شهر دَیّر

[آریوبرزن 13988]

دیر

شهرستان دَیّر یکی از شهرستانهای استان بوشهر در جنوب ایران و در جوار خلیج فارس قرار دارد. دارای دو بخش مرکزی و بردخون است. مرکز این شهرستان شهر بندر دير (به فتح اول و كسره ياء مشدد) است. این شهرستان از جنوب به خلیج فارس محدود می‌شود.

 

 

تقسیمات کشوری

 

• بخش مرکزی شهرستان دیر
  
  • دهستان آبدان
    
  • دهستان حومه
    

   

شهرها: بندر دیر و آبدان.

• بخش بردخون
  
  • دهستان بردخون
    
  • دهستان آبکش
    

   

شهرها: بردخون‎

 

 

 

 

وضعیت جغرافیایی و اقلیمی

 

دیر یکی از شهرستان‌های استان بوشهر است، که مرکز آن بندر دیر می باشد. و بین ۲۷ درجه و ۵۱ دقیقه عرض شمالی و ۶۱ درجه و ۵۸ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته‌است. فاصله آن تا تهران حدود ۱۳۰۰ کیلومتر می‌باشد. شهرستان دیر از شمال به شهرستان‌های دشتی و تنگستان و از طرف مشرق به شهرستان‌های گنگان و جم و از ناحیه جنوب به و غرب به آب‌های نیلگون خلیج فارس منتهی می‌گردد.مرز آبی شهرستان دیر در حاشیه خلیج فارس حدود ۸۲ کیلومتر می‌باشد.

گسلها، شکستگیهای دامنه کوه‌ها و وجود صدف‌های دریایی در شیارها حکایت از پایین رفتن سطح آب دریا، حرکات زمین و مدفون شدن مواد آلی با گل‌های آهکی در ته دریا می‌باشد.

جنس خاک منطقه قلیایی است و به همین علت گیاهان نمیتوانند مواد مورد نیاز خود را جذب نمایند. کمی رطوبت زمین، حرارت زیاد هوا و کمبود مواد آلی نیز مزید بر علت شده‌است. وجود توده های نمکی سبب شور شدن آبهای روان گردیده‌است. ناهمواریهای این منطقه جزء نواحی پست زاگرس جنوبی‌اند که ارتفاع آنها نسبت به زاگرس بلند، کمتر و قوس و چین‌ها نیز بسیار ملایم و به تدریج به طاقدیس و ناودیس‌ها ختم می‌شود.

قله درانگ با ارتفاع ۱۲۲۳ متر در ميانه شهرستان واقع است. رود مند که از انار واقع در ۲۸ کیلومتری شمال شرقی کازرون سرچشمه می گیرد در منطقه «زیررود» بخش بردخون به دریا می ریزد. در منطقه آّبدان و لمبدان سفره‌های آّب‌های زیرزمینی وجود دارد که بارندگی فصل زمستان نیز بستگی دارد و با کم و زیاد آمدن باران نوسان پیدا می‌کند. چشمه آب گرم در کوه‌های «گنوی» و چشمه‌های دیگر نیز «لوحک»، «تنگ دوراهک»، «تنگ هیخ» و «گرگم» وجود دارد.

 

 

آب و هوا

 

آب وهوای منطقه در بیشتر ایام سال گرم ومرطوب در کنار ساحل گرم وخشک در فواصل دور تر از ساحل می با شد. زمستان این شهرستان مشابه هوای بهاری استانهای سردسیر کشور می باشد.

در فصل تابستان بادی معروف به باد یکصد و بیست روزه که خشک و سوزان است در منطقه می وزدوبه اصطلاح محلی به ((تش باد)) یا((باد گرم)) معروف است .میزان بارندگی کم وبارندگی‌ها متو سط سالانه ۲۱۵ میلی متر در ماههای آذر تا اسفند می باشد.

تنها رود خانه دایمی که از شهرستان عبور می کند رودخانه مند است که در مرز شمالي شهرستان دیر با دشتی جریان دارد. دیگر رودخانه‌ها فصلی بوده ودرهنگام بارند گی جریان دارند.

درجه حرارت درشهرستان دیّر حداکثر میانگین دما ۴۷ درجه سانتی گراد و کمترین معدل حداقل دمای سالانه ۲۲ درجه‌است. در فصل تابستان ودر زمان وزش بادهای گرم ((تش باد)) دما به پنجاه درجه سانتی گراد نیز می رسد. سرد ترین هوا در اواخر دی و اوايل بهمن و گرمترین زمان در تير و مرداد ماه است .

رطوبت : در این منطقه به لحاظ نزدیکی به دریا رطوبت زیاد که حداکثر مطلق ۱۰۰٪ و متو سط میزان رطوبت به ۵۶ نیز می ر سد.

 

 

مناطق مهم اقتصادی و نظامی

 

• پل‌ها : پل موجود بر روی رود خانه بردستان بطول ۱۰۵ – پل موجود بر روی رودخانه مند بطول ۱۳۰۰ متر
  
• ارتفاعات مهم : کوه در نگ بارتفاع ۱۲۰۰ متر ، قله برد افتاده در منطقه برد خون به ارتفاع ۸۰۰ متر - کوه احمد سلیمان مشرف به روستای دوراهک به ارتفاع ۱۰۰۰ متر
  
• مراکز نظامی و انتظامی : ناحیه مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در مرکز شهر دیّر واقع شده‌است .
  
• پادگانها : پادگان آموزشی انصار المجاهدین که در نزدیکی سه راهی دیّر واقع شده‌است .
  
• تاسيسات پتروشيمي: متانول در چند كيلومتري شمال بندر دير.
  

جزایر واقع در شهرستان

 

بيشتر جزاير شهرستان در حوزه بخش بردخون قرار دارند.

• جزیره خان به طول ۳ کیلو متر وعرض ۵۰۰ در بخش بردخون واقع شده‌است .ودر هنگام مد دریا به زیر آب می رود و قابل استفاده نمی باشد.
  
• جزیره تهمادون به طول ۱۲ کیلو متر و عرض ۱۰۰۰ متر در بخش بر دخو ن واقع شده و دارای یک سری تپه های شنی می باشد که برای اسکان موقت و امور نظامی مناسب می باشد.
  
• جزیره نخیلو دارای پوشش گیاهی است . قسمت جنو ب شرقی آن بصورت اسکله طبیعی است که متور لنج های صیادی وباری وهمچنین قایقهای صیادی می توانند پهلو بگیرندوبرای حمل ونقل مناست است. این محل نزدیک ترین محل به راس التنوره عربستان و امیر نشینان قطر و بحرین می باشد .
  
• جزیره گرم : در نزدیکی جزیره نخیلو واقع شده و پناهگاه خوبی برای شناورهای کو چک بو یژه قایق های صیادی است .
  
• راس المطاف یا جزیره زیر آب : حساسترین منطقه در مسیر شناورهای بزرگ و کوچک است که در ۲۰ مایلی شهر دیّر و با فاصله ۲۰۰ متری روستای چاه پهن واقع شده‌است. طول این منطقه ۴ کیلو متر وعرض آن ۲۰ متر است . در این محدوده آب دریا حالت گردشی و بصورت گرد آب بوده و سالانه تعداد زیادی از شناورها به جهت نا آ گاهی با آ ن بر خورد کرده و به گل می نشینند و غرق می شوند . در همین راستا تعداد زیادی از انسانها و ملوانهای شناور‌ها تلف شده و از بین می روند .
  

راههای ارتباطی

 

• جاده ارتباطی مرزی که از مرکز شهرستان تا بو شهر ادامه دارد به طول ۲۰۰ کیلو متر.
  
• جاده ارتباطی مرکز شهر ستان دیّر به جاده ارتباطی بو شهر _ بندر عباس که آسفالته می باشد ۱۵ کیلو متر.
  
• جاده ارتباطی مرکز بخش بردخون به جاده اصلی بو شهر _ بندر عباس که آسفالته می باشد ۴۰ کیلو متر.
  
• جاده ارتباطی رو ستای میانی که از روستای بردستان تا آبدان امتداد دارد و شو سه می با شد به طول ۳۶ کیلو متر.