بهبود خدمات عمومی از پایین به بالا

[Mohammad Aref 120,438]

در سطح دولت‌های محلی امریکا موجی از ابتکارات جدید در راه است که اکثر آن‌ها نه از سوی دولت، بلکه توسط خود شهروندان طراحی و با کمک دولت و بخش خصوصی اجرا می‌شود.

 

این موج، ره آورد توسعه و تکثیر فضای پژوهشکده‌های نوآوری مدنی است که زمینه لازم برای شهروندان فراهم می‌کند تا در پیوند با یکدیگر و با دولت، ایده‌ها و دغدغه‌هایشان را در میان بگذارند، مشکلات اجتماع محلی‌شان را تعریف و مشخص کنند، به دنبال راه‌حل بگردند و مدیریت شهر‌شان را مردمی‌تر و مؤثرتر کنند.

 

اصل بنیادی و مرکزی پژوهشکده‌های نوآوری مدنی این است که آن‌ها باید ابزاری برای حل مسئله به شیوه‌ای «از پایین به بالا» باشند. آن‌ها در حقیقت بر محور کسانی می‌چرخند که خارج از دنیای ساختار یافته و بوروکراتیک دولت و سازمان‌های غیرانتفاعی قرار دارند و آزاد از محدودیت‌های این دنیا، خلاقانه و نوآورانه و مردمی‌تر به اجتماعات محلی و مشکلات آن‌ می‌نگرند.

 

یکی دیگر از نقاط قوت این پژوهشکده‌ها، تنوع الگوهایشان است. دولت‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی، دانشگاه‌ها، شرکت‌های خصوصی، شهروندان، یا ترکیب‌هایی از این‌ها می‌توانند بنیانگذار پژوهشکده‌ های نوآوری مدنی باشند.

 

برای نمونه در شیکاگو، دو سال پیش یک شهروند با تلاش برای فراهم‌ آوردن امکانات و فضایی محدود، یکی از این پژوهشکده‌های مدنی را با تمرکز بر موضوع عدالت اجتماعی و مشارکت مدنی تأسیس کرد. این پژوهشکده‌ با همکاری افراد و گروه‌های مختلف روی پروژه‌های خاص شهر شیکاگو از جمله مقابله با خشونت فعالیت می‌کند.

 

پژوهشکده‌ لس ‌آنجلس نیز که با مشارکت مدیریت شهری و چند شرکت خصوصی تأسیس شده است، اخیراً در یکی از فعالیت‌های خود با همکاری 15 سازمان دولتی، غیرانتفاعی و اجتماع‌محور و نیز با مشارکت600 طراح، تکنسین، کارشناس تحلیل داده‌های مختلف و فعالان مردمی، به موضوع حفاظت از منابع آبی، حمل و نقل و اجتماع پرداخته است.

 

نمونه دیگر، پژوهشکده‌‌هایی در شیکاگو است که با مشارکت دانشگاه‌ها و صنایع کشور فعالیت می‌کنند و در سال 2014 برای عملیاتی‌سازی نوآوری‌های خود 70 میلیون دلار از بخش دفاعی دولت بودجه دریافت کردند.

 

با گسترش این پژوهشکده‌‌ها، دولت‌های محلی، سازمان‌ها و گروه‌های درگیر در آن‌ها، استراتژی‌ هایی مشخص برای آن‌ها در نظر گرفته‌اند که 5 مورد از مهم‌ترین‌شان عبارتند از:

 

جذب مشارکت مردم اجتماعات محلی

مشارکت و کوشش بین شهروندان، تکنسین‌ها، بخش خصوصی صنعت، بخش دولتی و کارشناسان علوم مختلف برای تحلیل داده‌ها زمینه بسیار مساعدی برای شکل‌گیری ایده‌های جدید و به ثمر رسیدن نوآوری‌ها فراهم می‌آورد.

 

ارایه فضا و زمینه لازم برای بارش افکار و به اشتراک‌گذاری ایده‌ها برای شهروندان

افراد زیادی از شهروندان می‌توانند راه‌های خلاقانه و نوآورانه‌ای به دست دهند اما نیازمند امکاناتی هستند که این کار را برای‌شان تسهیل کند. این امکانات حتی می‌تواند یک اتاق آرام و دنج با لوازم و تجهیزاتی اندک در گوشه‌ای از شهر باشد.

 

جستجوی چارچوب مناسب در ابتدای کار

یک نوآوری را نمی‌توان صرفاً به دلیل تازگی‌اش حلال مشکلات دانست. برای بهینه‌سازی فرایند حل مسائل، باید ابتدا آن مسائل را با مشارکت مردم و گروه‌های مختلف تعریف کرد تا از هدر رفتن منابع و زمان، به‌ویژه بخاطر راه‌حل‌های هرچند نوآورانه اما نارسا و نامناسب، جلوگیری نمود.

 

برنامه‌ریزی بلندمدت و تمرکز پایدار

برای افزایش نوآوری، بهینه‌سازی و تأثیرگذاری در مدیریت شهر یا اجتماع، آن فرمی از تسهیل‌گری موفق است که موقتی و پراکنده نباشد و در عوض پایدار و بلندمدت، بر مشکلات تمرکز کند.

 

مشارکت و همکاری

استفاده از مشارکت افراد و گروه‌های متعدد از بخش‌های مختلف بسیار مفید است، به‌ویژه از این جهت که از طریق آن‌ها می‌توان مطمئن شد از اینکه اولاً مشکل درست، دقیق و همه‌جانبه تعریف شده است و ثانیاً راه‌حل ارائه‌شد مثمر ثمرتر است و حاشیه‌ها و تبعات منفی آن کمتر از راه‌های دیگر است.

 

علاوه بر این‌ها، با افزایش تعداد این پژوهشکده‌‌ها و توسعه گستره فعالیت‌هایشان نقش دولت‌ها، در حمایت و مدیریت آن‌ها نیز اهمیت بیشتری یافته است؛ برای نمونه دولت‌ها باید پیگیری کنند که نوآوری‌هایی که عملیاتی‌ شده و توسعه‌ یافته‌اند، آیا تأثیرگذار هستند و از سرمایه‌های خود به طور مفید استفاده کرده‌اند، یا اینکه دولت‌ها باید راه‌هایی را بیابند که الگوهای موفق‌تر در این پژوهشکده‌‌ها تقویت شوند و گسترش یابند. همچنین نسل بعدی زمینه‌های توسعه نوآوری‌های مدنی خود نیازمند نوآوری‌های دیگر و حمایت‌های بیشتر است.

 

منبع: معماری نیوز