جستجو در تالارهای گفتگو

[TABLE=width: 95%] [TR] [TD=class: HTitle, width: 100%, colspan: 2]ارزش محتوايي كتيبه سنگي بسم ا... موزه آذربايجان تبريز[/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 2]نويسنده:مريم فدايي هنر ،شماره پياپي 183، ،سال شانزدهم،، شماره در سال 3، آذر، 1392، صفحه 82-86 چکیده: [/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 2, align: right]هنر سنگتراشي سنتي ايران در پيوند با كتابت از ديرباز در تاريخ هنر ايران سابقه داشته است. شايد در گذشته كمتر به مفاهيم نمادين يا اعتقادي خط در كنار فن هايي مانند سنگتراشي توجه ¬شده و بيشتر كاربرد آن مورد توجه قرار گرفته است اما با ظهور دين اسلام و انتشار آن در ايران معاني رمزگونه آيات خداوند در قرآن كريم سبب گرديد تا هنرمندان به مفهوم واقعي ذات متعالي هنر ديني و وظايف اصلي خود به عنوان هنرمند ديني پي برده و در بسياري از دست ساخته هاي خود مهري مذهبي و اعتقادي بزنند. يكي از اين آثار ارزشمند در حوزه هنر اسلامي كتيبه هاي سنگي است كه نمونه آن به صورت كاملاً منحصر و نام دار، كتيبه سنگي بسم ا... الرحمن الرحيم موزه آذربايجان تبريز است. اين كتيبه شايد در وهله نخست به دليل ظاهري و ايجاد رنگ هاي متنوع و نام خوشنويس مهم جلوه كند اما مانند همه آثار اسلامي كه در ايران توليد شده حاوي بار معنوي و اعتقادي است كه در دوره هاي مختلف هنري صاحب فلسفه خاص ديني بوده و حامل پيام الهي است. استفاده از رنگ طلايي و آبي كه نمودار الوهيت و پيوند آسمان و زمين است، در كنار خط نستعليق ايراني به قلم كاتب مشهور قاجار يعني ميرزا سنگلاخ و با هدفي متعالي براي مزار پيامبر اسلام (ص) ساخته و پرداخته شده است. انتخاب اشعاري در مدح رسول اكرم ص در كنار عبارت مركزي بسم ا... الرحمن الرحيم به اصلي ترين اصل اعتقادي مسلمانان يعني توحيد و باور به يگانگي خداوند در جهان مادي و معنوي اشاره مي كند. اينكه تنها اوست و بايد به او توسل جست وجودي كه خود منشا پيدايش همه مخلوقات بوده و اولين حركت او براي خلق از همان باور عرفاني به ب بسم ا... و نقطه زير آن به عنوان رمز احديت پروردگار اشاره مي كند و ناشي از تفكر و احديت خداوند و اعتقاد مسلمان به يگانگي و توحيد است. دانلود مقاله[/TD] [/TR] [/TABLE]

در آغاز سده چهارده هجري ، در تبريز نيز مانند ديگر شهرهاي مهم كشور، اقداماتي در جهت تغيير سيماي كالبدي آن از يك شهر سنتي به شهري امروزي صورت مي گيرد. نخستين اقدام در اين زمينه، احداث خيابان هاي عريض و مستقيم اتومبيل رو است. نخستين خيابان احداث شده در تبريز ، خياباني است كه هم اكنون به نام «امام خميني» (ره) ناميده مي شود و به عنوان مسير ارتباطي ميان جاده تهران تبريز و تبريز مراغه ، از حوالي چهارراه منصور تا ميدان »قونقا باشي« كشيده شده است. اين خيابان از شمال محوطه «مسجد (ارك) عليشاه» مي گذرد و از دروازه هاي نوبر و مهادمهين همراه با بخش جنوبي باروي شهر در مسير آن قرار داشته اند. قونقا يا تراموا گونه اي از قطار شهري است كه ابتدا در اتريش و به طور همزمان در روسيه به كار افتاد. سپس در سراسر دنيا متداول شد. مكانيزم اين وسيله نقليه جمعي در سراسر دنيا يكسان بود، تنها تفاوت آنها در شكل ظاهري شان خلاصه مي شد. در تبريز كه نخستين شهري در ايران بود كه صاحب چنين سيستم حمل و نقل شهري شد و راه اندازي آن به حدود دوران جنگ جهاني اول باز مي گردد ، اين تراموا به همت و پايمردي قاسم خان والي كه بعدها نخستين شهردار تبريز شد در تبريز به راه افتاد. همزمان با راه اندازي قونقاي تبريز ،تحولي بزرگ در حمل و نقل اين شهر به وجود آمد. «قونقاباشي» نام محل و ميداني در تبريز است كه در ضلع جنوب غربي باغ گلستان در اول خياباني واقع شده است كه منتهي به ايستگاه راه آهن مي شود. اين ميدان مبدا حركت تراموا بود. خط واگن اسبي تبريز ، براي انتقال مسافران از شهر به »واغزال« (ايستگاه راه آهن) ، كه در بيرون از شهر و در سمت غرب قرار داشت احداث شده بود . واغزال ، نام روسي ايستگاه راه آهن تبريز - جلفا است ، با سرمايه بانك اسقراضي روس احداث شد . واژه هاي »قونقا باشي« و »واغزال« هنوز هم در گفتگوي روزمره مردم تبريز به كار مي رود. از اين پس تبريزي ها هر وقت از ميدان قونقا عبور كنند تبلور ياد و خاطره گذشته ميدان را با استناد به هويت تاريخي آن خواهند ديد... "احد حسيني" كه يكي از مجسمه سازان كشورمان است، مجسمه ي "قونقا" را در آخرين ماه هاي دهه ي هفتاد در تبريز ساخت. خياباني كه اين مجسمه را اكنون در خود جاي داده، بلوار امام خميني نام گرفته است كه يك سرش به چهار راه شهناز مي رسد و از طرف ديگر نيز تا راه آهن امتداد دارد. "قونقا" كه يك كلمه ي روسي است، به معناي واگني روي ريل است كه با اسب كشيده مي شود. محلي كه اين مجسمه در آن واقع است نيز هم اكنون با نام "قونقاباشي" يا همان ميدان قونقا خوانده مي شود. در واقع در سال هاي حضور روس ها در تبريز، اين شهر ريل آهني اي داشته كه واگنش با اسب كشيده مي شد و روس ها از آن براي حمل اسلحه و مهمات استفاده مي كردند. ساختن اين مجسمه نيز به بهانه ي افتتاح نخستين راه آهن ايران در تبريز به احد حسيني سپرده مي شود و اين هنرمند نيز با ظرافتي ستودني، "قونقا" را از فايبرگلاس مي سازد. اين هنر دست احد حسيني سال هاست كه سربلند و مقاوم در چهارفصل سالِ شهر تبريز، خود را به مردمك چشم عابران پياده يا سواره ي اين شهر مي كوباند.

آثار تاریخی تبریز 1) گؤی مسجد (مسجد کبود) 2) ارک تبریز (مصلی ) 3) مسجد جامع 4) بقعه ی سید حمزه 5) امامزاده جمال 6) مقبره الشعرا 7) ربع رشیدی 8) بازار تبریز 9) بقعه صاحب الامر 10) بقعه ی عون بن علی (عینالی) 11) کلیساهای تبریز 12) میدان ساعت (ساختمتن شهرداری تبریز) موزه ها 1) موزه ی آذربایجان (در کنار مسجد کبود تبریز) 2) موزه ی مشروطیت (در محله ی راسته کوچه) 3) موزه قرآن و کتابت (در بقعه ی صاحب الامر) 4) موزه ی سنجش 5) موزه ی قاجار (در محله ی ششگلان تبریز) 6) موزه ی زنده سفال 7) موزه ی عصر آهن 8) موزه تاریخ طبیعی تبریز 9) موزه ی محرم 10) موزه ی ادبی شهریار 11) موزه ی ارامنه تبریز نقاط دیدنی 1) ائل گؤلی 2) باغلار باغی 3) گلستان باغی