مریم گلی کبیر

[Mohammad Aref 120452]

شرح تیره

گیاهی است دو ساله یا پایا، که ریشه اصلی گیاه طویل و مستقیم و طول آن بین 100 تا 130 سانتی متر است که انشعابهای فراوانی دارد.بسیار معطر و دارای ساقه ای به ارتفاع 150-100 سانتی متر که در کنار جاده ها ، پای دیوارها، سواحل خشک و دامنه های سنگلاخی غالب نواحی اروپا، جنوب غربی و مرکزی آسیا و شمال آفریقا می روید.چون ظاهری زیبا دارد، غالباً نیز پرورش می یابد منشأ این گیاه را مناطق شنی ،خشک قفقاز، ایران و سواحل اروپایی مدیترانه گزارش نموده اند.

برگهای متقابل گیاه، دمبرگ مشخص دارد و پهنک بزرگ آن ، دارای ظاهر بیضوی و کناره های مختوم به دندانه های نامساوی است. گلهایی بزرگ معطر، مجتمع در طول انشعابات انتهائی ساقه، به رنگ صورتی یا سفید مایل به بنفش دارد. در قاعده گلهای آن نیز یک براکته قلبی شکل نازک دیده می شود که بزرگتر از کاسه گل است.میوه اش مرکب از 4 فندقه، به رنگ قهو ه ای رگه دار ، صاف و شفاف است.

 

نیاز اکولوژیکی

مریم گلی کبیر گیاهی خشکی دوست است. در طول رویش به نور کافی هوای گرم و آب کم نیاز دارد. آب فراوان و هوای خنک رشد رویشی گیاه را افزایش ولی تأثیر منفی در مقدار اسانس گیاه خواهد داشت.این گیاه پس از رویش و در مرحله ای که برگها به حالت رزت هستند نظیر دیگر گیاهان دو ساله به مقدار نسبتاً زیادی آب نیاز دارد و خاک باید از رطوبت کافی برخوردار باشد. بذور در دمای 8 تا 10 درجه سانتی گراد شروع به رشد می کنند. ولی درجه حرارت مناسب برای جوانه زنی بذر 25 تا 28 درجه سانتی گراد است وقتی که تعداد برگهای طوقه ای به 5 تا 7 برسد گیاه در برابر سرمای زمستان مقاوم شده و دچار سرما زدگی نمی شود.اما گیاهان جوان و ضعیف در اثر سرمازدگی خشک می شوند. این گیاه تقریباً در هر نوع خاکی قادر به رویش است.

این گیاه در مناطق خشک و خاکهای سنگی و شنی به خوبی رشد می کند. دامنه جنوبی تپه ها و مناطقی که درخت نداشته باشد (تا روی گیاهان سایه اندازد) مکان مناسبی برای کشت آن می باشد.

PH خاک برای کشت این گیاه بین 3/5 تا 2/7 مناسب است ماسه های بسیار نرم (ماسه بادی) و تهی از عناصر مواد غذایی برای کاشت آن مناسب نمی باشد.

 

آماده سازی خاک

از آنجائیکه بذر این گیاه بسیار کوچک است آماده سازی خاک برای کشت آن مهم می باشد. زمین باید فاقد سنگ، قلوه سنگ و کلوخ باشد. در صورتیکه زمین در بهار کشت می شود انجام شخم عمیق و جمع آوری سنگها او قلوه سنگها ضروری است سپس کودهای مورد نیاز را به خاک پاشیده و آنها را به وسیله دیسک با خاک مخلوط می کنند. برای کشت بذر بستر خاک را باید در فصل بهار آماده نمود از اینرو اواخر زمستان سله ها را شکسته و زمین را تسطیح می نمایند به منظور تراکم بخشیدن به بستر خاک غلتک سبکی زده می شود.

چنانچه گیاه در تابستان کشت می شود. پس از برداشت گیاهان قبلی زمین را دو بار (افقی و عمودی) دیسک می زنند. در این فصل نیازی به شخم نیست اما چنانچه امکان استفاده از دیسک نباشد باید زمین را شخم زد. خرد کردن کلوخه ها و تسطیح زمین در فصل تابستان ضروری است کاشت گیاه در بهار بیشتر توصیه شده است.

تذکر : در فصل پائیز هنگام آماده سازی باید 30 تا 60 کیلوگرم در هکتار ازت 45 تا 60 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و 50 تا 90 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به عنوان مقادیر پایه باید به زمین اضافه نمود. در سال دوم رویش اوایل بهار باید 30 تا 50 کیلوگرم در هکتار ازت و 20 تا 30 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر خاک اضافه نمود.

 

تاریخ و فواصل کاشت

این گیاه را می توان در تابستان یا بهار کشت کرد. در کشت بهاره می توان آنرا با گیاهان یکساله ای نظیر شوید (مثبت) به صورت مخلوط کشت نمود. تناوب کشت مناسب در مقدار موثره گلها تاثیر دارد. چنانچه گیاهان در بهار کشت شوند،می توان آنرا در پائیز با هر گیاهی به تناوب کشت کرد. در زمینهائی که این گیاه کشت می شود نباید ریشه یا بذر سایر گیاهان معطر وجود داشته باشد. اوایل بهار (نیمه اول فروردین) زمان مناسبی برای کشت بهاره و اوایل تابستان (تیر ماه) زمان مناسبی برای کشت تابستانی مریم گلی کبیر می باشد.

 

کاشت

کشت گیاه از طریق بذر و مستقیماً در زمین اصلی انجام می گیرد.

در صورتیکه گیاه در فصل بهار کشت شود می توان آنرا با سایر گیاهان یکساله نظیر شوید یا زیره سیاه به صورت مخلوط کشت کرد. بهتر است کشت مخلوط در ردیفهای متقاطع صورت گیرد. برای اینکار ابتدا گیاه یکساله کشت شود سپس در ردیفهای متقاطع (عمودی) گیاه دو ساله مریم گلی کبیر را کشت نمود. در هر دو نوع کشت بهاره یا کشت تابستانی فاصله ردیفهای کاشت بین 50 تا 60 سانتی متر و تعداد بذر در هر متر طول 90 تا 110 عدد مناسب است عمق بذر گیاه در هنگام کشت باید 2 تا 3 سانتی متر باشد. برای هکتار زمین به 5 تا 7 کیلوگرم بذر با کیفیت مطلوب نیاز می باشد.

 

داشت

مبارزه با علفهای هرز و برگردان کردن خاک بین ردیف ها به منظور تهویه نقش عمده ای در افزایش عملکرد گل دارد. اگر مریم گلی کبیر با شوید به طور مخلوط کشت شده باشد پس از کشت می توان از علف کش آفالون (Afalon) به مقدار 5/1 تا 2 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود. هنگامی که ارتفاع شوید به 10 تا 15 سانتی متر رسید می توان از همین علف کش به میزان 5/1 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود. پس از برداشت شوید برگردان کردن خاک توسط بیل یا کولتیواتور نتیجه خوبی در رویش گیاه مریم گلی کبیر خواهد داشت.

چنانچه گیاه در فصل تابستان کاشته شده باشد می توان پس از کاشت از علف کش آفالون (Afalon) به مقدار 5/2 تا 5/3 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود.

همچنین در سال دوم قبل از رویش گیاه می توان از علف کش آفالون (Afalon) به مقدار 5/3 تا 5 کیلوگرم در هکتار به صورت محلول پاشی استفاده کرد. در فصل پائیز می توان علف کش کارمگس (Karmex) به میزان 5/3 تا 5/4 کیلوگرم در هکتار بکار برد.

اگر گیاهان در تابستان کشت شوند، ممکن است در ایام گرم و خشک مورد حمله آفات قرار گیرند.استفاده از بازودین (Basudin) به مقدار 15 کیلوگرم در هکتار به صورت طعمه یا محلول پاشی نقش عمده ای در از بین بردن لار و حشرات مضر دارد.

به لحاظ سمی بودن این محلول توصیه می شود صبح زود یا شب مورد استفاده قرار گیرند و هنگام استفاده از آنها از روپوش و ماسک استفاده شود.

 

برداشت

این گیاه برای استفاده از اسانس آن که در گلها ساخته و ذخیره می گردد، کشت می شود از این رو باید زمانی گلها را برداشت کرد که از بیشترین مقدار ماده موثره برخودار باشند.اسانس از بدو تشکیل گل ها در آنها تولید و با کامل شدن گل افزوده می شود. اما با شروع تشکیل بذر از مقدار آن کاسته می شود. بیشترین مقدار اسانس در گلها 8 تا 10 روز پس از آغاز گل دهی می باشد. لذا 8 تا 10 روز پس از گل دهی زمان مناسب برای برداشت گلها می باشد و باید طی 10 تا 15 روز همه گلها را برداشت کرد. مقدار و کیفیت اسانس در ساعات مختلف شبانه روز متفاوت است مثلاً بین ساعات 21 تا 3 گلها از بیشترین مقدار اسانس با کیفیت مناسب برخوردارند.زمان مناسب برای برداشت گلها بین ساعات 21 تا 3 یا حداکثر 2 تا 6 صبح می باشد.

برداشت محصول در سطوح کم با دست ولی در کشت های وسیع جمع آوری گلها تنها با ماشینهای مخصوص امکان پذیر می باشد.هنگام برداشت فقط باید ساقه های گلدار را جمع نمود.پس از برداشت برای جلوگیری از کاهش اسانس بلافاصله اسانس گلها استخراج شود که این عمل از طریق تقطیر با بخار انجام می شود.مقدار محصول تازه گل 5 تا 9 تن در هکتار خواهد بود که از این مقدار 6 تا 10 کیلوگرم اسانس استخراج می گردد.

 

دامنه انتشار

اطراف تهران ، مزارع کرج ، نواحی مختلف البرز، رنه ، گچسر، پلور، بین پلور و دلیچای، قزوین ، سمنان ، دامغان شهمیرزاد، شاهرود، بسطام ، کاشان، قمصر، نواحی شمال ایران، گیلان : رودبار، مازندران: کلدرشت، رود بارک، گرگان : آلمه. آذربایجان : دشت مرغان. بین کلیبرواهر. کوه گرمه دوز، 3500 کیلومتری اشنویه، قاسملو، 45 کیلومتری سردشت، اصفهان : تنگ دزدان خوانسار، لرستان : 500 کیلومتری مشرق خرم آباد. فارس : کوه دینار گردنه بیجار، کرمان : کوه هزار، رابوز، خراسان : کوه بینالود.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[food-engineer 12]

سلام. ممنون از مطالبتون. این مطلب دارای دو قسمته متفاوته. درضمن هیچ کدوم از دوقسمت به خاک شناسی مربوط نمی شند. لطفا پیگیری کنید. مرسی

[Mohammad Aref 120452]

ممنون بابت تذکرتون.

اصلاح شد

[phyto 1264]

اصلاح شد؟ فکر نکنما! این مطلب بیشتر به مهندسی کشاورزی گرایش باغبانی میخوره تا سیستماتیک گیاهی...

[Hamid Ghobadi 12840]

چه بگیر و ببندیه اینجا ...

خب این مطلب میتونه به باغبانی (تالار کشاورزی) مرتبط باشه میتونه هم به سیستماتیک گیاهی اینجا مرتبط باشه ...

بهتره بگیم که شرح تیره با سیستماتیک مرتبطه و بقیه قسمتها به باغبانی ... که سیستماتیکشم به باغبانی مرتبطه ... حتی به گیاهپزشکی!

خب هر جور صلاحه ...