معرفی همه چیز درباره رنگرزی الیاف فرش !!!!!!!!!!!!!

[shahdokht.parsa 50,874]

پیدایش رنگرزی الیاف

 

بشراز دیرباز، با دیدن رنگهای زیبای پیرامون خود ،از گلبرگ گلهای دلفریب، تا پر و بال الوان ودلربای پرندگان وپروانه ها، مجذوب و مبهوت آثار خالق عالم شده، سعی در تزیین خود با این زیباییها میکرد.

از رنگها ، قدرت ، شجاعت ، وقار وصلابت ،عشق و لطافت ،آرامش و سکون میگرفت .

اما گلها پژمرده ، و پر وبال پرندگان وپروانه ها نقش البسه دائمی را ایفا نمی کرد.

انسان اولیه بعد از گلها و برگهای بی دوام ، به عنوان اولین پوشینه و زیرانداز با دوام، از پوست حیوانات استفاده کرد .

اولین یافته انسان درصنعت رنگ ،کانیها بودند .انسان اولیه ازاین رنگها جهت نقاشی روی دیوار غارها ونقاشی روی تن خود، که اقتباسی از نقوش طبیعت اطراف ، از گیاهان گرفته تا سایر موجودات زنده بود ،استفاده میکرد.

بعدها این مواد رنگزا را به اولین پوشینه و زیر انداز خود مالید که چیزی نبود مگر پشم .!

رنگرزی ابتدایی بدنیا آمد.این سر فصل قصه رنگرزی است .

اما انسان اولیه بزودی فهمید که اکثر این رنگها با باریدن باران از بین میروند . دیدن از بین رفتن حاصل چند روز زحمت ،او را به تحقیق وتفحص وا داشت ودرپی آن به رنگهای گیاهی و حیوانی دست یافت.

او که با دقتی چندین برابرما، اعمال حیوانات را زیرنظرمیگرفت ودر پاره ای موارد تقلید میکرد، دریافت که برخی ازگیاهان ، براثر جویدن، نشخوار واستفراغ حیوانات علفخوار،از قابلیت رنگرزی وثبوت بهتری برخوردارند. وقتیکه با سنگ، دانه ومیوه های مغز دار را می شکست، اثر رنگ دادن پوست آنها را بر پشم زیر اندازش وحتی پوست خود، تجربه میکرد.

گهگاه از آمیختن رنگها به آیکنهای رنگی دیگری دست می یافت.

تاثیرات زرد کردن ، پوساندن وحتی ثابت ماندن ادرار حیوانات را روی پشم ، می دید وعطش دانستن او، افروخته تر می شد.

همانطوریکه میدانیدبه علم شناخت وتبدیل مواد، شیمی میگوییم .

بله، انسان، شیمی را تجربه میکرد . اما هنوز، علمی و بر اساس آمار و ارقام و مقدار ومیزان و ... نبود.

بشر امروزی رنگ کردن را بر اساس نیازهای خود به چند دسته تقسیم کرده است:

رنگ کردن سطوح (چوبی،پلاستیکی،فلزی و...) بمنظور: مقاومت،محافظت ویا زیبایی رنگ کردن مایعات جهت شناسایی ، زیبایی وتزیینی رنگ کردن الیاف، برای مقاوم سازی یا زیبایی الیاف نساجی، فرش و... برای نساجی از دو نوع الیاف طبیعی ومصنوعی استفاده می کنند.

الیاف طبیعی عبارتند از:گیاهی(کنف ، کتان ،پنبه) حیوانی(پشم و ابریشم)

الیاف مصنوعی : مشتقات نفتی مانند نایلون،پلی استر، اکرولیک،ویا الیاف مصنوعی

دیگری مثل ویسکوز و...از آنجائیکه مبحث خود را به رنگ کردن الیاف اختصاص داده ایم ،به این مقوله بسنده میکنیم.

به رنگ کردن الیاف، رنگرزی میگویند.

ایده آل ترین رنگ در صنعت رنگرزی،(رویایی دست نیافته) رنگیست که:

۱- با رنگ فوق بتوان تمام الیافهای طبیعی ومصنوعی را با کیفیت بالا، رنگرزی کرد.

٢- رنگ فوق در تمام آیکنهای رنگی موجود باشد.(قابل قاطی کردن وایجاد رنگهای دلخواه باشد)

٣- در مقابل کلیه مواد شوینده وحتی رنگ برهای قوی (هیدروسولفیت، سود سوز آور، کلر، رنگاریت،وحتیپریجین!!! و...) مقاوم بوده و حتی کم رنگ، نشود.

لازم بتذکراست این استحکام رنگ، ربطی به مقاومت الیاف ویا اینکه الیاف دربرابر مواد فوق الذکرضعیف بوده و ممکن است کاملآ از بین بروند، ندارد .

منظور این است که اگر حتی در محلول رنگ مذبور، رنگ برهای قوی (هیدروسولفیت، کلر،سود سوز آور، رنگاریت، وحتیپریجین! و...) بریزیم ،رنگ، تغییری نکند .

٤- رنگ مورد نظردر برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید تا عدد هشت مقاوم باشد!

قابل تذکراست که چنین رنگی در صورت مقاومتهای گفته شده در ردیف ۳ و۴ ، با گذشت زمان دچار اکسید شدن و رنگ پریدگی نمی شود.

۵– دربرابر سایش مقاوم باشد.(با مالش، رنگ ازالیاف جدا نشود)

۶ این رنگ بهیچوجه روی الیاف، تاثیر منفی نداشته باشد.

۷- رنگرزی با آن از نظر اقتصادی مقرون بصرفه باشد

[shahdokht.parsa 50,874]

مواد طبیعی ؟ مواد شیمیایی؟

اکثرانسانها بر اساس یک خصلت روانشناسی، اگر به علمی علاقه نداشته ویا در صدد مطالعه و تحقیق آن نباشند، از مطالبی که از نظر علمی ، احساس بی اطلاعی کنند، فرار و مورد را با استدلال های غیر علمی رد کرده و بشدت با آن در تضاد قرار می گیرند.

مبحث شیمی ومواد شیمیایی هم از این قاعده مستثنی نبوده وانسان ذاتاً از هرآنچه به آن مواد شیمیایی گفته شود تا سرحد امکان دوری جسته و مواد طبیعی را میطلبد .

در حالی کهمواد به صرف طبیعی بودن ، الزاماً بی زیان نیستند. کلیه مواد شیمیایی از مواد موجود در طبیعت اطراف(کانیها،حیوانی وگیاهی وگازها)بدست آمده

وبا تغییرات حساب شده وقابل کنترل در ساختار وساختمان مولکولی آنها ،جهت سرعت بخشیدن در تاثیرات هدفمند،تهیه می شوند .

آیا آشپز ماهری که مواد کانی(نمک)،حیوانی(گوشت) و گیاهی(سبزیجات) را تحت حرارت وفشاراتمسفر(زود پز ) می پزد ، بنوعی کار شیمیایی نمی کند؟!

آیا شیرینی پزی ،درست کردن ترشی ، نانی که هر روزه میخوریم ،انواع مربا ها ،کنسروها،افزودنیهای خوراکی از شکر،سرکه ،جوهر لیمو، و.... همه وهمه در طبیعت موجودند؟

یک سؤال قابل تأمل: آیا ممکن است فقط دندانه دادن با زاج سفید(سولفات مضاعف پتاسیم وآلومینیم) یا زاج سیاه (سولفات آهن) را از رنگرزی طبیعی( گیاهی ) بگیریم ؟!

درعلم پزشکی هدف، پیشگیری ،تشخیص بموقع و نهایتاً درمان قطعی است.

آیا در موارد فوق، حذف کامل مواد شیمیایی میسر است؟آیا داروها عمدتاً مواد شیمیایی نیستند؟

 

نتیجه گیری:

 

کلیه مواد شیمیایی از مواد موجود در طبیعت اطراف ما بدست آمده و با تغییرات حساب شده وقابل کنترل در ساختار وساختمان مولکولی آنها ،جهت سرعت بخشیدن در تاثیرات هدفمند،تهیه شده اند.

توجه به این مهم که مواد به صرف طبیعی بودن ،الزاماً بی زیان نیستند. در حقیقت بایستی باارتقاء سطح علمی،ازکم وکیف تاثیرات،عوارض ونقاط مثبت و منفی مواد آگاهی یافته وصرفاً بر مبنای ادبیات و لغت، برخورد نکنیم

[shahdokht.parsa 50,874]

بهترین روش رنگرزی ابریشم

درحال حاضر بهترین(نه ایده آل ترین) روش رنگرزی ابریشم، رنگهای طبیعی یعنی استفاده از کانیها،مواد حیوانی وخصوصا ً رنگهای گیاهی با دندانه های سازگاربا ابریشم است.

اما فعلاً ،ابریشم بصورت گسترده،به روش شیمیایی اسیدی(مناسب با ابریشم) رنگرزی می شود. رنگهای شیمیایی پره متالیزه یا متالیک، دندانه ای یا کرمی،خمی، ری اکتیوی ورنگهای گوگردی، با وجود ثبوت بیشتردربرابرشستشو یا نورآفتاب،بدایل مختلف ازجمله عدم دسترسی به رنگهای دلخواه(کدربودن رنگها ومحدود بودن تعداد رنگها)،سختی ونیاز به دقت وکنترل عملیات رنگرزی ویا تاثیرات نا مطلوب به روی ابریشم،بسیارمحدودند.

رنگهای شیمیایی مستقیم یا دایرکت هم وجود دارند که استفاده ازآنها دررنگرزی الیاف ابریشم ، بدلیل ثبات بسیارپایین درمقابل شستشو،نور و...اصلاً مناسب نیست.

امروزه دردنیا، حتی در ژاپن، ( بدلیل کم شدن ظرفیت تولیدابریشم دردنیا و تغییرات اکولوژیستی وآلودگیهای زیست محیطی کرم ابریشم، گرانی روزافزون هزینه تولید ونیروی انسانی،جایگزینی الیاف مصنوعی نسبتاً منطبق با انتظارات ازابریشم وبا امکان رنگرزی ارزان وراحت،) محققین و تولید کنندگان مواد رنگرزی،از اختراع روش جدیدی برای رنگرزی ابریشم صرف نظر کرده اند.

وبدلا یل اقتصادی وبزرگی بازار مصرف الیاف نخی ،پشمی ، پلی استروسایر الیاف مصنوعی، به آن می پردازند.

لازم به تذکراست، درروشهای رنگرزی طبیعی(کانی،حیوانی،گیاهی) از آنجائیکه مواد رنگزا از طبیعت تهیه شده و طبیعت تحت عوامل متغییر محیطی قرار دارد، تغییرات جوی ،اکولوژیستی ، آب،سموم دفع آفات نباتی،فضولات وآلودگیهای صنعتی و...تاثیری جدی روی رنگرزی به روش طبیعی داشته و عملاً رنگرزی طبیعی را درحد تجربی نه کاملاً علمی محدود میکند.

به همین دلیل کار رنگرزی طبیعی به مهارت وتجربۀ چندین ساله نیاز دارد وحتی حرفه ای ترین رنگرزها درروش رنگرزی طبیعی نمیتوانند ٢ بار رنگ خاصی را درحد تایید تست اسپکترسکپ، مثل هم رنگ کنند.(البته با چشم، همرنگ بنظر میرسند) لذا این روش ، جوابگوی تولیدهای انبوه ویا صنعتی نبوده وبه همین دلیل متاسفانه از حمایت سرمایه گذاری شرکتهای بزرگ محروم است و روز به روز محدودتر می شود .

در روش رنگرزی طبیعی ابریشم نیز، برای دندانه کردن الیاف اززاج سفید ( سولفات مضاعف پتاسیم و آلومینیم) استفاده میشود که عدم توانایی درطرز تشخیص زاج سفید مطلوب ونامطلوب خود یک معضل بزرگ است .

مشکل اینجاست که کا تبین ونویسندگان کتابهای رنگرزی طبیعی، هیچکدام در مورد رنگرزی ابریشم ، حاصل تجربیات عملی خود را به تحریرنکشیده و یا درطول عمر خود، ٢٠کیلوابریشم به روش طبیعی رنگ نکرده اند . اکثر مقاله هایی که درمقوله رنگرزی ابریشم درمجله های معتبرعلمی به چاپ رسیده نیز از این قاعده مستثنی نیست.

خاطره ای از پروفسور کنشکی که تقریباً ٦٠ سال تجربه علمی وعملی در رنگرزی ابریشم دارد برایتان تعریف کنم : پرسیدم استاد چقدر ابریشم را دوست دارید ؟ گفت بیشتر از بچه هایم و با خنده ملیحی که هرگز از صورتش محو نمی شود (حداقل در فاصله ٢٠ سال دوستی ما) گفت :

چون خیلی بیشتر از وقتیکه باید صرف بچه هام می کردم ، صرف ابریشم کردم وبا ابریشم بودم.

از او پرسیدم چرا در مورد رنگرزی ابریشم کتابی چاپ نمی کنید ؟

جواب داد: آخه میدونی من که هنوز ١٠٠ کیلو ابریشم درلابراتوار و آزمایشگاهم رنگرزی نکردم، چطور میتونم به خودم اجازه بدم درباره ابریشم با پیشینه بیش از ٦٠٠٠ سال مطلبی بنویسم ، چه برسد کتاب! ! !

وانگهی ٣٠ سال پیش در یک مجله ،مقاله ١ صفحه ای دادم که در عین ناباوری همان ١ صفحه تبدیل به کلی کتاب کاملاً بی محتوا شد و مثل قارچ توی دنیا سر درآورد.

جالبتر اینکه بعد از ۵ سال به اشتباه فاحشی در مورد مطالب ارائه شده در مقاله ١ صفحه ای پی بردم و سریعاً به ناشرین اون مجله خبر دادم ولی...!؟

حالا نمی گویم ١٠٠٪ که ۹٠٪ پایان نامه های دانشجویان که بایستی حاصل تجربیات وتحقیقات خودشان باشد ، درواقع حاصل وب گردی(استفاده ازمطالب درست یا غلط اینترنت)وکپی کورکورانه از مقالات ومجله ها یا ساعتی گپ زدن با رنگرزان می باشد.

توجه شما را به این مطلب جلب میکنم که در ژاپن بیش از ۹٠ درصد الیاف وپارچه های تک رنگ ابریشم به روش رنگرزی شیمیایی(اسیدی) رنگ می شوند و روش رنگرزی طبیعی ابریشم بسیار کم ودر خدمت تولیدا ت منحصربفرد، می باشد.

حتی درتولید بیش از ۹٠٪کیمونو های ژاپنی ،ابتدا پارچه کیمونو به روش اسیدی رنگرزی شده (با دقت کامل در تمام مراحل رنگرزی ) و بعد به نقاشان چیره دست سپرده می شود و آنها نیز، از رنگهای شیمیایی که بیشتر مخلوطی از رنگهای پیکمنت و...هستند ،استفاده کرده ودر آخربرای یکنواخت کردن رنگها، شستشوی سیستماتیک و پیچیده ای به روش بخار خشک ومرطوب میدهند.

در مورد کیمونوهایی که به روش طبیعی رنگ می شوند ثبوت در برابر نور و شستشو کمتراز رنگهای مخلوط پیکمنت و...است. در قدیم، آبشور رودخانه ای (ساعتها در مسیر آب جاری) وامروزه با صرف هزینه های سرسام آور، با ایجاد جریان آب جاری مدور در داخل کارگاه ها، رنگها یکنواخت میشوند. که بدلیل اقتصادی ، عملآ رو به انقراض ونابودی گذاشته است.

رنگرزی ابریشم به روش شیمیایی (اسیدی) نسبت به رنگهای طبیعی،محاسن ومعایبی دارد.

معایب:

در دراز مدت، رنگها بتدریج کدر تر می شوند .(این نقیصه قابل کنترل شده)

در صورت عدم دقت در روش کار،نه تنها به رنگ دلخواه نمی رسیم بلکه الیاف ابریشم هم صدمه می بینند.

به تشکیلات مفصل تر ونهایتاً سرمایه گذاری بیشتری نیاز دارد.

محاسن:

ازنظر تعداد آیکنهای رنگی، بمراتب از آیکنهای رنگ طبیعی بیشترند.

روش کار بنا به فرمول ودستورالعمل سازنده رنگ ،مشخص،آسان،سریع ونیازبه تجربه روش ، روش رنگرزی طبیعی(کانی،حیوانی،گیاهی) را ندارد.

سوای سرمایه گذاری اولیه جهت تاسیس کارگاه و ابزارآلات وغیره،قیمت هر بار رنگرزی ازمقدار مشابه رنگرزی طبیعی، بمراتب ارزانترست.

این عوامل باعث شده که رنگرزی به روش فوق، بخش وسیعتری را بخود اختصاص داده و رشد روز افزونی داشته باشد.

توجه شما را به این مطلب جلب میکنم که در ژاپن بیش از۹٠٪ الیاف وپارچه های تک رنگ به روش شیمیایی(اسیدی) رنگرزی می شوند وروش رنگرزی طبیعی ابریشم بسیار کم ودرخدمت تولیدات منحصربفرد می باشد.

[shahdokht.parsa 50,874]

معایب هر دو روش طبیعی و شیمیایی(اسیدی)

اکثررنگها ،در برابرمایعات، خصوصاً در دمای بالا ضعیف بوده و رنگ میدهند.

 

 

اکثررنگها، نسبت به اشعه ماوراء بنفش خورشید ضعیف ودچارآفتاب پریدگی می شوند.

 

 

نتیجه گیری کلی:

الیاف ابریشم برای تولید فرش بایستی حتی الامکان فقط با مواد طبیعی ودندانه های غیرمضر برای ابریشم رنگرزی شوند ، و درصورت استفاده ازروش شیمیایی با رنگهای اسیدی، کلیه دقتها و کنترلهای لازم، بعمل آید.

غیراز روشهای فوق الذکر،ازرنگرزی ابریشم به روشهای دیگری که از نظر ثبوت درشستشو، نور و... ایده ال بنظر میرسند اما اثرات نامطلوبی برابریشم وارد میکنند، خودداری کرد.

[shahdokht.parsa 50,874]

مشکلات و راهکارهای رنگرزی ابریشم

 

از دیر باز رنگرزی الیاف ابریشم (با چاپ روی پارچه های ابریشمی، اسکرین اشتباه نشود) چه به روش طبیعی وچه به روش شیمیایی ، از رنگرزی پشم یا نخ مشکل تر و بی ثبات تربوده است.

حتی در کشور ژاپن که در زمینه تولید پارچه های ابریشمی (کیمونو و ...) و رنگرزی الیاف ابریشمی در ردیف بالایی از تکنولوژی دنیا قرار دارند ،این تولیدات با مشکل عدم ثبوت رنگ مواجه هستند، بطوریکه در منزل قابل شستشو نبوده و در صورت خیس شدن رنگ میدهند.

وقتیکه ژاپنی ها از رنگ دادن فرشهای تمام ابریشمی گله میکنند، فرش فروشها در جواب مشکل رنگ دادن کیمونوهای ژاپنی ها را مطرح و داغ آنها را تازه میکنند.

یک رشته ابریشم خام از دو رشته فیلامنت، که در اطراف توسط سریسین احاطه شده تشکیل شده است . سطح مقطع ابریشم یکنواخت نبوده وشکل آن بصورت بیضی غیریکنواخت است، اما سطح مقطع هر فیلامنت بشکل مثلث با زوایای منحنی است.

در رنگرزی ابریشم ابتدا قسمت سریسین را ازتار ابریشم جدا واقدام به رنگرزی ابریشم میکنند.

همانطورکه میدانید در تمام روشهای رنگرزی از آب بعنوان حلال استفاده میشود وبسته به جنس الیاف ونوع رنگرزی درجه حرارت متغیراست .

ابریشم حتی در دمای ١۴٠ درجه بمدت زیاد مقاومت میکند اما در دمای ١۷۵ درجه سانتیگراد بسرعت از بین می رود.

پس چاره چیست ؟ آیا باید با زیبایی ،لطافت و درخشندگی جواهر گونه ابریشم وداع کرد ؟یا با این نقطه ضعف رنگرزی ابریشم ساخت؟ یا به دنبال ابداع روش رنگرزی مختص ابریشم بود؟

امروزه در دنیا، حتی در ژاپن،( بدلیل کم شدن ظرفیت تولید ابریشم دردنیا و تغییرات اکولوژیستی وآلودگیهای زیست محیطی کرم ابریشم،گرانی روز افزون هزینه تولید ونیروی انسانی،جایگزینی الیاف مصنوعی نسبتاً منطبق با انتظارات ازابریشم وبا امکان رنگرزی ارزان وراحت،) محققین و تولید کنندگان مواد رنگرزی،از اختراع روش جدیدی برای رنگرزی ابریشم صرف نظر کرده اند.

اما برای آن دسته ازافرادی که در شرایط اقتصادی بالایی قرار دارند و علاقمند به حفظ تعلقات خود بوده و به ابریشم بعنوان والاترین الیاف طبیعی عشق می ورزند و صد البته برای رنگرزی ابریشم، چیزی جز رنگ طبیعی نمی پذیرند، راهکارهایی در نظر گرفته اند!؟ صادقانه ترین راه، قانع کردن مصرف کنندگان منسوجات ابریشمی به پذیرفتن این حقیقت که باید با دقت در نحوه استفاده ،در حفظ و به تاخیر انداختن بروز این معضلات کوشا بود،می باشد.

اما این روش درهمه منسوجات ابریشمی خصوصاً فرش که مشتری بمنظوراستفاده روزانه برای سالیان سال درنظرمیگیرد، منطقی وپذیرفتنی نیست ورفته رفته ازمصرف کنندگان فرش گل ابریشم کاسته می شود.

راه دیگر، استفاده از مواد فیکس کننده است ، که در واقع با ایجاد یک پوشش سطحی،از برخی آسیبهای احتمالی از جمله سوختن،آبدیدگی،اکسید شدن،رنگ پریدگی در مقابل نور و...جلوگیری میکند. این راه هم نهایتاً عوارض نامطلوبی دارد واکثر فیکس کننده ها دردمای بالاتراز ۵٠ درجه عملا خاصیت خود را از دست میدهند و آندسته که دمای بالا را تحمل میکنند باعث سفتی وتغییر لطافت الیاف، خصوصاً ابریشم وشفافیت رنگ آن میشوند.

وانگهی هر فیکس کننده فقط برای یکی از اهداف فوق الذکرمناسب بوده و استفاده از چند فیکس کننده روی هم ، غیر ممکن وبی معنی است

[shahdokht.parsa 50,874]

دلایل اصلی سست شدن، سایش یا پوسیدگی زود هنگام ابریشمبه ترتیب اجرای نقش عبارتند از:

 

۱- فعل وانفعالات کنترل نشده مواد مورد استفاده در رنگرزی.

 

 

۲- درعملیات شستشوی فرش، جهت جلوگیری از رنگ دادن فرشهای ابریشمی، مواد شیمیایی مضر(هیدروسولفیت،و...) به شوینده ها اضافه می شود.

۳- حتی شستشوی فرشهای ابریشمی چند ده هزار دلاری نیز بصورت تجربی ، نه علمی انجام شده و درهیچ قالیشویی آزمایشگاه ولابراتوار تست رنگ وجود ندارد و حتی تست مواد شوینده که آیا دچار تغییرات وفعل وانفعالات شیمیایی شده اند یا نه ،ممکن نیست. وزحمتکشان قالیشویی بر اساس آموزه ها ویا تجربیات شخصی ، به این مهم می پردازند. پیرو همین امر در مراکز قالیشویی جهت خارج ساختن آب فرشهای ابریشمی ، از ترس رنگ دادن فرش ،با عجله وسرعت فراوان، همان ابزارآلاتی را که برای آبگیری فرشهای درشت بافت پشمی استفاده می شود( بیل فرش شویی )،بکار می گیرند.

ذهن نافذ شما را بمدد می گیرم،آیا کشیدن این بیلهای آهنی، با فشار هر چه تمامتر وآنهم بارها و بارها در شرایطی که الیاف ابریشم بدلیل پر آب بودن ، حجیم و آمادگی ازدست دادن تاب خود را دارند ،تاب الیاف را بیکباره باز وضریب سایش وفرسایش آنها را چندین برابرافزایش نمی دهد؟!

۴ - بیش از ۷۰٪ از فرشهای تمام ابریشم ، جهت پاک کردن رنگ دادگیهایی که در مرحله شستشو بوجود می آیند، تحت عملیات رنگ برداری قرار می گیرند که متاسفانه موادی که دررنگ برداری استفاده میشوند ، شسته و از فرش خارج نمی شوند. زیرا بروز رنگدادگی بدلیل ضعیف بودن رنگ دربرابرآب بوده واگربخواهیم موادی که دررنگ برداری استفاده شده را با شستن از فرش خارج کنیم فرش دوباره رنگ میدهد.

این مواد دربرابر رطوبت بلا فاصله دریک فرایند شیمیایی ، تخریب پروتئین (ابریشم) را آغاز میکنند.

۵- آیا پرداخت وتراش بیش از حد فرش که عملا در مورد این جواهر دستبافت در حد حداکثر پنج میلیمتر می باشد ،جایز است؟

۶- طلا شویی فرش ابریشم یا کهنه شویی، الیاف ابریشم را بکلی از بین برده وتقریباً همۀ این فرشها از آندسته از فرشهایی هستند که درمرحله شستشو دچار رنگ دادگی شدید شده وبرای مخفی کردن و... به این عمل مبادرت کرده و شایعه مد شدن این فرشها، ترفندی برای فروش است .

این فرشها فاقد ارزش هنری هستند.(در این روش از کلر ،سود سوزآور و... بصورت رقیق ومحلول ضعیف شده استفاده میشود که حتی در کمترین مقدار هم قاتل الیاف ابریشم می باشند.

[shahdokht.parsa 50,874]

عوامل موثر بعد از فروش:

 

۷- گرد وغبار وکثافات (از غذا ونوشیدنیها گرفته تا ادرار و...) باعث پوسیدگی ابریشم میشود.

۸- رطوبت کنترل نشده (خشکی زیاد برای ابریشم از رطوبت زیاد مضرتر است). فرشهایی که در کشورهایی با رطوبت زیاد مثل ژاپن قرار دارند می بایستی ماکزیمم هر ۴ سال یک بار، آبشور کامل شوند والا به سرنوشت پوسیدگی که بهیچوجه قابل تعمیر نیست دچارمی شوند. بخش زیادی از موجودی فرش فروشان که سالها در انبارها ومغازه ها مانده اند ،ارزش هنری واقتصادی خود را از دست داده اند.

۹- تقریباً همۀ فرشهای تمام ابریشم (گل ابریشم کاشان،قم،زنجان،مراغه و…) به خارج صادر میشوند ، وشستشوی این فرشها در خارج از کشور،اکثراً توسط قالیشویان مجرب انجام نشده و هیدروسولفیت وسایرمواد رنگ بر، بمنظور جلوگیری ازرنگ دادن ابریشم ،به مواد شوینده اضافه می شود. این مواد رنگ بر،ضایعات جبران ناپذیری به رنگ والیاف ابریشم وارد میکنند.

۱۰ - از همه بدتر ونا بخشودنی تر ،اکثر قالیشوئی ها در خارج از کشور ،جهت سود جویی یا رقابت در قیمت ، واز طرفی سختی ونیاز به تخصص وتجربه فراوان درشستشوی ابریشم ،بجای آبشور کردن فرش ،اقدام به روشویی یا خشکشویی فرش (معروف به براق شویی) میکنند .

در این روش در مقایسه با روش آبشور کامل ،از مواد مضر و انفعالی تری استفاده می شود و در پایان عملیات ،بدون اینکه این مواد با شستن ازفرش خارج شوند ،فرش خشکانده وبه مشتری داده می شود.

قابل تذکراست که تشخیص آبشور کامل ازخشکشویی (روشویی یا براق شویی) کارآسانی نیست.

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[shahdokht.parsa 50,874]

نتیجه گیری کلی:

 

الیاف ابریشم برای تولید فرش بایستی حتی الامکان فقط با مواد طبیعی و دندانه های غیرمضر برای ابریشم ودر صورت استفاده از روش شیمیایی فقط با رنگهای اسیدی، رنگرزی شده ودر حین رنگرزی، کلیه دقتهای لازم بعمل آید.

غیر از روشهای فوق الذکر ،از طرق دیگری که از نظر ثبوت درشستشو ایده ال بنظر میرسند اما اثرات نامطلوبی برابریشم وارد میکنند،جداً خودداری کرد.

جهت شستش،ازمواد شوینده مناسب استفاده کرد وموادی چون هیدروسولفیت، سود سوزآور، کلر و... را بکار نبرد.

در زمان شستشوی فرشهای گل ابریشم، از روشهای صحیح آبگیری استفاده کرد.

حتی الامکان مواد شیمیایی مورد استفاده برای رنگ برداری را از فرش خارج کرد.

از پرداخت ونازک کردن بی رویه فرشهای ظریف ابریشمی جداً خودداری کرد.

گرد وغباررا خارج کرد، در این مورد ازضربه زدن، جاروهای زبر یا مکنده های قوی اجتناب کرد.

و نسبت به چیزهایی که روی فرش می ریزد، بی تفاوت نباشیم .

رطوبت ۴۰ تا ۶٠ درجه ایده آل است.

در این درجه وبا رعایت موارد بالا، ماکزیمم هر ۷ سال یک بار آب شور کامل کرد.

در رطوبت بالا تر از ۶٠ درجه حداکثر هر ۴ سال بایستی فرش ،آبشور شود.

طلا شویی یا کهنه شویی فرش چه ابریشمی چه پشمی یعنی مرگ فرش.

شستشوی فرش خصوصاً ابریشم را به اهل فن و صادق واگذار کنیم.

[shahdokht.parsa 50,874]

تاثیرات رنگرزی در ابعاد تجاری فرش ابریشم

 

آیا میدانید چرا با وجود گذشت سالیان سال از تولید فرشهای تمام ابریشم یا گل ابریشم ، (کاشان از عهد صفوی و قبل از آن ، قم بیش از ۷۵ سال ) هنوز جای آنها درموزه های بزرگ دنیا خالی است؟ وبندرت به چشم می خورند؟

 

درحالیکه فرشهای نیمه آنتیک (سمی آنتیک) پشمی با وجود اینکه هنوز ۴٠ تا ۵٠ سال ندارند،به وفور مزین موزه ها ومورد علاقه مجموعه داران فرشهای اصیل ایرانی هستند؟

لابد میگویید که:

اولاً: ابریشم لطیف و ظریف است وطول عمر مفیدی نداشته و زیر پا و یا در مرور زمان قبل از اینکه سر از موزه ها در آورد از بین میرود! و... !؟

ثانیاً: اکثراً قبل از آنکه به ۳٠ الی ۴٠ سالگی برسد،چندین جایش رنگ داده و نمیتواند جایگاهی را در موزه ها، به خود اختصاص دهد.

در مورد اول ،اگر ابریشم ظریف ودر مقابل عوامل محیطی ضعیف است ! پس چرا بعنوان تار(چله) وپود یعنی اصلی ترین ارکان استواری وبنیان فرش درنفیس ترین فرشها استفاده می شود؟ (در فرشهای کرک وابریشم اصفهان ، تبریز،مشهد و...)

چرا دراهرام مصر بجز پارچه های ابریشمی باقی نمانده؟

جریان فرش تمام ابریشم پازیریک چیست؟

وجود بسیاری از پارچه های ابریشمی دوران ساسانی در کلیساهای اروپایی چیست؟

پس مشکل کجاست؟ وانگهی دلیل پوسید گی وسایش زود هنگام و سایر معضلات از کجا سرچشمه میگیرد؟ چرا حتی دربعضی از فرشهای پشمی چله ابریشم ،با وجودی که گوشت والیاف پرز فرش کاملا ًسالمند ،چله های ابریشم بقدری سست شده اند که در صورت تا کردن واندک فشاری فرش ،پاره می شود!!!

جواب در خود کلمه ابریشم نهفته است. آب ریشم یا آب ریشه ام. بله ابریشم با زبان بی زبانی به ما میگوید که ریشه وحیات من به آب بسته است. من پروتئین هستم ،مثل یک موجود زنده به آب ورطوبت مناسب نیاز دارم (همانطوریکه اگربه درختانی که درزمستان به خواب زمستانی فرو می روند حتی با وجودیکه در زمستان به آب بسیار کمی نیاز دارند هرگز آب نرسد و زمین آنها از رطوبت لازم تهی شود ،می خشکند.)

ولی ما بدلیل ترس از رنگ دادن ابریشم، آب را از او دریغ میکنیم ! و اگر هم به او آب برسانیم مملو از مواد مضر شیمیایست که برای جلوگیری از رنگ دادن به آب اضافه کرده ایم .

اگر ابریشم بموقع وبا شوینده های مناسب وبدون مواد شیمیایی مضر ،شسته شود ،صدها سال عمر میکند. ونمی پوسد.

اما درمورد دوم یعنی رنگ دادن ابریشم، دقیقاً حق با شماست،اکثرفرشهای تمام ابریشم(گل ابریشم)، قبل ازاینکه به ۳٠ الی ۴۰ سالگی برسند، چندین جایش رنگ داده ونمیتواند درموزه های دنیا، جایگاهی به خود اختصاص دهد.

اما اگر ابریشم رنگرزی شده ، بدون کوچکترین تغییر فیزیکی یا شیمیایی ، نسبت به مایعات خصوصاً آب جوش مقاوم و قابلیت شستشو با شوینده های مناسب وبدون مواد شیمیایی مضر را داشته باشد، کل معضلات ابریشم، حل والباقی را به ذهن نافذ و هوشیار شما واگذار میکنم

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام