مقایسه سفالینه های ماقبل تاریخی ایران با سنگ نگاره های ايران
از هنرسنگ تا هنر لوح های گلی
سیرتطوّر خط[1]: خط تصویری Pictogram ، اندیشه نگارIdeogram،پروتوايلامي ProtoElamite ،ايلامي( سطری) Linear[2] یا نشان های خطوط مخطط ایلام Elamite (هندسی )، خط پهلوی (هام دبيره و نيم گشته)، خط عربی (906 سال پیش)، خط کوفی، خط فارسی تا حداقل 250 سال پیش[3] را طي پژوهش هاي ميداني چندين ساله، براي نخستين بار در ايران موفق به كشف آنها شديم. خوشبختانه طی یک فرایند اطلاع رسانی از کشف آنها و همکاری با پژوهشکده خط شناسی و مركز كتيبه شناسي سازمان میراث فرهنگی ایران، گروهی به سر پرستی دکتر رسول بشاش رئیس مرکز کتیبه شناسی ایران، طی دو سال متناوب، با معرفي كه نگارنده از آثار مكشوفه داشت، موفق به قالب گیری و تهیه ی مولاژ آنها جهت مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ نیاوران شديم.
1- يكي ازمولاژهاي باغ كتيبه هاي نياوران از سنگ نگاره هاي تيمره- رقص آييني هزاره ي دهم ق.م كشف: محمد ناصري فرد محل: كوه هاي قيدو مزاين خمين
نکته ی بسیار جالب توجه و شگفت انگیز، سیر استیلیزاسیون Abstruse خط تصویری حداقل از هزاره ی دهم ق.م تا حداقل 2100 ق.م. از منظر سنگ نگاره هاي ايران (تيمره) و ادامه ي خلاصه شده ی آنها برلوح هاي گلي شوش و جیرفت، كتيبه هاي خطي پهلوي (هام دبيره و نيم گشته) كوفي، عربي و خط فارسي قابل رصد است[4]. با كشف كتيبه هاي خطي مذكور، تاريخ كشف خط به كهن ترين دوره زيست بشري در دنيا مي رسد كه جهت بررسي هاي كارشناسانه تر، متخصصين خطوط مذكور را مي طلبد. قصد ما در اينجا بيشتر معرفي آثار مكشوفه جهت مطالعه سيستماتيك آنها در آينده است. این روند برای نخستین بار در ايران از منظر سنگ نگاره ها كشف مي شود و تا كنون بديلي براي آنها شاهد نبوده ايم. مستندات اين سير مطالعاتي، كتابچه ي مركز كتيبه شناسي ميراث فرهنگي ايران جهت افتتاح باغ كتيبه هاي كاخ نياوران است كه به معرفي سير تطورّ خط در سطح ملي پرداخته و از اسناد بسيار خوبي است كه براي علاقه مندان مي تواند ياري گر خوبي باشد[5].
2- روند استيليزه شدن خط تصويري تا خط ايلام از منظر سنگ نگاره هاي ايران.