جستجو در تالارهای گفتگو

تعریف شهر جدید شهر جدید شهری است اجتماعی و برنامه ریزی شده ، با اهداف معین از پیش تعیین شده و برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقل .معمولاً شهرهای جدید برای تمرکز زدایی کالبدی ،اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبه های نزدیکی به شهرهای بزرگ جمعیت، به خروج از مادر شهر تشویق شوند تا اسکان همراه اجرای برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی فراهم آید . پیشینه شهرهای جدید در جهان : شهر های جدید در بیشتر دوره های تاریخی، بویژه از آغاز شهرنشینی در دورترین نقاط دنیا طراحی و ساخته شده اند .احداث این شهرها در مواردی به مثابه برنامه برای تحقق بخشی از سیاست حکومتها بوده است که در این زمینه می توان از شهرهای جدید بابلی و آشوری در بین النهرین ،موهنجودارو در ایندوس ،کاهن در مصر ،میلیتوس و پرنیس در یونان و تعدادی از مراکز شهرهای جدید در آفریقا نام برد. انگلستان در مورد شهرهای جدید تجربه ای پنجاه ساله دارد که تاکنون برای دو میلیون نفر واحد مسکونی و برای یک میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده است. در واقع ساخت شهرهای جدید در بریتانیا بعد از جنگ دوم جهانی در پیش گرفته شد . همچنین پس از کشف آمریکا توسط کریستف کلمب در سال 1492 در ساحل جنوبی جزایر اسپانیولی شهر جدیدی ساخته شد. به هر حال باید پذیرفت که شهرهای جدید، پیش نمونه هایی برای تجدید ساختار و نوسازی شهرهای بزرگ هستند و در این راستا پس از قرن بیستم نظریه های متعدد شهری و طرحها و الگوهای مختلفی برای ساماندهی فضایی شهرها به خصوص شهرهای بزرگ ارائه می شود . اهداف عمده ایجاد شهرهای جدید : 1) اجرای طرح کالبدی ملی و توزیع متناسب جمعیت و اشتغال در سطح کشور در ارتباط با هدفهای استراتژیک و محدودیت منابع آب و خاک و انرژی . 2) ایجاد مناطق مسکونی برای کارکنان یک یا چند فعالیت جدید الاحداث اقتصادی و جمعیتی . 3) کمک به اجرای کمی و کیفی برنامه های توسعه مسکن و ایجاد تعادل در بازار مسکن . انواع شهرهاي جديد از نظر نوع عملکرد و ساختار : شهرهاي عمده و مراکز تصميم گيري سياسي: برازيليا ، شانديگار ، اسلام آباد ، بلگراد جديد ، تيتوگراد . شهرهاي صنعتي: نووا-هوتا در لهستان ، دونوجواروس در مجارستان ، براتسک در سيبري . شهرهاي اراضي جمعيت پذير: زويدرزي در هلند . شهرهاي دانشگاهي يا پژوهشگران: تسکوبا در ژاپن ، آمادمگورو دوک نزديک نووسي بيرسک. شهرهاي اقماري: اين شهرها در درون حوزه کلانشهرها شکل گرفته ،با شهر مرکزي پيوند هاي عملکردي محکمي دارند. بنابراين زمان جابجايي نبايد از 30 تا 45 دقيقه تجاوز کند .اين شهرها از نظر کل تراکم و شيوه زندگي اصولاً تداوم الگوي سکونتي حومه نشين به شمار مي روند.تراکم خالص اين سکونتگاه ها بين 12 تا 37 نفر در هکتار است و وسعت آنها معمولاً بين 400 تا 6هزار هکتار و گاه بيشتر است . هارلو در اطراف لندن ،رستون نزديک واشنگتون . شهرهاي در حال استعمار: هيزپانو – امريکن ،شهرهاي اروپايي شمال آفريقا در جهت بهره برداري از منابع يا صنايع ... . شهرهاي جديد پيوسته: اين اصطلاح را هاروي پارلوف براي توصيف شهرهايي که در محدوده شهرهاي موجود احداث مي شوند به کار مي برد .در واقع ،اين الگو در جوار مادر شهر و مجتمعهاي بزرگ براي رفع مشکل انباشتگي مسکوني آن ها ايجاد مي شوند . شهرهاي جديد موازي: به علت وجود موانع جغرافيايي و طبيعي دو شهر در مجاور هم شکل گرفته، گسترش مي يابند يا ممکن است در ابتدا يک شهر قديمي شکل بگيرد و بعد به دليل وجود موانع ياد شده، شهر جديدي رونق يابد. اسلام آباد و راولپندي در پاکستان نمونه اين شهرها هستند . شهرهاي جديد مهاجرنشين: هدف از ايجاد شهرهاي جديد مهاجر نشين ،تخليه شهرها با عمل مهاجرت ،حفظ تعادل ميان جمعيت در محيط در کل شهرهاي و بهره مندي از نيروي انساني و منابع طبيعي يک ناحيه است. شهرهاي جديد مهاجر نشين را مي توان براساس منشأ عملکرد آنها به 5 طبقه ی شهرهاي کشاورزي ، نظامي ، تجاري ، مراکز ناحيه اي ، معدني ، بازيابي زميني از دريا تقسيم کرد . شهرهاي جديد سرريزپذير : اين شهرها براي خنثي کردن و کنترل رشد شتابان شهرهاي بزرگ و نيز جذب و انتقال بخشي از جمعيت آن ها احداث مي شوند . نوشته شده توسط محسن سورگي

cds رویکردی نسبتاً جدید در مدیریت شهرها است که برپایه دو پیش فرض مهم بنا شده است. اول تمرکززدایی از فعالیت ها و دوم افزایش سهم مشارکت های مردمی و به کارگیری فعالانه سازمان های غیردولتی اعم از صنفی و تخصصی در تمام تصمیم گیری های مربوط به مسائل شهری. برنامه ریزان شهری در سال 1966 به دنبال یافتن پاسخی برای علت فقر فزاینده و رکود اقتصادی در شهر کلکته بودند و در این راستا با مطالعات انجام یافته راهبردهایی در زمینه فقرزدایی اتخاذ نمودند. از نمونه های موفق cds می توان به شهر بنگلور اشاره كرد که امروزه مرکز بین المللی it در جهان به شمار می رود. پیشرفت و رشد در این شهر بر پایه تکیه بر ارتقاي دانش و تکنیک نرم افزاری و سخت افزاری بوده است. اگرچه cds را نمی توان جایگزین طرحهای شهری دانست ولی به عنوان مکمل و تقویت کننده این طرحها می تواند نقش بالادستی را در تدوین استراتژی های شهری به عهده گیرد. برای تهیه برنامه cds لازم است موارد زیر به عنوان مبنای عمل مورد توجه قرار گیرد: اول- تعریف موقعیت شهر (ویژگی های مختلف) دوم- تعیین سهم شهر از اقتصاد ملی سوم- ترسیم اقتصاد آینده (چشم اندازهای مطلوب و امکان پذیر) چهارم- ارتقاي منافع آتی شهروندان (از جمله محور قرار دادن بحث توسعه پایدار و کیفیت محیط زیست انسانها و تأمین حقوق آنها) پنجم- برنامه های غلبه بر فقر و بیکاری ششم- حکومت های شهری موفق (ترسیم ویژگی های آن) اصولاً هر شهر دارای خصوصیات منحصر به فردی است اما امروزه موارد مشترکی میان شهرها وجود دارد از جمله مسائل مربوط به محیط زیست، مدیریت بهینه شهر، غلبه بر فقر، رونق اقتصاد و استفاده از قابلیت سرمایه گذاری که منجر به اهداف کلی همسانی می گردد. چارچوب کلي csd بر اساس مشترکات عمومی شهرها و جزئیات برنامه های آن بر اساس تفاوت های شهرها پی ریزی می شود. لازم به ذکر است که علاوه بر دو پایه اساسی برشمرده یعنی تمرکززدایی و مشارکت شهروندان از جمله عوامل ضروري جهت موفقیت طرحهای cds دارا بودن اقتصاد باز و در تعامل با جهان است؛ به این صورت که هر شهر بتواند نقش ویژه خود را (متفاوت با نقش کشور) در رقابت بین المللی (صادرات کالا و خدمات) به دست آورد. طرح های sdc همیشه رویکردهای اقتصادی صرف ندارند بلکه بنا به زمینه ها و خصوصیات شهر مورد مطالعه قرار گرفته و راهبردهای مختلفی اتخاذ می شود. علی رغم تفاوتهای ذکر شده (بنا به ویژگی های هر شهر) فرآیندی که براي طرح cds عموماً لازم است طی شود عبارت است از: سازماندهی و ارزیابی (ارزیابی وضع موجود و طرحهای بالا دست)، تدوین چشم انداز و استراتژي، چشم انداز شهر در دوره های 10 تا 20 ساله با خصوصیاتی چالش پذیر و واقع بینانه، قابل درک و دربرگیرنده تدوین می گردد و اجرا و نظارت (پایش)،در این راستا باید اهداف نظارت کاملاً روشن و مشخص بوده و موارد زیر انجام شود: الف- تشکیل یک گروه مسئول اجرا، ب- تدقیق برنامه اجرایی، ج- تهیه و تدوین سلسله مراتب عملکرد، د- ترسیم مسئولیت ها، ه- تبیین اثرات مورد انتظار، و- شکل بندی نظام نظارت، ز- فرایندهای حل مناقشات بین بهره وران. البته نبايد اين نكته را فراموش كرد كه هنوز cds در هیچ یک از شهرهای ایران اجرا نشده است. اخیراً به دنبال تقاضای وام از بانک جهانی و در راستای انتقال دانش میان کشورها و استفاده از تجارب موفق کشورها پیشنهاد پرداخت وام از سوی بانک جهانی در مقابل تدوین و به کارگیری برنامه cds مطرح شده است که در این زمینه مسئولین وزارت مسکن و شهرسازی بر مبنای پروژه اشتراک با بانک جهانی در حال بررسی cds و امکان به*کارگیری آن در مورد سه شهر نمونه است که در این راستا شهرهای کرمانشاه، سنندج، تبریز، ارومیه و بندرعباس براي گزینش سه شهر مورد بررسی قرار دارند. (شهرهای انتخابی باید در مرحله مطالعات جهت تهیه طرح جامع شهری باشند). به نظر می رسد ویژگی های گوناگون شهر های ایران که هرکدام استعدادها و توان های مختلف اعم از چشم اندازهای طبیعی- آثار تاریخی و فرهنگی- زمینه های رشد صنعت و معدن و گردشگری و توریستی است، می تواند زمینه مناسبی جهت رونق و شکوفایی شهر قرار گیرد و با امید به این که مسئولین و مدیران شهری بتوانند براي استفاده از دستاوردهای دانش امروز جهان بستری فراهم كنند تا کارشناسان و متخصصان مختلف بتوانند تجارب آن سوی آبها را بومی نموده و در تطابق با پتانسیل های موجود جهت ارتقا و رونق شهرهای کشور عزیزمان به کار گیرند. نویسنده: SH E I KH