مدیریت مهندسی ارزش

[غایب 4790]

مدیریت , پیاده سازی مهندسی ارزش

مهندسی ارزش به تعبیری همان محاسبه ارزش است.

مهندسی ارزش یک تکنیک کارآمد به منظور برآورده ساختن اهداف پروژه با حداقل هزینه و حفظ همزمان کیفیت است.

مهندسی ارزش یعنی کوشش سازمان یافته و گروهی برای تحلیل عملکرد سیستم , تجهیزات , خدمات , به منظور دسترسی به عملکرد واقعی با حداقل هزینه در طول عمر پروژه است.

در مهندسی ارزش گزینه راههای جایگزین با دو ویژگی کارائی و موثر بودن شرط اصلی است.

در مهندسی ارزش ابعاد فنی و اجتمائی بازنگری میشود.

ابعاد فنی یک فرایند توصیف کننده تکنولوژی , استاندارد ها و رویه هاست.

لبعاد اجتمائی به کارکنان , مشاغل و مشوق ها میپردازد.

در هر سازمانی این باور وجود دارد که تحقق اهداف عالی سازمان در گرو برخورداری از منابع انسانی کارآمد و بهره ور است.تمام سازمانها برای سازگاری با تغییرات محیطی لازمست بطور مداوم نسبت به توسعه و بهسازی نیروی انسانی , تجهیزات , فناوری , قوانین و مقررات و فرهنگ سازمانی اقدام کنند.

که این مهم با بکار گیری مهندسی مجدد امکان مپذیرد.

مهندسی مجدد یعنی باز اندیشی بنیادین , طراحی نو و ریشه ای فرایند ها برای دستیابی به پیشرفتی شگفت انگیز در عملکرد بر اساس معیار هائی نظیر هزینه , کیفیت خدمات و سرعت افزایش اثر بخشی سازمان در تمامی سنجش هاو حفظ هماهنگی با استراتژی کل سازمان برای رسیدن به اهداف عالیه سازمان.

بهره وری : انجام صحیح کار ها

اثر بخشی : انجام کار های صحیح

مرز های مورد دقت در پیاده سازی مهندسی ارزش

حوزه تفکرات انسانی و رابطه آن با عملکرد های انسانی

حوزه کارکرد: کاستن از هزینه ها با حفظ کیفیت

تعیین ارزش کارکرد در تفکرات و عملکرد های سازمانی

تعیین ارزش بوسیله قضاوت و تجربه

تعیین ارزش بوسله عوامل ارزش

تعیین ارزش در مقایسه هزینه های فکری و هزینه های سازمانی

تعیین ارزش بوسیله مقایسه

شروع کار در مرحله تفکرات انسانی

مسایلی که باید حل شود کدامست؟

چرا ما معتقدیم که این یک مسئله است؟

نتیجه حل نکردن مسئله چیست؟

مسئله متعلق به چه کسی یا چه فرایندی است؟

چه کسی مسئول حل این مسئله است؟

چه کسی تحت تاثیر راه حل قرار میگیرد؟

مطالعات ارزش ( آنالیز ارزش )

- تحلیل کارکرد : برای تعیین علت وجودی یک برنامه یا طرح و اجزای آن در تعیین شاخص

- روشهای فنی خلاق : برای طرح گزینه های جدید

- روشهای فنی سنجش : برای ارزیابی ارزش مفاهیم کنونی

- تحلیل موانع

- ایجاد مدل کار

- رسم نمودار فعالیت و شرح وظائف هر یک از اعضای تیم

- انتخاب راه حل نهائی و تبدیل آن به پروژه

- تصویب : قبل از تصویب پیشنهاد گروه ارزش یک بار توسط مهندسین طراح , مجریان و مدیران ارشد مرور میشود و برای اجراتصویب میشود و به تمام مسئولین اجرائی که خود در جریان کار هستند بصورت رسمی ابلاغ میشود.

مطالعات بعد از اجرا : بررسی اینکه هر یک از پیشنهاد های مهندسی ارزش چه روشی را مطرح کرده و چه میزان صرفه جوئی بدست آمده و نیز ممیزی اجرا از طریق نظر سنجی از کارشناسان خبره و نظر سنجی از مشتریان چه بوده است.

لازم است توجه داده شود که از روش مهندسی ارزش پیش از شروع طرح ، در برنامه ریزی استراتژیک ، تعیین اولویت طرح ها – در شرایط محدودیت منابع و تعدد طرح ها – برای انتخاب طرح با بیشترین ارزش ، تخصیص بهینه منابع ، شروع و برنامه ریزی طرح ، استفاده می شود و پس از شروع مطالعات طرح در مراحل زیر ، در طول عمر طرح ، مطالعات مهندسی ارزش مورد استفاده قرار می گیرد :

- مرحله مطالعه سیمای طرح ( شناسائی)

- مرحله مطالعات توجیهی طرح (مقدماتی)

- مرحله تهیه طرح تفضیلی و تعیین مشخصات فنی

- مرحله اجرای طرح

- مرحله بهره برداری و نگهداری

- مرحله بهسازی و نوسازی

انجام تحلیل/ مهندسی ارزش در مراحل مختلف مطالعه و طراحی در برخی سازمان ها در کشورهای پیشرفته بر حسب بزرگی و پیچیدگی طرح ها الزامی شده است ، از جمله در اداره طراحی بزرگراههای انتاریو مراحل انجام مهندسی ارزش به شرحی که ملاحظه می شود ، می باشد :

در طرحهای کوچک و متوسط معمولی یک مرحله کارگاه مهندسی ارزش ۳ تا ۵ روزه در انتهای مطالعات توجیهی (مقدماتی) و در طرح های متوسط پیچیده ، علاوه بر آن ، یک کارگاه ۳ تا ۵ روزه نیز حدود ۶۰% پیشرفت مرحله طراحی تفصیلی ، برگزار می شود

مهندسي ارزش( Value Engineering):

روشي نظام يافته و كاركرد گرا براي حل مسائل طرحها، شناسايي و حذف هزينه هاي غير ضروري با حفظ و يا ارتقاء كيفيت و كاهش زمان اجرا است. مهندسي ارزش يك فعاليت و تلاش پويا و گروهي مستمر است كه با تكيه بر شناسائي كاركردها، تدوين بيشترين گزينه ها با استفاده از خلاقيت اعضاي گروه و تعيين گزينه هاي مناسب، كاركردهاي مورد نظر را با كمترين هزينه وزمان تأمين مي كند...

بيش ازپنجاه سال است كه كشورهاي پيشرفته درزمينه های گوناگون از متدمهندسي ارزش درمقاطع مختلف فعاليتهاي خود استفاده كرده،و از اين طريق سود فراواني كسب نموده اند. مدتهاست كه استفاده ازاين متددركشورهاي درحال توسعه بسياررايج گرديده‏، و زمانيكه اين متد هنوز در ايران ناشناخته بود، دركشورهاي عربي با سرعت زيادي دركليه زمينه هاتوسعه يافت.كشور ما نيز در سالهاي اخير در اين حوزه قدم گذاشته و در مدت كوتاهي مقولهن مهندسي ارزش در سطح كشور گسترش و انتشار يافته است. مقاله ها و كتابهاي متعددي در اين زمينه منتشر شده و سمينارهاي مختلف برگزار گرديده است. موضوع مهندسي ارزش از حدود سال 1379 در مجامع دانشگاهي و وزارت‌خانه‌هاي نفت و نيرو و سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، مطرح شده است.سرانجام اينكه انجمن مهندسي ارزش ايران با حضور استادان دانشگاههاي كشور و متخصصان امر تأسيس و با علاقه مندي و تدبير مسئولان سازمان مديريت و برنامه ريزي، چهارچوب قانوني و هدفمند مطالعات مهندسي ارزش در كشور فراهم شده است.

روند مهندسي ارزش در كشور در صورتي از كاركرد و سرعت مناسب برخوردار خواهد شد، كه با عضويت متخصصان رشته هاي مختلف علمي، فني، صنعتي، خدماتي و مديريتي بر گسترش و غناي آن افزوده شود و تمامي صاحب نظران، مديران و كارشناسان شاغل در كشور، اصول آن را در فعاليتهاي خود ملحوظ نمايند، و با عضويت در انجمن مهندسي ارزش ايران و برخورداري از آموزش و ارتباط با صاحب نظران فن، كاربرد روش مهندسي ارزش را كه در برنامه سوم توسعه كشور به صورت قانون در آمده است در حوزه فعاليت خود جاري و ساري كنند.

مهندسي ارزش

مقدمه‌اي پيرامون مهندسي ارزش

تاریخچه

از سال 1961 كه لارنس مايلز در كتاب ًروش هاي فني تحليل و مهندسي ارزش ً، تحليل ارزش را همچون ديدگاهي خلاق و سازمان يافته در جهت شناسايي و حذف هزينه هاي غير ضروري ، تعريف كرد تا سال 1995 كه ساكسنا و كريشنان كتاب ًمهندسي ارز ش در مديريت پروژه ًرا منتشر نمودند ، مهندسي ارزش به صورت يك روش فني پذيرفته شده در فعاليتهاي طراحي و اجرايي در بيشتر كشورها تثبيت گرديد و رسميت يافت ، به طوري كه بسياري از دست اندر‌كاران عرصه‌هاي اجرايي به ويژه طراحان ، پيمانكاران و كارفرمايان با مفاهيم و روش هاي فني مهندسي ارزش آشنا شدند.

تحليل ارزش به صورت يك روش فني ويژه، در سال هاي پس از جنگ جهاني دوم در دستور کار قرار گرفت. كار طراحي و تدوين اين روش به دستور هري ارليكر معاون فني بخش خريدهاي شركت جنرال الكتريك آغاز شد. وي معتقد بود كه برخي از مواد و مصالح و طرحهاي جايگزين كه به طور ضروري و به علت كمبودهاي زمان جنگ به كار گرفته مي‌شدند داراي عملكرد بهتر با هزينه كمتر هستند. به دستور او در داخل شركت و به منظور ارتقاي كارايي توليد از طريق تامين مواد، مصالح و روشهاي جايگزين براي مواد و مصالح پرهزينه، كوشش همه‌جانبه‌اي به عمل آمد.

در سال 1947 اين وظيفه برعهده لارنس مايلز مهندس ارشد شركت جنرال‌الكتريك نهاده شد. مايلز با روش‌ها و فنون موجود به پژوهش پرداخت و از برخي روشهاي مرسوم به صورت تلفيقي با روش مرحله به مرحله خويش براي تحليل ارزش بهره گرفت. مايلز كه مبتكر و بنيانگذار مهندسي ارزش به‌شمار مي‌رود، يك روش رسمي را به اجرا درآورد كه در جريان آن چندين گروه از كاركنان شركت، عملكرد محصولات توليدي شركت جنرال الكتريك را بررسي مي‌كردند. آنان به اتكاي روشهاي خلاق گروهي و بدون افت كارايي محصول، تغييراتي در محصولات شركت بوجو د آوردند و هزينه‌هاي توليد را كاهش دادند. روش تحليل ارزش به عنوان يك استاندارد در شركت جنرال الكتريك پذيفته شد و به تدريج شركت‌هاي ديگر و برخي سازمان هاي دولتي نيز اين روش جديد را به عنوان ابزاري براي كاستن از هزينه‌هاي خود به كار بستند . اين روش جديد ، همان مهندسي ارزش بود.

مهندسی ارزش روایت موفقیتها

با آنكه اغلب روشهاي به كار گرفته شده در آن روزها تازگي نداشت ، بهره گيري از فلسفه نگرش عملكردي ، كاري نو و بي بدليل بود. در سال 1954 دفتر كشتي سازي نيروي دريايي، در سال 1956 سپاه اردنانس ارتش و در سال 1961 نيروي هواييي آمريكا به دنبال كاربست تحليل ارزش و نتيجه بخش واقع شدن اين روش در تقليل هزينه‌ها، به امكانات و تواناييهاي بالقوه آن علاقمند شدند. عنوان ًتحليل ارزش ًدر اين مرحله و به منظور تاكيد بر جنبه‌هاي مهندسي به ًمهندسي ارزش ًتغيير يافت. در سال 1962 مك نامارا وزير دفاع آمريكا، حيثيت و اعتبار خود را بر كار بست مهندسي ارزش متكي ساخت. مهندسي ارزش عنصر اصلي حركت در جهت كاهش هزينه‌هاي دفاعي آمريكا شد. مك نامارا حركتي بزرگ در طراحي و اجراي سيستم‌هاي برنامه ريزي متكي بر شبكه- review tchnique -pert program evaluation and (روشهاي فني ارزشيابي و بازنگري برنامه) وcpm– critical path metpd – (روش مسير بحراني) ايجاد كرد و دستور داد تا اين روشها در تمام برنامه‌ريزيها و طراحيهاي وزارت دفاع استفاده شود. پيش از آغاز استفاده از مهندسي ارزش در آئين نامه تداركات نيروهاي مسلح آمريكا، كاربرد آن در عرصه ساختمان و كارهاي اجرايي بسيار اندك و اتفاقي بود. سپاه مهندسي ارتش آمريكا درنخستين دهه كاربرد مهندسي ارزش حدود 200 ميليون دلار صرفه جويي كرد، كه بخش عمده اين صرفه جويي نيز نتيجه ارزيابي دوباره پروژه‌هاي اصلي توسط خود اين سپاه بوده است. در همان دوره بيش از 2200 پيمانكار براي كاستن از هزينه‌ها به كمك مهندسي ارزش، پيشنهادهايي ارائه كردند كه از آن ميان 1400 پيشنهاد پذيرفته شد و معادل 7 ميليون دلار صرفه جويي گرديد.

صنعت ساختمان تا سال 1972 به طور كلي، فقط تا حدودي به مهندسي ارزش ابراز علاقه كرده بود. در سال 1972 دوازدهمين كنفرانس سالانه ًانجمن آمريكايي مهندسان ارزش ً(Sive) بر كاربست تحليل ارزش در صنعت ساختمان تأكيد كرد. در سيزدهمين كنفرانس كه در شيكاگو برگزار شد، بيش از نيمي از حاضران را معماران، مهندسان و پيمانكاران تشكيل مي دادند. انجمن زمين شناسي آمريكا در مارس 1972، اعلام كرد كه شرايط مربوط به مهندسي ارزش در اغلب قراردادهاي معماري، مهندسي و مديريت اجرا، گنجانده شده است. در سال 1974 به دعوت انجمن زمين شناسي آمريكا ًشوراي سراسري مديريت ارزش ًبه منظور توسعه و هماهنگ سازي كوششهاي مربوط به مهندسي ارزش، تأسيس شد. چهاردهمين اجلاس ًانجمن آمريكايي مهندسان ارزش ًكه در سال 1973 به تشريح دستاوردهاي مهندسي ارزش پرداخت، مشخص نمود كه به ازاي هر يك دلار سرمايه گذاري براي اجراي مهندسي ارزش چيزي حدود 53/4 دلار صرفه جويي در هزينه هاي اجرايي بدست آمده است، به نحوي كه از زمان كاربست مهندسي ارزش در آمريكا تا سال 1973 معادل 8/1 ميليارد دلار صرفه جويي شده است. اين صرفه جويي تا سال 1989 به بيش از 3/4 ميليارد دلار افزايش يافته است. بازده مهندسي ارزش از سال 1973 تا سال 1995 براي هر يك دلار هزينه سرمايه گذاري شده، مبلغي حدود 15 تا 30 دلار بوده است.

اجرای مهندسی ارزش

آنچه از تجربيات اجراي مهندسي ارزش تا كنون حاصل شده است، كشف و تدوين برخي مفاهيم و اصول بنيادي است كه اساس رشد و تكامل روشهاي مهندسي ارزش قرار گرفته است. اين اصول بنيادي عبارتند از:

1- بهره گيري از كارشناسان چند تخصصي براي اعمال تغييرات

2- تكميل تدريجي تغييرات از طريق مطالعه و بررسي عيني كار

3- بهره گيري از يك منطق اساسي براي طرح پرسش‌ها

4- برنامه‌ريزي انجام كار.

در طي چندين سال، روشهاي فني مهندسي ارزش همانند عرصه‌هاي كاربست آن، گسترش پيدا كرد. امروزه تحليل يا مهندسي ارزش، رشته اي شناخته شده براي ارتقاي ارزش توليدات يا خدمات به شمار مي‌رود. مهندسي ارزش، تلاشي است سازمان يافته كه با هدف بررسي و تحليل تمام فعاليتهاي يك طرح، از زمان شكل‌گيري تفكر اوليه تا مرحله طراحي و اجرا و سپس راه اندازي و بهره برداري انجام مي‌شود و به عنوان يكي از كارآمدترين و مهم‌ترين روشهاي اقتصادي در عرصه فعاليتهاي مهندسي، شناخته شده است.

مهندسي ارزش در چهارچوب مديريت پروژه، ضمن اينكه به تمام اجزاي طرح توجه مي كند، هيچ بخشي از كار را قطعي و مسلم نمي‌داند. هدف مهندسي ارزش، زمان كمتر براي رسيدن به مرحله بهره‌برداري بدون افزودن بر هزينه‌ها يا كاستن از كيفيت كار است. افزايش پيوسته هزينه‌هاي اجرايي و توسعه روز افزون فن آوري، حذف آن بخش از هزينه ها را كه نقشي در ارتقاي كيفيت ندارند و از لحاظ اجرايي نيز غير ضروري مي باشند، الزامي ساخته است. كاربست مهندسي ارزش در پروژه هاي اجرايي با توجه به پيچيدگي كارها به ويژه در طرحهاي بزرگ اجرايي، مي تواند به ابزار بي چون و چراي مديريت در كنترل هزينه ها تبديل شود. هدف اين روش، از ميان برداشتن يا اصلاح هر چيزي است كه موجب تحميل هزينه هاي غير ضروري مي شود، بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي طرح وارد آيد.

مهندسي ارزش، مجموعه اي متشكل از چندين روش فني است كه با بازنگري و تحليل اجزاي كار، قادر خواهد بود، اجراي كامل طرح را با كمترين هزينه و زمان تحقق بخشد. هزينه طرح در اين مقوله نه فقط هزينه هاي طراحي و اجرا بلكه هزينه هاي مالكيت شامل بهره برداري، تعمير و نگهداري و هزينه هاي مصرف در سراسر دوره عمر مفيد طرح را نيز شامل مي شود. روشهاي مهندسي ارزش مي تواند موجب اصلاح و ارتقاي كيفيت فرايندهاي توليد صنعتي و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از يك پروژه اجرايي گردد. برخلاف آنچه كه در صنايع توليدي مرسوم است و مي توان يك روش اصلاحي را همواره در مراحل بعدي توليد يك محصول خاص نيز اجرا كرد، در پروژه هاي ساختماني كه هر سازه داراي شرايط ويژه اي است، حدود كاربست يك روش اصلاحي مهندسي ارزش، محدود به همان پروژه است گذشته از اين، امكانات صرفه جويي در هزينه هاي يك پروژه اجرايي نيز در مراحل مختلف آن تفاوتهاي بسيار پيدا مي كند. با آنكه روش مهندسي ارزش را مي توان در تمام مراحل يك پروژه اجرايي به كاربست، بيشترين مزاياي آن زماني حاصل مي شود كه در نخستين مراحل برنامه‌ريزي و طراحي به كار گرفته شود. نوآوري و جنبه هاي كاربردي مهندسي ارزش، اين روش را از روشهاي سنتي و متعارف كاهش هزينه ها، متمايز مي گرداند. روشهاي سنتي كاهش هزينه ها، عموماً از تجربيات گذشته، نگرشها و عاداتي كه جنبه تكرار به خود گرفته است، تبعيت مي كند و اثري از خلاقيت در آنها ديده نمي شود. مهندسي ارزش برعكس، گردآوري اطلاعات، شناسايي عرصه هاي مشكل دار، پيشنهاد و تدوين روشها و طرحهاي ابتكاري، پرورش انديشه هاي نو و تدقيق همه جانبه ديدگاههايي را كه قرار است توصيه شود، مطرح مي سازد.

فرآيند مهندسي ارزش، فرآيندي منطقي و ساختار يافته است كه در آن از يك گروه كارشناس چند تخصصي براي هدفهاي زير استفاده مي شود:

1- انتخاب پروژه يا محصول مناسب براي تحليل با توجه به زمان صرف شده براي مطالعه.

2- مشخص كردن و اندازه گيري كردن ارزش جاري يك پروژه و محصول يا اجزاي تشكيل دهنده آن با توجه به عملكردهايي كه نيازها، هدفها و خواستهاي يك پروژه را برآورد مي سازد.

3- تدوين و ارزيابي گزينه هاي جديد براي تخمين يا ارتقاي كيفيت بخشهاي وابسته با هزينه كمتر.

4- انطباق گزينه جديد با بهترين راه عملي كردن آن.

گروه مهندسي ارزش از طراحان، پيمانكاران، تحليل گران ارزش و كارفرماي يك پروژه اجرايي تشكيل مي شود. اين گروه گرچه در كنار يكديگر و در پروژه اي واحد كار نمي كنند اما از لحاظ موضوع به يكديگر مربوط بوده و با زمينه هاي تخصصي مجموعه نيز آشنايي دارند. نقش گروه طراحي در كاربست موفقيت آميز تحليل ارزش، بسيار مهم است، زيرا بيشتر دست اندركاران عرصه اجرايي بطور كامل به توانايي مهندسي ارزش پي نبرده‌اند و به بهره گيري عملي از روشهاي فني اين تحليل نپرداخته‌اند. تحليل گر ارزش بايد راههاي متعادل سازي گروه را دريابد و با آنان همفكري و همدلي كند تا اعضاي مجموعه به تفكر مهندسي ارزش نزديك شوند. تحليل گر ارزش بايد با فراهم آوردن فرصت لازم براي يكايك افراد مجموعه، امكان ارائه ديدگاههاي آنان را ميسر سازد تا افراد بدون نگراني از اينكه ممكن است اظهار نظر آنها چندان فني و عملي نباشد، ديدگاههاي خود را مطرح نمايند. گاهي بهترين و ارزان ترين راه‌حل‌ها از پيشنهادها و ديدگاههايي كه به نظر كم ارزش و سطحي مي آيند، حاصل مي شود. مهندسان مشاور در جريان طراحي و پس از ارائه طرح به سختي مي پذيرند كه ارزش داوري را كه براي كار خود قايل اند ممكن است با روشهاي فني و عملي كه گروه تحليل ارزش ارائه مي دهد، ناسازگاري داشته باشد. حال آنكه مشاور و طراح هر چند كه بايد از بيشترين داده ها و آمار موجود در طراحي خود استفاده كنند باز ممكن است به دلايلي، دسترسي به كليه اطلاعات مورد نياز براي تهيه مناسب‌ترين طرح را نداشته باشند. گذشته از اين، بيشترين اشكالات و نارسايي‌هاي طراحي در مرحله اجرا پيش مي آيد، در مرحله اي كه بازشدن جنبه هاي مختلف كاري عوارض پنهان و ناشناخته كار را آشكار مي‌سازد و شرايط جديدي را به طرح تحميل مي نمايد. مهندس مشاور بايد ظرفيت سازگارپذيري روشهايي را كه تحليل ارزش ارائه مي دهد با ارزش هاي داوري خود داشته باشد و تغييرات را به راحتي بپذيرد و تحميل شرايط و ضرورتهاي تحليل ارزش را توهيني به مقام تخصصي خود تلقي ننمايد. پيمانكاران، تقريباً همواره در حين اجرا با مسائل و مشكلات تازه اي روبرو مي شوند كه لزوم تغييرات در طراحي يا حتي بازنگري طراحي ضرورت مي يابد با آنكه بيشترين موارد كاربست روشهاي فني تحليل ارزش، در مرحله اجرا انجام مي شود، بايد پذيرفت كه موفقيت كامل اين كار به توانايي پيمانكاران مجرب براي مشاركت در تحليل ارزش بستگي دارد. يكي از مشكلات كنوني در عرصه اجرايي، دوگانگي بين طراحي و اجرا است. به رسميت شناختن توانايي هاي مدير يا سرپرست كارگاه مي تواند كاربست روشهاي تحليل ارزش را تضمين نمايد. كارفرما مهم ترين و اصلي ترين جنبه مشاركت كار را در حلقه تحليل ارزش به عهده دارد. پشتيباني فعالانه كارفرما، ضامن موفقيت و مؤثر واقع شدن كار است. كارفرما براي آنكه تمايل لازم را براي انجام اين پشتيباني پيدا كند، بايد با مسئوليت هاي مجموعه تحليل ارزش و حدود آن مسئوليتها در چهارچوب ساختار حق الزحمه اي موافقت نامه طرح، آشنا باشد.

با توجه به اينكه بيش از 50 درصد از كل بودجه برنامه ريزي شده بيشتر كشورها صرف كارهاي اجرايي مي شود، از اين رو مجريان طرحها و پروژه ها، متحمل هزينه هاي بس سنگيني مي شوند. محدوديتهاي مالي و قيمت هاي اجرايي كه هر روز افزايش مي‌يابند، بازگشت ارزش كامل پولي را كه كارفرما هزينه مي نمايد و بايد به دور از هر گونه هزينه هاي غير ضروري باشد، به طورجدي مطرح ساخته است. مهندسي ارزش يكي از ابزارهاي مؤثر براي دستيابي به اجراي طرحها با كمترين هزينه، همراه با اطمينان بخشي طرح، سودمندي، قابليت تعمير و نگهداري و حفظ جنبه هاي زيبايي كار است. مهندسي ارزش چون موجب كاهش هزينه هاي اجرايي و صرفه جويي در هزينه ها مي‌شود، از اين رو كارفرمايان تمايل دارند تا با پرداخت حق الزحمه جداگانه اي به تحليل گران ارزش، همواره از حضور و تداوم فعاليت گروه تحليل گر ارزش در كنار خود، بهره مند باشند. كاربست مهندسي ارزش كه در ابتدا از آمريكا آغاز شد با تأخير به ساير كشورها نيز انتقال يافت. كشورهاي اروپايي، ژاپن و هند بعد از آمريكا بيشترين استفاده را از امكانات بالقوه مهندسي ارزش بردند و با تلفيق روشهاي مهندسي ارزش در آمريكا با روشهاي رايج در كشورهاي خود، به صرفه جويي هاي قابل توجه اي دست يافتند. امكانات بالقوه كاربست مهندسي ارزش در طرحهاي عمراني، بيكران است. پيشگامان اين روش، راه را علامت گذاري و مشخص كرده اند. كشور ما هنوز در ابتداي راه قرار دارد، كارهاي بسياري بايد انجام شود تا بتوان گفت دست اندر كاران عرصه هاي اجرايي كشور ما نيز از فرصت هايي كه توسط مهندسي ارزش در كاستن از هزينه طرحها و پروژه ها فراهم مي شود، بيشترين بهره و فايده را خواهند برد

.

معرفی مهندسی ارزش

همه ساله كشور از جانب طرحهاي نيمه تمام عمراني مبالغ بسيار هنگفتي متضرر مي‌گردد. عمده اين خسران به دليل عدم تخصيص بموقع و بجاي بودجه و همچنين هزينه‌هاي نامتناسب با كاركردهاي پروژه‌ها مي‌باشد. در صورتي كه بتوان با اعمال روشهايي همچون مهندسي ارزش، هزينه انجام پروژه‌هاي كلان عمراني را به حداقل رساند، كمك بزرگي به اتمام پروژه‌ها و بهره برداري سريع تر و موثر تر از آنها خواهد شد.

مهندسي ارزش راهي اسـت به سـوي ايجـاد تعـادل بين هزينه ها و كاركردهاي يك محصول يا پروژه. مهندسي ارزش با حفظ كاركردها، روشهايي را در اختيار قرار مي‌دهد كه هزينه هاي اضافي راحذف نموده و روشهاي كم هزينه تر را جايگزين روشهاي قبلي می نمايد.

مهندسی ارزش روشی است سازمان يافته و خلاقانه که با تجزيه و تحليل كاركردهاي محصول، پروژه و خدمات به هدف موردنظر که عبارتست از تحقق كاركرد موردنظر با کمترين هزينه و بدون مصالحه درخصوص کارآيی، قابليت اطمينان، قابليت تعميرات و نگهداری و كيفيت...نائل می‌َشود.

برنامه كار متدولوژي ارزش

در متدولوژي ارزش يك برنامه كار سيستماتيك به كار برده ميشود. .برنامه‌كار گامهاي خاصي جهت تحليل موثر يك محصول يا خدمت را جهت توليد حداكثر تعداد گزينه‌هاي مختلف براي رسيدن به كاركردهاي مورد نياز محصول يا خدمت مورد نظر ارائه مي‌كند. با بكارگيري طرح كاري مي‌توان از بدست آوردن حداكثر سود، با انعطاف‌پذيري بيشتر سيستم مطمئن بود.

پس مطالعه

مطالعه ارزش

پيش مطالعه

تكميل تغييرات

اجراي تغييرات

نظارت بر تغييرات و شرايط

فاز اطلاعات

فاز تحليل كاركرد

فاز خلاقيت

فاز ارزيابي

فاز توسعه

فاز ارائه

جمع آوري نيازها و خواسته هاي مشتري/كاربر

تهيه مجموعه اطلاعاتي

تعيين فاكتورهاي ارزيابي

تعيين محدوده مطالعه ارزش

تعيين مدل داده‌ها

تعيين افراد و نحوه اداره گروه

عرفی مهندسی ارزش

همه ساله كشور از جانب طرحهاي نيمه تمام عمراني مبالغ بسيار هنگفتي متضرر مي‌گردد. عمده اين خسران به دليل عدم تخصيص بموقع و بجاي بودجه و همچنين هزينه‌هاي نامتناسب با كاركردهاي پروژه‌ها مي‌باشد. در صورتي كه بتوان با اعمال روشهايي همچون مهندسي ارزش، هزينه انجام پروژه‌هاي كلان عمراني را به حداقل رساند، كمك بزرگي به اتمام پروژه‌ها و بهره برداري سريع تر و موثر تر از آنها خواهد شد.

مهندسي ارزش راهي اسـت به سـوي ايجـاد تعـادل بين هزينه ها و كاركردهاي يك محصول يا پروژه. مهندسي ارزش با حفظ كاركردها، روشهايي را در اختيار قرار مي‌دهد كه هزينه هاي اضافي راحذف نموده و روشهاي كم هزينه تر را جايگزين روشهاي قبلي می نمايد.

مهندسی ارزش روشی است سازمان يافته و خلاقانه که با تجزيه و تحليل كاركردهاي محصول، پروژه و خدمات به هدف موردنظر که عبارتست از تحقق كاركرد موردنظر با کمترين هزينه و بدون مصالحه درخصوص کارآيی، قابليت اطمينان، قابليت تعميرات و نگهداری و كيفيت...نائل می‌َشود.

برنامه كار متدولوژي ارزش

در متدولوژي ارزش يك برنامه كار سيستماتيك به كار برده ميشود. .برنامه‌كار گامهاي خاصي جهت تحليل موثر يك محصول يا خدمت را جهت توليد حداكثر تعداد گزينه‌هاي مختلف براي رسيدن به كاركردهاي مورد نياز محصول يا خدمت مورد نظر ارائه مي‌كند. با بكارگيري طرح كاري مي‌توان از بدست آوردن حداكثر سود، با انعطاف‌پذيري بيشتر سيستم مطمئن بود.

پس مطالعه

مطالعه ارزش

پيش مطالعه

تكميل تغييرات

اجراي تغييرات

نظارت بر تغييرات و شرايط

فاز اطلاعات

فاز تحليل كاركرد

فاز خلاقيت

فاز ارزيابي

فاز توسعه

فاز ارائه

جمع آوري نيازها و خواسته هاي مشتري/كاربر

تهيه مجموعه اطلاعاتي

تعيين فاكتورهاي ارزيابي

تعيين محدوده مطالعه ارزش

تعيين مدل داده‌ها

تعيين افراد و نحوه اداره گروه

برنامه كاري مهندسي ارزش

1. فاز عمومي .

2. فاز اطلاعات .

3. فاز عملكرد .

4. فاز خلاقيت .

5. فاز ارزيابي .

6. فاز بررسي و توسعه .

7. فاز توصيه .

- توصيه هاي مهندسي ارزش

- هزينه هاي تمام طول عمر پروژه را مدنظر قرار دهيد نه فقط مقاطعي از آن را .

- شاخص ارزش ( كاركرد به هزينه ) سيستم يا زير سيستم مورد نظر را بالا ببريد .

- تاثير هر پيشنهاد مهندسي ارزش را در صورت جوابگويي به عملكرد از نقطه نظر .

- زمان ، هزينه و كيفيت تحليل نموده و گزارش كنيد .

مهندسي ارزش ( فكوري )

- مهندسي ارزش به تعبيري همان محاسبه ارزش است و روش سيستماتيك با تكنيك هاي مشخص است كه كاركرد محصول يا خدمات را شناسايي ميكند .

- مهندسي ارزش يعني برآورده ساختن اهداف پروژه با حداقل هزينه و حفظ كيفيت

- مهندسي ارزش، كوشش سازمان يافته و گروهي براي تحليل عملكرد سيستم ها ، تجهيزات و خدمات به منظور دسترسي به عملكرد واقعي و با حداقل هزينه در طول عمر پروژه است.

- راه كارهاي جايگزين به منظور كاهش هزينه ها و ارتقاي كيفيت بايد دو ويژگي مهم كار آيي و موثر بودن را برخوردار باشد .

- جهت اجراي دانش مهندسي ارزش در فرآينها لازم است ابعاد فني و اجتماعي فر آيند ها مورد بازنگري قرار گيرد .

- ابعاد فني يعني : توصيف تكنولوژي ، ا ستانداردها و رويه ها .

- ابعاد اجتماعي : كاركنان ، مشاغل و مشوق ها .

- مهارت مجدد فرآيندها بر اساس الگويي به منظور افزايش كار آيي و اثر بخشي فرآيند ها را مهندسي ارزش گويند .

- اصول بنيادي اجراي مهندسي ارزش :

1. بهره گيري از كارشناسان چند تخصصي براي اعمال تغييرات .

2. تكميل تدريجي تغييرات از طريق مطالعه و بررسي عيني كار .

3. بهره گيري از يك منطق اساسي براي طرح پرسش ها .

4. برنامه ريزي انجام كار .

مهندسي ارزش ( فكوري )

- مهندسي ارزش به تعبيري همان محاسبه ارزش است و روش سيستماتيك با تكنيك هاي مشخص است كه كاركرد محصول يا خدمات را شناسايي ميكند .

- مهندسي ارزش يعني برآورده ساختن اهداف پروژه با حداقل هزينه و حفظ كيفيت

- مهندسي ارزش، كوشش سازمان يافته و گروهي براي تحليل عملكرد سيستم ها ، تجهيزات و خدمات به منظور دسترسي به عملكرد واقعي و با حداقل هزينه در طول عمر پروژه است.

- راه كارهاي جايگزين به منظور كاهش هزينه ها و ارتقاي كيفيت بايد دو ويژگي مهم كار آيي و موثر بودن را برخوردار باشد .

- جهت اجراي دانش مهندسي ارزش در فرآينها لازم است ابعاد فني و اجتماعي فر آيند ها مورد بازنگري قرار گيرد .

- ابعاد فني يعني : توصيف تكنولوژي ، ا ستانداردها و رويه ها .

- ابعاد اجتماعي : كاركنان ، مشاغل و مشوق ها .

- مهارت مجدد فرآيندها بر اساس الگويي به منظور افزايش كار آيي و اثر بخشي فرآيند ها را مهندسي ارزش گويند .

- اصول بنيادي اجراي مهندسي ارزش :

1. بهره گيري از كارشناسان چند تخصصي براي اعمال تغييرات .

2. تكميل تدريجي تغييرات از طريق مطالعه و بررسي عيني كار .

3. بهره گيري از يك منطق اساسي براي طرح پرسش ها .

4. برنامه ريزي انجام كار .

هدف مهندسي ا رزش : زمان كمتر براي رسيدن به مرحله بهرهبرداري بدون افزايش هزينه يا كاستن از كيفيت .

- از ميان برداشتن يا اصلاح هر چيزي كه موجب تحميل هزينه هاي غير ضروري ميشود بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي ا صلي و ا ساسي طرح وارد آيد .

- بازنگري : تحليل كار ، اجراي كامل طرح : با كمترين هزينه و زمان .

فرآيند مهندسي ارزش

1. انتخاب پروژه يا محصول مناسب براي تحليل با توجه به زمان صرف شده براي مطالعه .

2. مشخص كردن و اندازه گيري كردن ارزش جاري يك پروژه ، و محصول يا اجراي تشكيل دهنده آن با توجه به عملكرد هايي كه نيازها ، هدفها و خواستهاي يك پروژه را برآورد ميسازد .

3. تدوين و ارزيابي گزينه هاي جديد براي تخمين يا ارتقاي كيفيت بخشهاي وابسته با هزينه كمتر .

4. انطباق گزينه جديد با بهترين راه عملي كردن آن .

اجراي گروه مهندسي ارزش

1. طراحان . 2. پيمانكاران . 3. تحليل گران ارزشي و كارفرماي پروژه اجرايي

- نقش گروه طارحي كاربست موفقيت آميز تحليل ارزش بسيار مهم است .

- كارفرما مهمترين و اصلي ترين جنبه مشاركت كار را در حلقه تحليل ارزش بعهده دارد . پشتيباني فعالانه كارفرما ، ضامن موفقيت و موثر واقع شدن كار است

- جهت جلب پشتيباني كارفرما لازمست با چارچوب ساختار حقالزحمه اي موافقت نامه طرح آشنا گردد .

سازمانها همیشه دوست دارند استعداد ها و رغبت های مدیران را در جهاتی هدایت کنند که تحول و گسترس جامعه ضرورت آنها را فراهم آورده است .این خواسته در واقع بی راه نیست ولی نباید تنها هدف سازمان باشد.

پیش تر از آن , استعدادها و رغبت ها و انگیزه های شخصی خود مدیران است که باید مورد توجه قرار گیرد.

ـ لازمست توان و هماهنگی فعالی بین استعدادها , علاقه و انگیزش مدیران از یک سو و امکانات , نیاز ها , ظرفیت ها و مصلحت های توسعه سازمان از سوی دیگر برقرار باشد.

حکایت عزرائیل که آمده بود جان دو نفر را بگیرد که همه اهل خانه با شنیدن این حرف برگشتند و همگی به مهمان آن خانه نگاه کردند. که یک نفر بیش نبود...

مشکلات مدیران ما در این مرحله چیست؟

به نظر من تراکم و انفجار اطلاعات از یک سو و انباشتگی داده ها و عدم فرصت برای پردازش آنها , مدیران ما را را در هاله ای از سر در گمی و اظطراب در تصمیم گیری ها قراردادهاست.و در اکثر موارد انتخاب , تصمیم گیری و قضاوت را با دشواری های پیچیده ای همراه ساخته است.

بسیاری از هدفها و اصول فقط بر روی کاغذ نقش میبندد و بجز تغییر در برخی از اسامی امکان اجرای برنامه های مصوب به گونه ای که مد نظر طراحان و برنامه ریزان است میسر نمیشود.

لازمست تجربیات گذشته مدیران به منزله چراغ راهی برای مسیر آینده و چشم انداز های بعدی نظام مدیریت , مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از مشکلات مدیران عدم تطابق بین فرایند نظام آموزش و پژوهش با سیاست های توسعه و اجرای آن در محیط های کاری است.

مدیران ما در شناسائی , تعیین و کاربرد مکانیزم ها , راهبرد ها و راه حل های عملی و اجرائی مشکل دارند.

اما این مشکلات رامدیران بوجود نمی آورند.در واقع عوامل دیگری در بروز این مشکلات دخیل هستند . یعنی تطابق ظروف و مظروف , عرضه و تقاضا , نیاز ها و امکانات فراهم نیست.

اگر تصور کنیم که هدایت آموزشی در سازمانها قابل تشبیه به ماشینی است که با مصرف معینی , بازده معینی را بهمراه خواهد داشت , و این ماشین از اجزائی تشکیل یافته است که هر یک از آنها به سهم خود در تعیین این بازده موثر است , آنگاه میتوانیم دریابیم که روی هم انباشتن قطعات پیچ و مهره هائی که با هم مطابقت ندارند , فقط هیولائی بی مصرف خواهد بود که صرفا میتواند مصرف کننده باشد بی آنکه سهمی در تولید ؛ بازده و بهره وری داشته باشد.

اگرهدایت آموزشی بر اساس سیاست های اصولی عوامل درون سازمان وبیرون سازمان تنظیم شود به مانند مغز با پیکراست و این ارتباط بطور سیستماتیک قادر است تمام اعضا , قطعات , پیچ و مهره ها و گره های درون سیستمی را به گونه ای تنظیم کند که همه انرژیها , توان ها و سمت گیری ها در جهت مسیری حرکت کند که سیاست ها و اهداف از پیش تعیین شده , پیش بینی کرده است.

متخصصان امر مدیریت بر این باورند که شخصیت علمی فرد میتواند نقش مهمی در شغل و زندگی او داشته باشد و ناهمخوانی و نا هماهنگی بین محیط شغلی و علوم فراگیری شده و دانش مدیر موجب نارضایتی , عدم پیشرفت و عدم کارائی این فرد میگردد.

تخصص مدیر اندیشیدن به کار خود و همکاران هم تیمی خودش است که در پیوند با او کار میکنند.

دغدغه های فکری مدیر هم, تعهدات خود و همکارانش در قبال انجام خوب کار های محوله است.

آمیختن تخصص و دغدغه های مدیر در حوزه فراگیری علوم مدیریتی روز نتایج درخشانی را به بار اورده است.

سئوال : مشکلات یک مدیر در چارچوب امکانات محیطی و شخصی چگونه قابل بررسی و حل است ؟

باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که , تجدید ساختار سازمانی , مشاغل و سیاست عمومی در واقع بخش دوم فرایند است .

فرایند نخست بررسی خصوصیات شخصی مدیر است که اکثرا کمتر مورد توجه قرار میگیرد.

ـ کدام خصوصیات شخصی و محیطی منجر به اتخاذ تصمیمات رضایت بخش حرفه ای , و اشتغال و پیشرفت سازمانی میگردد.

ـ کدام خصوصیات شخصی منجر به ثبات یا تغییر سطح کار فرد در طول زندگی اش میگردد؟

ـ موثر ترین روشها برای کمک به مدیرانی که مشکلات حرفه ای دارند کدام است ؟

جواب تمام این سئوالها در تشریح رفتار شغلی نهفته است.

رفتار شغلی منفک از تیپ شخصیتی مدیر است . این تیپ ها عبارتند از : واگرا , هنری , اجتمائی , متهور , جستجوگر و قراردادی است.

و میدانید که : هر چه شخص به یک تیپ شخصیتی شباهت بیشتری داشته باشد , امکان آنکه رفتار ها و ویژه گیهای خاص آن تیپ را ارائه دهد بیشتر است.

هر تیپ محصول تعانل خاصی بین نیروی فرهنگی و شخصی مانند : گروه همسالان , عوامل ارثی و ژنتیکی , والدین , طبفه اجتماعی , فرهنگ و محیط فیزیکی است.

خارج از این تجربه , شخص یاد میگیرد که بعضی فعالیت ها را بر بعضی دیگر ترجیح دهد . بعدا این فعالیت ها به علایق فردی و نیرومندی تبدیل میشوند.و او رابه سوی دسته خاصی از صلاحیت ها سوق میدهد.

سر انجام علایق و صلاحیت های یک فرد برای او وضعیت و موقعیت فردی ویژه ای فراهم میاورد که سبب میشود وی به گونه ای خاص بیندیشد , درک کند و عمل نماید.

علوم و فنون مدیریتی نوین نظیر مهندسی ارزش و مدیریت تغییر و مدیریت دانش و سایر مدیریت ها به گونه ای طراحی شده اند که انسانها میتوانند با داشتن هر نوع تیپ شخصیتی و رفتار شغلی , بطور هماهنگ در کنار هم فعالیت نموده و اهداف سازمانی را به سوی توسعه سوق دهند.

کسب یک عنوان در سازمان معرف چندین نوع اطلاعات است , انگیزش فرد , دانش او در حرفه مورد نظر , بینش او , درک او از خودش و توانائیهایش.

لازمست روسای سازمانها به مدیران خود و مدیران به همکاران زیر دست خودشان این فرصت را فراهم کنند که با خیال آسوده در محیط کارشان به کار و اندیشه بپردازند.

من گاهی اوقات برای انجام یک ملاقات حضوری بسیار اندک بیش از ده بار به ملاقات یک مدیری در یک سازمانی رفته ام ولی موفق نشده ام در همان لحظه او را ملاقات نمایم و هر بار از همکارانش شنیده ام که ایشان در دفتر رئیس سازمان یا در جلسه و یا در جائی غیر از دفتر کارشان به کاری مشغولند.آیا با این همه دوندگی میتوان ادعا کرد که آن مدیر تسلط بر خود یا بر کارش را حفظ میکند؟

وجود بعضی از روسای سازمانها در سازمان به معنای حضور پدر خانواده در خانه است . در چنین شرایطی میدانید که بقیه اهل خانه همه سعی شان این میشود که منویات پدر رابرآورده کنند و معمولا از انجام برنامه های خودشان باز میمانند.

بعد هم به خاطر عدم انجام کارهایشان از سوی همان پدر بازخواست میشوند.

مدیرانی که با این نوع گرفتاری در محیط کارشان در گیرند میتوانند طرفند هائی را بیاندیشند که در حداقل زمان ممکن که در دفتر کارشان حضور دارند بطور ضربتی و با برنامه ریزی های قبلی کارهایشان را به انجام برسانند.

بکار گیری فنون مهندیس ارزش در این جور مواقع بسیار کارساز است.

آموزش و بکارگیری توانائیها و مهارتهای زیر با روشهای مهندسی ارزش گام بلندی بسوی کمال و رسیدن به اهداف شخصی و سازمانی خواهد بود

توانائی مکانیکی , علمی , هنری , تدریس, اداری , مهارتهای دستی , ریاضی , تعاون , مدیریتی , امور دفتری و انجام کارهای ستادی واجرائی

مدیران مافوق همیشه سعی میکنند مسئله شما را فراموش کنند و تحلیلی ظریف از مسئله دیگر یا مسئله خودشان را جایگزین آن نمایند .که ممکن است شما علاقه هم به آن نداشته باشید . در چنین شرایطی توانائیها و مهارتهای یاد شده میتوانند به کمک شما آمده و راه را برای شما باز نمایند.

پیاده سازی و اجرای فنون مهندسی ارزش در مدیریت هائی نظیر مدیریت دولتی , مدیریت های صنعتی , بازرگانی ,آموزشی , دانش مدار , مدیریت های مجازی و از راه دور , کیفیت جامع , مدیریت اسلامی , رفاهی و مشارکتی بخوبی کارائی خود را نشان داده است .

مدیران بعنوان گردانندگان اصلی سازمانها نقش بسیار مهمی در بهسازی فعالیت های سازمان ایفا مینمایند . به دلیل اهمیت این نقش , امروزه مدیریت بعنوان کار و حرفه ای تلقی میشود که اشتغال بدان مستلزم پیش آمادگی و آموزش روشها و مفاهیم و فنون علوم مدیریتی نوین است.

این جلسات به گونه ای برگزار میشود که با ارائه مفاهیم و اصول پایه و در مواردی هم با آموزش های کلامی کاربردی بتواند این آماده سازی را در شرکت کنندگان فراهم نماید که بتوانند با پی گیری این آموزشها در کار و زندگی موفق تر باشند