معرفی کتاب ( اقتصاد )

[*Mahla* 3,410]

معرفی کتاب

 

جامعه بازار

 

 

نام کتاب: جامعه بازار، نویسنده: دن اسلیتر و فرن تونکیس، مترجم: حسین قاضیان، ناشر: نشر نی، سال 1386، 398 صفحه و 40000 ریال

 

[TABLE=align: left]

[TR]

[TD] [/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

مقدمه: بازار امروزه دچار دگرگونی‌های اساسی شده است و این دگرگونی‌ها موجب گردیده که منطق بازار چنان شیوه گسترده‌ای برای‌اندیشیدن درباره نهادهای اجتماعی و به طور کلی‌تر درباره انسان، به دست دهد که در مورد مسائل متفاوتی چون زندگی شغلی افراد، دسترسی به خدمات عمومی و حتی فعالیت‌های خصوصی هم می‌توان از مفاهیمی چون رقابت، سرمایه‌گذاری، فایده‌مندی و انتخاب بهره جست. بازار تنها محل دادوستد و خرید و فروش نیست. تحول بازار؛ یعنی تحول در روابط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه‌ای است. بازار شرح وظایف بخش‌های خصوصی و دولتی را تعریف می‌کند. به قول «اسلیتروتونکیس»، «ایده بازار از حد مدل‌های مربوط به هماهنگ سازی امور اقتصادی فراتر می‌رود و با اصول گسترده‌تری در باب تنظیم اجتماعی و کنش اجتماعی ارتباط پیدا می‌کند.»

ساختارکتاب: کتاب هفت فصل دارد که فصل اول آن«پیدایش جامعه بازار»نام دارد. یکی از ویژگی‌های برجسته جامعه مدرن، بازار یا تجارت است که «اسلیتروتونکیس» آن را جامعه بازار می‌خوانند. «یعنی جامعه‌ای که همه جنبه‌هایش به نحو فزاینده‌ای زیر سیطره مبادله پولی کالاها قرار گرفته است».نویسندگان کتاب مذکور در این فصل می‌خواهند «پیدایش آن ویژگی‌های اجتماعی را مورد کند و کاو قرار دهند که برای درک و تفسیر مدرنیته برحسب بازار اهمیت اساسی دارند. پیدایش جامعه بازار هم با دگرگونی‌های اجتماعی عمده هم با ظهور انواع به ویژه مدرن‌اندیشه پیوند خورده است. مدرنیته نظم نوین اجتماعی را برپاداشت، بازار نیز تجلی بارز این نظم بود. انواع گوناگون بازارها در ارتباط با پیدایش دیدگاه‌های فکری در باب نظم اجتماعی در حال دگرگونی بسیار اهمیت داشت.

فصل دوم «بازار و نظم اقتصادی» است. «اسلیتروتونکیس»در این فصل بازار را بیشتر از منظر اقتصادی تفسیر می‌کنند. نویسندگان کتاب دو موضوع را می‌خواهند بررسی کنند: اول، بازار به مثابه ابزاری برای تخصیص و هماهنگی، دوم، بازار به مثابه جایگاه کنش اجتماعی. این دومی از اولی اهمیت دارتر است. علم اقتصاد نیز نوعی‌اندیشه اجتماعی است. در این فصل به این مساله پرداخته می‌شود که دیدگاه‌های اساسی درباره بازار چه تفسیری از نظم اجتماعی و عاملیت به دست می‌دهند. نظریه‌ها و مدل‌های اقتصادی، لاجرم نظریه‌ها و مدل‌هایی اجتماعی‌اند. «اسلیتر و تونکیس» با مباحثی که در این فصل مطرح نمودند خواننده را آماده کرده تا به فصل سوم وارد شود؛ چرا که بازار عاملی برای عقلانی شدن و انتخاب عقلانی است.

فصل سوم کتاب(عقلانیت، فرد و نظم اجتماعی)با این پرسش به فصل دوم مربوط می‌شود: آیا کنش‌های عقلانی و خود محورانه افراد حقیقی به تنهایی می‌تواند نظمی باثبات پدید آورد؟ و به هر میزان هم که چنین نظمی بتواند پدید آید، این نظم واقعا به چه معنایی عقلانی است؟ جامعه‌شناسان کلاسیک، به خصوص آنانی که «اسلیتروتونکیس» مورد مطالعه قرارداده‌اند (مارکس وبر، دورکیم، پارسونز) معتقدند که خود جامعه و حتی بازار نیازمند ارزش‌ها و تعهدات اجتماعی‌اند؛ ارزش‌ها و تعهداتی که غیر از محاسبه منافع شخصی افراد، حتی در هیات جمعی آن، باشد. باید گفت که از دیدگاه نظریه اجتماعی کلاسیک، فردی که از میان سرمایه‌داری مدرن و عقاید هواداران لیبرالش سربرآورد به اعتباری فرد حقیقی به شمار نمی‌آمد.

جامعه شناسی و اقتصاد و همچنین بازار و جامعه توسط دو مفهوم اصلی که در کتاب «جامعه بازار» محور اساسی بحث است، باهم اشتراک دارند: عقلانیت و کنش‌های فردی. جامعه‌شناسی مفروضات اقتصادی مربوط به خودمختاری بازار را در قبال سایر ساختارهای زندگی اجتماعی مورد تردید قرار می‌دهند. جامعه شناسان بازار را یک نهاد اجتماعی می‌دانند و مناسبات بازار را حلقه‌ای از زنجیره طولانی کنش‌های اجتماعی قلمداد می‌کنند. فصل چهارم مطالعه «بازار و ساخت اجتماعی» است. «اسلیتروتونکیس» در این فصل به‌اندیشه‌های کارل پولانی تکیه کرده‌اند. نویسندگان کتاب به نتیجه جالب توجهی دست یافته‌اند: فرآیندهای اقتصادی در چهارچوب‌های اجتماعی و اقتصادی‌ای که پدیده‌ آمده‌اند، ریشه دارند. مبادله اقتصادی یک شیوه مبادله اجتماعی است، هر چندگاه نازل‌ترین شکل آن محسوب شود.

حکومت‌ها یا دولت‌ها نیز جزئي از اجتماع هستند، پس بازار با آنها نیز رابطه دارد. رابطه دولت با بازار به دو بینش کلی منجر شده است: لیبرالی و سوسیالیستی. در فصل پنجم کتاب «اسلیتروتونکیس» به بحث «دولت و بازار» می‌پردازند. این فصل با رهیافت‌های لیبرال کلاسیک آغاز می‌شود، سپس نظریه‌های کلان اقتصادی را کوتاه بحث می‌کند و در بخش بعدی به بررسی رفاه باوری به منزله شیوه‌های سرمایه‌داری هدایت شده و اصلاحات بازاری که مشخصه نولیبرالیسم و‌گذار از کمونیسم است، به استراتژی‌های مشخصی در ارتباط با دولت و بازار می‌رسد. در این فصل سعی شده که نوار مرزی بین دولت و بازار ترسیم شود. فصل مشترک دولت و بازار مربوط به متقابل، تنظیم گری و میانجی‌گری است.

فصل ششم بحث «تجارت و فرهنگ»است. اصطلاح فرهنگ با تعریف نوع دیگری از کنش اقتصادی عقلانی در جامعه بازار، نقشی راهبردی ایفا کرده است. اصطلاح فرهنگ برای اطلاق به آن زمینه‌هایی از بازار به کاررفته که نامی برای جهان معنا و جهان روابط اجتماعی وسیع‌تر است. در این جهان است که سلیقه‌ها، تمایلات، انتظارات و انگیزه‌های اقتصادی شکل می‌گیرند. فرهنگ هم به منزله نقد جامعه بازار است و هم دفاع از آن. فرهنگ را در مقام نقد جامعه بازار می‌توان نوعی ترفند دفاعی در مقابل هجوم فرآیند تجاری شدن یا نوعی جدال با آثار و پیامدهایی دانست که به علت فرآیند کالایی شدن، در قالب فرهنگ به نحو فزاینده بر جریان ساخته شدن معنا در زندگی روزمره سیطره یافته‌اند. تنها بحثی که «اسلیتروتونکیس» دوبار مطرح می‌کنند بحث فرهنگ است. فصل هفتم بحث چرخش فرهنگی است که‌امروزه فرآیندهای اطلاعاتی و نمادین که به اقتصاد و چیزهای دیگر جریان می‌دهند. هرچند بازار امروزه تغییر شکل داده است، اما به صورت نهادی که هنوز نیز به گونه‌ای جدی، هم برای تحلیلگران هم برای شهروندان، به مباحث اصلی مربوط به نظم اجتماعی مدرن دامن میزند، باقی خواهد ماند.

نتیجه: کتاب از لحاظ نگارش، صفحه‌آرايی، ترجمه، پیوسته بودن مطالب و هدفمند بدون آنها، توضیح دقیق و کامل نویسنده نسبت به موضوع‌های مطرح شده، در حد کاملا حرفه‌ای می‌باشد. فصول کتاب از هم مستقل هستند، اما به یکدیگر نیز ارتباط دارند. نویسنده موضوعات مطرح شده را کاملا از تمامی جوانب مورد بررسی قرار می‌دهد. ترجمه کتاب آنقدر دقیق و روان است که به جرات می‌توان گفت که خواننده هیچ گاه برای خواندن آزار نمی‌بیند. این کتاب به ما ثابت کرد که نه تنها نظریه‌های اجتماعی دل مشغولی به نام بازار دارند، بلکه فقرات اصلی ساختمان فکری علوم اجتماعی مدرن، فرد، جامعه، عقلانیت، مستقل از مواجهه با بازار نیستند. پس درک بازار برای درک جامعه بسیار مهم است.

[*Mahla* 3,410]

راز سرمایه

شناسه

نام کتاب: رازسرمایه، نویسنده: هرناندودوسوتو، مترجم: فریدون تفضلی، ناشر: نشرنی، چاپ 1387، 327 صفحه، 36000 ریال

 

مقدمه: دکتروحید نوشیروانی کتاب «رازسرمایه» را بسیار مهم و پرمحتوا می‌خواند و در مقدمه‌ای اینگونه می‌نویسد: «کتاب به‌طور خاص در مورد ایران کاربرد دارد، زیرا این کشور همواره از عدم امنیت حقوق مالکیت رنج برده و وضعیت کنونی بخش مالی آن هم چندان مطلوب به نظر نمی‌رسد.

 

[TABLE=align: left]

[TR]

[TD=width: 100%]

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

کشورهای ثروتمند از حقوق مالکیت مطمئن، حکومت قانون و نهادهای توسعه یافته در اقتصاد کلان برای اجرای سياست‌هاي پولی و مالی کارآمد برخوردارند. در حالی که در کشورهای فقیر جهان چنین ضوابطی یا وجود ندارد یا در مرحله ابتدایی خود هستند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و با توجه به نکته فوق می‌توان گفت که تحلیل دوسوتو به‌طور خاص به ایران مربوط می‌شود.» دوسوتو و تیم تحقیقاتیش به یافته جالب و تازه‌ای رسیده‌اند: فقرای جهان دارایی‌های لازم، باارزش فوق‌العاده بالایی را برای سرمایه‌داری موفق انباشت کرده‌اند. که ارزش این دارایی‌ها آن‌قدر هست که آنها را از عقب‌ماندگی نجات دهد. پرسش اساسی کتاب این است: پس چرا این کشورها هنوز عقب مانده هستند؟

ساختارکتاب: کتاب شش فصل دارد و فصل هفتم نتیجه‌گیری است. فصل اول«پنج راز سرمایه»را بررسی می‌کند که پی و اساس باقی فصول است. فصل اول با این جمله متفکرانه آغاز می‌شود: زمان بیشترین کامیابی نظام سرمایه‌داری زمان بحران آن است. با این پیش فرض که تمامی جهان به هم وابسته هستند و هر بحرانی در گوشه‌ای از جهان باعث بحران در نقاط دیگر جهان می‌شود، از این بابت در کشورهای غربی نگرانی فزاینده‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه شکست اکثریت کشورهای جهان برای پیاده کردن سرمایه‌داری نهایتا اقتصاد کشورهای ثروتمند را به رکود خواهد کشانید. پنج رازی که دوسوتو مهم می‌داند به این ترتیب هستند: 1- راز نبود اطلاعات، 2- راز سرمایه، 3- راز آگاهی سیاسی، 4- درس‌های آموخته نشده از تاریخ ایالات متحده، 5- راز شکست قانونی: چرا قوانین مالکیت خارج از غرب کار نمی‌کند؟ این پنج راز در ادامه کتاب مورد بررسی و کنکاش قرار می‌گیرد.

فصل دوم: راز نبود اطلاعات: دوسوتو معتقد است که اگر وضعیت مالکیت مشخص نباشد هزاران مشکل دیگری به‌وجود می‌آید که گرفتاری‌های کشورهای عقب مانده است. اگر حقوق مالکیت شخصی تعیین نشود نمی‌توان از مردم توقع پرداخت دیون داشت، منابع به راحتی قابل تبدیل به پول نیستند، مالکیت قابل تقسیم به سهام نیست، شرح دارایی‌ها استاندارد نبوده و با سادگی قابل مقایسه نیستند و قوانین حاکم بر مالکیت از محله‌ای به محله دیگر و حتی از خیابانی به خیابان دیگر تغییر می‌یابد. این وضع آشفته یکی از علل مهم عقب ‌ماندگی است.

این کتاب آنقدر مطلب دارد که واقعا نمی‌توان از آنها گذشت که به علت کمبود فضا از آنها چشم‌پوشی می‌کنیم، ولی یک نکته که در این فصل خودنمایی می‌کند این است که: «ما پی بردیم که در بخش سرمایه ناکافی مردم برای ساخت و ساز به تعداد درهایی که قانونا به رویشان بسته است راه‌های فرار پیدا می‌کنند.»

فصل سوم همان نام کتاب است:«راز سرمایه». دوسوتو به این نتیجه می‌رسد که: سرمایه نتیجه کشف و آزاد کردن انرژی بالقوه از تریلیون‌ها آجری است که فقرا در ساختمان‌های خود انباشت کرده‌اند.

فصل چهارم به نام«راز آگاهی سیاسی»است. کوتاهی نظم قانونی در گام برداشتن با تحولات سریع و شگفت‌آور اقتصادی و اجتماعی کشورهای در حال توسعه، مهاجران جدید را وادار کرده تا جایگزین‌های «خارج از قانون» برای قوانین رایج ایجاد کنند. کارآفرینی در غرب به این علت موفق شد که قانون همه را تحت یک نظام واحد مالکیت قرارداد و به آنها امکانات همکاری و تولید مقادیر زیادی از ارزش اضافی را در بازار گسترش یافته داد.

هنگامی که مهاجران از کشورهای در حال توسعه به کشورهای پیشرفته می‌روند نهایتا نهادهای کاملا توسعه یافته آنها را به داخل یک نظام مالکیت شبکه‌ای جذب می‌کنند که به آنها در تولید ارزش اضافی کمک می‌نماید. مردمی که اگر در داخل کشور خودشان مهاجرت می‌کنند با این روش همساز نمی‌شوند. بنابراین عدم شفافیت سیاسی شامل ناآگاهی از رشد بخش«خارج از قانون»و سقوط نظام قانونی موجود می‌باشد.

دوسوتو می‌نویسد که مطالعات من که شامل هزاران صفحه می‌شد مرا به این نتیجه رسانید که‌ گذار به نظام‌های مالکیت قانونی یکپارچه، ارتباط کمی با فناوری داشت. تغییر مهم تطبیق قانون با نیازهای اجتماعی و اقتصادی اکثریت جمعیت بود. (از اینجا به بعد بسیار مهم است)تدریجا، کشورهای غربی توانستند قبول کنند که قراردادهای اجتماعی که «خارج از قوانین» رسمی منعقده شده یک منبع مشروع قانون بوده‌اند و هم راه‌های جذب این قراردادها را پیدا نمایند. قوانینی در جهت خدمت به تشکیل سرمایه و رشد اقتصادی عامه پسند وضع شد. نگرانی کشورهای غربی از بی‌قانونی ظاهری در کشورهای در حال توسعه در مورد جنایت و ... نیست، بلکه تقابل بین قانونگذاری در سطح توده‌های مردم و قانونگذاری در سطح بالا بود. مطالب فوق بحث فصل پنجم کتاب بود.

این گفته دوسوتو در فصل ششم کتابش می‌تواند دلیلی قانع‌کننده برای سخنی که در ابتدای این یادداشت آورده شد، باشد: توجیه اقتصادهای زیرزمینی این کشورها (در حال توسعه)، که معمولا 50 تا 80 درصد مردم در آن اقتصادها کار می‌کنند، برحسب فرار از مالیات، حتی در بهترین حالت هم، تا‌اندازه‌ای نادرست است.

اکثر مردم به این دلیل به بخش«خارج از قانون» متوسل نمی‌شوند که یک پناهگاه مالیاتی است، بلکه به این دلیل به سوی آن می‌روند که قانون موجود، هر‌اندازه هم که با دقت نوشته شده باشد، به نیازها یا تمایلات آنها توجه نمي‌كند و بنابراین کارکردن در بخش زیرزمینی هزینه‌های کمتری را به آنها تحمیل می‌کند.

نتیجه: نتیجه این کتاب روشن است:نظام سرمایه‌داری در خارج از غرب بحرانی است، نه به دلیل اینکه در خارج از غرب جهانی شدن در حال شکست است، بلکه کشورهای در حال توسعه قادر نیستند سرمایه‌هایشان را جهانی کنند. کشورهای در حال توسعه بیشتر مصرف‌کننده محصولات جهانی هستند، محصولاتی مانند کفش‌های ورزشی با مارک‌های جهانی، محصولات الکترونیکی همین‌طور و سایر موارد. کشورهای در حال توسعه حتی اگر به آگاهی‌ای که دوسوتو به آن اشاره می‌کند برسند نیز باز کلی مسیر طی کرده‌اند: آنها کاملا آگاه هستند که هنوز در پیرامون بازی سرمایه‌داری معطل مانده‌اند و در آن هیچ سهمی ندارند. در پایان این گفته دوسوتو بسیار ارزشمند است: من یک سرمایه‌دار محافظه‌کار نیستم و به سرمایه‌داری اعتقاد ندارم، اما تنها راهی که می‌توان فقرا را نجات دهد، فرصت‌های برابر ایجاد کند و به طور کلی تنها بازی قابل اعتنا و واقعی است، نظام سرمایه‌داری است.

[*Mahla* 3,410]

اقتصادسنجی کم‌خطر

 

(Mostly Harmless Econometrics)

 

سید محمد کریمی

 

دنیای اقتصادسنجی دائما در حال گسترش است. روش‌های اقتصادسنجی نیز بسیار پیشرفته‌تر شده‌اند. با وجود این، منوی مدرن روش‌های اقتصادسنجی حتی برای کسانی که مهارت فراوانی در کار با اعداد دارند، مغشوش و گیج‌کننده به نظر می‌رسد.

 

[TABLE=align: left]

[TR]

[TD=width: 100%]

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

خوشبختانه تمامی اقلام این منو به یک اندازه مهم و ارزشمند نیستند؛ چرا که برخی از اقلام عجیب و غریب این منو به نحوی غیره ضروری پیچیده بوده و حتي «خطرناک»اند. افزون بر این، روش‌های اساسی اقتصادسنجی کاربردی (applied econometrics) عمدتا بدون تغییر مانده‌اند. البته تفسیر این ابزارهای اساسی دقیق‌تر شده است. کتاب اقتصادسنجی کم‌خطر که نویسندگانش (Angrist & Pischke) آن را یک کتاب همراه می‌دانند، از این منظر به اقتصادسنجی می‌نگرد و سعی دارد که جنبه کاربردی‌تر و به زعم خودشان، کم‌خطرتر اقتصادسنجی را باز نمایی کند. بنابراین، این کتاب می‌تواند راهنمای جیبی یک محقق تجربی درباره ضروریات اقتصادسنجی یک تحقیق باشد.

مهم‌ترین اقلام جعبه ابزار یک اقتصادسنج کاربردی به شرح زیر است:

۱ - الگوهای رگرسیونی که برای کنترل متغیرهایی طراحی شده‌اند که ممکن است شناسایی اثر علی مورد نظر (causal effect) را مخدوش کنند.

۲ - الگوهای متغیرهای ابزاری (instrumental variables) برای تمیز آزمایش‌های واقعی (real experiments) از آزمایش‌های طبیعی (natural experiment).

۳ - راهبردهایی از نوع تفاضل تفاوت (difference-in-difference) که از مشاهده‌های تکرار شونده استفاده می‌کنند تا اثر عوامل مشاهده نشده و از قلم افتاده (unobserved omitted variables) را لحاظ کنند.

استفاده کارساز از این تکنیک‌های اساسی نیازمند یک شالوده مفهومی قوی و نیز درکی عمیق از ظرایف استنباط آماری است. کتاب این هر دو جنبه اقتصادسنجی کاربردی را به طور استادانه‌ای پوشش داده است.

دیدگاه نویسندگان کتاب درباره این که در اقتصادسنجی کاربردی چه چیزی دارای اهمیت اساسی است از تحقیقات تجربی گسترده ایشان و سال‌ها تدریس و راهنمایی دانشجویان دکترا سرچشمه گرفته است و چنان‌که ادعا شده است، این کتاب با در نظر گرفتن نیازهای یک دانشجوی دکترای اقتصاد به رشته تحریر درآمده است. با وجود این، این کتاب به راحتی می‌تواند مورد استفاده خوانندگان و محققانی از سایر رشته‌ها که نیاز مبرم به پاسخ‌های کاربردی مفید درباره انتخاب تکینک و تفسیر یافته‌های خود دارند، قرار گیرد؛ چرا که ریزه کاری‌های کاربردی اقتصادسنجی تفاوت بنیادین با ریزه‌کاری‌های کاربردی سایر علوم اجتمايی ندارند. در واقع، هر آنکس که علاقه‌مند به استفاده از داده در تحلیل سیاست‌گذاری‌های بخش عمومی است، مجبور به کاربری درست و هدفمند نتایج آماری است.

براین اساس، هر آنکس که علاقه مند است که استنباط مفیدی از دادهای مربوط به انسان‌ها داشته باشد، می‌تواند یک اقتصادسنج کاربردی نامیده شود.

متون بسیاری هستند که به عنوان راهنمای روش‌های تحقیق مطرح اند و این کتاب نیز هم پوشانی‌هایی با آنها دارد. با وجود این، این کتابچه همراه از چندین منظر با یک متن اقتصادسنجی متفاوت است: اول اینکه، نویسندگان کتاب معتقدند که با ارزش‌ترین تحقیق تجربی، تحقیقی است که از داده‌ها استفاده می‌کند تا به پرسش‌های علی مشخصی پاسخ گوید و این پاسخگویی می‌بایست در فضايی به دست آمده باشد که شرایط آزمایشگاهی تصادفی (randomized clinical trial) را شبیه‌سازی کند. این دیدگاه است که رویکرد نویسندگان به اغلب پرسش‌های تجربی را شکل می‌دهد، اما در غیاب یک آزمایش واقعی (real experiment)، آنها به دنبال مقایسه‌های به خوبی کنترل شده یا شبه‌آزمایش‌های طبیعی (natural quasi-experiments) هستند. هر چند که در بررسی هر پرسش، شبه آزمایش‌های متنوعی می‌توانند موردنظر باشند، اما روش‌های اقتصادسنجی مورد استفاده در همه موارد همیشه نسبتا ساده است. این گونه است که این کتاب کوچک است؛ چون در مقایسه با متون رایج اقتصادسنجی متمرکزتر است، بر مفاهیم بنیادین و ابزارهای آماری ساده تاکید می‌کند و اغلب آنها را در قالب مثال‌های متعدد نشان می‌دهد.

تمایز دوم این کتاب در برخورد سهل و ممتنع آن با مسائل است. اغلب متون اقتصادسنجی، الگوهای اقتصادسنجی را بسیار جدی انگاشته و آنها را وحی‌منزل می‌دانند. این کتاب، اما توجه ویژه‌ای به شکست فروض کلاسیک شناخته شده نظیر هم خطی (linearity) و واریانس همسانی (homoskedasticity) دارد، اما در عین این که یک رویکرد متساهل و کمتر ملالغتی اتحاذ شده است، در جای‌جای این کتاب اخطارهایی نیز در این مورد داده شده است. در واقع، اصل اساسی که شالوده مباحث این کتاب است، این طرز تفکر است که تقریبا همیشه برآوردها دارای تفسیرهای ساده‌اند؛ تفسیرهایی که اساسا کمتر از انتخاب مدل ناشی می‌شوند. پس اگر برآوردهای شما برآوردهایی نیستند که می‌خواهید، ایراد از اقتصادسنج است نه از اقتصادسنجی! یک مثال برجسته در این مورد، رگرسیون خطی است که اطلاعات مفیدی را درباره تابع میانگین مشروط (conditional mean function) ارائه می‌دهد، فارغ از اینکه شکل این تابع به چه صورت است. به همین ترتیب، روش‌های متغیرهای ابزاری یک اثر علی میانگین را برای یک جمعیت خوش‌تعریف برآورد می‌کنند؛ حتی اگر متغیر ابزاری مورد استفاده بر هیچ یک از افراد جمعیت مورد استفاده اثر نکند. استحکام (robustness) مفهومی ابزارهای اساسی اقتصادسنجی را بسیاری از محققان به طور شهودی دریافته‌اند، اما نظریه‌ای که در پس پرده این استحکام نهفته است، در کمتر متنی نشان داده شده است. این کتابچه همراه، از این نظر که نگرانی چندانی بابت کارآيی مجانبی (asymptotic efficiency) ندارد نیز از اغلب متون اقتصادسنجی متمایز است. در عوض، اغلب مباحث مربوط به استنباط درباره نمونه‌های کوچک هستند. پیش نیاز عمده درک محتویات کتاب شناخت ابتدایی از آمار و احتمالات است. به ویژه، خواننده‌ها باید بتوانند به راحتی بتوانند از ابزارهای مقدماتی استنباط آماری مانند آماره t و انحراف استاندارد استفاده کنند. آشنايی با مفاهیم پایه‌ای احتمالات همچون امید ریاضی نیز مفید است، اما پیچیدگی‌های ریاضی غیر ضروری مورد نیاز نیست. به‌رغم بسیاری از متون سطح بالای اقتصادسنجی، از جبر خطی ساده در این کتاب استفاد شده است. به همین دلیل است که این کتابچه همراه، در مقایسه با کتاب‌های رقیب، به راحتی قابل خواندن است.

در نهایت، باید گفت که نام کتاب از سری کتاب‌های شعف‌انگیز داگلاس آدامز (راهنمای یک مسافر میان جاده به کهکشان the Hitchhiker’s Guide to Galaxy و کم‌خطرتر Mostly Harmless) که نویسندگان کتاب تحت تاثیر آنها بوده اند، با الهام گرفته شده است.

شما می‌توانید کتاب را در

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

مشاهده کنید و بخوانید.

* منبع: رستاك

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[moein.s 18,983]

اکتبر سال 1994 شخصی به نام دکتر آنتاناس ماکوس که یک استاد فلسفه و ریاضیات بود به عنوان شهردار بوگوتا پایتخت کلمبیا انتخاب شد. آن گونه که گفته شده است این شهر به عنوان پایتخت قتل

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

معروف بوده است و مقامات شهر در فساد شهره بوده اند. در واقع اهالی بوگوتا از این همه نابسامانی به جان آمده و به دنبال چاره ای می گشتند که نهایتا به دکتر ماکوس به عنوان یک ضد سیاستمدار متوسل شدند.

 

اما شنیدنی است که دکتر ماکوس برای مقابله با ناهنجاری های در شهر بوگوتا از روشهای جالبی استفاده کرد. مثلا در سر چهارراه ها گروه های پانتومیم به کار گماشت که متشکل از دانشجویان تئاتری بودند که صورت خود را سفید و سیاه کرده بودند و هر کسی را که تخلفی می کرد مسخره می کردند. مثلا اگر عابر پیاده ای از

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

رد می شد به دنبالش می افتادند و ادایش را در می آوردند و همین باعث شد که شهروندان از ترس مسخره شدن از تخلف بپرهیزند.با گذشت چند ماه، درصد افراد پیاده ای که به علائم راهنمایی توجه و مطابق آن ها رفتار می کردند از 26 درصد به 75 درصد رسید. در حقیقت استقبال از این طرح و موفقیت آن در کاهش خلاف چنان چشم گیر بود که دکتر ماکوس 400 نفر دیگر پانتومیم کار استخدام کرد تا خدمات این گروه ها به سراسر شهر گسترش یابد.

 

این تنها بخشی از کارهای به ظاهر ساده بود که توسط دکتر ماکوس انجام شد و اتفاقا در نظم بخشی به شهر نتیجه داد.دکتر ماکوس معتقد بود که تلاش برای تغییر نگرش مردم، می بایست رکن اساسی اصلاحات او را تشکیل دهد و نیز این که تحول در فرهنگ مدنی شهروندان کلید حل معضلات بی شمار شهر بوگوتا به شمار می آید...تنها اقتصاددانان بسیار کوته فکر ممکن است معتقد باشند که

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

صرفا از پاداش ها یا مجازات های ملموس و مادی تاثیر می پذیرد. درست است که افراد به انگیزه های

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

شفاف و مستقیم واکنش نشان می دهند اما ممکن است به انگیزه های ناشناخته ای که از قراردادهای اجتماعی یا وجدان فردی شان نشات می گیرند نیز واکنشهای قاطعی نشان دهند

از کتاب تبهکاران اقتصادی: فساد، خشونت و فقر ملت ها

 

نوشته ریموند فیسمن و ادوارد میگل. ترجمه فرخ قبادی. نشر نگاه معاصر

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

نگاهی به فصل های مختلف کتاب

 

 

کتاب تبهکاران اقتصادی (فساد، خشونت و فقر ملتها) نوشته ریموند فیسمن و ادوارد میگل با ترجمه بسیار روان، دلکش و خواندنی دکتر فرخ قبادی توسط انتشارات نگاه معاصر در سال 1388 به شکلی نیکو منتشر گردیده است. نویسندگان کتاب اساتید نسبتا جوان حوزه اقتصاد توسعه در دانشگاه های ممتاز آمریکا هستند که رویکرد جدیدی را به مسائل قدیمی اقتصاد توسعه برگزیده اند و در این مسیر مشغول به تحقیق و پژوهش هستند. آنها یافته های خود را که به شکل مقالات پژوهشی و علمی در ژورنال های آکادمیک با استانداردهای دشوار علمی منتشر کرده بودند و از این رو شاید برای عموم مردم قابل فهم و استفاده نبود را اینک با زبانی ساده و همه فهم و در عین حال شیرین و خواندنی عرضه کرده اند و از همه پیچیدگی های ریاضی و آماری و مدلسازی مربوط به نگارش مقالات علمی در این کتاب صرف نظر نموده اند. ازاینرو کتاب گزارشی همه فهم و جذاب از مقالات تحقیقی نویسندگان کتاب به شمار می رود.

 

 

کتاب تبهکاران اقتصادی (فساد، خشونت و فقر ملتها) نوشته ریموند فیسمن و ادوارد میگل با ترجمه بسیار روان، دلکش و خواندنی دکتر فرخ قبادی توسط انتشارات نگاه معاصر در سال 1388 به شکلی نیکو منتشر گردیده است. نویسندگان کتاب اساتید نسبتا جوان حوزه اقتصاد توسعه در دانشگاه های ممتاز آمریکا هستند که رویکرد جدیدی را به مسائل قدیمی اقتصاد توسعه برگزیده اند و در این مسیر مشغول به تحقیق و پژوهش هستند. آنها یافته های خود را که به شکل مقالات پژوهشی و علمی در ژورنال های آکادمیک با استانداردهای دشوار علمی منتشر کرده بودند و از این رو شاید برای عموم مردم قابل فهم و استفاده نبود را اینک با زبانی ساده و همه فهم و در عین حال شیرین و خواندنی عرضه کرده اند و از همه پیچیدگی های ریاضی و آماری و مدلسازی مربوط به نگارش مقالات علمی در این کتاب صرف نظر نموده اند. ازاینرو کتاب گزارشی همه فهم و جذاب از مقالات تحقیقی نویسندگان کتاب به شمار می رود. خواندن این کتاب برای عموم مردم به طور عام و دانش آموختگان حوزه اقتصاد توسعه به طور خاص این پیام را منتقل می کند که چگونه حوزه اقتصاد توسعه که بیش از یک دهه در رخوت به سر می برد اینک با بکارگیری رویکردهای جدید و ابزارهای پژوهشی نوین جان تازه ای یافته و مجددا به عرصه ای جذاب در تحقیقات اقتصادی بدل گردیده است. مسئله فقر، فساد و خشونت مسائل مهم و جدی ای هستند که سالهاست جوامع در حال توسعه با آن روبرو بوده و هنوز نتوانسته اند از چنبر آن خلاصی یابند. لذا سوال در مورد اینکه چطور می توان از تله فقر رهایی یافت، چگونه می توان با فساد مبارزه کرد و راه حل مقابله با خشونت و ناامنی ها و منازعات درون کشوری چیست سوالاتی قدیمی به شمار می روند و به نظر می رسد که هنوز پاسخ های کامل و درخوری برای آنها پیدا نشده است. لذا اقتصاددانان جدید حوزه توسعه از جمله نویسندگان این کتاب هم خود را صرف یافتن پاسخ هایی بهتر برای این سوالات بزرگ بشری کرده اند. پیچیدگی مسئله کشورهای در حال توسعه در این است که ظاهرا این مقولات بهم پیوسته اند و هر کدام مقوم دیگری می باشد. تا وقتی منازعات درون کشوری هست، زمینه برای سرمایه گذاری وجود ندارد و به طور طبیعی فقر رشد می کند. با گسترش فقر خشونت تشدید می شود. نقش زیانبار فساد در رشد اقتصادی و به تبع آن فقر نیز مسئله ای است که از دیرباز مورد شناسایی واقع گردیده و مسئله جدیدی به شمار نمی رود. حال بیاییم و ببینیم که نویسندگان کتاب چگونه توانسته اند ابعاد جدیدی از این مسائل قدیمی را شناسایی و تحلیل کنند.

 

 

 

فصل اول کتاب نوعی مقدمه بر کتاب است که رابطه مقولات گفته شده را تشریح کرده و میان دو رویکرد سیاست گذارانه برای مقابله با آنها تفکیک قائل می شود. یک رویکرد که سخنگوی آن جفری ساکس به شمار می رود بر مداخله نهادهای بین المللی و کمک های مالی کشورهای توسعه یافته تاکید دارد. رویکرد دیگر که سخنگوی آن ایسترلی است دقیقا عکس این موضع را اتخاذ کرده و بی حاصلی کمک های خارجی و مداخله نهادهای بین المللی را یاد آور شده و تقویت نهادهای حکمرانی را شرط لازم (و حتی کافی) برای اثربخشی کمک های خارجی بر می شمرد.

 

فصل دوم کتاب تحت عنوان شرکت سهامی سوهارتو به این سوال می پردازد که چگونه می توان تاثیر فساد مسئولین سیاسی را شناسایی کرد. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه عرصه کسب و کار با زد و بندهای سیاسی پیوند خورده است. در نبود نهادهای حامی حقوق مالکیت و امنیت سرمایه گذاری، مسئولین سیاسی هستند که تعیین می کنند از کدام بنگاه اقتصادی حمایت صورت گیرد و کدامیک مورد تعرض واقع شوند. همین امر زمینه بند و بست میان بنگاه های اقتصادی و مسئولین سیاسی را فراهم می کند. تخلف در مناقصات دولتی و پروژه های بزرگ نیز وجه دیگری از این مسئله است. حضور آقازاده ها در شرکت های بخش خصوصی و واگذاری پروژه ها به این شرکت ها پدیده رایجی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است. این فصل روی کشور اندونزی در زمان حاکمیت سوهارتو به عنوان نمونه ای از این مسئله متمرکز شده و مداخلات پسر سوهارتو در فضای کسب و کار را در کانون تحقیق خود قرار داده است. سوال محقق این است که این پیوندهای سیاسی تا چه حد در اقتصاد اندونزی گسترده است؟ راه حل بدیعی که یافته اند این است که هرگاه حیات و سودآوری شرکت منوط به پیوندهای سیاسی باشد، تلاطمات سیاسی باید اثر خود را روی ارزش سهام آن شرکت منعکس کند. لذا محققان تغییر قیمت سهام برخی از شرکت ها را به تبع طرح اخباری مبنی بر مریضی و یا مرگ سوهارتو علامتی از این رابطه نامیمون قلمداد کرده و دریافته اند که ابعاد این مشکل بسیار بزرگ و قابل توجه است. به احتمال زیاد خوانندگان ضمن مطالعه شرح دلکش و جذابی از فعالیت های اقتصادی خاندان سوهارتو از گستره فساد در این کشور شوکه خواهند شد.

 

فصل سوم کتاب به مقوله قاچاق می پردازد. قاچاق پدیده ای غیررسمی است و از این رو وجود تخمین های مربوط به آن همواره محل مناقشه بوده است. این فصل روی قاچاق میان هنگ کنگ و چین متمرکز شده و شرحی از فعالیت های قاچاق یکی از بزرگترین قاچاقچیان چینی عرضه می کند. در این فصل نویسندگان به خوبی نشان می دهند که اولا وقتی تعرفه های بالا وجود دارد زمینه قاچاق فراهم می شود و ثانیا وقتی نرخ های تعرفه برای کالاهای مشابه متفاوت باشد زمینه اظهارکذب کالا متناسب با تعرفه پایین تر فراهم می شود. به عنوان مثال وقتی تعرفه واردات گوشت بوقلمون کمتر از مرغ باشد، قاچاق چیان انگیزه می یابند تا گوشت های مرغ وارداتی خود را گوشت بوقلمون جا زنند. راه حل بدیع نویسندگان برای تخمین میزان قاچاق این است که معمولا کشورهای صادرکننده تعرفه ای بر صادرات وضع نمی کنند و از این رو افراد انگیزه ای برای اظهارنظر غیرواقع ندارند. اما کشورها عموما بر واردات تعرفه وضع می کنند که این امر انگیزه کم اظهاری را بوجود می آورد. به همین دلیل یک راه شناسایی میزان قاچاق مقایسه آمار صادرات کشور الف به کشور ب از فلان کالا با آمار میزان واردات کشور ب از کشور الف از همان کالاست. هر گاه این دو رقم با هم همخوان نباشند مشخص می شود که پدیده کم اظهاری و قاچاق رخ داده است.

 

فصل چهارم کتاب به سوال قدیمی تاثیر فرهنگ یا مکانیزم های اقتصادی بر رفتارهای انحراف آمیز را در کانون توجه قرار می دهد. بسیاری از مردم فرهنگ را عامل رفتارهای انحراف آمیز و ناهنجار می شمرند در حالیکه اقتصاددانان بر اهمیت مکانیزم انگیزشی انگشت تاکید می گذارند. نویسندگان موردی را یافته اند که در آن هیچ مکانیزم تشویق و یا تنبیه برای رفتار ناهنجار وجود نداشته اما این رفتار ناهنجار به میزان مختلف رخ داده است. مثال مورد توجه آنها تخلف دیپلمات های مستقر در سازمان ملل در پارک خودروهای شان است. از آنجا که شهرداری نیویورک نمی تواند خودروهای متخلف دیپلمات ها را ملزم به پرداخت جریمه کند می توان به بررسی این مسئله پرداخت که دیپلمات های کشورهای مختلف با فرهنگ های متفاوت نسبت به فساد و نقض قانون در چنین وضیعتی چگونه رفتار می کنند. یافته هیجان انگیز این نویسندگان این است که بسیاری از کشورها که بر اساس شاخص های متعارف جهانی فاسد قلمداد می شوند، دیپلمات های شان نیز به دفعات بیشتری تخلفات راهنمایی رانندگی به شکل پارک غیرمجاز مرتکب می شوند.

 

فصل پنجم کتاب بر مسئله منازعات مسلحانه داخلی متمرکز است. اینکه دلیل منازعات درون کشوری چیست سالهاست که محل نظریه پردازی قرارداشته اما تنها این اواخر است که اقتصاددانان به این عرصه وارد شده و تحلیل های مبتنی بر مدل های اقتصادی را عرضه کرده اند. تحلیل رایج این است که فقر و فلاکت موجب بروز منازعات قومی و نژادی و استقلال طلبی ها می گردد و اینگونه منازعات نیز به سهم خود فقر و فلاکت را تشدید می کند. یکبار دیگر مسئله مرغ و تخم مرغ ظاهر می شود اما در این میان نویسندگان یک عامل برونزا را پیدا کرده اند و حول آن نظریه پردازی کرده اند. این عامل برونزا میزان بارندگی است. یافته های آنها نشان می دهد که هرگاه میزان بارندگی کاهش می یابد درآمد کشاورزان آفریقایی شدیدا کاهش پیدا می کند و به تبع آن انگیزه برای منازعات مسلحانه افزایش می یابد. نتیجه سیاست گذاری که از این تحلیل بدست می آید این است که باید کمک های خارجی را در زمان کاهش بارندگی اعطا نمود تا زمینه منازعات مسلحانه را کاهش داد.

 

فصل ششم کتاب بر مسئله کشتن سالخوردگان تحت عنوان جادوگر کشی متمرکز است. این سنت در برخی مناطق آفریقا وسیعا رواج دارد اما تحلیل نویسندگان کتاب این است که ریشه آن را نباید در فرهنگ این جوامع جستجو کرد بلکه باید آن را پیامد وضعیت اقتصادی آنجا دانست. وقتی که درآمد آنقدر کاهش می یابد که غذا به اندازه کافی نباشد، سالخوردگان صرفا یک عامل هزینه به شمار می روند. به همین دلیل توجیهات فرهنگی برای خلاصی از این مرکز هزینه فراهم می شود. توصیه سیاست گذاری مبتنی بر این تحلیل این است که اگر بتوان مستمری برای افراد سالخورده تعیین نمود، نه تنها سالخوردگان عامل هزینه به شمار نخواهند رفت بلکه یک عامل درآمدزا قلمداد می شوند و برای خانواده های فقیر ارزش فوق العاده ای خواهند یافت.

 

فصل هفتم کتاب به تبعات جنگ و منازعات نظامی بین المللی توجه دارد. جنگ ها جز خرابی چیزی به دنبال ندارند اما آیا کشورها می توانند به سرعت خرابی ها را ترمیم کنند؟ نرخ رشد مناطق تخریب شده در جنگ در سال های پس از جنگ چگونه است؟ نویسندگان کتاب آمار مربوط به بمباران مناطق مختلف در ویتنام را از آرشیو ارتش آمریکا مورد استفاده قرار داده تا شاخصی از تخریب مناطق گوناگون ویتنام فراهم کنند. آنها دریافتند که هرچه میزان تخریب یک شهر بیشتر باشد، نرخ رشد آن در سال های پس از جنگ بیشتر بوده و به همین دلیل برخی کشورهای جنگ زده توانستند به سرعت به روند رشد و توسعه برگردند. در مورد ویتنام دولت مرکزی نقش قابل توجهی ایفا نمود. همین امر موجب گردید تا نویسندگان معتقد شوند که راه حل منازعات داخلی در کشورهای مختلف آفریقا مداخلاتی در جهت بهبود حکمرانی این مناطق است به نحوی که انگیزه بازگشت به حالت نزاع و ستیزهای داخلی به کلی از بین برود.

 

فصل هشتم به تشریح متدولوژی جدید مورد استفاده در حوزه اقتصاد توسعه می پردازد. بنا به توصیف نویسندگان، همانگونه که محققین عرصه دارویی و پزشکی شرایط آزمایشگاهی برای سنجش اثرات داروهای جدید را فراهم می کنند، محققین اقتصاد توسعه نیز می توانند از همین روش های آزمایشگاهی و تجربی برای سنجش اثرات سیاست های فقرزدایی استفاده کنند. به عنوان مثال نویسندگان آزمایشی را شرح می دهند که در آن راه حل های مختلف برای کاهش فساد در انجام پروژه های عمرانی نظیر راهسازی در روستاهای آفریقا مورد سنجش قرار می گیرد. در برخی مناطق روستایی وعده داده می شود که کمک های خارجی برای ساخت راه بعدا توسط متخصصین حسابداری و حسابرسی مورد ارزیابی قرار می گیرد. در برخی مناطق دیگر مردم عادی نیز در تصمیم گیری پیرامون ساخت راه مشارکت داده شده و نهایتا در برخی مناطق هیچ اقدام جدیدی جز واگذاری کمک های خارجی صورت نمی گیرد. بررسی های موشکافانه نشان داده که در روستاهای دسته اول میزان فساد در انجام پروژه های عمرانی به شدت کاهش یافته و کیفیت خدمات ارائه شده افزایش داشته است. این مثال از این جهت عرضه شده تا کارایی شیوه "ارزیابی برنامه تصادفی شده" تشریح گردد. این روش عرصه جدیدی پیش روی محققین اقتصاد توسعه قرار می دهد تا به ارزیابی توصیه های سیاستی خود بپردازند.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام