انسان خطرناک‌تر از همیشه برای محیط زیست

[sookut 13735]

چهارمین گزارش چشم‌انداز جهانی محیط‌ زیست، آینده جهان را بسیار تاریک نشان داد.

آخیم اشتاینر، مدیر اجرایی برنامه محیط زیست ملل متحد طی جلسه‌ای در مقر سازمان ملل متحد با حضور نمایندگان دولت‌ها و سازمان‌های غیر دولتی، چهارمین گزارش چشم انداز جهانی محیط زیست را ارایه کرد.

 

در این گزارش که به صورت مفصل و خلاصه منتشر شده، آمده است: تهدیدات بزرگی همچون تغییر آب‌وهوا، میزان نابودی گونه‌ها،‌ و چالش‌ تغذیه جمعیت رو به افزایش از جمله مسایلی هستند که حل نشده باقیمانده و بشریت را دچار مخاطره کرده‌اند.

 

بحران‌های زیست محیطی، بحران‌های توسعه‌ای و بحران انرژی تاثیرات مستقیمی بر یکدیگر دارند. امروزه کاهش ذخایر ماهی، کاهش زمین‌های حاصل‌خیز با فرسایش خاک، فشار غیر پایدار بر منابع طبیعی آب شیرین مورد استفاده انسان‌ها و برای دیگر مصارف تهدید کننده زندگی بشریت هستند.

طبق این گزارش، 70 درصد آب شیرین موجود صرف آبیاری می‌شود، این در حالیست که منابع آب شیرین رو به کاهش است و برای تحقق اهداف توسعه و هزاره تا سال 2015 میلادی، 1394 شمسی از جمله کاهش گرسنگی باید تا سال 2050 میلادی، 1424 شمسی تولید مواد غذایی دو برابر شود همچنین تا همین سال میزان استفاده از آب شیرین در کشوری در حال توسعه 50 درصد و در کشورهای توسعه یافته 18 درصد افزایش خواهد داشت.

مصرف ماهی از سال 1961 تا 2001 میلادی سه برابر شده است. یارانه ماهیگیری بر افزایش صید ماهی تاثیر مثبت داشته و در نتیجه ذخایر ماهی کاهش یافته است. به عبارت دقیق‌تر میزان صید ماهی 250 درصد بیشتر از ظرفیت تولید پایدار ماهی در اقیانوس‌هاست.

در زمینه تنوع‌زیستی سریع‌ترین تغییرات بوقوع می‌پیوندد، سرعت نابودی گونه‌ها یکصد برابر بیشتر از میزان نابودی گونه‌ها در گذشته است که فسیل را نشان می‌دهند.

گسترش مناطق حفاظت شده نشانه مثبتی برای حفظ تنوع زیستی است اما بایستی مدیریت مقتدرانه و موثری داشته باشند.

این گزارش در ادامه کره زمین را به شش قسمت تقسیم کرده و به بررسی وضعیت زیست محیطی هر کدام می‌پردازد.

در آفریقا فرسایش خاک و بیابان‌زایی تهدید بزرگی است و لذا تولید سرانه مواد غذایی از سال 1981، 12 درصد کاهش نشان می‌دهد، در آسیا و اقیانوسیه مشکل کیفیت هوا در مناطق شهری، کمبود آب شیرین، اکوسیستم در حال نابودی، و افزایش زباله‌ها وجود دارد. در اروپا درآمدها رو به افزایش بوده و خانواد ها بسوی تولید و مصرف ناپایدار روی آورده‌اند. مصرف انرژی افزایش نشان می‌دهد و مشکل کیفیت هوا در مناطق شهری و حمل و نقل وجود دارد.

در غرب آسیا کمبود آب شیرین وجود دارد، فرسایش زمین، مناطق ساحلی و اکوسیستم دریایی ادامه دارد. مشکل مدیرتی شهری و صلح و امنیت وجود دارد. امراض ناشی از آب و مساله سهیم شدن در منابع آب همچنان باعث نگرانی است.

در مناطق قطبی آثار تغییر آب و هوا خود را نشان می دهد. امنیت غذایی و سلامتی مهم برای افزایش جیوه و آلاینده‌های ارگانیک پایدار در محیط زیست در معرض خطر است.

به گزارش ایسنا، علی‌رغم موفقیت‌های بدست آمده در کاهش تولید و استفاده از گازهای مضر برای لایه ازن، نیم قرن دیگر بطول می‌انجامد که لایه ازن احیا شود.

در آمریکای لاتین و دریای کارائیب، رشد مناطق شهری، تهدیدات علیه تنوع زیستی، آسیب دیدن مناطق ساحلی، آلودگی دریایی و آسیب‌پذیری در قبال تغییر آب و هوا از مشکلات جاری هستند.

در حال حاضر 50 هزار محل برای انباشتن زباله‌ها و پسماندهای شیمیایی وجود دارند و سالانه صدها مورد به آنها افزوده می‌شوند. پیش بینی می شود تولید مواد شیمیایی تا میزان 85 درصد ظرف 20 سال آینده اضافه گردند.

آلودگی‌هایی در طبیعت باعث تقریبا یک چهارم انواع بیماری‌ها هستند. در سطح جهان، حدود بیش از دو میلیون نفر هر سال بدلیل آلودگی‌های داخلی تاسیسات و ساختمان‌ها و آلودگی‌های محیط‌های بیرونی بگونه‌ای زود هنگام می‌میرند، برخی از پیشرفت هایی بدست آمده در کاهش آلودگی در کشورهای توسعه یافته به بهای کشورهای در حال توسعه بوده، جائیکه تولیدات صنعتی و تاثیرات آن‌ها بر محیط زیست بدان صادر شده‌اند.

در کشورهای در حال توسعه هر سال 3 میلیون نفر به دلیل امراض ناشی از آب می‌میرند که غالب آنها را کودکان زیر 5 سال تشکیل می‌دهند. حدود 6/2 میلیارد نفر فاقد خدمات بهداشتی مناسب هستند.

طبق گزارش جهان از سال 1987 میلادی دچار تغییرات فراوان در ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شده است. جمعیت 34 درصد افزایش یافته، تجارت سه برابر شده و درآمد سرانه 40 درصد بالا رفته‌ است. مصرف بیش از جمعیت و به صورت نامتوازن افزایش یافته است. مجموع درآمد سالانه جمعیت یک میلیارد نفری کشورهای ثروتمند، حدودا 15 برابر جمعیت 3/2 میلیارد نفری کشورهای فقیر می‌باشد.

در حال حاضر منابع کمتری برای سهیم شدن وجود دارند. مساحت سرانه زمین یک چهارم یک قرن گذشته است و تا سال 2050 به یک پنجم کاهش می‌یابد.

طبق گزارش، کاهش 95 درصدی تولید مواد شیمیایی مضر برای لایه ازن طی 20 سال گذشته یک قدم موفقیت‌آمیز در جهت حفظ محیط زیست تلقی شده است. همین تصویب و اجرایی شدن پروتکل کیوتو برای کاهش گازهای گلخانه‌ای، افزایش 12 درصدی مناطق حفاظت شده در سطح کرده زمین، و گسترش ابزارهای حقوقی بین‌المللی در زمینه‌های تنوع زیست، بیابانزایی، زباله‌های خطرناک، موجودات زنده اصلاح شده ژنتیکی و غیره برای حفاظت از محیط زیست مثبت ارزیابی شده‌اند.

 

در چهارمین گزارش چشم انداز وضعیت جو، زمین، آب و تنوع زیستی از سال 1987 توصیف گردیده و اولویت‌ها برای عمل مشخص شده‌اند.

گزارش یاد شده جامع‌ترین گزارش سازمان ملل در خصوص محیط زیست می‌باشد که توسط 390 کارشناس تهیه شده است.

برنامه محیط زیست مل متحد موسوم به unep به دنبال برگزاری نشست بین‌المللی محیط‌زیست انسانی در سال 1972 در سوئد تشکیل شد و وظیفه آن بررسی وضعیت زیست محیطی کره زمین، اعلام خاطرات، تهیه و تدوین و اعلام نظر در خصوص سیاست‌های زیست محیطی، کمک به تدوین و تصویب و اجرای کنوانسیون‌های زیست‌محیطی می‌باشد. مقر یونپ در نایروبی پایتخت کنیا است.