توجه به یکسري مسائل کوچک می تواند از بروز مشکلات بزرگ جلوگیري نمود.مشاهده شناي غیر طبیعی می تواند علامت شروع یک بیماري باشد که باید سریعا به اطلاع کارشناس شیلات برسد.هرگونه تلفات در استخر باید سریعا از استخر خارج و به طور بهداشتی دفن گردد. البته تلفات موردي، طبیعی است درصورت استمرار تلفات یا تلفات با حجم بالاحتما باید مراتب را به اطلاع کارشناسان شیلات رساند. استفاده از مکملهاي ویتامینی باعث مقاومت ماهی در برابر بیماریها شده و به طور قابل ملاحظه اي از بروز بیماري و تلفات ناشی از آن جلوگیري می نماید.افزایش تولید در واحد سطح:با توجه به کمبود منابع آبی و ادامه روند خشکسالی و همچنین افزایش جمعیت و تقاضاي روز افزون ماهی یکی از راههاي افزایش تولید استفاده از امکانات جانبی براي افزایش تولید در واحد سطح می باشد. هواده ، مدیا و دستگاههاي *****اسیون از جمله این امکانات می باشند.ساده ترین و کم هزینه تریت آنها هواده ها می باشند. امروزه هواده هاي بسیار متنوع با عملکردهاي مختلف وجود دارد. معروفترین آنها هواده اسپلش می باشد که کاربرد این هواده در استخرها می تواند به میزان 10 تا 20 درصد بر حلالیت اکسیژن اضافه می کند.مشکلی که این قبیل هواده ها دارند این است که به دلیل اینکه این قبیل هواده ها می توانند فضولات ماهی را به ذرات ریز تبدیل کند که حذف آنها از استخر مشکل بوده و تاثیر نامطلوبی بر روي طعم و مزه ماهی می گذارد.به همین منظور دستگاههاي مخلوط کننده اکسیژن جهت مزارع ماهی پیشنهاد می گردد. مزایاي این دستگاهها نسبت به هواده به طور مختصر عبارت است از:- حلالیت اکسیژن آب به میزان 4 تا 6 برابر- افزایش تولید ماهی به میزان 4 برابر حالت معمول که با رهاسازي لایه اي این میزان به 8 برابر خواهد رسید.- کاهش ضریب تبدیل غذایی از 2 در سیستمهاي سنتی به 1.1

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2]بيماری‌های شايع ماهی قزل‌آلا[/h]

1 ـ مسموميت با دی ‌اكسيد كربن:

افزايش خيلی زياد دی ‌اكسيد كربن و كاهش ميزان كربنات‌ها و و بی ‌كربنات‌ها سبب ايجاد مسموميت با نشانه‌های ذيل می ‌شود :

v

بي اشتهائی

v

افزايش ميزان دی ‌اكسيد كربن به بيش از

ppm

60

v

اكسيژن محلول كمتر از

ppm

6 ، بيشتر ماهيان به بيش از

ppm

6 اكسيژن نياز دارند .

v

معمولاً ماهی به صورت بی ‌حركت به يك پهلو شناور می ‌ماند .

v

ماهی به آرامی و كندتر از حالت طبيعی حركت می كند .

v

ph

آب بسوی اسيدی پيش می ‌رود .

v

تنفس ماهی به كندی صورت می ‌گيرد .

v

ماهی در كف حوضچه يا استخر در وضعيت مستقيم باقی می ‌ماند .

2 ـ كمبود اكسيژن :

كاهش اكسيژن محلول ، عامل بروز اين عارضه است كه با درجه حرارت و تراكم مرتبط است و می ‌توان با افزايش ميزان هوادهی ، كاهش ميزان تراكم و در صورت امكان كاهش درجه حرارت اين مشكل را رفع كرد و اين كاهش اكسيژن دارای نشانه‌های ذيل است :

v

ماهی در سطح آب می ماند و تنفس می ‌كند

v

اكسيژن محلول كمتر از

ppm

6 ، بيشتر ماهيان به بيش از

ppm

6 اكسيژن نياز دارند .

v

ماهی براي مدت زيادی در سطح آب باقی می ‌ماند .

v

ماهی سريع‌تر از حالت عادی تنفس می ‌كند .

3 ـ ضربه :

استرس حمل و نقل ، دستكاری ، برخورد ماهی در استخر يا مخزن به اشياء ، تهاجم ساير ماهيان و

…

سبب بروز ضربه به ماهی می ‌شوند كه دارای چندين نشانه مشترك هستند .

v

ماهی بی ‌اشتها ست و تمايلی به غذا ندارد .

v

بافتهای بينابينی باله‌ها از بين مي‌رود و حالت خوردگی پيدا مي‌كند .

v

تعداد سلول‌های قرمز خون از حالت عادی ( 9- 7 گرم در دسی ليتر ) بيشتر می ‌شود .

v

باله‌ها از ماده خاكستری تيره‌ای پوشيده می ‌شوند .

v

قرينه چشم نيز تيره رنگ و مات می شود .

v

آثار مختلف خونريزی در پوست و در چشم ديده مي‌شود .

v

ماهی خود را پشت موانع داخل آب پنهان مي‌كند .

v

ماهی كندتر ازحالت عادی در آب حركت مي‌كند و سعی می ‌كند در كف مخزن باقی بماند .

v

فلس‌های قسمت‌های مختلف بدن می ‌ريزد و در قسمتهای مختلف بدن خونريزی‌هاي نقطه‌اي زير جلدی ديده می ‌شود .

v

افزايش سلول‌های سفيد خون ( لكوسيتوزيس ) در آزمايش‌های هماتولوژی تائيد می ‌شود .

4 ـ مسموميت‌های غير اختصاصی

 

هر عامل محيطي غير عادي ممكن است سبب بروز مسموميت شود و لازم است تمام پارامترهای آب كنترل شوند و در صورت بروز تنها راه درمان اصلاح كيفيت آب مي‌باشد .

v

ماهي حركت مختصري انجام می ‌دهد و سپس متوقف می شود و تعادل ندارد .

v

مقادير بالای

ppm

02/0 آمونياك و

ppm

15/0 مس ،

ppm

2 نيتريت و

ppm

50 نيترات سبب ايجاد مسموميت مي‌شود .

v

ماهی در سطح آب باقی می ‌ماند و هوا را می ‌بلعد .

v

ماهی‌ها به صورت گروهي در وروی جمع می ‌شوند .

v

انحنای قدامی ـ خلفی ( كيفوزيس ) در ستون مهره ايجاد می ‌شود .

5 ـ دژنرسانس چربی كبد :

بالا بودن ميزان كربوهيدرات‌ها يا چربی جيره غذائی بخصوص در فصل سرد و در نتيجه عدم تعادل جيره عامل اصلی بروز اين عارضه است همچنين كمبود رتينول ، كولين و بيوتين جيره ممكن است به اين عارضه منتهی شود . با اصلاح جيره غذائی و افزودن ويتامين

E

می ‌توان اين بيماری را درمان كرد .

نشانه‌های اين بيماری شامل :

v

تيرگی رنگ ، اگزوفتالمی يك و دو طرفه و ادم سراسری در بدن

v

ماهی به طور دائم در سطح آب باقی مي‌ماند .

v

كبد حالت تورم داشته و رنگ پريدگی آن مشهود است .

v

رنگ آبششها از قرمز پررنگ به كم‌رنگ تبديل می ‌شود .

6 ـ هپاتوم يا تومور كبد :

وجود تومورهاي بزرگ در كبد ، بويژه در كبد قزل‌آلای رنگين كمان معمولاً مشخص كننده مسموميت با آفلاتوكسين است .چند ماه پس از اينكه ماهی قزل‌آلا با حتی مقدار بسيار كمی از دانه‌های روغنی كپك زده تغذيه شوند ، تومورهاي كبد ظاهر می ‌شود . اين تومورها سپس به سرعت در تمام بدن گسترش يافته و باعث تلفات سنگين می ‌شوند . در ضمن پنبه دانه نيز ممكن است به‌طور مستقيم به علت وجود رنگدانه‌های سمی سبب ايجاد بيماری و بی ‌اشتهائی و رسوب چربی در كبد و كليه ماهيان شود .

نشانه‌های اين بيماري :

v

تورم شكم

v

كم خونی ناشی از كاهش تعداد سلولهای قرمز خون يا مقدار هموگلوبين آنها يا هردو عامل است .

v

مقادير پروتئين‌های خون كمتر از حالت عادی است .

v

كبد كمی حالت خونريزی نشان می ‌دهد .

7 ـ كمبود كولين :

v

ماهی مبتلا رشد كمی دارد يا اصلا رشد نمی ‌كند و مانند ماهيان مبتلا به انگل تمايلی به غذا ندارد

v

در كليه ها خونريزی ديده مي شود .

v

كبد به رنگ سفيد و يا زرد كم‌رنگ ديده مي شود .

v

ضريب تبديل غذائي از حالت معمولي بالاتر است .

اگر گله در مدت زمان زيادي در معرض اين كمبود باشد ، محصول خوبي عايد نمي‌شود ، به محض ظهور نشانه‌ها يا به عنوان پيشگيري ، همواره بايد ميزان مناسب اين ماده به جيره اضافه شود .

8 ـ ايكتيو بوديازيس :

v

تك ياخته كاستيانكاتريكس ( ايكتيوبودو ) با دو تاژك عامل اين عارضه است ، اين انگل به پوست و آبشش مي‌چسبد . نشانه‌هاي اين بيماري :

v

ماهي شنا كوتاهي دارد و سپس متوقف مي شود .

v

ماهي تمايلي به غذا ندارد .

v

باله‌هاي ماهي به صورت خوابيده ديده مي‌شود .

v

آبشش‌ها موكوس زيادي ترشح مي‌كنند .

v

خونريزي در نقاط مختلف پوست ديده مي‌شود .

v

ماهي خود را پشت موانع موجود در آب مخفي مي كند .

v

ماهي دائماَ خود را به اطراف مي‌مالد .

استفاده از محلول اكريوفلاوين و فرمالين در درمان بيماري نتيجه خوبي دارد . تعويض قسمتي از آب پس از 8 ـ 6 ساعت مفيد است .

9 ـ ايكتيوفتيريازيس ( بيماري لكه سفيد ) :

تك ياخته ايكتيوفتيريوس مولتي‌فيلي‌ايس عامل ايجاد اين بيماري است ، كه اگر درمان نشود كشنده است ولي روند عفونت اجازه بررسي ، تشخيص و آغاز درمان را مي‌دهد .

v

ماهي شنا كوتاهي دارد و سپس متوقف مي شود .

v

ماهي تمايلي به غذا ندارد .

v

باله‌هاي ماهي به صورت خوابيده ديده مي‌شود .

v

آبشش‌ها موكوس زيادي ترشح مي‌كنند .

v

خونريزي در نقاط مختلف پوست ديده مي‌شود .

v

ماهي خود را پشت موانع موجود در آب مخفي مي كند .

v

ماهي دائماَ خود را به اطراف مي‌مالد .

v

ماهي در سطح آب مي‌ماند و هوا را مي‌بلعد .

v

لكه سفيد بر روي پوست و ابشش ديده مي‌شود .

v

افزايش درجه حرارت و نيترات به شيوع ايك كمك مي كند .

براي درمان اين بيماري مي‌توان از سولفات مس در 4 يا 5 نوبت به فواصل 4 روزه استفاده كرد .

مالاشيت‌گرين نيز با موفقيت در درمان اين بيماري بكار رفته است .

10 ـ داكتيلوژيروزيس :

عامل اين بيماري يك ترماتود منوژن به نام داكتيلوژيروس است كه بيشتر بر روي آبشش و گاهي در پوست مشاهده مي‌شود . ماهي مبتلا به اين انگل :

v

ماهي شنا كوتاهي دارد و سپس متوقف مي شود .

v

ماهي در سطح آب باقي مي‌ماند و تنفس مي‌كند يا هوا را مي‌بلعد .

v

ماهي حالت سرفه را نشان مي‌دهد .

v

موكوس زياد و خونريزي د ر آبشش ها ديده مي‌شود .

v

قسمت‌هائي از آبشش به شكل غير عادي برآمدگي دارد .

v

عضلات ماهي تحليل مي‌رود .

v

ماهي دائماَ خود را به اطراف مي‌مالد .

با استفاده از پرازي كوانتل يا بكارگيري فرمالين به روش غوطه‌وري درمان انجام مي‌شود . در اين روش تخم انگلها از بين نمي‌رود بنابراين لازم است درمان به صورت يك هفته درميان براي مدت 2تا 3 هفته ادامه يابد .

11 ـ ژيرو داكتيلوزيس :

عامل اين بيماري يك ترماتود منوژن به نام ژيروداكتيلوس است كه انتشار جغرافيائي و دامنه ميزباني وسيعي دارند ، اين انگلها كرم‌هاي پهن كوچكي با يك قلاب در انتهاي بدن است و زنده‌زا هستند وبيشتر بر روي پوست ديده مي‌شوند .

در صورت تشخيص و كنترل سريع مي‌توان اين بيماري را كنترل كرد و اين انگل تا زماني كه ماهي زنده است بر روي بدن مي‌مانند . نشانه‌هاي اين بيماري :

v

ماهي در مقاطع كوتاه شنا مي‌كند و سپس متوف مي‌شود .

v

باله‌ها تيره رنگ شده و زمينه خاكستري پيدا مي‌كنند .

v

ماهي حالت سرفه دارد و براي مدت زيادي روي آب مي‌ماند و تنفس سريعي دارد .

v

باله‌ها به حالت بسته باقي مي‌مانند .

v

درآبششها به حالت باز باقي مي‌مانند .

v

خونريزي و يك لايه نازك خاكستري روي بدن در پوست مشاهده مي‌شود .

v

مخاط و ترشحات جلدي بيشتر از حالت طبيعي است .

v

انگل سبب ايجاد جراحت دايره‌اي شكل بر روي پوست مي‌شود .

با استفاده از پرازي كوانتل يا به كارگيري تري‌كلروفن انجام مي‌شود .معمولاَ يك مرحله درمان براي ريشه‌كني انگل كافي است چون انگل زنده‌زا ست و انگل در همه مراحل با درمان از بين مي‌رود و تخم يا عامل ديگري براي انتقال عفونت باقي نمي‌ماند .

12 ـ هگزاميتيازيس :

گونه‌هاي مختلفي از تاژكدار هگزاميتا ( با 8 تاژك ) عامل اين عارضه هستند . اين انگل در روده ماهي و همزيست با آن است . در اين بيماري :

v

شكم ماهي تحليل رفته به نظر مي‌رسد .

v

سر ماهي به شكل غير عادي تيره است .

v

ماهي به طرف غذا مي‌آيد ولي اشتها به غذا ندارد .

v

احتمالاَ در روده خونريزي مشاهده مي‌شود و كيسه صفرا ضخيم‌تر بنظر مي‌رسد .

استفاده از مترونيدازول در آب ، سريع‌ترين و موثرترين درمان است .

13 ـ پوسيدگي باله و دم :

عامل اين بيماري عفونت باكتريائي ناشي از سدوموناس‌هاست كه شرايط بد محيطي ، جيره غذائي نامناسب و استرس‌ها زمينه ساز اين بيماري هستند .

نشانه‌هاي اين بيماري شامل :

v

از بين رفتن شعاع بين باله‌ها و بافت بينابيني آنها و منظره سائيدگي پيدا مي‌كند .

v

باله ها كاملاَ از ماده خاكستري پوشيده مي‌شوند و نقاط خونريزي نيز دارند .

v

در قسمتهاي مختلف پوست خونريزي مشاهده مي‌شود .

v

حالت پرخوني در پايه و قاعده باله‌ها ايجاد مي‌شود .

v

دم ماهي حالت خوردگي و پاره‌شدگي دارد .

حمام غوطه‌وري با فوراناس در درمان موثر است و افزودن ويتامين به غذاي روزانه و افزايش كيفيت آب در ريشه‌كني عارضه مفيد است .

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2]نقش استخرهای پرورش ماهی در تولید ماهی قزل آلا[/h]

********************////////////////////////////////******************

نقش استخرهای پرورش ماهی در تولید ماهی قزل آلا

بحث عملی استفاده از استخر در تولید ماهی قزل آلا، نگهداری آبی است که در آن ماهی زندگی می کند. علاوه بر آنکه مشکل استخرهای پرورش ماهی می تواند در میزان تولید تأثیر گذار باشد، جریان آب ورودی، سرعت جریان آب در استخر، سرعت تعویض آب، حجم مفید مخزن و ... از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.

1-1- طبقه بندی استخرهای پرورش ماهی :

براساس طبقه بندی هیدرولیکی استخرهای پرورش ماهی به شرح زیر طبقه بندی می گردند.

1-2- استخرهای دراز (آبراهه ای) raceway

این استخرها چرخشی نبوده و جریان آب در آنها به طور خطی انجام می گیرد. این استخرها از گذشته به طور سنتی برای پرورش ماهی قزل آلا استفاده شده است. در حال حاضر بیشتر قزل آلای کشور در این تیپ استخرها تولید می گردد. در سیستم های آبزی پروری پرورش متداول که محدودیت آب وجود ندارد این تیپ استخرها توصیه می گردد.

1-3- مبانی طرح هندسه ا ی استخرهای آبراهه ای :

در استخرهای (آبراهه ای) raceway آب از یک انتها استخر وارد و از جهت دیگر خارج می گردد. نسبت پیشنهادی استاندارد برای ابعاد هندسی این استخرها عبارت است از :

عمق (4/0 – 3/0) = (طول 10 – 7) = 1 عرض

نسبت های دیگر ابعاد هم استفاده شده است اما بازده هیدرولیکی مخزن در ابعادهای غیراستاندارد کاهش می یابد.

استخرهای (آبراهه ای) raceway دارای خصوصیات زیر می باشند :

با عبور جریان به صورت خطی در امتداد طولی استخر سبب می شود :

الف – گرادیان غلظت مواد در طول استخر به تدریج به سمت پائین دست افزایش یابد.

ب – کیفیت آب در ورودی استخر در بهترین شرایط و در خروجی استخر در بدترین شرایط قرار خواهد گرفت.

ج – تعویض آب زیاد بوده به طوریکه هر 10 الی 15 دقیقه یکبار تعویض آب وجود دارد.

1-4- مزایای استخرهای (آبراهه ای) raceway :

الف – مناسب برای مدیریت در تولید :

استخرهای آبراهه ای به دلیل نسبت دسترسی بالا و همچنین یکنواختی در عمق و عرض استخر در ملاحظات مدیریت تولید و کنترل کیفیت بهداشت ماهیان دارای امتیاز بالایی می باشند.

ب – ساده سازی :

1. در استخرهای آبراهه ای انجام عملیات رقم بندی، تجمیع و همچنین تقسیم بندی و نگهداری گروههای مختلف به راحتی انجام می شود.

2. در این استخرها به دلیل قابلیت ساخت پهلو به پهلو، دیوار مشترک، استفاده بیشینه از سطح هزینه های احداث نسبتاً پائینی دارند.

ج – قابلیت استفاده به صورت سری :

در این نوع استخرها جهت افزایش بهره وری از میزان آب ورودی، استخرها را به صورت سری با حداقل اختلاف ارتفاع 40 سانتی متر می سازند. در این روش آب بخشی از اکسیژن از دست رفته را بازیافت می کند و بدین ترتیب می توان در استخرهای ردیف پائینتر استفاده نمود.

تجربه نشان داده است با در نظر گرفتن سرعت خودپالائی 15 دقیقه در هر مخزن استفاده از تعداد 2 سری مناسب بوده و حداکثر 3 سری پیشنهاد می گردد.

5-1- مبانی مدیریت در استخرهای آبراهه ای :

در استخرهای آبراهه ای جهت تأمین اکسیژن در هر المان از حجم مخزن، نیاز به سرعت جریان 2 الی 4 سانتی متر می باشد. این مقدار سرعت جریان عملاً جایگزین سرعت مورد نیاز جهت خودشوئی و حذف جامدات که محدوده سرعتی معادل 15 الی 30 سانتی متر در ثانیه تنظیم و حجم سازه های خط انتقال آب و منبع تأمین کننده جریان را کاهش داد. با به کار بردن چنین روشی به دلیل ترسیب فضولات و غیره لازم می گردد که هرچند مدت سطح آب را پائین آورده و شستشو انجام پذیرد.

استخرهای گرد :

این استخرها توسط آبزی پروران متعددی مورد استفاده قرار گرفته است در این استخرها جریان آب چرخشی و در حول محور مرکزی استخر می باشد. این مدل استخرها برای پرورش گونه های متنوع تری از ماهیان مناسب تر هستند.

مزایای استخرهای گرد :

استخرهای گرد دارای مزایای زیر می باشند :

همگن بودن محیط به دلیل سرعت جریان چرخشی بالا که در این استخرها امکان آن می تواند فراهم شود. محیط یکنواخت در تمامی سطح تقریباً فراهم شود.

فرصت شنا و حرکت پایان ناپذیر در جهت جریان و یا خلاف آن استفاده از این پدیده سبب می شود گونه های متنوع تری از ماهیان را پرورش داد.

ایجاد جریان گردشی مناسب برای تجمع و تخلیه فضولات به طرف خروجی مرکز.

معایب استخرهای گرد :

به دلیل عدم دیواره مشترک بین استخرها نیاز به فضای بیشتری می باشد.

جابه جائی ماهیان در حالت تجمع در کنار صافیها و توریها خود به نحوی مشکل است.

دوره درمان به دلیل عدم شرایط بهترین کیفیت آب طولانی تر می باشد.

مبانی طرح هندسی استخرهای گرد :

حد اپتیمم نسبت به قطر به عمق به از دیدگاه هیدرولیکی نسبت به 1:3 الی 1:5 می باشد و حداکثر این مقدار را 1 : 10 در نظر می گیرد. در این استخرها برای به دست میزان اپتیمم خودپالائی، جریان ورودی، چه به وسیله یک لوله از حاشیه داخلی یا بوسیله لوله ای سوراخ دار در شعاع دایره ایجاد می گردد باید با افق زاویه 20 الی 50 درجه داشته باشد. این مقدار زاویه، گردش افقی و عمودی را در تعادل نگه می دارد. در صورتی که در این استخرها از نسبت قطرها بزرگتر استفاده شود استفاده از دستگاههای هواده جریانی همانند Force می تواند بسیار مؤثر باشد.

در استخرهای گرد مقدار جریان ورودی و همچنین تعداد هواده ها به گونه ای در نظر گرفته می شود تا بزرگترین شعاع در حد سرعت شنا باشد (30-15 سانتی متر در ثانیه)

به دلیل آنکه جریان در استخرهای گرد به صورت سیلکونی به طرف مرکز می باشد با نزدیک شدن جریان به سمت مرکز استخر سرعت خطی آن کاهش یافته و ماهی امکان انتخاب سرعت دلخواه را پیدا خواهد نمود.

سرعت بهینه شنا برای ماهی قزل آلا برابر است :

(طول ماهی) L Í (2 - 5/0) = V

 

v (سرعت جریان برحسب سانتی متر در ثانیه)

 

در استخرهای گرد نیاز به تعویض آب در حد بالا همانند استخرهای raceway نمی باشد. در این استخرها با خروج 5 الی 10 درصد جریان از کف مقدار قابل ملاحظه ای از رسوبات بار معلق را می توان از سیستم خارج نمود و ما بعدالتفاوت آب بعد از انجام مراحل مختلف پالایش وارد سیستم آب می گردد. بازده سیستم تخلیه مضاعف وقتی است که مدفوع ماهی دستکاری نشده و سریعاً رسوب کند.

انواع دستگاههای هواده و کاربران :

در ا ستخرهای پرورش ماهی جدایی از نوع و شکل هندسی استخر، یکی از روشهای مقدماتی افزایش تولید تأمین نیاز اولیه ماهی یعنی اکسیژن می باشد در صورتیکه مقدار آب ورودی به استخرهای پرورش ماهی را نتوان تأمین نمود می توان توسط انواع دستگاههای هواده این نیاز را تأمین نمود. نکته ای که در بحث هوادهی در استخرها حائز اهمیت می باشد آن است که از چه تعداد دستگاه هواده با چه مشخصاتی در کدام نقطه از استخرها استفاده گردد.

 

عوامل مؤثر در تخمین نوع، تعداد و جانمایی دستگاههای هواده عبارتند از :

متوسط وزن ماهی موجود در استخر.

بیوماس ماهی در استخر.

هندسه استخر و ابعاد آن.

مقدار آب ورودی آب تازه.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی آب.

ارتفاع محل از سطح دریا.

وضعیت عمومی استخر و تراکم ماهی.

الف – وزن ماهی موجود در استخر

بررسیها نشان می دهد متوسط وزن ماهی در انتخاب نوع و مشخصات دستگاههای هواده حائز اهمیت می باشد.

چنانچه از دستگاههای هواده پروانه جریان خطی استفاده شود، باید مقدار سرعت جلوبرندگی پروفیل جریان به گونه ای باشد که مقدار پروفیل سرعت در طول مسیر جریان از حداکثر دو برابر طول ماهی بیشتر نگردد.

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=bgcolor: #EFEFEF]

مقایسه ای بین مقادیر STOR و SAE در دستگاه هواده مورد استفاده بخش آبزیان

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

ب – بیوماس ماهی در استخر

یکی از عللهای عمده در تعیین تعداد و نوع دستگاههای هواده مقدار بیوماس ماهی موجود در استخر می باشد.

ماهی جهت انجام عمل متابولیسم و هضم غذا، اکسیژن موجود در استخر را مصرف نموده و CO2 را به عنوان محصول تجزیه مواد آلی توسط آبششهای خود به محیط خارج هدایت می نماید.

ماهی قزل آلا همچنین در نتیجه هضم غذا آمونیاک را به عنوان محصول نهایی متابولیسم پروتئین تولید می کند. بنابراین هرقدر مقدار بیوماس موجود در استخر افزایش یابد، از یک طرف مقدار اکسیژن موجود در استخر کاهش و از طرف دیگر مقدار CO2 و آمونیاک موجود در استخر افزایش می یابد.

با در نظر گرفتن مبحث فوق پیشنهاد می گردد که نوع، تعداد و جانمائی دستگاههای هواده در استخر به گونه ای در نظر گرفته شود که تمامی معیارهای فوق را در حد استانداردهای تعریف شده قرار گیرد.

ج – هندسه استخر و ابعاد آن

مشکل و ابعاد هندسی استخرها در انتخاب نوع، تعداد جانمائی دستگاههای هواده مؤثر می باشد. به طور مثال در استخرهای گرد و شکلهای مشابه آن به جهت جلوگیری از تغییر شکل پروفیل سرعت جریان استفاده از دستگاههای هواده مدل قارچی پیشنهاد نمی گردد. در این استخرها به دلیل عبور آب ورودی کم در پیرامون محیطی استخر، استفاده از هواده های جریانی در نزدیکی محل ورودی آب که به صورت مماس بر محیط استخر نصب شده پیشنهاد می گردد.

در خصوص استخرهای آبراهه ای Raceway استفاده از هواده های پروانه ای و یا خطی به دلیل جلوگیری از تشکیل سیکلونهای موضعی و کاهش بار معلق موجود در استخر توصیه می گردد در فاصله x.

از ورودی استخر نصب گردد. در این تیپ استخرها توصیه میگردد در فاصله بیش از 1:3 انتهایی x از هیچ مدل دستگاههای هواده استفاده نگردد.

د-مقدار آب ورودی تازه

یکی از معایارهای مهم در انتخاب نوع، تعداد و جانمایی دستگاههای هواده، مقدار آب ورودی تازه به استخرها می باشد. به طور معمول می توان بیان نمود هر چقدر مقدار آب ورودی تازه به استخر بیشتر باشد مشکلات استخرها در خصوص کنترل عواملهای حیاتی کاهش می یابد، لذا در یک منبع آبی بدون محدودیت پیشنهاد می گردد حداکثر تراکم ماهی را با ظرفیت آب ورودی با روش کنترل اکسیژنی بالانس گردد. از آنجائیکه اکثر منابع آبی مورد بهره برداری دارای دبی پائین تری نسبت به تقاضای می باشند، پیشنهاد می گردد کمبود وضعیت اکسیژنی را با در نظر گرفتن سایر عواملهایی دیگر، توسط دستگاههای هواده بالانس نمایند.

هـ - مشخصات فیزیکی و شیمیایی آب

مشخصات فیزیکی و شیمیایی آب به طور غیرمستقیم در انتخاب نوع و دستگاه های هواده تأثیر گذار می باشد. مشخصات فیزیکی در پرورش ماهی غالباً شامل کدورت، بار معلق و دمای آب می باشد در خصوص عواملهای شیمیایی، کلیه مقادیر غلظتهای مندرج در جدول استاندارد قابل ملاحظه بوده ولی بیشتر عواملهایی همچون PH، سختی کل، درجه قلیائیت، شوری، CO2 ، نیتریت و نیترات از اهمیت خاصی در استفاده از برنامه ریزی دستگاههای هواده برخورد می باشند.

و - ارتفاع از سطح دریا

موقعیت سایت از نظر ارتفاع از سطح دریا حائز اهمیت می باشد. ارتفاع به دو شکل در بحث هوادهی تأثیرگذار می باشد :

مقدار قابلیت حلالیت گازها در آب.

حداکثر عمقی که می توان هوادهی نمود.

به طور عمومی هر چه قدر ارتفاع محل مزرعه پرورش ماهی پست تر باشد میزان قابلیت حلالیت اکسیژن محلول در آب بالاتر بوده و در نتیجه مقدار اکسیژن بیشتری در واحد حجم آب در دسترس ماهی قرار خواهد گرفت.

در این شرایط امکان استفاده از تعداد کمتر دستگاههای هواده در یک مزرعه وجود خواهد داشت. مبحث دوم زمانی مطرح باشد که خواسته در عمقهای متفاوت هوادهی انجام پذیرد محاسبات نشان می دهد در مزارع پرورش ماهی که دارای تراز ارتفاعی، همسطح دریا هستند پائین تر از عمق 1 متر هوادهی انجام نشود و همچنین در ارتفاعات 1200 متر از سطح دریا در عمقهای بیشتر از 2 متر هوادهی صورت نپذیرد.

بنابراین چنانچه از پمپهای هواده پروانه ای که جریان خطی جلو برنده ایجاد می کنند، استفاده می شود جهت جریان آب به گونه ای تنظیم گردد که حبابهای جریان به عمق های بیشتر از مقدار تعریف شده نفوذ ننماید.

ز – وضعیت عمومی استخرها و تراکم ماهی

تغییرات شبانه روزی بر روی وضعیت عمومی استخرها تأثیر گذار می باشند. اگر چنانچه در استخری فیتوپلانکتون، جلبکها و ... در دیواره و بستر استخرها وجود داشته باشند، (استخرهای خاکی قزل آلا) در چنین شرایطی به دلیل تولید گاز CO2 و مصرف اکسیژن در شب توسط عوامل ذکر شده (استفاده از دستگاه های هواده) را در شب ضروری می سازد. در استخرهای بتنی قزل آلا (عمومیت بیشتری دارد) در یک مدیریت صحیح عوامل فوق ناچیز بوده و تعداد هواده بر مبنای حداکثر کمبود ظرفیت اکسیژنی در آن مقطع زمانی محاسبه و به کار می رود.

چنانچه از دستگاه های هواده پاروئی، پروانه ای یا عمودی به عنوان هواده استخر استفاده می شود پیشنهاد می گردد جهت جلوگیری از تغییرات رفتار ماهی که به استرس آن می انجامد از 50 درصد ظرفیت حداکثر تراکمی استفاده گردد. چنانچه از دستگاه های دیفیوزرها هواده همانند :

لوله های تراوا یادیفیوزرهای لوله حبابی یا بشقابی استفاده می شود. حداکثر تراکم پیشنهادی بدون استرس 75 درصد ماکزیمم ظرفیت تراکمی پیشنهاد می گردد.

انواع دستگاههای هواده :

الف – هواده پاروئی Paddle Wheel

ب – پمپهای هواده پروانه ای Propeller Aspirrator Pomp

ج – پمپهای عمودی Vertical Pomp

هـ - اسپری پمپها Pump Sprayer

و – دیفیوزرهای هواده Diffused

در هر دستگاه هواده باید مقادیر و مشخصه های ذیل به درستی تعریف شده باشد.

STOR : مقدار شدت اکسیژن قابل انتقال به آب (کیلوگرم اکسیژن در ساعت kgo2/h)

SAE : راندمان استاندارد دستگاه هواده (کیلوگرم در کیلووات ساعتkgo2/Kw/h )

مثال : دو دستگاه هواده با مشخصات زیر ارائه شده است راندمان کدامیک بیشتر است.

محاسبات نشان می دهد راندمان دستگاه A بیشتر است. بنابراین با به کار بردن دستگاه A انرژی کمتری مصرف شده تا مقدار اکسیژن مورد نیاز جبران گردد.

SAE

جهت انتخاب نوع هواده و محاسبات نیازمندیهای آنها در استخر لازم است که مقادیر STOR و SAE در شرایط عملکرد واقعی اندازه گیری شود.

تعریف راندمان واقعی دستگاه هواده (AAE)

AAE ( Actual Aeration Efficency)

هر دستگاه هواده با درنظر گرفتن مقداری دمای آب، درصد شوری DO و ورودی به دستگاه هواده دارای درصدی از راندمان خواهد بود.

تغییرات درصد شوری آب در محیط های پرورش قزل آلا غالباً کمتر از 10 گرم در لیتر می باشد در چنین شرایطی ضریب اصلاحی شوری چنانچه آب کاملاً شیرین باشد 95 درصد دارای شوری 10 ppt باشد 5/10 درصد لحاظ می گردد.

راندمان هواده های در تأمین اکسیژن موردنیاز استخرهای پرورش ماهی قزل آلا به دو عامل دیگر یعنی درجه حرارت و مقدار DO در دسترس ماهی قزل آلا بستگی دارد. در محاسبات مربوط به تعداد و محل نصب دستگاههای هواده ده سعی می گردد که دستگاه هواده در محلی نصب شود که اکسیژن در نقطه انتهائی، آستانه تحمل ماهی ( DO=6ppm ) باشد. اگر فرض شود چنین شرطی در استخر رعایت شده متوسط تغییرات راندمان دستگاه درحد 35 درصد خواهد بود.

تغییرات دمایی در میزان راندمان دستگاههای هواده مؤثر می باشد. چنانچه دمای آب حدود 5 درجه سانتی گراد باشد، ضریب اصلاحی آن حدود 4/1 و چنانچه دمای آب 20 درجه سانتی گراد باشد ضریب اصلاحی آن به 85/0 می رسد.

 

******************///////////////////*************************//////

نقش آبزی پروری در توسعه روستایی

توسعه روستایی ابعاد گوناگونی دارد و به طور خاص به توسعه بخش کشاورزی اطلاق می شود. بر اساس اعتقاد و باور عمومی، هدف اصلی توسعه روستایی کاهش فقر ،گرسنگی و تضمین امنیت غذایی برای احاد مردم می باشد .آبزی پروری به عنوان بخشی از بدنه کشاورزی دارای اشکال مختلف است که در این نوشتار به آبزی پروری در مناطق ساحلی و درون سرزمینی(آبهای داخلی) در کشورهای در حال توسعه پرداخته خواهد شد.

گرسنگی و سوء تغذیه از جمله مشکلاتی است که کشورهای فقیر با آن روبرو هستند.بر اساس گزارش سال 2002 سازمان خوار وبار کشاورزی ملل متحد،تقریبا" 799 میلیون نفر در 98 کشور در حال توسعه به غذای مکفی برای زندگی عادی،سالم و فعال دسترسی ندارند.تقاضا برای غذا به طور مرتب در سالهای اخیر در حال افزایش بوده و پیش بینی ها حاکی از آن است که با روند افزایش جمعیت و تغییر در رفتار غذایی(افزایش تقاضا برای محصول ماهی) نیازمندی به غذا برای 30 سال آتی به دوبرابر میزان فعلی خواهد رسید فلذا برای رسیدن به این هدف توسعه شبکه های محلی تولید ضروری می باشد .

آبزی پروری به عنوان بخشی مهم و اثر گذار در تولید و تامین مواد غذایی و همچنین اشتغال و درآمد زایی میلیون ها نفر در بخشهای تولید و خدمات تولیدی آبزی پروری در تسکین ( کاهش) فقر و گرسنگی سهیم می باشد.

سهم آبزی پروری در توسعه روستایی:

آبزی پروری به روش ها و یا سامانه های مختلف پرورش گیاهان و جانوران آبزی در آبهای درون سرزمینی و مناطق ساحلی اطلاق می شود.این حرفه اغلب مکمل سیستم های دیگر تولید و تامین موادغذایی انسانها است و در امنیت غذایی سهم قابل ملاحظه ای داشته و همچنین در زمینه کاهش فقر، بسترهای لازم برای صید ماهیگیری سنتی وپرورش انواع مختلفی از آبزیان را فراهم و از این طریق باعث ایجاد اشتغال،در آمدزایی و بهبود معیشت جوامع روستایی و ساحلی می شود.

آبزی پروری دارای اشکال مختلف تولید(گسترده،نیمه متراکم ،متراکم و....)است که در حال حاضر این سامانه ها سهم وسیعی از تولید آبزیان پرورشی را به خود اختصاص داده اند هر چند سایر روشهای معمول نظیر پرورش ماهی در شالیزار ،رهاسازی بچه ماهی در منابع آبی طبیعی از جمله روش های تولید آبزیان محسوب می شوند ولی برآورد سهم تولید این بخش به واسطه عدم دسترسی به اطلاعات رسمی جامع (به علت مصرف محلی ) در دسترس نیست.

مثال روشن از فعالیت آبزی پروری در کاهش فقر روستایی ،اشتغال و درآمد زایی می توان به تکثیر و پرورش ماهی و دیگر آبزیان،ادغام پرورش ماهی با کشاورزی نظیر کشت ماهی توام با برنج در مناطق جلگه ای سیل گیر و دورترین مناطق کوهستانی در آسیا و حفاظت و بازسازی ذخایر آبزیان اشاره نمود.

در مناطق ساحلی نیز با راه اندازی پرورش انواع آبزیان نظیر خرچنگ خاکی،اویستر،ماسل،انواع صدف ها ،میگو ،ماهی و گیاهان آبزی در ایجاد اشتغال مردم ساحل نشین در مراحل تولید،تامین نهاده ها و خدمات سهیم می شود.

در سامانه پرورش متراکم آبزی پروری ،میزان تولید در واحد سطح با به کارگیری فن آوری و مدیریت بهینه همانند پرورش آزادماهیان در قفس در آبهای داخلی و ساحلی (مناطق دوردست اروپاوامریکا جنوبی) و همچنین ماهیان گرمسیری نظیر هامور ماهیان ،زرد باله، سرخو و سی باس در آسیا و استرالیا بهبود و در توسعه روستایی نقش دارند.

علاوه بر آنها راه اندازی پرورش میگو در مناطق ساحلی به واسطه ارزش بالای این محصول و فرصتهای صادراتی، منجر به توسعه این مناطق شده است، هرچند این حرفه در مناطق ساحلی اثرات منفی زیست محیطی و مسائل اجتماعی را در برداشته ولی در مجموع در توسعه زیر ساخت های این مناطق موثر بوده است.

آبزی پروری در مقیاس کوچک و خرد برای خانوارها، ضمن فراهم آوردن پروتئین با کیفیت بالا،اسیدهای چرب ضروری ،ویتامین ها و مواد معدنی به ویژه برای اقشار آسیب پذیر نظیر زنان بارداروشیرده،اطفال و بچه های پیش دبستانی باعث ایجاد اشتغال و درآمد زایی شده ودر مقیاس بزگ نیز با ایجاد فرصت های شغلی در حلقه های مختلف تولید نطیر تهیه و تامین لارو،بازار،ساخت و ساز،تعمیر و نگهداری و خدمات حمایتی موجب در آمدزایی افراد روستایی می شود.

بنابراین از مزایای آبزی پروری در توسعه روستایی می توان به سلامت،تغذیه ،اشتغال،درآمدزایی،کاهش آسیب پذیری و توسعه پایدار اشاره داشت.

از مزایای غیر مستقیم آبزی پروری می توان به افزایش دسترسی به محصول ماهی در بازارهای محلی و شهری ،کاهش هزینه های خانوار روستایی از طریق صرفه جویی در مصرف سایر اقلام تولیدی درآمدزا،بهره گیری از منابع مشترک از طریق پرورش آبزیان در قفس،پرورش نرمتنان ،گیاهان آبزی و رهاسازی آبزیان در منابع آبی برای صید همگانی به ویژه برای کسانی که از زمین کافی برخوردار نیستند نام برد.

از مزایای دیگر آبزی پروری ادغام آبزی پروری با کشاورزی است(نظیر پرورش ماهی در شالیزار) که اغلب این کار چشم پوشی می شوددر حالی که این شیوه تولید باعث افزایش بهره وری تولید کشاورزی از طریق استفاده از کود و غذای آبزیان و همچنین در کنترل آفات وناقلین بیماری زا به انسان از نظر پزشکی موثر است.

فلذا برای رسیدن به اهداف آبزی پروری در توسعه روستایی بایستی از پتانسیلهای موجود نظیر استفاده از آب ذخیره کشاورزی در امر آبزی پروری بهره گیری بهینه نمود.

با تمام این اوصاف شاید تعجب آور نباشد که تولید آبزی پروری از سال 1970 همواره در حال افزایش بوده و به عنوان سریعترین بخش تولید غذا در دو دهه اخیر مطرح بوده است .

نرخ رشد سالیانه این بخش از سال 1984 به صورت سالیانه در حدود 11 درصد و در سال 2002 میزان تولید آبزی پروری جهانی در حدود 51.4 میلیون تن گزارش شده است.

از نظر میزان وزنی تولید، ماهیان(آب شیرین) در رده اول و سپس نرمتنان و گیاهان آبزی در رده های بعدی تولید قرار گرفته اند.در حال حاضر حدود 260 گونه آبزی قابل پرورش وجود دارد و در طی سالهای آخیر تعداد آنها رو به افزایش بوده و در بین آبزیان پرورشی ماهیان،سخت پوستان ،نرمتنان و گیاهان آبزی در جایگاه ویژه ای قرار داشته و کشور چین به عنوامن بزرگترین کشور تولید کننده آبزیان در جهان مطرح می باشد.

چگونگی افزایش نقش آبزی پروری در توسعه روستایی:

برای افزایش نقش آبزی پروری در توسعه روستایی، بهره گیری از سیستم های پرورشی کارا برای افزایش بهره وری تولید در سطوح فعلی ، توسعه و گسترش سطوح جدید زیر کشت در مناطق ساحلی و درون سرزمینی که از پتانسیل بالقوه مناسبی برخوردارمی باشند می توان اشاره کرد.

در مناطق ساحلی زمین های شور،لم یزرع و مردابی وجود دارد که برای کار کشاورزی مناسب نبوده ولی می توان با بهره گیری از سیستم های آبیاری و غیره به توسعه مناطق ساحلی و ساحل نشینان و در مناطق درون سرزمینی نیز با احداث مزارع آبزی پروری در مقیاس خرد و بزرگ تجاری در مناطق مستعد به توسعه روستایی کمک نمود.

برای رسیدن به اهداف فوق و توسعه مناطق روستایی کمک دولت ها با برنامه ریزی های میان بخشی ،تامین اعتبارات و تسهیلات،کاهش ساختار بوروکراسی ،تصمیم گیری به موقع،ایجاد ظرفیت سازی ساختاری ،اطلاع رسانی ،توسعه زیرساختها ،تزریق فن آوری،توسعه بازار، خدمات ترویجی و.... ضروری می باشد.

با بهره گیری از بیو تکنولوژی در آبزی پروری جهت افزایش نرخ تولید گونه های پرورشی از طریق بهبود ارزش تغذیه ای غذای آبزیان، بهبود مدیریت بهداشت تولید،توسعه و تنوع بخشی به گونه های آبزی ،بهبود مدیریت ذخایر آبزیان و حفاظت از محیط زیست در جهت نیل به اهداف توسعه ای و افزایش نقش آبزی پروری کمک کار خواهد شد .

برنامه ریزی آتی:

در حال حاضر از تمام امکانات و پتانسیل های آبزی پروری جهت سهیم شدن در تولید غذای جهانی به طور کامل و شایسته استفاده نشده است.بر همین اساس در سال 2001 ،تصمیم گیری برای ایجاد زیرکمیته آبزی پروری در کمیته ماهیگیری فائو مطرح و تصویب شد .

کشورهای عضو فائو نیزبرای بهره گیری از این فرصت به عنوان ابزار توسعه ای برای ممالک خود به این زیر کمیته متصل شده و در مجموع به این نتیجه رسیدند که آبزی پروری می تواند نقش تعیین کننده ای در توسعه اقتصاد ملی،تامین غذا و امنیت غذایی ایفا نماید.

در کنار توسعه آبزی پروری و به منظور توسعه پایدار این حرفه ایجاد و تدوین استانداردهای آبزی پروری نظیر مدیریت بهینه تولید،دستورالعملهای cocبا بهره گیری از دستور العمل فائو در ماهیگیری مسئولانه ، تولید ارگانیک و هماهگ شدن با قوانین و مقرات تجاری جهانی و حفاظت از محیط زیست در دستور کار قرار داده شده است.

علاوه بر آن ضرورت گنجاندن مباحث آبزی پروری به عنوان یک فعالیت مهم در برنامه توسعه ای هر کشوری مد نظر قرار گرفته و در برنامه ریزی توسعه ای جهت هماهنگی با سایر زیر بخش ها ی اقتصادی ، حمایتی و سازمانهای مسئول منابع آب و خاک و .... لحاظ می شود.

مشارکت بخش خصوصی- دولتی و همکاریهای منطقه ای و بین المللی :

مشارکت بخش خصوصی و دولتی در آبزی پروری و تشکیل شبکه های آبزی پروری(تشکل های تولیدی) با وجود هزینه و زمان بر بودن آن می تواند به طور قابل ملاحظه ای در توسعه زیر بخش آبزی پروری ثمربخش باشد زیرا این امر در شناسایی موانع و راه حل های منطقی برای رسیدن به اهداف توسعه ای اثر گذار است.همچنین همکاریهای منطقه ای و بین المللی دولتی و خصوصی باعث ایجاد فرصت، افزایش آگاهی و مبادله تجربیات دو جانبه شده و با ایجاد فضای گفتگو و مذاکره در خصوص حلقه های مختلف تولید آبزی پروری در جهت توسعه آبزی پروری ،تولید غذا،اشتغال،بهبود معیشت و امنیت غذایی موثر واقع می شود.

 

 

منبع:فائو

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2] قزل آلا : شناسه کامل درمورد ماهی قزل آلا مختلف

[/h]

مقدمه

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

رده‌ای از

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

هستند که خود به دو زیر رده

ماهیهای غضروفی

و

استخوانی

تقسیم می‌شوند. برخی از ماهیها ساکن آبهای شیرین و برخی ساکن آبهای شور هستند. ماهیهای ساکن آبهای شیرین دارای راسته‌های متعدد هستند. یکی از راسته‌ها ، راسته آزاد ماهی شکلان

(Salmoni formes)

است و تیره آزاد ماهیان که قزل‌آلا جزء آن است، یکی از تیره‌های این راسته است.

 

 

 

خصوصیات تیره آزاد ماهیان Salmonidae

 

ماهیان ماده این تیره فاقد مجرای تخم‌بر هستند و تخم پس از رسیدگی در حفره شکمی افتاده و سپس از مجرای تناسلی به خارج هدایت می‌شود. از اینرو می‌توان با کشیدن دست در زیر شکم ماهی مولد رسیده، تخمها را به آسانی از بدن آن خارج نمود. ماهیان این خانواده در

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

با

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

فراوان زندگی می‌کنند و در پاییز و زمستان تخم ریزی می‌کنند.

 

در میان آنها ، نژادهای مختلف بر حسب شرایط محلی ایجاد شده‌اند که از نظر شکل بدن و نحوه زندگی باهم متفاوت هستند و به همین جهت شناسایی آنها به دلیل تنوع زیادشان مشکل است. ماهیان این خانواده یعنی قزل آلا و

ماهی آزاد

از نظر اقتصادی بسیار باارزش و دارای گوشتی لذیذ هستند.

 

مشخصات قزل آلا

 

ماهی قزل آلا دارای بدنی فشرده و باله دمی آن نسبت به ماهی آزاد بزرگتر است. ساقه دمی آن مرتفع ، سر کند و قسمت خارجی باله دمی تقریبا صاف است. تعداد فلس بین باله چربی و خط جانبی 19 - 14 عدد و بطور متوسط حدود 16 عدد می‌باشد. تعداد خارهای اولین

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

بین 5 - 2 عدد است که به شکل شمشیر بوده و در پایین به شکل دکمه درآمده‌اند. حداکثر طول بدن ماهی قزل آلا 140 سانتیمتر و وزن آن تقریبا به 5 کیلوگرم می‌رسد.

 

نحوه زندگی

 

ماهیان قزل آلا به هنگام ورود به رودخانه جهت جفت‌گیری و تخم ریزی لباس عروسی زیبایی به تن می‌کنند. تخم ریزی آنها بین ماههای بهمن و اسفند است. تعداد تخمها حدود 10 هزار عدد است که تقریبا برای هر کیلوگرم و وزن بدن ماهی ماده 1500 عدد تخم برآورد می‌شود. بیشتر ماهیان بالغ نر و ماده بعد از تخم ریزی زنده مانده و در سال بعد برای تخم ریزی مجددا وارد آب رودخانه می‌شوند.

 

لارو این ماهی بوسیله نوارهای تیره رنگ با نقطه‌های قرمز زیاد مشخص می‌شوند. بچه ماهیان 5 - 1 سال در آب شیرین زندگی می‌کنند که در شمال اروپا این مدت به 5 سال می‌رسد. هنگامی که طول آنها به 25 - 15 سانتیمتر رسید وارد آب شده و بیشتر در ساحل دریا بسر می‌برند.

قزل آلا رنگین کمان

 

این ماهی دارای یک نوار پهن به صورت رنگین کمان در هر طرف بدن است. دوره تخم ریزی از ماههای آخر زمستان تا اواخر بهار و تعداد تخمها بین 5 - 1 هزار عدد است. امروزه ماهی قزل آلای رنگین کمان به صورت ماهی شماره یک اکثر کارگاههای تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی در بیشتر نقاط جهان درآمده است. از خصوصیاتی که این ماهی را مورد توجه قرار داده، سازش آن با شرایط پرورش متراکم است. از طرف دیگر این ماهی در انتخاب غذا زیاد سختگیر نیست و از سرعت رشد خوبی نیز برخوردار است.

 

ماهی قزل آلای دریاچه خزر

 

رنگ بدن این ماهی نقره‌ای است و در پهلوها ، لکه‌های ستاره‌ای شکل دیده می‌شوند. تعداد فلس بین باله چربی و خط جانبی 19 - 11 عدد است. قد متوسط 77 سانتیمتر و وزن 5 کیلوگرم است این ماهی که در قسمتهای کرانه شمالی ایران زندگی می‌کند در اواخر پاییز و اوایل زمستان ، جهت تخم ریزی وارد رودخانه‌های ورودی به

دریاچه خزر

می‌شود.

 

مواد غذایی این ماهی را در سنین پایین

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

و بچه ماهیان و در سنین بالا انواع ماهیان تشکیل می‌دهند. این ماهی از ماهیان باارزش این دریاچه است. صید بی‌رویه ، مسدود شدن راههای مهاجرت به سبب ساختن پلها ، در نظر نگرفتن راه مهاجرت ماهی و

آلودگی آبها

عواملی هستند که نسل ماهیان را به خطر انداخته‌اند.

قزل آلای دریاچه شمالی

 

دو گونه از این ماهیها وجود دارد که هر کدام روش زندگی خاص خود را دارد نوع شمالی‌تر آن ، گونه مهاجران می‌باشد. آنها از آبهای شیرین مهاجرت کرده تا در آبهای آزاد تغذیه کنند و ادامه زندگی بدهند اما برای تولید مثل به رودخانه محل تولد خود باز می‌گردند. انواع جنوبی‌تر آن از گونه مهاجر خود کوچکتر بوده و تمام عمر خود را در دریاچه‌ای کوهستانی می‌گذرانند.

 

 

قزل آلای پوزه‌دار

 

نوعی ماهی کشیده و لاغر با باله‌های براق است که در مناطقی ساحلی که کف شنی دارند زندگی می‌کند. گونه‌های مختلف همگی دارای ش پوزه‌های گوشه‌داری هستند که از آنها برای حفاری ماسه و قرار گرفتن در آن استفاده می‌کنند. این ماهی هم به این خاطر به این اسم نامگذاری شده است. طول این ماهیها به 60 سانتیمتر می‌رسد. این ماهی یک نوع ماهی شب خیز است که شبها از

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

تغذیه می‌کند و در طول روز در سوراخی در میان گل و ماسه بسر می‌برد. قزل آلای پوزه‌دار در بعضی مناطق به صورت تجاری صید می‌شوند.

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2]قزل آلا

[/h]

تکثير و پرورش ماهي قزل آلا قسمت دوم : اختصاصات آب كانال پرورشي

همونطور كه همه ميدونيم قزل آلا از ماهيان سردآبي هست، پس درجه حرارت آب كانال تكثير و پرورش قزل آلا بايد بين 7 تا 15 درجه سانتيگراد باشه. دماي آب نبايد نوسانات ناگهاني داشته باشه، چرا كه تغييرات ناگهاني فاكتورهاي اصلي آب مثل حرارت، اكسيژن و اسيديته اثرات خيلي مخربي بر تغذيه و رشد ماهيان داره و اگه با هم همراه باشند باعث مرگ و مير بيشتر ميشه.از اصلي ترين خواص آب كارگاه، مواد معدني آن هست كه تحت تاثير درجه حرارت، ميزان بارندگي، شيب زمين، جوامع گياهي منطقه و مواد معدني درون سنگ ها و بستر زمين مي باشد . اگه تبخير آب بالا باشه، مقدار مواد معدني افزايش پيدا ميكنه و برعكس اگه بارندگي زياد باشه مواد معدني كم ميشه و يا اصلا در آب ديده نميشه. آبي كه از نواحي آهكي عبور ميكنه از طرفي براي استخوان بندي ماهيان مفيد هست و از طرفي هم اسيديته آب رو متعادل ميكنه.

اگه كانال ما در منطقه اي باشه كه جريان آب زياد نيست و يا از آب چشمه استفاده ميكنيم يا آب كانال كمي گل آلود هست، پس مشكل كمبود اكسيژن رو حتما خواهيم داشت. راه حل اين مشكل هم هوادهي علمي و مناسب هست. انواع هواده ها براي كانال هاي قزل آلا طراحي شده اند كه ميشه به هواده هاي فواره اي، آبشاري، تيوبي و پمپي اشاره كرد.

اكسيژن محلول در آب يكي ديگه از فاكتورهاي تعيين كننده در پرورش قزل آلا هست. در آبهباي طبيعي، اكسيژن محلول آب، بين 4 تا 12 قسمت در ميليون (p.p.m) هست. اين مقدار در استخرهاي قزل آلا به خاطر تنفس ماهيان پايين تر هست و در 84 درصد كانال ها، بين 5 تا 9 پي پي ام هست. اگه مقدار اكسيژن محلول كمتر از 5 ميلي گرم در ليتر بشه، ناراحتي هاي تنفسي شروع ميشه و اگه كمتر از 3 پي پي ام بشه، در فصل گرما شاهد تلفات خواهيم بود. در حقيقت حداقل اكسيژن مورد نياز قزل آلا در كانال پرورشي، 5 ميلي گرم در ليتر و اپتيمم آن 7 ميلي گرم در ليتر هست. بهترين روش اندازه گيري اكسيژن محلول آب، روش وينكلر (Winkler) هست كه به دليل مفصل بودن اون ترجيح ميدم بحث رو خسته كننده نكنم و در يه پست ديگه بهش بپردازيم.

اسيديته يا پي اچ، فاكتور بعدي هست كه بايد مد نظر قرار داد. پي اچ آب بين 0 تا 14 درجه متغير هست كه هرچه از 7 به صفر نزديكتر بشيم خاصيت اسيدي آب بيشتر ميشه و هر چه از 7 به 14 نزديكتر بشيم خاصيت بازي آب افزايش پيدا ميكنه. بنابراين نقطه 7، نشان دهنده پي اچ خنثي هست. بهترين رنج اسيديته براي قزل آلا بين 7/6 تا 2/8 هست. البته اگه آب كمي قليايي باشه بهتر از اين هست كه كمي اسيدي باشه. براي اندازه گيري پي اچ آب دو روش داريم، روش الكترومتريك و روش رنگ سنجي (كالري متريك). روش اول دقت خيلي بالايي داره كه در اون بايستي از بعضي معرف هاي شيميايي استفاده كرد. ولي روش دوم ساده تر هست و فكر ميكنم همگي در دوران دبيرستان اين روش رو تجربه كرده باشيم و اون استفاده از كاغذ پي اچ سنج هست.

مسئله مهم بعدي، تهويه و بازچرخاني آب هست. هرچه تهويه استخرها و اكسيژن دهي آنها علمي تر باشه، منفعت آنها هم بيشتر ميشه. مثلا اگه ما 40 عدد كانال پرورشي داشته باشيم، اونها رو در 4 رديف قرار ميديم كه در هر رديف 10 عدد كانال وجود داره. قبل از اينكه آب وارد كانال اول بشه، اون رو از هواده عبور ميديم. اين باعث ميشه كه آب تا حداقل كانال پنجم، اكسيژن كافي داشته باشه. حالا بعد از اينكه آب از كانال پنجم خارج شد، يك هواده ديگه نصب ميكنيم و به اين ترتيب دوباره تا 5 كانال ديگه اكسيژن كافي داريم. كارگاه تكثير و پرورش قزل آلاي فيلمور (Filmor) در جنوب كاليفرنيا از اين روش استفاده كرده و هر كانال در هر سال حدود 7 تن ماهي توليد ميكنه !

با هوادهي آب، قسمت اعظم گازكربنيك خارج ميشه و اكسيژن گيري مناسبي انجام ميشه ولي هوادهي تاثير زيادي بر آمونيوم آب نداره و مسئله آمونيوم از خطرناكترين مسائل پرورش قزل آلا هست. بازسازي آب بايد طوري باشه كه علاوه بر دفع دي اكسيد كربن و تامين اكسيژن، ازت و آمونيوم مضر رو از آب بگيره تا حدي كه فقط لازم باشه 2 تا 10 درصد آب تازه رو وارد سيستم كرد. آمونيوم معظلي هست كه در اثر كاتابوليزم غذا در بدن ماهي بوجود مياد و مانع استفاده مجدد از آب ميشه. باكتري هاي نيتروزوموناس و نيتروكوكوس، آمونياك رو به اسيد نيترو تبديل ميكنند. اسيد نيتروبوسيله نيتروباكترها به اسيد نيتريك تبديل ميشه. بعد از اون اسيد نيتريك با تركيب با باز موجود در آب، ابتدا به نيتريت و سپس نيترات تبديل ميشه كه در بازچرخش آب، ماده اي بي ضرر هست.

به منظور كشت نيترو باكترها، ما نياز به بسترهاي *****ي داريم. اين بسترها شامل 120 سانتيمتر تكه سنگ ريز و 30 سانتيمتر پوسته صدف تازه دريايي خرد شده هست. اين لايه صدفي، مواد جامد موجود در آب رو ميگيره و از اين مواد جامد بعنوان ماده غذايي براي رشد و نمو باكتري هاي تجزيه كننده آمونيوم استفاده ميكنه. وسعت اين *****ها بر حسب مقدار آب ورودي مازاد هر واحد سطح اون محاسبه ميشه. يعني اينكه به ازاي هر 40 ليتر در دقيقه آب بازسازي، يك متر مربع بستر *****ي لازم هست.

*****ها بايد حداقل هفته اي 2 بار تميز شوند. نحوه تميز كردن *****ها به اين شكل هست كه ورودي آب به بستر *****ي رو ميبنديم و آب ***** رو تا عمق 30 سانتيمتر تخليه ميكنيم. بعد يه هواده رو به مدت 1 تا 2 ساعت روشن ميكنيم و هوا رو به ميزان 450 ليتر در دقيق طوري از بالا به پايين به بستر *****ي ميدميم كه لايه صدفي با لايه سنگي مخلوط نشه. 20 دقيقه آخر تميزسازي بايد شامل ريختن آب تميزبه درون *****ها و خروج آب از لوله خروجي باشه تا *****ها كاملا تميز شوند. نكته مهم اينكه اگه از دارو يا مواد شيميايي در كانال استفاده كرديم، نبايد اين آب وارد بسترهاي *****ي بشه چون خيلي از مواد شيميايي موجب كشته شدن باكتري هاي تجزيه كننده آمونيوم ميشه.

كلمات كليدي : سردآبي - اسيديته - هواده - قسمت در ميليون - p.p.m - روش وينكلر - پي اچ - روش الكترومتريك - روش رنگ سنجي

(كالري متريك) - آمونيوم - ازت - كاتابوليزم -

نيتروزوموناس - نيتروكوكوس - نيتروباكتر - آمونياك - اسيد نيتريك - نيتريت - نيترات - بستر *****ي

 

[پسری از بابلسر 1,800]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

بهتر است حمل ونقل بچه ماهي ولارو در سیستم بسته بااستفاده از کیسه های پلاستیکی یا مخازن مخصوص حمل ماهی از جنس پلي اتيلن، پلاستیک یا فایبر گلاس انجام گيرد که در این مخازن تبادل دما با محیط بسیار کم بوده وسرعت حمل بالاتر میباشد

در زمانی که تعداد بچه ماهی کمی مورد نیاز بوده و مسافت حمل کمتراز یک ساعت میباشد و همچنین برای بچه ماهی کمتر از 5گرم می توان از کیسه پلاستیکی استفاده نمود..

به منظور کنترل بهداشتی، ابتدا بایستی مخازن را با آب نمک 5/2 درصد شستشو داد.

افزودن نمك طعام بدون يد به نسبت 5/0 الي 1 درصد حجم آب به مخازن حمل الزامي استکه به این منظور می توان در یک مخزن 200لیتری 1تا2کیلو نمک حل نمود.

جهت حفظ كيفيت مطلوب آب در مخازن حمل ونقل ،استفاده از زئوليت (از نوع کلینوپتلایت) كه باعث جذب آمونيوم دفعي مي شود به ميزان 14 گرم در لیتر الزامي است، زئولیت مصرفی باید ابتدا کاملا شسته شود سپس در کیسه های توری ریخته شده و در مخزن قرار گیرد.

جهت جلوگیری از استرس در بچه ماهیان می توان از پودر گل میخک به مقدار 20تا40میلی گرم در لیتر استفاده نمود.

حفظ دماي مناسب آب درون مخازن در درجه حرارت کمتر از 10 درجه سانتي گراد در طول مسير حمل ونقل الزامي است، که بهترین دما 8 درجه سانتي گراد می باشد.که اگر آب سرد در دسترس نیست باید با یخ بدون کلر چنین دمایی را ایجاد نمود بدین منظور بهتر است از مخازن حمل پلاستیکی یا فلزی دو جداره استفاده نمود.

استفاده از اكسيژن خالص به ميزان 5/1 تا 2 بار(Bar) بر سانتي متر مربع در محيط مخازن که فشار اکسیژن بستگی به تراکم حمل دارد الزامي است بنحوي كه حداقل اكسيژن محلول در مخزن بایستی 5 ميلي گرم در ليتر باشد.

حمل ونقل بچه ماهي ولارو بايستي بعد از جذب كامل كيسه زرده ويك هفته پس از آغاز تغذيه فعال در شرايط مناسب دما انجام گيرد . دی اکسید کربن در زمان حمل نباید از _mg/l 15 تجاوز نماید.

• تراکم حمل بستگی به وزن بچه ماهی ومدت زمان حمل دارد که در یک مخزن 200لیتری اگر زمان حمل کوتاهتر از 12 ساعت باشد به ترتیب برای اوزان 1/0 گرم تا 20 گرمی می توان تراکم 9 تا 52 کیلو گرم در متر مکعب استفاده نمودو اگر زمان حمل تا48ساعت باشد این تراکم به 4 تا 26 کیلوگرم کاهش می یابد.
  
• بسته به سایز ماهی و دمای آب 24 تا72 ساعت قبل از حمل بایستی از غذادهی به بچه ماهی خودداری نمود.که در دمای بالاتر مدت زمان قطع غذا کوتاهتر می شود وبالعکس ودر ماهی بزرگتر این زمان طولانی تر است زیرا روده دیرتر تخلیه میشود.
  
• میزان تلفات مجاز در حین حمل و نقل 5 تا 10 درصد است.
  
• تفاوت دمایی بین مخزن و استخر نباید بیشتر از 1 تا 2 درجه سانتي گراد باشد که در غیر این صورت بایستی 5/0 تا 2 ساعت زمان برای همدما سازی صرف نمود.(به ازای هر 1درجه اختلاف دما 5/0تا1ساعت زمان برای همدماسازی صرف شود)
  
• پیش از بار گیری باید از سلامت بچه ماهی مطمئن شد که عدم خوردگی باله ،قارچ زدگی و...و همچنین داشتن گواهی بهداشتی مرکز تکثیر مربوطه لازم است.
  
• بارگیری و رها سازی بچه ماهی باید در ساعات خنک تر روز صورت پذیرد و برنامه ریزی به صورتی باشد که عملیات رها سازی در ابتدای صبح انجام شود .
  
• استفاده از مکمل هایی همچون ارگوسان قبل از حمل و نقل می تواند باعث کاهش تلفات شود.
  
• در مسا فت های کوتاه بیشتر از روش حمل با کیسه پلاستیکی استفاده می شود که می توان در کیسه های پلاستیکی با یک سوم آب ودو سوم اکسیژن ماهی را حمل نمود که بایستی کیسه های آماده شده در جعبه قرار گرفته واطراف آن خرده های یخ گذاشته شود .
  
• در مسافت های طولانی بهتر است از مخازن عایق مخصوص حمل ماهی که مجهز به سیستم اکسیژن می باشند استفاده شود که در این مخازن بایستی به منظور عدم وارد آمدن ضربه به ماهی ها مخزن را کاملا از آب پر نمود و یک دریچه ی خروج هوا در بالا قرار داد تا گازهای اضافی بتوانند خارج شوند .
  
• به منظور جلوگیری از همجنس خواری در بچه ماهی ها ضروریست که مراکز تکثیر قبل از فروش بچه ماهی آنها را رقم بندی نمایند .
  
• پس از رها سازی بسته به مسافت حمل ونقل با توجه به ایجاد اختلال در دستگاه گوارش ماهی باید تا 24ساعت از غذا دهی به بچه ماهیها خودداری نمود .
  
• افزایش بی کربنات سدیم به آب مخزن حمل ونقل می تواند باعث تنظیم pHآب در محدوده 7شود .که در نتیجه ظرفیت با فری خون ماهی در مقابل افزایش دی اکسید کربن را نیز افزایش می دهد .
  
• بسته به اختلاف دما بین آب مخزن حمل ونقل واستخر رها سازی بچه ماهی بین 5/0تا 2ساعت باید با استفاده از سطل از آب استخر در مخزن حمل ریخت تا شرایط فیزیکی وشیمیایی آب مخزن واستخر یکسان شود .
  
• تا زمان تخلیه کامل مخزن حمل اکسیژن دهی بایستی ادامه داشته باشد.
  

[پسری از بابلسر 1,800]

[h=2]قزل آلا[/h]

 

خصوصیات تیره آزاد ماهیان

 

Salmonidae

 

ماهیان ماده این تیره فاقد مجرای تخم‌بر هستند و تخم پس از رسیدگی در حفره شکمی افتاده و سپس از مجرای تناسلی به خارج هدایت می‌شود. از اینرو می‌توان با کشیدن دست در زیر شکم ماهی مولد رسیده، تخمها را به آسانی از بدن آن خارج نمود. ماهیان این خانواده در آبهای سرد با اکسیژن فراوان زندگی می‌کنند و در پاییز و زمستان تخم ریزی می‌کنند.

 

در میان آنها ، نژادهای مختلف بر حسب شرایط محلی ایجاد شده‌اند که از نظر شکل بدن و نحوه زندگی باهم متفاوت هستند و به همین جهت شناسایی آنها به دلیل تنوع زیادشان مشکل است.

ماهیان این خانواده یعنی قزل آلا و

ماهی آزاد

از نظر اقتصادی بسیار باارزش و دارای گوشتی لذیذ هستند.

 

مشخصات قزل آلا

 

ماهی قزل آلا دارای بدنی فشرده و باله دمی آن نسبت به ماهی آزاد بزرگتر است. ساقه دمی آن مرتفع و قسمت خارجی باله دمی تقریبا صاف است. تعداد فلس بین باله چربی و خط جانبی 19 - 14 عدد و بطور متوسط حدود 16 عدد می‌باشد. تعداد خارهای اولین کمان آبشش بین 5 - 2 عدد است که به شکل شمشیر بوده و در پایین به شکل دکمه درآمده‌اند. حداکثر طول بدن ماهی قزل آلا 140 سانتیمتر و وزن آن تقریبا به 5 کیلوگرم می‌رسد.