رفتن به مطلب

ارسال های توصیه شده

دیالیز

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
یکی از شیوه‌های درمان جایگزینی کلیه‌است که تقریباً از دو دهه پیش رواج فزاینده‌ای یافته‌است که اساسا به دلیل سهولت و مناسب بودن و قیمت پایین آن است. در دیالیز صفاقی، انتقال آب و مواد حل شونده از خلال غشا که دو کمپارتمان حاوی مایع را از هم جدا می‌کند، انجام می‌شود. این دو کمپارتمان عبارت‌اند از: خون موجود در کاپیلرهای صفاقی که در نارسایی
برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
حاوی مقادیر بیشتری اوره، کراتینین، پتاسیم و... است و محلول دیالیز در حفره صفاقی که بطور معمول حاوی سدیم، کلر استات و لاکتات است که با غلظت بالای گلوکز هیپراسمولار شده‌است. غشای صفاق به عنوان یک صافی عمل می‌کند، واقعا یک غشا هتروژن، نیمه تراوا و حاوی سوراخها در اندازه‌های مختلف است که آناتومی و فیزیولوژی پیچیده‌ای دارد.

جریانهای انتقالی در انجام جایگزینی انتشار: مواد حل شونده اورمیک و پتاسیم بر اساس شیب غلظت از مویرگهای خون صفاق به محلول دیالیز صفاقی منتشر می‌شوند در حالیکه گلوکز، لاکتات در مقیاس کمتر، کلسیم در مسیری معکوس از محلول دیالیز وارد خون می‌شوند.

لینک به دیدگاه

فيزيولژى دياليز صفاقى

 

پردهٔ صفاق (پريتونيوم PeriToneum)، پرده اى است با سطحى حدود ۲ مترمربع که حفرهٔ شکمى را مى پوشاند. اين پرده از دو لايهٔ احشائى و جدارى تشکيل شده است. حفرهٔ صفاق، فضاى موجود بين پردهٔ صفاق احشائى و جدارى را مى گويند. در حالت عادى حفرهٔ صفاق داراى ۱۰۰ ۵۰ ميلى متر مايع براى خاصيت لغزندگى است ولى در طى دياليز صفاقى مى تواند محلول فيزيولوژيک يا مايع دياليز را در خود جا داده و تا حدود ۴۰ مترمربع افزايش سطح يابد.پردهٔ صفاق يک غشاء نيمه تراوا است. تبادل آب و املاح بين عروق ريز پردهٔ صفاق و مايع دياليز موجود در حفرهٔ صفاق با روش انتشار و اسمز انجام مى شود، به نحوى اين غشاء براى آب و ذرات کوچک تراوا است و براى مولکول هاى درشت تراوائى کمترى دارد. در نتيجه آب و بسيارى از يون هاى محلول در آب از طريق سوراخ ها و شکاف هاى غشاء صفاق عبور مى کنند ولى مولکول هاى درشت گلبول هاى خون و پروتئين ها قادر به عبور از اين شکاف نيستند.

لینک به دیدگاه

اهداف و موارد استفادهٔ دياليز صفاقى

 

اهداف دياليز صفاقي، کمک به دفع مواد سمى و مواد زائد متابوليک و کمک به برگشت تعادل طبيعى مايعات و الکتروليت هاى بدن است. در مبتلايان به نارسائى کليه که قادر به تحمل همودياليز يا پيوند کليه نيستند، در بيمارانى که نسبت به تغييرات سريع مايعات الکتروليت ها حساس هستند يا بيمارانى که مبتلا به ديابت يا بيمارى قلبى عروقى هستند و دسترسى عروقى در آنها مشکل است، بيمارانى که به هر علتى نمى توان در آنان از هپارين سيستميک استفاده کرد، دياليز صفاقى بسيار مؤثرتر است.

لینک به دیدگاه

دسترسى به صفاق

 

کليد موفقيتدياليز صفاقى خوب، دسترسى دائمى و مطمئن به حفرهٔ صفاق است.

 

با وجود اينکه عفونت هاى مرتبط با کاتتر (لوله) کاهش يافته ولى هنوز اين عفونت ها مهمترين عامل شکست اين روش و سوق دادن بيماران به همودياليز است بنابراين استفاده از لوله (کاتتر) خوب و روش اصولى و بهداشتى گذاشتن اين کاتتر بسيار ضرورى است.

 

بهترين کاتتر، کاتترى است که بيشترين جريان ورودى و خروجى مايع را با کمترين احتمال عفونت داشته باشد. انواع مختلف کاتتر (سوند) وجود دارد. پرمصرف ترين اين لوله ها (سوندها) کاتترهاى مقاوم و انحنادار در عين حال نرم و انعطاف پذير تنکاف Tenckaff هستند که از جنس لاستيک سيليکونى است. گذاشتن اين سوند (کاتتر) در موارد حاد و اورژانس ممکن است در اتاق بيمار و در موارد مزمن در اتاق عمل و تحت بيهوشى عمومى انجام گيرد. عده اى معتقد هستند بى حسى موضعى و نخاعى در بيهوشى عمومى ترجيح دارد چون احتمال تهوع و استفراغ پس از بى هوشى و احتمال فشار به حفرهٔ شکم و سوند کمتر است.

 

محل ورود اين لوله ۵ ۳ سانتى متر پائين تر از ناف يا ۳ ۱ سانتى متر فوقانى خط سفيد که ناف را به پوبيس وصل مى نمايد در ناحيهٔ ميان تنه اى است.

لینک به دیدگاه

مراقبت پس از عمل

 

بعد از کار گذاشتن کاتتر صفاقي، دورهٔ وقفهٔ کاتتر يعنى زمان لازم براى التيام زخم حدود ۱۵ ۱۰ روز را بايد لحاظ کرد. در صورت نياز بيمار به دياليز، بهتر است با استفاده از شالدون ژوگولار (گردني) همودياليز شود يا در وضعيت خوابيده به پشت و طاقباز و حجم کم دياليز صفاقى شود تا فشار کمى وارد شود و از نشت محلول دياليز جلوگيرى شود.بعد از يک هفته پانسمان محل برداشته مى شود و بيمار مى تواند حمام کند. تا ۶ هفته وسايل سنگين بلند نکند. بعد از کامل شدن فرآيند التيام، مراقبت هاى اين ناحيه نظير تميز نگه داشتن و پانسمان کردن مرتب است و براى پيشگيرى از وارد شدن ضربه و کشيدگى محل خروج کاتتر، کاتتر را با چسب به پوست خود ثابت کند. از عطسه و سرفه کردن بر روى اتصالات خوددارى کند.

لینک به دیدگاه

تکنيک ها و انواع دياليز صفاقى

 

دو روش عمده در دياليز صفاقى وجود دارد:

 

۱. دياليز صفاقى سرپائى مداوم (Continuous ambulatory peritoneal dialysis CAPD)

 

۲. دياليز صفاقى خودکار (Automated peritoneal dialysis APD)

 

۱. دياليز صفاقى سرپائى مداوم: در طول روز انجام مى شود و دستى است. به وسيلهٔ خود بيمار يا يکى از افراد خانواده که آموزش ديده انجام مى شود. مايع دياليز از کيسه هاى پلاستيکى به کمک جاذبهٔ زمين به وسيلهٔ کاتتر به داخل حفرهٔ صفاق وارد مى شود. ۵ ۳ ساعت در حفرهٔ صفاق باقى مى ماند و سپس پيچ کاتتر باز شده و کيسهٔ خالى آويزان مى شود و مايع از حفرهٔ صفاق تخليه مى شود و مايع دياليز جديد وارد مى شود. معمولاً ۵ ۴ تعويض در طول روز مثلاً هنگام صبحانه، ناهار، شام و آخرين بار هنگام خواب انجام مى شود. هر تعويض ۳۰ ۲۰ دقيقه طول مى کشد. CAPD براى افرادى که تعادل صفاقى پائين تا متوسط دارند مناسب است چون زمان بيشترى مايع در حفرهٔ صفاقى باقى مى ماند و فرصت بيشترى براى تبادل دارند.

 

۲. دياليز صفاقى خودکار: اين روش هم به جهت پزشکى و هم نحوهٔ زندگى برترى هاى براى بيماران دارد. در اين روش يک ماشين به طور اتوماتيک حجم، مدت زمان باقى ماندن مايع در حفرهٔ صفاق و طول درمان را تنظيم مى کند. اغلب در خانه هنگام خواب انجام مى شود ولى ممکن است در بيمارستان و مرکز دياليز نيز انجام گيرد. مدت زمان و دفعات دياليز را به راحتى در اين روش مى توان افزايش داد، بدون اينکه در زندگى بيمار اختلالى ايجاد کند. حجم مايع دياليز بيشترى در حفرهٔ صفاق مى توان وارد کرد. چون بيمار در حال دراز کشيده به پشت است، فشار شکمى کاهش مى يابد. کاهش فشار شکمى در اين روش مى تواند باعث افزايش اشتهاء اين بيماران شود. همچنين دراين روش احتمال نشت مايع از محل کاتتر (Exit site)، ايجاد فتق و درد پشت نيز کاهش مى يابد. اين روش در افرادى که تعادل صفاقى بالا دارند (High Transporter) و به سرعت تبادلات مواد از پردهٔ صفاق آنان صورت مى گيرد، مناسب است.

 

APD براى افرادى که در طول روز مى خواهند آزاد باشند، مانند افرادى که شاغل يا در حال تحصيل هستند مناسب تر است. همچنين اين روش براى کسانى که خودشان قادر به انجام دياليز صفاقى نيستند و به کمک ديگران نياز دارند مانند بچه ها و افراد سالخورده مناسب تر است. چون فرد مراقبت کننده، شب قبل از خواب ايشان را به دستگاه وصل مى کند و صبح نيز آنان را از دستگاه جدا مى کند.

لینک به دیدگاه

عوارض دياليز صفاقى

 

به دو دستهٔ عمده تقسيم مى شوند:

 

۱. عوارض عفونى

 

۲. عوارض غيرعفونى

 

عوارض عفونى خود به دو دسته تقسيم مى شوند:

 

۱. پريتونيت

 

۲. عفونت محل خروج کاتتر (Exit site) و تونل

 

پريتونيت: ورم صفاق را مى گويند که در اثر عفونت ايجاد مى شود. اين مشکل مهمترين عامل در محدوديت استفاده از دياليز صفاقى و سوق دادن بيماران به همودياليز محسوب مى شود و ميکروب ها اغلب از خارج و از محل اتصالات وارد صفاق مى شوند. دو علامت مهم آن درد شکم و مايع خروجى کدر است.

 

همچنين تب (درجهٔ حرارت بالا ۵/۳۷) در ۵۳% بيماران و تهوع و استفراغ در ۳۱% يا يک سوم بيماران ديده مى شود. با مشاهدهٔ اين علائم، سريع با واحد دياليز خود تماس بگيريد چون براى درمان به موقع استفاده از آنتى بيوتيک حياتى است. در موارد شديد عفونت، خروج لوله ضرورت پيدا مى کند.

 

عفونت محل خروج کاتتر: با ديدن علائمى مثل خروج چرک از محل، قرمزي، درد و تورم به سرعت به واحد دياليز خود تماس بگيريد.

 

براى جلوگيرى از ايجاد عفونت، قبل از انجام دياليز بايد دست ها را با آب و صابون بشوئيد.

 

محل تعويض کيسه ها را تميز نگه داريد، به اتصالات لوله ها دست نزنيد، بر روى اتصالات عطسه و سرفه ننمائيد، محل خروج لوله را تميز نگه داريد و کاتتر را با يک تکه چسب بر روى شکم تثبيت نمائيد.

لینک به دیدگاه

عوارض غيرعفوني: اين عوارض مرتبط با فرآيند دياليز صفاقى است.

 

الف از دست دادن پروتئين (آلبومين) خون: اين پروتئين از خلال غشاء صفاق از خون به داخل مايع دياليز وارد مى شود. هربار که عمل تخليه انجام مى شود مقدار کمى پروتئين خون همراه مايع دياليز از دست مى رود. هنگام ابتلاء به التهاب صفاق (پريتونيت)، ميزان پروتئين بيشترى از دست مى رود.

 

ب سوخت و ساز غيرطبيعى چربي: سطح کلسترول (چربي) خون بيماران تحت درمان با capd در مقايسه با بيماران همودياليزى بالاتر است و علت آن جذب گلوکز (قند) از مايع دياليز مى باشد.

 

استفاده از رژيم غذائي، کاهش وزن، ورزش، محدوديت مصرف الکل و مصرف داروهاى پائين آورندهٔ چربى با نظر پزشک توصيه مى شود.

لینک به دیدگاه

ج عوارض ناشى از افزايش فشار داخل شکمي: وجود يک حجم مايع دياليز در حفرهٔ صفاق باعث افزايش فشار داخل شکمى مى شود که اين فشار هنگام ورزش و سرفه بيشتر نيز مى شود. اين وضعيت مى تواند احتمال ايجاد فتق، نشت مايع از محل خروج کاتتر (لوله) را افزايش دهد و باعث درد شانه و پشت و کم اشتهائى شود. درمان فتق، جراحى است. براى نشت مايع بايد براى مدت کوتاهى دياليز صفاقى را قطع کرد تا بافت هاى اطراف محل خروج کاتتر ترميم شوند. همچنين مى توان براى کاهش فشار شکم از وضعيت خوابيده به پشت درهنگام دياليز استفاده کرد.

 

د مشکل در تخليه: علت آن: ۱. گير يا پيچ خوردگى در مسير لوله ها ۲.يبوست ۳. وجود لخته يا فيبرين در مسير لولهبراى رفع اين مسائل، مسير لوله ها را مجدداً چک کنيد، گيره هاى منافذ را باز کنيد و ملين (طبق نظر پزشک) مصرف کنيد. با وجود ديدن لخته يا مادهٔ سفيدرنگ در مسير لوله با مرکز دياليز خود تماس بگيريد چون ممکن است تجويز مادهٔ ضدانعقاد (هپارين) ضرورت داشته باشد.

 

و وجود خون در مايع خروجي: گاهى علت آن پياده روى و يا فعاليت هاى ورزشى است. همچنين در زمان قاعدگى خانم ها نيز رنگ مايع خروجى صورتى مى شود. در صورت ادامه يا تشديد خونريزى با مرکز دياليز خود تماس بگيريد.

لینک به دیدگاه

تغذيه در بيماران دياليز صفاقى

 

از آنجائى که بيماران دياليزى معمولاً از سوءتغذيه رنج مى برند به اين بيماران توصيه مى شود:

 

”به اندازهٔ کافى غذا بخورند“ فقط بايد تغييراتى در رژيم غذائى خود بدهند:

 

رژيم غذائى پُرپروتئين ديافت کنند چون مقدارى از پروتئين در طى دياليز دفع مى شود.

 

محدود کردن نسبى مايعات دريافتى

 

محدود کردن چربى و نمک مصرفى

 

خوردن فيبر (ميوه و سبزيجات) بيشتر براى کمک به هضم و دفع روده ها

 

از آنجائى که دياليز صفاقى به صورت مداوم و همه روزه (برخلاف همودياليز که سه روز در هفته و هربار چهار ساعت) انجام مى شود، مقدار بيشترى از پتاسيم، مايع و پروتئين اضافه دفع شده بنابراين نياز شما به محدود کردن مايعات و پتاسيم و تغييرات رژيم غذائى به مراتب کمتر از دياليز خونى خواهد بود.

لینک به دیدگاه

معايب دياليز صفاقىلزوم انجام ۵- ۳ تعويض در روزوجود کاتتر دائمىخطر احتمالى عفونتنياز به فضائى در منزل براى نگهدارى و لوازم موردنيازاهداف دياليز صفاقي، کمک به دفع مواد سمى و مواد زائد متابوليک و کمک به برگشت تعادل طبيعى مايعات و الکتروليت هاى بدن است.

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...