جستجو در تالارهای گفتگو

تحولات اخیر در رشد و توسعه شهرنشینی و به تبع آن رشد و توسعه کالبدی شهرها مسائلی را در فضای شهری به وجود آورده که نه تنها ساکنین آن، بلکه تمام محیط زیست در معرض عوارض ناشی از آن را، مورد تهدید قرار داده است. در دنیای عقلانی امروز تمام انسان ها در پی آنند تا با تکیه بر اصول و قاعده مندیها، فضایی را ایجاد نمایند که بتوان در آن شرایط زندگی را بهبود بخشید، جریانی که تنها در سایه برخورداری و اطاعت از گزاره های منطقی که بر جوامع انسانی به منظور قاعده مند کردن رفتار حاکم است، برقرار می گردد. همین مسئله نیازمند شناخت و درک مجموعه ابزارهای موجود و در دسترس برای دخالت و تحقق اهداف مورد نظر است. در این میان محیط زیست شهری مناسب از جمله فاکتورهای تأثیرگذار در زندگی جمعی انسان است که به کارگیری ابزارهای حقوقی در مناسب تر شدن آن بیشترین نقش را خواهد داشت. این پژوهش بعد از شناساندن قوانین و ضوابط مربوط به محیط زیست شهری به ویژه آلودگی هوا، به بررسی بسترسازی های لازم و الزامات و اقدامات موجود در متن قانون و آیین نامه های متعاقب آن و ریشه یابی نقاط ضعف و قوت قوانین زیست محیطی (آلودگی هوا) از سه جنبه: زمینه سازی حقوقی و قانونگذاری، الزامات و اقدامات جهت تسهیل فرآیند اجرا و نحوه ضمانت اجرا می پردازد. کلمات کلیدی: قوانین و مقررات شهرسازی، محیط زیست شهری، آلودگی هوا، اجرای قوانین نویسندگان: زهره فنی، جمشید مولودی دانلود مقاله

ریشه ارتباط و علاقه انسان به گیاه از سال‌های بسیار دور و شاید از دوران انسان‌های اولیه نشأت می‌گیرد. در طول تاریخ استفاده از گیاه، مسیر تکاملی و اشتقاق علمی گسترده‌ای داشته است. در این راستا از زمان مهاجرت قوم ماد به فلات ایران، مردم این سرزمین همواره در توسعه فضای سبز و کاشت گیاهان کوشا بوده‌اند به طوری که روزگاری ایران به نام کشور گل و بلبل شهرت داشت. متأسفانه در دوران اخیر در کشور ما گیاهان مورد بی‌مهری بسیار قرار گرفته‌اند، از این رو بالا بردن سطح آگاهی‌های مردم در مورد فضای سبز و آشنایی با خواص گیاهان ضرورتی است که مانع بروز فاجعه نابودی شهرها براثر آلودگی هوا و محیط‌زیست می‌شود. به همین منظور اهمیت دادن به نقش فضای سبز در زندگی انسان ها و ایجاد علاقه بیشتر به درخت، گل و چمن در وجود هر کس امری است بسیار مهم که در اینجا به طور اختصار به مواردی از آن اشاره می‌شود‌ و امید است علاقه و تفکر بیشتری را برانگیزد و هر کس بتواند مشوقی دلسوز برای ایجاد فضای سبز در محیط زندگی خود باشد. 1) جذب پرتوها 2دسته از پرتوهای خورشیدی تأثیرات چشمگیری بر بدن انسان و سایر جانداران باقی می‌گذارند؛ یکی از آنها پرتو مادون قرمز و دیگری پرتو ماوراء بنفش است. احساس آرامشی ‌ که انسان در سایه، به ویژه در سایه یک درخت احساس می‌کند تا حدی مربوط می‌شود به جذب پرتوهای مادون قرمز خورشید توسط درخت (ناگفته نماند که پرتوهای مادون قرمز با طول موج بلند خود خاصیت گرمازایی دارند) و مقداری نیز به دلیل جذب پرتوهای ماوراء بنفش صورت می‌گیرد. امروزه تأثیرات پرتو ماوراء بنفش بر بافت سلولی گیاهان و جانوران و همچنین خاصیت گندزدایی آن به خوبی روشن شده است. بنابراین نقش درختان در حمایت از انسان و سایر جانداران در برابر آفتاب سوزان به خوبی روشن می‌شود. 2) جذب گرد و غبار درختان به سبب پراکندگی شاخ و برگ خود بر تمام زوایا و سطوح، همچون یک گردگیر عمل می‌کنند. اگر درخت را به دقت نظاره کنیم می‌توانیم تنه آن را به جای دسته و شاخ و برگ آن را به جای پرهای روی یک گردگیر معمولی که در خانه به‌کار گرفته می‌شود، تصور کنیم. با این ویژگی، درختانی که در خاک ثابت مانده‌اند به منزله یک گردگیر کاشته شده در زمین، نقش خود را ایفا می‌کنند. طی بررسی‌های به عمل آمده یک هکتار از فضای سبز که حدوداً 200 درخت در آن کاشته شده باشد‌ 68 تن از گرد و غبار را در هر بارندگی در خود جذب می‌کند. کاملاً واضح است که با وجود چنین درختانی زدودن 68 تن گرد و غبار رایگان خواهد شد ،در صورتی‌که بدون این درختان باید هزینه بسیاری را برای این کار اختصاص داد. 3) تولید اکسیژن هوای مورد نیاز انسان در روز حدود 15 کیلوگرم است، درحالی که جذب غذای مورد احتیاج وی به آب 5.1 کیلوگرم و غذا 5.2 کیلوگرم است. از این مقدار هوای سالم که به بدن انسان وارد می‌شود 78 درصد آن را نیتروژن و 21 درصد آن را اکسیژن تشکیل می‌دهد. گازهای دیگر مانند گاز کربنیک، نئون و هلیوم به همراه اکسیدهای ازت و گوگرد مقدار بسیار ناچیزی از وزن هوا را تشکیل می‌دهند. مثلاً گاز کربنیک، 30 درصد مصرف این گاز ‌ سریعاً به مرگ انسان منتهی می‌شود. تأکید می‌شود که مقدار زیادی از اکسیژن آزاد شده در طبیعت از طریق فضای سبز تولید می‌‌شود. حال اگر درخت و فضای سبزی وجود نداشته باشد مشکل انسان در رابطه با وجود گاز کربنیک در هوا و کمبود اکسیژن به خوبی نمایان می‌شود. علف ها و چمنزارها اگر چیده و کوتاه نشوند سطح سبز زیادی را به وجود می‌آورند مثلاً یک متر مربع چمن چیده (بریده) شده به ارتفاع 5-3 سانتیمتر دارای 6 تا 10 متر مربع سطح سبز است. در صورتی که همین چمن در حالت کوتاه نشده در هر متر مربع دارای 200 متر مربع سطح سبز است. براساس این محاسبه تنها 1.5 متر مربع چمن کوتاه نشده می‌تواند به اندازه یک انسان در یک سال اکسیژن تولید کند. 4) تولید فیتونسید بررسی‌های دانشمندان علم محیط زیست نشان می‌دهد که درختانی مانند گردو، کاج، نراد، بلوط، فندق، سرو کوهی، اکالیپتوس، بید، افرا، زبان گنجشک و داغداغان از خود ماده‌ای به نام فیتونسید در فضا رها می‌سازند که برای بسیاری از باکتری‌ها و قارچ‌های تک سلولی و برخی از حشرات ریز اثر کشندگی دارد. در عین حال تولید چنین موادی توسط درختان بر روی انسان اثر فرح‌بخشی دارد. دلیل این امر را دانشمندان چنین بیان می‌کنند: مغز انسان از 2 نیمکره چپ و راست تشکیل شده است؛ نیمکره راست در تنظیم احساس غریزی و طبیعی انسان مانند احساس محبت، خواب و نیازهای دیگر طبیعی نقش دارد. در حالی که نیمکره چپ،کار به نظم کشیدن کارهای مکانیکی انسان مانند تنظیم وقت و سر وقت حاضر بودن را به عهده دارد. انسان شهرنشین به دلیل درگیری در کارهای روزمره و شرایط محیط زیست شهری به مراتب کار بیشتری از نیمکره چپ خود می‌کشد که این امر موجب اختلال بین 2 نیمکره مغز و در نتیجه عملکرد طبیعی مغز انسان می‌شود. دانشمندان پی برده‌اند که درختان به سبب رهاسازی مواد شبیه فیتونسید می‌توانند تعادل بین 2نیمکره مغز را به خوبی برقرار ساخته و حالت طبیعی و آرام‌بخشی را به انسان ارزانی دارند. بنابراین نقش آرام‌ بخشی درختان و فضای سبز به خوبی نمایان می‌شود. 5) تعدیل آب و هوا درختان با تعریق و تعرق خود نقش حساسی در کاهش دمای میکروکلیما و افزایش رطوبت نسبی هوا ایفا می‌کنند. دمای یک هکتار فضای سبز در مرداد ماه تا 5.4 درجه کمتر از فضای مجاور خالی از درخت است. و به همین نحو رطوبت نسبی درون یک فضای سبز تا 11‌ درصد بیش از محیط خارج اندازه‌گیری شده است. با تعدیل 2 پارامتر یاد شده، فضای سبز، میکرو کلیمایی به وجود می‌آورد که آسایش فیزیکی مناسبی برای زیست انسان در پی دارد. 6) موثر در کاهش آلودگی صدا‌ در حالی که آلودگی هوای تهران یا آلودگی جوی‌های سیاه رنگ و گندیده قابل رویت است، بسیاری از شهروندان تهرانی جنجال و هیاهوی اطراف خود را آگاهانه یا ناخودآگاهانه نادیده گرفته و آن را جزئی تفکیک‌ناپذیر از زندگی شهری می‌دانند. صدای گوشخراش فروشندگان دوره‌گرد با بلندگو، موتورسواران با سر و صدا در هر ساعت از روز، اتومبیل‌ها با اگزوز ناقص و بوق زدن‌های بی‌مورد، مته‌های مختلف جهت کندن و لوله‌گذاری در آسفالت‌ خیابان‌ها و صدای بلندگوهای گوناگون، فضای شهر را با آلودگی صوتی، آلوده می‌سازند. باید توجه کرد که عادت به نوعی آلودگی دلیل بر مصونیت در مقابل آن نیست بلکه عادت به معنای کاهلی و هرچه بیشتر مستهلک شدن و غرق شدن در آلودگی است. اخطاریه اتحادیه پزشکان مبنی بر‌آلودگی صوتی را باید جدی تلقی کرد. هر صدای ناخواسته‌ای که به گوش انسان برسد آلودگی صوتی محسوب می‌شود و حتی صدای موسیقی ملایمی که به طور ناخواسته از خانه همسایه به گوش برسد آلودگی صوتی به حساب می‌آید، زیرا خود مخل آسایش فرد است. عکس العمل انسان در برابر صدا بستگی به عوامل ذهنی مثل شدت صدا، فرکانس صدا و‌ عوامل عینی مانند مقبولیت یا عدم مقبولیت فرستنده صدا دارد. صداهای ملایم عکس العمل‌های خاصی را در انسان پدید می‌آورد، هنگامی که شدت صدا به70 یا 80 دسی‌بل می‌رسد تاثیرات سر و صدا می‌تواند ایجاد کری موقتی یا دائمی کند و این در حالی است که سلول‌های گیرنده گوش به طور شدیدی در معرض صدا قرار گیرند. این تاثیرات بر انسان به طور مستقیم صورت می‌گیرد. تاثیرات غیرمستقیم صدای ناخواسته بر انسان غیر قابل لمس است. بی‌خوابی، پاره شدن افکار، کم حوصلگی، عصبی بودن و بروز بیماری‌های روان از عوارض صداهای ناخواسته است. سبک شدن خواب- کاهش زمان خواب عمیق که جزء آلودگی‌های ناخودآگاه هستند. کاهش مدت رویا-پریدن از خواب بر اثر صداهای ناهنجار که آلودگی آگاه شمرده می‌شوند. واکنش‌های فوق به وسیله آلودگی صوتی معادل 50-40 دسی‌بل ایجاد می‌شود و حاصل این واکنش‌ها بدون تردید، کاهش بازده قدرت فکر و جسم را در پی دارد. *‌ به علاوه واکنش‌های اعصاب گیاهی انسان نیز به نسبت آلودگی متفاوت است: 1) کاهش ضربان قلب و ناراحتی در آهنگ قلب و چرخه‌خون. (افزایش احتمال سکته قلبی) 2) واکنش‌های ناشی از فشار عصبی، در نتیجه تولید بیش از حد هورمون فرار آدرنالین و هورمون حمله آدرنالین صورت می‌گیرد. 3) دگرگونی آهنگ تنفس و نبض. 4) کاهش گره‌ای پوست. 5) کاهش واکنش مقاوم به صورت. 6) تنگی عروق. 7) اختلال در نظم متابولیسم بدن. 8) آلودگی صوتی غیرقابل تحمل که خود موجب انحراف سیستم اعصاب گیاهی و حرکتی شده که در نتیجه این اختلال بر کل بدن موثر است. این جریان موجب بروز یک سلسله واکنش‌های احساسی می‌ شود، مانند اختلال در حرکت معده، پیدایش تومور در معده و روده، درد اعضای درونی به صورت کنش و پیچش. * رابطه بین سر و صدا و سرطان: براساس تازه‌ترین مطالعات انجام شده توسط پژوهشگران فرانسوی، بین سر و صدا و بیماری سرطان در انسان رابطه‌ای نزدیک وجود دارد. این مطالعات جدید و نتایج حاصل از آن در آخرین شماره مجله فرانسوی( پاری ماچ) درج شده است. در آنجا آمده است: سر و صدای شدید و تکرار آن باعث تضعیف عمومی مصونیت بدن انسان و در نتیجه تضعیف مقاومت وی در مقابل بیماری‌های خطرناک می‌شود. بر اساس این مطالعات، سر و صدای زیاد بر ساختار هورمون‌های بدن انسان تاثیر منفی می‌گذارد و باعث اختلال در کار آنها و سپس سرطان هورمون می‌شود. *‌ نقش گیاهان در کاهش آلودگی صدا: امروزه دانشمندان ثابت کرده‌اند که درختان و درختچه‌ها می‌توانند در کاهش آلودگی صدا موثر باشند؛ اگرچه خود صدا ممکن است رشد گیاه را به مخاطره اندازد. به هر حال کیفیت کاهش صدا در درختان و درختچه‌های مختلف بر حسب اندازه برگ، تراکم شاخ و برگ، نوع و بلندی درخت تفاوت دارد.

یکی از علایق و مشغولیت‌های کسانی که اخبار و اطلاعات را پیگیری می‌کنند این است که رتبه ایران را در رده‌بندی‌های مختلف بین‌المللی بسنجند. اگر در این رتبه‌بندی مقام خوبی نداشتیم، معمولا یا موضوع به کل زیر سوال می‌رود یا در نقد کارکردمان در آن بخش خاص به تفصیل گفته و نوشته می‌شود. در میان این رتبه‌بندی‌هاکه در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌است، از موضوعی مثل رشد اقتصاد ملی گرفته تا بهداشت و وضعیت دانشگاه‌ها و از کیفیت حمل و نقل گرفته تا کیفیت زندگی در شهرها به چشم می‌خورد، اما نکته‌ای که در ایران کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، به ویژه در مورد رده‌بندی کیفیت زندگی در شهرها، این است که برخی معیارها که ممکن است در ایران نمره مثبت بگیرند، در این رتبه‌‌بندی‌ها لحاظ نمی‌شوند. در مورد رتبه‌بندی کیفیت زندگی در شهرها، همه معیارها با در نظر گرفتن آرامش زندگی در شهر بررسی می‌شوند و با این روش، شهرهایی مانند پاریس یا نیویورک- که شهرهای بزرگ و پیشرفته‌ای هستند- در رده‌های پایین‌تر از شهری مثل اوکلند نیوزلند قرار می‌گیرند. و اما تهران. با در نظر گرفتن معیارهای بنیاد پژوهشی مرکر، تهران درمقایسه با شهرهای پرجنب و جوش و پر هیاهو اما پیشرفته ، در رتبه‌هایی بسیار پایین‌تر قرار می‌گیرد. کارشناسان بنیاد مرسل عواملی مانند بهداشت عمومی، حمل و نقل و ترافیک، آموزش، امنیت، تولید ناخالص شهر، عوامل محیطی و سیاسی را به نسبت تاثیرگذاری مثبت یا منفی در زندگی شهروندان بررسی می‌کنند؛ عواملی که مدیریت شهری در تهران به ویژه طی سال‌های اخیر بارها عنوان کرده که در سطح مطلوبی قرار ندارد و باید بهبود یابد. در مجموع باید گفت که پایتخت 10 میلیون نفری کشور، همچون بسیاری از شهرهای کشورهای در حال توسعه، به دلیل گرفتاری در برابر مشکلاتی چون آلودگی هوا و آلودگی صوتی، ترافیک، آسیب‌پذیری در برابر حوادث طبیعی مانند زلزله، تراکم بالای جمعیت نسبت به مساحت و... در رتبه‌بندی کیفیت زندگی در شهرها، جایگاه مناسبی ندارد. ترافیک و حمل و نقل عمومی شهرهای اروپای غربی به ویژه آلمان، در رتبه‌بندی مرسل در رده‌های اول قرار گرفته‌اند. نکته‌ای که در مورد حمل و نقل در شهرهای آلمان و ایران باید گفت، این است که در آلمان حدود 50‌میلیون خودرو وجود دارد در حالی تعداد خودروهای موجود در ایران تنها کمی بیش از 6میلیون دستگاه است. با در نظر گرفتن این موضوع که مساحت این کشور حدود یک پنجم ایران است، خیابان‌های نسبتا خلوت، ترافیک روان و پاکیزگی هوا در شهرهای آن که البته صنعتی و دارای آمار تولید ناخالص بالا هستند جای تامل دارد. نکته این است که به دلیل وجود زیرساخت‌های مناسب و کافی حمل و نقل عمومی، مانند مترو و اتوبوس و در مقابل پرهزینه بودن تردد خودرو در شهر، بسیاری از شهروندان در آلمان استفاده از وسایل نقلیه عمومی را به شخصی ترجیح می‌دهند. ضمن اینکه در آن کشور و البته در بیشتر کشورهای توسعه یافته، معیارهایی مانند امنیت، سرعت، در دسترس بودن، نداشتن آلودگی و بازدهی بالا، در کارایی ناوگان اتوبوسرانی شهری در نظر گرفته شده است. چنین وضعیتی، ضرورت وجود بزرگراه‌های عظیم و چندبانده را در شهرها تا حدود زیادی از بین می‌برد؛ بزرگراه‌هایی که خود، در برخی موارد موجب از هم‌گسیختگی محلی و به مخاطره انداختن امنیت زندگی انسانی در شهرها می‌شوند. در مقابل، چند دهه است که تهران امکانات حمل و نقل عمومی مناسبی ندارد و اقدامات مدیریت شهری در تجهیز ناوگان حمل و نقل عمومی همواره از سرعت افزایش تقاضای سفر عقب مانده است. مترو و اتوبوسرانی و حتی پارکینگ‌های عمومی متناسب با افزایش خودروهای شخصی رشد نکرده است و این موضوع علاوه بر ترافیک در شریان‌های اصلی شهر، موجب شلوغی خیابان‌های محلی و حتی کوچه‌های باریک شده است. از سوی دیگر از آنجا که در توسعه کمی و کیفی اتوبوسرانی و مترو در تهران عوامل دیگری نظیر بخش‌های دولتی بیشتر از شهرداری موثرند، در صورت نبود هماهنگی و همکاری مناسب میان این بخش‌ها و شهرداری، مجموعه شهرداری به جای توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی ناچار به توسعه خطوط بزرگراهی می‌شود تا ترافیک را هر چند اندک بهبود ببخشد؛ توسعه بزرگراه‌هایی که بنا به دلایلی که قبلا گفتیم معمولا در کیفیت زندگی شهروندان تاثیر منفی می‌گذارند. ترافیک و حمل و نقل نابسامان و البته تاثیرات جانبی آن نظیر آلودگی هوا، آلودگی صوتی و وارد کردن استرس و فشارهای عصبی از عواملی است که تهران را از نظر کیفیت زندگی، در مقایسه با شهرهای توسعه یافته یا حتی برخی از شهرهای در حال توسعه در رتبه پایین‌تری قرار می‌دهد. البته باید تاکید کرد که در شرایط فعلی اختیار حل این موضوع در تهران بیشتر در دست نهادهای ملی است تا شهری و نهادهای شهری به دلیل نبود مدیریت واحد برای شهر، اختیارات و منابع محدودی در اختیار دارند. مهاجرت و تراکم جمعیت هنگام در نظر گرفتن چنین معیاری باز هم تهران در مقایسه با بسیاری از شهرها در وضعیت نامناسبی قرار می‌گیرد. سرعت مهاجرت و شدت تراکم جمعیت در تهران بنا به دلایلی که باز هم از دایره اختیارات مدیریت شهری خارج است بسیار بالاست. در تهران و اطراف آن حدود 300 واحد تولیدی، صنعتی و خدماتی مشغول‌اند و با وجود اینکه کارشناسان بارها اعلام کرده‌اند تهران دیگر گنجایش ورود جمعیت و مرکز صنعتی را ندارد، این واحدها همچنان در حال افزایش‌اند. از سوی دیگر بسیاری از شرکت‌ها و موسسات بزرگ دولتی، که خدمات آنها در خارج از تهران مستقر است و ضرورتی به حضور آنها در تهران نیست، دفاتر اصلی خود را در پایتخت مستقر کرده‌اند. این موضوع موجب افزایش مهاجرت و تراکم جمعیت در تهران شده و به دنبال آن، حجم ترافیک نیز بیشتر شده است. پر واضح است که رشد مهاجرت و فشردگی جمعیت باعث تشدید معضلاتی مانند آلودگی‌ها، ترافیک، آسیب‌های اجتماعی، کاهش سرانه‌های خدماتی و... می‌شود. نکته مهمی که معضل ترافیک و تراکم جمعیت در توسعه تهران به آن دامن زده‌اند و موجب پایین آمدن کیفیت زندگی شهری شده‌اند، تقدم خودرو بر رهگذران در تهران است. از چندین دهه پیش مسیر‌های پیاده در تهران ناامن و اندک بوده و در مقابل مدیران شهری متعدد، بیشتر به توسعه مسیرهای سواره پرداخته‌اند تا پیاده و بدین ترتیب به نوعی باید گفت خودروها و مسیرهای عبور آنها به تدریج شهر را به اشغال خود درآوردند. از این رو توجه به مسیرهای پیاده نظیر ساخت پیاده‌راه و ساماندهی پیاده‌روهای اصلی شهر، از سوی شهرداری، می‌تواند آغازی بر ساخت شهر بر محور انسان باشد. آرامش زندگی شهری در مجموع همان‌طور که از معیارهای در نظر گرفته شده‌توسط کارشناسان مرکر برمی‌آید، نکته مهم در بررسی کیفیت زندگی در شهرها، آرامش زندگی بوده است؛ آرامشی بر آمده از فضای سبز و چشم‌اندازهای طبیعی، حمل و نقل آسان و روان و خیابان‌های بی‌هیاهو و حتی خواب‌زده. با چنین معیارهایی شهر پرجنب و جوشی چون تهران شاید جایگاه مناسبی در رده‌بندی نیابد، اما اگر شهرهایی مثل کاشان، گنبدکاووس، شاهرود و نظیر اینها بررسی شوند قطعا به جمع شهرهای بالای جدول می‌پیوندند.

با جدی تر شدن مسئله حفظ محیط زیست در جهان امروز و لزوم توجه بیشتر به ابعاد این مسئله از دیدگاه مدیریت شهری، به نظر می رسد که شهرداری ها به عنوان نهادهای اساسی تأثیرگذار در محقق ساختن اهداف حفاظت از محیط زیست شهری، نقش عمده ای را عهده دار خواهند بود. بنابراین شناخت وظیفه قانونی شهرداری ها در این زمینه، کمک شایانی به بهبود برنامه ریزی و ارتقای کیفیت خدمات رسانی در بخش محیط زیست شهری خواهد کرد. بنا به آنچه از گذشته تا کنون در مورد شهرداری ها در ایران مطرح بوده است، وظایف شهرداری ها در ایران مطرح بوده است، وظایف شهرداری ها را در عرصه حفظ محیط زیست می توان در سه قالب عمده گنجاند: آلودگی مواد زائد جامد، آلودگی آب و فاضلاب، و آلودگی هوا و صدا. تحلیل جایگاه نقش شهرداری ها در تقابل با وظایف سایر نهادهای دخیل از مدیریت محیط زیست شهرها، این نکته را مشخص می سازد که وظیفه حفظ محیط زیست شهری، همانند برخی دیگر از وظایف مدیریت شهری در ایران، دستخوش ناهماهنگی ها و ناهنجاری های متعددی شده است. چنین به نظر می رسد که جدای از نحوه عملکرد و ارزیابی انجام وظایف در کلیه نهادهای دولتی و غیردولتی، سیر تحول قوانین موجود گاه به گونه ای بوده است که بیشتر به سمت خروج این نهادها از وظایف اساسی شان و همچنین اهداف مدیریت واحد شهری جهت گیری شده است. از این رو تصمیم گیری در خصوص ساماندهی و اصلاح وضع موجود با استمداد از قوانین جدیدتر (به ویژه ماده 136 قانون برنامه سوم توسعه کشور)، موضوعی است که باید در تقویت جایگاه واقعی شهرداری ها در مدیریت شهری و تبیین وظایف هریک از عناصر دخیل در حفظ محیط زیست شهری - اعم از شوراها، شهرداری ها، نهادهای دولتی، بخش خصوصی و جز اینها - بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. این مقاله سعی دارد با بررسی اجمالی بخشی از مطالب پیش گفته و تحلیل وضع موجود، برخی راهکارهای ممکن را در این عرصه مورد بحث قرار دهد. نویسنده: نیما حیدرزاده دانلود مقاله

تأکید اصلی این نوشتار بر بررسی برنامه ریزی و توسعه شهری مدرن در جهان اسلام است و لذا سه موضوع مرتبط مورد توجه قرار گرفته است: جوامع اسلامی، نوگرایی و شهرها شهر اسلامی، جامعه مدنی و پیوند با مدینه سمت و سوی آینده برنامه ریزی شهری در جهان اسلام در این نوشتار بر سه نکته کلیدی تمرکز شده است: دگرگونی های مدرن مرحله متمایزی از تجدید ساختار شهری در جهان اسلام است. دخالت دولت و برنامه ریزی اهمیت فزاینده ای در ایجاد و بازسازی محیط زیست شهری داشته است. جنبه های حقوقی، فرهنگی، سیاسی اسلام به شکل گیری محیط زیست منطقه ای کمک کرده است. نویسنده: ه. امیر احمدی م.ر. رضوی ترجمه: سید محمود نجاتی حسینی دانلود مقاله