جستجو در تالارهای گفتگو

منبع : مجله میقات حج ؛بهار 86 ؛شماره 59 چکیده سخن از معماریِ عصر حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم ، به سبب کمیِِ منابع و اطلاعات، کار چندان ساده ای نیست. آنچه روشن است این که فن ساختن بنا در آن دوران، تا حدّی ساده و به دور از هرگونه ظرائف خاصِ هنری و ملهم از معماری عصر جاهلیت است. معماری در میان عرب عصر جاهلی، چندان دارای پیچیدگی و مهندسی خاصی نبوده، بلکه عمدتاً از معیشت صحرایی و بدوی آنان و طبیعت خشک و خشن، الهام گرفته است. مسألة امنیت و حفاظت از توفان های شن و باران های سیل آسا، دو مقولة مهم و مورد توجه از نوع معماری آن دوران بوده است. عربِ عصر جاهلیت را به دو دستة «اهل مدَر» و «اهل وَبَر» تقسیم کرده اند. مَدَر به معنای گِل است؛ زیرا آنان خانه های خود را از گِِل و خشت می ساختند.و وَبَر به معنای پوست است؛ زیرا صحرانشینان خیمه ها و محل سکونت خود را ازآن می بافتند. از هنگامی که عرب بدوی به شهر نشینی و سکونت درشهر روآورد، تحوّلی در معماری پدیدآمد. مدینه یا یثرب، که از شهرهای مهم عرب محسوب می شد، به سبب هجرت پیامبر خد صلی الله علیه و آله و سلم و پذیرش دین جدید از سوی مردم آن شهر، تحوّلات قابل توجهی در معماری آن پدید آمد. ساخت مسجد و عبادتگاه، به ویژه مساجد مهمی چون قبا و مسجد النبی، که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خود در کار ساختن آن ها نقش داشتند و هم چنین ساختن خانه هایی به وسیلة مهاجران و علاوه بر آن، ساختن قلعه هایی به دست یهودیان در مدینه و منطقة خیبر، که از استحکام بسیار عالی برخوردار بود، از جلوه های مهم تکاملی در این عرصه است. در این پژوهش و تحقیق، بر آنیم تا معماری عصر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را در دو محورِ «بنای مسجد» و نیز «ساخت ابنیه» (شامل خانه ها و اطم ها ) تشریح و با شیوه ها، مصالح، مهندسی، ابزارها و در مجموع هنرِ ساخت آن ها آشنا شویم. مقدمه «کذب أصحاب الحجر المرسلین آتیناهم آیاتنا فکانوا عنها معرضین وکانو ا تیحیتون من الجبال بیوتاً آمنین». «و همانا مردمِ حِجر (ثمود و قوم صالح) فرستادگان خداوند را دروغگو شمردند. نشانه های خود را به آنان دادیم. پس، از آنها روی گردانیدند، آنان، ازکوه ها، خانه ها می تراشیدند، در حالی که ایمن و آسوده بودند]» این آیة شریفه، اشاره به نوعی خاص از معماری عرب در عصر قبل از اسلام دارد، که امروزه شهر پترا در اردن مصداق آن تشخیص داده شده است؛ زیرا در آنجا اقوام ثمود و صالح می زیستند . این شهر به طور کامل در دل صخره ها و کوه ها ایجاد شده است. قصر، معابد، گورها، خانه ها و حتی ورزشگاه شهر در داخل کوه ها و صخره ها تراشیده شده اند و امنیت بسیار بالایی دارند. این تمدّن در تاریخ عرب، به تمدّن صخره ای یا عربستان صخره ای معروف است. این نوعی از معماری در شمال غربی عربستان قدیم (شبه جزیره) است. براین اساس، بخشی از ساکنان شبه جزیره و اعراب این منطقه، دارای چنین ویژگی و نوع خاص از معماری بوده اند. البته آنان بر اثر عذاب الهی از میان رفته اند اما آثارشان امروزه در شهر یاد شده مورد بازدید سیّاحان است. معیشت بخش دیگری از مردم عربستان، در صحراها و بادیه ها بوده است و به همین علت، آنان در کتیبه های عبری، «عربه» به معنای بادیه نشین یا صحرانشین و به عبارتی، بدوی نامیده شده اند. صحراهای سوزان، لم یزرع و خشکی که مساحت یکی از آن ها پانصد هزار کیلومتر مربع (الربع الخالی) و حدود یک پنجم عربستان است و نیز بیابان هایی که شرق، غرب، شمال و جنوب عربستان را از یکدیگرجداساخته است. براساس وضعیت اقلیمی و توپوگرافیِ، نوعی سکونت و معیشت را بر این مردم رقم زده است که با جابه جایی و نقل و انتقال و عدم ثبات بر روی زمین همراه است. جایی که ثبات نباشد، شهری پدید نمی آید و وقتی شهری نباشد، تمدّن، معماری و آبادانی پدید نمی آید. بنابراین، اقلیم و آب و هوا در پیدایی معماری و حتی نوع آن، تأثیر گذار است. اعراب اهل مَدَر؛ همان کسانی بودند که زندگی ثابتی داشتند و یکجا نشین بودند. آنان خانه های خود را از مَدَر؛ یعنی گِل می ساختند. لذا شهر پدید آوردند و خانه ها ساختند.

نگاه حكمی به معماری خانه‌های خدا: هنر اسلامی هنری حكمی است. تنها دانشی كه می‌تواند هنر اسلامی را درك كندو آن را بیان نماید ،حكمت است. معماری و تزئینات وابستة به آن در هنرهای اسلامی از جایگاه بسیار محكمی برخوردار می‌‌باشند. اساس معماری اسلامی بر حكمت استوار است. حكمت معماری اسلامی به خصوص معماری مساجد را می‌توان در دو بعد ظاهری و باطنی بررسی كرد. كلیة ملزومات و كاركردهای مساجد هم از لحاظ ظاهری و هم از لحاظ باطنی دارای حكمت می‌باشند همچنین می‌توان حكمت ظاهری و باطنی معماری مساجد را از لحاظ كاربرد نماد ، كاركردهای فیزیكی و عملكردی و خصوصیات ظاهری و باطنی اجزاء تشكیل دهندة بنا مشاهده كرد. سیر تاریخی معماری مساجد نیز خود روشنگر وجود حكمت در معنای متعالی آن می‌باشد.مساجد سنتی با توجه به روش‌های ساخت و چگونگی پرورش هنرمندان معمار آنها در بطن جامعه بیشتر از مساجد امروزین این معانی حكمت را به نمایش می‌گذارند.

موضوع تحقیق : معماری مساجد گرد آورنده : حمیدرضا موسی پور مفهوم نمادين اجزای مسجد مقدمه مساجد اسلامي جلوه اي از زيبايي بصري و نمونه بارزي از تلفيق و ارتباط فرمهاي نمادين با باورهاي عميق اعتقادي است. اشكال الگويي و ارتباط سمبوليك در تمامي ... تعداد اندكي از فرمها ذاتا اسلامي اند. البته معماران اسلامي معمولا از فرمهاي موجود و متناسب با اقليم در فرهنگ اجداد خود در جهت رسيدن به اهدافشان استفاده مي كردند. معمار اسلامي معمولا ... گنبد آسمان، سقف یا ساختمان بیضی شکل که غالبآ با آجر بر فراز معابد، مساجد، قبور یا آرامگاه ها ... می سازند. گنبد یا آسمانه همانطور که از نامش بر می آید، شباهتی رمزی با آسمان و عرش را بیان می کند. گنبد مظهر آسمان و ... مناره جای نار، جای نور، جای روشنایی، ساختمان برج مانندی که در کنار راه می سازند برای چراغ روشن کردن یا ... نقش مناره در مسجد نقش مناره در مسجد جنبه هاي متفاوتي دارد. مثلا نقش سازه اي كه براي جلوگيري از رانش ناشي از فشار در،‌ جفت مناره طرفين با وزن زياد خود اين رانش را به ... حياط (صحن) اين بخش براي اغلب بيننده ها مهمترين قسمت مسجد است. تاثير مسجد مستقيما به اندازه حياط بستگي دارد. فضاي عظيم خالي هر بيننده را متوقف مي كند و او را ... سه عامل باعث شده که استفاده از حیاط مرکزی به عنوان یکی از عناصر اصلی ... صحن مرکزی مرکزیت در اسلام نمادی از وحدت وجود است و بنا بر این بازتاب کیفیتی است که در بطن آن وحدت نهفته است. در بیان وحدت و انعکاس آن از طریق مرکزیت، فضا های پر و خالی مسجد، هر یک یه گونه ای به کیفیات فرمی و ... صحن مربع شکل صحن مربع شکلی که نمادی از ثبات و پایداری است وقتی در مرکز مسجد قرار می گیرد به عنوان یک عنصر نظم دهنده به مسجد عمل کرده، قطبی می شود که فضای اطراف را تحت تأثیر خود قرار می دهد. مسجد ابن طولون ... ايوان سابقه بنايي واسطه ميان صحن و درون بنا بنام ايوان به قبل از اسلام و به اشكانيان و ساسانيان ... ايوان از نظر كاركردي اين فضاي خالص ايراني نقش واسطه ميان درون و برون، سرما و گرما و نور و تاريكي را بازي ... مي كند. اين فضا،‌ فضاي مكث و بحث مسلمين بعد از نماز، تماشاي صحن و تفكر مومن در عالم خلقت است. ایوانی که ... هشتي هشت يعني برجسته، بيرون آمده، تنها جايي كه از منطقه بسته خانه يا مسجد بيرون مي آمده و ارتباط با خارج داشته است. جهت ايجاد مكث ... ويژگيهاي محراب اول، فرورفتگي است كه در و محل عبور را تداعي و به نمازگزار القا مي كند كه جهت حركت و مسير عبور معنوي كجاست. دوم، اينكه غالبا از قوس و تاقي در راس خود بهره مي گيرد با ... منبر منبر هيچگاه به محبوبيت نسبي اي كه محراب در معماري اسلامي دارد نرسيد.روشن است كه به راحتي ديده شدن خطيبي كه... منشا منبر: منبر يادبودي است از صندلي بلندي كه حضرت محمد(ص) از روي آن براي پيروانش نطق ايراد ميكرد، اما هيچگونه سر نخي از اين موضوع باقي نمانده است.نظريه ديگر منشا منبر را تخت بلندي كه از روي آن سرلشكران ساساني از فرم و نقشهاي نمادين در مسجد مقدمه يكي از شاخصه هاي مهم مساجد اسلام سادگي در تزيينات انها بوده است. منظور از سادگي در اينجا پرهيز از پيرايه هايي است كه نه تنها در بالاتر بودن كيفيت و فضاي ملكوتي مورد نياز براي انجام هر چه بهتر و باشكوهتر عبادت حضرتش نقشي ندارند، بلكه وجود آنها ... آمود در مسجد در معماري مساجد نقوش گچبري، آجركاري و كاشيكاري بر مبناي معناي سمبوليك هر يك از آنها و حس پوياي زيباپسندي مذهبي مردمان انتخاب مي شود. ختاييها ... كاشيكاري بيشترين قسمت سطوح كاشيكاري به رنگهاي سردي چون لاجورديها، فيروزه ايها و زنگاريها تعلق دارد. لاجورديها و رنگهاي آبي خام عمق دارند، و آدمي را ... نقش و نگار نقشهاي كاشيكاري و گچبري اغلب از نقوش گياهي، برگها و درختان پيچان نشات گرفته اند و درخت تعالي و روبنده زندگي را در باغهاي آرماني انسان تداعي ميكند. اختيار نقوش شكسته هندسي ياگره ... رابطه مسجد با انسان آرامش و حضور قلب در مسجد مهمترين حالتي كه نماز گزار بايد به آن نايل ايد ((حضور قلب )) به هنگام اداي نماز و راز و نياز با پروردگار است ،دوم اينكه نياز انسان به ياداوري وتذكر است . صوت يكي از عواملي است كه ذهن را به خود متوجه مي كند و ... حجم فایل : 444 کیلوبایت فرمت فایل : PDF -::- برای دیدن این فایل نیاز به نصب برنامه Acrobat Reader دارید. لینک : دانلود پسورد : www.memary.org