ایمنی ،اپراتور و تجهیزات

[XMEHRDADX 7514]

تيم دو نفره «اپراتور و ماشين» زماني قادر به افزايش ميزان توليد و بازدهي خود به‌حداکثر ميزان ممکن خواهد بود که از يک‌طرف اپراتور به‌خوبي آموزش ديده باشد و از طرف ديگر ماشين‌آلات فعال در اين تيم، متناسب با پروژه ، مجهز به‌اقلام مورد نياز اپراتور باشند. دو فاکتور فوق به همراه استانداردهاي مدون ايمني به جهت حفظ سلامت اپراتور و تجهيزات در سايت‌هاي عملياتي، مواردي هستند که انسان و ماشين به جهت انجام بهينه يک پروژه در کنار يکديگر نيازمند پيروي از آن هستند. حفاظت از ماشين‌آلات و همچنين انجام به‌موقع تعميرات پيشگيرانه مطابق با برنامه زمان‌بندي استاندارد، که به‌طور جداگانه براي هر دستگاه توسط کارخانه‌هاي سازنده در اختيار پيمانکاران قرار مي‌گيرد، به‌طور قطع از ميزان ساعات از کارافتادگي دستگاه کاسته و بر اعتماد و اطمينان پيمانکاران به جهت انجام هرچه بهتر پروژه خواهد افزود. علاوه بر تمامي مطالب فوق، ذکر اين نکته ضروري است که آموزش يک اپراتور زماني تکميل مي‌شود که اپراتور کتاب راهنماي دستگاه يا اصطلاحا ،Operation & Maintenance Manual، را به‌طور کامل مطالعه كرده و همچنين علت تبعيت از تمام موارد ذکر شده در اين کتاب را در حين انجام عمليات، درک کرده باشد.

 

از مهمترين وظايف پيمانکاران، فراهم كردن محيط کاري امن است، که در آن خطر سلامت پرسنل را تهديد نمي‌كند.

 

از اين‌رو به خريداران ماشين‌آلات و تجهيزات معدني و راهسازي همواره توصيه مي‌شود، قبل از تهيه ماشين‌آلات به خوبي خطرات بالقوه‌اي را که در محل انجام پروژه، سلامت دستگاه و اپراتور را تهديد مي‌كند، در نظر داشته و با استفاده از نتايج به‌دست آمده نسبت به انتخاب انواع سيستم‌هاي محافظتي اقدام كنند.

 

طراحي، ساخت و رعايت کليه استانداردها به جهت حداکثرسازي ايمني اپراتور و کليه افرادي که به نوعي با دستگاه در ارتباط هستند از مزايا و نقاط قوت هر يک از توليدکنندگان به‌شمار مي‌رود. توليدکنندگان مطرح ماشين‌آلات هر يک به‌صورت استاندارد و يا انتخابي اقدام به تامين فاکتورهاي ايمني كرده‌اند وليکن در پاره‌اي موارد پيمانکاران نياز به استفاده از انواع متفاوتي از گاردهاي ايمني به‌منظور حفظ سلامت دستگاه و اپراتور دارند، که عموما به‌صورت موردي توسط کارخانه‌هاي توليدکننده قابل ارائه ساخت و ارائه هستند.

 

 

آموزش اپراتور و تمرينات حفاظتي

 

ـ همواره به‌خاطر داشته باشيد، تمامي ماشين‌آلات و يا حتي وسايل مکانيکي، در صورتي‌که در شرايط مساعدي نگهداري نشده و يا توسط اشخاص ناآزموده به‌کارگرفته شوند، خطرناک خواهند بود.

 

توصيه‌هاي ذيل شامل مواردي هستند که تقريبا در تمامي محيط‌هاي کاري قابل به‌کارگيري هستند.

 

ـ اپراتور خود را دقيقا مطابق کاري که موظف به انجام آن شده است آموزش دهيد. مدت و نوع آن نيز بايد مطابق با قوانين کشوري وضع شده در اين رابطه باشد.

 

به‌طور مثال، آموزش اپراتورهاي ماشين‌آلات معدني در ايالات متحده، بايد مطابق با قوانين آمريکا که تحت عنوان MSHA وضع شده باشد. در صورتي‌که در کشوري قوانيني در اين خصوص ارائه نشده باشد، اپراتورها بايد حداقل شرايط ذيل را دارا باشند:

 

ـ تكميل دوره‌هاي آموزشي مربوط به ماشين‌آلاتي که قصد راهبري آن را در طول پروژه دارند.

 

ـ مطالعه و درک راهنماي استفاده و تعميرات دستگاه مربوطه و آموزش چگونگي استفاده از آن به جهت بهره‌گيري از مفاد ذکر شده در کتاب در طول انجام عمليات.

 

ـ در اختيار داشتن و استفاده از تجهيزات ايمني شخصي از قبيل کفش ايمني، کلاه ايمني و ....

 

ـ اشراف کامل به عمليات و وظايف ديگر ماشين‌آلات در طول عمليات و همچنين اطلاعات کافي نسبت به خطرات بالقوه در پروژه و چگونگي برخورد با آنها.

 

ـ از سلامت جسمي و آمادگي ذهني اپراتور خود قبل از شروع عمليات اطمينان حاصل کنيد. هيچ‌يک از ماشين‌آلات در پروژه نبايد توسط اشخاصي راهبري شوند که از ناراحتي‌هاي روحي يا جسمي، حتي براي مدتي کوتاه رنج مي‌برند.

 

ـ شرايط محيطي پروژه و روند انجام فعاليت‌ها را همواره در بهترين سطح ممکن نگاه داريد. به‌دنبال خطرات احتمالي بوده و آنها را شناسايي کنيد و به محض تشخيص درصدد رفع آن اقدام كنيد. نسبت به حدود عملياتي ماشين‌آلات از قبيل شيب‌هاي جانبي، بارگيري بيش از حد مجاز و... سخت‌گيري كنيد.

 

ـ از مهمترين فاکتورهاي موفقيت در انجام بهينه پروژه، انتخاب صحيح ماشين به‌منظور انجام عملياتي مشخص است. در بسياري از کشورهاي پيشرفته امر انتخاب صحيح ماشين‌آلات به‌عنوان وظيفه قانوني مالک و يا پيمانکار شناخته مي‌شود، چرا که انتخاب ماشين‌آلات سلامت اپراتور و ديگر پرسنل درگير در پروژه را تحت‌الشعاع خود قرار مي‌دهد.

 

ـ نسبت به سلامت دستگاه پيش از آغاز به کار اطمينان حاصل کنيد. ساده‌ترين روش حصول اين امر بازرسي ظاهري دستگاه، قبل از شروع پروژه است. چنانچه بازبيني دستگاه منتج به شناسايي نقصي شد که تاثيري در ايمني دستگاه دارد، نسبت به رفع آن سريعا اقدام كنيد. برخي از اين معايب عبارتند از:

 

ـ بريدگي و يا فقدان کمربند ايمني

 

ـ خسارات ظاهري در کابين اپراتور

 

ـ هرگونه خسارتي در گاردهاي محافظ دستگاه

 

 

اصلاح ماشين‌آلات

 

در صورتي‌که قصد ايجاد تغيير در سيستم‌هاي ماشين خود را داريد، اطمينان حاصل کنيد اين تغييرات در رابطه با موارد ذيل نخواهد بود:

 

ـ چنانچه دخالت در ميزان ديد اپراتور دارد.

 

ـ در صورتي‌که در امر ورود و يا خروج اپراتور خللي وارد مي‌‌كند.

 

ـ زماني‌که تاثير در ميزان بار مجاز، سيستم ترمز دستگاه و يا فرمان‌پذيري داشته باشد.

 

ـ استقرار شيئي در فضاي اپراتور که براي وي ايجاد مزاحمت مي‌كند و يا در محل خود به خوبي قرار نگرفته باشد.

 

 

تجهيزات انتخابي مربوط به اپراتور

 

پروژه‌هاي متفاوت، هر يک معرف شرايط عملياتي خاصي هستند بنابراين در هر پروژه کليه خطراتي که به‌طور مستقيم متوجه اپراتور بوده و يا فاکتورهايي که در کاهش ميزان بهره‌وري و راندمان عمليات تاثير گذارند، بايد به‌طور جداگانه مورد مطالعه قرار گيرند.

 

برخي از ماشين‌آلات از قبيل بيل‌هاي مکانيکي، ميني لودر و يا بکهولودر، به‌عنوان ماشين‌آلات انعطاف پذيرشناخته مي‌شوند. پيمانکاران نيز در پاره‌اي از اوقات به‌واسطه استفاده از ملحقاتي خاص در ماشين‌آلات مذکور که در پروژه‌هاي خطرناکي از قبيل تخريب استفاده مي‌شوند، ملزم به تهيه گاردهاي محافظ مربوطه، به جهت حفظ ايمني و سلامت اپراتور هستند. هر يک از کارخانه‌هاي توليدکننده ماشين‌آلات به‌طور جداگانه ليست انواع گاردهاي محافظ قابل ارائه توسط آن کمپاني را تهيه و در اختيار خريداران قرار داده‌اند.

 

 

محافظت دستگاه

 

پيش از شروع پروژه، محل انجام عمليات را به جهت جلوگيري از بروز نقص در سيستم‌هاي مختلف دستگاه و حتي پيشگيري از فرسايش غيرمعمول در قطعات مختلف درگير در طول پروژه که اصطلاحا GET ناميده مي‌شوند، مورد مطالعه قرار دهيد. در اين بخش نوع موادي که دستگاه در ميان آنها مشغول به‌کار خواهد شد نيز از اهميت بالايي برخوردار است.

 

توليدکنندگان ماشين‌آلات، اغلب به جهت حفظ سلامت دستگاه و همچنين جلوگيري از تحميل هزينه‌هاي گوناگون به پيمانکاران، از نتايج مطالعات فوق استفاده كرده و پيشنهادات خود در زمينه انواع گاردهاي محافظ و علت استفاده از آنها را به متقاضيان ارائه مي‌دهند.

 

 

پيشگيري از آتش‌سوزي

 

همواره به‌خاطر داشته باشيد، اغلب سيالات در ماشين‌آلات راه‌سازي قابل اشتعال هستند.

 

در راستاي حداقل كردن خطر آتش‌سوزي در ماشين‌آلات موارد ذيل از ناحيه توليدکنندگان ماشين‌آلات راهسازي توصيه مي‌شود:

 

ـ از انباشته شدن شاخ و برگ درختان، کاغذ و مواردي از اين دست در قسمت‌هاي حساس دستگاه همانند موتور، جدا جلوگيري كنيد.

 

ـ اغلب سيالات به‌کار رفته در ماشين‌آلات قابل اشتعال هستند، لذا در صورت مشاهده هرگونه نقص در بخش‌هاي مربوطه پيش از ادامه فعاليت و پروژه نسبت به برطرف كردن آن اقدام كنيد.

 

ـ اتصال سيم و بخش‌هاي الکتريکي ماشين به شيلنگ‌ها و مخازن حاوي سيالات قابل اشتعال بسيار خطرناک است، بنابراين به‌منظور جلوگيري از اين امر، بايد تمهيداتي انديشيده شود.

 

ـ كليه بست‌ها و شيلنگ‌هاي هيدروليکي معيوب را تعويض كنيد.

 

ـ مراحل سوختگيري صحيح در راهنماي استفاده و تعميرات تمامي ماشين‌آلات ذکر شده که بايد توسط اپراتور مورد توجه قرار گيرد.

 

ـ همواره در داخل کابين اپراتور از کپسول اطفاي حريق در محل مشخص شده توسط کمپاني سازنده، استفاده كنيد. ذکر اين نکته ضروري است که قوانين و استانداردهاي ايمني در کشورهاي مختلف، متفاوت است و حتي برخي از کشورهاي جهان به تناسب تنوع نقاط جغرافيايي انجام پروژه قوانين متنوعي در رابطه با ايمني اپراتور و دستگاه وضع شده و لازم‌الاجراست.

 

بديهي است استفاده از استانداردها و قوانين وضع شده در کشورهاي پيشرفته جهان به افزايش بهره‌وري و راندمان تيم دو نفره «انسان و ماشين» در پروژه‌هاي مختلف کمک شاياني خواهد كرد.

 

 

احسان جواهريان / مديرعامل شركت همكار موتور