جستجو در تالارهای گفتگو

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفت:‌ تا 3 سال آینده تمام صنایع در زمان بندی‌های تعیین شده ملزم به تولید پلاستیک‌های تجزیه‌پذیر می‌شوند. فرهاد پورسخا افزود: در اواخر سال 89 از تمامی شرکت‌هایی که می‌توانستند تکنولوژی تولید پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر را وارد کشور کنند دعوت کردیم که در این زمینه همکاری کنند و در نهایت دو شرکت توانستند از شرکت‌های معدودی که در کل جهان به این تکنولوژی دسترسی دارند به عنوان نمایندگی‌های خاص آن را وارد کشور کنند. علاوه بر آن به صورت همزمان با تعدادی از تولیدکننده‌ها در این زمینه صحبت کردیم که در نتیجه برای اولین بار این پلاستیک‌ها در کشور تولید شد. برای تولید پلاستیک‌های تجزیه‌پذیر نیاز به خط تولید جدید یا تعویض سیستم نیست، با اضافه کردن یک سری مواد افزودنی به ماده اولیه پلاستیک، پلیمرهای بلند پلاستیک کوچک شده و امکان تجزیه با سرعت بالا را فراهم می‌آورند. پورسخا تصریح کرد: بلافاصله پس از تولید پلاستیک‌های تجزیه‌پذیر از طریق کارگروه ملی پسماند و همکاری سازمان استاندارد، برای تعیین استاندارد ملی این پلاستیک‌ها اقدام کردیم که این استانداردها در سال 91 نهایی شد. برای اجرای این پروژه مطالعات بسیاری انجام شده است. با برگزاری جلساتی با وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت کشور، اتحادیه‌ها و گروه‌های کارشناسی، پلاستیک‌های زود تجزیه‌پذیر را متناسب با نوع مصرف و زمان استفاده از آنها تقسیم‌بندی کردیم. همچنین از آنجا که یکی از بزرگترین شرکت‌هایی که برای استفاده از این پلاستیک‌ها اقدام کرده کارخانه شیر پگاه است این مواد را برای آزمایش به وزارت بهداشت فرستادیم تا تاثیر آنها بر سلامتی مردم صحت‌سنجی شود که خوشبختانه نتایج مثبت بود. وی خاطرنشان کرد: علیرغم آنکه باید طی سه سال استفاده از این پلاستیک‌ها سراسری شود طبق گزارش‌هایی که در دست داریم 70 درصد آن در سال اول انجام خواهد شد. نیازی به تصویب قانون برای استفاده از پلاستیک‌های تجزیه‌پذیر نیست وی با بیان اینکه نیازی به تصویب قانون یا لایحه‌ای برای جایگزینی پلاستیک‌های زیست تخریب پذیر به جای پلاستیک‌های تجزیه ناپذیر نیست افزود: کارگروه ملی پسماند به اندازه‌ای قدرت اجرایی دارد که هر چیزی که در این زمینه احتیاج به تصویب داشته باشد را مصوب کرده و به سازمان‌ها ابلاغ کند که در این زمینه نیز کارگروه ملی پسماند تمام اقدامات لازم را برای تعیین ضوابط انجام داده است. منبع : پینا

[h=4]چرا تحقيقات در ايران به حفاظت منتهي نمي‌شود؟ * محمدصادق فرهادي نيا - آرش قدوسي [/h] چندي پيش حين سفر با دوستي که زماني مدير لايق و شايسته يکي از مناطق حفاظت شده ايران بود، صحبت از مقاله اي شد که در يکي از ژورنال‌هاي علمي معتبر به چاپ رسيده‌است. اين مقاله نتيجه يک پايان نامه تحصيلات تکميلي در همان منطقه و دقيقا در زمان حضور ايشان بود. اين پژوهش در منطقه مزبور بسيار اهميت داشت و ايشان با علاقه فراوان از محتويات مقاله و نتايج آن مي پرسيدند. عجب آنکه هيچگاه نويسندگان، حتي به خود زحمت نداده بودند که مقاله را براي ايشان و ساير همکارانشان ارسال نمايند. هرچند که ارسال نسخه انگليسي آن هم نمي‌توانست راهگشا باشد، زيرا اکثريت محيط‌بانان و مسئولان مناطق فرصت چنداني براي آموختن زبان انگليسي نداشته اند که بتوانند از منابع اصلي استفاده نمايند. اخيرا رياست سازمان محيط زيست اعلام نمود که 800 مطالعه و پژوهش در سازمان انجام گرفته که همگي در کتابخانه ها خاک مي خورند. به عبارت ديگر، اگر هريک به طور ميانگين 15 ميليون تومان براي سازمان هزينه داشته اند، در مجموع حداقل حدود 12 ميليارد تومان در سالهاي اخير براي مطالعات محيط زيستي در کشور خرج شده است. البته برخي طرح ها و مطالعات ممکن است بيش از 100 ميليون تومان هم بودجه داشته باشند که اين هزينه کل را افزايش مي دهد. علاوه بر اين، سالانه ده ها – اگر نگوييم صدها- پايان نامه تحصيلات تکميلي در کشور با موضوعات مرتبط با منابع طبيعي به پايان مي رسد که هدف نهايي اکثر اين تحقيقات کمک به مديريت و حفاظت از محيط زيست عنوان شده است. ولي پرسش اينجاست که ارزش افزوده اين مطالعات براي «حفاظت» (Conservation) چقدر بوده است؟ قطعا بهره برداري از هر مطالعه اي دو سو دارد، يک سو مطالعه کننده و سوي ديگر بهره بردار/مدير که اين نوشتار به آسيب شناسي بخش نخست اين رابطه مي‌پردازد، با هدف آن که بتواند زمينه اي را براي بحث‌هاي آتي و تلفيق بيشتر ديدگاه هاي حفاظتي در مطالعات تنوع زيستي در ايران فراهم نمايد. پرده نخست: چه کسي مسئول حفاظت از تنوع زيستي است؟ قطعا که همه مي دانيم متولي اصلي و قانوني حفاظت از تنوع زيستي در ايران سازمان حفاظت محيط زيست است. ولي آيا سايرين نبايد (يا نمي توانند) نقشي براي حفاظت ايفا نمايند؟ آيا محققان تنها وظيفه پژوهش را برعهده دارند و حفاظت فقط با سازمان محيط زيست است؟ البته که هميشه پژوهش، کاري زيبا، شيک و معمولاً بدون انتقاد است در حالي‌که اجرا، تصميم‌گيري، لابي کردن، مديريت و در يک کلام «حفاظت»، سخت و دشوار، نيازمند منابع مالي گسترده، پر انتقاد، معمولاً ديربازده و در عين حال گاه با دستاوردهاي نه‌چندان راضي کننده است. همين امر شايد باعث شود که محققان و دانشجويان ايراني کمتر به سراغ حفاظت بروند، چون در يک کلام، نسبت به انرژي‌اي که براي آن بايد صرف نمود، برايشان نمي ارزد! پرده دوم: هدف چيست؟ هدف نهايي کدام است؟ مشکل ديگري که امروزه در ميان محققين به چشم مي خورد، تعويض جايگاه دو واژه و کارکرد است: «هدف» Objective و «هدف نهايي» Goal. گاهي فراموش مي شود که هدف نهايي اکثر مطالعات محيط زيستي، «مطالعه» نيست، بلکه «حفاظت» است. ما کمتر مي آموزيم که «هدف نهايي» بيشتر مطالعات/طرحها يا پايان نامه ها «حل نمودن يک مشکل» از ميان انبوه مشکلاتي است که محيط زيست با آن روبروست. از همين رو است که در يکي از مهمترين بخش هايي که ژورنال هاي معتبر دنيا براي پذيرفتن يک مقاله روي آن حساسيت ويژه اي دارند، مقالاتي که در ايران نوشته مي‌شوند چندان اهميت درخور خود را نمي يابد زيرا نگاهي کاربردي را از ابتدا در اهداف نهايي خود در نظر نمي گيرند. تمامي ژورنالها همواره به دنبال آن هستند که محققين از وراي مطالعات، بررسي هاي ميداني و آزمون هاي آماري خود قصد پاسخ دادن به چه معضلي را داشته اند و به عبارت ديگر، از خود مي پرسند که همه اين مطالعات، غير از اضافه کردن به دانش ما چه دردي از طبيعت را دوا مي کند؟! اين درحاليست که در اکثر مقالات ما در ايران به ذکر اين مضامين کليشه اي بسنده مي کنيم که «براساس يافته هاي ما، اين گونه/منطقه از اهميت زيادي برخوردار است و سازمان حفاظت محيط زيست بايد از آنها حفاظت کند، درغير اين صورت بقاي آنها با مشکل جدي روبرو خواهد بود». به نظر نمي رسد که امروزه کسي در داخل يا بيرون سازمان محيط زيست نسبت به اهميت و لزوم حفظ گونه ها/مناطق واقف نباشد که بخواهيم براي تکرار اين واقعيت، ميليونها تومان و ميزان زيادي نفر/ساعت تلاش هزينه کنيم. پرسش آنجاست که با خيل عظيم مشکلات، کمبودها و موانع، چطور مي توان بقاي بلندمدت اين ذخاير را تضمين نمود. مثال خوبي که در اين زمينه وجود دارد، مقاله اي است که در سال 2007 در ژورنال Biological Conservation درباره تأثير «اِل نينو» بر جمعيت پنگوئن ها منتشر شده1، بخوبي مي توان دريافت که براساس چنين ديدگاه حفاظت محوري، چگونه مي توان راهکارهاي منطقي براي پديده اي جهاني که کمتر دراختيار مديران حفاظت‌گر است، ارائه داد. با پيشرفت علوم آماري و ورود نرم افزارهاي آماري متعدد در زمينه علوم طبيعي، اکثر مطالعات صورت گرفته در عرصه تنوع زيستي، از توصيفي به کمي بودن درحال گذار هستند که البته يک پيشرفت قابل توجه محسوب مي شود، به طوري که کاربرد انواع روشهاي آماري يکي از نقاط قوت مقالات علمي به شمار مي رود. دانشمندان همواره به دنبال «معني دار بودن آماري» پديده ها براي کشف واقعيت‌هاي جديد هستند، ولي امروزه در بسياري از کشورها محققان اين معني دار بودن آماري را اصل مي دانند، حال آنکه اگر به دنبال حفاظت از حيات وحش هستيم، بايد به «معني دار بودن بيولوژيک» هم همپاي «معني دار بودن آماري» توجه کنيم. اگر وقايعي را کشف کنيم که در طبيعت غيرمنطقي باشند، چگونه مي توان کمک به ساز و کارها و اکوسيستم‌هايي نمايد که بستر کشف اين حقايق علمي بوده اند؟! آمار نيز مي تواند چون شمشيري دو لبه به کشف حقايق علمي و يا سردرگمي بيشتر محققين بيانجامد که استفاده صحيح از اين وسيله تنها با روشن بودن هدف نهايي امکانپذير است. پرده سوم: آيا مي توان روشهاي علمي موجود را براي حفظ محيط زيست بکار برد؟ يکي از بازخوردهاي اکثر کارشناسان و دانشجويان ايراني پس از هر کلاس يا کارگاه آموزشي «غير قابل اجرا بودن روشهاي علمي آموزش داده شده در شرايط محيطي ايران» مي باشد. عقيده رايج آنست که روشهاي ارائه شده توسط اساتيد، در شرايط ايران، قابل اعمال نيستند زيرا طبيعت ما در «شرايط خاصي» است که اين شيوه ها را برنمي تابد. پيش از هرچيز بايد گفت که روشهاي علمي موجود در دنيا آنقدر عجيب نيستند که فقط خاص کشورهاي ديگر باشد، بلکه خيلي اوقات اگر فرضيات و نيازمندي هاي آنها به خوبي پيش از اجراي آنها مطالعه شوند، مي توان به خوبي آنها را براي مقاصد مختلف بکار گرفت. روشهاي برآورد جمعيت گونه هاي مختلف حيات وحش را بايد از مهمترين اين موضوعات دانست که امروزه مقالات و گزارشهاي علمي فراواني براي آنها منتشر مي شود. در ايران نيز در سالهاي اخير اين روشها به خصوص در مقاطع تحصيلات تکميلي به دانشجويان آموزش داده مي شود. با اين حال، اين روشها به ندرت در کشور مورداستفاده قرار گرفته اند. يکي از مشکلات استفاده از اين روشها در ايران، تراکم پايين گونه ها در مناطق مختلف ايران (به دليل شکار بي رويه يا توليد پايين زيستگاه ها) است. به طوري که براي روشي مانند «نمونه برداري فاصله اي (Distance Sampling) با استفاده از ترانسکت» در منابع مختلف گاهي حداقل 60 مشاهده موردنياز است تا نتيجه دقيق و صحيحي ارائه دهد که چنين حجم نمونه اي در بيشتر مناطق ايران دور از دسترس و غير محتمل است. از اين رو، نتايج چنين بررسي هايي در ايران در برخي موارد داراي انحراف معيار و حدود اطمينان بزرگي است، به طوري که نمي توان از آنها براي ارزيابي روند جمعيت يک گونه در يک منطقه در سالهاي مختلف استفاده نمود. به عنوان مثال اگر جمعيت آهو در سال نخست (500±) 1200، در سال دوم (400±) 1000 و در سال سوم (400±) 800 بدست آيد، نمي توان گفت که جمعيت کاهش يافته است، بلکه ممکن است در تمامي اين سالها جمعيت ثابت و بدون تغيير بوده باشد. حال آنکه مديران بيشتر علاقمند به کسب اطلاع از افزايش/کاهش جمعيتها هستند. زماني اين مشکل در هندوستان نيز وجود داشت که براي برآورد جمعيت علفخواران و گوشتخواران با مشکلات متعدد روبرو بودند، ولي به جاي کنارگذاشتن آنها، درجهت کاليبره نمودن آنها براساس شرايط خود برآمدند، به طوري که هندوستان امروزه شايد قطب اصلي بکارگيري بسياري از چنين روشهاي علمي در آسيا و حتي دنيا باشد. مناطق خشک و کوهستاني از اکوسيستمهايي هستند که کمتر موردتوجه بوده اند و در واقع کم توجهي به اکوسيستم هاي خشک و کوهستاني به دليل عدم حضور محققين نظريه پرداز (عموما غربي) در اينگونه کشورها بوده است. اگر روش يا رويکردي از نمونه هاي کلاسيک بوم شناسي حيات وحش (در صورت اجراي صحيح و تکرار آن) به جواب قابل قبولي نيانجاميد، قطعا شرايط محيطي ايجاب مي کند که در فرضيات اوليه روش ها بازبيني صورت پذيرد و ازهمين رو اين وظيفه ما (فعالان حيات وحش، اعم از اساتيد، محققين و دانشجويان) است که روشهاي مختلف را بتوانيم براي چنين مناطقي سازگار نماييم. چاره کار سازگاري با روشهاي علمي نه اجتناب از آنها مي باشد و در اين مسير بايد با دستاوردهاي علمي مناسب، اعتماد مديران جلب شده تا از بکارگيري آنها حمايت نمايند. پرده چهارم: حلقه مفقوده آموزش محققان چيست؟ امروزه بيش از 30 مرکز دانشگاهي در سراسر کشور به آموزش رشته محيط زيست و بيش از همين تعداد دانشگاه به تربيت دانشجويان زيست شناسي در مقاطع مختلف مشغول هستند که براي اخذ مدرک کارشناسي خود بايد حداقل 140 واحد دانشگاهي را بگذارنند. به نظر مي رسد که اکثر دانشجويان محيط زيست، «پيوستگي و ارتباط متقابل» واحدهاي در ظاهر مستقل و متعددي را که مي خوانند، به خوبي درنمي يابند و همين باعث مي شود که به عنوان مثال کاربرد واحدهاي پراهميتي مانند هواشناسي و اقليم شناسي را علاقمندان به حيات وحش کمتر دقت کنند، زيرا تنها واحدهاي مرتبط با حيات وحش براي علاقمندان به اين رشته مهم انگاشته مي شود. يا واحد بسيار حائز اهميتي مانند مرتع داري که امروزه يکي از چالشهاي اصلي مناطق حفاظت شده و نشده مي باشد، کمترين اهميت را درميان دانشجويان محيط زيست مي يابد و آنرا واحدي «اضافه و سربار» از سوي گروه بيابان‌زدايي براي دانشجويان محيط زيست مي دانند که بايد به نحوي آنرا پاس کرد. يکي از تفاوتهاي اصلي رشته پزشکي با رشته هاي منابع طبيعي، فلاش‌بک زدن مکرر اساتيد پزشکي سرکلاسهاي مختلف به واحدهاي مختلف است، به طوري که دانشجويان همواره مجبور به «نگاه جامع نگر و سيستمي» به بدن و تلاش براي حل مشکلات آن «درقالب يک سيستم» مي باشند. واحدهاي متعدد و متنوع رشته محيط زيست خطوط موازي نبوده بلکه همه در يک نقطه با هم تلاقي مي يابند که آن يک درس 4-3 واحدي به نام «اکولوژي» مي باشد که خوشبختانه به لطف ترجمه ها و تأليفات استاد گرانقدر آقاي «وهاب زاده»، مجموعه اي از بهترين منابع علمي در اين زمينه دردسترس دانشجويان و محققين است. به طوري که يکي از آخرين ترجمه هاي ايشان با نام «اکولوژي» اثر «کربس» را شايد بايد کتاب مقدس محيط زيستي ها دانست، کتابي که هيچگاه تاريخ مصرف آن تمام نمي‌شود. محيط زيست يک رشته چند بعدي يا «Multi-disciplinary» است و درک محور مشترک اصلي ميان تمامي ابعاد مختلف تأثير به سزايي براي يافتن راهکارهاي مناسب و چندبعدي آن دارد. به قول آقاي وهاب زاده، «ما مفهوم محوري اکوسيستم و يکپارچگي فرم و عملکرد آنرا به شيوه ي درخور به فرزندانمان آموزش نداه ايم و نمي دهيم. توجه ما در بسياري از موارد بيشتر به تکنيکها و نرم افزارهاي اندازه گيري يک پارامتر خاص به مراتب بيشتر از تفهيم دقيق مباني بوم شناسي است. دانشجويان ما با انديشه هاي بوم شناسان بزرگ جهان و اصول وحدت بخش بوم شناسي، به حيث يک پيکره ي معرفتي واحد و همبسته، آشنايي مقدماتي نيز ندارند چه رسد به اينکه کاملا بر آن مسلط باشند ... و اين خود آنان را در جهت تبديل شدن به يک افزارمند بوم شناختي، بجاي بار آمدن به عنوان يک بوم شناس، سوق مي دهد و علاقمندشان مي کند که هرچه زودتر به يک تکنيک يا ابزار خاص تسلط پيدا کنند بدون آنکه از اهميت و جايگاه آن در مجموعه نظامي که سوژه مورد نظر آنها فقط جز کوچکي از آن است اطلاعي داشته باشند.» علاوه بر اين، دانشجويان رشته هاي منابع طبيعي و زيست شناسي در طول دوران تحصيل خود – گاه تا دوره دکترا – در ايران کمتر واحد آموزشي در زمينه «حفاظت» دريافت کرده و اين مقوله بسيار حياتي در کشور (در حال توسعه) مان در اکثر مواقع با راهکار هاي عملي و کاراي افراد تحصيلکرده در اين زمينه نيز توأم نمي شود. متاسفانه تعداد زيادي از محققين و دانشجويان در ايران با وجود داشتن اهدافي متعالي در زمينه حفاظت، تنها به انجام تحقيقي در زمينه مفاهيم ابتدايي بسنده کرده و حلقه مفقوده تاثير جوامع انساني بر حيات وحش و زيستگاه ها و وابستگي اين جوامع به چنين منابعي را در نظر نمي گيرند. امروزه در اکثر دانشگاه هاي دنيا رشته «علوم (و يا زيست شناسي) حفاظت» در مقاطع تحصيلات تکميلي جزو رشته هاي منابع طبيعي و زيست شناسي است، که دانشجويان با مرتبط کردن علوم پايه و مطالعات اقتصادي-اجتماعي راه حل هايي پايدار در حفاظت مي آموزند. متاسفانه با وجود مشکلات عديده محيط زيستي در کشور، نه تنها دانشجويان با مفاهيم عميق بوم شناسي در دوران تحصيل عجين نشده، بلکه با راهکار هاي رايج در دنيا در شناسايي و مقابله با خطرات روز افزون انقراض نيز آشنا نشده و تصميم گيري هاي حياتي در زمينه نجات گونه ها و زيستگاه ها تنها به عهده مديراني است که توسط جامعه آکادميک به صورت علمي تغذيه نمي شوند. پرده پنجم: پايان يک تحقيق پايان کار محقق نيست! همانطور که در مقدمه مثالي در اين باره زده شد، دفاع از پايان نامه يا انتشار يک مقاله، نقطه پايان کار ما نيست، بلکه سرآغاز تلاشها خواهد بود براي به کرسي نشاندن و حفظ آن چيزي که قطعا خود محقق جدي ترين علاقمند به آن موضوع مي باشد، همان علاقه اي که سبب شده شبها و روزها سختي را در طبيعت براي جمع آوري اطلاعات تحمل نمايد. به عنوان يک دانشجو و/يا محقق، اين تعهد را در خود ايجاد کنيم که در پايان کار، يک نسخه از يافته ها از قبيل پايان نامه، گزارش يا مقاله را در اختيار الف) اداره کل حفاظت محيط زيست استان مربوطه، ب) اداره حفاظت محيط زيست شهرستان مربوطه و ج) پاسگاه (هاي) محيط باني قرار دهند. البته پر واضح است که ارسال مقالات انگليسي راهگشا نخواهد بود و ترجمه آنها به فارسي پيش از ارسال ضروري است. گاهي اوقات شايد ما از تسهيم نتايج مطالعه خود با کارشناسان و محيط بانان اجتناب کنيم و درخوشبينانه ترين حالت، آنرا به بعد از انتشار مقاله خود موکول نماييم. در صورتي که چنين پروسه اي در خوشبينانه ترين حالت بيش از يک سال به طول مي انجامد، در حالي که شايد الان مشکلي در آن منطقه باشد که نتايج مطالعه ما بتواند راهگشا باشد. درعين حال، بخش عمده پايان نامه ها و مطالعات به انتشار مقاله اي منتج نمي شود که بتوان آنرا به اشتراک گذاشت. در واقع شايد بهتر باشد گفته شود که بيش از سازمان محيط زيست، اين محققين هستند که نياز دارند نتايج مطالعاتشان بکار گرفته شود، زيرا در غير اين صورت ممکن است زماني که مقاله شان منتشر شود، شرايط منطقه تحت مطالعه آنها کاملاً تغيير کرده باشد و مقاله منتشرشده آنها امروزه از مفاهيمي صحبت کند که در زماني نه چندان دور وجود داشته اند، ولي امروزه بيشتر مفاهيمي مجازي مي نمايند. به علاوه، عدم انتشار نتايج تحقيقات، ساير محققين را از انجام پژوهش هاي تکراري باز نمي دارد و به جاي ايجاد يک سير تکاملي علمي به تلاش هايي موازي و کم بازده بدل مي گردد. شايان ذکر است، کمبود نشريات علمي (و يا غير علمي) فارسي در زمينه حفاظت و حيات وحش باعث شده است که اکثر طرح هاي تحقيقاتي و پاياننامه هاي دانشجويي بدون اينکه براي مخاطبان خود يا دست اندر کاران حفاظت در کشور، راهکاري داشته باشند، در کتابخانه هاي سازمان محيط زيست و يا دانشگاه ها خاک بخورند. ضمنا به دليل دشواري هاي خاص انتشار در ژورنال هاي علمي (مشکلات چاپ مقالات به زبان انگليسي و فرآيند طولاني بازبيني مقالات) و عدم وجود مجله اي تخصصي در اين زمينه به فارسي، اکثر دانشجويان منابع طبيعي و حيات وحشهرگز فرصت اين را نمي يابند تا با نحوه به اشتراک گذاشتن بافته هايشان را با مجامع علمي بين المللي آشنا شوند. و پرده آخر: مربع حفاظت در ايران در اين ميان، سازمانهاي مختلف در سرتاسر دنيا تلاش مي کنند تا در قالب چارچوبي با نام «مربع حفاظت»2 حرکت نمايند که شامل مراحل زير است: 1. تحقيق و پژوهش براي درک مشکل و مواجهه با ابعاد آن 2. آموزش براي باز نمودن ابعاد مختلف اين مشکل 3. درگير نمودن جوامع (محلي) براي تضمين مشارکت و پذيرش آنها 4. اجراي راه حلهاي بلندمدت. در واقع اکثر محققين در ايران تنها تا گام نخست جلو آمده، حال آنکه مجريان حفاظت در پله چهارم هستند و همين عدم طي نمودن گام هاي دوم و سوم از سوي محققين و شکل نگرفتن اين ارتباط حرفه اي يکي از دلايل ريشه اي است که باعث شده مطالعات در ايران به سمت و سوي حفاظت کمتر پيش رود. طي يک دهه گذشته در عصر نوين حيات سازمانهاي غيردولتي زيست محيطي «حرفه اي»، گروه هايي تلاش داشته اند تا خوانهاي مياني را طي نموده و پس از انجام مطالعات و پژوهشهاي درخور و مناسب، به سمت آموزش جوامع محلي و درگير نمودن آنها حرکت نمايند. درعين حال آنها فعاليتهاي گسترده اي در جهت ارائه دستاوردها و نتايج پژوهش هاي خود به کارشناسان و محيط بانان که مجريان حفاظت هستند، انجام داده اند و حتي در مواردي اقدام به انتشار در مجامع بين المللي نموده و تلاش نموده اند تا در کنار سازمان حفاظت محيط زيست، «حفاظت» را از مهمترين اهداف سازماني خود ببينند و تلاش نمايند براساس علايق، حضوري مستمرتر از يک دانشجو براي حفظ گونه ها/ مناطق مختلف داشته باشند. اين همان مسيري است که بيش از بيست سال است اکثر مراکز تحقيقاتي و حفاظتي دنيا به آن روي آورده اند و اگر ما هم در ايران همچنان علاقمند به اثربخشي نتايج مطالعات خود هستيم، چاره اي جز حرکت در اين چارچوب منطقي نداريم. نياز است، دانشگاه ها با سوق دادن تحقيقاتشان به سمت حفاظت، با آموزش نسل آينده، مديراني کارآمد را پرورش دهتد که بتوانند با بکارگيري روش هاي علمي و پشتوانه پژوهشي موجود در کشور راهکار هاي صحيح را انتخاب نمايند. بدين منظور و با توجه به نرخ خطرناک انقراض ها، لزوم توجه و حضور دانشگاه ها در تحقيقات کاربردي و حفاظتي، بيش از پيش ضروري مي نمايد. ما همواره بايد بخاطر داشته باشيم که مطالعه مي کنيم براي يافتن راهکارهايي براي حفاظت مؤثرتر، زيرا «هدف نهايي زندگي نه علم، بلکه عمل است». تشکر و قدرداني در پايان از آقايان عبدالحسين وهاب زاده، رجبعلي کارگر، مرتضي اسلامي دهکردي و احسان محمدي مقانکي بابت خواندن مقاله و ارائه نقطه نظرات ارزشمند خود تشکر و قدرداني مي گردد. پی نوشت: 1- Modelling the effect of El Nino on the persistence of small populations: The Galapagos penguin as a case study, Biological Conservation 137 (2007) 138-148. 2- [Hidden Content] * این مقاله در شماره 16 «یوزنامه» (خبرنامه داخلی انجمن یوزپلنگ ایرانی) منتشر شده است. محمد صادق فرهادی نیا، کارشناس حیات وحش، انجمن یوزپلنگ ایرانی آرش قدوسی، کارشناس حیات وحش – انجمن طرح سرزمین

پلاسما، يكي از جديدترين روش هاي دفع پسماند هاي جامد ومايع 1- پيش گفتار معضل دفع زباله يکي از مشکلات قرن حاضر است. هرچند اجزاء زباله ارزشمند تلقي مي شود و زباله طلاي کثيف نام گرفته است ولي جهت خلاصي از اين معضل جوامع را به راهکارهاي مختلف واداشته است. يکي از پيشرفته ترين و پرهزينه ترين روش ها روش پلاسما است. اين روش براي همه نوع پسماند مخصوصاً براي پسماندهاي ويژه نظير زباله هاي بيمارستاني بکار برده مي شود. 2- پلاسما چيست؟ پلاسما گاز ساده اي است که دستگاه تبديل کننده (converter) آن را يونيزه مي کند سپس آن يک هادي الکتريکي موثر ويک ماده نوراني مثل قوس الکتريکي توليد مي کند که منبع انرژي زيادي است که به مواد پسماندها به عنوان انرژي پرتاوي منتقل مي شود. قوس در توده پلاسما در داخل راکتور مي تواند تا 30000 درجه فارنهايت (سه برابر حرارت سطح خورشيد) بالا رود. وقتي مواد پسماند در داخل راکتور در معرض انرژي شديد انتقالي قرار مي گيرد تهييج باندهاي مولکولي پسماندها بسيار زياد مي شود به نحوي که مولکول هاي مواد پسماندها شکسته شده وبه عناصر يا اتم هاي تشکيل دهنده تبديل مي شوند. جذب اين انرژي بوسيله مواد پسماندها است که باعث تجزيه پسمانها و فروپاشي مولکول هاي پسماند مي شود. دستگاه تبديل کننده پلاسما بوسيله کامپيوتر کنترل مي شود و به آساني قابل استفاده است و در فشار نرمال جو خيلي ايمن و کامل عمل مي کند. 3- سيستم چگونه کار مي کند؟ دستگاه تبديل کننده پلاسما شامل بخش هاي زير است: - سيستم خوراک دهنده - راکتور پلاسما - جلا دادن گاز (تصفيه گاز) - مرکز کنترل کامپيوتري - سيستم برق رساني 3-1- سيستم خوراک دهنده خوراک دادن به سيستم مي تواند به صورت جامد، مايع و گاز باشد و يا بطور همزمان مخلوطي از شکل هاي فوق به هر نسبت مي تواند باشد. پسماندهاي جامد بسته به ترکيبشان مي تواند پمپ شود با دستگاه ماپيچ تغذيه شود ويا با فشار به داخل راکتور وارد شود. دستگاه خرد کن در جلو دستگاه تغذيه مي تواند مفيد باشد تا سايز را کاهش دهد يا قبل از تغذيه جداسازي شود. پسماندهاي مايع، شامل لجن، مي تواند بطور مستقيم به داخل دستگاه تبديل کننده پلاسما از ميان ديوار راکتور پلاسما از طريق يک افشانک (nozzle) مخصوص پمپ شود. يک دستگاه تغذيه کننده مايع طوري طراحي مي شود که با جامدات ورودي احتمالي نيز سازگاري داشته باشد. همچنين مواد گازي شکل ممکن است از طريق يک افشانک (nozzle) طراحي شده به داخل راکتور پلاسما منتقل شود. 3-2- راکتور پلاسما راکتور پلاسما يک ظرف دو قسمتي استوانه اي شکل است که از فولاد ضد زنگ (stainless steel) ساخته شده و يک دريچه در سقف دارد که در ميان آن مشعل پلاسما قرار داده شده است. راکتور با ايزولاسيون و مواد سخت که باعث حد اکثر مقاومت در برابر انرژي داخلي شود وفولاد ضد زنگ مخزن را از گرماي شديد داخل راکتور حفظ کند پوشش داده مي شود. راکتور پلاسما با دستگاههاي نظارتي (شامل دوربين فيلمبرداري به نحوي که اپراتور بتواند بطور واقعي تصاوير داخل راکتور را ببيند تا به عمل اپراتور دستگاه تبديل کننده پلاسما کمک کند) و دريچه هائي براي وارد کردن مواد اوليه ويک دريچه خروجي براي حذف مواد ذوب شده اضافي، تجهيز شده است. راکتور هاي کوچک تر طوري طراحي مي شوند که مواد ذوب شده را هر چند يک بار از طريق کج کردن بطور اتوماتيک در زمان بهره برداري طراحي مي شوند. سيستم هاي ساخته شده اخير طوري طراحي شده اند که بهره برداري مواد ذوب شده بطور مداوم و بدون قطع عمليات سيستم با تنظيم سطح مواد ذوب شده در راکتور پلاسما قابل انجام است. اين سيستم بهره برداري ذوب مي تواند با دستگاه هاي مبدل پلاسما (در سايزهاي مختلف) انجام شود. راکتورهاي پلاسما بطورويژه طراحي شده اند تا مواد اوليه طوري در راکتور قرارگيرد که ابتدا از ميدان انرژي پلاسما عبور کند و جداسازي کامل مولکولي انجام شود و سپس به بخش خروجي راکتور برسد. بعلاوه راکتور پلاسما در فشار منفي کم پايه گذاري شده است به نحوي که هيچ گازي به محيط تخليه نمي شود. سيستم هاي مشعل پلاسما دستگاهي است که چندين سال است در صنايع متالورژي به منظورهاي مختلف استفاده مي شود. در نگهداري سيستم مبدل پلاسما مهمترين جنبه آن نياز به تعويض الکترودها هست که تقريبا هر300 تا500 ساعت کار بايد تعويض شوند. تعويض الکترود ظرف 30 دقيقه قابل انجام است بنابراين در حداقل زمان تعطيلي سيستم اين کار انجام مي شود. سيستم مبدل پلاسما همچنين به يک مشعل مجهز شده است که اجازه مي دهد به اپراتور مشعل را در نقاط مختلف راکتورپلاسما هدف گيري کند. اين سيستم به اپراتور اجازه مي دهد که مواد اوليه را با سرعت و راندمان مناسب به محض ورودشان به داخل راکتورتصفيه کند و از جامد شدن مواد مذاب بر ديواره هاي رکتور اجتناب شود.

سلام دوستان عزیز دانلود هندبوک انرژیهای تجدید پذیر امیدوارم به درد دوستان عزیز بخوره موفق باشیم Bent Sorensen, Paul Breeze, Truman Storvick, Shang-Tian Yangand oth., "Renewable Energy Focus Handbook" Academic Press | 2009 | ISBN: 0123747058 | 528 pages | PDF | 25,1 MB Download uploading.com filesonic.com

آلودگی محیط زیست آلودگی محیط زیست از منابع گوناگون صورت می‌گیرد. با پیشرفت تمدن بشری و توسعه فن‌آوری و ازدیاد روز افزون جمعیت ، در حال حاضر دنیا با مشکلی به نام آلودگی در هوا و زمین روبرو شده است که زندگی ساکنان کره زمین را تهدید می‌کند. بطوری که در هر کشور حفاظت محیط زیست مورد توجه جدی دولتمردان است. امروزه وضعیت زیست محیطی به گونه‌ای شده است که مردم یک شهر یا حتی یک کشور از آثار آلودگی در شهر یا کشور دیگر در امان نیستند. برفی که در نروژ می‌بارد مواد آلاینده‌ای به همراه دارد که منشا آن از انگلستان و آلمان است. یا باران اسیدی در کانادا نتیجه مواد آلاینده‌ای است که منشا آنها از ایالات متحده است. در آتن گاهی مجبور می‌شوند به علت آلودگی شدید هوا کارخانجات را تعطیل و رفت و آمد اتومبیلها را محدود کنند. شهرهای دیگر دنیا مانند مکزیکوسیتی ، رم و تهران نیز با مشکل آلودگی هوا دست به گریبانند. آلودگی دریاها ، رودخانه‌ها ، دریاچه‌ها و اقیانوسها و جنگلهای نیز نیز موضوع بحث جدی می‌باشند. آلودگی محیط زیست و لایه ازن یکی از مسائلی که در سالهای اخیر باعث نگرانی دانشمندان شده ، مسئله تهی شدن لایه ازن و ایجاد حفره در این لایه در قطب جنوب است. لایه اوزون در فاصله 16 تا 48 کیلومتری از سطح زمین قرار گرفته و کره زمین را در برابر تابش فرابنفش نور خورشید محافظت می‌کند. هر گاه از مقدار لایه ازن ، 10 درصد کم شود، مقدار تابشی که به سطح زمین می‌رسد تا 20 درصد افزایش می‌یابد. تابش فرابنفش موجب بروز سرطان پوست در انسان می‌شود و به گیاهان صدمه می‌زند. مولکولهای کلروفلوئورکربنها (CFCها) در از بین بردن لایه ازن موثرند. از این ترکیبات بطور گسترده در دستگاههای سرد کننده و در افشانه‌ها (اسپری‌ها) استفاده می‌شود. این مولکولها به علت پایداری آنها به استراتوسفر راه می‌یابند و در آنجا بر اثر تابش خورشید پیوند C-Cl شکسته می‌شود. اتم کلر حاصل به مولکول ازن حمله می‌کند و مولکول CLO را می‌دهد. این مولکول بنوبه خود با اکسیژن ترکیب شده ، مولکول O2 و اتم Cl آزاد می‌شود که مجددا در چرخه تخریب اوزون شرکت می‌کند. از این روست، در عهدنامه سال 1978 مونترال قرار این شده که از مصرف کلروفلوئوروکربنها به تدریج کاسته شود و مواد دیگری به عنوان جانشین برای آنها یافت شود و یافتن چنین ترکیباتی بطور مسلم کار شیمیدانان است. آلودگی هوا و مه دود فتوشیمیایی بسیاری از مناطق شهری با پدیده آلودگی هوا روبه‌رو هستند که در جریان آن ، سطوح نسبتا بالایی از ازن در سطح زمین که جزء نامطلوبی از هوا در ارتفاعات کم است، در نتجه واکنش نور القایی آلاینده‌ها تولید می‌شود. این پدیده را مه دود نور شیمیایی می‌نامند و گاهی از آن به عنوان "لایه ازن در مکانی نادرست" از نظر تشابه آن با مسئله تهی شدن ازن استراسفر یاد می‌کنند. فرآیند تشکیل مه دود در واقع شامل صدها واکنش مختلف است که دهها ماده شیمیایی را دربرمی‌گیرد و بطور همزمان رخ می‌دهند. در واقع ، هوای شهرها را به "واکنشگاههای شیمیایی عظیم" تشبیه کرده‌اند. پدیده مه دود شیمیایی ، نخستین بار در دهه 1940 در لوس آنجلس مشاهده شد و از آن زمان ، عموما به این شهر بستگی داده شده است. اما در دهه‌های اخیر با کنترل آلودگی هوا مسئله مه دود در شهر لوس آنجلس بطور نسبی تخفیف پیدا کرده است. از نظر کمی ، اکثر کشورها و همچنین سازمان جهانی بهداشت (WHO) ، حدی را برای حداکثر غلظت مجاز اوزون در هوا در نظر گرفته‌اند که در حدود 100ppb (میانگین غلظتها در طول زمان یک ساعت) است. اوزون در هوای پاکیزه تنها به چند در صد این مقدار می‌رسد. واکنش دهنده‌های اصلی اولیه در یک پدیده مه دود نور شیمیایی ، اسید نیتریک ، NO و هیدروکربنهای سوخته نشده هستند که از موتورهای احتراقی درون سوز به عنوان آلاینده در هوا منتشر می‌شوند. جزء مهم دیگر در تشکیل مه دود ، نور خورشید است. باران اسیدی یکی از جدی‌ترین مشکلات زیست محیطی که امروزه بسیاری از مناطق دنیا با آن روبه‌رو هستند، باران اسیدی است. این واژه انواع پدیده‌ها ، از جمله مه اسیدی و برف اسیدی که تمام آنها با نزول مقدار قابل ملاحظه اسید از آسمان مطابقت دارد را می‌پوشاند. باران اسیدی دارای انواع نتایج زیان‌بار بوم شناختی است وجود اسید در هوا نیز احتمالا بر روی سلامتی انسان اثر دارد. پدیده باران اسیدی در سالهای آخر دهه 1800 در بریتانیا کشف شد، اما پس از آن تا دهه 1960 به دست فراموشی سپرده شد. باران اسیدی به نزولات جوی که قدرت اسیدی آن بطور قابل توجهی بیش از باران طبیعی (یعنی آلوده نشده)، که خود به علت حل شدن دی‌اکسید کربن هوا در آن و تشکیل اسید کربونیک بطور ملایم اسیدی است، باشد، اطلاق می‌شود. (CO2 (g) + H2O (aq) ↔ H2CO3(aq از تفکیک جزئی H2CO3 پروتون آزاد می‌شود و PH سیستم را کم می‌کند.از اینرو PH باران طبیعی که آلوده نشده، از این منبع بخصوص حدود 5.6 است. تنها بارانی که قدرت اسیدی آن به مقدار قابل ملاحظه‌ای بیشتر از این باشد، یعنی PH آن کمتر از 5 باشد، باران اسیدی تلقی می‌شود. دو اسید عمده در باران اسیدی ، HNO3 و H2SO4 است. بطور کلی ، محل نزول باران اسیدی در مسیر باد دورتر از منبع آلاینده‌های نوع اول ، یعنی SO2 و نیتروژن اکسیدها است. باران اسیدی به هنگام حمل توده هوایی که آلاینده‌های نوع اول را دربردارند، بوجود می‌آیند. از اینرو باران اسیدی یک مشکل آلودگی است که به علت حمل دور برد آلاینده‌های هوا ، حدود و مرز جغرافیایی نمی‌شناسد. مواد شیمیایی آلی سمی واژه مواد شیمیایی سنتزی از طرف رسانه‌های گروهی برای توصیف اجسامی بکار می‌رود که عموما در طبیعت یافت نمی‌شوند. ولی توسط شیمیدانان از اجسام ساده‌تر سنتز شده‌اند. اکثریت مواد شیمیایی سنتزی که مصرف تجارتی دارند، ترکیبات آلی هستند و برای بیشتر آنها از نفت به عنوان منبع اولیه کربن در این ترکیبها استفاده شده است. کربن با کلر ترکیبهای زیادی را تشکیل می‌دهد که به علت سمی بودن آنها برای بعضی گیاهان و حشرات ، بسیاری از این قبیل ترکیبها کاربرد گسترده‌ای به عنوان آفت کش یافته‌اند. ترکیبات آلی کلردار دیگر بطور گسترده‌ای در صنایع پلاستیک و الکترونیک بکار برده شده‌اند. شکستن پیوند کربن به کلر بطور مشخص دشوار است و حضور کلر همچنین واکنش پذیری سایر پیوندها را در مولکولهای آلی کم می‌کند. همین خاصیت به این معنی است که با وارد شدن ترکیبهای آلی کلردار به محیط زیست ، تخریب آنها به کندی صورت می‌گیرد و بیشتر تمایل به جمع شدن دارند و به این علت به معضل بزرگ محیط زیست محیطی تبدیل شده‌اند. اجسام آلی سمی که بطور عمده مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از: انواع آفت کشها ، حشره کشهای سنتی ، حشره کشهای آلی کلردار ، ددت ، توکسافنها ، کاربامات ، حشره کشهای آلی فسفات‌دار ، علف کشها و... آلودگی آبها آب ، تصفیه آن و جلوگیری از آلودگی و به هدر رفتن آن از مسائل بسیار مهم زمان ما به حساب می‌آید. آلودگی آبها ، معضل بزرگ زیست محیطی محسوب می‌شود که به علت پیشرفت صنایع و تکنولوژی ، هر روزه با پیشرفت روز افزون آن مواجهیم. فلزهای سنگین و شیمی خاک بسیاری از فلزهای سنگین برای انسان سمی هستند و چهار فلز جیوه (Hg) ، سرب (pb) ، کادمیم (Cd) و آرسنیک (As) فلزهایی هستند که بعلت کاربرد گسترده ، سمیت و توزیع وسیع آنها بیشترین خطر را از نظر زیست محیطی دارند. البته هیچ یک از این عنصرها هنوز به آن اندازه در محیط زیست پخش نشده که یک خطر گسترده بشمار آید. به هر حال ، هر یک از آنها در بعضی از محلات در سالهای اخیر در سطوحی سمی یافت می‌شود. این فلزها بطور عمده از مکانی به مکان دیگر از طریق هوا منتقل می‌شوند و این انتقال معمولا به صورت گونه‌هایی که روی ماده ذره ‌مانند معلق ، جذب سطحی شده یا در آن جذب شده است، صورت می‌گیرد. تولید انرژی و آثار محیطی آن بسیاری از مسائل زیست محیطی ، نتیجه غیر مستقیم تولید و مصرف انرژی ، بویژه زغال سنگ و بنزین است. ذخایر زغال سنگ در دنیا از مجموع نفت ، گاز طبیعی و اورانیوم خیلی بیشتر است. از اینرو مصرف زغال سنگ برای تولید انرژی صنعتی نه تنها ادامه خواهد یافت، بلکه احتمالا به مقدار زیادی بویژه در کشورهای در حال توسعه مانند چین و هندوستان که ذخایر زیادی از این ماده دارند، افزایش می‌یابد. از سوزاندن زغال سنگ مقدار زیادی SO2 و CO2 که آلاینده هستند تولید می‌شود. بحث انرژی هسته‌ای و سایر منابع انرژی نیز جای خود دارد.

انرژی فضولات آلودگی روزافزون محیط زیست یكی از مشكلات اساسی تمدن رو به رشد بشر است كه خود معلول رشد فزاینده جمعیت و به تبع آن مصرف بی رویه است. در همین رابطه مساله دفع فضولات شهری و روستایی و اتمی از اهمیت خاصی برخوردار است و به نظر می‌رسد سوخت هسته‌ای هم آن اهمیتی را كه انتظار داشتیم با توجه به مخاطرات سیاسی و زیست‌محیطی آن ، نداشته. چرا كه ما دانسته ایم چیزی را در طبیعت نمی توان دور ریخت. اما امروزه در عصر فن آوری های نوین با یكی دیگر از شاهكارهای دانش بشری یعنی بیوتكنولوژی روبرو هستیم كه بخشی از آن به موضوع مذكور اختصاص دارد. تولید بیوگاز یعنی استفاده از انرژی گاز حاصل از تخمیر فضولات موضوعی است كه از مدتها قبل در بسیاری از كشورهای توسعه یافته مثل چین و هند و فرانسه رواج یافته است و باز اثباتی است بر گفته دانشمندان محیط زیست كه معتقد به الگو برداری از طبیعت برای تبیین روشهای بهزیستی هستند. درباره بیوگاز : گفته می شود كه احتمالاً حمام شیخ بهایی در اصفهان كه به گمان مردم قدیم با یك شمع كار می كرده ، انرژی سوخت خود را از گاز مردابی كه پشت آن قرار داشته تامین می كرده است و پس از خشك شدن مرداب از كار می افتد. اما اولین دستگاه بیوگاز با مفهوم امروزی در سال 1354 بطور آزمایشی در یكی از روستاهای استان لرستان احداث گردید. بعد از انقلاب اسلامی تا 40 دستگاه دیگر توسط جهاد سازندگی در استانهای مختلف كشور راه اندازی شد. این در حالی بود كه سالها قبل یعنی پیش از جنگ جهانی دوم كشورهایی مانند آلمان ، فرانسه و چین این كار را انجام می دادند. علیرغم فواید و صرفه زیاد این كار عوام در گذشته از آن به عنوان یك انرژی مضحك یاد می كرده اند. بطور خلاصه بیوگاز عبارت است از گازهایی كه در اثر تخمیر فضولات گیاهی و جانوری دور از اكسیژن و در اثر فعالیت باكتریهای بی هوازی تولید می گردد كه حدود % 60 از آن را متان كه یك گاز قابل اشتعال است ، تشكیل می دهد. بقیه آن شامل حدود % 30 دی اكسد كربن ودرصد كمی از گازهای ازت اكسیژن ، هیروژن وسولفید هیدروژن است. محصول جانبی وپس مانده این فرایند هم كمپوست یا كود آلی مرغوبی است كه به دلیل غنی بودن ازت آن در كشاورزی از ارزش و كاربرد خوبی برخوردار است. فواید مهم استفاده از بیو گاز : همانطور كه گفته شد بیوگاز علاوه بر سهولت در فرآیند تولید به عنوان یك انرژی ارزان می تواند مورد توجه قرار بگیرد. بر اساس تحقیقات انجام شده بازده انرژی آن دو برابر انرژی حاصل از سوزاندن مستقیم فضولات دامی و یك درصد بیشتر از سوخت چوب است. همچنین علاوه بر گرمازایی می توان مصارف دیگری مانند تولید روشنایی و استفاده در موتورهای گازسوز داشته باشد. مهمترین نتیجه حاصل كاهش آلودگی محیط زیست است. از یك طرف عدم استفاده از سوخت های فسیلی و چوب علاوه بر اینكه از تخریب جنگل و منابع تجدیدناپذیر جلوگیری می كند ، با جمع آوری فاضلاب و فضولات انسانی و حیوانی در مخازن در بسته از انتشار آنها در محیط و شیوع آلودگیهای میكروبی جلوگیری می كند. همچنین در زمین های ماسه ای مثل شمال كشور از اختلاط فاضلاب با منابع آب آشامیدنی جلوگیری می كند . علاوه بر تمام اینها محصول جانبی بیوگاز نوع مرغوبی از كمپوست یا كود آلی است كه نسبت به نوع تهیه شده در حوضچه های روباز از نظر نیتروژن غنی تر بوده و همانطور كه گفته شد عاری از عوامل بیماریزا است. استفاده از این روش در مقابل نصب سیستم های تصفیه بسیار ارزان تر است. با توجه به اینكه پیشگیری همواره به صرفه تر از درمان لازم است تا از هم اكنون به فكر ایجاد این تاسیسات در مناطق روستایی كشورمان باشیم. نهایتاً یادمان باشد كه در برنامه های حفاظت محیط زیست باید جهانی فكر كرد و منطقه ای عمل نمود

انرژی فضولات آلودگی روزافزون محیط زیست یكی از مشكلات اساسی تمدن رو به رشد بشر است كه خود معلول رشد فزاینده جمعیت و به تبع آن مصرف بی رویه است. در همین رابطه مساله دفع فضولات شهری و روستایی و اتمی از اهمیت خاصی برخوردار است و به نظر می‌رسد سوخت هسته‌ای هم آن اهمیتی را كه انتظار داشتیم با توجه به مخاطرات سیاسی و زیست‌محیطی آن ، نداشته. چرا كه ما دانسته ایم چیزی را در طبیعت نمی توان دور ریخت. اما امروزه در عصر فن آوری های نوین با یكی دیگر از شاهكارهای دانش بشری یعنی بیوتكنولوژی روبرو هستیم كه بخشی از آن به موضوع مذكور اختصاص دارد. تولید بیوگاز یعنی استفاده از انرژی گاز حاصل از تخمیر فضولات موضوعی است كه از مدتها قبل در بسیاری از كشورهای توسعه یافته مثل چین و هند و فرانسه رواج یافته است و باز اثباتی است بر گفته دانشمندان محیط زیست كه معتقد به الگو برداری از طبیعت برای تبیین روشهای بهزیستی هستند. درباره بیوگاز : گفته می شود كه احتمالاً حمام شیخ بهایی در اصفهان كه به گمان مردم قدیم با یك شمع كار می كرده ، انرژی سوخت خود را از گاز مردابی كه پشت آن قرار داشته تامین می كرده است و پس از خشك شدن مرداب از كار می افتد. اما اولین دستگاه بیوگاز با مفهوم امروزی در سال 1354 بطور آزمایشی در یكی از روستاهای استان لرستان احداث گردید. بعد از انقلاب اسلامی تا 40 دستگاه دیگر توسط جهاد سازندگی در استانهای مختلف كشور راه اندازی شد. این در حالی بود كه سالها قبل یعنی پیش از جنگ جهانی دوم كشورهایی مانند آلمان ، فرانسه و چین این كار را انجام می دادند. علیرغم فواید و صرفه زیاد این كار عوام در گذشته از آن به عنوان یك انرژی مضحك یاد می كرده اند. بطور خلاصه بیوگاز عبارت است از گازهایی كه در اثر تخمیر فضولات گیاهی و جانوری دور از اكسیژن و در اثر فعالیت باكتریهای بی هوازی تولید می گردد كه حدود % 60 از آن را متان كه یك گاز قابل اشتعال است ، تشكیل می دهد. بقیه آن شامل حدود % 30 دی اكسد كربن ودرصد كمی از گازهای ازت اكسیژن ، هیروژن وسولفید هیدروژن است. محصول جانبی وپس مانده این فرایند هم كمپوست یا كود آلی مرغوبی است كه به دلیل غنی بودن ازت آن در كشاورزی از ارزش و كاربرد خوبی برخوردار است. فواید مهم استفاده از بیو گاز : همانطور كه گفته شد بیوگاز علاوه بر سهولت در فرآیند تولید به عنوان یك انرژی ارزان می تواند مورد توجه قرار بگیرد. بر اساس تحقیقات انجام شده بازده انرژی آن دو برابر انرژی حاصل از سوزاندن مستقیم فضولات دامی و یك درصد بیشتر از سوخت چوب است. همچنین علاوه بر گرمازایی می توان مصارف دیگری مانند تولید روشنایی و استفاده در موتورهای گازسوز داشته باشد. مهمترین نتیجه حاصل كاهش آلودگی محیط زیست است. از یك طرف عدم استفاده از سوخت های فسیلی و چوب علاوه بر اینكه از تخریب جنگل و منابع تجدیدناپذیر جلوگیری می كند ، با جمع آوری فاضلاب و فضولات انسانی و حیوانی در مخازن در بسته از انتشار آنها در محیط و شیوع آلودگیهای میكروبی جلوگیری می كند. همچنین در زمین های ماسه ای مثل شمال كشور از اختلاط فاضلاب با منابع آب آشامیدنی جلوگیری می كند . علاوه بر تمام اینها محصول جانبی بیوگاز نوع مرغوبی از كمپوست یا كود آلی است كه نسبت به نوع تهیه شده در حوضچه های روباز از نظر نیتروژن غنی تر بوده و همانطور كه گفته شد عاری از عوامل بیماریزا است. استفاده از این روش در مقابل نصب سیستم های تصفیه بسیار ارزان تر است. با توجه به اینكه پیشگیری همواره به صرفه تر از درمان لازم است تا از هم اكنون به فكر ایجاد این تاسیسات در مناطق روستایی كشورمان باشیم. نهایتاً یادمان باشد كه در برنامه های حفاظت محیط زیست باید جهانی فكر كرد و منطقه ای عمل نمود •