Mahnaz.D 61915 اشتراک گذاری ارسال شده در 1 دی، ۱۳۸۹ خاستگاه تاریخی کاروانسرا - ابوالفضل جعفری نژاد به طور کلی ، تحیول و گسترش کاروانسراهای ایران در ادوار مختلف بستگی به وضعیت اجتماعی ، اقتصادی ، مذهبی و ... داشته و شکل یابی و توسعه آن با موارد یاد شده در ارتباط بوده است . عملکردهای گوناگونی که در گذشته کالروانسرا به عهده داشته ، باعث گردیده نام های متفاوتی برای اینگونه بناها در فرهنگ لغات جای گیرد ؛ از جمله کاربات ، رباط ، ساباط و خان . در کتاب « راه و رباط » می خوانیم : ساباط : این واژه که تقریباً به همه زبان های خاوری و باختری و آرامی و ایرانی و فرهنگی و تازی رفته در زبان های ایرانی و منجمله فارسی ریشه کهن دارد جزء اول آن «سا» به معنی آسایش و جزء دومش پسوند نمودار ساختمان و بنا و آبادی و عمارت است . «ساباط» به کلیه بناهایی که به منظور آسودن به پا می شده چه در شهر و چه در بیرون شهر اطلاق می شده است . کاربات : به معنی خانه کاروان است و پیش از اسلام به جای کاروانسرا به کار می رفته است . کاربات مانند رباط دارای اطاق و حوض است . کاروانسرا : به رباط های بزرگ و جامع کاروانسرا می گویند ؛ چه در شهر و چه در بیرون شهر . خان : به معنی کاروانسرا است و این واژه در زبان تازی به طور مطلق به جای کاروانسرا به کار رفته شده است . در کشور ترکیه به کاروانسراها خان گفته می شود . ( محمدکریم پیرنیا ـ کرامت ا... افسر «راه و رباط» انتشارات سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران ، تهران 1350 ، صفحات 122-124) این بناها ، در واقع دارای عملکرد و وظایفی مشابه کاروانسرا بوده ولی از نظر ویژگی های معماری ، تفاوت هایی داشته اند . بنابراین دلایل ایجاد و علل بنیاد و پیدایش اینگونه بناها را می توان نیاز مبرم کاروان و کاروانیان به حمایت در طول سفر دانست . از یادگارهای پر ارزش معماری ایران کاروانسراهاست که از روزگار کهن به دلایل گوناگون و ارتباطی چون جریان اقتصادی ، نظامی ، جغرافیایی و مذهبی بنیاد گردید و در ادوار مختلف به تدریج توسعه و گسترش یافته است . نام کاروانسرا ترکیبی است از کاروان (کاربان) به معنی جمعی مسافر که گروهی سفر می کنند و سرای ، به معنی خانه و مکان که هر دو کلمه ماخوذ از پهلوی ساسانی است . (لغت نامه دهخدا ، جلد 30 ، ص 149-148-118) چنانکه در فرهنگ لغات و سایر منابع نامه های کاروان خانه ، کاروان گاه و کاروان گه به معنی کاروانسرا مورد استفاده قرار گرفته است . دایره المعارف لاروس در تعریف کاروانسرا آمده است : « به مهمانخانه و پناهگاه هایی در خاورمیانه که برای مسافران و خارجی هایی که در دسته های بزرگ و یکنواخت در آنجا بیتوته می کنند گفته می شود . در ممالک اسلامی آن را کاروانسرا می نامند . ( “ Grand Larousse Enccyclopedique 508 . P ، 1970 vol 11 , Paris , Librairie Larousse ) در لغت نامه ها و دایره المعارف های انگلیسی نیز کاروانسرا اینگونه تعریف شده « در خاورمیانه به مهمانخانه هایی که در فضای بزرگی برای راحتی کاروان ها هستند گفته می شود . » ( 202،207 Heritage Publishing and Houghton Mifflinco ,inc,PP. of the English Language , 1981 , Boston , American The American Heritage Dictionary ) « در مشرق ، به نوعی مسافرخانه با حیاط بزرگ در آنجا کاروان اغلب برای شب در آن توقف می کند ، گفته می شود . نوشته ابوالفضل جعفری نژاد 2 لینک به دیدگاه
mehri queen 110 اشتراک گذاری ارسال شده در 8 اسفند، ۱۳۹۲ آقای آرمین من عکس پلان این کاروانسرای دیر گچی رو با کاروانسرای میان کتل میخوام امشب ولی عکسایی که اینجا گذاشتین باز نمیشه میشه دوباره عکسا رو بذارین لطفا ؟؟؟ لینک به دیدگاه
mehri queen 110 اشتراک گذاری ارسال شده در 8 اسفند، ۱۳۹۲ آشنایی با کاروانسرای دیر گچین کاروانسرای دیر گچین، کاروانسرایی قدیمی است که در نزدیکی شهر ری واقع است. اين كاروانسرا با عنوان مادر کاروانسراهای ایران در سال 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. قدمت این کاروانسرا به دوران سامانی و صفویه می‌رسد. یکی از دلایل نام نهادن کاروانسرای دیر گچین به عنوان مادر کاروانسراهای ایران [كاروانسراي دير گچين، مادر كاروانسراهاي ايران]، وجود کلیه مایحتاج مسافرین از جمله: مسجد، آسیاب، حیات خلوت، حمام و توالت عمومی در داخل کاروانسرا است. اين کاروانسرا دارای 6 برج است که 4 برج در گوشه‌ها و 2 برج نیمه مدور در طرفین ورودی قرار دارد. كاروانسراى دير گچين، بين راه شرق به غرب كاروانيان واقع شده بود، كه به نام‌هاى قصرالجعين، قصر گچ، دير گچين، قلعه دير، دژ كردشير معروف بوده است. پايه‌هاى اين كاروانسرا متعلق به يك آتشكده در دوران ساسانى بوده كه در زمان صفويه از قلعه به كاروانسرا تغيير كاربرى يافته است. اين كاروانسراى چهار ايوانه به دليل وزش بادهاى كويرى در ضلع شمال شرقي، جنوب غربى احداث شده است. وسعت محوطه كاروانسراى دير گچين به 12 هزار متر مربع مى‌رسد كه بناى كاروانسرا با وسعتى حدود 8 هزار متر مربع در ميان آن احداث شده است. اين بناى قديمى داراى 43 حجره، ايوان شاه نشين، حياط خلوت و 8 شترخانه، داراى منظر شاهى و 2 مغازه براى نگهدارى كالا، حمام و مسجد است. بنای امامزاده سید سلطان هم در بخش میانی روستای خاوه از توابع دهستان به نام عرب جنوبی بخش جواد آباد واقع شده است. بنای اصلی آن دارای پلان مربع بوده که در چهار گوشه دارای چهار طاقنماست و ورودی آن مستطیل شکل و گنبدی بر بالای آن قرار دارد. کاروانسرای دیرگچین در دوره های مختلف از جمله دوران صفویه و قاجار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. با توجه به قدمت، وسعت و اهمیت آن که در بیشتر منابع و متون به عنوان مادر کاروانسراهای ایران از آن نام برده شده است و با توجه به طرح احداث جاده اصلی گرمسار به قم که از نزدیکی این بنا می‌گذرد، اداره کل میراث فرهنگی استان تهران تصميم گرفت اين كاروانسرا را به مکان توریستی و گردشگری تبديل كند [مادر كاروانسراهاي ايران احيا مي‌شود]. آقای آرمین من عکس پلان این کاروانسرای دیر گچی رو با کاروانسرای میان کتل میخوام امشب ولی عکسایی که اینجا گذاشتین باز نمیشه میشه دوباره عکسا رو بذارین لطفا ؟؟؟ 1 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده