تجهیزات آزمایشگاهی

[مونمونی 709]

نکات مهم در تهيه ژل

- اطمينان از تميز بودن شيشه ها، مراحل شستشو به ترتيب عبارتند از:

اسيد کروميک ( بمدت 13-12 ساعت) – شستشو با آب – شستشوبا اتانل – شستشو با استن

- Spacer ها بايد همه قطر يکسان داشته و مشابه شانه باشند.

- شيشه ها به يکديگر و به تانک توسط آگار، و يا چسب مخصوص چسبانده می شود وازلين توصيه نمی شود.

- Degas کردن ژل که بيش از افزودن عامل پلی مريزه کننده انجام می گيرد چون اکسيژن مانع پلی مريزه شدن می شود.

- ريختن ايزوبوتانل بر روی ژل Resolving به منظور عدم تماس ژل با اکسيژن هوا و نيز صاف شدن ژل انجام می گيرد.

- بهتر است که ژل Resolving يک شب تا صبح بماند تا پلی مری شدن کامل شود و بعد ژل Stacking ريخته شود.

نکات ضروری درهنگام کار با انکوباتورها

1- انکوباتورها تا حدامکان بايد در نزديکی هودهای کشت سلولی يا هودهای ميکروبی قرار داده شوند.

2- انکوباتور را در سطحی مطمئن قرار دهيد.

3- انکوباتور ا در برروی سطحی صاف و در حالت تعادل قرار دهيد.

4- از قرار دادن انکوباتور در جای مرطوب و خيلی گرم که محل مناسبی برای رشد باکتريها است خودداری کنيد. دمای محيط بايد بين 5 تا 40 درجه سانتی گراد بوده و حداکثر رطوبت 80 درصد، دردمای 31 درجه سانتيگراد و يا 50 درصد دردما 40 درجه سانتی گراد باشد.

5- انکوباتور را در نزديک درهای اصلی يا جريانات هوائی و هواکش ها قرار ندهيد.

6- در صورت امکان انکوباتور کشت سلولی در اتاق کشت و انکوباتور ميکروبی در محل مناسب خود قرار گيرد.

7- بعد از مشخص کردن مکان انکوباتور بايد تمام محلهای اتصال گاز و آب را در دستگاه که موجب شوک وصدمه به می گردد را کنترل کنيد.

8- هنگامی که سيلندر متصل می باشد از کار کردن با سيفون سيلندر خود داری کنيد.

9- بعد از وصل کردن تنظيم کننده سيلندر گاز CO2 ، فشار گاز در مانومتر اوليه (طرف سيلندر گاز) بايد در حدود kg/cm2G 250 يا MPaG5/24 و در طرف ديگر kPaG 196 يا cm2G/kg2 باشد.

10- هنگاميکه درجه حرارت انکوباتور بر روی 37 تنظيم می باشد درجه حرارت محيطی نبايد از 32 درجه بيشتر باشد.

11- از گذاشتن مواد فرار يا قابل اشتعال (اتر،بنزين، الکل ، پروپان) در انکوباتور خودداری کنيد.

12- از آب تقطير شده يا خالص برای پر کردن محفظه آب جهت ايجاد رطوبت استفاده کنيد. و سطح آب را در محل ذخيره هميشه کنترل شود.استفاده از مقادير کم سولفات مس و يا ساولون برای جلوگيری از رشد قارچها و کپک ها در آب داخل انکوباتور مناسب است.

13- ظروف کشت سلول يا پليت های باکتريها را با فاصله از يکديگر قرار دهيد تا جريان هوا به خوبی صورت گيرد، اگر فاصله اين ظروف کم باشد تعديل دما و گاز CO2 در بين آنها به خوبی صورت نمی گيرد.

14- هميشه مراقب باشيد که درب داخلی انکوباتور خوب بسته شده است.

15- قبل از برداشتن فلاسک های کشت سلول يا پليت ها باکتريها از دستکش های لاتکس استفاده نموده و حتما" دست ها را ضد عفونی نمائيد.

16- برای تميز کردن دستگاه از ريختن آب روی آن خود داری کنيد.

17- هنگامی که می خواهيد انکوباتور را تميز کنيد از برس ف اسيد، بنزين ، تينر، استفاده نکنيد، اين عمل باعث از بين رفتن رنگ دستگاه و صدمه به پوشش آن می شود. همچنين قسمت های پلاستيکی ممکن است دچار تغيير شکل گردند. هيچوقت از مواد شيميايی فرار مانند بنزين در قسمت های پلاستيکی استفاده نکنيد. مواد دترجنت بهترين انتخاب برای شستشوی دستگاه می باشند.

18- برای تميز کردن داخل دستگاه از محلول سديم کلرايد يا محلول های هالوژن دار استفاده نکنيد که باعث خوردگی ديواره دستگاه می شود.

19- از محلول های قليائی يا اسيدی قوی استفاده نکنيد.

20- سنسور CO2 در انکوباتورهای کشت سلولی تحت تاثير ميزان رطوبت بوده و پايين آمدن رطوبت باعث بالارفتن ميزان گاز CO2 در دستگاه می شود. تميز نمودن مرتب اين سنسور با الکل 70 درصد يا ايزوپروپيل الکل ضروری است.

21- هنگام استفاده از الکل جهت تميز نمودن داخل انکوباتور دقت لازم را بعمل بياوريد بويژه اگر انکوباتور با الکل در درجه حرارت های بالا تميز شود و در اين شرايط الکل بخار شده تمام فضای داخل انکوباتور را فرا گرفته و ممکن است خطر انفجار روی دهد بنابراين تمام الکل باقی مانده را به خوبی پاک کنيد.

22- برای جلوکيری از آلودگی در انکوباتور ها ؛ فقسه ها و ديواره دستگاه همواره بايد خشک باشد در اثر باز ماندن درب دستگاه به مدت طولانی رطوبت موحود در انکوباتور به صورت قطرات آب در آمده و اين قطرات روی قفسه و ديواره ها باعث رشد باکتريها، قارچها ، و مخمرها می شود در اين موارد

آب موجود را کاملا" خشک کنيد و محل را به خوبی ضد عفونی نماييد به خصوص اگر مقداری از محيط کشت روی قفسه يا داخل انکوباتور ريخته است. به همين خاطر بيش از اندازه فلاسک های کشت را با محيط پر نکنيد زيار در اثر تکان خوردن اين محيط ها داخل انکوباتور ريخته و محل مناسبی را جهت رشد عوامل آلوده کننده بوحود می آورد.

23- در صورت ديدن آلودگی در فلاسک های کشت بلافاصله تمام کشت ها را خارج نموده و داخل انکوباتور ا به خوبی با الکل 70 درصد ضد عفونی نماييد قفسه ها را نيز می توانيد در داخل فورقرار داده تا استريل کردند.

24- تعويض به موقع ظرف آب داخل دستگاه، در انکوباتور های کشت سلولی بسيار ضروری است.

25- بهترين انواع انکوباتورهای CO2 آنهائی هستند که محفظه داخلی انکوباتور به قسمت های کوچکتری با دربهای جداگانه تقسيم شده اند که در صورت آلودگی در يک قسمت از انتشار آن به ساير قسمت های ديگر جلوگيری شود. همچنين اين نوع دستگاه ها دارای سيستم خود دار استريليزاسيون بوده که در هنگام ضد عفونی و تميز کردن دستگاه می توان از آن استفاده نمود. همچنين دارای دو ورودی گاز CO2 از دو سيلندر بوده تا در هنگام تمام شدن يک سر سيلندر از ديگری استفاده کند.

نکات ضروری در هنگام کار با هود

هودهای ميکروبی و کشت سلول

1- مطئن شويد که محيط هود از کار قبلی تميز شده است. برای اطمينان بيشتر يکبار ديگر به طور کامل داخل هود را با الکل 70 درصد بادستمال بدون کرک پاک کنيد.

2- به مدت حداقل 15 ذقيقه چراغ UV داخل هود را روشن نمائطد(مرطوب بودن سطح داخل هود با اکل اثر اشعه را بيشتر می نمايد. اين نکته بسيار دارای اهميت است که اثر UV در هنگامی که چراغ داخل هود خاموش بوده و مؤثرتر است همچنين در اتاق های کشت در هنگام استفاده از UV محيط بايد کاملا" تاريک باشد).

3- بعداز خاموش کردن چراغ UV هود را روشن نموده و 5 دقيقه صبر نمايد.

4- بايد توجه داشت که برای جلوگيری از الودگی در هود شايد به يک تکنيک بسيار دقيق آسپتيک خوب نياز است نه کاملا" به يک عملکرد معجزه آسای هود.

5- اعتماد به عمل *****اسيون هوا در جهت عملکرد موثر هودها کمی قابل تامل است و هميشه در صدی خطا وجود خواهد داشت. بنابراين اين هودها هرگز نمی توانند به طور کامل و 100% موثر بوده ولی می توانند احتمال الودگی را به ميزان بسيار زيادی کاهش دهند. در نتيجه وجود هوای تميز با تهويه مناسب دراتاق

6- جهت رسيدن به حداکثر راندمان کاری و اطمينان مستمر از عملکرد يک هود، کنترل مرتب آن بسته به شرايط استفاده ، تعداد استفاده کننده ها لازم و ضروری است.

7- هودهای مذکور بايد در محلی ايزوله و جدا از ساير قسمت های آزمايشگاه و جريانات شديد هوائی کار گذاشته شوند ( دور از دها و پنجره ها ، هواکش ها،خنک کننده ها و همچنين بدور از رفت و امدهای زياد کارکنان)

8- از ظروف آهنی يا چوبی برای نگهداری نيتروژن مايع يا حمل و نقل آن استفاده نمايد.

9- نيتروژن مايع بی رنگ، بی بو، بی مزه و کشنده است. نيتروزن مايع به سرعت ميزان اکسيژن محيط و بافت و هر قسمتی که روی آن ريخته شود ا کاهش داده و باعث ايجاد Saffocation می گردد. بنابراين هرگز نبايد برای کنترل آن داخل ظرف را ديد. مزه يا بو نمود زيرا به سرعت استنشاق می گردد. به همين خاطر نيتروژن مايع بخار می شود باعث کاهش شديد غلظت اکسيژن هوا شده و ممکن است باعث سرگيجه ، بی هوشی و حتی مرگ گردد.

10- نيتروژن مايع بی نهايت سرد است و يکی از مهمترين و حساس ترين نقاط بدن چشم ها است که به سرعت پس از تماس کوچک با نيتروژن مايع صدمات جدی می بيند.

11- نيتروژن مايع مشاهده شدنی نيست وقتی در معرض هوا قرار می گيرد ابر بخار تشکيل شود فقط رطوبت است در حالی که گاز نيتروژن به تنهايی قابل ديدن نيست.

12- پس از استفاده باقی مانده نيتروژن مايع را فقط در محيطهای سرباز و فقط روی زمين خالی نمايد.

13- ظروف نگهداری نيتروزن مطلع در جای تميز و خشک بدور از رطوبت ، مواد تميز کننده و مواد شيميايی يا ساير خورنده های شيميايی نگهداری کنيد . اين ظروف را فقط با آب يا محلولهای دترجنت ضعيف بشوئيد و سپس خشک نمائيد.

14- ميزان بخار شدن نيتروژن مايع بسته به زمان، موقعيت و شکل ظروف نگهداری و نحوه استفاده از ان متفاوت است. بازو بسته نمودن مستمر يا حرکت دادن ظرف حاوی نيتروژن از ميزان اثر سرمازائی می کاهد . سطح نيتروژن مايع را در ظرف هر هفته بايد اندازه گيری شود و مطمئن باشيد که به اندازه کافی بوده تا به مواد نگهداری شده در آن صدمه وارد نشود.

15- اگر نيتروژن مايع سريعتر از حد معمول بخار می شود بايد نسبت به تغيير ظرف نگهداری و محيط نگهداری آن اقدام نمود.

16- در مواقعی که شخصی بوسيله نيتروژن مايع دچار سرگيجه شد يا کمی بی هوش گرديد او را به محيطی که کاملا" باز باشد ببريد و از يک پزشک کمک بگيرد. اگر تنفس برای او مشکل است از اکسيژن استفاده نمايد و در صورت قطع ان از تنفس مصنوعی استفاده کنيد ، او را گرم نگهداريد تا پزشک از راه برسد.

17- اگر نيتروژن مايع روی دست ، پا و يا صورت بريزد بايد محل آسيب ديده را با دمای طبيعی بدن به سرعت هر چه بيشتر گرم نگهداشت، پوشش ناحيه را بايد از پوست جدا کرد و ناحيه را بايد از پوست جدا کرد و ناحيه را در حمام آب 42 تا 45 درجه سانتی گردد غوطه ور کرد.

 

 

موارد ايمنی و کار با دستگاه مولد نور ماوراء بنفش (UV)

از نور ماوراء بنفش (Ultra Violet) برای مقاصد مختلفی ازجمله مشاهده باندهای DNA جدا شده روی ژلهای تيمار شده با محلول اتيديوم بروميد استفاده می شود . اثات UV بر پوست شامل ايجاد شيار، لکه های پوستی و همچنين سرطان پوست می باشد و در چشم ورم، آب مروايد و سوختگی شبکيه ايجاد م نمايد. هنگام کار با دستگاه های مختلف مولد نور UV موارد ايمنی زير را بايد رعايت کرد:

پوشاندن تمامی قسمتهای پوست با استفاده از روپوشهای بلند و دستکشهای محافظ، مخصوصا" زمان که از UV دستی استفاده می نماييد.

استفاده از عينک محافظ

ابتدا ژل را بر روی صفحه دستگاه قرار دهيد و پس از گذاشتن شيشه محافظ دستگاه را روشن نماييد. درهنگامی که دستگاه روشن است از جابجا کردن ژل خودداری نماييد. در اين وضعيت ابتدا دستگاه را خاموش نماييد و بعد ژل را جابجا کنيد.

شيشه و اشياء کدر نور UV را جذب می نمايند. دقت نماييد حتما" بين پوست و چشم شما مانع شيشه ای يا کدر قرار داشته باشد تا از اثر مستقيم نور UV برآنها جلوگيری شود.

هنگام کار با دستگاه UV مواظب باشيد که از زوايای کناری شيشه محافظ در معرض نور UV قرار نگيريد. اغلب در هنگام کار با دستگاه اگر به طرفين دستگاه حرکت نماييد به علت فاصله شيشه از دستگاه در معرض نور UV قرار می گيريد.

بهتر است پس از استفاده از دستگاه و پس از خاموش کردن آن ، شيشه آن را با آب مقطر و دستمال کاغذی تميز نماييد.

از باز کردن و دستکاری لامپ مولد نور UV جدا" خودداری نماييد. درصورت لزوم باز کردن اين لامپها دستها نبايد چرب باشند و لامپ بايد کاملا" خنک شده باشد. حرکت دادن لامپهای داغ باعث انفجار و خروج بخار جيوه داخل انها می گردد.

[mina_srk 1982]

نوعی میکروسکوپ الکترونی است که قابلیت عکس‌برداری از ریزساختار مواد با بزرگنمایی ۱٬۰۰۰ تا ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ برابر با قدرت تفکیکی در حد کوچک‌تر از ۱ نانومتر را دارد. میکروسکوپ الکترونی عبوری همچنین توانایی آنالیز عنصری، تعیین ساختار و جهت کریستالی اجزایی به کوچکی ۳۰ نانومتر را به صورت کیفی و کمی دارد.

تاریخچه

لوییس دوبرو گلی در سال ۱۹۲۵ برای اولین بار تئوری خصوصیات موجی الکترونها که طول موجی کمتر از نور مرئی دارند را ارائه کرد. در سال ۱۹۲۷ دیویسون و گرمر و همچنین تامپسون و رید بطور مستقل آزمایشات کلاسیک تفرق الکترونی را انجام دادند که نشان‌دهندهٔ طبیعت موجی الکترون‌ها بود. در سال ۱۹۳۲ روسکا و نول اولین بار ایدهٔ میکروسکوپ الکترونی را مطرح کردند. در سال ۱۹۳۶ اولین میکروسکوپ الکترونی عبوری توسط شرکت Metropolitian-Vickers در انگلستان ساخته شد.

نمونه ها

شکل:فقط مواد جامد

اندازه:دیسکی با قطر ۳ میلی‌متر و ضخامت تقریبی ۵ میکرومتر

آماده‌سازی:باید برش‌هایی از نمونه تهیه شده و به کمک الکترو پولیش تا حدی نازک شود که به الکترونها اجازهٔ عبور بدهد.

زمان تقریبی مورد نیاز: تا ۳۰ ساعت برای هر نمونه (بدون احتساب زمان آماده‌سازی)

 

برخی از کاربردها

• تعیین جهت رشد مواد بلورین و صفحات کریستالی
  
• تعیین عیوب بلوری و مرز دانه ها
  
• تشخیص مناطق دارای تنش پسماند
  
• شناسایی ترکیب شیمایی فازهای غیرآلی
  

[mina_srk 1982]

مقدمه

احتمالا مهمترین پیشرفتی که در تکنیک میکروسکوپی در سالهای قبل از1960حاصل شد توسعه میکروسکوپهای فاز کنتراست وتداخلیبود. در این نوع میکروسکوپها بافتهای زنده را در حالی که ثابت نشده‌اند (unstained) می‌توان با کانتراست خوب و رزولوشن مناسب مشاهده نمود. برای آنکه بتوان جزئیات یکشیئی را قابل رویت نمود. این عمل را با رنگ آمیزی می‌توان انجام داد. در صورتی کهشیئی مورد نظر رنگ آمیزی نشده(unstained) باشد می‌توان بدون دخالت در ساختمان یاحیات آن شیئی ضریب انکسار قسمتهای متعددی از آنرا کم یا زیادتر از ماده‌ای که شیئیدر آن قرار دارد نمود. در صورتی که اختلافضریبشکستهاخیلی کم باشد. به گونه‌ای که قابل مشاهده نباشد می‌توان از میکروسکوپزمینه تاریک استفاده نمود. میکروسکوپ زمینه تاریک عمدتا نشان دهنده لایه‌های سطحینمونه بجای ساختمان داخلی می‌باشد.

علاوه بر آن لازمه این سیستمها استفادهازلامپهای با قدرت زیادمی‌باشد که بعضا وقتیکه مدت زمان مشاهده زیاد باشد بایستی از سیستم خنک کننده استفاده شود. این در حالیاست که میکروسکوپ فاز – کنتراست دارای این اشکالات نمی‌باشد و می‌توان ساختمانداخلی شیئی را بخوبی مشاهده نمود. در حالت کلی بخشهایی از شیئی که دارای ضرائبانکسار زیادتر باشند در مقایسه با زمینه روشنتر تاریک و یا بلعکس می‌باشد که البتهاین مطلب بستگی به نوع سیستم – منفی یا مثبت بودن میکروسکوپ دارد. لامپ نوریمورد استفاده در این نوعمیکروسکوپ یک لامپ معمولی می‌باشد و همه دهانه عدسی شیئی در تشکیل تصویر شرکتمی‌نمایند. در این نوع میکروسکوپ و رزولوشن نسبت به زمینه تاریک ضعیفتر است و اینبخاطرپدیدهشکست نورو تغییر فاز آن می‌باشد.

اصول کلی

هدف از این میکروسکوپها قابل دیدن نمونه‌هائی است که موجب تغییرقابل توجهی در شدت (دامنه) نور عبوری از آن مثل حالت نمونه‌های رنگ آمیزی شده (stained) نمی‌باشد. تنها تغییری که اجزاء مختلف این گونه نمونه‌ها بر روی نورعبوری بوجود می‌آورند آن است که موجب تغییر در فاز آنها می‌شود. به عبارت دیگر درروشهایمیکروسکوپهایمعمولیسیستم ساختمانی نمونه به گونه‌ای است که اجزاء مختلف آن دارای خاصیت جذبمتفاوت نور برخوردی به آنها می‌باشد و بدین لحاظ نور عبور کرده از نمونه در قسمتهایمختلف دارای شدتهای مختلفی می‌باشند که این تغییر در شدت بستگی به مقدار جذب درقطعات و اجزاء مختلف نمونه وارد و بنابراین ناحیه‌ای که جذب کمتر اتفاق می‌افتدتصویر شیئی روشنتر و بخشهای با جذب بیشتر تاریکتر مشاهده می‌شوند. در این نمونه‌هاتصویر از نور عبور نموده از نمونه تشکیل می‌شود. بسیاری از نمونه‌ها شدت نور عبورنموده را تغییر چندانی نمی‌دهند و لیکن اجزاء مختلف موجب تغییر فاز نور عبور نمودهاز آنها می‌شوند و لیکن با توجه به آنکه چشم حساس به فاز یا تغییر فاز نمی‌باشندلذا بایستی به نحوی این تغییر فاز را قابل مشاهده نمائیم. بنابراین هدف ازمیکروسکوپ فاز کنتراست تبدیل تغییر فاز به تغییر دامنه است که بتواند بوسیله چشمقابل مشاهده شود.

وقتی که نور از کندانسور عبور نموده و به شیئی برخوردنماید در آن صورت به دلیل پدیده تفرق حاصله در اثر جسم طیف تفرق یافته در پشت عدسیچشمی حاصل می‌شود. با توجه به آنکه جسم مثل یک شبکه متفرق کننده عمل می‌نماید در آنصورت تصویر در این شبکه در اثر تفرق در پشت عدسی چشمی ایجاد می‌شود. تصویر حاصله کهنشان دهنده جزئیات جسم است در اثر ترکیبنورمتفرق شدهو نور عبور نموده بدون تفرق ایجاد می‌شود. به علت آنکه بین نور متفرقشده و نور عبور نموده بدون تفرق ایجاد می‌شود. به علت آنکه بین نور متفرق شده و نورمستقیم اختلاف فاز وجود دارد لذا این دو نوع پرتو با همدیگر ترکیب شده و تداخلانجام می‌شود و در نتیجه اختلاف فاز این دو نوع نوز ایجاد تغییر در دامنه یا شدتنور در صفحه تصویر می‌نماید. میکروسکوپهای فاز – کنتراست بگونه ای طراحی شده اند کهتغییر فاز حاصله در اثر وجود نمونه و تغییر فاز در اثر تغییر ضریب شکست در اجزاءمختلف آن این تغییر فاز به تغییر شدت تبدیل شود.

در صورتی که نورهای عبورنموده از جزهای مجاور همدیگر دارای اختلاف فاز ناچیز باشند در آن صورت اختلاف فازبین تقریبهای صفر و یک برا برλ 4/0 خواهد بود. در آن صورت به دلیل این اختلاف فازنور ترکیب شده ، تشکیل نوارهای تداخلی می‌نماید. حال اگر توجه نمائیم نور عبورنموده از طرف دیگر نیز به همین شکل دارای اختلاف فاز ولی در جهت عکس همدیگر می‌شوندو لذا نور رسیده به آن نقطه صفر می‌باشد و بنابراین ساختمان شیئی قابل رؤیتنمی‌باشد. در میکروسکوپهای فاز کنتراست تأثیر یک مانع با ضخامت λ 4/0آ ن است کهموجب هم فاز ساختن نوارهای تداخلی از دو طرف شود و در نتیجه افزایش دامنه حاصل میشود.

 

سیستم ساختمانی یک میکروسکوپ فاز کنتراست استاندارد به گونه‌ای است کهیک روزنه دایره ای شکل در محل صفحه کانون کندانسورsubstageوجود دارد که شیئیبوسیله یک دسته پرتو مخروطی شکل روشن می‌شود. تویر مستقیم ا%