جستجو در تالارهای گفتگو

با سلام و عرض ارادت خدمت شما عزیزان برای یادآوری عزیزانی که تازه با روزنه آشنا شده اند در راستای پویا نمایی هرچه بیشتر تالار برق و معرفی این رشته به سایر کاربران انجمن در رشته های دیگر فنی مهندسی و غیر فنی ،تالار برق اقدام به تهیه و انتشار روزنامه دیواری نموده است که حاوی مطالبی ساده و مختصر و مفید درمورد مهندسی برق , رشته های زیرشاخه آن ،میباشد این نشریه به صورت هفتگی و در هر هفته به تخصصی خاص و در هرماه چهار نسخه به چاپ میرسد ترتیب انتشار این نشره در تخصصهای مختلف به صورت زیر خواهد بود مخابرات ، کنترل الکترونیک ، قدرت اخبار، معرفی کتب تخصصی این رشته ،رباتیک و هوش مصنوعی مباخث متفرقه همینجا از تمامی کاربرانی که مشتاق به مشارکت در این طرح هستند دعوت میشود مطالب خودرا فقط به صورت پبام خصوصی و با عنوان روزنه(عنوان مطلب ارسالی) برای من ارسال کنند برای کسانی که با این نشریه همکاری کنند امتیازاتی در نظر گرفته خواهد شد که پس از انتشار به آنها داده میشود mokhaberat & control.pdf

ایرانیان باستان در چندین هزار سال قبل دست به ابتکار جدیدی زده که آن را قنات یا کهریز نام گذارده‌اند. با این اختراع که در نوع خود در جهان تاکنون بی‌نظیر است، می‌توان مقدار قابل توجهی از آبهای زیرزمینی را جمع آوری کرد و به سطح زمین رساند، که همانند چشمه‌های طبیعی ، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ کمکی از درون زمین به سطح آن جاری گردد . تاریخچه قنات قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده ، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسیاری لازم قناتهای ایران ، از پنج یا شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال از اختراع آن می‌گذرد، مع هذا هنوز هم این روش استفاده از آب ، در قسمت مهمی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی یکی از ارکان اصلی کشت و زرع در نواحی خشک را تشکیل می‌دهد. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده ، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهان انتقال یافته و مورد استفاده مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته است. چگونگی ابداع قنات گوبلو معتقد است که قنات، ابتدا یک فن آبیاری نبوده، بلکه به طور کامل از تکنیک معدن نشأت گرفته و منظور از احداث آن جمع‌آوری آبهای زیرزمینی مزاحم (زه آبها) به هنگام حفر معادن بوده است.... تردیدی نیست که در گستره فرهنگی ایران، از معادن «مس» و احتمالاً «رویِ» موجود در کوههای زاگرس، در جریان هزاره دوم قبل از میلاد مسیح بهره‌برداری شده است . ساختمان و مشخصات قنات قنات ، تشکیل شده از یک دهانه یا هرنج که روباز است و یک مجرای تونل مانند زیرزمینی و چندین چاه عمودی که مجرا یا کوره زیر زمینی را در فواصل مشخص با سطح زمین مرتبط می‌سازد. چاهها که به آنها در موقع حفر ، میله هم گفته می‌شود، علاوه بر مجاری انتقال مواد حفاری شده به خارج ، عمل تهویه کانال زیرزمینی را نیز انجام می‌دهد و راه ارتباطی برای لای‌روبی ، تعمیر و بازدید از داخل قنات نیز به شمار می‌رود. آغاز قنات ، همان دهانه قنات است که مظهر قنات نامیده می‌شود.مظهر قنات جایی است که آب از دل قنات بیرون می‌آید و ظاهر می شود و می‌تواند برای آبیاری و دیگر مصارف مورد استفاده قرار بگیرد. قسمت انتهایی قنات ، پیشکار قنات نامیده می‌شود که در آخرین قسمت آن ، مادر چاه قنات قرار گرفته است. قسمتهایی از قنات که با حفر آنها هنوز آب بیرون نمی‌آید "خشکه کار" و قسمتی که آبدار است (قسمت انتهایی) قسمت "آبده قنات" نامیده می‌شود. حفر قنات حفر قنات معمولا از مظهر ان که همان سطح زمین است و خشک می‌باشد، شروع و به مناطق آبده مادر چاه ، ختم می‌شود. بنابراین ، اول دهانه قنات یا هرنج که خشک است و بعد اولین چاهها یا میله‌ها که اینها هم خشک است و آب ندارد و به اصطلاح قسمت خشک کار قنات نامیده می‌شود، حفر می‌شود. بعد کار به طرف قسمت بالا دست که همان قسمتهای آبده و بیشتر آبده زمین باشد، ادامه پیدا می‌کند. طول و عمق قنات طول یک رشته قنات که در میزان آبدهی آن نیز موثر است، نسبت به شرایط طبیعی میزان متفاوت است. این شرایط بستگی به شیب زمین وعمیق ما در چاه دارد. از طرف دیگر هرچه سطح آب زیرزمینی پایینتر باشد، عمق مادر چاه بیشتر می‌شود. طویلترین قناتی که تاکنون در ایران حفر شده ، در حوالی گناباد از توابع خراسان است که 70 کیلومتر طول آن است و عمیقترین مادر چاه قناتهای ایران به روایتی 400 متر و به روایت دیگر 350 متر عمق دارد و آن مربوط به قنات "قصبه" گناباد است. مهمترین عاملی که طول قنات را مشخص می‌کند، شیب زمین می‌باشد. هرچه شیب زمین کمتر باشد طول قنات بیشتر و هرچه شیب بیشتر باشد طول قنات کمتر خواهد بود. محاسن و مزایای قنات سیستم استخراج در قنات طوری است که آب بدون کمک و صرف هزینه فقط با استفاده از نیروی ثقل از زمین خارج می‌گردد. با توجه به چاهها و قناتهای موجود ، آب قنات در مقابل آبی که از چاه استخراج می‌شود، ارزانتر تمام می‌شود. آب قنات دائمی است و در مواقع اضطراری کشت و احتیاج زراعت در مواقع حساس به آب ، قطع نمی‌شود. منابع آب زیر زمینی توسط قنات دیر تمام می‌شود و استفاده طولانی دارد، هر چند بطور دائم چه مصرف شود و چه شود، خارج می‌گردد. قنات دارای مزایای بسیاری زیادی است که در اینجا فقط به تعداد محدود از آنها اشاره شد . معایب قنات در زمینهای هموار و نواحی که آب زیرزمینی شیب کافی ندارد و نیز زمینهای خیلی سست و ماسه‌ای امکان حفر قنات نیست. آب قنات ، بطور دائم جریان دارد و قابل کنترل نیست. روی این اصل ، مدام باعث تخلیه آب زیرزمینی می‌شود. در فصولی که به آب احتیاج نیست و یا احتیاج به آن خیلی کم است، امکان جلوگیری از جریان و یا کنترل آن وجود ندارد. قنات به خاطر این که در سفره‌های آب زیرزمینی کم عمق استفاده می‌شود و این منابع هم غنی نیست و دارای نوسان زیاد است، لذا قنات نسبت به تغییرات سطح آب زیر زمینی خیلی حساسیت دارد. در فصول گرم که گیاه به آب بیشتری نیاز دارد و نیز در فصول و سالهای خشک ، آب قنات کم می‌شود. قنات نسبت به چاه در مقابل سیل و زلزله و امثال اینها آسیب پذیر است و خرابی در قناتها بعضی مواقع طوری است که احیا مجدد آنها یا ممکن نمی‌باشد و یا از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. [Hidden Content]

معماری و مصالح سنتی در قنوات ایران فرهاد فخاری تهرانی  قنات تنها روش آوردن آب جاری در مناطق نیمه بیابانی و خشک بوده و هست. در این مناطق به عوض زمین،مالکیت آب سهم اصلی را دارد. قنوات اثر ماندگار و محوری داشته و هنگام بروز سوانح طبیعی و یا آسیب‏های ناشی از عوامل انسانی،احیاء قنات در رأس فعالیت‏های‏ عمرانی قرار می‏گیرد. به علت پراکندگی قنات در جای‏جای کشور و عبور آن از مناطقی با آب،هوا و زمین و خاک متغیر فرم قنوات دارای شرایط متفاوتی است و به همین علت درجه آسیب‏پذیری آن بالاست. با عنایت به پیچیدگی طراحی مسیر قنات و اجرای دقیق این پدیده، قنات در صورتی به قابلیت بهره‏برداری می‏رسد که تمامی دست‏اندرکاران‏ قنات دقیقا به وظایف خود عمل نمایند.در همین راستا،یادآوری نکات‏ زیر را خالی از فایده نمی‏بینیم.اکثر تحولات علمی و فنی در فلات ایران،همچون نقشه‏برداری،علم‏ مثلثات،خاک‏شناسی،مصالح‏شناسی،تولید مواد و مصالح،مواد...در بستر نیاز به آب و به تبع حفر قنات رشد و گسترش یافته است. قنات را در خاک سست احداث نمی‏کردند بنابراین در ادبیات و متون‏ باقی مانده هیچ‏گاه شکوفه‏ای از زمین سخت به میان نیامده است.از بهترین ابزار و وسایل موجود در محل برای احداث و نگهداری‏ قنوات استفاده می‏کرده‏اند و تا آنجا که ممکن بود به تقویت زمین‏های‏ شولای در برابر ریزش با وسائل مختلف پرداخته و از خرابی آنها جلوگیری‏ می‏کردند.وجود انواع مختلف:کول،تنبوشه،آجر،سنگ‏چین،آهک، ساروج،ملات،درزگیر...گواه این تحولات است.در نهایت اگر حفظ قنات با تمام کوشش‏ها میسر نمی‏شد ساکنین ناچار به ترک منطقه‏ بوده‏اند.مقنیان مورد احترام تمام جامعه بوده‏اند و خود به حرفه خودشان‏ افتخار می‏کردند و آن را سودمندترین و فنی‏ترین حرفه برای اجتماع‏ می‏دانستند.همچنین اطلاعات و تجربیات حفاران قنات در احداث یک‏ قنات جدید فوق العاده کارساز و گره‏گشا بوده و در واقع تجربه‏ی ارزشمند سال‏های عمر یک مقنی است که می‏تواند همه‏ی مشکلات پیش‏بینی‏ نشده‏ای را که در زمان حفر قنات به وجود می‏آید مرتفع می‏سازد.[h=5]کاربرد مواد و مصالح ساختمانی سنتی در قنوات ایران[/h]براساس تعریف فرهنگ معین،قنات راهی است که در زیر زمین‏ می‏کند تا آب از آن جریان یابد(کاریز)جمع آن قنوات است.[h=5]به دیگر زبان:[/h]قنات تأسیسات آبی‏ای است که ساکن و پنهان موجود در زیرزمین را با حفر کانالی(کوره،رایین)که در درون خاک ایجاد می‏کند بر روی سطح زمین جاری می‏سازد.اجرای قنات با جابه‏جایی خاک در درون زمین(برای یک بار)آب را به‏طور مستمر جریان می‏دهد،که در صورت ریزش(جابه‏جایی خاک در قنات خارج از طرح مقنی)انسداد مسیر آب حتمی است.مقنی با استفاده از مواد و مصالح ساختمانی‏ و با اعمال ترفندهایی ویژه،عمل حفر را انجام داده و از جابه‏جایی بعدی‏ خاک نیز جلوگیری می‏کند تا این شریان حیات‏بخش استمرار و تداوم‏ یابد. بخشی از عملیات فنی در قنات،آب و خاکی است که تحت تأثیر عوامل مؤثر بر ساختار فیزیکی شیمیایی خاک است. این عوامل عبارتند از:دانه‏بندی مواد و مصالح تشکیل‏دهنده خاک، دانه‏بندی خود خاک،درصد تراکم،لایه‏بندی،ارتفاع لایه،نحوه استقرار لایه و هم‏جواری آن باهم،چسبندگی،رطوبت،آب و...اساسا جابه‏جایی در درون یا بر روی پوسته خاک و یا کم و زیاد شدن آب و رطوبت اثرات مثبت یا منفی بر ساختار فیزیکی و شیمیایی حوزه عملیات‏ خاکی به جا می‏گذارد. آب به سه صورت غرقابی(نیروی جاذبه موینگی«هم‏سود»)، تماسی(نیروی جاذبه و مویینگی«متقابل»)و غشایی(رطوبت اشباع‏ در هوا)بر روی اجسم اثر دارد.همه سنگ‏ها و ذرات آبرفتی(به‏ استثنای سنگ‏های آذرین متراکم)مقدار متنابهی آب و رطوبت به‏ همراه خود داشته و یا به خود جذب می‏کنند.مواد و مصالح ساختمانی و هر نوع خاک،توان تحمل فشار،کشش،برش و فرسایش ویژه خود را داراست و در برابر نیروهای وارده عکس العمل خاصی نشان می‏دهند. قنوات تأسیسات پیچیده‏ای هستند که عمده عناصر آنها عبارتند از:تأسیسات بیرون خاک،هرنج(مظهر)استخر،نهرها و مقسم‏ها و تأسیسات درون خاک آن،مادر چاه،تران(با آبدهی زیاد)تره‏کار(با آبدهی کم)خشکه کار(انتقال‏دهنده آب)میله(ارتباطدهنده کوره به‏ سطح زمین)را شامل می‏شود. به علت جابه‏جایی خاک در(میله،کوره،پشته)فرم تثبیت شده‏ خاک پس از میلیون‏ها سال تغییر می‏یابد و فرم ایستایی جدیدی به وجود می‏آید.جریان آب پس از ورود به مادر چاه با سرعتی مناسب،به طرف‏ درون زمین(کوره)جاری شده و به دشت می‏رسد و بدین ترتیب یک‏ جریان طبیعی آب در سفره زیرزمینی که حرکتی کند داشته است بهحرکتی جدید تبدیل می‏شود. مقنی با به کارگیری مواد و مصالح ساختمانی برای تثبیت دوباره‏ی‏ مسیر آب زیرزمینی و با اتکاء به تجربیات زمین‏شناسی،خاک‏شناسی، گیاه‏شناسی،اقلیم‏شناسی و حتی آگاهی‏های فطری‏ حیوانات و دام...به اهداف خود دست می‏یابد.

یزد اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان بعد از شهر ونیز ایتالیاست. همین دو ویژگی کافی است تا ایرانیان بدانند کشوری به وسعت تاریخ جهان دارند و شهری کویری که می توانند خشت به خشت، ریگ به ریگ و لحظه به لحظه تاریخ آن را به رخ جهانیان بکشند. دومین شهر تاریخی جهان "برترین" جاذبه های گردشگری، تاریخی و میراث فرهنگی زیادی دارد که هر کدام از آنها می تواند به تنهایی جاذبه ای منحصر به فرد برای بازدید گردشگران و دوستداران میراث فرهنگی و تاریخ ایران و جهان باشد. این شهر به شهر بادگیرها معروف است. به دارالعباده، شهر دوچرخه‌ها، شهر شیرینی، شهر قنات و قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب. تاریخ نویسان معتقدند که قدمت یزد به پیش از اسلام می رسد. عده ای هم می گویند که شاید شهر تاریخی یزد را باید در نقطه دیگری غیر از مکان کنونی آن جستجو کرد. اما با این حال قدمت بسیاری از آثار تاریخی کشف شده در شهر یزد به قرن پنجم هجری باز می گردد. در عین حال کشف بناهای دیگری متعلق به قرن های دوم و سوم هجری، تردیدها را در تخمین قدمت شهر یزد بیشتر می کند. در هر صورت تاریخ سکونت انسان در این خطه از هزاره سوم پیش از میلاد فراتر رفته است، به طوری که در عهد پیشدادیان طایفه های در حال کوچ از بلخ به پارس، این سرزمین را یزدان نامیدند و از آن زمان به بعد یزد محل عبادت شد. یزد را از آن جهت امن ترین شهر می دانند که جنگ و بلایای طبیعی تاکنون نتوانسته به آن صدمه ای وارد کند. به همین دلیل است که تاریخ نویسان از آن به عنوان امن ترین شهر ایران یاد کرده اند. مارکوپولو جهانگرد ایتالیایی نیز درباره یزد می گوید که تجار جاده ابریشم این شهر را به لحاظ امنیت مالی و جانی آن دوست دارند.