خواب

[Valentina 13664]

خواب بنا بر تعریف عبارت است از نوعی حالت عدم هشیاری که با تحریک حسی میتوان شخص خواب را از آن درآورد.

پژوهشگران معتقدند که 2نوع کاملا متفاوت خواب وجود دارد:

1- خواب موج آهسته

2- خواب همراه با حرکات سریع چشم ( rem)

 

 

خواب موج آهسته:

این نوع خواب عمیق و آرامش بخش با کاهش تونوس عروق محیطی، فشار خون، سرعت تنفس و میزان متابولیسم مشخص می شود.

رویاها می توانند در خواب موج آهسته هم اتفاق بیفتد، ولی به یادآورنده نمی شوند.

[Valentina 13664]

خواب rem:

این را خواب متناقض می نامند، زیرا مغز کاملا فعال است و انقباضات عضله اسکلتی رخ می دهد.

نوعا خواب rem به مدت 5 تا 30 دقیقه طول میکشد و تقریبا هر 90 دقیقه یک بار تکرار می شود. اگر شخص دچار خستگی مفرط باشد ممکن است خواب rem پدید نیاید، ولی سرانجام با آسوده تر شدن او خواب rem بر خواهد گشت.

خواب rem چند خصوصیت مهم دارد:

1- رویاها در آن اتفاق میفتد و حداقل بخشی از رویاها را میتوان به خاطر آورد...

2- بیدار کردن انسان از خواب rem دشوارتر است، ولی با وجود این اصولا هر صبحگاه از دوره خواب rem برمی خیزیم...

3- تونوس عضلانی به میزان قابل توجهی کم می شود...

4- ضربان قلب و تنفس نامنظم میگردد...

5- علیرغم کاهش تونوس عضلات، انقباضات عضلانی به ویژه حرکات سریع چشم رخ می دهد...

6- متابولیسم مغز به اندازه 20% بالا می رود و مشخصات امواج مغزی الکتروانسفالوگرافی (eeg) همانند حالت بیداری است.

[Valentina 13664]

نظری های اساسی خواب :

ابتدا نظریه غیرفعالی خواب مورد توجه بود که پیشنهاد می کرد خواب زمانی اتفاق میفتد که فعالیت دستگاه مشبک برانگیزنده صرفا کم شود.

اما تجارب جانوری که در آنها قطع ساقه مغز در وسط سطح پل باعث از بین رفتن همیشگی خواب در حیوان می شد، نظریه مزبور را زیر سوال برد.

امروزه معتقدند که خواب بر اثر نوعی مکانیسم فعال ایجاد می شود که سایر قسمتهای مغز را مهار می سازد...

[Valentina 13664]

مکانیسمهای پدیدآورنده خواب :

تحریک هرکدام از 3 منطقه مغزی می تواند باعث بروز خواب شود.

سجاف قسمت تحتانی پل و بصل النخاع موثرترین محل است.

بسیاری از نرونهای هسته سجاف از میانجی سروتونین استفاده میکنند و معلوم شده که داروهای بازدارنده ساخت سروتونین مانع از خواب می شوند.

ضمنا تحریک هسته راه منزوی باعث پیشبرد خواب می شود، ولی به شرط آنکه هسته های سجاف نیز فعال باشند.

فعال شدن سطح فوق کیاسمایی (سوپراکیاسماتیک) هیپوتالاموس یا هسته های تالاموسی خط وسط هم موجب خواب می شود.

اما برخی مطالعات نشان داده که در واقع میزان سروتونین خون در حین خواب کمتر از بیداری است.

لذا این احتمال مطرح می شود که ماده دیگری مسول ایجاد خواب باشد. احتمال دارد این ماده پپتید مورامیل باشد که در مایع مغزی نخاعی و ادرار تجمع میابد.

اگر چند میکرو گرم از این ماده را در بطن سوم تزریق کنیم، ظرف دقایقی باعث ایجاد خواب می شود.

آگونیستهای کولینرژیک، خواب rem را تقویت می کنند. فرض کرده اند که برخی از استطاله های نرونهای کولینرژیک تشکبلات مشبک مزانسفال، مسول شروع خواب rem هستند.

این استطاله ها تنها نرونها را می توانند فعال کنند که خواب rem منجر می شوند و از فعال کردن سیستمهای دخیل در حالت بیداری و دستگاه مشبک برانگیزنده پرهیز می کنند.

[Valentina 13664]

اثرات فیزیولوژیک خواب :

بیداری طولانی با کندی تفکر، تحریک پذیری و حتی رفتار روان پریشانه همراه است.

خواب تعادل طبیعی فعالیت را در قسمتهای متعدد مغز از مراکز عالی تفکر در قشر مخ گرفته تا اعمال نباتی و رفتار هیپوتالاموس و دستگاه لیمبیک باز می گرداند.

ویژگیهای این فرایند معلوم نیست. همچنین معلوم شده که محرومیت از خواب بر سایر دستگاههای بدن که فشار خون، سرعت ضربان قلب، تونوس عروق محیطی، فعالیت عضلانی و میزان متابولیسم پایه را کنترل می کنند، موثر است.

مکانیسمهای این مورد هم هنوز نامعلوم است