آیا رنگ مشکی با افسردگی در ارتباط است؟

[- Nahal - 47858]

دكتر فربد فدائی، روان‌پزشك و مدیر گروه روان‌پزشكی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در مورد تاثیر استفاده از پوشش رنگ تیره بر سلامت روان می‎گوید: «تاكنون هیچ بررسی‌ای در مورد اثر منفی روانی پوشیدن لباس تیره بر افراد، انجام نشده است. از نظر منطقی هم پوشیدن لباس تیره نمی‌تواند تاثیر مثبت یا منفی بر سلامت روان داشته باشد. مشاهده شده است كه افراد افسرده، رنگ‌های تیره را ترجیح می‌دهند. اگر فردی از نظر وضعیت عاطفی در شرایط مطلوبی به سر برد و شاد باشد، رنگ‌های روشن را برای پوشش خود ترجیح می‌دهد.

 

پژوهش‌هایی در مورد تاثیر رنگ روی انسان‌ها انجام شده كه حكایت از تاثیر رنگ‌های گوناگون بر وضعیت روانی افراد به صورت كوتاه‌مدت و وضعیت فیزیولوژیك انسان دارد كه برخی از آنها، جنبه زیست‌شناختی دارد و برخی دیگر ناشی از تاثیر رنگ‌های گوناگون به عنوان نماد است. به طور مثال رنگ‌های سرد مانند آبی روشن محیط را سردتر نشان می‌دهد. رنگ‌های گرم مانند نارنجی محیط را گرم‌تر به نظر می‌آورد. رنگ زرد روشن باعث سرزندگی و رنگ‌های آبی و سبز موجب آرامش و رنگ سرخ باعث برانگیختگی می‌شود. رنگ سفید حاكی از پاكی و معصومیت و رنگ صورتی نماینده هیجانات تعدیل شده است. در عین حال استفاده از رنگ خاصی نمی‌تواند سبب بروز بیماری از جمله بیماری‌های روانی شود.»

 

او دلیل انتخاب رنگ از سوی فرد را به جز علاقه‎مندی به کاربرد وسیله مورد نظر نیز وابسته می‎داند و توضیح می‎دهد: «انتخاب رنگ از سوی افراد جنبه نمادین دارد. همچنین باید به این نكته توجه كرد که كاربرد وسیله موردنظر در گزینش رنگ، نقش دارد. بهتر است در این مورد، خواست و سلیقه فرد موردتوجه قرار گیرد و از هرگونه افراط و تفریط یا اعمال سلیقه شخصی برای دیگران پرهیز شود.»

کودکان و رنگها

دکتر فدائی در مورد انتخاب رنگ لباس برای کودکان می‎گوید: «به طور سنتی برای پوشش كودكان، رنگ‌های روشن و زنده بیشتر به كار می‌رود و آنها به طور طبیعی این‌گونه رنگ‌ها را می‌پسندند. در این مورد بهتر است از سلیقه كودكان پیروی شود و رنگ خاصی به آنها تحمیل نشود.»

 

بیماران و رنگها

‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎او در مورد تاثیر رنگ پوشش بیماران اشاره می‎کند: «معمولا برای پوشش بیماران از رنگ سفید یا رنگ‌های روشن استفاده می‌شود اما علت عمده این امر آن است كه آلودگی و ناپاكی پوشش، سریع‌تر تشخیص داده و تعویض شود. به هر حال هر رنگی كه یادآور طبیعت و زندگی باشد برای پوشش بیماران بستری مناسب‌تر است زیرا یادآور شور زندگی در آنهاست.»

دکتر فدائی با اشاره به بررسی‌ای كه چند سال قبل در مورد ترجیح رنگ‌ها از سوی نمونه‌ای از زنان و مردان سالم و بیماران مبتلا به بیماری‌های عمده روانی به عمل آورده است، بیان می‎کند: «مشخص شد كه رنگ‌های سبز، آبی و صورتی سه رنگ اول در گزینش مردان و زنان سالم ایرانی است. در مقابل این افراد،‌ رنگ‌های قهوه‌ای، خاكستری و مشكی را نمی‌پسندیدند. در بیماران دچار بیماری شدید و روانی، رنگ سرخ، جایگزین رنگ صورتی بود. همچنین این افراد رنگ زرد را نمی‌پسندیدند. در پژوهش دیگری كه صرفا روی بیماران دچار افسردگی شدید (نابسامانی افسردگی عمده) انجام دادم، معلوم شد كه رنگ‌های تیره و به ویژه مشكی اولین انتخاب آنهاست.»

 

مردمان طبیعت، مردمان شادتر

دکتر سیدحسن حسینی، جامعه‎شناس و استاد دانشگاه تهران نیز در مورد جامعه‎شناسی انتخاب رنگ تیره به عنوان پوشش در برخی جوامع می‎گوید: «یکی از دلایل انتخاب رنگ لباس به آب‎وهوا و طبیعت محیط زندگی فرد باز می‎گردد. مثلا در استان‎هایی مانند گیلان، مازندران و مناطق کوهستانی مردم تمایلی به استفاده از رنگ‎های تیره ندارند و لباس‎های خود را از رنگ‎های شاد و روشن تهیه می‎کنند. در سفر به این مناطق می‎توان شاهد لباس‎های رنگارنگ و گل‎گلی اقوام بختیاری، کرد، ترکمن، مازنی و گیلکی بود چرا که این افراد در طبیعت رنگارنگی زندگی می‎کنند بنابراین رنگ‎های طبیعت اطراف خود را به عنوان رنگ پوشش‌شان انتخاب می‎کنند؛ انعکاس آبی دریا، سبز جنگل، زرد، نارنجی، سرخابی، قرمز، بنفش گل‎های دشت‎ها را می‎توان در لباس ساکنان این مناطق یافت. به طور کلی مردم روستایی که زندگیشان با طبیعت عجین است از رنگ‎های شادتری برای پوشش خود استفاده می‎کنند اما در مناطق شهری، استفاده از رنگ‎های تیره عمومیت بیشتری یافته است. در روستاها حتی زنان از چادرهای رنگی و گل‎گلی استفاده ‎می‎کنند در حالی که تمامی زنان چادری شهری برای پوشش خود از چادر مشکی استفاده می‌كنند.»

 

حتی برخی استفاده از بعضی رنگ‎ها را برای مردان نیز نادرست می‎دانند به طور مثال پوشیدن رنگ قرمز برای مردان از نظر این عده نامناسب است. در حالی که دین اسلام هرگز محدودیت رنگی برای مسلمانان قایل نشده است. حتی با نگاه به پوشش برخی مراجع دینی می‎بینیم که آنها از پیراهن‎های سفید و روشن،‌ عبای کهربایی و نعلین شتری‌رنگ استفاده می‎کنند.»