جستجو در تالارهای گفتگو

براساس تحقیقات موسیقی‌شناسان، گوش‌دادن به موسیقی البته براساس نوع آن می‌تواند بر متابولیسم بدن تاثیر بگذارد، فشارخون را بالا یا پایین ببرد، توازن انرژی برقرار و به هضم غذا کمک کند. آیا تا به حال با خودتان فکر کرده‌اید ما چگونه با موسیقی می‌توانیم ارتباط برقرار کنیم؟ چگونه یک قطعه موسیقی که شکلی از هنر انتزاعی به نظر می‌رسد، زبانی ندارد و پیامی را به صورت کلامی منتقل نمی‌کند، می‌تواند احساسات ما را بسادگی تحت تاثیر قرار دهد و براحتی آن را برانگیزد؟ دنیای موسیقی، دنیایی پر از خلاقیت و اثرات شگرف است، به طوری که بارها محققان را متعجب ساخته است. هر چند موسیقی به نظر چیزی فراتر از ارتعاش مولکول‌های هوا نیست، ولی می‌تواند اثرات بسیاری بر احساسات، عواطف و حتی روند تکاملی انسان‌ها بگذارد. درست است که موسیقی مثل زبان ناطق نیست، ولی به همان اندازه اثرگذار است. موسیقی بخوبی می‌تواند به شیوه‌های مختلف مورد استفاده قرار بگیرد. در علوم پزشکی به عنوان روشی برای درمان مشکلاتی چون حملات ناگهانی، فشارخون پایین، بیماری‌های روانی، افسردگی، بی‌خوابی و به طور کلی به عنوان یک عامل موثر در تسریع بهبود بیماری‌های گوناگون به کار می‌رود. تاثیرات موسیقی بر بدن و مغز آدمی موسیقی در تمام حالات روحی می‌تواند تاثیرگذار باشد. موسیقی یک ابزار قوی است که می‌تواند تمام هیجانات روحی را به کنترل درآورد. در زمان شادی، هیجان، ناراحتی و خشم حتی در زمان بیماری می‌تواند موثر باشد. در تحقیقات متعددی که روی واکنش بدن انسان به موسیقی انجام شده است، محققان به نتایج جالبی دست یافته‌اند. وقتی به ترانه‌های مورد علاقه خود گوش می‌دهیم، بدن ما تمام علائم برانگیختگی احساسی را از خود بروز می‌دهد. برای مثال، مردمک‌ها گشاد می‌شوند. این واکنش وقتی به فردی که دوستش داریم نگاه می‌کنیم نیز وجود دارد. تعداد ضربان قلب و نبض ما همچنین فشار خونمان بالا می‌رود، هدایت الکتریکی پوست ما پایین آمده و قسمتی از مغز که عهده‌دار تنظیم حرکات ماست یعنی مخچه، به طور عجیبی فعال می‌شود. جالب این که خون بیشتری روانه پاها می‌شود و شاید همین مساله است که باعث حرکت متناسب با ریتم پاها می‌شود. براساس تحقیقات موسیقی‌شناسان، گوش‌دادن به موسیقی البته براساس نوع موسیقی می‌تواند بر متابولیسم بدن تاثیر بگذارد، فشارخون را بالا یا پایین ببرد، توازن انرژی برقرار و به هضم غذا کمک کند. موسیقی‌های آرام مانند موسیقی کلاسیک بسیار آرامش‌بخش هستند. برای مثال تحقیقات نشان داده احساسی که از ۳۰ دقیقه گوش دادن به چنین موسیقی‌ به وجود می‌آید معادل آرامشی است که از خوردن یک قرص والیوم حاصل می‌شود. در این نوع موسیقی، کلامی وجود ندارد، خود آهنگ و ریتم است که تاثیرگذار است، بنابراین هر دو نیمکره مغز را درگیر می‌کند. موسیقی می‌‌تواند هیجان و شور درونی را بخوبی آزاد کند. به‌علاوه آرامشی را که بشدت در پی آن هستیم برایمان فراهم آورد. موسیقی چنان بر روح و روان آدمی تاثیر گذار است که نمی‌‌توان این حقیقت را بسادگی انکار کرد. موسیقی علاوه بر ایجاد شور و هیجان، بسیار می‌‌تواند تحمل انسان را در برخورد با شرایط دشوار بالا ببرد و میزان تحمل درد را در افراد مختلف هنگام بیماری یا استرس افزایش دهد. این مساله را ممکن است بکرات تجربه کرده باشید که موسیقی، انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره شما را تسهیل ‌کند. این نقش موسیقی کاملا اثبات شده است. موسیقی علاوه بر تاثیر در تسریع درمان بسیاری از بیماری‌های روحی و جسمی می‌تواند به طرق مختلف باعث افزایش انرژی و تسهیل کارهای روزانه شود. اثرات موسیقی کلاسیک به خاطر ریتم و ملودی، بر ساختار و توانایی‌های مغز انجام می‌گیرد. ریتم منجر به افزایش تولید و در پی آن افزایش سطح سروتونین در مغز می‌شود. سروتونین نوعی هورمون عصبی بوده که باعث تداوم انتقال پالس‌های اعصاب و حفظ حس شادمانی و سرور می‌شود. تولید سروتونین در مغز انبساط خاطر ایجاد می‌کند. کمبود سروتونین در مغز باعث ایجاد افسردگی و احساس دلتنگی می‌شود. در اصل، بسیاری از داروهای ضدافسردگی از طریق کاهش بازجذب و افزایش سطح سروتونین در مغز عمل می‌کنند. وقتی مغز در معرض یک شوک مثبت قرار گیرد شروع به ترشح سروتونین می‌کند. به عنوان مثال وقتی به یک نقاشی زیبا نگاه می‌کنید، رایحه دلپذیری به مشامتان می‌رسد، خلاصه هر مساله‌ای که باب طبع شما باشد حتی خوردن غذای مطبوع یا گوش‌دادن به موسیقی مسحورکننده، به مغز اجازه می‌دهد مقدار معینی سروتونین آزاد کند که باعث تحریک و به اوج رسیدن احساسات دلپذیر می‌شود. همان‌طور که می‌دانید بدن ما بسیار تابع ریتم است و ترشح بسیاری از مواد مفید در بدن ما به صورت ضربانی صورت می‌گیرد. ریتم موسیقی بخوبی می‌تواند موجب تحریک دیگر ضربان‌های طبیعی بدن مانند ضربان قلب یا امواج آلفای مغز شود و همین اثر موسیقی یکی از شیوه‌های درمان افسردگی و معالجه بالینی است. به‌علاوه ملودی همچون جرقه‌های شتاب دهنده عمل می‌کند و کاتالیزور فرآیند خلاقیت در مغز است. موسیقی‌درمانی چیست؟ تاثیر موسیقی بر بدن انسان به قدری است که امروزه در جهان جایگاه خاصی برای بهبود و درمان بسیاری از بیماری‌‌ها پیدا کرده است. استفاده از موسیقی به‌عنوان مکملی برای درمان بیماری‌ها به زمان ارسطو و افلاطون بازمی‌‌گردد. از آن زمان استفاده از اصوات و آهنگ‌ها برای درمان بیماری‌های مختلف به ‌کار می‌رفته است. انجمن‌های موسیقی ‌درمانی از سال ۱۹۵۰ شروع به فعالیت کردند و سال ۱۹۸۵ فدراسیون جهانی موسیقی‌‌درمانی به ثبت رسید. در ایران نیز انجمن موسیقی‌‌درمانی فعالیت خود را آغاز کرده است. موسیقی ‌درمانی به ‌طور کلی مانند هر گونه روش درمانی، شیوه‌‌های بخصوصی دارد. موسیقی درمانی می تواند به عنوان روشی برای درمان بیماری‌های روانی، افسردگی بی‌خوابی و به طور کلی به عنوان یک عامل موثر در تسریع بهبود بیماری‌های گوناگون به کار رود. روش‌های موسیقی درمانی در کل به دو دسته تقسیم می‌شوند: روش فعال و روش غیرفعال. در روش غیرفعال، فرد خود عملی انجام نمی‌دهد و فقط با گوش‌دادن و شنیدن موسیقی درمان می‌شود. در حالی که در روش فعال، فرد فعال است و همراه با خواندن، نواختن و حتی حرکات موزون درمان می‌شود. این روش واکنش‌های عاطفی، ذهنی، جسمی و حرکتی را در پی دارد و متناسب با نیاز افراد از این روش‌ها استفاده می‌‌شود. در اصل، محور برنامه‌های موسیقی‌درمانی شامل شنیدن موسیقی متناسب و آرامبخش و نواختن موسیقی در گروه‌های منظم یا انفرادی، خواندن آوازها به ‌صورت فردی یا گروهی است. واضح است که روش‌های موسیقی‌‌درمانی توسط هر فردی قابل انجام نیست. همان طور که در هر روش درمانی دیگری به یک شخص توانا و متخصص نیاز است، در موسیقی‌‌درمانی نیز به افراد متخصص که در زمینه‌های مختلف موسیقی و شاخه‌های درمانی آموزش دیده‌اند، نیازمندیم. فرد متخصص با توجه به نوع بیماری و روش‌های مختلف درمان و نیز بر اساس آشنایی خود با روان‌شناسی موسیقی، درمان را انجام می‌‌دهد. براساس هر فرد و نیازهای روحی و درمانی وی، نوع موسیقی مورد نیاز می‌تواند متفاوت باشد. در حقیقت تاثیر موسیقی‌های مختلف بر ذهن و سلامت انسان‌ها با هم متفاوت است. در درمان به وسیله موسیقی از نوعی از موسیقی استفاده می‌‌شود که برای ایجاد آرامش و نشاط روحی مناسب‌تر است. این نوع موسیقی باعث تجدید قوا شده و مسلما کارایی مغز را افزایش می‌دهد. این‌ گونه موسیقی‌ها با تاثیر در روح و روان انسان باعث تسریع فرآیند ترمیم و بهبود می‌شوند. موسیقی ‌درمانی کاربرد گسترده‌ای دارد و کمتر می‌توان فردی را یافت که موسیقی بر سیستم بدن وی هیچ تاثیری نداشته باشد. از این رو می‌‌توان در درمان بسیاری از بیماری‌ها موسیقی را به ‌کار برد، اما بهترین گزینه‌ها برای به‌کارگیری این درمان، بیماری‌هایی هستند که با مسائل روانی فرد در ارتباط باشند و بعلاوه آن دسته از بیماری‌های جسمی که منشا روانی دارند به بهترین شکل با این روش قابل درمان هستند. از آنجا که موسیقی می‌تواند در ایجاد هماهنگی بین فعالیت‌های دو نیمکره مغز موثر باشد، به‌کارگیری آن در بهبود این هماهنگی می‌‌تواند در درمان لکنت زبان کمک‌کننده باشد. اثرات موسیقی در زندگی انسان بسیار بیشتر از آن است که بتوان براحتی به آن پرداخت. موسیقی چطور اثر می‌گذارد؟ موسیقی می‌تواند همچون ارتباطات کلامی بر فعالیت‌های مغز انسان اثر بگذارد. موسیقی حاوی نوعی انرژی است که علاوه بر تحریک مغز می‌‌تواند بر تمام اعضای بدن تاثیر بگذارد. بسته به پیچیدگی ساختار مغز هر فرد و تنوع علایق و ترجیحات وی، تاثیر نوع خاصی از موسیقی بر فرد مشخص می‌شود. در برخی افراد یک نوع موسیقی در ایجاد تحریکات مغزی تاثیر کمتری دارند یا حتی به‌ کلی بی‌‌اثرند. در واقع این ساختار مغزی انسان است که مشخص می‌‌کند کدام نوع موسیقی فعالیت‌های مضر بیولوژیکی بدن را کاهش دهد. به دلیل ساختار پیچیده مغز انسان، یک نوع خاص از موسیقی نمی‌تواند در همه افراد تاثیر مشابهی داشته باشد. در بسیاری از انسان‌ها موسیقی آرام می‌‌تواند در ایجاد آرامش موثر باشد، اما در برخی دیگر موسیقی تند موثرتر است. آنچه جلوه‌ای از برخی آثار موسیقی بوده و به صورت حرکات موزون نمایان می‌شود، در اصل ناشی از اثر مستقیم موسیقی بر مغز و سیستم عصبی و در پی آن سیستم عضلانی فرد است. البته این مساله همگانی نیست و در بسیاری از مردم ممکن است این پدیده رخ ندهد؛ چرا که پدیدار شدن این حالت از ایجاد رابطه بین سیستم بدنی و موسیقی در حال پخش به وجود می‌آید، حال آن‌که در بسیاری از افراد ممکن است این ارتباط به‌ وجود نیاید. یکی از نقش‌های بسیار جالب موسیقی، تاثیر بسزای آن در رشد عاطفی و تعادل روحی کودکان است. کودکان به مراتب بیش از بالغان تحت تاثیر موسیقی قرار می‌گیرند و از مزایای موسیقی کلاسیک بهره‌مند می‌شوند. محققان در تحقیقات خود دریافته‌اند گوش‌کردن به موسیقی‌های شاد و بدون کلام می‌تواند منجر به افزایش تعادل روحی و عاطفی کودکان شود و موسیقی با ایجاد احساس لذت در کودک، روحیه مثبت و شادی در او به ‌وجود آورد و از این طریق باعث افزایش توانایی‌‌های او ‌شود. موسیقی‌‌درمانی در کودکان نیز می‌تواند باعث بسط ارتباطات کودک، افزایش احساسات اجتماعی و افزایش هوش او شود و از این طریق نیز به تکامل روحی کودکان کمک کند. ضرباهنگ همراه با افزایش شناختی و کارکرد خلاقانه مغز توسط ملودی باعث ایجاد احساسات هیجانی در بدن ما می‌شود. طبق اثر موتزارت، کودکانی که به فراگیری دروس موسیقی می‌پردازند مهارت‌های شناختی بالاتری را تجربه می‌کنند. والدین می‌توانند با استفاده از موسیقی‌‌درمانی، کیفیت زندگی کودک خود را در عرصه‌های مختلف بالا ببرند، برای مثال ارتباط کودک خود را با کودک دیگر بهبود ببخشند و حتی بر کیفیت ارتباط کودک و خانواده نیز اثر بگذارند. زمانی این تاثیر به بیشترین میزان می‌رسد که کودک، خود لذت اجرای موسیقی را تجربه کند. بعلاوه دیده شده موسیقی باعث اجتماعی‌‌ترشدن کودکان می‌‌شود و توانایی آنها را در ابراز وجود، نظرات و احساسات و نیز برقراری ارتباط موثرتر با دیگران افزایش می‌‌دهد. موسیقی بویژه با ضرباهنگ۶۰ در دقیقه، روی فرکانس و دامنه امواج مغزی اثرات مستقیمی دارد به طوری که می‌توان این اثرات را به وسیله الکتروآنسفالوگراف اندازه‌گیری کرد. اثرات موسیقی بر بدن به قدری است که می‌تواند سیستم تنفسی، مقاومت پوست و حتی سیستم هورمونی بدن را تحت تاثیر قرار دهد. موسیقی با اثراتی که بر مردمک و فشارخون و سیستم‌های مختلف بدن دارد می‌تواند منجر به افزایش تمرکزپذیری مغز شود. موسیقی هر دو نیمکره‌های چپ و راست مغز را به طور همزمان تحریک کرده و از این طریق، تحلیل و تلفیق و پردازش اطلاعات را در مدت زمان کوتاه‌تری میسر می‌کند. بعلاوه با فعالسازی همزمان دو نیمکره مغزی، به تقویت فرآیند یادگیری و جذب اطلاعات و در نهایت رشد مهارت‌های شناختی می‌شود. در مطالعات بسیار به اثبات رسیده است که با کمک این پدیده می‌توان یادگیری را به میزان پنج برابر افزایش داد و به همین دلیل است که نقالان، داستان‌های خود را با ریتم خاصی بیان می‌کنند تا بتوانند هزاران خط داستان را به خاطر بسپارند و هنرمندان درام‌پرداز یونانی نیز با استفاده از همین شیوه به ایفای نقش خود می‌پرداختند. موسیقی از طریق ریتم به همسان‌سازی اعمال حیاتی بدن می‌پردازد و به ایجاد حالت روانی خاص و به دنبال آن افزایش شناخت و خلق توانایی‌ها منجر می‌شود. عامل دیگری که در هماهنگی با ریتم عمل می‌کند ملودی است که باعث تفکیک استدلال و قوای عقلانی می‌شود و احساس مطبوع فراخوانی چالش‌ها و مسائل را از طریق سلسله ابتکارات و چاره‌سازی‌های جدید ایجاد و از طریق خلاقیتی که القا می‌کند قابلیت‌های لازم برای به‌کارگیری صحیح راه‌حل‌های موجود را فراهم می‌آورد. ملودی و ریتم با اثرگذاری بر مغز به ارتقای مهارت شنیداری و کانال‌های حسی مغز و افزایش مهارت‌های قوای ذهنی منجر می‌شود. موسیقی در طبیعت به زیبایی جلوه می‌کند. صدای حاصل از برخورد آب با سنگ، صدای پرندگان یا صدای باد در میان برگ درختان همگی جلوه‌هایی از موسیقی بوده و می‌توانند برای انسان بسیار روح‌نواز باشند. اثرات بالقوه موسیقی بر گیاهان و حیوانات نیز به اثبات رسیده است. تحقیقات نشان داده گیاهان با الگوی ضرباهنگ ۶۰ در دقیقه رشد بسیار سریع‌تری از گروه‌های دیگر دارند. گروهی که در معرض موسیقی راک قرار گرفته‌اند پژمرده و خشک شده‌اند. گیاهان، موجودات زنده‌ای هستند ولی ارگانی برای تفکر ندارند، لذا برای رشد به ملودی نیاز ندارند و فقط ریتم را درک خواهند کرد. موسیقی؛ شمشیری دولبه موسیقی نیز مثل هر ابزار دیگر اگر به درستی و بجا به کار گرفته نشود می‌تواند اثرات مضری در پی داشته باشد و نه‌تنها مفید نیست بلکه اثرات مخربی نیز بر بدن دارد. گوش‌دادن به موسیقی‌های تند و آزاردهنده به جای ایجاد هارمونی و کمک به سلامت، می‌تواند مانند یک زهر در بدن عمل کند. براساس تحقیقات صورت‌گرفته روی گیاهان، محققان سعی کرده‌اند تاثیر موسیقی‌های مختلف را بر رشد گیاهان ارزیابی کنند. این مطالعات نشان داده موسیقی‌های آزاردهنده می‌توانند بر رشد گیاهان اثر سو داشته باشند. به عنوان مثال موسیقی راک، رشد گیاه را متوقف می‌کند و برخلاف آن موسیقی کلاسیک باعث تسریع رشد گیاه می‌شود. جالب است بدانید موسیقی گاهی می‌تواند بسیار قدرتمند باشد به طوری که همانند برخی داروها وابستگی ایجاد کند و اعتیادآور باشد. پس باید به این نکته بسیار توجه داشت که موسیقی ابزار بسیار قدرتمندی است و می‌تواند مثل شمشیر دولبه عمل کند. از طرفی اگر به درستی به کار گرفته شود می‌تواند تاثیرات مثبت روحی و جسمی بسیاری بر اشخاص داشته باشد و باعث ارتقای سلامت شود. از طرف دیگر، اگر به درستی به کار گرفته نشود می‌تواند به جای اثرات مثبت خود منجر به بروز اثرات منفی در بدن شود و بسیار مخرب باشد بنابراین درست است که موسیقی در عرصه‌های مختلف می‌تواند عملکرد بدن انسان را بهبود بخشد ولی باید در انتخاب نوع موسیقی خیلی دقت کرد تا تاثیر معکوس بر بدن فرد نداشته باشد. جام جم آنلاین