طرحهاي مهم بين‎المللي در زمينه استفاده از ماهواره‎هاي كوچك غيرهمزمان

[آریوبرزن 13,988]

طرحهاي مهم بين‎المللي در زمينه استفاده از ماهواره‎هاي كوچك غيرهمزمان

1- پروژه‎هاي مربوط به سرويسهاي موبايلGMPCS يا Global Mobile Personal Communication System Via Satellite و ثابت ماهواره‎هاي جهاني غيرهمزمان NON-GSO MSS(Mobile Satellite Service) & NON-GSO FSS(Fixed Satellite Service)

يكي از طرحهاي بسيار مهم در زمينه استفاده از ماهواره‎هاي كوچك، پروژه‎هاي موبايل و ثابت ماهواره‎‎اي مخابراتي جهاني مي‎باشد كه با استفاده از مدارات پائين و ماهواره‎هاي كوچك به تدريج از سال 1998 سرويس‎دهي را آغاز نموده‎اند. لازم به يادآوري است كه در حال حاضر سازمان اينمارست با استفاده از ماهواره‎هاي بزرگ و مدار همزماني حدود 50000 ترمينال اينمارست ازانواع استاندارد ”A“ , ”B“ , ”C“ , ”M“ , ”Aero“ ارتباطات سيار جهاني را با نرخ شارژينگ حـدود 10 دلار در دقيقه و حداقل وزن ترمينال حدود 5 كيلوگرم سرويس‎دهي مي‎كند كه با بكارگيري ماهواره‎هاي كوچك و مدارات پائين اندازه ترمينال بسيار كوچك و به صورت جيبي و نرخ شارژينگ بصورت فزاينده‎اي كاهش خواهد يافت.

پروژه‎هاي مطرح مخابراتي موبايل و ثابت ماهواره‎اي بشرح زير مي‎باشند :

ـ ايريديم

ـ اينمارست

ـ گلوبال استار

ـ تله دسيك

ـ Sky Bridge

2- ماهواره‎هاي هواشناسي

يكي ديگر از كاربردهاي ماهواره‎ها درمورد هواشناسي و پيش‎بيني شرايط جوي مي‎باشد كه با استفاده از عكسهاي گرفته شده توسط ماهواره‎ها، متخصصين هواشناسي با دقت بسيار بالا شرائط جوي را در ساعتهاي آينده و روزهاي آينده پيش‎بيني مي‎نمايند. در اين زمينه كشورهاي اروپائي، چين، هند، ژاپن، روسيه و آمريكا ماهواره‎هائي را به فضا پرتاب نموده‎اند. ماهواره‎هاي مورد استفاده از دو نوع همزمان و غير همزمان مي‎باشند.

ـ ماهواره‎هاي همزمان بطور مداوم از فاصله 36000 كيلومتري كره زمين از يك سوم كره زمين شامل مناطق شمالي و جنوبي نيمكره، اطلاعاتي را بصورت عكسهاي تكي تهيه مي‎نمايند كه ناظر بر تندبادهاي موقتي و زودگذر شبيه گردبادها و طوفانهاي دريائي مي‎باشد و جهت پيش‎بيني‎هاي كوتاه مدت هواشناسي (چند دقيقه يا چند ساعت آينده) مورد استفاده قرار مي‎گيرد كه نمونه آن ماهواره‎هاي همزمان آمريكائي NOAA و GOES مي‎باشد.

ـ ماهواره‎هاي غير همزمان يا ماهواره‎هاي قطبي در ارتفاع حدود 800 كيلومتري كره زمين و بر فراز قطب‎ها در جهت شمال به جنوب در حال گردش بوده و اطلاعات تصويري از سراسر كره زمين تهيه مي‎نمايند. در اين حالت ماهواره‎هاي قطبي مي‎توانند تشكيل ابرها و ساير پديده‎هاي آتمسفري كه در ديد ماهواره‎هاي همزمان قرار نمي‎گيرند را عكسبرداري و آشكار نمايند. اطلاعات جمع‎آوري شده از ماهواره‎هاي قطبي جهت پيش‎بيني هوا در 24 ، 48 و 72 ساعت آينده و بطور كلي درازمدت بكار گرفته مي‎شود. همچنين اين اطلاعات در جهت تعيين فاكتورهائي همانند شرائط لايه اوزون و گرم شدن هوا نيز مورد استفاده قرار مي‎گيرد.

به هر حال با اطلاعات بدست آمده از ماهواره‎هاي همزمان و غيرهمزمان، متخصصين علوم هواشناسي قادر به دريافت تصاوير كاملي از شرايط جوي و تجزيه و تحليل آن و تهيه گزارش كامل چگونگي هوا، در آينده مي‎باشند. در طول 20 سال گذشته با استفاده از ماهواره‎هاي هواشناسي و پيش‎بيني هوا، زيان طوفانهاي سهمگين در آمريكا با اخطارهاي به موقع جهت ترك يا ماندن در منازل به حداقل رسيده است. به عنوان مثال در يكي از سالهاي گذشته، استفاده از اطلاعات هواشناسي و جمع‎آوري به موقع محصولات كشاورزي باعث جلوگيري از ضايعات محصولات كشاورزي و نتيجتاً 5/2 ميليارد دلار سود گرديد.

ماهواره‎هاي مهم هواشناسي فعال موجود و پروژه‎هاي آتي به شرح زير مي‎باشند :

الف : ايالات متحده آمريكا

سي ماهواره‎ همزمان GOES و ماهواره‎هاي قطبي POES

ب : اروپا

سري ماهواره‎هاي همزمان Meteosat از سال 1977 مورد استفاده قرار گرفته و استفاده از نسل دوم ماهواره‎هاي مذكور تحت عنوان MSG از سال 2000 شروع گرديده است.

ج : كشورهاي چين ، روسيه، هند و ژاپن نيز در اين زمينه فعال بوده و طرحهائي جهت آينده در نظر دارند.

3- ماهواره‎هاي منابع زميني و دريائي

يكي ديگر از كاربردهاي ماهواره‎ها، سنجش از راه دور به منظور كسب اطلاعات از منابع مختلف زميني، دريائي و ... مي‎باشد.

ماهواره‎ها، اطلاعاتي از شدت و ضعف انرژي بازتابي از عوارض زميني را دريافت و پس از انجام عمليات مخصوص روي آنها، نتايج را به صورت علائم راديوئي به زمين مخابره مي‎كنند. اين نوع ماهواره‎ها به ماهواره‎هاي منابع زميني معروف هستند كه از جمله ماهواره‎هاي غيرهمزمان سري Landsat مربوط به سازمان ملي فضانوردي آمريكا (ناسا) و ماهواره‎هاي منابع زميني Spot مربوط به مركز ملي مطالعات فضائي فرانسه با همكاري مشترك كشورهاي سوئد و بلژيك را مي‎توان نام برد.

ماهواره‎هاي سري Landsat در ارتفاع كمتر از 1000 كيلومتري از سطح كره زمين حدوداً هر 104 دقيقه يك بار و هر شبانه‎روز تقريباً 14 بار دور زمين مي‎چرخند و تمامي سطح زمين را هر 16 روز پوشش كامل مي‎دهند. اين ماهواره‎ها در هر بار عبور، باريكه‎اي از سطح زمين به عرض 185 كيلومتر را سنجش مي‎كنند شكل 5 پوشش اين ماهواره ها را حين عبور از روي كشورمان نشان مي دهد. طرح‎هاي آينده در مورد ماهواره Landsat استفاده از سري هفتم Landsat و سري چهارم ماهواره‎هاي Spot مي‎باشد.

ماهواره‎هاي Geosat به منظور تهيه اطلاعات دقيق در مورد تغييرات در ارتفاع سطح آب درياها، گردآب‎هاي دريائي و جريان‎هاي آب گرم و سرد درياها به منظور استفاده نيروي دريائي آمريكا بكار گرفته شده كه اولين ماهواره Geosat در سال 1990 مورد استفاه قرار گرفت.

كاربرد ماهواره‎هاي منابع زميني بطور خلاصه در موارد ذيل مي‎باشد :

· كشاورزي و خاك

· جنگلها و مراتع

· زمين‎شناسي

· منابع آب

· جغرافياي طبيعي

4- ماهواره‎هاي تعيين موقعيت مكاني

يكي ديگر از كاربردهاي ماهواره‎ها تعيين موقعيت مكاني در سه بعد طول و عرض جغرافيائي و ارتفاع همراه با تعيين سرعت حركت و اعلام زمان UTC(Universal Time Coordinate) براي دارندگان تجهيزات گيرندة اين سيستم مي‎باشد.

سيستم‎هاي مطرح ماهواره‎اي براي كاربردهاي فوق‎الذكر عبارتند از : سيستم GPS(Global Positioning System) آمريكا ، سيستم GLONASS(Global Navigation Satellite System) روسيه و سيستم GPS اينمارست.

¨ سيستم GPS آمريكا متشكل از 24 ماهواره در 6 مدار در ارتفاع 21000 كيلومتري با زاويه تمايل 55 درجه به دور كره زمين در چرخش هستند و ماهواره‎ها فركانس 42/1575 = مگاهرتز را به دو صورت P-code جهت دقت‎هاي بسيار زياد و موارد استفاده نظاميان و C/A code با دقت كمتر جهت استفاده عموم و فركانس 6/1227 = مگاهرتز بصورت P-code را پخش مي‎كنند.

قيمت گيرنده‎هاي مورد استفاده از 300 دلار تا 20000 دلار متفاوت مي باشد و دقت‎ آنها نيز از چند صد متر تا چند سانتيمتر متفاوت است .

¨ سيستم GLONASS مركب از 24 ماهواره در سه مدار در ارتفاع 19132 كيلومتري با زاويه تمايل 8/64 درجه در باند فركانسي 1602 تا 5/1615 مگاهرتز متشكل از 24 كانال كه با پهناي باند 511 كيلوهرتز با روش C/Acode جهت مصارف عمومي و با پهناي باند با روش P-code جهت مصارف نظامي مورد استفاده قرار مي‎گيرد.

سيستم GPS اينمارست قرار است با استفاده از ماهواره‎هاي نسل سوم اينمارست نيز برقرار گردد.