معرفی مسجد امیر چخماق یزد

[*mini* 37,778]

مسجد امیر چخماق یزد:

مسجد میر چخماق در تواریخ یزد به نام مسجد نو خوانده میشده است.این مسجد در دوره صفویه بنا شده و به چقماقیه معروف بوده.این مسجد توسط امیر جلال الدین چقماقی شاهی و رنش بی بی فاطمه خاتون ساخته شده و ساخت آن در سال 841 به اتمام رسید.این مسجد بر ضلع جنوبی میدانی است که به میدان امیر چقماق معروف است و می گویند زمانی که ساخته شد در ظاهر(جلو)شهر قرار داشته.در دوره محمد شاه قاجار هم که هنوز جصار شهر پا بر جا بود،مسجد در خارج از شهر بوده.

معرفی مسجد میر چخماق:

این مسجد توسط امیر جلال الدین چقماق و زن او بی بی خاتون بنا گردیده.آنها زمینی را خریدند و صفه و گنبدی وسیع در آن بنا نهادند.بیرون آن را فیروزه کاری کردند و غرفه هایی در آن قرار دادند.این بنا دارای درگاهی رفیع و گنبدی سبز است.بر گنبد آن سوره سجده نوشته شده است.محرای منیرش که غرفه های او چون غرفه های جنان اراسته است.صحن سرایش چون صحن فردوس دلنشین است .(سرا و گرمخانه آن هم اکنون باقی است و بر در آن که ساخت سال 971 است نیز همین اصطلاح نقر شده).در زمان فتحعلی شاه قاجار ،حاجی حسین عطار قسمتی بر شبستان مسجد افزوده و تعمیر نموده است.

توصیف بنای مسجد و مشهودات آن:

1-در کریاس مسجد ئد آن به میدان میر چقماق(چخماق) باز می شود سنگی نصب است که بر آن متن وقفنامه ای به خط نسخ نقر شده.

2-در دو طرف راهروی شمالی که از کریاس بقه صحن مسجد وارد می شود شبکه های ظریف از کاشی معرق در پنجره ها نصب است.

3-قسمتی از سر در صفه (ایوان) کاشی معرق است و جرز های آن آجر کاری و در کاشی های معرق از راست به چپ کتیبه هایی دارد که به شرح ذیل است:

1-3-میان گل مربعی بر بالای راهرو دست راست کلمه الله (به خط کوفی) و داخل آن کلمه سوره خاتمه به بالای کلمه مذکور در یک خط مستقیم «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم»قرار دارد.

2-3-مفابل کتیبه مذکور در فوق کلمه محمد و در داخل آن دوازده امام کتبه شده است.

3-3-در دو طرفه بالهای صفه ، دو گل مربع کتیبه دار به خط کوفی قرار دارد که در سمت راست چهار بار «ولی الله التوفیق» ئ

و در سمت چپ چهار بار عبارتی عربی کتیبه شده است.

4-دور خارجی گنبد و در کمر بند آن «السلطان ضل الله» به کوفی بنایی نوشته شده است.

5-محراب صفه اصلی از کاشی معرف و با طاقنمای مقرنس کاری است و در وسطش سنگ مرمری به ابعاد 38/2×15/1 متر نصب شده است.

6- در غرفه دست چپ ایوان یک سنگ مرمر به اندازه 95×54 سانتی متر نصب شده که بر آن نقش قندیل دیده می شود و در چهار گوشه اش به خط کوفی «الله و محمد و علی» تکرار شده است.

7- سر در شرقی مسجد داری کتیبه ای است از کاشی کعرق به خط ثلث محمد الحکیم که کتیبه ای هم از او در درگاه اصلی مسجد جامع وجود دارد.

8- گنبد مسجد که خمیده و ترک دار است از کاشی سبز رنگ و در دوره اش کتیبه ای به خط کوفیبوده است و سوره ای به آن بوده که فعلا مفدار کمی از آن باقی مانده.

9- گرمخانه (جماعتخانه) دارای دری چوبی است که بر دو لنگه آن عبارت «لا اله الا الله محمد رسول الله علی ولی الله حقا حقا» نوشته شده است.این در وقف زین الدین علی دباغ غبر جماعتخانه مسجد چقماقیه در تاریخ 172 به خط نسخ و میان دو کتیبه کنده کاری شده است.

 

 

منبع عکس ها:

اینتر نت

مطالب:

کتاب یادگاری های یزد ، نوشته ایرج افشار-انجمن آثار و مفاخر فرهنگی

سال نشر 1374

چاپ دوم

تدوین: ایرج افشار