مقالات منظر شهری

[Mohammad Aref 120452]

سیما و منظر فضاهای شهری

 

فضاهای شهری گره ها و مسیرهائی هستند که ضمن محصور بودن، باید از فعالیت و سرزندگی نسبی هم برخوردار باشند. چنین فضاهائی لزوماً باید دارای ویژگی های خاص فیزیکی و ادراکی باشند تا بتوانند سرزندگی را در خود پدید آورده و حفظ کنند. (Lan Bentley) در واقع پدیده ئی است که خود را به صورت عینیتی باور پذیر به استفاده کنندگانش می نمایاند.

 

طراحی شهری دانشی است که ارتقاء کیفیت محیط را براساس ادراک و رفتار مردم، کارشناسان و مدیران برنامه ریزی می کند. (۱) آفرینش و ساخت یک فضای شهری باید با عملکردها و فعالیت های انسانی هماهنگ باشد و از لحاظ فیزیکی همهٔ شرایط لازم برای حضور انسانی ها را دارا باشد. این تأکیدی بر تعریف منظر شهری به مثابه عینیتی است که مستقل از انسان وجود دارد و توسط او درک می شود. (۱). منظر یک فضای شهری شامل کلیهٔ اطلاعات موجود از آن فضا است که توسط حواس دریافت شده، در فرایند اردارک پردازش می گردد. منظر به عنوان فرستنده، در برگیرندهٔ اطلاعات گوناگونی است که می توان آنها را به دو دستهٔ عناصر فیزیکی کالبدی و عوامل انسانی تقسیم کرد.

 

کالبد فیزیکی منظر خود از سه موضوع جداره، بام و زمین تشکیل شده است بنابراین بعد فیزیکی سیمای شهر خود شامل سه لایه است:

سیمای جداره

سیمای بام

سیمای زمین

 

بعد دیگر سیمای شهر جنبهٔ ادراکی آن است. طبق تعریف، سیما تصویری است که از راه ادراک و پردازش منظر در ذهن پدید می آید. (۱ ) حضور مردم و نحوهٔ فعالیت و عملکرد آنها در فضای شهری به همان اندازهٔ سیمای جداره، بام و زمین بر فضای شهری تأثیرگذار است. از این رو سیما و منظر فضاهای شهری باید از هر دو جنبهٔ ادراکی و فیزیکی نگریسته شود.

 

● سیمای بام (Roof Scape)

سیمای بام از دید ناظر دربرگیرندهٔ سیمای مجموعهٔ عناصری است که میان خط آسمان (Sky line) ـ مرز جدائی ـ کالبد جداره با آسمان و خط پایه (Cornish line) ـ مرز بالائی جدارهٔ قائم ـ جای دارد.

 

● سیلوئت (دورنما)

سیلوئت شهری عبارت است از منظر خط آسمان در متن افق و تفاوت آن با خط آسمان در این است که با استفاده از سیلوئت، تجمع های ارتفاعی و تأکیداتی که بر عناصر خاص وجود دارد، اغتشاش، نظم و یا جهت دهی مناظر بررسی می شود.

 

● خط آسمان (Sky line)

خط آسمان، مرز جدائی بالای جداره و آسمان از نظر ناظر است. خط آسمان از مهم ترین عناصر سیمای شهری به شمار می رود و دربرگیرندهٔ هویت سیما و منظر در هر محل است.

 

● سیمای جدارهٔ شهری

سیمای کالبد فضای شهری از همجواری ها، محصوریت و زمینه تأثیر می پذیرد یک بدنه افزون بر تقسیمات عمودی (محدودهٔ ساختمان ها) محدوده های عمودی نیز دارد. بدنه یا به یک گذر می رسد که نبش پدید می آید و یا با زاویه به بدنهٔ دیگری برخورد می کند که در این حالت کنج پدید می آید. بدنه ها از سوی دیگر محدود به زمین و آسمان اند. فصل مشترک سطح بدنه با آسمان، خط آسمان و محل برخورد آن با کف، خط زمین است که جملگی محدوده های افقی یک بدنه را تشکیل می دهند.

 

● محصور بودن فضاهای شهری

محصور بودن یک فضا با توجه به نسبت پهنا به بلندای آن تعریف می شود. کاهش یا افزایش این مقدار، حس بسته بودن یا گشودگی را در یک فضا پدید می آورد.

 

● جداره و زمینه

یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار در جداره ها و بدنه های شهری نحوهٔ همجواری بناها در کنار یکدیگر است. (lan Bentley)

 

● نبش ها

تقاطع ها همواره از نقاطی هستند که باعث تمرکز فعالیت ها و افراد در نقاطی خاص می شوند و معمولاً شکل گیری آنها متفاوت از سایر جداره ها و براساس جلب توجه افراد است. از این رو ساختار فیزیکی آنها از لحاظ تأکیدهای بصری و نشانه ئی باید انتظارات لازم را برآورده کند.

 

● سیمای زمین

زمین معرف منظر بستر فضای شهری و مجموع عناصر طبیعی و مصنوعی جای گرفته بر آن است.

 

● تأثیر عملکرد و فعالیت در سیما و منظر فضاهای شهری

افزون بر کالبد فیزیکی شهر، آن چه سیمای فضاهای شهری را کامل می کند حضور و فعالیت های آنها در این فضاها است. (Gorden Cullen) حضور افراد از قشرها و ر رده های سنی گوناگون باعث پیدایش منظر دیگری از شهر می شود که بی گمان کالبد فیزیکی به تنهائی نمی تواند چنین سیمائی را پدید آورد. این در حالی است که عوامل فیزیکی تنها می توانند فضا را برای حضور افراد مطلوب کنند. به طور مثال وجود یک اثر ارزشمند می تواند باعث حضور شمار زیادی گردش گر و جهانگرد در محل شود که در پی آن فعالیت های گوناگونی شکل می گیرد. بنابراین افزون بر عوامل زیبائی شناختی کالبد، وجود عملکردهائی که باعث سرزندگی و حضور افراد در فضاهای شهری و حیطهٔ عمومی می شوند، نیز اهمیت زیادی دارد. نفوذ بعضی فعالیت ها از داخل مغازه ها به درون فضای شهری خود عامل مؤثری بر سرزندگی فضای شهری است. به عنوان نمونه می توان به رستوران هائی اشاره کرد که محل نشستن مشتریان در فضای بیرونی آن قرار دارد و به این ترتیب زندگی درون رستوران در بیرون آن نیز جریان پیدا می کند.

 

۱) بیانیه ٔ همایش سیما و منظر شهری ۱۳۸۲

الهه بیگدلی، کارشناس ارشد معماری و طراحی شهری

ماهنامه شهر و ساختمان

[3lham 332]

سلام . من بازم تاخیر داشتم . اما خواستم یکم فعالیت کنم . گفتم چند تا مقاله بذارم . شاید بدردتون بخوره.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120452]

نقش هنر در منظره سازی شهری

 

معماری منظر ترکیبی از مناظر و هرچه موجود در آن نظیر بناها، خیابان ها، پیاده روها، فضاهای باز، اماکن عمومی و مراکز فعال می باشد. یک عنصر مهم در معماری منظر استفاده از هنرهای عمومی است. هنرهای عمومی، عناصر محیطی هستند که معمولاً ویژگی های تاریخی، زیبایی شناسی و عملکردی یک مکان یا رویداد را به نمایش گذاشته و به اشکال گوناگون نظیر مجسمه، بناهای یادگاری، نقاشی دیواری، فواره، روشنایی و علایم دیده می شوند.

اشکال گوناگون هنر در اماکن عمومی جلوه خاصی به محیط داده و به آن شخصیت می بخشند. به عنوان مثال، انواع مجسمه ها که بیانگر یک واقعه تاریخی، سبک، اندیشه و فرهنگ خاصی می باشند؛ نقاشی های دیواری که بر روی دیوار ساختمان ها دیده می شوند؛ هنرهایی که بیانگر اهمیت تاریخی، فرهنگی و یا بصری یک فرآورده یا رویداد هستند؛ فواره ها که انعکاس و خنکی آب را نشان داده و احساس آرام بخشی به محیط می افزایند تقریباً در هر شهری وجود دارند. این نوع هنر، شهر را به مردم می شناساند، با استفاده از بناهای تاریخی به معرفی اشخاص و شخصیت ها می پردازد، تعامل و گردهمایی اجتماعی را تشویق می کند و مطالب آموزنده ای را درباره یک رویداد تاریخی در اختیار عموم قرار می دهد تا بدینوسیله مردم به تاریخ بیندیشند و رویدادهای تاریخی را در ذهن مرور کنند. به همین دلیل هنرهای عمومی غالباً در میادین و پارک های عمومی مشاهده می شوند.

 

دانلود مقاله

[AZ!N 280]

مقاله هرمونوتیک منظر شهر

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[AZ!N 280]

منظر شهری ایستگاه های مترو

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[AZ!N 280]

بررسى نقش لبه ها درتحقق اهداف منظر

امتداد منظر روز در شب

بررسی و ارزیابی اولوی تهای منظر فضاهای عمومی شهر عسلویه

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[sam arch 55879]

چکیده:

 

به دنبال صنعتی شدن جوامع بشری و گسترش محیط های صنعتی انسان ساخت و از بین رفتن مناظر سبز و طبیعی، پارک در معنایی جدید به عنوان ""زمینه ای برای حفظ یک حس از طبیعت"" در شهر ها مطرح می شود. با توجه به گسترش فضای شهری و گسترش زمین ها ی صنعتی نیاز شهر به فضاهای سبز و احیای زمین های صنعتی نمایان می شود و بر همین اساس فلسفه طراحی پارک ها، مرمت بافت شهری و ترویج روزافزون قطعات سبز شهری شکل می گیرد. در پیوند مناطق قدیمی به مناطق جدید و مدرن شهرها، فضاهای سبز به عنوان مفصلی میان این دو منطقه نقش اساسی در پیوند آنها و احیا و بازنده سازی بافت های فرسوده و کهن پیدا می کند. در عین حال طراحی پارک های حاشیه رودخانه ها، مسیرهای حرکتی، اتصال بافت های مدرن و بی روح امروزی به یکدیگر به عنوان اقدامی در جهت باززنده سازی طبیعت از دست رفته در زندگی مدرن شهرهای امروزی مورد توجه است. مدتی بعد با رسوخ تفکر ساختارهای سبز به حاشیه جاده ها و مسیرهای حرکتی و احیای فضاهای سبز در مسیر اصلی حمل و نقل نیاز به حرفۀ ""معماری منظر"" مطرح شد. مفهوم منظر در حال حاضر در گستره ای از بازتاب های شهری و برون شهری استفاده می شود که نشان دهنده چالش های جدیدی در مقیاس شهری (مرزها ـ تعلقـ کیفیت و محیط زیست) است. امروز در پاسخ به چالش های روزافزون زندگی شهر ها، معماران منظر در حوزه ها و مقیاس های مختلف منظر شهری اجرای پروژه های مهم و تعیین کننده ای را بر عهده دارند. «آلن پروو» در میان معماران منظر فرانسوی از فعال ترین معماران منظر در طراحی منظر شهری به شمار می رود. پروو در گسترۀ وسیعی از پروژه های شهری در زمینه های مختلف (منظر راه، منظر خیابان، پارک های شهری، لبه های شهری، میدان ها و پلازاهای شهری و...) نقش مستقیم هویت و زمینه در طراحی منظر را مورد توجه قرار داده و توجه به زمینه و تغییر و تحولات پروژه در طول زمان را عامل مهمی در طراحی منظر می داند.

آلن پروو در طرح های منظر شهری، بر اصول طراحی خود : خطوط منظم، اشکال هندسی خوانا، استفاده از بازی آب و ایجاد رنگ با طرح کاشت پایبند است با این حال تنوع و جذابیت طرح در عین نظم هندسی غالب آن در یک مسیر طولانی حائز اهمیت است و با در نظرگرفتن گذشته حاکم بر این سایت ها و فضاهای مورد نیاز مردم در سطوح اجتماعی و سنی مختلف، قطعه ای سبز و پایدار را به عنوان آشتی با طبیعت اما با الگوهای خطی و رسمی با فضاهای درون شهری، ایجاد کرده است که به پایداری زیستی و ارتقای سطح زندگی بر اساس الگوهای صنعتی کمک خواهد کرد. پروژه های پروو به شدت متأثر از بستر تاریخی، طبیعی و فرهنگی خود بوده و در عین حال در مقیاس های مختلف با شهر و زندگی شهری در هم می آمیزد.

 

 

مشخصات مقاله:مقاله در 6 صفحه به قلم فرنوش مخلص(کارشناسی ارشدمعماری منظر دانشگاه تهران).منبع:منظر زمستان 1390 شماره 17.ensani.ir

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[Mohammad Aref 120452]

گونه‌شناسی هنر شهری در منظر شهری هند

 

هنر شهری، سبک هنری مستقلی است که توسط هنرمندان در زندگی شهری در سطح شهر اجرا می‌شود. این هنر خیابانی با بیان فرهنگ یک ملت، در حوزه هنرهای تجسمی، معماری و شهرسازی استفاده می‌شود. هنر شهری در هند با مکان یا همان فضای عمومی شهر مشخص می شود. به نظر می‌رسد که هنر شهری در فضاهای عمومی هند، تابع زمینه بومی و مذهبی آن است و این هماهنگی سبب هویت بخشی به آن شده است. آمیزش ادیان مختلف و نیز رفتارها و آیین‌های متفاوت، بخش اعظم و اصلی تشکیل دهنده زندگی اجتماعی در هند به شمار می‌روند. شاخص‌ترین سمبل گروه‌های مذهبی، که تجلی باورهای مردم است؛ مجسمه و نوع چیدمان و آرایش فضایی است که به آنها معنایی فراتر از زیبایی کمی و تزیینی می‌دهد. این هنرها ، هر کدام معرف آیین خاصی در هند و پاسخگوی بخشی از نیازهای فرهنگی و آیینی جامعه خود است.

هدف اصلی در پژوهش حاضر، بیان مبانی ومفاهیم مذهبی و آیینی متبلور در هنر شهری هند ‌است که در دوران حیات خود، تفکرات آیینی متفاوتی در آن جلوه‌گر بوده است. در این مقاله سعی بر آن است که با بررسی نمونه‌های مشاهده شده و منتخب در هند و بررسی مصادیق فرهنگی-آیینی در آن، بدین مفهوم تأکید شود که هدف اصلی و میراث موجود در هنر شهری، ریشه در تفکرات آیینی مردم این سرزمین دارد. پیوند گسترده مردم هند با مذهب و فرهنگ‌های برآمده از آن، نیازهای روحی و فیزیکی ساکنان آن را برآورده می‌سازد و همین امر باعث بقا و تداوم آن در طول زمان و شاخص شدن آن به صورت مجموعه‌ای وحدت یافته از هنر شهری شده است. به کمک بازشناسی ساختار هنری هند در منظر شهری می‌توان به دسته بندی درستی از جنبه‌های کارکردی و زیبایی این هنر در منطقه شهری هند دست پیدا کرد.

 

کلیدواژه ها: هنر شهری؛ هنر عمومی؛ هند‌؛ هنر محیطی؛ فضاهای عمومی

 

نویسنده: فرنوش مخلص

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

نقش زیارتگاه‌ها در هویت منظر شهر

 

چکیده

 

شهرها از روی نشانه‌های شهری و مشاهده عینیت‌ها و نقش خاطره‌ها در ذهن شناخته می‌شود؛ نشانه‌هایی همچون آب، کوچه، میدان، خیابان، فضای باز و سبز و... همراه با جریان زنده فعالیت‌های جمعی و اجتماعی در شهر، از آن جمله‌اند. فضاهای مذهبی و زیارتی در شهرهای امروز، از جمله فضاهای گم‌شده‌اي هستند که مدیریت شهری تنها بر بار معنایی آنها در رفتارهای اجتماعی تأکید می‌کند. درحالی‌که توجه به منظر زیارتی می‌تواند عامل اصلی در تعریف الگویی‌ برای شهر اسلامی در ایران باشد. منظر زیارتگاه‌ها، کلیدواژه‌های ادراک شهروندان از فضاهای شهر است.

این نوشتار از طریق شرح ظرفیت‌ها و عملکرد اماکن زیارتی، درصدد دستیابی به مفهومی است که در تمامیت منظر شهری، نقش مهمی را در تشکیل خاطره جمعی و فضای شهر نزد شهروندان ایفا کند.

 

مقدمه

 

شهرها محصولی از فرهنگ مردمان هر سرزمین و متأثر از عواملی همچون اقلیم، اقتصاد و .... باورها و جهان‌بینی ساکنان است. شهرها چه کوچک، چه بزرگ، در هرزمان و هر جا به دلیل ویژگی‌های انسانی خود از مراکز و پایگاه‌های دین، علم، هنر و ادب بوده‌اند؛ ظرفی که همراه با گذر زمان پذیرای حادثه‌ها و ثبت خاطره‌ها شده است و بحر بزرگی از تاریخ تمدن را در دل خود جای داده است، شهر، همچون موجودی زنده در شرایطی مساعد بدنیا آمده، رشدکرده، حرکت‌کرده، رنج دیده،بیمارشده، درمان شده، تغییر چهره داده، زمانی درخشیده و گاه عمری بسیار طولانی داشته، گاه از میان رفته و نشانی و یا یادی از آن در تاریخ و خاطره‌ها به یادگار مانده است. نمونه‌های فراوانی از شهرهای از میان‌رفته را می‌توان به ویژه در آسیا، اروپا و شمال آفریقا نام برد. شهر همچون ظرفی است حامل نشانه‌ها و خاطره‌ها از تاریخ تمدن و تحول انسان در درازای زمان.

 

 

فرضیه

 

اماکن عبادی و زیارتی در شهرهای ایران، بدلیل داشتن ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالا می‌توانند اصلی‌ترین مولفه معنا دهنده و روایت‌گر هویت و خاطره شهر، نزد ساکنان خود باشند.

 

 

شهر ایرانی ـ اسلامی

 

پیشینه شکل‌گیری شهر در ایران را از آغاز تا امروز، مي‌توان در دو قسمت بررسي كرد. قسمت نخست، دوره پیش از اسلام و قسمت دیگر دورة اسلامی. در دوره نخست، سازمان و ساختار شهر بنابر منابع تاریخی بر پایه سلسله مراتب و نظام طبقاتی شکل می‌گرفته است که پس از ظهور اسلام و فروپاشی تفکر طبقاتی، محله‌ها و توسعه شهر مسیر دیگری را پیش می‌گیرد. "بعداز ظهور اسلام این مسئله منتفی شد و محله‌ها بنابر اشتراکات موجود شکل ‌گرفتند. مثلاً براساس همشهری بودن مثل محله شیرازی‌ها و... و یا بر اساس فعالیت‌های مشترک،.." (پیرنیا، 1378 : 3).

 

 

شهرهای ایرانی دوره اسلامی دارای فضاهای عملکردی و مشخصه‌هایی بوده‌اند که بسیاری از آنها هنوز با همان نام کارکرد دارند و از اجزای فضایی و شناسایی شهر به شمار می‌آیند، مانند : خیابان، گذر، میدان، کوچه، خانه، محله و بازار. هرکجا که مسجدی ساخته شده، محور طراحی و شکل‌گیری آن بوده، بازار و محله را به سوی خود جلب می‌کرده و از بارزترین و مهم‌ترین مؤلفه‌های شناسایی و درک محله به شمار می‌آمده است. نمونه‌های این ادعا را می‌توان در همة شهرهای ایران و از جمله تهران مشاهده کرد. مسجد بزرگ بازار تهران شامل یک فضای باز میانی (صحن) است که محورهای اصلی بازار را از غرب و شرق و خیابان را از سوی شمال به خود راه می‌دهد و نقش اصلی را در پیوند‌ کارکردهای مهم شهری پیرامون بر عهده دارد. فضای عبادی آن (مسجد) در سمت جنوب و در محور قبله جای گرفته است.

 

 

مساجد، ‌به ویژه در شهرهای ایران علاوه بر نقش و عملکرد عبادی، پیوسته کانون تجمع‌های شهری، همفکری، مباحثه و فضایی برای دیدارها و کانون تعلیم و تعلم بوده است. از این رو در میان سایر فضاهای شهری نقشی جامعه‌محور و بسیار مهم را بر عهده داشته است. این تمرکز در فعالیت‌های یک نقطه از محله و شهر و نقش‌های چندگانه فضای جمعی حیاط مسجد، عامل مهمی در ایجاد خاطره جمعی و به دنبال آن ثبت این نقطه از شهر به عنوان شاخص بافت در میان شهر خواهد بود. ادراک شهر تا حدود زیادی به عناصر اصلی ادراکی شهر بستگی دارد که مسجد با نقش‌های چندگانه خود در صدر آنها است.

 

 

 

مکان‌های زیارتی در شهرهای ایران

 

پیشتر اشاره شد كه شهرها حاصل رویدادهای تاریخی و اجتماعی بوده‌اند. در حالی‌که شهرهای ایران پس از ظهور اسلام توسعه پیدا می‌کرد و گاه دستخوش حوادثی دیگر می‌شد. اتفاق تاریخی مهمی که نقطه عطفی در روند رویدادها شد، سفر تاریخی امام شیعیان حضرت امام رضا (ع) به ایران و به سوی خراسان بود، که در پی آن بسیاری از امامزادگان (ع) نیز با اهداف تبلیغی ـ فرهنگی و روشنگری به ایران آمدند. این بزرگان در سرتاسر کشور و در کنار مردم به مبارزه پرداختند و پس از شهادت، تربتشان زیارتگاه مسلمانان و کانون راز و نیاز دردمندان همه اقشار جامعه شد. بدین گونه مزار امام‌زادگان(ع) تبدیل به مکانی شد که تا امروز تداوم تاریخی ـ‌ مذهبی یافته و کانون‌های مهم تجمع مردم را از همه اقشار جامعه شکل داده است. این امر آن‌چنان ریشه در اعتقادات و پایه‌های مذهبی‌ ـ ‌فرهنگی دارد که هیچ جایی را نمی‌توان یافت که تا این درجه دارای جاذبه‌های معنوی بوده و مورد اعتماد و احترام اقشار جامعه باشد.

 

 

زیارتگاه‌ها، همان کانون‌های مذهبی و اجتماعی هستند که در تداوم تاریخی خود یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های شهر ایرانی دورة اسلامی را رقم زده‌اند. نمونه‌های بسیاری را می‌توان در ایران مثال آورد که فضای امامزاده، نقطه اصلی درک مردم از منظر شهر شده است. امامزاده صالح تجریش بی‌آنکه در طرح جامع شهری بر اهمیت و محوریت آن سرمایه‌گذاری شده باشد، به طور طبیعی و از طریق رابطه‌ای تاریخی و از نگاه منظر شهری و در انطباق با عملکرد و مفهوم پناهگاهی آن در شب و روز، بارزترین، مهم‌ترین و قوی‌ترین نشانه درک مردم از منظر شهر در آن منطقه است (تصاویر 1و2).

 

 

زیارت‌گاه‌ها در شهرهای ایران، ظرفیت‌های ناشناخته‌ای در تقویت و تداوم هویت شهر است که چنانچه نقش منظرین آنها در قوام‌بخشیدن به مفهوم شهر شناخته شود، بی‌تردید قدرت آن را دارد تا با محور قرارگرفتن در برنامه‌های ساماندهی و توسعه شهری، علاوه بر ایفای نقش خود در سیمای شهر، به تقویت پیوندهای اجتماعی از طریق حامل‌های معنوی میان شهروندان، مدد رساند. با توجه به ظرفیت دوگانه عینی و ذهنی در زیارتگاه‌های شهرهای ایران، می‌توان آنها را به عنوان نقاط اولیه و اصلی هرگونه برنامه‌ریزی و طراحی منظر شهری محسوب کرد.

 

 

نتيجه‌گيري

 

نباید تصور كرد که مي‌توان از کنار هم چیدن و یا ترکیب عناصر معماری اسلامی به الگوی شهر اسلامی دست ‌یافت. در مقابل لازم است از طریق سرمایه‌گذاری و مطالعه فضاهای زیارتی و مذهبی و محور قرار دادن آنها به عنوان با ارزش‌ترین مکان‌ها و مؤلفه‌های سازنده درک مردم از شهر و شکل‌دهنده منظر شهری و با ایجاد رابطه‌ای روشن و قابل درک میان این اماکن و مردم، خود را به منظر شهری اسلامی نزدیک کنیم.

 

 

 

فهرست منابع

 

پیرنیا، محمدکریم (1378) آشنایی با معماری اسلامی ایران، تدوین : غلامحسین معماریان، دانشگاه علم وصنعت ایران، تهران.

 

صالحی، حمیدرضا (1389) آرشیو پژوهشکده نظر.

 

 

تصویرشماره 1: امامزاده صالح از مهم‌ترین عناصر منظر زیارتی تهران به شمار می‌آید.

تصویرشماره 2 : بازار تاریخی تجریش که در طول ایام در جوار امامزاده صالح شکل و توسعه یافته و همواره خریداران و زائران بسیاری را به سوی خود جلب کرده است.

 

منبع: سازمان زیباسازی شهر تهران

[Mohammad Aref 120452]

منظر به مثابه پوشش کالبد و فعالیت شهری

 

منظر شهری از جمله اجزای بااهمیت هویت شهر و شاید رکن اصلی تاثیرگذار بر تصویر ذهنی از شهرها می باشد. ما بسیاری از خیابان ها و شهرهای خاص دنیا را با شکل و ظاهر عمومی و تصاویر خاص آنها در ذهنمان می شناسیم. بیشتر این تصاویر هویت مند به دلیل قدمت، شخصیت ویژه ای یافته اند. شهرهای برخوردار از محیط بصری مطلوب قادرند تا با وسعت بخشیدن به تجربه زیباشناختی مخاطبان، موجبات ارتقای تصویر ذهنی جامعه و تقویت حس تعلق آنان را فراهم آورند و با اعتلا بخشیدن به شخصیت شهر در سطح ملی و بین المللی، توان رقابتی شهر را برای جذب هر چه بیشتر سرمایه تقویت نمایند. اگر چه در طول تاریخ، طراحی نوآورانه شهرها معمولاً در پی رشد اقتصادی شهرها رخ داده است، اینک در عصر جهانی شدن و رقابت میان شهرها ظاهراً روند دیگری به چشم می خورد. اهمیت جنبه بصری شهر از آن روست که امکان “قرائت” محیط را به مثابه یک “متن “فراهم می آورد. در دنیای کنونی متولیان امر مدیریت شهری بایستی بر اساس داشته های موجود و افق طرح های شهر، برنامه هایی را در جهت بالابردن کیفیت تصویر ذهنی از شهر با توجه به هویت شهر و بر اساس نیاز شهروندان تدبیر کنند.

 

در بحث منظر شهری باید چند عامل اساسی دخیل در آن را در نظر داشت: اول آنکه منظر شهری در چه مقیاسی مورد بررسی است و در کدام سطح نیاز به اصلاح و زیباسازی دارد. دوم آنکه عوامل گوناگون جغرافیایی-اقلیمی، اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی-تجاری چه تاثیری بر کالبد شهر و به تبع آن بر منظر شهری دارند. مکان های بسیاری که بر اثر نیازهای گوناگون جامعه شهری بوجود آمده اند هر یک می توانند نقشی متفاوت از دیگری داشته و فعالیتی مجزا را پذیرا باشند و از طریق محیط کالبدی که برای فعالیت شهروندان فراهم می آورند، نقش خود را در تاثیرگذاری بر ناخودآگاه شهروندان ایفا می کنند. گذشته از عواملی که بر منظر شهری موثر می باشند، کالبد شهر در ارتباط با محیط اطراف نیز قرار داشته و نیاز به هماهنگی در نمای ساختمان ها ضروری به نظر می رسد. هدف این مقاله تبیین اهمیت محیط بصری و منظر شهری در شهر، گونه شناسی نقش های مختلفی که تاکنون منظر شهری بر عهده داشته، و بازشناسی روند تکاملی مفهوم آن می باشد.

 

شهرهای معاصر ما در زمینه ارائه فضاهای عمومی جهت حضور، ارتباط و گذران اوقات فراغت به شهروندان خود فقیر هستند. در گذشته میادین شهری، بازار و مساجد، فضاهایی ارزشمند جهت اینگونه ارتباط ها بودند. اما اکنون با ورود اتومبیل به زندگی شهروندان به عنوان جزیی لاینفک بسیاری از فضاهای عمومی به معابر و خیابان هایی تبدیل شده اند که جولانگاه اتومبیل های شخصی هستند و این باعث از بین رفتن مقیاس انسانی در کالبد شهر شده که خود به یک معضل بزرگ تبدیل شده است. شهر به عنوان پایتخت معنوی ایران، بسیاری از فاکتورهای زییاشناختی در حوزه منظر زیبای شهری را دارا نیست و با توجه به اهمیتی که از لحاظ جذب مسافر و گردشگر دارد می توان ادعا نمود که امر زیبا سازی آن با رویکردی پایدار از جمله مهم ترین اولویت هاست. بدنه سازی خیابان ها، طرح هماهنگ سازی نمای ساختمان ها و ایجاد سازوکار مناسب اداری در جهت اجرای صحیح برنامه ها از جمله فعالیت هایی است که در شهرهای موفق دنیا به اجرا گذاشته شده اند. استفاده از تجارب دیگر کشورها در راه زیباسازی شهر راهی است مطمئن که گذشته از برآورده ساختن نیاز شهروندان به شهر زیبا، شاخصی برای سنجش سرعت حرکت به سمت پایداری نیز می باشد. توجه به طرح تفصیلی، طرح جامع، طرح مجموعه شهری و طرح توسعه و عمران ناحیه شهری بیانگر آنست که اهمیت این مهم هنوز به درستی شناخته نشده و حتی با وجود تغییراتی در شرح خدمات و سرفصل های مورد نیاز این برنامه ها، ارائه سیاست های کلان منظر شهری در این طرح ها جایی ندارد.

 

در بررسی منظر شهری، توجه به رویکردهای موجود در نحوه مدیریت منظر شهری مهم به نظر می رسد. چنین به نظر می رسد که رویکرد کنونی، نوعی ذهنیت گرایی است که سعی بر توجیه طرح ها با استدلال تمثیلی داشته و توجهی به فرآیند های علمی و هنری که برخاسته از دیدگاه های کلیت گرا، وحدت گرا، کثرت گرا و جزء نگر می باشد، ندارد. نتیجه این بی توجهی، ناهمگنی طرح های موضعی و موضوعی است که برای گوشه گوشه این شهر تهیه شده و منظر شهر را همچون چهل تکه ای از نقش ها کرده است. باید توجه داشت که ارتقا ارزش و کیفیت منظر شهری از طریق هماهنگی مصالح نما، هندسه و تناسبات ، ارتفاع و خط آسمان برنامه ریزی شده و هماهنگی در فرم و عناصر الحاقی در نما حاصل می شود. بنابراین توجه ویژه به منظر شهری در از موضوعاتی است که اولویت ویژه داشته و توجه مسئولان را می طلبد.

[Mohammad Aref 120452]

مقدمه ای بر روش شناسی منظر شهری

 

در این مقاله مجموعه ای از معیارهای زیبایی شناسی منظر، شیوه ای برای ارزیابی آنها و طرحی متکی بر آنها ارائه می شود. امروزه، جهت تضمین کیفیت طرح‌های شهری، تدوین راهنماهای فرایند طراحی متداول است. در راهنماها فهرستی از معیارهای زیبایی-شناسی مبتنی بر نظریات مختلف ارائه می شود. نقطه ضعف این راهنماها تقابل و تضاد مبانی مانعه الجمع معیارهای زیبایی شناسی است.

فرض بر اين است که با این برخورد می توان روشی برای طراحی مبتنی بر ملاحظات زیبایی شناختی و با بسط آن مبتنی بر ابعاد مختلف ماهوی و رویه ای طراحی منظر بدست آورد. اما با آغاز از زیبایی شناسی منظر، در این مقاله به عنوان پله اول پس از تعیین مناسبت میان معیارهای مختلف، بر زیبایی شناسی صوری و معیارهای آن تمرکز شده و سعی می شود نظامی از این معیارها، بخشی از پارامترهای محیطی مرتبط با آنها و متدی برای ارزیابی معرفی گردد. در این مقاله دو دسته معیار برای زیبایی شناسی صوری، تحت عنوان معیارهای کلی و خرد ارائه می شود. معیارهای خرد بر روی پارامترهای بصری نمای ساختمان‌ها در بخشی از خیابان جمهوری تهران سنجیده و نتیجه این ارزیابی ها به عنوان دستمایه ای برای مداخله در نما جهت ارتقاء کیفیت زیبایی شناختی صوری ارائه می شود.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

سیر تحول سیما و منظر شهری شهر بیرجند در دوره معاصر

 

شهر بیرجند که به عنوان مرکز استان خراسان جنوبی شناخته می‌شود در دوره‌های مختلف تاریخی دارای تغییراتی در ساختار شهری و همچنین منظر شهر خود بوده است. این تغییرات در عصر حاضر به حدی زیاد بوده است که تصویر ذهنی ساکنین قدیمی شهر را دچار خدشه کرده است.

 

 

کالبد شهری بیرجند به راحتی روند توسعه شهر را نشان می‌دهد. در این ساختار چهار بافت متمایز از هم به راحتی قابل تشخیص است. هر کدام از این سه نوع بافت دارای خصوصیات منحصر به فرد و همچنین تصویر ذهنی خاص خود هستند به طوری که ورود و خروج به هر یک از این بافت‌ها محسوس است.

 

 

سازمان فضایی یک شهر، مفهومی تازه در عرصه شهرسازی و معماری کشور است. این مفهوم که عده‌ای آن را معادل استخوان بندی و ساختار شهر می‌دانند، دارای تعریف مدون و ثابتی نیست. سازمان فضایی را می‌توان مفهومی دانست که در ایران، در مراحل شکل‌گیری و رسیدن به بلوغ است. سازمان فضایی، علاوه بر ادراکی کلی که از یک شهر به دست می‌دهد، به نوعی شاه کلید شناسایی ریشه و نحوه شکل‌گیری آن است. نکته قابل توجه در این میان ثابت بودن عناصر مهم و شاخص شهری - که به نوعی عناصر هویتی شهر به حساب می‌آیند و شهر بیرجند به واسطه آنها در ذهن بسیاری نقش بسته است - می‌باشد. این مقاله ضمن بررسی و مقایسه این چهار نوع بافت و نقش عناصر شاخص در حفظ پیوستگی و ایجاد انسجام بین آنها به دنبال پاسخ این سوال خواهد بود که آیا با ثابت نگه داشتن سازمان فضایی یک شهر می‌توان منظر یا تصویر ذهنی آن را حفظ نمود؟

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

تحليل نگرش‌ها و بهره‌گيري از رويكردهاي اكولوژيكي در برنامه‌ريزي و طراحي منظر شهري

 

امروزه استفاده از دانش‌هاي مختلف زيستي و انساني در روند مطالعه و بررسي منظر شهري، مورد توجه فراوان و روزافزون طراحان و برنامه‌ريزان منظر قرار گرفته است. در همين راستا، اين مقاله به بيان چگونگي بهره‌گيري از رويكردهاي اكولوژيكي به عنوان رويه‌اي نوين و كارآمد در برنامه‌ريزي و طراحي منظر شهري مي‌پردازد. در روند تبيين اين امر، پس از ذكر تعاريف، مفاهيم و همچنين معين نمودن حدود حيطه‌هاي مرتبط با دانش اكولوژي منظر شهري، نگرش‌هاي موجود در اكولوژي منظر، شامل نگرش جغرافيايي، كرولوژيكي، زمينه‌اي و كل‌نگر با هدف بهبود شرايط ساختاري و عملكردي منظر شهري بررسي شده است. در پي آن، عناصر سازنده منظر در رويكرد اكولوژي منظر، معرفي شده و اصول عمومي دانش اكولوژي منظر، به تفكيك عناصر ساختاري، عملكردها، تغييرات و تحولات منظر در طول زمان، در رابطه با منظر شهري، مورد تحليل قرار گرفته است.

 

 

به منظور بيان نحوه استفاده از رويكردهاي اكولوژيكي در روند برنامه‌ريزي، طراحي، ايجاد و مديريت منظر پويا و پايدار شهري و نيز بهبود و اصلاح ساختار و عملکرد اکولوژيکي محيط شهر، كاربرد دانش اكولوژي منظر در برنامه‌ريزي و طراحي محيطي منظر در شهرها، به عنوان يك راهبرد نظري و عملي، به شكل تحليلي از نگرش‌ها و اصول عمومي دانش اكولوژي منظر، مورد بررسي و تدقيق قرار گرفته است. در نتيجه اين تحليل، راهبردها، راهکارها و اصول پايه اكولوژيكي شامل محتوا، بستر، پويايي، عدم تجانس و سلسله‌مراتب اكولوژيكي، با تأكيد بر اهميت مقياس‌هاي مختلف زماني و مكاني منظر شهري، در قالب يافته‌هاي اين مطالعه و بررسي، ارائه شده است.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

بازپردازي منظر شهري در بافت فرسوده زنجان

 

دخالت در بافت فرسوده شهرهاي ايران امري ناگزير به نظر مي‌رسد، اما در خصوص كم و كيف اين مداخله بحث‌هاي فراواني وجود دارد. دامنه اين مباحثات كه عموما از جانب متخصصان رشته‌هاي مرتبط مطرح مي‌گردند، از مطالعات اوليه امكان سنجي تا نقش عوامل اجرايي، فرآيند مداخله و در نهايت آثار مثبت و عواقب منفي اقسام دخالت در بافت فرسوده شهرها گسترده است.

 

 

اين مقاله به تاثيرات مداخلات مستقيم در سيماي منظرين مناطق كهن شهرها كه عموما موقعيت استقرار بافت فرسوده هستند مي‌پردازد. به طور اخص، تجارب گشايش محور زینیه و دلجويي- داودقلي در قلب بافت فرسوده شهر زنجان و آثار منظرين اين طرح‌های در حال اجرا مورد بررسی گرفته و نتایج حاصله در قالب پیشنهادات و ضرورت‌ها ارائه می‌گردند. همچنین عدم توجه به برنامه‌ریزی و طراحی منظر خیابان‌های تازه تاسیس و مسائل ناشی از آنها مورد توجه ویژه این نوشتار خواهد بود.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

اصول طراحي منظرشهري در ورودي شهرها

 

ورودي هر شهر به عنوان حد فاصل درون و بيرون مهم‌ترين عنصر القا كننده حس ورود به آن شهراست و با توجه به آنكه به عنوان اولين عنصر قابل رويت از كالبد هر شهر شناخته می‌شود تبيين كننده ويژگي‌هاي كالبدي و منظر شهر و حتي ويژگي‌هاي اجتماعي يك شهر بوده و به عنوان شاخص قضاوت بينندگان از شهر اهميت ویژه‌ای مي يابد. منظر در ورودی‌ها تلفيقي از منظر مصنوع و طبيعي است و از آن جا كه در ورودی‌ها آداب ورود، ویژگی‌های شهرها و كاركردهاي آن مشخص می‌شود، تلفيق اين دو عامل بايد به گونه‌ای باشد كه واجد كيفيت زيبايي شناسي در منظرشهري گردد.

در اين مقاله تلاش گرديده است ضمن مطالعه و بررسي دو ورودي اصلي شهر زنجان كه واجد مشخصه‌های متفاوتي از يكديگر می‌باشند، به تدوين اصول مناسب در طراحي منظر ورودي شهر دست يافته و با توجه به فرصت‌ها و تهدیدهای موجود، پيشنهادات و معيارهايي براي ساماندهي منظر در ورودی‌های شهر با رويكرد هويت بخشي به اين فضاها و ايجاد منظري مناسب ارائه گردد.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

منظر ادراكي شهر، عرصه نمايشي هنر

 

مقاله حاضر تلاش دارد، با مروري كوتاه بر مفاهيمي چون هنر (به عنوان يكي از وسايل ارتباط ميان انسا‌ن‌ها)‌، و چگونگي رابطه آن با جامعه، به بررسي هنر همگاني و تأثيرات آن در منظر شهري بپردازد و از اين ره‌يافت، كاركردهاي اجتماعي هنر را منعكس كند.

مقاله مزبور همچنين در جستجوي بستري براي رخدادهاي هنري، به بررسي مكان شناسي هنر در جامعه مي‌پردازد و از آنجا كه بستر اصلي تمام هنرها مردم هستند، بيان مي‌كند كه هنر در شهر و فضاهاي عمومي شهري اتفاق مي‌افتد. منظر شهري نيز به عنوان مفهومي از شهر، می‌تواند بستري جهت عرصه نمايش هنر باشد.منظر شهري، به مثابه موجوديتي زنده و قابل درك، كه توسط شهروندان تجربه می‌شود، دير زماني است كه از مقوله كيفيت كم بهره مانده است. يكي از زمینه‌های ايجاد كيفيت در منظر شهري، استفاده از هنر همگاني (به عنوان يك عامل تأثير گذار كه می‌تواند ارتقاء بستر فيزيكي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي شهرها و فضاهاي عمومي را باعث شود) می‌باشد. در واقع منظر شهري می‌تواند، بستري جهت نمايش رخدادهاي هنري و ايجاد كننده تصوير ویژه‌ای از شهر شود و از اين طريق مؤلفه‌های عيني و ذهني خود را تقويت كند.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

تدوین راهنمای طراحی بر اساس مفاهیم حرکت و دیدهای متوالی در منظر شهری

 

ادراک شهروندان از منظر شهری یک فرایند پویا است که شامل حرکت و صرف زمان می‌شود. فضاهای اصلی که در چنین ترکیب بی پایانی شرکت دارند و تناسباتی که شهر را فرم می‌دهند به طور هم زمان قابل دیده شدن نیستند و در یک توالی بصری ادراک می‌گردند. لازمه ادراک صحیح و مناسب انسان از منظر شهری در حین حرکت، بکارگیری برخی اصول و راهکارهای طراحی توسط طراح محیط می‌باشد. این اصول عمدتا با تکیه برنظریات و آراء متخصصین و اندیشمندان حوزه منظر شهری قابل استنتاج است.

یافته­ های پژوهش حاضر بر این امر دلالت دارد که با بررسی مفاهیم حرکت و دیدهای متوالی در منظر شهری علی الخصوص طراحی منظر راه و مسیر، می‌توان به اصول و استنتاجات کاربردی طراحی منظر شهری دست یافت. در این نوشتار در ابتدا برخی مفاهیم مربوط به حرکت و دیدهای متوالی و ادراک منظر مورد بررسی قرار می‌گیرد و در ادامه لیستی از معیارهای طراحی بر پایه تغییر تدریجی مناظر شهری استخراج می‌گردد. در نهایت برخی اصول و راهکارهای طراحی در قالب راهنمای طراحی بر پایه مفهوم حرکت و دیدهای متوالی تدوین می‌گردد که می‌تواند جهت طراحی منظر شهری مفید واقع شود.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

راهکارهای انسجام منظر طبیعی در شهر

 

منظر طبیعی در یک شهر، شبکه‌ای است از عناصر طبیعی نظیر رودخانه، مسیرهای آب، پار‌ک‌های شهری، مناطق سبز حفاظت شده و. .. و عناصر ساخته دست بشری مانند کانال‌های آب، مسیرهای ریل‌های راه آهن و. .. که تاثیرات اکولوژیکی بسزایی در شهر ایفا می کنند. این شبکه‌های سبز می‌توانند در حفظ محیط طبیعی، حفاظت از انواع گونه‌های گیاهی، سلامتی ساکنین و همچنین گونه‌هایی از حمل و نقل موثر واقع گردند که همگی بر روی افزایش کیفی و کمی ساکنین شهرها بسیار موثر است.

یکی از رو‌ش‌های بهبود کیفی و کمی این شبکه‌های سبز ترکیب و هماهنگی آنها با سایر لایه ها و شبکه‌های شهری نظیر شبکه های اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، اقتصادی و حرکتی در شهرهای امروزی است که باعث ایجاد پیوستگی در کل شهر در مقیاس کلان و میان عناصر شهری در مقیاس خرد چه از نقطه نظر طبیعی و چه مصنوعی می‌گردد. در این مقاله سعی برآن است عناصر مناظر طبیعی در شهر در ابتدا تعریف شده و محاسن و فواید انها در جوامع شهری امروزی براساس محورهای توسعه پایدار مطرح گردد. سپس درنظر است تا الگویی برای ایجاد این هماهنگی در شهر بر اساس سایر لایه‌های مطرح شده در شهر ارائه گردد. در انتها بخشی از شهر تهران به عنوان نمونه موردی در زمینه این الگو مورد بررسی قرارخواهد گرفت.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

کودک و جایگاه موثر او در طراحی منظر شهری

 

در مبانی طراحی شهری همواره به کودک به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار نگریسته می‌شود. این حقیقت آن جا نمود پیدا می‌کند که اصلی ترین مراکز در تقسیمات شهری عناوینی چون کودکستان، دبستان، پارک و خانه کودک را دارا می‌باشند. اما علی رغم این توجه، وقتی مدافعان همین مبانی پا به عرصه طراحی می‌گذارند کودکان را از یاد برده و هیچ توجهی به آنان نمی کنند. دنتیجه این بی توجهی، شهری افسرده و ملال آور برای ساکنان کوچک شهرهاست. کودکان نیازمند محیط هایی هستند که آنان را مخاطب قرار دهد و به چالش وا دارد. این محیط‌ها علاوه بر جذابیت باید کودکان را به مشارکت نیز فرا خوانند. نکته مهم دیگر این است که محیط‌های بیرونی علاوه بر ایجاد تجربه‌ای خوشایند برای کودکان می‌توانند حامل معنا نیز بوده و آنها را با آداب و رسوم، فرهنگ، مذهب یا به عبارتی هویت جمعی خویش آشنا نمایند.

 

این مقاله در تلاش است تا ویژگی‌های فضاهای شهری متناسب با روحیات و نیازهای کودکان(شهر دوستدار کودک) را بیان نموده و از این رهگذر معایب موجود در شهرهای کنونی ما که احساس بیگانگی، گم گشتگی، افسردگی و. .. را برای کودکان به همراه دارد، آشکار نماید. در پایان با معرفی نمونه‌هایی در این زمینه این نتیجه حاصل می‌شود که می‌توان فضاهایی طراحی کرد که انتظارات کودکی کودکان را برآورده سازد و در یک ارتباط منطقی با کودک و شرایط او به نیازهایش پاسخ دهد. در این محیط‌های پاسخده به نیازهای کودکان، خلا مابین طرح‌های تفضیلی(و مبانی موجود در آن) و طرح‌های اجرایی پر شده و محصول نهایی به کیفیتی قابل قبول دست یافته است.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

دریچه ای به «منظر شهری» در اغماء با کنکاشی در محور زمان (گذار از عینیت تا ذهنیت)

 

«منظر شهري» به عنوان سطح تماس «انسان» با «پديده شهر» نقش قابل توجهي در فهم ناظر از شهر ایفا می کند. اين نوشتار برپايه نگرشی پديدار شناسانه شكل می گیرد و«منظر شهری» را پديده‌اي دو بعدي مي‌داند كه ابعاد عيني و ذهني فضا را در برگرفته و مفهومي است قابل قرائت. از این رو نوشتار بر آن است تا آن بخش از منظر شهر را كه بازگوكننده معانی ارزشمندی در شهر است، مورد شناخت و بررسي قرار دهد. فرضیه نوشتار که پژوهش بر پایه آن استوار است چنین مطرح می شود:

 

« به نظر می رسد انعکاس مكانی ـ فعاليتي بخشی از ارزش‌های جامعه در قالب عناصری موثر در «منظر شهری» در شهر معاصر کمرنگ یا بي مكان شده‌اند». لذا نگارندگان، نوشتار را با باز نمودن دریچه ای به «قهوه خانه» به عنوان «حوزه ایی همگانی» و یکی از شاخصه های فرهنگی شکل دهنده «منظر شهری»، در محور زمان ردیابی نموده و در ادامه به اماکن جایگزین قهوه خانه در شهر معاصر، یعنی «کافه» و «کافی شاپ» می رسانند. اين دريچه با نگاهی از درون به برون (منظر شهر) و هم چنين از برون به درون (قهوه‌خانه و كافه) دو صحنه را که بخشي از «منظر شهري» است، به نمایش می گذارد. نتایج حاصل از نوشتار نشان می دهد که «قهوه خانه»، «کافه» و «کافی شاپ» هیچ یک در منظر شهر معاصر معانی واقعی مستتر در خود را القاء ننموده، بطوریکه «قهوه خانه» به لایه ای محو شده و «کافه» به لایه ای از رمزآلودگی در زندگی شهری بدل گشته اند.

 

دانلود مقاله