جستجو در تالارهای گفتگو

فهرست قرمز IUCN به‌روز شد؛ تازه ترين گونه هاي در معرض انقراض اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN) در گزارش جديد خود اعلام کرد: با افزوده شدن 4807 گونه در معرض انقراض به «فهرست قرمز گونه‌هاي در معرض خطر IUCN»، تعداد کلي اين گونه‌هاي گياهي و جانوري متنوع در فهرست فوق به 70 هزار و 294 گونه رسيد که از اين ميان 20 هزار و 934 گونه بيش از ساير گونه‌ها با خطر جدي انقراض مواجه هستند. به گزارش سرويس «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اطلاعات جديد در نسخه به‌روزشده «فهرست قرمز IUCN» حاکي از کاهش نگران‌کننده جمعيت مخروطيان بعنوان قديمي‌ترين و بزرگترين ارگانيسم‌هاي جهاني، ميگوي آب شيرين، حلزون‌هاي مخروطي، گزارماهي‌هاي بدون باله رودخانه «يانگ تسه»، ماهي «پاپ سانتاکروز»، سوسمار آبي غول‌پيکر «کيپ ورده» و گونه‌ خاصي از ميگوهاي آب شيرين تا مرز نابودي است. «جين المارت»، مدير جهاني گروه حفاظت از تنوع‌زيستي IUCN دراين‌باره مي‌گويد: به لطف فهرست قرمز IUCN اکنون بيش از هر زمان ديگري از وضعيت تنوع‌زيستي جهان اطلاع داريم اما تصوير کلي از اين وضعيت جهاني، هشداردهنده است. اگر در مسير تلاش براي پايان دادن به روند انقراض گونه‌هاي زيستي حياتي در سياره زمين جدي هستيم بايستي تا حد امکان از اين اطلاعات براي هدفمند کردن فعاليت‌هاي حفاظتي خود استفاده کنيم. اين به‌روزرساني براي نخستين بار ارزيابي مجدد از مخروطيان را شامل مي‌شود. بنابر نتايج بدست آمده، 34 درصد از درختان سدر، سرو، صنوبر و ساير گياهان مخروطي اکنون با خطر انقراض مواجه هستند که اين رقم نسبت به آخرين ارزيابي‌هاي سال 1998 ميلادي چهار درصد افزايش يافته است. همچنين وضعيت حفاظت از 33 گونه مخروطيان شامل «کاج‌ مونتري کاليفرنيا» با نام علمي Pinus radiata روند نامطلوبي داشته است. اين درختان به دليل رشد سريع و چوب باکيفيت در بخش وسيعي کاشته مي‌شوند. اين گونه گياهي هم‌اکنون از گروه گونه‌هاي کم‌خطر به فهرست گونه‌هاي در معرض انقراض منتقل شده که خطراتي نظير بزهاي وحشي و شيوع گسترده عوامل بيماري‌زا تهديدهاي جدي براي اين درختان محسوب مي‌شوند. يکي‌ ديگر از گياهاني که سابقا در فهرست گونه‌هاي کم‌خطر قرار داشته، درخت «سدر اطلس» با نام علمي Cedrus atlantica و بومي کوهستان‌هاي الجزاير و مراکش است. اين درخت نيز اکنون به دليل قطع بي‌رويه و کاهش تعداد آن در اثر هجوم آفت‌هاي مختلف در فهرست گونه‌هاي در معرض خطر وارد شده است. از سوي ديگر اقدامات حفاظتي سبب بهبود وضعيت درختان «سرو لوسان» با نام علمي Chamaecyparis lawsoniana شده است. در حالي که اين درختان در گذشته جزو گونه‌هاي پر داد و ستد بودند، اکنون با توجه به اقدامات کنترلي بهتر در ايالت‌هاي کاليفرنيا و اورگن به فهرست گونه‌هاي بهبوديافته منتقل شده‌اند که اگر اقدامات حفاظتي فوق ادامه پيدا کند، گونه اين درخت مخروطي طي 10 سال آتي به فهرست گونه‌هايي با کمترين تهديد وارد خواهد شد. پوشش گياهي مخروطيان، قديمي‌ترين و بزرگترين گونه‌هاي گياهي در جهان هستند. بعنوان مثال طول عمر درخت «کاج زبره» با نام علمي Pinus Longaera که بومي جنوب غربي ايالات متحده است تا 5000 سال هم مي‌رسد و درخت «سرخ چوب ساحلي» با نام علمي Sequia sempervirens نيز مي‌تواند تا ارتفاع 110 متري رشد کند. جنگل‌هاي درختان مخروطي به همراه تالاب‌ها بيش از هر زيست‌بوم ديگري در زدودن کربن موثر هستند چرا که درختان و جنگل‌هاي مناطق معتدل و استوايي سه برابر بيش از ساير زيست‌بوم‌ها کربن موجود در محيط زيست را مي‌زدايند. بعلاوه ارزش‌هاي اقتصادي آنها به واسطه داشتن چوب‌هاي نرم براي توليد کاغذ و الوار، بسيار زياد است. همچنين از پوسته بسياري از گونه‌هاي درختان سرخدار، ماده ضده سرطان Taxol استخراج مي‌شود. بنابراين گزارش، براي نخستين‌بار در به‌روزرساني اخير فهرست قرمز IUCN نتايج جهاني ارزيابي از ميگوهاي آب شيرين نيز ارائه شده که نشان مي‌دهد 28 درصد آنها در معرض خطر انقراض هستند. 10 درصد از جمعيت ميگوها براي مصارف غذايي بشر استفاده مي‌شود. در اين بين «شاه‌ميگوهاي رودخانه‌اي» با نام علمي Macrobrachiumrosenbergii نيز هستند که بخش مهمي از زنجيره غذايي آب‌هاي شيرين را تشکيل مي‌دهند. اين گونه آبزي با تهديدهاي جدي نظير آلودگي محيط زيست، تغيير وضعيت زيستگاه و تجارت آکواريومي روبرو هستند. حلزون‌هاي مخروطي نيز براي نخستين بار در اين فهرست مورد ارزيابي قرار گرفتند و اکنون به گروه گونه‌هاي در معرض انقراض پيوسته‌اند. اين جانوران به عنوان يک صياد، عامل مهم و تاثيرگذار در اکوسيستم‌هاي دريايي هستند. آنها همچنين به واسطه داشتن ماده سمي که براي توليد داروهاي جديد موثر در تسکين درد بيماري‌هاي صعب‌العلاج از آن استفاده مي‌شود، بسيار ارزشمند هستند. اين جانوران به دليل داشتن پوسته بسيار زيبا قرن‌ها براي تهيه کلکسيون مورد استفاده قرار گرفته‌اند که در برخي گونه‌هاي نادر با رقمي معادل هزاران دلار دست به دست شده‌اند. تخريب زيستگاه و آلودگي محيط زيست از مهم‌ترين تهديدهاي پيش‌روي حلزون‌هاي مخروطي است. يکي ديگر از گونه‌هايي که در به‌روزرساني اخير مورد ارزيابي قرار گرفته «گرازماهي بدون باله» با نام علمي Neophocaena asiaeorientalis asiaeorientalis است که از زيرگونه‌هاي کمياب آب‌بازسانان در آب‌هاي شيرين باقي مانده در جهان هستند. اين گرازماهي‌ها در رودخانه‌ «يانگ تسه» چين و دو درياچه متصل به آن يعني «پويانگ» و «دونگ تينگ» يافت شده‌اند. جمعيت اين گرازماهي‌ها در سال 2006 ميلادي 1800 قطعه برآورد شده بود که از سال 1980 ميلادي جمعيت آنها سالانه پنج درصد کاهش يافته است. اين روند رو به کاهش آنها را در فهرست گونه‌هاي به شدت در معرض خطر انقراض قرار داده است. خطراتي نظير صيد غيرقانوني، ترافيک شديد کشتيراني، استخراج شن و آلودگي، اين آبزيان را تهديد مي‌کند. در اين ارزيابي‌ها «گراز لب سفيد آمريکايي» با نام علمي Tayassu pecar نيز مورد بررسي قرار گرفت. اين گراز‌ها از خانواده خوک‌ها هستند که در نواحي آمريکاي مرکزي و جنوبي يافت مي‌شوند. در اين بررسي مشخص شد جمعيت اين گرازها در کاستاريکا 89 درصد و در مکزيک و گوآتمالا 84 درصد کاهش يافته و به اين ترتيب آنها را در فهرست گونه‌هاي آسيب‌پذير قرار داده است. از دلايل اصلي کاهش جمعيت گرازهاي لب سفيد مي‌توان به شکار و تحليل زيستگاه آنها اشاره کرد اما در بسياري از مناطق عواملي نظير بيماري‌ها در کاهش جمعيت آنها نقش داشته است. به گزارش ايسنا به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت، در به‌روزرساني جديد فهرست قرمز IUCN همچنين از سه گونه جانوري به عنوان گونه‌هاي منقرض شده ياد شده است. سوسمار عظيم‌الجثه «کيپ ورده» که آخرين بار در سال 1912 ميلادي رويت شده به دليل رشد جمعيت موش‌ها و گربه‌ها منقرض شده است. نسل ماهي «پاپ سانتاکروز» با نام علمي Cyprinodon arcuatus نيز که نخستين بار در حوزه رودخانه «سانتاکروز» ايالت آريزونا يافت شده اکنون به دليل کاهش حجم آب اين رودخانه منقرض شده است. گونه سوم، ميگوي آب شيرين با نام علمي Macrobra chium leptodactylus است که قرباني نابودي زيستگاه‌ و توسعه شهري شده است. سايمون استوارت، رييس کميسيون بقاي گونه‌هاي IUCN در پايان تاکيد کرد: يک بار ديگر به‌روزرساني فهرست قرمز IUCN به ما اخبار ناگواري را منتقل کرد اما با اين حال در اين فهرست جديد نشانه‌هاي از موفقيت نيز به چشم مي‌خورد. بعنوان مثال افزايش تلاش‌هاي نجات‌بخش در کاستاريکا از وجود قورباغه‌هاي نهري Brook Frog و قورباغه‌هاي چشم سبز در اين کشور پرده برداشت. با اين حال بدون ترديد براي جلوگيري از روند رو به کاهش گونه‌هاي زيستي نياز به فعاليت‌هاي بيشتر و گسترده‌تر است.