فرایند نوسازی وبهسازی بافت های فرسوده(سمینار دانشگاهی مجید روستا)

[sam arch 55879]

این سمینار در قالب درس های برنامه ریزی کالبدی شهری و روستا و مرمت دوستان معماری برگزار شد.

 

1) رویکرد ها؛راهبردها والزامات جاري

2)رويكردهاي نو در مداخله و نوسازي بافت هاي شهري

 

1) رویکرد ها؛راهبردها والزامات جاري

پیشینه طرح ریزی شهری در ایران

 

مقیاس شهر:

- شروع طرحهای جامع نیمه دوم دهه ٤٠

- طرحهای تفصیلی

 

 

طرحهای موضعی:

- طرح های روانبخشی وزارت کشور ١٣٦١ استانهای یزد ، اصفهان و سمنان

- طرحهای ساماندهی محور ها ١٣٦٤ وزارت مسکن و شهرسازی – یزد و اصفهان

- محورهای فرهنگی تاریخی ١٣٦٩ بدنبال مصوبه شورای عالی شهرسازی

( اصفهان ، شیراز ، تبریز ، کرمان و همدان )

- تهیه طرحهای بهسازی-نوسازی بافتهای قدیمی ١٣٧٠

- بافت مساله دار شهری ١٣٧٣

- طرح های احیاء ، بهسازی و نوسازی بافت های شهری (سازمان عمران و بهسازی شهری تا پایان سال١٣٨٣ )

- طرح های چهار سطحی بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری

 

 

 

 

 

 

[sam arch 55879]

 

 

[sam arch 55879]

 

[sam arch 55879]

 

 

 

[sam arch 55879]

•اقدامات اصلي در باز زنده سازي اين بافت عبارتند از:

•بازگرداندن هويت اجتماعي محله از طريق احيا عناصر تاريخي ويژه.

•ايجاد پيوستگي و اتصال فضايي مناسب بين عناصر تاريخي در قالب محور.

•ايجاد فضايي مناسب جهت اقامت گردشگر.

•باززنده سازي محلات و گذرهاي تاريخي بافت.

 

 

 

 

 

 

[sam arch 55879]

 

[sam arch 55879]

 

[sam arch 55879]

 

[sam arch 55879]

مطرح شدن موضوع بافتهای فرسوده با دیدگاه شهرنگر

 

- هدف گیری نوسازی بافتهای فرسوده در دو برنامه پنجساله سوم و چهارم

 

- وظیفه مند شدن شرکت عمران و بهسازی وزارت مسکن نسبت به شناسایی و تعیین محدوده

بافتهای فرسوده در کل کشور

 

- تعیین شاخص های شناسایی توسط شورای عالی شهرسازی و معماری

 

- ریزدانگی

- نفوذناپذیزی

- ناپایداری

 

 

شاخص های مصوب تعیین بافت فرسوده

 

 

 

 

[sam arch 55879]

ضرورت تغيير نگرش در تهيه طرحهاي موضعي بافتهاي فرسوده

 

-وسيع تر شدن عرصه مداخله و ضرورت بازنگري در شرح خدمات

-

-پرهيز از دوباره كاري و جلوگيري از اتلاف منابع

-

-ضرورت مشاركت مردم

-

-تنوع گونه هاي بافت فرسوده

 

-

- ضرورت شناسايي حوزه هاي عملياتي در الگو سازي

 

 

 

 

فصل نوين در شهرسازي كشور

 

-ويژگيها :

-

 

-1- مطرح شدن اصل مشاركت مردمي و توجه به حقوق شهروندان در طرحها

-

 

2- توجه به ضرورت مداخلات موضعي و موضوعي

 

3- توجه به تحقق پذيري طرحها

 

4- پروژه محور بودن و محصول گرا بودن مطالعات

 

5- مطرح شدن مديريت واحد شهري

 

6- توجه به اصل توسعه دروني و استفاده از ظرفيت هاي توسعه كالبدي موجود در محدوده هاي قانوني شهرها

 

7- توجه به مخاطرات و خسارات حاصل از سوانح طبيعي

[sam arch 55879]

دیدگاه­های مداخله در بافت قدیم شهری

•دیدگاه موزه­ای

 

•این نوع دیدگاه هرگونه مداخله را جز حفاظت و مرمت، مردود می­داند و اقدام­هایی از قبیل نوسازی و معاصرسازی را نپذیرفته و آنها را موجب تخریب بافت و ارزش­های فرهنگی تاریخی می­داند. انتقاداتی که بر این دیدگاه وارد است عبارتند از:

•عدم توجه به نیازهای شهری کنونی

•عدم توجه به خواست­ها و منافع مالکان بافت­ها

•راکد شدن بافت و در نتیجه تداوم فرسودگی، خروج روز افزون ساکنان و جایگزین شدن اقشار فرودست اجتماعی، از دست رفتن منزلت اجتماعی و مکانی بافت و تهدید آثار و ارزش­ها و در نهایت هویت بافت.

 

•دیدگاه نوسازی

•این دیدگاه کلیت بافت قدیم را فرسوده می­شمارد و به ارزش­های فرهنگی ـ تاریخی در وجه ساختاری معتقد نیست و صرفاً تعدادی از تک بناها را واجد نگهداری می­داند این دیدگاه تمامی عرصه بافت قدیم را میدان نوسازی و سرمایه گذاری می­داند.

•انتقادهای وارد بر این دیدگاه عبارتند از:

•عدم توجه به ارزش­های فرهنگی ـ تاریخی که در طول زمان در بافت ایجاد شده است.

•بی توجهی به نقش مردم و مشارکت مردمی.

•نیاز به سرمایه گذاری­های کلان.

[sam arch 55879]

•دیدگاه بینا بینی یا واقع گرا

•این دیدگاه معتقد است کلیتی که از آن به عنوان بافت قدیمی یاد می­شود مجموعه­ای همگن و هم ارزش نیست، بلکه طیف وسیعی از ارزشمند ترین عرصه­ها و مجموعه­های تاریخی تا بخش بسیار فرسوده بافت شهری، که در برخی موارد حتی فاقد ارزش نگهداری هستند را دربر می گیرد. هر یک از این راهکارها درجه­ای از مداخله و دستکاری در بافت موجود شهری را دربر می­گیرد. بهسازی و باز زنده سازی حداقل مداخله و دستکاری در وضعیت کالبدی موجود و نوسازی بیشترین دستکاری در وضعیت کالبدی بافت فرسوده و سحن شهری را به عمل می آورند.

•مهم­ترین هدفی که در این راهکارها وجود دارد عبارت است از بهبود شرایط زندگی هم از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و هم از لحاظ کالبدی.

 

 

•امر قطعی این است که بافت­های تاریخی و فرسوده شهرها نیاز به مداخله دارند. و سیاست گذاری و تصمیم گیری در جهت راهکارهای مرتبط با مداخله نقش تعیین کننده­ای دارد. انواع مداخله و شیوه های برخورد با بافت های شهری تاریخی و فرسوده و مسئله دار را می توان به سه رویکرد کلی تقسیم نمود:

•ساماندهی

•حفاظت

•دخالت

[Neutron 60966]

ممنون از سام عزیز.

چون نمونه کارهات در مقیاس شهری بود چه خوب می شد این تاپیک رو در تالار شهرسازی استارت می کردی.

متشکرم اطلاعات خوبی بود.

[sam arch 55879]

رویکرد مداخله

 

تفکیک بافت فرسوده از کل شهر با شاخص های کالبدی و فضائی ،ریزدانگی، نفوذ ناپذیری، فرسودگی بناها

در روند مداخلات تاکنون پرسش های زیر قابل طرح است:

 

•انواع مداخله دربافت و مداخله گران؟

•نشانه های فرسودگی و زوال در پهنه ها؟

•علل فرسودگی و زوال بافت های شهری؟

 

•رویکرد مداخله در احیاء بافت های شهری؟

•نقش مبانی اقتصادی- اجتماعی در احیاء و باززنده سازی؟

•نقش ها و بازیگران اصلی در توسعه بافت؟

 

انواع مداخله و مداخله گران اصلی

شکل گیری شهرها از برایند نیروهای اجتماعی - اقتصادی و مداخله گران اصلی:

•مالکان زمین، واسطه گران و زمین بازان

•دولت و نیروهای ذی نفوذ حکومتی

•سرمایه داران

•مردم واقشار اجتماعی مختلف است.

 

 

شکل های فرسودگی و زوال

 

دو شکل زوال در روند تحولات شهر

 

اول: در گذشته رونق داشته است ولی از یک مقطع زمانی رو به زوال گذاشته است.

 

دوم : نشانه های زوال در بدو پیدایش یا ظهور

 

 

[sam arch 55879]

ممنون از سام عزیز.

چون نمونه کارهات در مقیاس شهری بود چه خوب می شد این تاپیک رو در تالار شهرسازی استارت می کردی.

متشکرم اطلاعات خوبی بود.

 

ممنون از اینکه سر زدین....

چون سمینار در قالب درس روستا و مرمت بچه های معماری برگزار شده بود....اینجا رو انتخاب کردم....

اگه می بینید...بیشتر با تالار شهرسازی بیشتر هماهنگه.....می تونین منتقل کنین.

[sam arch 55879]

انوع بافت های مسأله دار

 

دسته بندی بافت های فرسوده توسط دو مرجع رسمی

 

 

 

 

 

 

رویکرد مداخله و احیاء (در مقایسه با رویکرد جهانی)

 

• در ادبیات شهرسازی جهانی، شهر درونی (Inner city)در دهه های 1960 و 70 به محدوده های مابین مرکز شهرو حاشیه شهر اتلاق می شود .

• شهر درونی، پهنه های شهری است که از سیستم طبیعی رشد و توسعه شهرباز مانده اند و دارای خانه های فقیر، میزان بالای بیکاری، اجتماعات نا پایدار و مشکلات اجتماعی هستند.

• در ایران ”بافت های فرسوده ”بافت های درون شهری هستند که به سه شاخص کالبدی، شامل ریزدانگی، نفوذ ناپذیری و فرسودگی بناها شناسایی می شوند.

 

 

 

 

 

انواع فرسودگی و راههای مداخله (تفاوت رویکرد طرح جامع و راهبردی)

 

[sam arch 55879]

نقش مبانی اجتماعی و اقتصادی در احیاء و باز زنده سازی

• ورود مباحث اجتماعی- اقتصادی به ادبیات شهرسازی

• سلطه رویکرد کالبدی برحوزه تفکر و اقدام

• شکاف بین رویکرد راهبردی با جامع در برنامه و عمل

 

 

نقش بازیگران اصلی در توسعه بافتها و پهنه های شهری

 

 

 

 

 

 

ادامه دارد...

[sam arch 55879]

مروری بر تجربیات کشورهای اروپایی در مواجه با زوال و باز زنده سازی یا باز آفرینی شهری

 

 

 

 

روند تغییرات و زوال شهری:

• تحولات شهري همراه با زمان به سمت زوال یا رونق حرکت می کنند.

• شکل گیری جوامع انسانی با جذب جمعیت در شرايط زوال، با فروپاشی جوامع شکل یافته همراه است.

• ریشه مسائل اجتماعی در رونق یا زوال اقتصادی است.

• پایداری اجتماعی به پایداری فردی، امنیت و اعتبار شخصی وابسته است و کار، هویت فردی است.

• روند کاهش اشتغال، رشد بیکاری، تداوم کم شدن جمعیت، بارزترین نشانه زوال در هر پهنه شهری است، که از 1960 بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ اروپایی در یک دوره طولانی با آن مواجه شدند.

[sam arch 55879]

علل زوال

 

• توجه به علت ها، به جاي شواهد کالبدی

• اهمیت نقش شاخص های اجتماعی

دلائل تغییر در شهرهای کوچک و بزرگ یا مجموعه های شهری ناشی از تغییرات ساختاری متفاوتی است که در سه زمینه قابل طبقه بندی است:

 

• بازسازی جهانی ساختار صنعتی و بازنگری چرخه صنعتی شدن با رویکرد نوین

(De-industrialistation)

• جهانی شدن و تمرکز اقتصادی به عنوان نیروهای تغییر ساختار اقتصادی

• انطباق با شرایط تقاضا برای فعالیت های جدید اقتصادی و عوامل وابسته به آن شامل: ( زمین و ساختمان)

 

 

 

 

 

 

[sam arch 55879]

نظریه چرخه – حیات – تولید (Product-Life-Cycle)

آغاز توسعه، رشد و بلوغ و پس از آن، زوال توسعه شهری است.

در روند توسعه منطقه شهری،به تدريج، نیروی کار کاهش می یابد و پراکنده میشود. از این رو شهرهای صنعتی با اقتصاد تک ساختاری و محلی با تهدید زوال مواجه می شوند، مگر زمینه لازم فعالیتی، کالبدی و فضائی را برای انطباق با شرایط متغییر در خود فراهم آورده باشند.

 

 

جهانی شدن و تعمیق شکافها

•شتاب روند جهانی شدن پس از شکست دیوار برلین

•انتقال بخشی از روند تولید به کشورهایی با دستمزدهای ارزانتر

•بروز دامنه جدیدی از نیازها و گسترش بازار کار با تحول فعالیت ها از بخش صنعتی به خدمات

•کسب مهارتهای ویژه و برتر همراه با نوآوری و رشد شاغلین خدماتی

•بازسازی اقتصادی در مناطق تحت نفوذ صنایع قدیمی، تحول مبتنی بر صنعت زدائی (De- Industrialization)

•نقش معدودی از کلانشهرها بر تحولات اقتصادی جهانی در یک نظام شبکه ای.

•فاصله گرفتن و شکاف بین کلانشهرها از شهرهای پیرامون در مجموعه شهری